دیندار زێباری، سەرۆكی لێژنەی بەدواداچوون ووەڵامدانەوەی راپۆرتە نێودەوڵەتییەكان، حكومەتی عیراقی بە كەمتەرخەم لەبارەی پرسی یارمەتیدانی ئاوارەكان لەقەڵەمدا وئاماژەی بەوەدا بەهیچ شێوەیەك بەرپرسیارێتی خۆی لەمبارەیەوە نەبینیوە بەڵكو هیچ حیسابێكی هاوڵاتیبوونیان بۆ ناكات.

لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا كه لەبارەی راپۆرتی دەستەی سەربەخۆی مافی مرۆڤی هەرێمی كوردستان ئەنجامیدا، دیندار زێباری تیشكی خستە سەر پرسی ئاوارە وپەنابەرانی ناو هەرێمی كوردستان وماف وئەركی كرێكارانی ناوخۆیی وبیانی وپرسی پەروەردە لەكوردستان وچەندین بابەتی دیكە.

لەبارەی پەنابەرانی کوردستانی سوریا لە هەرێمی كوردستان، دیندار زێباری وتی ئەمڕۆ ژمارەیان گەیشتۆتە 248203 پەنابەر کە لە نۆ كامپ بەسەر شاروشارۆچكەكانی هەرێمی كوردستان دابەش بوون، جگە لەوانەی لە دەرەوەی كەمپەكان دەژین.

ئەوەشی خستەڕوو كە كەمتەرخەمی حكومەتی عیراق ولایەنی نێودەوڵەتی ئەركی حكومەتی هەرێمی كوردستانیان لەمبارەیەوە زیاتر كردووە، بەتایبەتی كە ئێستا هەرێم لەبارودۆخێكی دارایی سەختدایە.

ئاماژەی بەوەشدا، نەتەوە یەكگرتووەكانیش نەیتوانیوە ئەو بڕە پارەیەی بۆ كۆمەككردنی ئاوارەكان پێویست بوو، دابین بكات. تا ئێستا تەنها 19 لەسەدی پێداویستییەكانیان دابینكراوە كە بەچاو ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارەكانەوە بەشێكی زۆر كەمە لە پابەندبوونی نێودەوڵەتی بەرامبەر بەو بارگرانییەی كە هەرێمی كوردستان لەسەر شانیەتی.

دیندار زێباری ئاماژەی بەوەدا کە ئەو قەیرانە ئابورییەی هەرێمی كوردستان پێیدا تێدەپەڕێت، بۆوەتە هۆی وەستانی چەندین پرۆژە وچالاكی خزمەتگوزاری وگەیاندنی خزمەت بەم ئاوارانەش بۆتە بارێكی قورس بەسەر حكومەتەوە. راشیگەیاند سەرەڕای ئەو بارودۆخە سەختەی كە هەرێمی كوردستان پێیدا تێپەڕدەبێت، حكومەتی هەرێمی كوردستان بەردەوام بووە لە پێشكەش كردنی خزمەتگوزارییەكان بە هاووڵاتیا .

لە تەوەرێكی دیكەدا، دیندار زێباری لەبارەی بارودۆخی زیندان وگیراوەكانەوە ئاماژەی بەوەدا، دابینكردنی شوێنی حەوانە یەكێك بووە لەو كارانەی كە گرینگی زۆری پێدراوە. بۆ ئەم مەبەستەش چەندین باڵەخانەی نوێی چاكسازی گەوران لە پارێزگاكانی هەولێر ودهۆك وسلێمانی دروستكراون، باڵەخانەیەكی نوێ بەپێی ستانداردی جیهانی درووستكراوە بۆ بەشی پۆلیسی گرتن و گواستنەوەی هەولێر.

هاوكات پرسی هەبوونی ئازار وئەشكەنجەدانی گیراوانی لەبەندیخانەكانی هەرێم رەتكردەوە وجەختی لەسەر ئەوە كردەوە کە بەپێی یاسا ورێنمایی تایبەت بە لێكۆڵینەوە لە دامودەزگاكانی وەزارەتی ناوخۆ بەهیچ شێوەیەك رێگە نادرێت ئەفسەر وكارمەندانی پۆلیس راگیراوەكان ئەشكەنجە بدەن لەكاتی لێكۆڵینەوە، لەم بوارەوە تا ئێستا چەندین لیژنەی تایبەت بۆ بەدواداچوون پێكهێندراوە. هەروەها ئەو راگیراوانەی لە شەش مانگ زیاتر لە بەشەكانی گرتن و گواستنەوەی پۆلیسی پارێزگاكان راگیراون وپەڕاوەكانیان یەكلایی نەكراوەتەوە، ناوەكانیان بە لیست رەوانەی سەرۆكایەتی دادگاكانی تێهەڵچوونەوەی پارێزگاكان دەكرێت بۆ چارەسەر كردنی كێشەكانیان.

هەر لەو كۆنگرە رۆژنامەوانیەدا، دیندار زێباری هاتە سەر باسی پرسی دابینكردنی مافی كرێكاران وئاگاداربوون لەڕەوشی ژیانیان ونیشانیدا بەڕێوەبەرایەتی گشتی كار و دەستەبەركردنی كۆمەڵایەتی سەر بە وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی لە پارێزگاكان لە ڕێگای 20 لێژنەی پشكنین ڕۆژانە سەردانی پڕۆژەكان دەكات بۆ چاودێری كردنی ڕەوشی كرێكاران و جێبەجێكردنی بەندەكانی تایبەت بە مافی كرێكاران.

هەروەها دووپاتیكردەوە کە ڕێگە نادرێت منداڵی خوار تەمەن 15 ساڵ كاربكات، ئەگەر كاریشیان پێ بكرێت دەبێ ئەو كارە لەگەڵ توانای جەستەیی و هزری ئەو منداڵە بگونجێ، وئاشكرایكرد تا ئێستا چەندین خاوەن كار دراونەتە  دادگای كار بەهۆی پابەند نەبوون بە مەرجەكانی كاركردن.

هەر لەبەردەوامی قسەكانیدا ولەبارەی پرسی منداڵ وئافرەتانەوە دیندار زێباری نیشانیدا لە ئاماری سالی 2014، 35 حاڵەتی كوشتن و 47 حاڵەتی خۆكوشتن و 197 حاڵەتی سووتان، و97 حاڵەتی خۆسووتان تۆماركراوە وكۆی گشتی دەكاتە 520 حاڵەت كە بەبەراورد لەگەڵ ساڵی 2013 كەمی كردووە.

ده‌رباره‌ی ڕەوشی پەروەردە، دیندار زێباری وتی وەزارەتی پەروەردە پلانی 10 ساڵی هەیە بۆ درووستكردنی 2000 قوتابخانە. ئاشكراشیكرد پڕۆژەی دابینكردنی سیستەمی ئاوی پاك بۆ 2000 قوتابخانە كەوتۆتە بواری جێبەجێكردن ولە قوناغەكانی كۆتایی دایە بە گوژمەی نزیكەی نۆ ملیار و600 ملیۆن دینار.

پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ سێشەممە 16/6/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز حەسەن دەروێش باڵیۆزی كۆماری میسری عەرەبی لە عێراق و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارێكدا بەڕێزیان خۆشاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان پیشان دا و ئاماژەی بە پەیوەندییە لە مێژینەكانی نێوان هەردوو گەلی كورد و میسری كرد و هیوای پێشخستنی زیاتری ئەو پەیوەندییانەی لە هەموو بوارەكاندا و بە تایبەتی لە بوارەكانی ئابووری و بازرگانی و وەبەرهێناندا خواست و ئامادەییی وەبەرهێنەرانی وڵاتەكەیشی بۆ زیاتركردنی وەبەرهێنان لە عێراق بە شێوەیەكی گشتی و بە تایبەتی لە هەرێمی كوردستان دەربڕی.

نەبەردی و چاونەترسیی پێشمەرگەیشی لە ڕووبەڕووبوونەوەی داعش بەرز نرخاند و هیوای خواست دەستووری عێراق وەك خۆی جێبەجێی بكرێت و مافی هەموو پێكهاتەكان پارێزراو بێت، كێشەكانی نێوان هەولێر و بەغداش بە رێگای دەستووری و دیالۆگ چارەسەر بكرێن. لە هەمان كاتدا دەستخۆشی لە حكوومەت و خەڵكی كوردستان كرد بۆ حەواندنەوە و پێشوازیكردن لەو ژمارە زۆرەی ئاوارە و پەنابەران كە لە ترسی تیرۆر ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە.

لای خۆیەوە بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی سەردانی باڵیۆز میسری لە عێراق كرد و پەیوەندییە دێرینەكانی نێوان كوردستان و میسری دووپات كردەوە و ئامادەییی حكوومەتی هەرێمی بۆ پتەوكردنی زیاتری پەیوەندییەكان لەگەڵ میسر لە هەموو ڕوویەكەوە دەربڕی و هەر ئاسانكاری و هاوكارییەكی دەزگاكانی حكوومەتی بۆ وەبەرهێنەرانی میسری لە هەرێم پیشان دا.

هەروەها تیشكی خستە سەركەوتنە بەردەوامەكانی هێزی پێشمەرگە لە دژی تیرۆرستانی داعش و پلانەكانی داهاتوو بۆ ئازادكردنی شاری مووسڵ، جەختی لەوەش كردەوە كە پێویستە دەستووری عێراق وەك خۆی جێبەجێ بكرێت و ئامادەیی هەرێمی كوردستانی بۆ چارەسەركردنی كێشەكان لە ڕێگەی دیالۆگەوە لەگەڵ بەغدا دووپات كردەوە. ئاماژەی بەوەش دا كە حكوومەت و خەڵكی كوردستان هەرچی لە توانایاندا بێت بۆ حەواندنەوە و پێشوازیكردن لە ئاوارە و پەنابەران ئەنجامی دەدەن و لەوبارەیەوە درێغی ناكەن.

ڕۆژی چوارشەممە 24ـی 6ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ستیوارت جۆنز باڵیۆزی ئەمەریكا لە عێراقی فیدڕاڵ و شاندێكی یاوەری كرد كە پێكهاتبوون لە جۆزێف پێنینگتۆن كۆنسوڵی ئەمەریكا لە هەولێر و ژمارەیەك بەرپرسی باڵای سەربازیی سوپای ئەمەریكا.

لە دیدارەكەدا بارودۆخی ئەمنی و سیاسیی عێراق و شەڕی دژی تیرۆریستان و ئازادكردنی شاری موسڵ خرایە بەر باس و گفتوگۆ. هەروەها ڕۆشناییش خرایە سەر پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا و بارودۆخی نالەباری ئاوارەكانی پارێزگای ئەنبار.

هەر لەم دیدارەدا شاندی میوان ئەوەیان بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند كە لە ئەمەریكا ڕوانگەیەكی تەواو یەكگرتوو هەیە لە پاڵپشتیكردنی پێشمەرگە و هەروەها ئەوەیشیان دووپات كردەوە كە هاوكارییەكانی سوپای ئەمەریكا بۆ هێزی پێشمەرگەی كوردستان بەردەوام دەبێت و هەماهەنگیی نێوان هێزەكانی ئەمەریكا و هێزی پێشمەرگە و هێزەكانی عێراقی فراوانتر دەبێت.

لە بەشێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیەدا بارودۆخی سووریا و چۆنییەتی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان لە سووریا تاوتوێ كرا.

پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ چوارشەممە 24/6/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بەڕێز ستیوارت جۆنز باڵیۆزی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لە عێرا ق و شاندێكی دیبلۆماسی و سەربازیی یاوەری كرد.

لە دیدارێكدا بەرێز باڵیۆزی ئەمەریكا پاڵپشتیی خۆی و حكوومەتی ئەمەریكای بۆ حكوومەتی هەرێمی كوردستان و پێشمەرگە لە شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش دەربڕی و دووپاتی كردەوە كە لە هاوكارییەكانیان بۆ هەرێمی كوردستان لە هەموو بوارەكاندا بەردەوام دەبن بە تایبەتی لە بواری سەربازی و مەشق و ڕاهێنان بە هێزی پێشمەرگە. هەروەها باسی لە بارودۆخی ناوچەكە بە گشتی و بە تایبەتی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆرستانی داعش لەو ناوچانەی كە كۆنترۆڵی كردوون، كرد.

لە بەشێكی دیكەی دیدارەكەدا باس لە كێشە و گرفتەكانی نێوان هەولێر و بەغدا كرا و لەو بارەیەوە بەڕێز باڵیۆزی ئەمەریكا دەستخۆشی لە حكوومەتی هەرێمی كوردستان كرد كە توانیویەتی ئەو ئەركەی لەسەر شانیەتی جێبەجێی بكات و جەختی لەوەش كردەوە كە پێویستە بەغدا پابەندی جێبەجێكردنی ئەو ئەركانە بێت كە لەسەر شانییەتی و شایستە داراییەكانی هەرێمی كوردستان بە تەواوەتی بنێرێت چونكە بارێكی قورس كەوتۆتە سەر شانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، پشتگیریی خۆیشی بۆ چارەسەركردنی كێشەكان لە ڕێگەی دیالۆگ و گفتوگۆ دەربڕی.

لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانەی باڵیۆزی ئەمەریكای لە عێراق كرد و پاڵپشتی و هاوكارییەكانی حكوومەت و خەڵكی ئەمەریكای لە كاتی تەنگانەدا بۆ خەڵك و حكوومەت و پێشمەرگەی كوردستان بەرز نرخاند و هەروەها پوختەیەكیشی لەبارەی بارودۆخی ناوچەكە و شەڕی دژی تیرۆر و سەركەوتنەكانی پێشمەرگەوە پێشكەش كرد.

دەربارەی پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا و كێشەكانی نێوان هەردوولا، بەڕێزیان ئاماژەی بەوە دا كە هەرێمی كوردستان لایەنگریی ئەوە دەكات كێشەكانی لەگەڵ بەغدا بە گفتوگۆ چارەسەر بكات، بەڵام لە هەمان كاتدا گەر بەغدا پابەند نەبێت حكوومەتی هەرێم هەموو ڕێگایەك دەگرێتە بەر بۆئەوەی پێداویستییەكانی هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان دابین بكات بە تایبەتی چارەسەركردنی كێشەی مووچە و دابینكردنی پێداویستییەكانی پێشمەرگە.