سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە نوێنەران و سەرۆكی فڕاكسیۆنەكانی توركمان و كلدان و ئاشوور و سریان و ئەرمەن لە پارلەمانی كوردستان دەكات
ئەمڕۆ پێنجشەممە 11ـی 12ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە نوێنەران و سەرۆكی فڕاكسیۆنەكانی توركمان و كلدان و ئاشوور و سریان و ئەرمەن لە پارلەمانی كوردستان كرد و لەگەڵیاندا كۆبۆیەوە.
لەم كۆبوونەوەیەدا قسە لەبارەی چۆنییەتی دیاریكردنی ئەندامانی كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنی كوردستان لە پارلەمانی كوردستان كرا و، نوێنەران و سەرۆكی فڕاكسیۆنەكانی توركمان و كلدان و ئاشوور و سریان و ئەرمەن لە پارلەمانی كوردستان نیگەرانیی خۆیان لەبارەی شێوازی دیاریكردنی ئەندامانی كۆمیسیۆن و پشتگوێخستنی بەش و داواكارییەكانیان لە كۆمیسیۆنی هەڵبژاردن بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند. هەروەها ئەوەیان خستەڕوو كە هەماهەنگینەكردنی لایەنە سیاسییەكانی كوردستان لەگەڵ پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكان لە مەسەلەی دیاریكردنی ئەندامانی كۆمیسیۆنی هەڵبژاردن سابیقەیەكی خراپ دروست دەكات و ترسی ئەوەیان هەیە بابەتی لەمشێوەیە لە داهاتوویشدا دووبارە ببێتەوە.
نوێنەران و سەرۆكی فڕاكسیۆنەكانی توركمان و كلدان و ئاشوور و سریان و ئەرمەن لە پارلەمانی كوردستان داوایان لە سەرۆك بارزانی وەك پارێزەری ماف و داواكاریی پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكانی كوردستان و عێراق كرد كە، ڕێگە لەوە بگیرێت مافەكانیان لە كۆمیسیۆن پشتگوێ بخرێت و پێكهاتەكان نوێنەرایەتیی ڕاستەقینەیان لە كۆمیسیۆندا هەبێت. هەروەها سوپاسی سەرۆك بارزانیشیان كرد كە هەردەم بەدەنگ داواكاری و مافی پێكهاتە ئایینی و نەتەوەییەكان هاتووە و بایەخیان پێ دەدات.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی پاڵپشتیی تەواوی خۆی بۆ داواكاریی شاندی میوان ڕاگەیاند و جەختی لەوە كردەوە كە شێوازی دیاریكردنی ئەندامانی كۆمیسیۆن نادروست بووە و ئەوەی خستەڕوو كە ئەم بابەتە زیان بە پێگە و ناوبانگی هەرێمی كوردستان دەگەیێنێت. كۆمیسیۆنی هەڵبژاردن دامەزراوەیەكی نیشتیمانییە و ناكرێ بە بیرێكی تەسكی حزبی مامەڵەی لەگەڵدا بكرێت و پێویستە هەموو لایەك بەشداریی ڕاستەقینەیان هەبێت و هیچ لایەنێكیش بۆی نییە لەجیاتی پێكهاتەكان نوێنەر دیاری بكات. سەرۆك بارزانی نوێنەران و سەرۆكی فڕاكسیۆنەكانی توركمان و كلدان و ئاشوور و سریان و ئەرمەن لە پارلەمانی كوردستانی لەوە دڵنیا كردەوە كە هەروەكچۆن لە پڕۆسەی نووسینەوەی دەستووری عێراقیدا پێداگیری لەسەر چەسپاندنی مافی پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكانی عێراق كردووە ئەوهایش بەردەوام دەبێت لە پاڵپشتیكردن و پاراستنی مافەكانیان. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی دووپات كردەوە كە هەموو تواناكانیشی دەخاتە گەڕ بۆ گەییشتن بە چارەسەرێكی گونجاو.
كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی: ئاسۆی به‌رده‌م كورد رووناكه و جیهان چاوی له‌سه‌ریه‌تی
كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان رایده‌گه‌یه‌نێ كه ئاسۆی به‌رده‌م گه‌لی كورد رووناكه‌و هه‌موو جیهان چاوی له‌سه‌ریه‌تی و گه‌لی كوردیش هه‌میشه ویستوویه‌تی به ئاشتی و ئارامی و ئازادی بژی.
ئه‌م وتانه‌ی جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 10/12/2014 له شاری هه‌ولێر له‌میانی پێشوازی كردنی له (فرانك بالێس) باڵیۆزی به‌ریتانیا له عێراق و ئه‌نكس مه‌كی كونسوڵی گشتی به‌ریتانیا له هه‌رێمی كوردستان هات.
له دیدارێكدا هه‌ردوولا گفتوگۆیان له‌باره‌ی دوایین گۆڕانكاری و رووداوه‌كانی عێَراق و ناوچه‌كه كردو به پێویستیانزانی كه چاره‌سه‌ری كێشه‌و گرفته‌كان به هه‌ماهه‌نگی نێوان سه‌رجه‌م لایه‌نه‌كان ئه‌نجام بدرێ.
ته‌وه‌رێكی تری گفتوگۆكان تایبه‌ت بوو به په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان هه‌رێم و به‌غدا، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی گوتی"دوای ده‌ستبه‌كاربوونی كابینه‌ی تازه‌ی حكومه‌تی ناوه‌ند هه‌ستمان كردووه كه كه‌شێكی جیاواز له جاران هه‌یه‌و به خۆشحاڵیشه‌وه توانیومانه بگه‌ینه رێكه‌وتن له‌سه‌ر زۆرێك له بابه‌ته‌كان".
لای خۆیه‌وه فرانك بالێس گوتی"له سه‌ره‌تاوه ئێمه گوتوومانه ده‌بێ حكومه‌تی ناوه‌ند و هه‌رێمی كوردستان له‌سه‌ر مێزی گفتوگۆ دانیشن و بگه‌نه رێكه‌وتن.
به‌شێكی تری گفتوگۆكان تایبه‌ت بوو به ره‌وشی كوردستان و جه‌نگی رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی تیرۆر، له‌مباره‌یه‌وه جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان گوتی"له سه‌ره‌تای دروستبوونی ئه‌م شه‌ڕه‌وه به هه‌موو هێز و توانایه‌كمانه‌وه رووبه‌ڕووی تیرۆر بووینه‌ته‌وه‌و به‌رده‌وامیش ده‌بین له‌سه‌ری، به‌ڵام پێویسته كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی هاوكاری زیاترمان بكات".
له كۆتایی كۆبوونه‌وه‌كه‌دا هه‌ردوولا به پێویستیانزانی كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی زیاتر هاوكار بێ و تواناكانی بخاته گه‌ڕ بۆ زوو به‌زوو كۆتایی هێنان به جه‌نگی تیرۆر و له‌ناوبردنی تیرۆرستان.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لەو پێشمەرگانە كرد كە لە كۆبانێ بۆ هەرێمی كوردستان گەڕاونەتەوە
ئەمڕۆ سێشەممە 9ـی 12ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە مەراسیمێكی تایبەت و بە ئامادەبوونی مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و ئەنوەر حاجی عوسمان بریكاری وەزیری پێشمەرگە و ژمارەیەك لە بەرپرسانی وەزارەتی پێشمەرگە، بە مەبەستی بەخێرهێنانەوەیان پێشوازی لەو پێشمەرگانە كرد كە پاش بەجێگەیاندنی ئەركەكانیان لە كۆبانێ گەڕاونەتەوە هەرێمی كوردستان.
لە دیدارەكەدا سەرۆك بارزانی گوتەیەكی پێشكەش كرد و تێیدا بە گەرمی بەخێرهاتنی ئەو پێشمەرگە قارەمانانەی كرد كە دوای بەجێگەیاندنی ئەرك و ڕاسپاردە سەربازییەكان بە سەركەوتوویی بۆ هەرێمی كوردستان گەڕاونەتەوە. سەرۆك بارزانی ئەركی پێشمەرگەی لە كۆبانێ بە پیرۆز و بەرز وەسف كرد و گوتی: " ئێوە سەروەرییەكی گەورەتان بۆ خۆتان و خانەوادە و وڵاتەكەتان تۆمار كردووە، شەرەفی یارمەتیدانی خوشك و براكانمان لە پارچەیەكی دیكەی كوردستان بەر ئێوە كەوتووە و ئەوە سەروەرییەكی زۆر مەزنە". سەرۆك بارزانی ئەوەیشی بە پێشمەرگەكان گوت كە جێگەتان لە دڵی میللەتی كوردە و سەری ئێمەتان بەرز كرد و دەستتان خۆش بێت. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی دووپات كردەوە كە ئەو پێشمەرگانەی دەچنە كۆبانێ و بەرگری لە خوشك و براكانیان دەكەن نوێنەری هەموو پێشمەرگە و هەموو كوردستانییەكی دڵسۆزن و ڕایشیگەیاند كە چوونی پێشمەرگە بۆ كۆبانێ دوژمنی تووشی نائومێدی كرد و دەستكەوت و سەركەوتنی مەزن لە كۆبانێ بەدیهات.
سەرۆك بارزانی لە درێژەی قسەكانیدا ڕۆڵی پێشمەرگەی لە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان بەرز نرخاند و ئاماژەی بەوەدا كە تەنیا پێشمەرگەیە توانیویەتی هێرشی تیرۆریستان ڕابگرێت و تێكیانبشكێنێت و ئەوەیش شەرەفێكی گەورەیە كە بە دەست و بازووی پێشمەرگە ئەو سەركەوتنانە تۆمار كراون. سەرۆك بارزانی لە قسەكانیدا جەختیشی لەوە كردەوە كە لە هەموو حاڵەتێكدا نابێ ئێرادەی گەلەكەمان بشكێت و ئیرادەی گەلی كوردستانیش خۆی لە ئیرادەی پێشمەرگە دەبینێتەوە و سەركەوتنی پێشمەرگە بە مانای سەركەوتنی ئێرادەی گەلی كوردستانە.
سەرۆك بارزانی لە قسەكانیدا باسی لە هەڕەشەكان و سەرەتای دروستبوونی داعش كرد و ئەوەی خستەڕوو كە دوژمن تەوەقوعی ئەوەی نەدەكرد پێشمەرگە و گەلی كوردستان خۆیان بگرن و هەروەها جیهانیش یارمەتیی گەلی كوردستان بدات بۆیە پەلاماری كوردستانیدا. سەرۆك بارزانی جەختیشی لەوە كردەوە كە خۆڕاگریی پێشمەرگە پێگە و ناوبانگێكی بەرزی بۆ گەلی كوردستان بەدیهێناوە و ئەو پێگەیە بە هیچ سامانێك دروست نابێ تەنیا بە خۆڕاگری و قوربانیدان نەبێ.
سەرۆك بارزانی لەدرێژەی قسەكانیدا باسی ئەوەیشی كرد كە لە یارمەتیدانی خوشك و براكانمان لە كۆبانێ بەردەوام دەبین و گوتی: " ئەركێكی نەتەوەیی و نیشتیمانییە ئەگەر ڕێگە هەبێت ، خوشك و برایانمان لە كۆبانێ پێویستیان بە یارمەتی هەبێت ئێمە یارمەتیان دەدەین.
لە كۆتایی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی سڵاوی بۆ گیانی پاكی ئەو شەهیدە قارەمانانە نارد كە لە شەڕی دژی تیرۆریستاندا گیانی خۆیان بەخت كردووە و هیوای خواست خودای مەزن بە بەهەشتی خۆی شادیان بكات.
كۆبوونەوەی دەوری نێوان فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت و نوێنەرایەتی ووڵاتانی بیانی لە هەرێم بەڕێوەچوو
ئەمڕۆ يەكشەممە ڕێكەوتي 7/12/2014 كۆبوونەوەي دەوري نێوان فەرمانگەي پەيوەنديەكاني دەرەوەي حكومەت و نوێنەرايەتي ووڵاتاني بياني لە هەرێمي كوردستان بە ئامادەبووني بەڕێزان د. فواد حسين سەرۆكي ديواني سەرۆكايەتي هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسي پەيوەنديەكاني دەرەوە و سەفين دزەيي ووتەبێژي حكومەتي هەرێم ئەنجامدرا.
لە سەرەتاي كۆبوونەوەكەدا بەرپرسي پەيوەنديەكاني دەرەوە بە ناوي حكومەتي هەرێمي كوردستان سوپاسي تەواوي نوێنەرايەتيەكاني ووڵاتاني بياني لە هەرێمي كوردستان كرد بۆ بەردەوامي كارەكانيان لە هەرێمي كوردستان و هاوكاري و پشتگيريان لە خەڵكي هەرێمي كوردستان و پەرەپێداني پەيوەنديەكان لە بواري سياسي و ئابوري و كەلتوري و بازرگاني و وەبەرهێنان. هەروەها پيرۆزبايي دەست بەكاربووني لە ژمارەيەك لە كونسوڵي گشتي و نێردەي ووڵاتـاني بياني كرد كە لە ماوەي ڕابردوودا لە هەرێمي كوردستان دەست بەكاربوونە.
دواتر باسي لە دووايين ڕێكەوتنامەي نێوان هەرێمي كوردستان و بەغدا كرد كە دەستپێكي قۆناغێكي تازە بۆ چارەسەركردني كێشە هەلپسێرداوەكاني نێوان بەغدا و هەولێر و دەرەنجامي ڕێكەوتنامەكەش لە بەرژوەندي خەڵكي هەرێمي كوردستان و عێراقە بۆ زياتر ئارامي و ئاوەدانكردنەوە و بينات نانەوەي ووڵات.
هەڕەشە و هێرشەكاني داعش و هاتني ئاوارە و پەنابەران بۆ هەرێمي كوردستان تەوەرێكي تري كۆبوونەوەكە بوو كە تيايدا جەخت كرايەوە لەسەر مەترسي هەڕەشەكاني داعش و بەرەنگاربوونەوە هێزەكاني پێشمەرگە كە توانيوويانە شەپۆڵي مەترسيەكاني داعش بوەستێنن و ناوچەيەكي بەرفراوان ئازادبكەن، بۆيە سوپاسي ئەو ووڵاتانە كرا كە لە ڕووي دابين كردني چەك و مەشق هاوكاري هێزەكاني پێشمەرگەيان كردووە هاوكات داواي بەردەوامي ئەو هاوكاري سەربازي كرا بەتايبەتي بەهۆي بەردەوامي شەڕو هەڕەشەكاني داعش.
سەبارەت بە بارودۆخي مرۆيي ئێستا هەرێمي كوردستان ميوانداري نزيكەي يەك مليۆن و شەش سەد هەزار ئاوارەي ناوخۆي و پەنابەري سوري دەكات و حكومەتي هەرێم ئەو پەڕي تواناي خۆي خستۆتە گەڕ بۆ دابين كردني پێداويستيەكانيان بەتايبەتي كە ئێستا بەرەو وەرزي زستان نزيك دەبينەوە، ووڵاتە كۆمەك بەخشەكان هاوكاري مرۆييان پێشكەش كردووە بەڵام زۆري ئەو ژمارەيە پێويستي بە هەوڵي زياتر هەيە بۆيە داواكرا كە نوێنەرايەتي ووڵاتاني بياني هەوڵ بدەن سەرەڕاي هاوكاري حكومەتەكانيان، ڕێكخراوە نێودەوڵەتيە ناحكوميەكان هان بدەن بە هاناي ئەو ئاوارە و پەنابەرانەوە بێن و حكومەتي هەرێم ئامادەيە تەواوي كار ئاساني و هاوكاري پێشكەش بكات بۆ جێبەجێ كردني چالاكيەكانيان لە كوردستان.
بەڕێز د. فواد حسين سەرۆكي ديواني سەرۆكايەتي هەرێم باسي لە بارودۆخي هەرێمي كوردستان و ناوچەكە كرد بە تايبەتي ڕۆڵي هێزەكاني پێشمەرگە لە ئازادكردني ناوچەكان و دابين كردني ئارامي و سەقامگيري و ئاسايش و شەڕكردن دژي ڕێكخراوي تيرۆريستي داعش بە نوێنەرايەتي هەموو جيهاني ئازاد.
بەڕێز سفين دزەيي پوختەيەكي دەربارەي گفتوگۆكاني نێوان هەرێمي كوردستان و حكومەتي فيدراڵ لە بەغدا خستەڕوو كە هەرێمي كوردستان بەشێوەيەكي بەردەوام هەوڵي داوە كە تەواوي پرسە هەڵپسێردراوەكان لە ڕێگاي گفتوگۆ چارەسەربكرێت و گووتي تێگەيشتني تەواومان هەيە كە هەموو پرسەكان لە يەك ڕۆژدا چارەسەر ناكرێت بەڵام بووني گفتوگۆي بەردەوام و كاركردن بەيەكەوە تاكە ڕێگايە كە لە بەرژوەندي هەرێمي كوردستان و عێراقدايە.
بەڕێز فايز ئەلخوري كونسوڵي گشتي شانشيني ئوردني و عەميدي سيلكي ديبلۆماسي بە ناوي ديپلۆماتكاران سوپاسي فەرمانگەي پەيوەنديەكاني دەرەوەي كرد بۆ ڕێكخستني ئەو كۆوونەوە و ئاماژەيكرد كە تەواوي نوێنەرايەتي ووڵاتاني بياني لە هەرێمي كوردستان كاردەكەن بۆ پەرەپێداني پەيوەنديەكانيان لەگەڵ هەرێمي كوردستان لە چوارچێوەي عێراقدا و بەيەكەوە كاركردن بۆ بەرەنگاربوونەوەي ئەو ڕووبەربوونەوانە.
لە كۆتايي كۆبوونەوەكەدا ژمارەيەك پرسيار لەلايەن ئامادەبووانەوە ئاراستەكران و لەلايەن نوێنەراني هەرێمي كوردستان بەشێوەيەكي وورد وەڵامدرانەوە.
نوێنەراني ووڵاتاني شانيشني ئوردن، فەڵەستين، كۆماري ئيسلامي ئيران، ئيماراتي عەرەبي يەكگرتوو، وويلايەتە يەكگرتووەكاني ئەمريكا، كۆماري توركيا، پۆلەندا، بەريتانيا، كۆماري چيني ميللي، كۆماري ئەلمانياي فيدراڵ، كۆماري ڕووسياي فيدراڵ، كۆماري هەنگاريا، كۆماري ميسري عەرەبي، كۆماري ئيتاليا، كۆماري ڕۆمانيا، هۆڵەندا، كۆماري چيك، كۆماري فەڕەنسا، كۆماري بولگاريا، ژاپۆن، نێردەيي نەتەوەيەكگرتووەكان لە هەرێمي كوردستان ئامادەي كۆبوونەوەكە بوون.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە كونسوڵی نوێی میسر لە هەولێر دەكات
ئەمڕۆ دووشەممە 8ـی 12ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە عومەر فەهمی كونسوڵی نوێی وڵاتی میسر لە شاری هەولێر كرد.
لە دیدارەكەدا كونسوڵی نوێی میسر كە بە مەبەستی خۆناساندن سەردانی سەرۆك بارزانی كردبوو خۆشحاڵیی خۆی نیشاندا كە وەك كونسوڵی تازەی وڵاتەكەی لە هەرێمی كوردستان دەستبەكار بووە. هەروەها سوپاس و پێزانینی گەل و حكوومەتی میسری بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند بۆ هەوڵ و قوربانیدانی پێشمەرگە و خەڵكی كوردستان لەبەرانبەر تیرۆریستانی داعش و ئاماژەی بەوەدا كە جیهان بە ڕێزەوە سەیری خەبات و خۆڕاگریی خەڵكی كوردستان لەبەرانبەر تیرۆریستان دەكات.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەخێرهاتنی كونسوڵی تازەی میسری كرد و هیوای سەركەوتنی لە ئەرك و كارەكانی بۆ خواست.
هەر لەم دیدارەدا بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی ناوچەكە و هەڕەشەی تیرۆریستان و پەیوەندییەكانی هەرێم و بەغدا قسەی لەسەر كرا و جەختیش لە پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی نێو هەرێمی كوردستان و میسر كرایەوە.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی هێزەكانی ئەمەریكا كۆبۆیەوە
ئەمڕۆ دووشەممە 8ـی 12ـی 2014 لە شاری هەولێر بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە جەنەڕاڵ لۆید ئۆستن فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی هێزەكانی ئەمەریكا و شاندێكی یاوەری كرد. دواتر كۆبوونەوەیەك لەنێوان هەردوولا بەڕێوەچوو.
ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ته‌قینه‌وه‌كانی كه‌ركووك ئیدانه ده‌كات
ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان به توندی ته‌قینه‌وه تیرۆرستییه‌كانی دوێنێ و ئه‌نجامده‌رانیان له شاری خۆشه‌ویستی كه‌ركووك، ئیدانه و ڕیسوا ده‌كات و پرسه و سه‌ره‌خۆشی له كه‌سوكاری شه‌هیدان و كه‌ركووك و ته‌واوی كوردستان ده‌كات، هیوای زووچاكبوونه‌وه‌ش بۆ برینداران ده‌خوازێت.
تیرۆرستان و دوژمنانی ژیان و ئازادی و مرۆڤایه‌تی، كه له هه‌موو به‌ره‌كانی جه‌نگدا ڕۆژ به ڕۆژ گورزی كوشنده‌یان له‌سه‌ر ده‌ستی پێشمه‌رگه قاره‌مانه‌كان به‌رده‌كه‌وێت، وه‌ك پیشه‌ی قێزه‌وه‌نی خۆیان هه‌میشه له كاتی شكست و كه‌وتندا، په‌نا بۆ كاری ترسنۆكانه‌ی تیرۆر و شه‌هیدكردنی خه‌ڵكی سڤیل و به‌ئامانجگرتنی شوێنه مه‌ده‌نییه‌كان ده‌به‌ن، به‌ڵام هه‌موو لایه‌ك دڵنیا ده‌كه‌ینه‌وه كه تیرۆر هه‌رگیز كۆڵمان پێنادات و پێشمه‌رگه قاره‌مانه‌كانی كوردستان، تا كۆتایی و تا له‌ناوبردنی تیرۆرستان، له خه‌بات و تێكۆشان و به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی تاریكیی تیرۆر به‌رده‌وام ده‌بن و وه‌ك هه‌میشه سه‌رده‌كه‌ون.
نه‌مری بۆ شه‌هیدان، سه‌ركه‌وتن بۆ پێشمه‌رگه، بژی كوردستان.
ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان
2014/12/5
فەلاح مستەفا لەگەڵ شاندێكی پەیمانگای ئاشتی ئەمەریكی كۆبووەوە
ئەمڕۆ شەممە فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت لەگەڵ شاندێكی USIP (پەیمانگای ئاشتی ئەمەریكی) بەسەرۆكایەتی د. ایلی ابو عون بەڕێوبەری پڕۆگرامی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەفریقیا و سەرهەنگ حەمەسعید بەرپرسی پێشكەوتوو لە پڕۆگرامی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقیا كۆبووەوە.
لە كۆبوونەوەكەدا شاندی میوان باسیان لە كردنەوەی ئۆفیسێكی تایبەت بە USIP لە هەولێر كرد كە ئامانج تێیدا پتەوكردنی پەیوەندی نێوان حكومەتی هەرێمی كوردستان و USIP یە بۆ هاوكاری و هەماهەنگی سەبارەت بە پرسە هەنووكەییەكان و باروودۆخی ئەمڕۆی ئاوارەكان و دوای گەڕانەوەیان بۆ ناوچەكانیان.
هەروا باس لە دوایین پێشووەچوونەكانی پەیوەندی نێوان هەولێر و بەغدا كرا هەروەها باروودۆخی ئاوارە یەزیدیەكان و كریستیانەكان و چۆنێتی یارمەتیدانیان.
فەلاح مستەفا بەخێرهاتنی شاندی میوانی كردو هیوای خواست ئەم دیدارە سەرەتایەك بێت بۆ پەیوەندیەكی بەردەوام و درێژخایەن لەگەڵ هەرێمی كوردستان، هەروا گووتی هەرێمی كوردستان لە مانگی حوزیران دووچاری هێرشێكی بەرفراوانی تیرۆرستان هات. بەڵام پێشمەرگەو گەلی كوردستان قارەمانانە توانیان بەرگری بكەن و رێگری لە پێشڕەوی كردنی تیرۆرستان بگرن، دواتر پشتیوانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و گورزی ئاسمانی و یارمەتی سەربازی بۆ پێشمەرگە هاوكێشەی جەنگی گۆڕی و توانرا زۆر ناوچە لە تیرۆرستان پاك بكرێنەوە.
سەبارەت بە بارودۆخی ئاوارەكان و ژمارەیان ، بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت گووتی بە داخەوە ئێستا ئاوارەكان لە بارودۆخێكی دژواردان و بەهۆی زۆری ژمارەیان حكومەتی هەرێم ناتوانێ وەك پێویست تەواوی پێداویستیەكانیان بۆ مسۆگەر بكات، كۆمەڵگای نێودەوڵەتی و رێكخراوە خێرخوازیەكان رۆلی بەرچاویان هەبووە لە پێشكەش كردنی یارمەتیەكان، لەگەڵ ئەوەشدا دەخوازین كۆمەك و یارمەتی زیاتر بگاتە هەرێم چونكە ئاوارەكان پێویستیان بە جێگەو شوێنی حەوانەوەو خوێندن و تەندروستی زیاتر هەیە.
سەبارەت بە پەیوەندی نێوان هەولێر و بەغدا فەلاح مستەفا گووتی ئەنجامی سەردانی سەرۆكی حكومەت و شاندی یاوەری بۆ بەغدا ئەرێنی بوو، كێشە گرنگەكان تاوتۆێ كران و ڕێگە چارەیان بۆ دۆزراوەتەوە. پێویستە هەموو پێكهاتەكانی عیراق لەم پرۆسە سیاسیە بەشداربن و بەغدا ڕۆڵێكی سەرەكی هەیە لە گۆڕینی باری سیاسی ئێستا بۆ بارێكی گوونجاوتر.
بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت دەستخۆشی لەم هەنگاوەی (پەیمانگای ئاشتی ئەمەریكی) كرد بۆ كردنەوەی نووسینگەیان لە هەرێمی كوردستان و ئامادەیی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی بۆ پێشكەشكردنی هەمووجۆرە ئاسانكاری و هاوكاریەك بۆ سەرخستنی كارەكانیان لە هەرێمی كوردستان .
دارا جەلیل خەیات: سەرەڕای گرفتەکان، هەرێمی کوردستان پێگەی ئابووری وبازرگانی خۆی پاراستووە
دارا جەلیل خەیات، سەرۆکی یەکێتی ژوورە بازرگانی وپیشەسازیەکانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "سەرەڕای ئەو گرفتانەی لەم دواییەدا روویاندا، هەرێمی کوردستان توانیویەتی پێگەی ئابووری وبازرگانی خۆی بپارێزیت. بەهۆی ئەو سەقامگیریەی لەڕووی ئاسایشەوە لەشار وشارۆچکەکانیدا هەیە توانیویەتی ببێتە ناوەندێکی گرنگی بازرگانی لەعیراق وناوچەکەدا."
لە لێدوانێکی تایبەت بە ماڵپەڕی حکومەتی هەرێمی کوردستان، دارا جەلیل خەیات ئاماژەی بەوەدا کە هەڕەشەی تیرۆریستی وبڕینی بەشە بودجەی هەرێمی کوردستان لەلایەن حکومەتی پێشووی بەغداوە، "دوو تەحەددای زۆر سەرەکی بوون لەبەردەم هەرێمی کوردستان کە بووە هۆکارێک بۆ ئەوەی هەرێم بیر لە پەیڕەوکردنی شێوازی دیکە وپلانی دیکە بکات بۆ پاراستنی باری ئابووری. ئەمەش بەسوود وەرگرتن لەسەقامگیری ئەمنی وسیاسی وگرنگیدان بەکەرتی تایبەت".
هەروەها ئەوەشی خستەڕوو کە پاڵپشتیکردنی حکومەت بۆ وەبەرهێنان "باشترین وەڵام بوو لەو بارودۆخەدا. هەبوونی وەبەرهێنەری خۆماڵی لە کەرتە چالاکەکان، بەڕێژەی دەتوانم بڵێم زیاتر لە 70 لەسەد وایکرد سستیێکی زۆر نەکەوێتە نێو بازاڕەکانی هەرێمی کوردستانەوە وزەرەرەکە بەڕێژەیەکی گەورە نەبێت بەبەراورد لەگەڵ شوێن وناوچەکانی دیکەی عیراق".
بەهۆی بارودۆخی ئەم دواییەی عیراق وهەرێمی کوردستان لەئەنجامی هەڕەشەی تیرۆریستانی رێکخراوی ناسراو بە داعش، هەروەها بەهۆی بڕینی بەشی هەرێمی کوردستان لە بودجەی گشتی عیراق وپێنەدانی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم، هەرێمی کوردستان تووشی قەیرانێکی دارایی هات کە بەهۆیەوە زۆر لەپرۆژەکان وەستان.
دارا جەلیل خەیات، رێککەوتنی هەردوو حکومەتی هەرێمی کوردستان وبەغدای بەپێشڤەچوونێکی گرنگ لەقەڵەمدا ودووپاتیکردەوە کە ئەم رێککەوتنە زەمینە خۆشدەکات بۆ بەجمووجۆلکردنەوەی چالاکی ئابووری؛ هەروەها عیراق وکوردستانیش پێگەیەکی بەهێزتریان لەبازاڕی نەوتی جیهاندا دەبێت، ئەگەرچی ئێستا نرخی نەوت دابەزیووە. گوتیشی کە "بەپێی پێشبینیەکان لەماوەی پێنج تا شەش ساڵی داهاتوودا داهاتی نەوتی عیراق رەنگە بگاتە زیاتر لە300 ملیار دۆلار."
دارا جەلیل خەیات جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە پێویستە "گرنگی بەئەنجامدانی کۆمبوون ودیداری بازرگانی وئابووری بدرێت بەتایبەتی لەگەڵ ئەو وڵاتانەی دەستی باڵایان لەبواری بازرگانی ووەبەرهێناندا هەیە." هاوکات ئاماژەی بەو رێککەوتن وکۆبوونەوانە کرد کە هەرێمی کوردستان وبێللاروسیا وهەنگاریای لەم دوواییەدا کۆکردەوە کە "بوونە دەستپێکی گرنگ بۆ هەنگاوی گرنگتر لەئایندەدا".
دیداری ئابووری ژووری بازرگانی دوبەی هەر لەم بارەیەوە، لقی هەولێری ژووی بازرگانی دوبەی دیدارێکی ئابووری لە 18ی نۆڤەمبەر/تشرینی دووەمی رابردوو ئەنجامدا، بەمەبەستی گفتوگۆکردن لەسەر باری ئابووری کوردستان وبەشداریکردنی وەبەرهێنانی بیانی، بەتایبەتی ئیماراتی. پارێزگاری هەولێر وسەرۆکی یەکێتی ژووری بازرگانی وپیشەسازیەکانی هەرێم وکۆنسوڵی گشتی ئیمارات وکۆنسوڵی ئیتاڵیا لەهەرێمی کوردستان ونوێنەری ژووری بازرگانی ئەڵمانیا وژمارەیەکی بەرچاو لە بەرپرسانی بواری ئابووری ووەبەرهێنان ئامادەی بوون.
پارێزگاری هەولێر جەختی لەسەر گەڕانەوەی چالاکیە بازرگانیەکان کردەوە وئاماژەی بە دەوری حکومەتی هەرێم دا لە پاڵپشتیکردنی ئەم جۆرە چالاکیانە بۆ زیاتر پێشخستنی کەرتی بازرگانی و وەبەرهێنان وبەرزکردنەوەی ئاستی ئابوری هەرێم.
لەم دیدارەدا، دارا جەلیل خەیات وتی "بەگرنگدان بە بواری پیشەسازی دەکرێ خودی کوردستان وشارەکانی عیراق وووڵاتانی دەوروبەر سوود لە بەرهەمە پیشەسازیەکان وەربگرن وەکو ئاسن وچیمەنتۆ".
لەبواری گەشتوگوزاریشیدا، سەرۆکی یەکێتی ژوورە بازرگانی وپیشەسازیەکانی هەرێم ئەوەی دووپاتکردەوە، "بەسوود وەرگرتن لەم کەرتە دەکرێ ساڵانە کوردستان پێشوازی لە چوار تا پێنج ملیۆن گەشتیار بکات بەجێبەجێکردنی پرۆژەی تازە وپێشکەوتوو".
لەلای خۆشیەوە کارمیلیۆ فیکارا، کۆنسوڵی ئیتاڵیا لەهەرێمی کوردستان، گوتی "بەهۆی ئەو بارودۆخەی عیراق وهەرێم وناوچەکە بەگشتی پێیدا تێپەڕی، دوو پیشانگای زۆر گرنگی ئیتاڵی لەهەرێمی کوردستان دواخرا بەڵام لەئایندەیەکی نزیکدا چالاکیەکانمان لەهەرێمی کوردستاندا دەستپێدەکاتەوە". فیکارا ئەوەی دووپاتکردەوە کە کەرتی تایبەتی وڵاتەکەی بەپەرۆشە بۆ دەستپێکردنەوەی چالاکیە ئابووری وبازرگانیەکانیان لە هەرێمی کوردستان.
هەر لەهەمان دیداردا، راشد ئەلمەنسوری، کۆنسوڵی گشتی ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی لە وتەیەکدا دووپاتیکردەوە "هەرێمی کوردستان شوێنێکی سەقامگیر وئارامە وخاوەنی پێگەی ئابوری خۆیەتی لەسەر ئاستی جیهان، بۆیە وڵاتەکەی بیر لە پرۆژەی گەورە وسوود بەخش دەکات کە لە کوردستان جێبەجێی بکات" .
راشد ئەلمەنسوری دووپاتیکردەوە "بوونی پێشمەرگە، باشترین زامنکاریە بۆ پێشکەوتنی بواری ئابووری لەهەرێمی کوردستان، چونکە پێشمەرگە بەپاراستنی سەقامگیری ئاسایشی ئەم هەرێمە، وڵاتانی جیهانیش هان دەدات بەوەی بێن پرۆژەی گەورەی وەبەرهێنان ئەنجامبدەن، داواشیکرد هەرچی زووە وڵاتان سوود لەم دەرفەتە وەربگرن وباشترین پرۆژەی خۆیان بهێننە کوردستان".
سودان كونسوڵگەری گشتی لە هەرێمی كوردستان دەكاتەوە
ئەمڕۆ شەممە ڕێكەوتی 6/12/2014 محمد عمر موسی علی باڵیۆزی كۆماری سودان لە عێراق سەردانی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی كردوو لەلایەن فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە پێشوازی لێكرا.
لە سەرەتای دیدارەكەدا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە سوپاسی باڵیۆزی سودانی كرد بۆ سەردانی هەرێمی كوردستان و خۆشحاڵی خۆی دەربڕی بۆ بڕیاری كردنەوەی كونسوڵگەری گشتی سودان لە هەرێمی كوردستان كە دەبێتە كەناڵێك بۆ پتەوكردنی پەیوەندیەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و سودان لە بوارە جیاوازەكان و هاوكاردەبێت بۆ ئاڵوگۆڕی ئەزموون، بە تایبەتی لە كاتی ئێستادا كە ژمارەیەكی بەرچاو قوتابی هەرێمی كوردستان لەو وڵاتە درێژە بە خوێندن دەدەن و بوونی كونسوڵگەری ئەو ووڵاتە ئاسانكاریە بۆ ئەم جۆرە هاوكاریە.
لە بەرامبەردا محمد عمر موسی علی باڵیۆزی كۆماری سودان لە عێراق سوپاسی ئەو پێشوازیە گەرمەی كرد و سڵاوی گەل و سەركردایەتی سودانی گەیاند بە گەل و حكومەتی هەرێمی كوردستان كرد و باسی لە مێژووی پەیوەندیەكانی نێوان سودان و عێراق و هەرێمی كوردستان كرد و گووتی بڕیاری كردنەوەی كونسوڵگەری گشتی لە هەرێمی كوردستان هەنگاوێكە بۆ زیاتر پتەوكردنی پەیوەندیەكانیان لەگەڵ هەرێمی كوردستان لە چوارچێوەی عێراقدا و هاوكات جەختی كردەوە كە بەرنامەیان هەیە كە پەیوەندیەكان لە بواری پەروەردە و بازرگانی و ئابوری بەرەوپێش ببەن.
هەروەها باڵیۆزی كۆماری سودان سەرسامی خۆی دەربڕی بەرامبەر بە پێشكەوتنەكانی هەرێمی كوردستان بە تایبەتی لەگەڵ بوونی ئەو هەموو ڕووبەرووبوونەوە و ئاستەنگانە.
لە تەوەرێكی تر دیدارەكەدا باس لە بارودۆخی ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان و عێراق و ناوچە كرا.