هەرێمی کوردستان
دیدار و كۆبوونەوەكانی سەرۆك بارزانی لە كۆنفڕانسی ئاساییش لە شاری میونیخ
ڕۆژی هەینی 6ـی 2ـی 2015 و لە یەكەمین ڕۆژی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخی ئەڵمانیا بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری كە پێكهاتبوون لە مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكوومەتی هەرێم و دڵشاد بارزانی نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئەڵمانیا، بەشدارییان لە ڕێوڕەسمی كردنەوە و بەڕێوەچوونی كۆنفڕانسەكە كرد.
لە یەكەمین ڕۆژی دەستپێكردنی چالاكییەكانی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی میونیخ و لە میانی كۆنفڕانسەكە سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ خاتوو مادڵین ئۆڵبڕایت وەزیری پێشووی كاروباری دەرەوەی ئەمەریكا كۆبوونەوە و لە كۆبوونەوەكەدا بارودۆخی سیاسیی عێراق و كوردستان و شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش گفتوگۆی لەبارەیەوە كرا.
هەروەها لە پەراوێزی یەكەمین ڕۆژی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ سێباستیان كورز وەزیری دەرەوەی نەمسا و ڤێزنا پۆسیچ وەزیری دەرەوەی كرواتیا كۆبوونەوە و لە هەردوو كۆبوونەوەكەدا شەڕی داعش و هەڕەشەی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی كوردستان و عێراق و ناوچەكە و جیهان و هەروەها پەیوەندیی دوو قوڵی نێوان هەرێمی كوردستان و نەمسا و كرواتیا تاوتوێ كرا.
لە بەشێكی دیكەی چالاكییەكانی یەكەم ڕۆژی كۆنفڕانسی میونیخ و لە پەراوێزی كۆنفڕانسەكەدا سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری بە ئامادەبوونی ژمارەیەك ئەندام پارلەمان و كەسایەتیی سیاسی و ئەمنیی ئەوروپا و ئەمەریكا بەشداری مێزگردێكی تایبەت بوون و تێیدا بارودۆخی مەیدانی و سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان و چۆنییەتی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستانی داعش خرایە بەر باس و گفتوگۆ.
ڕۆژی شەممە 7ـی 2ـی 2015 و لە دووەم ڕۆژی كۆنفڕانسەكەدا سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ حەیدر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆبوونەوە. لەم كۆبوونەوەیەدا بە وردی بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراق و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا تاوتوێ كرا و هەردوولا پابەندبوونی خۆیان بە ڕێككەوتنەكەی نێوان هەرێم و بەغدا دووپات كردەوە و بڕیاریش درا كە پەیوەندی و یەكتربین و هەماهەنگیی هەردوولا بەردەوام بێت. لە بەشێكی دیكەی كۆبوونەوەی نێوان سەرۆك بارزانی و سەرۆك وەزیرانی عێراق بارودۆخی پارێزگای نەینەوا و پڕۆسەی ئازادكردنی موسڵ و شوێنەكانی دیكە لە دەست تیرۆریستانی داعش قسەی لەبارەیەوە كرا.
هەر لە هەمان ڕۆژ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ خاتوو ئەنگێلا مێركل ڕاوێژكاری ئەڵمانیا كۆبوونەوە. لەم دیدارەدا سەرۆك بارزانی سوپاسی ئەڵمانیای كرد كە پاڵپشتیی هەرێمی كوردستان بووە و هاوكارییە سەربازییەكانی ئەڵمانیایشی بە كاریگەر وەسف كرد. لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی باسی لە هەڕەشە و مەترسییەكانی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی ناوچەكە و ئەوروپا و جیهان كرد. هەر لەم دیدارەدا ڕاوێژكاری ئەڵمانیا سوپاسی ڕۆڵی پێشمەرگەی كرد و پێزانینی بۆ ئازایەتی و گیانفیدایی پێشمەرگە لە بەرانبەر تیرۆریستان هەبوو و جەختیشی لە بەردەوامیی پشتگیریی وڵاتەكەی بۆ هەرێمی كوردستان كردەوە. پەیوەندییەكانی هەرێم و بەغدا و پێویستیی بەردەوامی هەماهەنگی و دیالۆگی نیوان هەرێم و بەغدا تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوون.
هەروەها ڕۆژی شەممە 7ـی 2ـی 2015 لە پەراوێزی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ خاتوو فێدریكا مۆگێرینی بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەكێتیی ئەوروپا و بورگ برێند وەزیری دەرەوەی نەرویج و ئێدوارد ناڵبەندیان وەزیری دەرەوەی ئەرمینیا و تەممام سەلام سەرۆك وەزیرانی لوبنان و خاتوو ئۆرسۆلا فۆن دێر لاین وەزیری بەرگریی ئەڵمانیا كۆبوونەوە. لە كۆبوونەوەكەی سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ وەزیری بەرگریی ئەڵمانیا پێداویستییە سەربازییەكانی هێزی پێشمەرگە و هەروەها مەشق و ڕاهێنانی پێشمەرگە لە لایەن ئەڵمانیا و بەردەوامیی پێدانی چەك لە لایەن وڵاتی ئەڵمانیا تاوتوێ كرا.
ڕۆژی یەكشەممە 8ـی 2ـی 2015 لە شاری میونیخ و لە ڕۆژی سێیەمی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ سێناتۆر جۆن مەكین و دوانزدە سێناتۆری دیكەی ئەمەریكایی لە هەردوو پارتی دیموكرات و كۆماریخواز كۆبوونەوە. لەم دیدارانەدا تێكڕای سێناتۆرەكانی ئەمەریكایی پشتگیریی تەواوی خۆیان بۆ كوردستان و هێزی پێشمەرگە دووپاتكردەوە و باسیان لەوە كرد كە پێویستە هاوكاریی سەربازیی زیاتر پێشكەشی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بكرێت.
هەر هەمان ڕۆژ بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری لە پەراوێزی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ لەگەڵ جۆ بایدن جێگری سەرۆكی ئەمەریكا كۆبوونەوە. لەم دیدارەدا كە لە كەشێكی گەرم و دۆستانە ئەنجام درا جێگری سەرۆكی ئەمەریكا ستاییشی ڕۆڵی سەرۆك بارزانی و هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد لە تێكشكاندنی تیرۆریستان و سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی لە دژی تیرۆریستان بەرز نرخاند.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی سوپاسی گەلی ئەمەریكا و سەرۆك و جێگری سەرۆك و كۆنگریس و دامەزراوەكانی ئەمەریكای كرد كە لە پشتگیریكردنی هەرێمی كوردستان هەڵوێستێكی زۆر باشیان هەبووە و سوپاسی سوپای ئەمەریكایشی كرد كە لەڕێی وەشاندنی گورزی ئاسمانی بۆ سەر تیرۆریستان یارمەتیی هێزی پێشمەرگەیان داوە.
لەم كۆبوونەوەیەدا بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراق و ناوچەكە و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا خرایە بەر باس و جەخت لەسەر ڕێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغدا و پابەندبوون بەم ڕێككەوتنە كرایەوە و بەرەوپێشچوون و هەماهەنگیی نێوان هەولێر و بەغدا بە بابەتێكی كاریگەر لەقەڵەمدرا لە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و ئازادكردنی هەموو ئەو ناوچانەی لەژێر دەستی تیرۆریستاندا ماون.
پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و ئەمەریكا تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوو و تێیدا جێگری سەرۆكی ئەمەریكا پشتگیریی وڵاتەكەی بۆ هەرێمی كوردستان دووپاتكردەوە و سەرۆك بارزانییش باسی لە كۆمەڵێك پێداویستی و داواكاریی كرد كە پەیوەست بوون بە هێزی پێشمەرگەی كوردستان.
حكوومه‌ت و لایه‌نه سیاسییه‌كان، دۆخى هه‌رێمى كوردستان تاوتوێ ده‌كه‌ن
بۆ تاوتوێكردنی ڕه‌وش و بارودۆخی ئێستای هه‌رێمی كوردستان و پێشهاته‌كانی شه‌ڕی دژه‌تیرۆر و قه‌یرانى دارایى و كاری پێكه‌وه‌یی و هاوبه‌ش له كابینه‌ی هه‌شته‌می حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستاندا، پێشنیوه‌ڕۆی ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 2015/2/2، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان، له سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران له‌گه‌ڵ هه‌ر پێنج لایه‌نه سیاسییه‌كه‌ی به‌شداری حكوومه‌ت، كۆبووه‌وه.
له سه‌ره‌تای كۆبوونه‌وه‌كه‌دا كه ژماره‌یه‌ك له وه‌زیره په‌یوه‌نداره‌كانیش ئاماده‌ى بوون، به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران، سوپاس و ده‌ستخۆشیی حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى بۆ په‌رله‌مانته‌ران و فراكسیۆن و لایه‌نه‌كانى كوردستان له په‌رله‌مانی عیراقى فیدرال دووپات كرده‌وه كه كاتی ده‌نگدان له‌سه‌ر پڕۆژه‌یاسای بودجه‌ی فیدرال، نموونه‌یه‌كی زۆر باشیان له هه‌ماهه‌نگی، یه‌كڕیزی و كاری پێكه‌وه‌یی نیشان دا و ئه‌نجامی ئه‌م كاره‌یان له به‌رژه‌وه‌ندیی هه‌رێمی كوردستاندا كه‌وته‌وه و به مایه‌ی ڕێز و پێزانینی له قه‌ڵه‌م دا.
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران تیشكى خسته سه‌ر گوتاری میدیاییى لایه‌نه به‌شداره‌‌كانی حكوومه‌ت و دووپاتی كرده‌وه كه گوتاری میدیاییی لایه‌نه سیاسییه‌كانی به‌شدارى حكوومه‌ت، له‌گه‌ڵ بنه‌ماى كاری پێكه‌وه‌یی و هاوبه‌شیی حكوومه‌تی بنكه‌فراوان یه‌ك ناگرێته‌وه، به جۆرێك كه لایه‌نه سیاسییه‌كان له حكوومه‌تدا یه‌كڕیز و یه‌كگرتوون و له میدیاشدا، ئۆپۆزسیۆنن. جه‌ختیشى له‌سه‌ر گرنگیى هه‌بوونى به‌رنامه و گوتارێكى هاوبه‌ش بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى دۆخى ئێستا كرده‌وه، به شێوه‌یه‌ك كه هه‌مووان پێكه‌وه به هه‌مان گیانى كارى پێكه‌وه‌ییى حكوومه‌تى بنكه‌فراوان و وه‌ك خاوه‌نى حكوومه‌ت و به‌رپرس به‌رامبه‌ر به دۆخه‌كه، ڕه‌فتار بكه‌ن.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا هه‌ریه‌كه له به‌ڕێزان وه‌زیرى پێشمه‌رگه ده‌رباره‌ى دوایین ڕه‌وش و پێشهاته‌كانى شه‌ڕى دژى داعش و پێداویستییه‌كانى پێشمه‌رگه، وه‌زیرى دارایى و ئابوورى ده‌رباره‌ى قه‌یران و كێشه دارایییه‌كان و به‌رنامه و هه‌وڵه‌كانى وه‌زاره‌ت بۆ چاكسازى و چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان و دابینكردنى داهات، وه‌زیرى سامانه سروشتییه‌كانیش ده‌رباره‌ى دۆسیه‌ى نه‌وت و ڕێككه‌وتنى هه‌ولێر و به‌غدا له‌سه‌ر پرسى نه‌وت و توانا و كێشه‌كانى وه‌زاره‌ت و ڕۆڵى وه‌زاره‌ت له دابینكردنى پێداویستییه دارایییه‌كانى هه‌رێمدا، پوخته‌یه‌كیان پێشكه‌ش كرد و وه‌ڵامى پرسیارى به‌شدارانى كۆبوونه‌وه‌كه‌یان، دایه‌وه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا ڕه‌چاوكردنى دۆخى هه‌رێمى كوردستان كه به هه‌موو پێوه‌رێك له حاڵه‌تى شه‌ڕدایه، وه‌لانانى ناكۆكییه حزبییه‌كان و گرنگیى یه‌كڕیزى و ته‌بایى و یه‌كهه‌ڵوێستیى لایه‌نه سیاسییه‌كان و كۆمه‌ڵگاى كوردستان به‌گشتى، هه‌ڵگرتنى به‌رپرسیاریى هه‌مه‌لایه‌نه و هاوكاریكردنى حكوومه‌تى بنكه‌فراوان بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌ى كێشه و قه‌یرانه‌كان و دانانى پلان و به‌رنامه بۆ چاره‌سه‌ركردنیان، به‌هێزكردنى پێشمه‌رگه و به‌ده‌ستهێنانى هاوكارى و پشتگیریى سه‌ربازى بۆ هه‌رێمى كوردستان له ڕێگه‌ى به‌كارهێنانى كه‌ناڵه سیاسى و دیپلۆماسییه‌كانى هه‌رێمه‌وه، جه‌ختى له‌سه‌ر كرایه‌وه.
به‌شدارانى كۆبوونه‌وه‌كه، وێڕاى دووپاتكردنه‌وه‌ى پرسه و سه‌ره‌خۆشى و ده‌ربڕینى هاوخه‌مى بۆ خانه‌واده‌ى شه‌هیدان و ده‌ستخۆشى و پیرۆزبایى له پێشمه‌رگه، هه‌روه‌ها سوپاس و پێزانینیان پێشكه‌ش به ئه‌مه‌ریكا و هێزه‌كانى هاوپه‌یمانان و توركیا و ئێران كرد كه له شه‌ڕى دژى تیرۆردا هاوكاریى هه‌رێمى كوردستانیان كردووه و وێڕاى سوپاسكردنى هاوكارییه سه‌ربازى و مرۆییه سنوورداره‌كانى حكوومه‌تى فیدرال، جه‌ختیشیان له‌وه كرده‌وه كه حكوومه‌تى عیراق ده‌بێ زیاتر هاوكاریى هه‌رێمى كوردستان بكات بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى تیرۆر، كه ئێستا له جیاتى هه‌موو جیهان له‌گه‌ڵ تیرۆر له شه‌ڕێكى قورسدایه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا بڕیار درا له ماوه‌یه‌كى داهاتووى نزیكدا، كۆبوونه‌وه‌یه‌كى دیكه‌ى لایه‌نه به‌شداره‌كانى حكوومه‌تى بنكه‌فراوان ببه‌سترێت و تیایدا له هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه بۆ چۆنیه‌تیى مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ دۆخى ئێستاى هه‌رێمى كوردستان و چاره‌سه‌ركردنى كێشه و قه‌یرانه‌كان و به‌ره‌وپێشبردنى پرۆسه‌ى چاكسازى و ڕێكخستنه‌وه‌ى په‌یوه‌ندییه‌كانى نێوان هه‌موو لایه‌نه سیاسییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان، پلان و به‌رنامه‌یه‌كى تۆكمه كه له ئاست ڕووداوه‌كان و دۆخه‌كه‌دا بێت، ئاماده بكرێت.
نێچیرڤان بارزانی: تا چارەسەركردنی كێشەی سوریا لەناوبردنی داعش كارێكی ئاسان نابێت
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان هۆشداری بەوەدا كە لەگەڵ ئەو سەركەوتنانەی لەدژی رێکخراوی تێرۆریستی دەوڵەتی ئیسلامی ناسراو بە داعش تۆماری کراون، هێشتا جموجۆڵی هاوپەیمانی ناودەوڵەتی لەو ئاستەدا نییە کە بتوانێ داعش لەناو ببات، بەڵكو پێویستە پرۆسە سەربازییەكان چڕتر بكرێنەوە.
نێچیرڤان بارزانی لەدیمانەیەكدا لەگەڵ ئاژانسی رۆیتەرز گوتی: بەبەردەوامبوونی شەڕی ناوخۆ وناكۆكیەكانی سوریا وبەنەبوونی سوپایەكی راستەقینەی عیراقی كە تەنها لەسەر كاغەز نەک لەسەر زەویدا بوونی هەیە وبە پڕچەکنەکردنی هێزەكانی پێشمەرگە، سەخت دەبێت رێکخراوی داعش لەناوبچێت.
هاوكات ئاماژەی بەوەشدا کە ستراتیژی ئێستای ئەمریكا تەنها دەبێتە هۆی سنورداركردنی تواناكانی داعش كە بەشێوەیەكی زۆر رێكخراوەوە كاردەكات كە دەبێتە مایەی هەڕەشەیەكی گەورە بۆ ناوچەکە وبۆ تەواوی جیهان بۆ چەند ساڵی داهاتوودا.
سەرۆكی حكومەت گوتی، "ئەمە شەڕێکی درێژخایەنە. ئەم رێكخراوەیە 15 ملیۆن كەسیان لەعیراق وسوریا كۆنترۆڵ كردووە وتا ئێستاش کە تواناکانی سنووردار کراون، دەتوانێت هێرشی چەكداری بكات. ئەوان بەشێوەیەكی زۆر رێكخراوەوە دەتوانن خەڵك بۆ خۆیان رابكێشن لەهەموو جیهاندا."
سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان دووپاتیدەكاتەوە تەنها بە ئۆپەراسیۆنی ئاسمانی داعش لە ناوناچێت بەڵكو پێویستە هێزی تایبەت، نەوەك سەربازی ئاسایی، لەگەڵ ئۆپەراسیۆنی سەربازی هاوبەش شانبەشانی پێشمەرگە بەشداری ئەم شەڕە بكەن.
ئەوەشی خستەڕوو كە پێویستە ئامانج وسیاسەت وپلانەكان بۆ لاوازكردن یاخود دەركردن ولەناوبردنی ئەم رێكخراوە تیرۆریستیە یەك بێت وڕێوشوێنی دیكەش لەمبارەیەوە بگیرێتەبەر.
هەروەها گوتی، "كورد لەو ناوچانەدا شەڕی داعش دەكات كە بە كوردستانی دزانێ وهەوڵدەدات پێشمەرگە بۆ شەڕی ئەم رێكخراوە لەموسڵ یان لەشارەكانی دیكەی سوننە نشین بەكارنەهێنێت. وەکو کورد، ئێمە نامانەوێ رابەرایەتی هیچ هێرشێك بكەین بۆ ئازادكردنی موسڵ بەڵكو دەمانەوێ خۆمان لەململانێ وشەڕی دیكە بەدوور بخەینەوە."
نێچیرڤان بارزانی كاتی رزگاركردنی موسڵی بەدووبارە رێكخستنەوەی سوپای عیراق بەستەوە كە لەهاوینی ڕابردوودا لەموسڵ شكستی خوارد وگوتی، "پێویستە لەمبارەیەوە واقیعیانە بیر بكەینەوە، ئێستا سوپایەكی عیراقی نیە بتوانێت ئەم كارە بكات، ئەم پرسە كاتی دەوێ هەروەها بەگومانیشم لەوەی تامانگی ئاداری داهاتوو بتواندرێ موسڵ ئازاد بكرێت تەنانەت تا مانگی حوزەیرانیش ئەم كارە ناكرێت."
سەرۆكی حكومەت مانگی سێپتەمبەر/ئەیلول یانیش ئۆكتۆبەر/تشرینی یەکەمی بەكاتێكی گونجاو واقیعی زانی بۆ هێرشكردنە سەر موسڵ وئەم هێرشەشی بەتوانای بەغدای بۆ راهێنانی ژمارەی تەواوی ئەو سەربازانە بەستەوە.
هەرچەندە ستایشی ئۆپەراسیۆنە ئاسمانیەكانی ئەمەریكا وهاوپەیمانانی لەدژی داعش كرد، سەرۆكی حكومەت ئەوەی روونكردەوە كە پلانەكانی حكومەتی عیراق وهاوپەیمانان لەدژی داعش لەسەر ستراتیژێكی روون بونیاد نەنراون. گوتی "ئەوان پێویستیان بە پلان وستراتیژی گشتگیر هەیە بۆ بەرەنگاربوونەوەی داعش، ئەم شتە تا ئێستا بوونی نیە بەرانبەر یەكگرتوویی ورێكخراویی جووڵەی داعش. راستە داعش مەشقی باشیان پێ نەكراوە بەڵام ئەوان پارەیەكی زۆریان هەیە ودەتوانن بەئارەزووی خۆیان خەڵك بۆ خۆیان رابكێشن وشەڕكەری واشیان هەیە كە لەهەر كاتێكدا بێ ئامادەی مەرگن."
نێچیرڤان بارزانی دووپاتیكردەوە کە هێزەكانی پێشمەرگە لەزۆر شوێندا توانیویەتی نەخشەی هێز بۆ بەرژەوەندی خۆی بگۆڕێت وشكست بە داعش بهێنێت. "بەڵام ئەم هێزانە پێویستیان بەچەكی قورستر هەیە بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشەكانیان بەشێوەیەکی توندتر. ئەمە شەڕێکە کە ناتوانی بە چەكی AK-47 و RPG بیبەیتەوە."
نێچیرڤان بارزانی بۆ لە ناوبردنی داعش بەباشی زانی کە ئەولەویەت بدرێت بە داخستنی سنوری نێوان عیراق وسوریا، کە دەبێتە هۆكارێك بۆ راگرتنی دزەكردنی ئەم چەكدارانە وئازادی هاتووچۆیان لەنێوان ئەم دوو وڵاتەدا، كە بەشێكی زۆری ئەم ناوچەیە ئێستا كەوتۆتە ژێر دەسەڵاتیان.
سەرۆكی حكومەت دووپاتیكردەوە تا چارەسەركردنی كێشەی سوریا، رووخاندنی داعش كارێكی ئاسان نابێت.
هەر لەهەمان دیمانەدا، نێچیرڤان بارزانی حەیدەر عیبادی سەرۆك وەزیرانی عیراقی بەكەسێكی واقیعی (پراگماتی) وەسفكرد بە بەراورد لەگەڵ نووری مالیكی، سەرۆك وەزیرانی پێشووی عیراق كە سیاسەتێكی تاكڕەوانەی پەێرەوكردو دژایەتی سوننەی كرد کە لەئەنجامدا ئەو ژینگەیە دروستبوو كە وای كرد داعش بەرزببێتەوەو بەشێكی عیراق داگیر بكات. هەروەها مالیكی بە گرفت بۆ عیبادی وەسفکرد چونكە مالیكی تا ئێستا خاوەنی بنکەیەکی هێزە لە ئاستی ناوخۆدا.
نێچیرڤان بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە نكۆڵی لەوە ناكرێت کە ئەو عیراقەی دوای ساڵی 2003ـەوە بەهۆی شەڕی تایفەییەوە بارودۆخی تێكچوو، نەیتوانیوە وەكو ولاتێكی یەكگرتوو خۆی نیشان بدات. هیچ وەلا ووابەستەیەك بۆ عیراق نیە.
هەروەها گوتی زۆر گرنگە شێوازێك بۆ پێكەوەژیان لەچوارچێوەی سنووری ئەم وڵاتەدا بدۆزرێتەوە ئەگینا پێچەوانەكەی دەبێتە هۆی خوێنڕشتنی زیاتر وعیراقیش دەبێتە فاكتەرێك بۆ تێكدانی سەقامگیری ناوچەكە.
نەمسا كونسوڵگەری فەخری لەهەرێمی كوردستاندا دەكاتەوە
سباستیان كورز وەزیری دەرەوەی نەمسا رایگەیاند، وڵاتەكەی بەنیازە كونسوڵگەری فەخری لەهەرێمی كوردستان بكاتەوە وباسیش لەگرێدانی مونتەدایەكی بازرگانی نەمسا لەهەرێم كراوە بەهاوكاری ئەو كۆمپانیا نەمساییانەی لەهەرێمی كوردستاندا هەن.
ئاماژەی بەوەشدا ئەوان لەگەڵ باڵیۆزی نەمسا لەعیراق لەمبارەیەوە قسەیان كردووە وهەوڵی ئەوەش دەدەن لەگەڵ ژووری بازرگانی وڵاتەكەیان كار بۆ رێكخستنی پلانی ئەم مونتەدایە بكەن كە بەدەرفەتێكی زانی بۆ هاندانی خاوەنكارانی وڵاتەكەی بۆ بەشداریكردن لەپرۆسەی وەبەرهێنان لەم هەرێمەدا.
وەزیری دەرەوەی نەمسا لەمیانەی كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لەگەڵ فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان دوای كۆبوونەوەی نێوان شاندی هەردوولا، پاڵپشتی وڵاتی خۆی بۆ كردنەوەی ئۆفیسی یەكێتی ئەورووپا لەهەرێمی كوردستان نیشاندا ودووپاتیكردەوە لەم ماوەیەدا كار لەسەر ئەو بابەتە دەكرێت بەشێوەیەكی جدی.
هاوكات كورز دووپاتیكردەوە هەرێمی كوردستان لەشەڕی دژ بەتیرۆر بەتەنیا نیە ووڵاتەكەیشی لەهەوڵی بەردەوام دایە بۆ هاوكاریكردنی هەرێم لەم شەڕەدا بەتایبەتی لەڕووی مرۆییەوە هەروەها پیرۆزبایی سەركەوتنەكانی پێشمەرگەی لەبەرەكانی شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش كرد ورێزی وڵاتەكەی بۆ رۆڵی پێشمەرگە لەم شەڕەدا نیشاندا وجەختی لەسەر هاوكاری نێودەوڵەتی كردەوە بۆ هەرێمی كوردستان لەم شەڕەدا.
تیشكیشی خستەسەر پرسی ئاوارە وپەنابەران لەهەرێمی كوردستان ونیشانیدا وڵاتەكەی بڕی یەك ملیۆن و250 هەزار یۆڕۆ كۆمەكی بۆ ئەم ئاوارە وپەنابەرانە دابینكردوە.
لەلای خۆشیەوە فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت دووپاتیكردەوە هەرێمی كوردستان ونەمسا پەیوەندیەكی مێژوویی بەیەكیان دەبەستێت وبۆ زیاتر پێشخستنی ئەم پەیوەندیانە پێویستە نوێنەرایەتی ئەم وڵاتە لەهەرێمی كوردستان لە ئاستێكی بەرزدابێت بەكردنەوەی كونسوڵگەری فەخری بەپلەیەك ودواتر كردنەوەی كونسوڵگەری گشتی ئەمە جگە لەپێشخستنی پەیوەندیە ئابوری وبازرگانیەكان.
سەرۆكی لیژنەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی یەكێتی ئەورووپا ئیلمار برۆك لەوتەیەكدا لەم كۆنگرە رۆژنامەوانیەدا ئەوەی دووپاتكردەوە كە یەكێتی ئەورووپا جەخت لەسەر گەیشتنی یارمەتی مرۆیی بۆ ئاوارە وپەنابەران دەكاتەوە ئەمە جگە لەیارمەتیدان وپاڵپشتیكردنی وەبەرهێنانی ئەورووپی لەهەرێمی كوردستان.
هاوكات جەختی لەسەر ئەوەش كردەوە كە پێشمەرگە ئێستا رۆڵێكی بەهێز بۆ بەرپەرچدانەوەی هێرشەكانی داعش دەگێڕێت وخۆشحاڵی خۆی بەكردنەوەی نوسینگەی یەكێتی ئەورووپا لەهەرێمی كوردستان نیشاندا بەتایبەتی لەبارەی گەیاندنی یارمەتی زیاتری سەربازی بۆ هەرێمی كوردستان ونیشانیشیدا لەگەڵ نوێنەرانی ئەڵمانیا لەمبارەیەوە قسەیان كردووە كە هەفتەی رابردوو بەگوتەی خۆی نزیكەی 100 شارەزای سەربازیان بۆ هەرێمی كوردستان ناردووە.
وەزیری دەرەوەی نەمسا دووپاتیكردەوە بەپێی دەستوور ویاسای وڵاتەكەیان ناتوانن چەك هەناردەی دەرەوە بكەن بەڵام ئەوان پاڵپشتی هەر هەوڵێكی لەمجۆرەی هەر وڵاتێك دەكەن بۆ پاڵپشتیكردنی هەرێمی كوردستان لەڕووی چەك وكەرەستەی سەربازی بۆ پێشمەرگەی كوردستان.
نێچیرڤان بارزانى ستایشى ڕۆڵى نوێنه‌رانى كوردستان له لیژنه‌ى داراییى پهرلهمانى عیراق ده‌كات
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 3-2-2015، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، پێشوازى له به‌ڕێزان ئه‌ندامانى لیژنه‌ى داراییى پهرلهمانى عیراقى فیدرال له فراكسیۆنه جیاكانى كوردستان كرد.
له دیدارێكدا به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران، سوپاس و پێزانینى خۆى و سه‌رۆكایه‌تیى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستانى پێشكه‌ش به ئه‌ندامانى لیژنه‌كه كرد كه له ئاماده‌كردنى یاساى بودجه‌ى ئه‌مساڵى 2015ى عیراقى فیدرالدا، ڕۆڵێكى ئه‌رێنییان گێڕا و تا یاساكه ته‌واو بوو، به گیانێكى كوردستانیانه، هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى به‌رده‌وامیان له‌گه‌ڵ سه‌رۆكایه‌تیى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستاندا هه‌بوو.
داكۆكى له‌وه‌ش كرده‌وه كه كاركردن به گیانێكى كوردستانیانه‌ى پڕ له ته‌بایى و كارى پێكه‌وه‌یى و یه‌كهه‌ڵوێستى، خزمه‌تێكى گه‌وره به هه‌رێمى كوردستان و به‌رژوه‌ندیى كوردستانیان ده‌كات. هه‌روه‌ها هیواى خواست هه‌مان شێوه‌ى هاوكارى و هه‌ماهه‌نگى له نێوان حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و لیژنه‌كانى دیكه‌ى پهرلهمانى عیراقى فیدرالدا هه‌بێت. ڕاشیگه‌یاند: زۆر ئاسایییه له هه‌رێمى كوردستان جیاوازى له بیروبۆچوون و هه‌ڵوێسته‌كاندا هه‌بێت، به‌ڵام زۆر گرنگه هه‌موو فراكسیۆنه‌كان و نوێنه‌رانى كوردستان له به‌غدا له‌سه‌ر پرسه كوردستانییه‌كان، یه‌كگرتوو، یه‌كهه‌ڵوێست و یه‌كڕێز بن.
لاى خۆیانه‌وه ئه‌ندامانى لیژنه‌كه، سوپاسى ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ى به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران و سه‌رۆكایه‌تیى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانیان كرد و هه‌ردوولا جه‌ختیان له‌سه‌ر گرنگیى هه‌بوونى میكانیزمێكى كارا بۆ هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى به‌رده‌وام له نێوان نوێنه‌رانى كوردستان له به‌غدا و حكوومه‌ت و لایه‌نه په‌یوه‌نداره‌كانى هه‌رێمى كوردستاندا كرده‌وه، تا هه‌موو كاره‌كان به هه‌مان شێوه‌ى یاساى بودجه‌ى عیراقى فیدرال به‌ڕێوه بچن و له ڕێگه‌ى ئه‌و هاوكارى و هه‌ماهه‌نگییه‌وه، به باشترین شێوه خزمه‌ت به به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان بكرێت.
ئه‌رمه‌نستان كونسلخانه‌یه‌كى گشتى له هه‌ولێر ده‌كاته‌وه
نیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 2015/2/3 به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، پێشوازى له به‌ڕێز كارین گرێگۆریان باڵیۆزى كۆمارى ئه‌رمه‌نستان له عیراق و شاندێكى یاوه‌رى كرد.
له دیدارێكدا به‌ره‌وپێشبردنى په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و كۆمارى ئه‌رمه‌نستان تاوتوێ كران و تیشك خرایه سه‌ر نزیكیى كه‌لتوورى و كۆمه‌ڵایه‌تیى نێوان خه‌ڵكى كوردستان و ئه‌رمه‌نستان و داكۆكى له‌سه‌ر خواستى دوولایه‌نه بۆ بره‌ودان به په‌یوه‌ندییه‌كان له بوارى جیادا كرایه‌وه. هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه به‌ڕێز باڵیۆزى ئه‌رمه‌نستان له عیراق ڕایگه‌یاند: مانگى حوزه‌یرانى داهاتوو كونسلخانه‌یه‌كى گشتیى ئه‌رمه‌نستان له هه‌ولێر ده‌كه‌نه‌وه و به‌ر له‌وه‌ش له كۆتاییى ئه‌م مانگه‌وه، هه‌فتانه دوو جار گه‌شتى ئاسمانیى ڕاسته‌وخۆ له نێوان هه‌ولێر و یه‌ریڤانى پایته‌ختدا، ئه‌نجام ده‌ده‌ن.
لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى، خۆشحاڵیى خۆى بۆ ئه‌م هه‌نگاوانه‌ى كۆمارى ئه‌رمه‌نستان ده‌ربڕى و هه‌موو هاوكارى و پشتگیرییه‌كى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى بۆ به‌جێگه‌یاندنى ئه‌م بڕیارانه نیشان دا. دووپاتیشى كرده‌وه كه هه‌رێمى كوردستان به خۆشحاڵییه‌وه پێشوازى له خواستى سه‌رمایه‌داران و وه‌به‌رهێنه‌رانى ئه‌رمه‌نستان بۆ كاركردن و وه‌به‌رهێنان له هه‌رێمى كوردستان ده‌كات و هه‌موو ئاسانكارییه‌كیان پێشكه‌ش ده‌كات.
دوایین هەواڵەکان
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى و دوو گرووپى پهرلهمانتارانى ئهڵمانى كۆبوونهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى و سه‌رۆك وهزيرانى ئه‌رمه‌نستان تاوتوێى پهيوهندييهكان ده‌كه‌ن
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ خاوهنشكۆ شاى ئوردن كۆبووه‌وه
- كارنامهى سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له كۆنفرانسى ئاساييشى ميونشن ته‌واو بوو
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: عێراق و هه‌رێمى كوردستان، پێويستييان به يهكێتيى ئهورووپايه