امروز: جمعه 10 فروردين 1403 برابر با 29 مارس 2024

        اقلیم کردستان - ایران

        اقلیم کردستان - ایران (243)

اخبار مربوط بە اقلیم کردستان - ایران

گفت‌وگوی روزنامه ایران با دکتر «روژ نوری شاویس» معاون اول نخست وزیر عراق / ایران، محور همگرایی گروه‌های عراقی

دکتر «روژ نوری شاویس» معاون نخست وزیر عراق است. وی از شخصیت‌های تأثیرگذار در ساختار سیاسی این کشور و چهره متنفذی در میان احزاب کردستان عراق است. «روژ نوری شاویس» روابط مثبتی نیز با مقامات ایرانی دارد. وی که رئیس کانون هماهنگی وزرا، نمایندگان مجلس و مقامات کرد عراقی شاغل در دولت مرکزی عراق است، به تازگی به عنوان معاوننخست وزیر عراق با هدف توسعه روابطاقتصادی به ایران سفر کرد و با معاون اول رئیس جمهوری، رئیس مجلس و تعدادی از وزرا دیدارهایی برگزار کرد.
گفت‌وگوی روزنامه ایران را با این دولتمرد ارشد عراق می‌خوانید.

جناب دکتر «روژ نوری شاویس»! انتخابات اخیر نخستین انتخابات در عراق پس از خروج نیروهای امریکایی از این کشور است. چه جریان‌ها، احزاب و ائتلاف‌هایی اعم از کردها، شیعیان و سنی‌ها در این انتخابات شرکت داشتند و شما در مجموع انتخابات و میزان مشارکت را در آن چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با وجود مشکلات امنیتی که در عراق وجود دارد، انتخابات با نظم برگزار شد، البته به طور طبیعی وضعیت اقلیم کردستان امن‌تر و بهتر از سایر نقاط کشور است و ما شاهد مشارکت زیادی در کردستان نسبت به جنوب و مرکز عراق در این انتخابات بودیم. به طور کلی مشارکت خوب بود، انتخابات به طوردقیق و بر اساس استانداردهای جهانی برگزار شد که این به طور کلی برای ملت عراق یک پیروزی محسوب می‌شود؛ انتخاباتی که با نظارت داخلی و با امنیت برگزار شد.
اهمیت دیگر این مسأله در آن است که هر انتخاباتی تأکید دوباره بر پروسه دموکراتیک و تثبیت آن است. ما این پیروزی را به تمام ملت عراق تبریک می‌گوییم. همه احزاب در این انتخابات مشارکت داشتند، اعم از احزاب سنی، شیعه و همچنین احزاب کردستان. این در حالی است که برخی ائتلاف‌ها و جنبش‌های جدید هم در انتخابات اخیرشکل گرفتند.


جریان‌های کردی تجربه ائتلاف با «دولت قانون» در دولت قبلی و به نوعی دولت فعلی را پیش روی دارند، اما حتی با وجود این ائتلاف مشکلاتی پیش آمد. آیا تصور می‌کنید که نتایج این انتخابات می‌تواند به حل ریشه‌ای و بنیادین چنین مشکلاتی منجرشود؟
من به گونه‌ای دیگر این بحث را مطرح می‌کنم؛ تجربه حکومت در عراقجدید، تجربه‌ای است با قدمت بیش از 10 سال که در اصلاین تجربه متکی بهکردها و شیعیان بوده است. کردها نقش اصلی را در تأسیس تمام دولت‌ها و همچنین رأی به قانون اساسی در عراق داشته‌اند، اما متأسفانه در این پروسه به گونه‌ای که انتظار می‌رفت منتفع نشدند و تأثیرگذاری آنها کاهش یافت. احساس می‌شود که تحرکاتیدر این خصوص وجود دارد هر چند همه جریان‌ها در آن دخالت ندارند.
به باور من دولت آینده عراق دوباره بر پایه کردها و شیعیان شکل خواهد گرفت. کردها باید نگرش خود را به موضوع تغییر دهند و در اندیشه تقویت پایگاه خود باشند تا به موقعیت قبلی باز گردند. در عین حال باید ما و برادران شیعه از تجارب گذشته بهره بگیریمتا اشتباهاتی که رخ داده است، دیگر تکرار نشود. تحقق این امر هم نیازمند نشست‌های طولانی مدت برای حصول یک توافق و یافتنراهکارهای مورد نیاز است.


بنابراین، احتمال همپیمانی دوباره کردها و شیعیان وجود دارد. از منظری دیگر مشکلات کنونی نشانه اختلاف میان شیعیان و کردهای عراق نیست، بلکه بیشتر نشانه مواضع حزبی و جریان‌ها است. این تحلیل را قبول دارید؟
بنده ادعا نمی‌کنم که مشکلات صرفاً در این دولت به وجود آمده است، در دولت‌های پیشین نیز مشکلات وجود داشته است. مشکل در دولت ائتلافی به طور طبیعی وجود دارد. همان گونه که عنوان کردم همپیمانان اصلی، ما و برادران شیعه هستیم؛ ما و آنها نقش اساسی در براندازی رژیم صدام و همچنین بنیان نهادن این تجربه نو در عراق داشته‌ایم.
از این روی بر هر دو طرف واجب استکه مشکلات پیش روی را حل کنند تا کشور به امنیت و موقعیت تثبیت شده‌ای برسد. درهای مذاکره روی هیچ طرفی بسته نیست.


در حال حاضر وضعیت کابینه آینده عراق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
باید تمام گروه‌ها در کابینه آینده مشارکت داشته باشند. در وضعیت عراق این امکان وجود ندارد که یک گروه یا اکثریت یا دو گروه حکمرانی کنند. اگر کردها و شیعیان به تنهایی حکومت کنند، به معنی این است که حکومت کردها و شیعیان است، نه حکومت همه عراق. ضروری است که برادران اهل سنت نیز حضور داشته باشند. به غیر از این هر گروه دیگری که به پروسه دموکراسی باور دارد وبه قانون اساسی پایبند است، باید در حکومت حاضر باشد.


در این انتخابات جریان‌های کردی مانند حزب دموکرات کردستان عراق، اتحادیه میهنی و حزب تغییر هر کدام به طور مستقل فهرست ارائه دادند. شیعیان نیز فهرست جداگانه ارائه کردند، آیا این امکان وجود دارد که هر کدام از احزاب با جریان دیگر؛ یعنی کردها نه به صورت متحد بلکه هر کدام به طور مستقل با یک گروه دیگر ائتلاف کنند؟
به صورت نظری همه احتمال‌ها وجود دارد، اما بر اساس تجربه می‌گویم که کردها متحد خواهند شد. شیعیان هم تاکنون هم‌نظر بوده‌اند و تصور می‌کنم که متحد شوند.


وضعیت سنی‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سنی‌ها هم حداقل در مرحله اول هم‌نظر بودند.


پیش‌بینی شما از رئیس جمهوری آینده عراق چیست.
در حقیقت سمت ریاست جمهوری باید به کردها تعلق گیرد. چون ملت عراق از دو گروه اصلی تشکیل شده است؛ کردها و عرب‌ها. اگر عرب‌ها پست اصلی یعنی همان نخست وزیری را به دست آورند، کردها باید منصب دیگر یا همان ریاست جمهوری را از آن خود کنند. بهترین شخصیتی که می‌تواند بر این کرسی تکیه زند و با یک روش درست آن را به نفع همه عراق اداره کند، آقای «مسعودبارزانی» است.

آقای دکتر! شما شرط افزایش اختیارات ریاست جمهوری را مطرح کرده‌اید و بنا به گفته شما در صورت تحقق این امر، آقای بارزانی می‌توانند در این منصب مؤثر واقع شوند. پرسش این است که این موضوعبا چه روشی قابل تأمین و تحقق است و چه فرایندی باید طی شود؟ آیا مستلزم تغییر قانون اساسی یا نیازمند مصوبه مجلس و پارلمان است؟
این موضوع ربطی به قانون اساسی و پارلمان ندارد، تنها با انجام یک توافق سیاسی می‌تواند صورت پذیرد. پارلمان هم مانند رأی اعتمادی که به کابینه و رئیس جمهوری می‌دهد، می‌تواند به این توافق رأی دهد.


آیا در حزب شما و به صورت غیررسمی گفت‌وگویی در این زمینه با هدف آماده کردن مقدمات کار انجام شده است؟
خود آقای بارزانی هم عنوان کرده‌اند که این منصب باید به کردها تعلق گیرد و هر شخصی نیز که در این سمت قرار گیرد، باید به تأیید پارلمان کردستان برسد.


نکته دیگر این کهبا توجه به پیشینه روابط کردها و جریان شیعه با ایران، چه به لحاظ تاریخی و سیاسی و چه از نظر فرهنگی ـ که البته این روابط در نیم سده اخیر بسیار زیاد بوده است- آیا ایران در وضعیت کنونی می‌تواند نقش ایفا کند؟
بخش زیادی از گروه‌های عراقی با ایران روابط دیرینه دارند بویژه کسانی که مخالف رژیم فاشیست بعثی بودند. همه آنان ایران را به عنوان دوست خویش قلمداد می‌کنند. تمام احزاب چه در گذشته و چه در حال حاضر با ایران ارتباط و همکاری داشته‌اند. به همین دلیل و به باور من، جمهوری اسلامی می‌تواند در راستای همگرایی بین گروه‌های مرتبط، تقش ایجابی ایفا کند.


آیا برای همگرا کردن کردها و شیعیان، در ایران بحثی صورت گرفته است؟
هر چند موضوع تشکیل حکومت و دستیابی به توافقات و مدیریت عراق، وظیفه و کار خود عراقی‌ها است، اما به باور من همه خرسند خواهند شد اگر ایران در نزدیک کردن آرای گروه‌های مختلف همکاری کند.


همان طور که می‌دانید، عراق پس از اشغال با مشکلات زیادی همچون تروریسم، داعش و موضوع سلفی‌ها روبه‌رو بوده و در چند ماه اخیر هم مشکلات امنیتی وجود داشته است. در حال حاضر وضعیت را چگونه ارزیابی می‌کنید. آیا امیدی به حل بنیادین این مشکلات وجود دارد؟
وضعیت امنیتی عراق اکنون رو به بهبودی می‌رود. چندی پیش و بنابه ضرورت که تمام عراق خود را برای انتخابات آماده می‌کرد، موقعیتی فراهم شده بود که آن گروه‌ها بتوانند تحرکاتی را انجام دهند که در رمادی و فلوجه شاهد بودیم. یکی از موارد بسیار مهم و ضروری حال و آینده عراق، مقابله با تروریست‌ها است.


ارزیابی شما از نقش کردها در پروسه سیاسی عراق چیست. کردها در عراق امروز، چه نقشی ایفا می‌کنند؟ نخبگان و جریان‌های سیاسی اقلیم کردستان در این پروسه چگونه می‌توانند تأثیرگذار باشند؟
نباید این موضوع را فراموش کرد که روند دموکراسی در کردستان تقریباً 11 تا 12 سال قبل از پروسه دموکراسی در عراق آغاز شده است. احزاب کردستانی در مقایسه با دیگر احزاب عراق دارای تجربه بیشتری هستند. من درباره حزب بعث سخن نمی‌گویم چون آنها دارای قدمت و موقعیت حکمرانی بوده‌اند. بحث من درباره سایر احزاب است که موقعیت ویژه‌ای داشتند و فرصت حکومت برای آنها آماده نبود. بنابراین احزاب کرد پیشاهنگ این حرکت سیاسی هستند که در عراق امروز وجود دارد. کردها در حوزه دموکراتیک، اجرائیات، وضع قوانین و ... سنگ بنای پروسه دموکراسی در عراق هستند. هر گروه منصفی که به قضاوت درباره عراق بنشیند، بدون شک نقش کردها را مورد توجه قرار خواهد داد. اگر کردها در این پروسه حضور نداشته باشند، این روند با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد شد و مسیر اشتباه طی خواهد شد.


هدف شما از این سفر چیست و چه برنامه‌ای داشتید؟
با توجه به این که بنده ریاست کمیته اقتصادی عراق را برعهده‌ دارم، یکی از وظایف این کمیته تقویت روابط اقتصادی با همه دولت‌ها و تشویق به سرمایه‌گذاری در عراق است. کشور همسایه ایران، دوست دیرینه و شناخته شده‌ای است که توانمندی‌های زیادی دارد. باید از فرصت‌ها در جهت توسعه و همکاری میان کشور استفاده کرد.
البته این موضوع محرمانه نیست که روابط تجاری بین دو کشور از 10 میلیارد دلار بیشتر است. همین مسأله خود نیازمند توافق و مقرراتی است به گونه‌ای که طرفین از آن سود ببرند. باید برای هر کاری اعم از تجاری، صنعتی و... راهکار و توافق قانونی حاصل شود چون در غیر این صورت، امکان سوء استفاده وجود دارد. ما از گذشته در این حوزه‌ها با هم کار داشته‌ایم و هدف این بوده است تا تمام کارها در چارچوب مشخصو با یک توافقنامه انجام شود. در عین حال می‌خواهیم و انتظار داریم که تبادلات اقتصادی بیش از این افزایش یابد به صورتی که از 10به 20 میلیارد و فراتر از آن افزایش یابد.


آیا این سفر دستاوردی در پی داشت و قراردادی امضا شد؟
ما چند توافقنامه و تفاهمنامه در امور اقتصادی و مالی انجام دادیم و در حقیقت موفیقت‌آمیز بود. درخصوص گمرک هم تفاهم حاصل شد و درخصوص کارهای عمومی، این که با چه روشی کار انجام دهیم، توافق حاصل شد. موارد دیگر مانند سرمایه‌گذاری، هزینه‌ها، امور مالی و برخی چیزهای دیگر باقی مانده است که گفت‌وگودرباره آنها ادامه دارد.

 

روزنامه ایران، احسان هوشمند ـ سامان عابری، دوشنبه 5 خرداد 1393، سال بیستم، شماره 5655، صفحه 18.

 

 

 

 

 

 

 

 

«عبدالله صالح» مسئول روابط اقلیم کردستان با ایران: ما ایران را از خود و خود را از ایران می‌دانیم

 «بنده در تمام سفرهای مقامات کردستان عراق به ایران، همراه آنان بوده‌ام، همراه آقای نخست وزیر، ریاست اقلیم آقای مسعود بارزانی و دیگران. ما در این سفرها از آقای هاشمی رفسنجانی برای سفر به کردستان عراق دعوت کردیم که ایشان هم پذیرفتند؛ اما به بغداد که آمدند متاسفانه به کردستان نیامدند. چند بار از سوی آقای مسعود بارزانی و نخست وزیر اقیلم کردستان از آقای احمدی‌نژاد برای سفر به کردستان دعوت به عمل آمد، آنها به عراق آمدند اما به کردستان نیامدند. از آقای صالحی وزیر خارجه سابق و دیگران هم به صورت رسمی دعوت شد، اما نیامدند. اگر می‌آمدند بهترین استقبال از آنها به عمل می‌آمد.» این بخشی از سخنان «عبدالله صالح» مدیرکل روابط حکومت اقلیم کردستان عراق با ایران است که در گفت وگویی که با وی در شهر اربیل در اقلیم کردستان عراق انجام شده مطرح کرد. آقای صالح سال‌های طولانی است در مسند مدیریت روابط اقلیم کردستان با ایران است و جالب آنجاست که او پیوند تاریخی مردم دو سرزمین را مستحکم تر از روابط حکومت‌ها می داند‌. این گفت و گو در حالی انجام می شود که در سالهای گذشته برخی شایعات پیرامون روابط اقلیم با ایران مطرح شده بود اما خواندن سخنان آقای عبدالله صالح نشان می دهد که روابط تاریخی در هم تنیده دو سرزمین آمادگی گسترش روابط در همه زمینه ها اعم از سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی را دارد . در ادامه مشروح این گفت و گو را می‌خوانید ...

 

لطفا در ابتدا خود را برای خواننده ایرانی معرفی کنید، سپس ارزیابی‌تان را از رابطه کنونی کردهای عراق با ایران، با توجه به پیشینه روابط تاریخی میان دو ملت، بیان کنید.

در ابتدا ورود شما را به اقلیم کردستان خیرمقدم می‌گویم. بنده عبدالله صالح، مدیرکل روابط حکومت اقلیم کردستان با جمهوری اسلامی ایران هستم. همان‌گونه که اطلاع دارید ما از گذشته‌های بسیار دور تاکنون دارای روابط بسیار خوب با ایران بوده‌ایم. این بازمی‌گردد به دوران انقلاب اسلامی در ایران. می‌توانم بگویم ما هم در پیروزی انقلاب نقش داشتیم و از آن زمان تاکنون این روابط شکلی دوستانه داشته و همواره تمرکز روی بهتر شدن روابط بوده است. در حال حاضر نیز روابط خوبی با دولت ایران داریم. بنده نمی‌خواهم بار دیگر تکرار کنم که ایران یکی از بهترین دوستان ما بوده و هست؛ یعنی هنگامی که ما هیچ دوستی نداشتیم، ایران از بهترین دوستان ما بود. در مقاطع زمانی که کردها دچار مشکلات و حوادث شده‌اند، ایران همیشه پناه ما بوده و دروازه‌هایش را روی مردم ما گشوده است. به‌عنوان مثال می‌توان به حوادث دوره دیکتاتوری رژیم بعث صدام اشاره کرد که ایران درهای خود را باز کرد. در حقیقت ایران وطن دوم ماست و ما از ایران متشکریم.

 

در گذشته روابط سیاسی ایران با کردها در سطح روابط با احزاب و گروه‌های معارض رژیم صدام بود؛ آیا پس از تحولات اخیر یعنی از هنگامی که وضع اقلیم کردستان عراق در قانون اساسی این کشور به رسمیت شناخته شد، روابط تغییر یافته است و اکنون در وضع مناسبی قرار دارد؟

قبلا روابط از راه دفاتری بود که دو طرف در کشورهای هم داشتند. به‌طور مثال نهادهای ایرانی همچون سپاه، قرارگاه رمضان و ... در کردستان دفاتری داشتند و مشغول فعالیت بودند. ما نیز در شهرهایی مانند تهران، نقده، کرمانشاه، مریوان و جاهای دیگر برای انجام و تسهیل در کارهای مردم دفاتری داشتیم. همان‌گونه که اطلاع دارید تعداد زیادی از کردهای عراق به مدت طولانی 20 و 25 ‌سال در ایران پناهنده بودند و به رفت‌وآمد نیاز داشتند. بسیاری از این افراد در ایران تحصیل کردند و تا مقاطع دانشگاهی آموزش دیده‌اند. این دفاتر برای ارتباطات و تسهیل در کارها موردنیاز بودند. به واقع این ارتباطات در سطح رابطه با احزاب بود. ایران با همه احزاب کرد عراقی همچون حزب دموکرات کردستان، اتحادیه میهنی، کومله اسلامی، حرکت اسلامی، احزاب سوسیالیست و دیگر احزاب ارتباط داشت.

پس از سقوط حکومت صدام در‌ سال 2003، ایران اولین کشوری بود که 2دفتر کنسولگری خود را در شهرهای اربیل و سلیمانیه باز کرد. در این دوره روابط ما شکل دیپلماتیک یافت. در همین مقطع حکومت اقلیم نیز با راه‌اندازی دفتر اداره روابط خارجی که زیرمجموعه نخست‌وزیری است، خود را برای روابط جدید آماده کرد. در این اداره 2مدیریت بزرگ شروع به کار کردند؛ یکی دفتر مدیریت ارتباط با ایران بود که بنده مدیرکل آن هستم و دیگری دفتر ترکیه است که فرد دیگری مسئولیت آن را برعهده دارد. هدف از ایجاد این دو مدیریت اهمیت دادن به روابط است. ما به غیر از روابط تاریخی با ایران، دارای حدود 600 کیلومتر مرز مشترک، سه دروازه رسمی و چندین دروازه غیررسمی با ایران هستیم، از این‌رو، باید یک اداره قوی بتواند امور را پیش ببرد. این ارتباطات برای ما حایز اهمیت است. این نکته را هم یادآور شوم که اولویت ما در روابط در وهله نخست، ارتباط با ایران، سپس ترکیه و بعد کشور سوریه است. به این دلایل، دفتر فعالیت خود را آغاز کرد و بنده 25‌ سال مسئولیت ارتباط با ایران را عهده‌دار هستم. پیش از آن هم در شهرهای تهران و کرمانشاه مدیریت دفاتر مرکزی حزب دموکرات کردستان را برعهده داشتم. اکنون روابط ما با ایران یک حالت رسمی و دیپلماتیک دارد.

 

آیا روابط اقتصادی و فرهنگی نیز هم سطح با روابط سیاسی پیش رفته‌اند؟

ما تلاش کرده‌ایم با برگزاری جلسه‌ها و کنفرانس‌هایی مشترک با جمهوری اسلامی ایران زمینه را برای حضور و فعالیت تجار ایرانی مهیا کنیم.جلسه‌هایی برای آشنایی تجار دوطرف برگزار شده است. در ‌سال 2008 هنگامی که شرکت‌های دیگر کشورها در عراق نبودند، نخست‌وزیر دستور داد که ایرانی‌ها بدون گرفتن ویزا به مدت 15 روز، به سادگی و بدون انجام تشریفات چه از راه زمینی و هوایی، در کردستان حضور یابند. این نخستین اقدام ما با این هدف بود که زمینه برای حضور شرکت‌های ایرانی مهیا شود و تجار در این حوزه مشکلی برای ورود و کار نداشته باشند.

 

پس در حوزه اقتصادی فضا مهیاست، مشروط بر این ‌که ایرانی‌ها وارد شوند.

این زمینه از روز اول مهیا بود، اما طرف‌های ایرانی نتوانستند به صورت خوبی از آن استفاده کنند. بنده نه ایران و نه حکومت اقلیم را متهم نمی‌کنم؛ اما برنامه‌ریزی درستی انجام نشد. اگر از روز اول شرکت‌های معتبر و بزرگ بخش خصوصی ایرانی ورود پیدا می‌کردند، زمینه برای کار آماده بود و اکنون به جای ترکیه، کشور ایران حرف نخست را در بازار اقلیم کردستان می‌زد. باید اذعان کرد که اشکالاتی وجود دارد اما من نمی‌خواهم به تفصیل وارد آن شوم، وجود این اشکالات موجب شکل‌گیری حالت فعلی شد، که ما از آن رضایت نداریم.

اکنون نیروهای حکومت اقلیم کردستان در مرزها با آمادگی کامل و به صورت شبانه‌روزی مشغول فعالیت هستند. ما سطح وضع مرزهای حاج عمران، باشماق و پرویزخان را تقریبا به سطح مرزهای ترکیه رسانده‌ایم و نیروهای خبره را به کار گماشته‌ایم؛ این کار مهمی در جهت تسهیل کارهای مردم، گردشگران و تجار است. علاوه بر این‌که در مرزها رستوران و قهوه‌خانه‌ها و حتی مکان برگزاری جلسات احداث کرده‌ایم. هدف از انجام این کارها چه بود؟ ما این کار را نکرده‌ایم که اینک شاهد این مقدار تجارت با ایران باشیم. هدف از این تسهیلات ارتقای سطح بازرگانی، گردشگری و فرهنگی با ایران بوده‌ است. متاسفانه از سوی ایران، کارها به کندی انجام شد. شما به‌عنوان روزنامه‌نگار می‌توانید از 3 مرز رسمی مشترک با ایران بازدید کنید و سطح کارها و آمادگی را مشاهده کنید.

 

در حوزه فرهنگی چطور؟ تا چه حد از فرصت‌ها به خوبی استفاده شده است؛ مانند رفت‌وآمد دانشگاهیان، هنرمندان، موسیقیدان‌ها و ....

تمام این موارد و روابط وجود دارد، اما نه به آن گونه‌ای که مطلوب ماست.نمی‌دانم دلیل آن را باید در کجا جست؛ درحالی‌که طرفین مدعی داشتن بهترین روابط هستند. برای شما مثالی می‌زنم؛ در ‌سال1971 هنگامی که به همراه ملا مصطفی مشغول مبارزه بودیم و شاه هم به ما کمک می‌کرد، خبرنگاری از روزنامه اطلاعات برای انجام مصاحبه به مقر ملا مصطفی بارزانی در حاج عمران آمد و از وی درباره همکاری‌های شاه از بارزانی پرسش کرد. مرحوم ملامصطفی بارزانی پاسخ دادند کسی که به انقلاب ما کمک می‌کند، شاه نیست، بلکه مردم ایران هستند که به این انقلاب کمک می‌کنند. وی ادامه داد: امروز شاه در ایران حکومت می‌کند. این پاسخ بدان معنی است که روابط دو ملت بسیار نزدیک است و ریشه‌ها با هم پیوند دارند، به نوعی که حکومت‌ها به دلیل وجود این پیوندها، نمی‌توانند این دو را از هم جدا کنند.

ما از اهمیت کمک‌ها و گشودن دروازه‌های ایران، زمانی که به آن نیاز داشتیم، آگاه هستیم و این اقدامی بسیار بزرگ بود. اما نکته مهم‌تری از این مسأله وجود دارد و آن استقبال ملت ایران از کردها بود. اگر ملت استقبال نمی‌کرد ما نمی‌توانستیم برای کار وارد نهادها و کارخانه‌ها شویم. هیچ‌گاه مردم ایران به ما به‌عنوان یک خارجی و بیگانه نگاه نکردند و ما این موضوع را فراموش نخواهیم کرد. به این دلایل، نه حکومت ایران و نه حکومت کردستان عراق نمی‌توانند این 2ملت را از هم جدا کنند. این نکته بسیار مهمی است و باید از این زاویه به موضوع نگاه شود.

اینک باید مسئولان دوطرف با برگزاری جلسه‌ها و از راه گفت‌وگو، نگاه امنیتی را که بر روابط حاکم است، مرتفع کنند. بنده چه تهدیدی می‌‌توانم برای ایران داشته باشم؟ ایران چرا از ما هراس دارد؟ یا ما چرا باید از ایران واهمه داشته باشیم؟ این درحالی است که عنوان می‌شود ما دوست همدیگر هستیم. ما اکنون با ایران مرز طولانی داریم. باور کنید اگر یک تیر در مرز شلیک شود، نخست امنیت ما را مورد هدف قرار می‌دهد، نه امنیت ایران را. حکومت اقلیم کردستان عراق به هیچ عنوانی و به هیچ حکومتی اجازه نمی‌دهد از مرزهای ما حتی یک سنگ به خاک ایران پرتاب شود.

 

نه‌تنها به احزاب، بلکه اگر در توان ما باشد به دولت‌های دیگر هم اجازه چنین کاری را نخواهیم داد. امنیت ایران، امنیت ماست. پرسش من از طرف ایرانی این است که این دیدگاه امنیتی به سود چه کسی است؟

شما شاهد هستید در عید نوروز ایرانی‌هایی که به این‌جا سفر می‌کنند، مورد استقبال مردم ما قرار می‌گیرند. درحالی‌که چنین استقبالی از سایر خارجی‌هایی که در این‌جا حضور می‌یابند وجود ندارد. به‌طور مثال کردها در روزهای نوروز برای گردش به دامن طبیعت می‌روند، هنگامی که متوجه حضور خانواده ایرانی می‌شوند، آنها را بر سر سفره خود میهمان می‌کنند و خاطرات خود را از ایران باز می‌گویند. این نوع اختلاط هیچ‌گاه با مردم سایر کشورها وجود ندارد. از طرف دیگر، درحالی‌که راه برای رفتن به سایر کشورهای اروپایی یا ترکیه و غیره برای مردم کردستان عراق باز است، اما اولویت آنها برای سفر چه برای درمان بیماری یا برای گردشگری، کشور ایران است. آنها ایران را با عنوان بهشت توصیف می‌کنند. حتی آنهایی که به اروپا سفر کرده‌اند، باز می‌گویند ایران بهشت است. بنده به یک نکته اشاره کنم، کنسولگری ایران در اربیل در تابستان ‌سال گذشته روزانه 1500 تا 2000 ویزا صادر کرد، در سلیمانیه هم تقریبا 1000 ویزا صادر شد.

تقریبا 70‌ درصد از این افراد به‌عنوان گردشگر به ایران سفر کردند. اگر از آنها درباره ایران سوال شود، این افراد از ایران به‌عنوان بهشت و دارای مردمان نیک یاد می‌کنند. اما درعین‌حال یک گلایه هم دارند و آن این‌که در مرز ایران اذیت شده‌اند. چرا باید این مسأله رخ دهد؟ این درحالی است که تاکنون دولت ایران ما را به دلیل رفتار هیچ‌کدام از مسافرانی که به ایران رفته‌اند، مورد بازخواست قرار نداده است. هیچ‌کدام از آنها کار خلافی انجام نداده‌اند یا بازداشت نشده‌اند. حتی تا قبل از صدور پاسپورت، افراد را تنها با دادن یک برگه به ایران می‌فرستادیم. در آن مدت برخی از روزها 500 تا 600 نفر را با یک نامه به ایران می‌فرستادیم. امروز هم آماده هستیم که بگویند یک نفر از آنها فرد مطلوبی نبوده است. مردم ما مایل نیستند از حکومت و ملت ایران فاصله بگیرند و البته از آنها هم فاصله نخواهیم گرفت. ما ایران را از خود و خود را از ایران می‌دانیم؛ بنابراین انتظار هم داریم که دولت جمهوری اسلامی ایران ما را به‌عنوان حکومت اقلیم کردستان عراق حساب کند و با این دیدگاه به ما نگاه شود. اکنون سطح روابط از رابطه یک دولت با احزابی همانند حزب دموکرات، اتحادیه میهنی و... فراتر رفته است. برداشتن این نگاه و این‌که ما را به‌عنوان حکومت اقلیم کردستان عراق قبول کنند، مهم است.

بنده در تمام سفرهای مقامات کردستان عراق به ایران، همراه آنان بوده‌ام، همراه آقای نخست‌وزیر، ریاست اقلیم آقای مسعود بارزانی و دیگران. ما در این سفرها از آقای ‌هاشمی‌رفسنجانی برای سفر به کردستان عراق دعوت کردیم که ایشان هم پذیرفتند؛ اما به بغداد که آمدند متاسفانه به کردستان نیامدند. چند بار از سوی آقای مسعود بارزانی و نخست‌وزیر اقلیم کردستان از آقای احمدی‌نژاد برای سفر به کردستان دعوت به عمل آمد، آنها به عراق آمدند اما به کردستان نیامدند. از آقای صالحی وزیر خارجه سابق و دیگران هم به صورت رسمی دعوت شد، اما نیامدند. اگر می‌آمدند بهترین استقبال از آنها به عمل می‌آمد.

 

امیدوارم تیم آقای روحانی به این دعوت‌ها پاسخ دهند.

بنده مطمئن هستم در سفرهایی که جناب نخست‌وزیر به ایران خواهند داشت، از مقامات ایرانی دعوت خواهند کرد. ما از رئیس‌جمهوری ایران، که آن را جمهوریت خود می‌دانیم، توقع داریم در برابر انظار همه کشورها به کردستان سفر کنند. ما بدان مفتخر خواهیم بود. افتخار هم می‌کردیم اگر آقای احمدی‌نژاد یا آقای صالحی به کردستان سفر می‌کردند که البته استقبال شایسته‌ای از آنها صورت می‌گرفت. چرا نخست‌وزیر یا وزیر امور خارجه دیگر کشورها به کردستان سفر می‌کنند؟ درحالی‌که ما مدعی روابط بسیار خوب با ایران به ویژه در 30، 35 ‌سال اخیر هستیم و با آنها رابطه استراتژیک داریم، چرا به این‌جا سفر نمی‌کنند؟ آیا این خواسته‌ای بزرگ است؟

 

بله، این خواسته کاملا طبیعی است.

هرگاه از رئیس اقلیم یا نخست‌وزیر ما دعوت شده است، آنها به ایران سفر کرده‌اند یا در صورت لزوم خود به ایران رفته‌اند. شما چه کسی را به‌عنوان دوست، بهتر و نزدیک‌تر از کردها به ایران سراغ دارید؟ هرکس ادعای دوستی بهتری داشته باشد، بنده به او اعتراض خواهم کرد. ما این را مخفی نمی‌کنیم که با سایر کشورها رابطه داریم، اما هنگامی که هیچ کشوری با ما دوستی و رابطه نداشت، ایران یاور و پناهگاه ما بود.

 

به عنوان پرسش پایانی، چنانچه مطلب یا خاطره‌ای دارید یا این‌که موانعی بر سر راه ارتقای ارتباط میان دو طرف وجود دارد، بیان کنید.

هنگامی که انقلاب اسلامی در ایران به پیروزی رسید، ملامصطفی بارزانی نخستین کسی بود که به جمهوری اسلامی ایران، تهنیت و تبریک گفت. ما آماده بودیم هر کاری که در توانمان باشد برای انقلاب ایران انجام دهیم. همان‌گونه که می‌دانید این انقلاب به نفع مردم مستضعف منطقه است. ما افتخار می‌کنیم که روابط با ایران با وجود دشواری‌های موجود، پا برجاست؛ دلیل آن هم وجود روابط دوستانه بوده که توانسته‌ایم مشکلات را حل کنیم. حتی اگر در آینده هم مشکلی به وجود آید، با گفت‌وگو و برگزاری نشست‌های مشترک بین مسئولان دوطرف قابل حل خواهد بود. البته بنده این اطمینان را دارم که مشکلی به وجود نخواهد آمد و این دوستی و روابط هرچه بیشتر تقویت خواهد شد. ما امیدوار به ارتقای سطح روابط هستیم و کارهایی را که به این هدف کمک کند، انجام خواهیم داد.

 

روزنامه‌ شهروند، احسان هوشمند، پنجشنبه 21 فروردین 1393، شماره 253، صفحه 3.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گزارشی از همایش «روایت ایرانی فاجعه حلبچه» / رمزگشایی از جنایت‌های شیمیایی صدام

احمد شرف الدین ـ همزمان با بیست و ششمین سالگرد بمباران شیمیایی حلبچه و کشتار مردم این شهر، همایشی با عنوان «روایت ایرانی فاجعه حلبچه» توسط پژوهشکده فرهنگ و هنر و معماری جهاد دانشگاهی و با همکاری انجمن مردم نهاد افراز برگزار شد.

 

حمایت‌های بین‌المللی از جنایت‌های جنگی

در این مراسم، «جعفر حق‌پناه» از محققان مطالعات قومی و استاد دانشگاه تهران با طرح چند پرسش درباره رخداد فاجعه شیمیایی حلبچه گفت: «آیا حلبچه قربانی جنگ عراق علیه ایران بود؟ یا این‌که اگر عراقی‌ها همراه رزمندگان ایرانی نبودند و با آن‌ها همکاری نمی‌کردند چنین فاجعه‌ای رخ می‌داد؟ در پاسخ به این پرسش‌ها باید بگویم این تراژدی در زمانی رخ داد که جنگ سرد و نظام دو قطبی بر جهان حاکم بود و مناطقی مانند خاورمیانه نیز به گونه‌ای وابسته به یکی از دو ابرقدرت غرب و شرق بودند.»

وی ادامه داد: «این وابستگی موجب می‌شود که جنگ‌ها به یک جنگ نیابتی از بلوک غرب و شرق تبدیل شوند اما به نظر من جنگ هشت ساله عراق علیه ایران یک استثنا بود؛ چرا که برای نخستین‌بار شاهد بودیم دو ابرقدرت غرب و شرق با یکدیگر به توافق رسیدند و هر دو از یک طرف بحران که عراق بود حمایت کردند. این حمایت موجب شد که مردم حلبچه توسط سلاح‌های شیمیایی هدف گرفته شوند. این سلاح‌ها در شرکت‌های آلمانی ساخته شده بود و توسط هواپیماهای «سوخو» و «میگ» شوروی سابق علیه این مردم استفاده شد.»

 

مقابله با هویت بنیادی کردها

دیگر سخنران این مراسم محمد صدیق احمد «جگرخوین» جانشین نمایندگی دولت منطقه‌ای کردستان عراق در تهران بود که گفت: «در سال‌های 1983 تا پایان جنگ، صدام اقدام‌های متعددی در جهت نسل‌کشی کردها انجام داد. وی در این مدت 4500 روستای کردنشین مرزی درکردستان را با خاک یکسان کرد و ساکنان آن‌ها را یا به اردوگاه‌های اجباری منتقل نمود یا به نواحی دیگر عراق تبعید کرد. در این اقدام هزاران خانه، مدرسه، مسجد و کلیسا نابود شد. او حتی دستور داد درختان این مناطق را قطع کنند تا بدین شکل هیچگونه اثری از حیات و امکانی برای بازگشت آوارگان باقی نماند. اقدام بی‌رحمانه و ضد بشری صدام در حمله به حلبچه به واقع یکی از مهمترین ابعاد و اوج چنین سیاست نژادپرستانه‌ بود ...

وی تأکید کرد: «در این میان، نقش ملت و دولت ایران در حمایت از آسیب‌دیدگان فاجعه حلبچه بی‌بدیل و شایسته تقدیر است. نهادهای گوناگون دولت ایران اعم از ارتش، سپاه، هوانیروز و هلال احمر، با همه توان و امکانات موجود به آسیب‌دیدگان این حادثه یاری رساندند. هم‌اکنون نیز مصدومان شیمایی حلبچه برای معالجه به ایران اعزام می‌شوند. این خود از نشانگان حس نوع دوستی و انسان‌دوستی ایرانیان است که از ممیزات مشترک تمدنی و ارزشی ایرانیان و کردها است. علاوه بر آن، اقدام ایران در شناساندن ابعاد این فاجعه انسانی به گوش جهانیان تلاش درخور دیگری است. رهبران ایرانی حمله شیمیایی به حلبچه را به اطلاع دبیر کل وقت سازمان ملل رساندند و او نیز این موضوع را به شورای امنیت ارجاع داد. البته تحت تأثیر فشار قدرت‌های بزرگ و قدرت‌هایی که خود، صدام را به جنگ‌افزارهای شیمیایی تجهیز کرده بودند، شورای امنیت صرفاً این اقدام را محکوم و از بردن نام عراق اجتناب کرد، اما تلاش ایران در معرفی این رویداد غیرانسانی دامنه گسترده‌تری یافت. به دعوت تهران گروه‌های متعددی از مجامع دولتی و غیردولتی از قربانیان شهر در حالی که همچنان پیکر شهدای این حمله بر زمین بود، بازدید کردند و از آن تصاویر بسیاری تهیه نمودند. اقدام‌های وسیعی نیز برای بازدید هیأت‌های سیاسی از مصدومان حادثه صورت گرفت. تهران تلاش کرد تا با هرگونه امکانی ابعاد این فاجعه نژادپرستانه را برای جهانیان روشن کند تا بدین شکل ماهیت واقعی رژیم بعث، شخص صدام و مظلومیت مردم حلبچه را به دنیا بنمایاند.»

 

غربی‌ها تأمین کننده سلاحهای کشتار جمعی

یکی از نکات مهم این همایش سخنان «سیمون مینکس» دادستان ارشد هلندی و مسئول پرونده «فرانزفن آنرات» تبعه هلند و فروشنده عمده مواد شیمیایی به دولت صدام بود که «طیپی امیبه» در این همایش، ‌اطلاعاتی را درباره پرونده محاکمه «فرانز فن آنرات» ارائه کرد.

در بخشی از سخنان «سیمون مینکس» آمده است: «پرونده فن آنرات مهمترین پرونده در هلند پس ازجنگ جهانی دوم بوده است،این تبعه هلند مهم‌ترین منبع تهیه و تحویل موادشیمیایی به دولت عراق درزمان جنگ ایران وعراق مطرح است.»

وی در بخش دیگری از سخنان خود یکی از جنبه‌های مهم این پرونده را موفقیت در دادگاه و محکوم شدن متهم عنوان کرد و در ادامه آورد: در این دادگاه علاوه بر اثبات این‌که این مواد به دولت عراق تحویل داده شد، بایستی تبدیل آن‌ها به سلاح شیمیایی و استفاده ازآنها علیه مردم ایران و عراق نیز اثبات می‌شد که در نهایت بعد از چندین سال تلاش موفق شدیم این موارد را اثبات کنیم و نشان دهیم که این مواد علیه مردم سردشت و حلبچه و چندین مکان دیگر در ایران به کار رفته است. فن آنرات زمانی اقدام به فروش و تحویل این مواد شیمیایی به عراق کرده است که طبق قوانین بین‌المللی، تحویل این مواد به کشورهای در حال جنگ ممنوع بوده و کسی اجازه نداشته این گونه مواد را به عراق تحویل دهد.»

وی همچنین صرف وقت و بودجه بسیار را لازمه مشخص شدن اسامی شرکت‌هایی که در تولید و تحویل سلاح‌های شیمیایی به دولت عراق سهیم بوده‌اند دانست و گفت‌: «شرکت‌هایی که این گونه معاملات را انجام داده‌اند، بدون شک خود را مخفی می‌کنند، چرا که آن‌ها بخوبی و بدون شک مطلع‌اند که چه کاری انجام داده‌اند و همچنین از نتیجه دادگاه علیه خودشان آگاهند،‌ بنابراین برای پیگیری متهمان و شرکت‌هایی که در این جنایت بشری سهیم بودند، نیاز به صرف زمان و هزینه بسیار است.»

دیگر سخنران این مراسم «عبدالرحمن زیباری» وکیل مردم کرد در دادگاه صدام بود او در این همایش گفت: «نخستین حمله شیمیایی رژیم دیکتاتور و ساقط‌شده بعث، در دره‌ای که ایل بزرگ «جاف» در آن‌جا زندگی می‌کنند، روی مردم بی‌گناه ساکن منطقه «بالیسان» انجام شد؛ ۸۱ روز پس از این فاجعه، قطعنامه ۵۹۸ در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای آتش‌بس جنگ میان عراق و ایران تصویب شد. این قطعنامه حاوی هیچ‌گونه محکومیت و رسوایی برای رژیم صدام نبود؛ به همین دلیل کشور جمهوری اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) این قطعنامه را قبول نکرد. شورای امنیت سازمان ملل به این جنایت، تنها به‌عنوان جنگی که میان دو کشور روی داده است، نگاه می‌کرد، ولی این جنایت، بزرگتر و گسترده‌تر از جنگ میان دو کشور بود.

 

عملیات انفال

در کنار اینها، ایران در روز 8/8/1988 به برقراری آتش‌بس رضایت داد و به صورت رسمی در تاریخ 20/8/1988 جنگ میان عراق و ایران متوقف شد، اما عملیات انفال و بمباران شیمیایی توسط رژیم بعث عراق متوقف نشد؛ زیرا عملیات مرحله هشتم انفال از روز 25/8/1988 تا تاریخ 6/9/1988 ادامه پیدا کرد که هیچ‌گونه جنگی میان عراق و ایران برقرار نبود. وی در ادامه افزود: «استان دهوک با کشور ایران هیچ مرز مشترکی ندارد و تنها با کشورهای ترکیه و سوریه مرز مشترک دارد.

اگر صدام و علی حسن مجید به دلیل نخستین بمباران شیمیایی محکوم شده بودند، از دیگر بمباران‌های شیمیایی پشیمان می‌شدند؛ ولی به این کارشان ادامه دادند تا این‌که در روز 16/3/1988 شهر حلبچه را بمباران شیمیایی کردند که بر اثر آن ۵‌هزار نفر شهید و ۱۱‌هزار نفر زخمی شدند. همچنین همان رژیم در روز 2/8/1990 کشور کویت را اشغال کرد. همچنین در بهار‌ سال ۱۹۹۱ قیام مردم عراق و کردستان در ۱۴ استان «توسط این رژیم سرکوب شد.»

به اعتقاد بنده، حلبچه بخشی از عملیات انفال و کشتار بیش از 180 هزار کردعراقی است. همچنین عملیات انفال اول که در روز 9/2/1988 تا تاریخ 23/2/1988به‌طور مرتب ادامه داشت، عملیاتی سخت بود؛ برای این‌که باید مردم را از روستاها به سمت زندان‌های دسته‌جمعی در «توبزاوا» در نزدیکی کرکوک منتقل می‌کردند؛ تا بعداً آن‌ها را با اتومبیل به کوه‌های «حمرین» یا «حَزَر» یا «نُگره سلمان» ببرند، اما صدام حسین تصمیم گرفت حلبچه را در همان مکان خودش به گور دسته‌جمعی تبدیل کند، بدون این‌که مردمانش را به‌جای دیگری منتقل کند. 

رأی نهایی در مورد پرونده انفال براساس مواد ۱۱، ۱۲ و ۱۳ قانون شماره ۱۰‌ سال ۲۰۰۵، قانون دادگاه عالی جنایات عراق و رأی نهایی در مورد پرونده حلبچه نیز با همان مواد قانونی مورد تأیید قرار گرفت. در کنار اینها، در روز 17/1/2010 این جنایت به‌عنوان نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت (ژینوساید) قلمداد نشد، ولی دادگاه تجدیدنظر در روز 28/2/2010 آن را به‌عنوان نسل‌کشی اعلام کرد و به انفال تبدیل شد، زیرا از اساس انفال است. هم‌اکنون جنگ عراق و ایران خاتمه یافته است، ولی منازعه همچنان ادامه دارد، خسارات ناشی از جنگ پیگیری نشده است. حلبچه به استان تبدیل شد؛ ولی زخم‌ها هنوز التیام نیافته‌اند و خسارات ناشی از بمباران شیمیایی هنوز جبران نشده است. عراق و ایران همچون دو کشور با همدیگر مشکلات را برطرف می‌کنند ولی نه از راه دادگاه عدالت بین‌المللی لاهه.

 

روزنامه ایران، سال بیستم، شماره: 5618، شنبه 23 فروردین ماه 1393، صفحه 10.

 

 

 

 

نماینده اقلیم کردستان در تهران: به هر بهانه‌ای که باشد کشتن انسانها را محکوم می‌کنیم

«ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران گفت: صحبت‌های مالکی برای اهداف سیاسی است و این در حالی است که به انتخابات عراق نزدیک می‌شویم و ضروری است که این اتفاق به هدف سیاسی تبدیل نشود.    

ناظم دباغ نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق و مشاور «جلال طالبانی» در تهران در گفت‌وگو با سایت خبری «بیرورا» اعلام کرد: به هر دلیل و بهانه‌ای که باشد کشتن انسانها را محکوم می‌کنیم؛ ولی در مسئلة کشتن این روزنامه‌نگار عراقی در بغداد، تعدادی از افراد و شخص «نوری مالکی» برای اهداف سیاسی انتخابات، آن را به کار می‌برند و این برای اولین بار نیست که در بغداد و عراق به طور کلی، حوادثی روی داده باشدکه به کشتن افراد منجر شود؛ به همین دلیل، ضروری است که از قانون و دادگستری حمایت نماییم و درستی این حادثه را مشخص کنیم. ما در این زمینه با مسئولین ذیربط هم صحبت کرده‌ایم تا به این مشکل به دید سیاسی نگاه نکنند.   

وی همچنین گفت: خواستار این هستیم که همه گروهها و همچنین مسئولین عالی رتبه کُرد برای حل این مشکل تلاش کنند و به جای اینکه به کشورهای همسایه پناه ببریم؛ از طریق گفت‌وگو و تفاهم آن را برطرف نماییم و این حادثه را نیز اینقدر بزرگ نکنیم و اینکه حادثه کشتن این روزنامه‌نگار هم اتفاقی بوده است نه ترور.      

«ناظم دباغ» در پایان این گفت‌وگو تأکید کرد: ما به عنوان نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران، به صورت دقیق و درست این حادثه را برای مسئولین جمهوری اسلامی ایران تشریح می‌کنیم، و اگر ضروری بود از آنها می‌خواهیم که برای حل این مشکل اقدام لازم را انجام دهند.

 

 

 

 

«عبدالرحمان حاجی زیباری» وکیل و حقوقدان کُرد / حلبچه بخشی از انفال و بمباران شیمیایی است

با حضور دکتر «جگرخوین» معاون نمایندگی اقلیم کردستان عراق در تهران، «عبدالرحمان زیباری» وکیل مردم حلبچه در دادگاه صدام و علی شیمیایی، دکتر «مصطفی قانعی» متخصص و پزشک بیماران بمباران شیمیایی حلبچه، دکتر «اسعد اردلان»، دکتر «بایزید مردوخی»، دکتر «قطب الدین صادقی»، دکتر «جعفر حق پناه»، «احسان هوشمند»، دکتر «مجتبی برزویی»، «محمد علی چاوشی»، «اردشیر پشنگ» و چندین شخصیت دیگر، همایش «روایت ایرانی فاجعه بمباران شیمیایی حلبچه» در تالار اجتماعات پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی در شهر تهران برگزار شد.

 

«عبدالرحمان حاجی زیباری» وکیل مردم حلبچه در دادگاه صدام و حقوقدان سرشناس کُرد، در همایش «روایت ایرانی فاجعه حلبچه» مطلبی تحت عنوان «حلبچه بخشی از انفال و بمباران شیمیایی است» را قرائت نمود که در ادامه آن را می‌خوانید:

 

در روز 16/4/1987 اولین حمله شیمیایی رژیم دیکتاتور و ساقط شده بعث، در دره‌ای که ایل بزرگ «جاف» در آن­ جا زندگی می‌کنند بر روی مردم بی‌گناه ساکن منطقه «بالیسان» انجام شد؛ 81  روز پس از این فاجعه، قطعنامه 598 در شورای امنیت سازمان ملل متحد جهت آتش‌بست جنگ میان عراق و ایران تصويب شد. این قطعنامه حاوی هیچ گونه محکومیت و رسوایی برای رژیم صدام حسین نبود؛ به همین دلیل کشور جمهوری اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) این قطعنامه را قبول نکرد. شورای امنیت سازمان ملل به این جنایت، تنها به عنوان جنگی که میان دو کشور روی داده است، نگاه می‌کرد؛ ولی این جنایت، بزرگتر و گسترده‌تر از جنگ میان دو کشور بود. در کنار اینها، ایران در روز 8/8/1988 به برقراری آتش‌بست رضایت داد و به صورت رسمی در تاریخ 20/8/1988 جنگ میان عراق و ایران متوقف شد. اما عملیات انفال و بمباران شیمیایی توسط رژیم بعث عراق متوقف نشد؛ زيرا عملیات مرحله هشتم انفال از روز 25/8/1988 تا تاريخ 6/9/1988 ادامه پیدا کرد که هیچ گونه جنگی میان عراق و ایران برقرار نبود.

 

استان دهوک با کشور ایران هیچ مرز مشترکی ندارد و تنها با کشورهای ترکیه و سوریه مرز مشترک دارد. اگر صدام حسین و علی حسن مجید به دلیل اولین بمباران شیمیایی محکوم شده بودند، از دیگر بمباران‌های شیمیایی پشیمان می‌شدند؛ ولی به این کارشان ادامه دادند تا این که در روز 16/3/1988 شهر حلبچه را بمباران شیمیایی کردند که بر اثر آن 5 هزار نفر شهید و 11 هزار نفر زخمی شدند. همچنین همان رژیم در روز 2/8/1990 کشور کویت را اشغال کرد. همچنین در بهار سال 1991 قيام مردم عراق و کردستان در 14 استان توسط این رژیم سرکوب شد.

 

 

 

به اعتقاد بنده، حلبچه بخشی از عملیات انفال است، به این دلایل:

 

1 ـ  در بین مراحل انفال 1 و 2 صورت گرفته است.

 

2 ـ متهمان پرونده انفال همان متهمان پرونده حلبچه هستند.

 

3 ـ  قربانیان پرونده انفال همان قربانیان پرونده حلبچه هستند و برادران ایرانی‌مان که آن­ها هم ریشة آریایی دارند، به عبارت دیگر صدام حسین با یک سنگ دو گنجشک را کشت، گروهی که ملیت آنها کُرد بودند را از بین برد و گروهی دیگر را که ملیت آنها کُرد و ایرانی و ریشة آنها آریایی است را قتل و عام نمود. همچنین عملیات انفال اول که در روز 9/2/1988 تا تاريخ 23/2/1988 به طور مرتب ادامه داشت، عملیاتی سخت بود؛ برای این که مردم را از روستاها به سمت زندان­های دسته جمعی در «توبزاوا» در نزدیکی کرکوک منتقل کنند؛تا بعداً آن­ها را با اتومبیل به کوه­های «حمرین» و یا «حَزَر» و یا «نُگره سلمان» ببرند، اما صدام حسین تصمیم گرفت حلبچه را در همان مکان خودش به گور دسته جمعی تبدیل نماید، بدون این که مردمانش را به جای دیگری منتقل کند.

 

4 ـ رأی نهایی در مورد پرونده انفال براساس مواد ، 12،11 و 13 قانون شماره 10 سال 2005 قانون دادگاه عالی جنایات عراق و رأی نهایی در مورد پرونده حلبچه نیز با همان مواد قانونی مورد تأیید قرار گرفت. در کنار این­ها در روز 17/1/2010 این جنایت را به عنوان نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت (ژینوساید) قلمداد نکرد، ولی دادگاه تجدید نظر در روز 28/2/2010 آن را به عنوان نسل‌کشی اعلام نمود و به انفال تبديل شده، زيرا از اساس انفال است.  

 

5 ـ حلبچه انفال است، بلکه قله انفال نیز هست؛ زيرا در مرحله‌ای جنایت نسل‌کشی غليان می­کند، حلبچه امواج خروشان نسل‌کشی انفال است. همچنین عملیات منطقه «گرمیان» غُرش نسل‌کشی انفال است که در مدت 13 روز از تاريخ 7/4/1988 تا 20/4/1988 تعداد 55 هزار مردم گرمیانی انفال شدند و از طرف رژیم بعث سر به نیست شدند.

 

هم اکنون جنگ عراق و ایران خاتمه یافته است، ولی منازعه همچنان ادامه دارد، خسارات ناشی از جنگ پیگیری نشده است. حلبچه به استان تبدیل شد؛ ولی زخم­ها هنوز التيام نيافته­اند و خسارات ناشی از بمباران شیمیایی هنوز جبران نشده است. عراق و ایران همچون دو کشور با همديگر مشکلات را برطرف می‌کنند ولی نه از راه دادگاه عدالت بین‌المللی لاهه.

 

کُرد و عراق و ایران چرا با همدیگر علیه کمپانی‌هایی که سلاح کشتار جمعی را به صدام حسین فروختند و تعداد آن­ها 207 شرکت است، شکایتی تنظیم نمی‌کنند؟

 

چرا عراق و ایران با همدیگر شکایتی علیه این کشورها نمی‌نویسند؟

 

همه این­ها سؤال هستند و ضرورت دارد که جواب درستی به آن­ها داده شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ناظم دباغ در گفت‌وگو با روزنامه دنیای اقتصاد: در انتظار لغو کامل تحریم‌های ایران هستیم

 دنیای اقتصاد: حکومت اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی از دیرباز روابط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خوبی با یکدیگر داشته اند که این روابط پس از سرنگونی صدام حسین روبه افزایش گذاشته است. اقلیم کردستان عراق امنیت بیشتری نسبت به کشور عراق دارد و شرکتهای ایرانی زیادی در این منطقه به فعالیت اقتصادی مشغول اند. ایران دو سرکنسولگری به نام اربیل و سلیمانیه در این اقلیم دارد و مصمم است با برطرف نمودن موانع و مشکلات پیش رو، روابط دوجانبه را گسترده تر ، پر رونق تر و محکم تر از همیشه هدایت کند. ناظم عمر دباغ ، نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران در این گفت‌وگو به موانع و معضلات این مسیر اشاره می کند و راهکارها و پیشنهادات قابل تاملی ارائه می دهد.

 

 

 

آقای دباغ، وظیفه اصلی شما در کشور ایران چیست؟

 

من نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در ایران هستم. وظیفه ما هماهنگی روابط ايران با اقليم كردستان عراق است. اين هماهنگي در همه زمينه ها از جمله حوزه هاي سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... بین جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان و کشور عراق است.

 

 

 

جمهوری اسلامی ایران نسبت به کشورهای دیگر نزدیکی زیادی به کردستان و عراق دارد. این در حالی است که کشور ترکیه از لحاظ اقتصادی جلوتر از ايران است. به نظر شما دليل اين تفاوت چيست؟

 

به نظر بنده نزديكي فرهنگي و مذهبي بين دو كشور خوب است و این موضوع به سطح روابط اقتصادي بستگی ندارد. به عبارت دیگر، در فعاليت های اقتصادي تفاوتي بين تركمن و فارس و عراقي نيست. اين موضوع وابسته به سیاست کشورهاست و به نگاه آنها به اقتصاد مربوط است. موضوع اول مربوط به تحریم ایران و سیاست‌ها و روابط اقتصادی این کشور با دیگر کشورها است و همچنين مشکلات بانکی كه از موانع اصلي به شمار مي‌آيد. موضوع دوم مربوط به سیاست‌های کشور ایران راجع به اقلیم کردستان و حوزه تمركزش در این روابط است كه با كشورهاي ديگر منطقه متفاوت است. ایران نگاه امنيتي به مسائل دارد، به اندازه‌ای که استانداران ايران در مرز کردستان بجاي تمركز بيشتر بر ایجاد شغل برای مردم منطقه، بر ایجاد امنیت در منطقه تكيه دارند، در حالی كه ترکیه برعکس ایران است. ترکیه بیشتر نگاه اقتصادی دارد و تقویت فعالیت‌های اقتصادی كشورش را در کردستان دنبال مي كند. آنها اين موضوع را برای ایجاد امنیت در کشور خودشان ضروری مي دانند. البته منظورم از سیاست ایران، سیاست استان هاست، نه سیاست جمهوري اسلامي ايران نسبت به كردستان و كشور عراق.

 

در تشکیلات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران نیاز به ستاد مشترک اقتصادی بین ایران و عراق وجود داشت که بعد از سرنگونی صدام تشکیل شد و ما به عنوان نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران کارهای روزانه و استاني را دنبال مي كنيم. این در حالی است كه وظايف ما بايد مسائل كلان‌تري بین کردستان با جمهوری اسلامی ایران را دربربگیرد. به عنوان نمونه، زماني كه فعاليت اين دفتر شروع شد، مثلا در سال 2001-2000 ، صدميليون دلار هم در سال فعاليت نداشتيم. ولی حالا نزدیک به 13 ميليارد دلار فعالیت اقتصادی است. تنها تفاوت این است که فعالیت‌هاي بازرگانی بين ايران و اقليم كردستان در راستاي استانداردهای بین‌المللی نیست، بلكه اغلب آن سیستم پیله‌وری است. مثلا در سال‌هايی كه اشاره کردم، در سليمانيه انجمن شركت هاي ايراني داشتيم و در آن منطقه تقریبا 400 شرکت ایرانی فعالیت می‌کردند. به دلایل مختلفی متاسفانه شرکت‌ها به جای اینکه افزایش پیدا کنند، کم شدند و به حدود 20 شركت نزول كردند. اما ترک‌ها که قبلا حدود هشتاد شرکت داشتند، امروز به خاطر فعالیت اقتصادی گسترده و سياست های تجارتی و بازرگانی‌شان بیش از 1200 شركت فعال در کردستان عراق دارند. فراموش نکنیم که در طول تاريخ رابطه بین جمهوری اسلامی ایران و کردستان با مردم عراق در مجموع رابطه خوبي بوده و همکاری های زیادي داشته ايم كه بايد آن را توسعه دهيم. موضوع دیگر، مسئله برخورد ایرانی ها در مرز است. همانطور که عرض کردم، امروز همکاری بین اقليم کردستان و جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، اما تفاوت در اين است كه يك فرد عراقي يا كرد، در فرودگاه ترکیه ویزا می‌گیرد و وارد تركيه می‌شود. ولی در ایران سیستم به گونه دیگری است.

 

 

 

منظورتان این است که این امکان وجود ندارد كه فردی از کردستان و عراق به اين صورت وارد ایران شود.

 

بله، این امکان در ایران وجود ندارد و افراد باید بروند در یکی از کنسولگری‌های ایرانی در کردستان ویزا بگیرند. البته شرايط نسبت به قبل آسان‌تر شده است، ولی استقبال در مرز ترکیه و ایران خیلی با هم تفاوت دارد. ما اميدواريم ورود و خروج در مرز ايران 24 ساعته شود. اما شرايط در اقليم کردستان عراق و مرز ایران تفاوت دارد و برای ورود و خروج مساعد است. دروازه‌ها 24 ساعته کار می‌کنند، در دو شيفت 12 ساعته. سه دروازه هم جهت احتیاط و فضایی نيز براي انتظار وجود دارد. متاسفانه مرز ایران فقط دو دروازه دارد و با توجه به اينكه روزانه بين 3 تا 6 هزار نفر تردد مسافر داريم، یک كانال ورود و یک کانال خروج باعث كندي عبور و مرور مي شود. مسئله ديگر بازدید است و روال بازديد چمدان‌هاي مسافران با تکنولوژی هاي جدید انجام نمی‌شود. اگر مسافران ترددشان ضروري نباشد اقدام به مسافرت نمي‌كنند. بايد بدانيد نسبت بازرگان‌ها یا ثروتمندان ما به کل مسافران شاید 10 درصد هم نباشد و دليل روي آوردن به پیله‌وری همین مسائلي است كه ذكر شد.

 

توجه داشته باشید که تسهیل در اخذ ویزای اقامت و اینکه افراد بتوانند در این کشور دفتر باز کنند، شماره بانکی و اقامت کار داشته باشند نيز نكته اي اساسي به شمار مي رود. در واقع این شرایط تا الان آن طور كه بايد فراهم نشده. در حال حاضر سیستم فقط پیله‌وری است يعني خرید و فروش از طریق بازارچه مرزي صورت می گیرد نه از طریق توافق شرکت‌های بزرگ.

 

 

 

امروز شرايط شركت هاي ايراني در عراق چگونه است؟

 

سال گذشته آقای سعیدلو برای اولین بار به عنوان معاون رییس‌جمهوري ايران تحت عنوان هیات دولتي آمد و در آنجا همایش و کنفرانس برگزار کردند و توانستیم این مسائل را برای اولین بار مطرح كنيم. متاسفانه شرکت‌های ایرانی در گذشته کارهایشان نتیجه مثبتی در حکومت اقلیم نداشت.

 

البته باید بگویم اگر دو شرکت وجود داشته باشد یکی ایرانی و ديگري ترك، ما شركت ايراني را ترجیح می‌دهيم. شركت هايي مثل استراتوس، کیسون، عمراب و شرکت‌هاي ديگر وارد کار شده اند.این شرکت‌های ایرانی امسال نزدیک به یک میلیارد دلار در اقلیم کار کرده اند.

 

 

 

با توجه به انتخاب آقای روحانی از سوی مردم ایران و روی کار آمدن دولت تدبیر وامید، آینده را چگونه می بینید؟

 

من در مجموع خوشبین هستم. مسائلی که در گذشته بود تا حدودي مرتفع شده است. سیاست‌های دولت جدید ایران باعث شده مردم اقلیم کردستان و عراق برای آینده فعالیت‌های اقتصادی خوشبین‌تر شوند. اولا تحریم ها متوقف شده و اميدواريم کاملا برداشته ‌شود و فضای فعالیت اقتصادی بین اقلیم کردستان و ایران نسبت به کشورهای دیگر بیشتر گردد.

 

 

 

نقش ستاد توسعه روابط ايران و عراق را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟

 

شخصا نقش ستاد را مثبت ارزیابی می‌کنم. هم در زمان آقای دانائی‌فر و هم در دوره آقای كاظمي قمی توانستیم فعالیتهایمان را توسعه دهیم.

 

 

 

اگر صحبت خاصی دارید بفرمائید.

 

كلام آخرم تاکید بر تقویت گسترش روابط اقتصادی بین کشور جمهوری اسلامی ایران و اقلیم کردستان است. در واقع ما و جمهوری اسلامی ایران بايد در راه رشد فعالیت های مرزی، در جهت استقبال مردم و استقبال بازرگانان تلاش كنيم و شرايط را تغییر دهیم. به نحوي كه مردم اطمینان بيشتري در رفت و آمدهایشان داشته باشند و احساس كنند به کشور خودشان بازمی‌گردند. همانطور که می دانید عده‌ای از كردهاي اقليم قبلا در ایران ازدواج كرده اند و رابطه خويشاوندي با ایرانی ها دارند كه اين نشانگر تشابهات فرهنگي و روابط اجتماعی قوی دو كشور با يكديگر است.

 

 

 

روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۳۱۵۰، 12 اسفندماه ۱۳۹۲   

 

 

 

 

 

 

 

آخرین اخبار

گزارشات پر بازدید

حالت های رنگی