ئه‌مڕۆ، بەڕێز قوباد تاله‌بانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی هه‌رێم لەگەڵ لیندڵ ساکس باڵیۆزی ئوسترالیا لە عێراق كۆبۆوه‌ وپرسی سەربازی و سیاسی عێراق و ناوچەکەیان تاوتوێکرد.

بەریز قوباد تاڵەبانی ڕایگەیاند، جەنگی داعش تەنها جەنگێکی سەربازی نیە بەڵکو پێش هەموو شتێك سیاسیە و پاشان فکری و کۆمەڵایەتی. ئێمە بە پاڵپشتی پێشمەرگە قارەمانەکان و هاوپەیمانان دەتوانین بە باشی شکست بە داعش بێنین. کەواتە یەکڕیزیمان لە ئێستادا بەرامبەر تێرۆر و ئەو قەیرانانەی ڕووی لە هەرێمی کوردستان کردووە سەرکەوتوومان دەکات. 

باڵیۆزی ئوسترالیا ستایشی ئازایەتی پێشمەرگەی کرد وبەردەوامی وڵاتەکەی لە هاوکاریە مرۆیی وسەربازیەکان بۆ هەرێمی کوردستان دوپاتکردەوە. ئاماژەی بەوەدا یەکێك لە گرفتەکانی دەوڵەتی عێراق بریتیە لە بوونی تێڕوانینی جیاواز بۆ دەوڵەتی عێراق لەلایەن  پێکهاتە جیاوازەکانەوە.

لەکۆتایدا قوباد تاڵەبانی سوپاسی دەوڵەتی ئوسترالیای کرد و گرنگی پاڵپشتی وڵاتانی دۆستی دووپاتکردووە لە جەنگی دژ بە داعش و چارەسەرکردنی قەیرانەکان لە هەرێمی کوردستاندا.

ڕۆژی سێشەممە 28ـی 7ـی 2015 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە فڕانك باكر باڵیۆزی بریتانیا لە عێراقی فیدڕاڵ و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارەكەدا بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی ناوچەكە و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و حكوومەتی فیدڕاڵ و هەروەها كێشەكانی بەردەم ڕێككەوتنەكانی نێوان حكوومەتی هەرێم و بەغدا خرایە بەر باس و گفتوگۆ. هەر لەم كۆبوونەوەیەدا بیروڕا لەبارەی بارودۆخی مەیدانیی بەرەكانی شەڕی تیرۆریستانی داعش لە ئەنبار و سەلاحەدین و نەینەوا و چۆنیەتی سەرخستنی پلانی شكستدانی تیرۆریستان لە عێراق ئاڵوگۆڕ كرا.

بارودۆخی سیاسی توركیا و گرژی و پەرەسەندنەكانی نێوان سوپای توركیا و پەكەكە تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوو و تێیدا سەرۆك بارزانی بڕیاری حكوومەتی توركیای بۆ بەشداریكردن هاوپەیمانێتی نێودەوڵەتیی شەڕی دژی تیرۆریستان بە هەنگاوێكی گرنگ و كاریگەر لە قەڵەمدا لە ڕووبەڕووبوونەویە تیرۆریستان بەڵام ئەو بەشداریكردنە نابێ بە بەهای لێدانی لایەنە كوردییەكان بێت لە توركیا و سووریا.هەروەها نیگەرانیی خۆی لە تێكچوونی بارودۆخەكە و پەرەسەندنە سەربازییەكانی نێوان سوپای توركیا و پەكەكە نیشان دا و جەختیشی لەوە كردەوە كە هەرێمی كوردستان داڕێژەری سیاسەتی پەكەكە یان توركیا نییە بەڵكو پاڵپشتی پڕۆسەی ئاشتی و دانوساندن دەكات و شەڕ بە چارەسەرێكی خەراب دەزانێت و هانی لایەنەكانیش دەدات كە بگەڕێنەوە بنەماكانی پڕۆسەی ئاشتی. چونكە ئاشتی و خەباتی سیاسی خزمەتی بەرژەوەندیی گەلی كورد و توركیا دەكات.

لە بەشێكی دیكەی ئەم دانیشتنە باس لە پەیوەندییەكانی سیاسی و ئابوورییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و بریتانیا و ئاستی وەبەرهێنان و سەرمایەگوزاریی كۆمپانیا بریتانیاكان لە هەرێمی كوردستان كرا.

ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە 27/7/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بەڕێزان كریستۆس ستایلیاندس كۆمیساری باڵای یەكێتیی ئەوروپا بۆ كاروباری مرۆیی و بەڕێوەبردنی قەیرانەكان و خاتوو جانا هایپەسكۆڤا باڵیۆزی یەكێتیی ئەوروپا لە عێراق و شاندێكی یاوەریان كرد.

لە دیدارێكدا شاندی میوان سوپاس و پێزانینی خۆیان پێشكەش بە خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان كرد كە سەرەڕای ئەو بارە قورسە ئابوورییەی ڕووبەڕوویان بووەتەوە، باوەشیان بۆ ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارە و پەنابەران كردووتەوە و بە باشترین شێوە خزمەتگوزاریی پێویستیان پێشكەش كردوون بۆیە وەك یەكێتیی ئەوروپا هاوكار و پشتیوانی هەرێمی كوردستانن و بەردەوامیش دەبن و هەوڵ دەدەن كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی زیاتر هاوكاریی هەرێمی كوردستان بكات بۆئەوەی ئەو بارە قورسەی لەسەر شانییەتی، كەم بكرێتەوە.

ڕێز و سوپاسی خۆشیان پێشكەش بە پێشمەرگەی كوردستان كرد كە توانیویانە بەر لە هەڕەشە و هێرشەكانی تیرۆرستانی داعش بگرن و هێرشەكانیان تێكبشكێنن و خەڵكی ناوچەكە بە هەموو پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكانەوە بپارێزن. هەروەك باسیان لە پێدوایستییەكان و هەوڵەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ بەغدا بۆ بەدەستهێنانی هاوكاریی نێودەوڵەتی كرد و جەختیان لەوە كردەوە كە پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بایەخێكی زیاتر بەو بابەتە بدات.

لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانەی شاندی یەكێتیی ئەوروپای كرد و داوای كرد لەو سەردانەیاندا ڕاستی بارودۆخی هەرێمی كوردستان بگەیەننە لایەنە پەیوەندیدارەكانی ئەوروپا و نێودەوڵەتی و لە پشتگیریی و هاوكارییكردنی خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ بەهاناوەچوونی ئاوارە و پەنابەران بەردەوام بن جا چ ڕاستەوخۆ یان بە ڕێگەی ڕێكخراوەكانی نێودەوڵەتی و ناوخۆی هەرێمی كوردستانەوە بێت.

هەروەها سوپاسی ڕۆڵی بەڕێز باڵیۆزی یەكێتی ئەوروپای لە عێراق كرد كە بەردەوام سەردانی هەرێمی كوردستان دەكات و لە نزیكەوە چاودێری بارودۆخی هەرێم دەكات و ئەمەش بایەخدانی یەكێتی ئەوروپا بە هەرێمی كوردستان دەگەیەنێت و جێگەی خۆشحاڵییە.

تاوتوێكردنی بارودۆخی گشتی عێراق و ناوچەكە و ئەو كێشانەی ڕووبەڕووی ناوچەكە بوونەتەوە، تەوەرێكی دیكەی دیدارەكە بوو.

ئەمڕۆ چوارشەممە ٢٩ـی٧ـی٢٠٥، بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە سەلاحەدین پێشوازیی لە خاتوو لینداڵ ساچس باڵیۆزی ئوسترڵیا لە عێراق کرد.

لە دیدارەكەدا باڵیۆزی ئوستراڵیا لە عێراق سوپاسی سەرۆک بارزانی کرد بۆ دیدارەکە و ڕایگەیاند کە من ئەرکەکەم لە عێراق کۆتایی دێت و بۆ ئەوە هاتووم ماڵئاواییتان لێ بکەم، من چوار ساڵە لە عێراقم و لەم چوار ساڵەدا ڕەوشی زۆر خراپم بینیوە، بەڵا دەرفەتی ئەوەشم هەبوو کە کوردستانی جوان ببینم. باڵیۆزی ئوستراڵیا سوپاسگوزاریی خۆی و وڵاتەکەشی پێشکەشی سەرۆک بارزانی و گەل و حکوومەتی هەرێمی کوردستان کرد بۆ هاوکارییان لەگەڵ نوێنەرایەتی و ئەو هاووڵاتییانەی ئوستراڵیا کە لە هەرێمی کوردستان دەژین.

باڵیۆزی ئوستراڵیا جەختیشی کردەوە کە وڵاتەکەی وەک بەشێک لە هاوپەیمانێتیی نێودەوڵەتیی دژی داعش، هەست بە مەترسییەکانی تیرۆر دەکات و لە هاوکارییەکانی بۆ هەرێمی کوردستان بەردەوام دەبێت و هەماهەنگی و پاڵپشتیی لەگەڵ دۆستەکانی و بەتایبەت هەریمی کوردستان پەرە پێ دەدات. سوپاسی هەرێمی کوردستانیشی کرد کە ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارە و لێقەوماوانیان حەواندۆتەوە و ڕایگەیاند کە وڵاتەکەی ڕێز و پێزانینی زۆری بۆ ئەو ڕۆڵە مرۆییەی کوردستان هەیە و لەچوارچێوەی کارەکانی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکانیشدا هەوڵ دەدات هاوکاریی زیاتر بۆ بەهاناوەچوونی ئاوارەکان تەرخان بکات.

هەر لە دیدارەکەدا باڵیۆزی ئوستراڵیا ڕایگەیاند: ساڵێک بەر لە ئێستا ڕەوشێکی زۆر خراپ هەبوو، خۆشحاڵم کە پێشمەرگە توانی ئازایانە بەرگریی بکات و هەڕەشەی تیرۆریستان لەسەر هەرێم نەهێڵێت.

باڵیۆزی ئوستراڵیا نیگەرانیی خۆیشی لە ڕەوشی خراپی ناوخۆی عێراق و پەرەسەندنی ناکۆکییەکان دەربڕی و هیوای خواست ئەو هەوڵانەی بۆ ئاشتەوایی هەیە سەربگرێت.

بەرانبەردا سەرۆك بارزانی وێڕای بەخێرهێنان، هیوای سەرکەوتنیشی لە کاری نوێیدا بۆ باڵیۆزی ئوستراڵیا لە عێراق خواست، سوپاسی وڵاتەکەشی کرد بۆ بەشدارییان لە شەڕ دژی تیرۆریستانی داعش.

سەرۆک بارزانی ڕایگەیاند: ڕاستە ساڵێکی سەختمان بەڕێ کرد، ئەو شەڕە بەسەر ئێمەدا سەپێندرا و بەدرێژایی مێژوو گەلی ئێمە دەستپێشخەری شەڕ نەبووە و هەمووجارێ بەسەریدا سەپێندراوە، بەڵام جێی شانازییمانە کە پێشمەرگەی کوردستان توانییان ئەفسانەی داعش تێکبشکێنن.

سەرۆک بارزانی جەختی کردەوە کە داعش هەڕەشەیە لەسەر هەموو مرۆڤایەتی و لەناوبردنیشی ئەرکی هاوبەشی هەمووانە و پێویستە نەک هەر لە ڕووی سەربازی بەڵکوو لە ڕووی سیاسی و فیکری و ئابوورییشەوە شەڕی ئەو تیرۆریستانە بکرێت.

سەرۆک بارزانی هیوای خواست کێشە ناوخۆییەکانی عێراقیش بە نیازپاکی چارەسەر بکرێن.

سەبارەت بە بەشدارییکردنی تورکیا لەشەڕی دژی داعش و گرژییەکانی ئێستای نێوان تورکیا و PKK سەرۆک بارزانی ڕایگەیاند کە بێ گومان هاتنی تورکیا بۆ ناو هاوپەیمانیی دژی داعش کاریگەریی ئیجابی دەبێت. سەرۆک بارزانی نیگەرانیی خۆی لە پەرەسەندنی گرژییەكان نیشان دا و تەئکیدی کردەوە کە پێویستە هەموو لایەک بگەڕێنەوە بۆ پرۆسەی ئاشتی و بە پێویستیشی زانی تەركیزی گشت لایەك لەسەر ڕووبەڕووبوونەوە و لەناوبردنی تیرۆریستانی داعش بێت کە دوژمنی هاوبەشی هەمووانە.

باسکردنی بارودۆخی مەیدانیی بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و ڕەوشی سیاسی و ئەمنیی عێراق و ناوچەکە تەوەرەێکی تری دیدارەکە بوو.

ڕۆژی چوارشەممە 29ـی 7ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە فەریدوون سینێرلی جێگری وەزیری دەرەوەی توركیا و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارەكەدا بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی ناوچەكە و دواپێشهاتە سیاسییەكان و هەورەها شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش خرایە بەر باس و گفتوگۆ و تێیدا وەزیری دەرەوەی توركیا وێڕای ئاماژەدان بە بارودۆخی هەستیاری ناوچەكە باسی لە بڕیاری دەوڵەتی توركیا و ڕێككەوتنیان لەگەڵ ئەمەریكا كرد بۆ بەشداربوون لە شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش و سەرۆك بارزانیی لە وردەكارییەكانی ئەم ڕێككەوتنە ئاگادار كردەوە. جێگری وەزیری دەرەوەی توركیا ئاماژەیشی بەوەدا كە ئامانجی توركیا لەم بڕیارە شكاندنی تیرۆریستانی داعش و گەڕاندنەوەی خەڵكی ئاوارە بۆ ناوچەكانیان و گەیاندنی هاوكاریی مرۆییە بۆ ئاوارەكان.

لەدرێژەی قسەكانیدا جێگری وەزیری دەرەوەی ڕایگەیاند كە توركیا بە گرنگییەوە سەیری هەرێمی كوردستان دەكات و بە فاكتەری سەقامگیری و بووژانەوە و پێشكەوتنی ناوچەكەی دەزانێت و بەردەوامیش دەبێت لە پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی لەگەڵ هەرێمی كوردستان.

لەبارەی بارگرژییەكانی نێوان سوپای توركیا و پەكەكەیش ئەوەی بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند كە لە توركیا بوار بۆ هەموو لایەك كراوەیە بۆ ئەوەی بەشداری پڕۆسەی سیاسی بن ئەویش لەسەر بنەما و پێوەرە دیموكراتییەكان و دوور لە مەنتقی چەك و، ئەوەیان مەرجی سەرەكی سەرخستنی پڕۆسەی ئاشتییە و وڵاتەكەی پابەندی ئەم بنەمایەیە.

لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی تیشكی خستە سەر مەترسییەكانی تیرۆریستانی داعش كە هەڕەشەن بۆ سەر هەموو لایەك و ئەركی هەموو لایەكە بەشدار بن لە شەڕكردن لەدژی تیرۆریستانی داعش و ئەو شەڕەش دەبێ هەمەلایەنە بێت و تەنیا شەڕی سەربازی نەبێت بەڵكو پێویستە شەڕی فكری و ئابووریی داعشیش بكرێت. هەروەها خۆشحاڵیی خۆیشی نیشاندا بە بڕیاری دەوڵەتی توركیا بۆ بەشداربوون لە شەڕی دژی داعش كە كاریگەرییەكی زۆری لەسەر یەكلاییبوونەوەی شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش دەبێت. پەیوەست بە بارگرژییەكانی ئەم دواییەی نێوان سوپای توركیا و پەكەكە، سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە هەرێمی كوردستان شەڕ و توندوتیژی بە ڕێگەیەكی گونجاو نازانێ و هانی هەر دوولا دەدات كە بگەڕێنەوە سەر بنەماكانی پڕۆسەی ئاشتی و دانوساندن و، سوود لە كرانەوە و پڕۆسەی سیاسی وەربگرن.

جێگەی ئاماژەكردنە لەم دیدارەدا د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و سەفین دزەیی گوتەبێژی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئامادە بوون.

نیوەڕۆی ئەمڕۆ سێشەممە 28/7/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بەڕێز دكتۆر ئەحمەد ئەمیری یاریدەدەری سكرتێری گشتیی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی ئێران و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارێكدا بەڕێز ئەمیری خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و پەیوەندییەكانی نێوان كۆماری ئیسلامیی ئێران و هەرێمی كوردستانی لە هەموو بوارەكاندا بە تایبەتی لە بوارەكانی بازرگانیی و ڕاگەیاندندا دووپات كردەوە.

هەروەها باسی لە بارودۆخی عێراق و شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش كرد و پشتگیریی وڵاتەكەی لەم شەڕەدا بۆ هەرێمی كوردستان دووپات كردەوە و جەختی لەوەش كردەوە كە پاراستنی ئاسایش هەرێمی كوردستان بۆ ئەوان یەكێك لە كارە هەرە گرنگەكانە بۆیە بە هەموو شێوەیەك هاوكار دەبن ئاسایش و ئارامیی هەرێمی كوردستان پارێزراو بێت.

لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی سەردانی شاندی میوانی كرد و پەیوەندییە دووقۆڵییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێرانی لە هەموو بوارەكاندا و زیاتر بەهێزكردنی، دووپات كردەوە.

هەروەك سوپاسی كۆماری ئیسلامی ئێرانیشی كرد كە لە سەرەتای هەڕەشە و هێرشەكانی داعش بۆ سەر هەرێمی كوردستان، هاوكاری هێزی پێشمەرگەی كرد و ئەم هەڵوێستەشی بە جێگەی ڕێز و پێزانینی خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان قبوڵ كرد.

تاوتوێكردنی كێشەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدراڵ و چۆنییەتی چارەسەركردنی ئەم كێشانە بە ڕێگەی دیالۆگ و گفتوگۆ، تەوەرێكی دیدكەی دیدارەكە بوو.

مەیسەم سولەیمانی/ تەنھا یەک پرێسک بەس بوو بۆ ئەوەی ئاشتییەک کە ساڵیانێک بوو ھەوڵی بۆ دەدرا، لەناوبچێت. رۆژی رابردوو پ.کا.کا رایگەیاند ئاشتی نێوان ئەم گروپە و حکومەتی تورکیا کۆتایی ھاتووە و سەر لەنوێ لەگەڵ ئەنقەرە دەچێتە شەڕەوە. تورکیا ناوچەیەکی زۆری ژێردەسەڵاتی پ.کا.کای لەناوخاکی عێراق بوردومان کردووە و بە فەرمی و بە کردەوە چووەتە ناو بەرەی دژە داعشەوە بە رابەری ئەمریکا. بەڵام تورکیا ھێشتا سنوورێکی دیاری بۆ شەڕی دژە تیرۆر رانەگایندووە. بە پێی وتەکان داوود ئۆغلو سەرۆک وەزیری تورکیا، وادیارە ئەنقەرە لە ئێستادا تیرۆریستەکانی داعش و کوردەکانی وڵاتەکەی بە یەک دەزانێت. لەم رووەوە لەگەڵ جەنابی "نازم عومەر دەباغ"، نوێنەری ھەرێمی کوردستانی عێراق لە ئێران وتووێژێکمان کرد و ئاکامەکانی کۆتاییھاتنی ئەم ئاشتییەمان خستە بەرباس.

پ.کا.کا رایگەیاندووە کە کۆتایی بە ئاگربڕی لەگەڵ تورکیا دەھێنێت، ئەمە چە کاریگەرییەک لەسەر ھەردوولا دادەنێت؟

بە گشتیی پابەندنەبوون بە ئاگربڕ بابەتێکی نەرێنییە و لەچاونەگرتنی لە لایەن ھەرکام لە لایەنەکانەوە، بە دڵنیاییەوە دەبێتە ھۆی شەڕ لە نێوانیاندا. تورکیا ئێستا ھێرشی ئاسمانی بۆسەر مۆڵگەکانی پ.کا.کا دەست پێکردووە و ئەمەش دەتوانێت بیانوویەک بێت بۆ پابەندنەبوون بە رێککەوتنی ئاشتیی. بەڵام دەبێت بڵێین شەڕ ئاکامێکی باش لێناکەوێتەوەو دەبێت ھەردوولا بۆ چارەسەکردنی کێشەکانیان بگەڕێنەوە سەر مێزی گفتوگۆ و لە شەڕ خۆیان بپارێزن، چونکە بێ‌سوودە.

تورکیا رایگەیاندووە دەبێتە بەشێک لە ئێتلافی دژەداعش، ئەمە چۆن ھەڵدەسەنگێنن؟

بە ڕای من تورکیا ناچار بوو لەگەڵ داعش شەڕ بکات، چونکە نیشانەکان دەریدەخەن کە تەقینەوەکەی ناوچە کوردییەکەی تورکیا لە لایەن داعشەوە کراوە، بە دڵنیاییەوە داعش دوای کۆتاییھاتنی کارەکانی لە سوریا و عێراق بەرەوە تورکیا دەڕوات، مەترسی داعش تەنھا بۆ سوریا و عێراق نییە، بەڵکوو بۆ ھەموو ناوچەکەو جیھانە، بەڵام لەوانەیە تورکیا داعش وەکو کەرەسەیەک بەکاربێنێت بۆ سەرکووتکردنی کوردەکانی سوریا و تورکیا.

واتا تورکیا جیاوازی ناکات لە نێوان داعش و پ.کا.کا؟

بۆ تورکیا تۆفیر ناکات. بەو ھۆکارەی کە ھەروەھا کە داعش بە تیرۆریستی دەناسێت پ.کا.کاش بە تیرۆریست دەناسێت و بە بیانووی دژایەتیکردنی تیرۆر پ.کا.کا دەکاتە ئامانج. بەڵام دەبێت وردتر تیرۆریسم پێناسە بکرێت تاوەکو سنووری نێوان کوردەکان و داعش روونتر بێتەوە.

ئەگەر شەڕ لە نێوان پ.کا.کا و حکومەتی تورکیا ھەڵگیرسێت ئاکامەکەی بە کوێ دەگات؟

ئەمە پێشتریش روویداوە و ئاکامەکانیشمان بینیوە. بەڵام ئێستاکە ھەر شتێک بێت دەبێت پێکەوە یەکگرتوو بین تاوەکو تیرۆریستەکان لەناوبەرین.

کۆتایی ئاشتی نێوان ئەم دوولایەنە ئایا کۆتایی ھێمنییە لە ناوچەکەدا؟

بەڕای من ئەم رووداوە کێشەی زۆر و گەورە بەدوای خۆیدا دەھێنێت و ئەو ھێمنی و سەقامگیرییەی یەک ساڵی رابردوو لە ناوچە کوردنشینەکانی تورکیا لەناو دەچێت.

ئایا کۆتایی‌ھاتنی ئاشتی دەرفەت بۆ داعش ناخولقێنێت تاوەکو بتوانێت لە ناو خاکی سوریا زیاتر بەرەو پێش بڕوات؟

ئەم رووداوە بە دڵنیاییەوە دەرفەتە بۆ داعش. شەڕی نێوان حکومەتی تورکیا و پ.کا.کا بەرەوپێشچوونی داعش بۆ ناوچە کوردییەکانی ناو خاکی سوریا ئاسانتر دەکات و کوردەکان لەم ناوچانەدا لاواز دەکات.

ئەگەر شەڕی نێوان پ.کا.کا و حکومەتی تورکیا بێتە ئاراوە، ھەڵوێستی حکومەتی ھەرێمی کوردستان چی دەبێت؟

ھەرێمی کوردستانی عێراق ھەمیشە بەدوای ئاشتی، سەقامگیری، ھێمنی و ئاسایش و وتووێژ و دانوستان بۆ گەیشتن بە ئاشتی بووە و ئەم ھەرێمی ھیچکات ناچێتە ناو شەڕێکی وەھاوە. بەڵام ئەگەر ئەم شەڕ‌ە رووبدات، یەکێک لەو ناوچانەی بە دڵنیاییەوە زیان دەبینێت ھەرێمی کوردستانی عێراقە.

ڕۆژنامەی ئیعتماد، یەکشەمە ٤ گوڵانی ١٣٩٤ ھەتاوی، ساڵی سێزدەیەم، ژمارە ٣٣٠٠، بەشی "وتووێژی ڕۆژ"، لاپەڕەی ٦.

"نازم دەباغ" نوێنەری ھەرێمی کوردستانی عێراق لە ئێران لە وتارێکدا لە ڕۆژنامەی ئێران نووسیوییەتی: کوردەکان بە تایبەت ژنان و پیاوانی پێشمەرگە تەنھا ھێزێک بوون کە دوای ھێرشی داعش بۆ عێراق و سوریا لە بەرامبەر ئەم گروپە تیرۆریستییەدا بە ھەموو ھێز و توانایانەوە وەستان و کاریگەرترین رۆڵیان بینی.

"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستانی عێراق لە تاران ڕۆژنامەی ئێرانی ڕۆژی پێنجشەمە سەبارەت ەب ھێرشی تیرۆریستی بۆ سەر کاروانی لاوانی کورد لە ناوچەی سوروچ وتارێکی نووسیوە کە دەقە تەواوەکەی لە خوارەوە دەخوێننەوە:

ناوچەی سوروچ لە سنووری نێوان تورکیا و سوریادا، رۆژی دووشەممە تەقینەوەیەکی بەھێزی بەخۆیەوە بینی. ئەحمەد داوود ئٶغلو، سەرۆک وەزیری تورکیا گروپی تیرۆریستی داعشی بە بەرپرسی ئەم خۆکووژییە ناساند و وێڕای ئیدانەکردنی ئەم کردەوە تیرۆریستییە، بەڵێنی‌دا تا ھەموو دەست و پێوەندیەکانی ئەم کردەوە بە سزای خۆیان بگەن، وە بەدواداچوونی بۆ دەکات. سەرەڕای ئەمە کوردەکانی تورکیا، سوریا و عێراق کە بە سەرھەڵدانی داعش چەندین زامی گەورە لەوانە رووداوەکانی کۆبانێ‌یان، بەسەردا ھاتووە، چاوەڕوانی بەڵێنەکانی داوود ئۆغلو نابن و پێشمەرگەکانی کورد لە پێناو سەندنەوەی مافی خوێن‌ی رژاوی گەنجەکانیان کە ھیچ ئامانجێکیان نەبوو جگە لە ھاوکاریکردن و یارمەتی گەیاندن بە خەڵکی ئاوارەی خۆیان، ھەڵدەستنەوە. بە سەیرکردنی رووداوەکانی عێراق و سوریا، بۆمان دەردەکەوێت کوردەکان بە تایبەت ژنان و پیاوانی پێشمەرگە تەنھا ھێزێک بوون کە دوای ھێرشی داعش بۆ عێراق و سوریا لە بەرامبەر ئەم گروپە تیرۆریستییەدا بە ھەموو ھێز و توانایانەوە وەستان و کاریگەرترین رۆڵیان بینی. جگە لەمە، سەرکەوتنی حزبی دیموکراتیکی گەلان (HDP) لە ھەڵبژاردنە پەرلەمانییەکەی تورکیادا ھێزێکی دیکەی بەخشییە کوردەکان و ئێستاکە دوژمنانی کورد بھتایبەت لە عێراق، تورکیا و سوریا ھەوڵی شکاندنی ئەم ھێزە دەدەن بەڵام ھەرچی کات تێدەپەڕێت و کردەوەی تیرۆریستی دژی کوردەکان پەرە دەستێنێت دژکردەوەی پێشمرگەش زیاد دەکات و باشتر دەبێت.

خاڵێکی دیکە کە دەبێت سەرنجی بدەین ئەوەیە کە داعش لە دەرەوەی زەوییەوە بەھێز ناکرێت، بە دڵنیاییەوە سنوورێک ھەیە کە لە رێگایەوە یارمەتی و کەرستەی جۆراوجۆر لەوانە چەک و تەقەمەنی و یارمەتی مرۆیی و ... دەگاتە دەستی و تەنھا سنوورێک کە بۆ ئەمە بوونی ھەیە سنوورەکانی تورکیایە. ھێرشی تیرۆریستی رۆژی دووشەممە بۆ کاروانی لاوانی کورد لە سنووری تورکیا جارێکی دیکە ئەمەی بە جیھان و بەرپرسانی ئەنقەرە نیشاندا کە داعش مەترسی نییە بۆ سەر یەک یان دوو گروپ، بەڵکوو مەترسییەکی نێودەوڵەتییە. بۆیە دەبێت تورکیا ئەگەر ئێستاش ئامادە نییە لە سیاسەتی خۆی لە رۆژھەڵاتی ناوین پاشەکشە بکات لە داھاتوودا دەبێت ئەم ئاڵوگۆڕە بکات. جگە لە تورکیا دەبێت ھەموو وڵاتانی ناوچەکە ھوشیار بن کە یەکگرتوویی نێودەوڵەتیی دژی داعش تەنھا ئەگەری رووبەرووبوونەوەیە دژی ئەم گروپە. وڵاتانی ئەوروپایی ئەزموونی پێگەیاندنی گروپە توندڕەوەکانییان ھەیە و بە باشی ئاکامەکەی دەناسن. کاتێک کە ئەم گروپانە لە ئەوروپا گەشەیان کرد و وڵاتانی ئەوروپایی بە بیانووی دیموکراسییەوە پێشیان پێ‌نەگرتن، بەڵام ئێستا بەرپرسانی ئەوروپایی بە تەواویی ھەست بە مەترسی ئەم گروپانە دەکەن و بۆ دوورخستنەوەیان لە ئەوروپا یەکیان گرتووەو لەم پێناوەشدا ئەم گروپە مەترسیدارانە بەرەوە وڵاتانی رۆژھەڵاتی ناوین بە تایبەت عێراق، سوریا، ئەفغانستان و ... رەوانە دەکەن. بۆیە ئەگەر لە بارودۆخ و ھۆکارەکانی دروست‌بوونی داعش ورد نەبینەوە و ریشەکانی نەناسین و ئەم بارودۆخ و ھۆکارەکانە لەناو نەچن، ھیوایەک بۆ

لەناوچوونی ئەم گرووپە نامێنێت و کردەوەکانیان درێژەی دەبێت.

ڕۆژنامەی ئێران، گۆشەی "جیھان نەما"، پێنجشەمە ١ی گەلاوێژی ١٣٩٤ی ھەتاوی، ساڵی بیست و یەکەم، ژمارە ٥٩٨٣، لاپەڕەی ٢٠.