هەرێم - ئێران
نوێنەری حکومەتی ھەرێمی کوردستان، لەتاران، رایدەگەیەنێت، داخستنی سنور دواین بژاردەی ئێران-ە ئەگەر ھەڵوێست وەربگرێـت دژی ریفراندۆم، و ئێستا ھیچ بڕیارێکی لەو جۆرەی نییە.
نازم دەباغ بەخەندانی-ی راگەیاند، "ئێران ڕاستگۆترین دەوڵەت بووە، کە لەسەر پرسی ریفراندۆم، ھەڵوێستێکی وەک و خۆی بە ئێمە گەیاندووە، کە ئەنجام نەدانی ریفراندۆمە".
وتیشی، ئێران ئامادەیی خۆی دەربڕیوە لە چوارچێوەی دەستووری ھەمیشەیی عێراق و ئەو رێککەوتنانەی کراون، لەنێوان ناوەند و ھەرێم پشتیوانی ھەرێم بکات.
"دەمێنێـتەوە سەر ئەوەی، ئێران ھەڵوێستی چی دەبێـت دوای ئەوەی لەگەڵ تورکیا رێککەوتووە، تائێستا ھیچ بڕیارێک نیە بۆ سنوور داخستن، بەڵام بەپێی لێکدانەوەی ئەو ھەڕەشانەی کە دەکرێن بەدڵنیاییەوە ئەگەر بیانەوێت رێگری بکەن لەراپرسی سنور داخستن بژاردەیەکە لە بژاردەکان" دەباغ وای وت.
نوێنەری ھەرێم لەتاران پێی وایە، ئێران بەبی تورکیا ھەنگاوی لەو جۆرە نانێت، "بەبڕوای من، ئێران ھەڵوێستی دەبەستێرێتەوە بە ھەڵوێستی بەغدا چ بۆ سنور داخستن چ بۆ دژایەتی کردن بێت".
جەختی کردەوە، دوا بژاردەی ئێران سنور داخستنە، لەھەڵوێست وەرگرتنی، "من پێم وانییە ئێران بە بێ تورکیا ئەوە بکات، بە دڵنیاییەوە ئێران ھەڵوێستی باشتر دەبێت لە تورکیا".
حەوتی مانگی (حوزەیران/شەش)، لە کۆبوونەوەی نێوان مەسعود بارزانی و ١٥ لایەنی سیاسی ھەرێم (جگە لە بزوتنەوەی گۆڕان و کۆمەڵی ئیسلامی) لە پیرمام بڕیاردرا رۆژی ٢٥ ی ئەیلولی ئەمساڵ ریفراندۆم لە ھەرێمی کوردستان ئەنجام بدرێت.
بەپێی بڕیارەکە، ریفراندۆم لە ناوچەکوردستانیەکانی دەرەوەی ئیدارەی ھەرێمی کوردستانیش ئەنجام دەدرێت
رووداو - سلێمانی/ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران رایگەیاند، هەرچەندە لە هەرێمی كوردستان ئامادەكارییەكان بۆ ئەنجامدانی گشتپرسی بەردەوامن، هەروەها شاندێكی هەرێمی كوردستانیش لە بەغدایە بۆ گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی سیاسی و حكومیی بەغدا، بەڵام كۆماری ئیسلامیی ئێران سوورە لەسەر هەڵوێستی خۆی بەرامبەر گشتپرسییەكەی 25ی ئەیلوول.
نازم عومەر، نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران رایگەیاند: "بەرپرسانی ئێرانی یەكپارچەیی عێراق و چارەسەركردنی كێشەكانی كورد لە چوارچێوەی دەستوور، بە تاكە چارەسەر دەزانن".
گوتیشی كە بەرپرسانی تاران ئاگایان لەوەیە لە ساڵانی رابردوودا پێشێلكاریی دەستووری بەرامبەر هەرێمی كوردستان كراوە، بەڵام ئامادەن نێوبژیوانی لەنێوان هەولێر و بەغدا بكەن "ئەوان دەڵێن دەزانین و ئاگامان لێیە، بۆیە ئامادەین لە نێوان هەولێر و بەغدا هاوكار و نێوبژیوان بین بۆ ئەوەی كێشەكانیان چارەسەر بكەن، هەر رێككەوتنێكیش بكەن لەو چوارچێوەیەدا، ئێمە پشتیوانیان دەبین".
نوێترین هەڵوێستی مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەبارەی گشتپرسی لەو دیمانە رۆژنامەوانییەی رۆژنامەی عوكازی سعودیدا هات كە دەقەكەی رۆژی یەكشەممەی رابردوو بڵاوكرایەوە و تێیدا بارزانی رایگەیاند كە رەزامەندییان بۆ ئەمریكا دەرنەبڕیوە بۆ ئەوەی گشتپرسی دوابخرێ و جەختی كردەوە لەوەی گشتپرسی لە وادەی دیاریكراوی خۆیدا بەڕێوەدەچێ. هەر دوێنێش بنكەكانی ناونووسكردن و نوێكردنەوەی تۆماری دەنگدەران لە باشووری كوردستان كرانەوە.
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران دەڵێ حكومەتی هەرێمی كوردستان رۆژانە لە رێگەی كەناڵە جیاوازەكانی پەیوەندیكردنەوە لەگەڵ ئێران و توركیا لە پەیوەندیدایە و بێگومان لەو پەیوەندییانەشدا باسی پێشهاتەكان و رووداوە سیاسییەكان و گشتپرسیش دەكرێ "بەڵام ئێران و توركیا هەوڵ دەدەن تاوەكو كۆتایی هەر لە رێگەی گفتوگۆ و نزیككردنەوەی هەرێمی كوردستان و بەغدا، كورد لە ئەنجامدانی گشتپرسی پەشیمان بكەنەوە، ئەوان لە رێگەی بەغداوە هەوڵ بۆ ئەوە دەدەن".
گوتیشی "ئەوەندەی من ئاگاداربم، چ ئێران و چ توركیاش هەوڵدەدەن دەستپێشخەر نەبن لە تەقینەوەی ناوچەكە، هاوكات تاوەكو خولەكی نەوەتی یارییەكەش لە هەوڵدا دەبن بۆ ئەوەی ئەو گشتپرسییە نەكرێ، بێگومان سەركردایەتیی سیاسی هەرێمی كوردستانیش تاوەكو كۆتایی هەوڵ دەدا گشتپرسییەكە لە كاتی خۆیدا بكرێ، بەڵام دەمێنێتەوە چاوەڕێ بین بزانین گفتوگۆكان چی بەرهەم دێنن".
ئەو فیدڕاڵییەی هەرێمی كوردستان پاش بێنە و بەردە و گوشارێكی زۆر لە ساڵی 2003 دا توانی لە نێو دەستووری هەمیشەیی عێراقدا جێگای بكاتەوە، بۆ ئەوكات بەلای توركیا و ئێرانەوە وەك مەترسی و گۆڕانكارییەكی نوێ لە ناوچەكە سەیر دەكرا. بەڵام لەكۆتاییدا مامەڵەی لەگەڵ كرا. ئێستا سەركردایەتیی كورد لەو بڕوایەدان تەنیا لەسەر كاخەز فیدڕاڵییە و پێشێلكارییە دەستوورییەكان بەنموونە دێننەوە، كە زۆربەی رێگاكانی لەبەردەم بەرتەسك كردوونەتەوە، هەر بۆیە گەیشتوونەتە ئەوەی بڕیارێكی گەورەتر لەوەی 2003 بدەن و داوای دراوسێیەتی باش لەگەڵ عێراق بكەن.
نازم عومەر، پێیوایە ئێرانییەكانیش رۆڵیان هەیە لە سەرخستنی بیرۆكەی فیدراڵی لە عێراقدا و دەڵێ، هەر ئەوكات بە رێككەوتنی مەجلیسی باڵای ئیسلامی عێراق و كۆماری ئیسلامی ئێران و هەرێمی كوردستان واژۆی لەسەر كرا، بۆیە رەنگە دۆخەكەی ئێستا لەوەی 2003 جیاواز بێ، چونكە ئێستا هەریەكە لە توركیا و ئێران دەڵێن دەبێ گشتپرسی هەر نەكرێ، نەك دوابخرێ.
بەڵام ئایا ئێرانییەكان كە پێش قەیرانی دارایی ساڵانە زۆرتر لە پێنج ملیار دۆلار ئاڵوگۆڕی بازرگانیان لەگەڵ هەرێمی كوردستان دەكرد و ئێستاش بۆ سێ ملیار دۆلار دابەزیوە. دوای ئەنجامدانی گشتپرسی، چی لەو سنوورە بازرگانییانە دەكەن كە زۆر بەكەمی دەخەون و دەیانەوێ زۆرترین جوڵەی هێنان و بردنی تێدابێ؟
نازم عومەر دەڵێ "گشتپرسی مافێكی رەوای خەڵكی كوردستانە و بۆ ئەوەیە مافەكانی خۆی وەربگرێ، بەڵام داخستنی سنوورە بازرگانییەكان، دوا بژارەی تارانە. ئەوان دەڵێن داخستنی سنوورەكان دوا بژارەیە كە بیری لێبكەینەوە، من پێموایە ئێران دواهەمین وڵاتی ناوچەكە دەبێ كاردانەوەی ئاوا تووندی بەرامبەر هەرێمی كوردستان هەبێ لە بەرامبەر ئەنجامدانی گشتپرسی".
شاندی باڵای گشتپرسی بۆ دانوستاندن لەگەڵ بەغدا، تەواوی لایەنە عێراقییەكانیان بینی، دواتریش زۆربەی باڵیۆزەكانی وڵاتانی جیهانیان هێنایە نێوو گفتوگۆكانیانەوە كە یەكێك لەوانەش باڵیۆزی كۆماری ئیسلامی ئێران بوو لە بەغدا. دوای كۆبوونەوەكەش، ئیرەج مەسجدی، باڵیۆزی كۆماری ئیسلامی ئێران گوتی "كورد لەگەڵ بەغدا بگەنە هەر رێككەوتنێك ئەوان رێزی لێدەگرن". بەڵام ئەمڕۆ قسەیەكی تاراددەیەك جیهانیی لەبارەی بەغداوە هەیە كە رووكەشێكی عەرەبییە بە مێشكێكی ئێرانییەوە.
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، دەڵێ ئێران هەرزوو پەیام و دوا قسەی خۆی لەبارەی گشتپرسی بە شاندی یەكێتی داوە و ئەو پەیامە بۆ هەموو سەركردەكانی كوردە نەك تەنیا بۆ یەكێتی "بەڵام ئێرانییەكان هیوای زۆریان هەیە بەوەی بە گفتوگۆ بتوانن كورد لەو گشتپرسییە پەشیمان بكەنەوە".
بهپرسێكی باڵای حكومهتی ههرێمی كوردستان دهڵێ من لهگهڵ كهمپینی نهخێر نیم بۆ ڕیفراندۆم، باسیش لهوه دهكات ههڵوێستی ئێران لهسهر ئهو پرسه نهگۆڕاوه و به دهركردنی فهرهاد سهنگاویش له ڕیزهكانی یهكێتی نیگهرانه.
نازم دهباغ نوێنهری حكومهتی ههرێمی كوردستان له تاران به تۆڕی ههواڵی بیروڕای ڕاگهیاند: كۆماری ئیسلامی ئێران ههڵوێستی لهسهر پرسی ڕیفراندۆم له كوردستان نهگۆڕاوه، چونكه ههر ئهو پهیامهی ڕێبهری كۆماری ئیسلامی ئێرانه كه پێشتر ڕایگهیاندووه، وه من به هیچ شێوهیهك لهگهڵ كهمپینی نهخێر نیم بۆ ڕیفراندۆم، بهڵكو پێشتریش وتومه ههر كوردێك پشتیوانی له ڕاپرسی و سهربهخۆی كوردستان نهكات خیانهته، بهڵام پێویسته ههلومهرج بڕهخسێت كه ڕاپرسی له پێناو حكومهتێكی سهربهخۆی كوردی دابێت كه مافهكانی هاوڵاتی بوونی تێدا پارێزراوبێت وه پێویسته یهكڕیزی نێوماڵی كوردی بۆ دهستهبهر بكرێت.
وتیشی: ههواڵی دهركردنی فهرهاد سهنگاوی له ڕیزهكانی یهكێتی نیشمانی كوردستان نیگهرانی كردم و پرسیارهكهش لهوهدایه ئهمه بۆ وای لێهات؟، من به دهركردنی ههر ئهندامێكی دڵسۆ و خاوهن ڕابردوو و تێكۆشان نیگهرانم.
له بارهی پرسی گرتنهوهی ئاوی زێی بچوك ڕاگهیاند كه شاندێكی ئیدارهی ڕاپهڕین سهردانی ئێرانیان بۆ ئهم مهبهسته كردووه، بهڵام ئهوهندهی من زانیاریم ههبێت ئاوهكه له شوێنی خۆی كهمی كردووه، ئهو ڕێژه ئاوهشی كه داخڵی سهددهكه دهبێت ئهوهندهشی لێوه دهردهچێت.
تۆڕی ههواڵی بیروڕا/ تایبهت
نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران رایزنیهای میان هیات اقلیم کردستان عراق را که بهتازگی به ایران سفر کرده بودند مثبت ارزیابی کرد.
نازم دەباغ بۆ خەڵك : ئێران 19 بەنداوی دیكە دروست دەكات
خەڵك ــ بەهمەن محەمەد
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران رایدەگەینێت: گرتنەوەی ئاوی زێی بچووك پەیوەندی بە ڕیفراندۆمەوە نیە، دەشڵێت" ئێران بە پلانێكی ورد و بەرنامەبۆداڕێژراو كاربۆ گلدانەوەی ئاو دەكات".
نازم دەباغ؛ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران بە (خەڵك) ی ڕاگەیاند، گرتنەوەی ئاوی زێی بچووك پەیوەندی بە ڕیفراندۆمەوە نیە، ئەوەی دەوترێت بیانووهێنانەوەیە بۆ بێ پلانی حكومەتی هەرێم.
وتیشی" حكومەتی ئێران بە پلانێكی ورد و بەرنامەبۆداڕێژراو كاربۆ گلادانەوەی ئاو دەكات لەوچوارچێوەیەشدا پلانی جێبەجێ كردنی 19 بەنداوی هەیە كە سەرجەمیان كاریگەری لەسەر ئاوی هەرێم دروست دەكەن ".
ئاشكراشی كرد، لەسەردەمی شەماڵ عەبدولوەفا كە وەزیری گشتوكاڵ بووە حكومەتی هەرێمی لە دروستكردنی بەنداوەكانی ئێران ئاگاداركردۆتەوە بەڵام هەرێم پلانی نەبووە.
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕاشیگەیاند، حكومەتی هەرێمی كوردستان حكومەتێكی بێ پلانە لە دەساڵی داهاتوودا توشی گەورەترین گرفتی بێ ئاوی دەبێتەوە.
دەباغ داواشی لە حكومەتی هەرێم كرد، پەلە بكات لە دروستكردنی بەنداو ئەگەرنا توشی گرفتی گەورەتر دەبێتەوە.
لە ماوەی ڕابردوودا وەزیری كشتوكاڵی هەرێم ڕایگەیاند، گەر ئێران دوومەتر سێ جا ئاو لە هەرێم بگرێتەوە ئەوا ئێمە یەك مەترسێ ئاو لە حكومەتی عیراق دەكگرینەوە ،لەوبارەیەوە نازم دەباغ وتی" ئەوە كارێكی مەحاڵە وەزیری كشتوكاڵ تەنها پاساو بۆ بێ پلانی حكومەتی هەرێم دەهێنێتەوە.
ماوەی زیاتر لە مانگێكە ئێران لە رێگای دروستكردنی چەند بەنداوێكەوە ئاوی زێی بچووكی گرتۆتەوە لە ئێستاشدا هەرێم ڕووبەڕووی كێشەی بێ ئاوی بۆتەوە چاوەڕوانیش دەكرێت هەڵەبجە و سلێمانی توشی هەمان گرفت دەبنەوە.
نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران لە گفتوگۆ لەگەڵ کوردپرێسدا:
دوایین هەواڵەکان
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى ههرێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و دوو گرووپى پهرلهمانتارانى ئهڵمانى كۆبوونهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و سهرۆك وهزيرانى ئهرمهنستان تاوتوێى پهيوهندييهكان دهكهن
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ خاوهنشكۆ شاى ئوردن كۆبووهوه
- كارنامهى سهرۆك نێچيرڤان بارزانى له كۆنفرانسى ئاساييشى ميونشن تهواو بوو
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: عێراق و ههرێمى كوردستان، پێويستييان به يهكێتيى ئهورووپايه
هەواڵی زیاتر لە تویتەر
راپۆرتە پڕ بینەرەکان
-
پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆزڕۆژی چوارشەممە ٣/٢٠، مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، پەیامێکی پیرۆزبایی بەبۆنەی جەژنی…
-
سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکاتڕۆژی چوارشەممە ٣/٢٧ ، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، پێشوازی لە ستیڤن…
-
سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و دوو گرووپى پهرلهمانتارانى ئهڵمانى كۆبوونهوهههر له بهردهواميى ديدار و كۆبوونهوهكانيدا له كۆنفرانسى ئاساييشى ميونشن له ئهڵمانيا، پێشنیوهڕۆی…
-
سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ وهزيرى دهرهوهى بهريتانيا كۆبووهوهبهيانيى ڕۆژی شهممه 2024/2/17 بهڕێز نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان، له كۆنفرانسى ئاساييشى…
-
سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و وهزيرى دهرهوهى كوێت، پهيوهنديى دوولايهنه تاوتوێ دهكهنبهيانيى ڕۆژی شهممه 2024/2/17 بهڕێز نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان، له كۆنفرانسى ئاساييشى…