«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران اعلام کرد که امنیت و ثبات عراق و منطقه همواره محور گفتگو و دیدارهای مقامات ایران و اقلیم کردستان عراق بوده است.

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- سمیه خمارباقی: جمهوری اسلامی ایران بحث ریاست اقلیم کردستان عراق را موضوعی داخلی و مربوط به خود عراقی ها می داند و وارد مصادیق هم نشده است. ایران همواره از وحدت کردها در عراق حمایت کرده و روابط متوازنی با حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان عراق دارد.

در گفتگو با «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در خصوص انتخابات ریاست اقلیم کردستان عراق و بحث فدرالیسم در عراق سوال کرده ایم که در ادامه می‌آید.

موضوع انتخابات ریاست اقلیم کردستان عراق به کجا رسیده است؟

تاکنون به نتیجه نرسیده است و مشخص است که مشکل پیچیده‌ای است، این مساله مستلزم توافق است و در این مقطع که جنگ داعش و بحران اقتصادی و نبود ثبات سیاسی در عراق بر حل مسائل تاثیر دارد، کار دشواری است.

در حال حاضر روابط ایران و حزب دموکرات کردستان به چه صورت است؟

به شکل کلی ارتباطات میان جمهوری اسلامی ایران و حزب دموکرات کردستان عراق کاملا عادی و در جریان است و در صورت نیاز به تبادل نظرات، این اتفاق از طریق کانال‌های ارتباطی ویژه صورت می‌گیرد.

در این مقطع و در شرایط کنونی دنیا و عراق و منطقه و با در نظر گرفتن حقوق ملت‌ها در چارچوب حق تعیین سرنوشت، مسلما فدرالیسم بخشی از حقوقی است که مستحق ملت‌هاست. در حال حاضر نیز در قانون اساسی عراق به این مساله اذعان شده که حضور کردها در چارچوب عراق اختیاری است، یعنی کردها با خواست و اختیار خود این را انتخاب کرده‌اند.

همچنین حق تعیین سرنوشت در چارچوب عراق فدرالی به رسمیت شناخته شده است. همین نیز موجب شده است که کردها در ساختن عراق جدید و حفظ تمامیت ارضی آن مشارکت کنند، اما تصمیم‌گیری برای آینده عراق و فدرالیسم وابسته به شیوه و منش فعالیت و سیاست مسئولان عراقی دارد که تا چه اندازه به حقوق حقه ملت کرد و دیگر بخش‌های کشور اعتقاد دارند، که متاسفانه بعضی از مسئولان و سیاستمداران عراقی، امروزه نیز همچون بعثی‌ ها می‌اندیشند و این مساله برای سرنوشت عراق موثر است.

اگر در چارچوب قوانین و قانون اساسی عراق حقوق دیگران را به رسمیت نشناسند، مسلما عراق به سمت سرنوشتی نامشخص و از هم گسیختگی خواهد رفت، که در شرایط فعلی حس می‌شود کسانی با نقشه و برنامه در تلاش برای از هم پاشیدن صفوف ملت و نیروهای سیاسی هستند.

برخی کارشناسان معتقد هستند در کشورهایی که دولت - ملت روند تاریخی را طی نکرده است فدرالیسم می تواند به تجزیه منجر شود. با توجه به این استدلال، فدرالیسم در عراقی که از حیث شکل گیری کشوری(دولت-ملت به معنای مدرن) جوان است آیا مخاطراتی را همراه ندارد؟ اگر قائل به فدرالیسم هستید چگونه این فدرالیسم می تواند مانع از تجزیه شود؟

 به عقیده من، فدرالیسم مایه حفظ یکپارچگی است و باعث از هم گسیختگی در عراق نمی شود.

نماینده اقلیم کردستان عراق ضمن اعلام چرایی طرح تجزیه عراق از سوی برخی دولتمردان آمریکایی به تشریح دیدگاه ها درباره تشکیل گارد ملی عراق پرداخت.

گروه بین الملل ـ سمیه خمارباقی: تشکیل اقالیم در عراق، دنبال کردن تجزیه عراق از سوی برخی دولتمردان آمریکایی، تشکیل مرکز اطلاعاتی با مشارکت ایران، روسیه، سوریه و عراق و نوع نگاه بغداد به روابط و سیاست خارجی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از جمله موضوعاتی هستند که در گفت‌وگوی خبرگزاری مهر با «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. مشروح این گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد.

با توجه به پیروزی حزب عدالت و توسعه در ترکیه و تشکیل دولت تک حزبی توسط این حزب و افزایش قدرت آن، تعامل عراق با ترکیه چگونه خواهد بود؟

آ. ک.پ در انتخابات جدید برنده شد و دولت جدید را در ترکیه تشکیل خواهد داد. حکومت عراق به دوستی و همکاری دو طرفه با ترکیه نیاز دارد. همکاری عراق و ترکیه از قبل، در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی بیشتر خواهد شد. این همکاری با اقلیم نیز بیشتر خواهد شد و وزیر خارجه ترکیه اخیرا به اربیل آمد و با مسئولان اقلیم کردستان عراق دیدار و بر گسترش روابط تأکید کرد.

یکی از اهدافی که آمریکایی‌ها به ویژه جو بایدن معاون رئیس جمهوری آمریکا در عراق دنبال می‌کنند تجزیه عراق است؛ آیا تجزیه عراق راهبرد کلان آمریکا در عراق است؟ آمریکا چه اهدافی از رهگذر تجزیه عراق دنبال خواهد کرد؟

این مسئله جدیدی نیست و قبل از سقوط رژیم صدام نیز این موضوع مطرح بود که عراق به ۳منطقه کُردی، سنی و شیعه تقسیم شود. طرح بحث آن، اکنون بیشتر یک موضوع امنیتی و نظامی است چون به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها خواهان تجزیه عراق در شرایط کنونی نیستند بلکه با شرایط امنیتی که در منطقه وجود دارد ثابت شد که اقلیم کردستان عراق به دلیل اینکه که مستقل است و نیروهای مخصوص خود را به نام پیشمرگه دارد ثابت کرد که در میدان جنگ حتی مناطق تحت اشغال داعش را می‌تواند آزاد کند. امروز، در واقع عراق جدید، عراق پراکنده حساب می‌شود هم به لحاظ جغرافیایی و هم سیاسی. وحدت جغرافیایی و سیاسی وجود ندارد و به همین خاطر هر کسی و هر گروهی دنبال منافع خود می‌گردد. این نظر شخصی بنده است لذا بهترین راه حلی که به ذهن آمریکایی‌ها مخصوصا جو بایدن در شرایط کنونی رسیده این است که عراق به ۳اقلیم تبدیل شود. اگر این امر اتفاق بیفتد موقعیت اقلیم کردستان قوی‌تر می‌شود اما من تحقق آن را بعید می‌دانم زیرا در کل به غیر از کردها کسی تمایل به تجزیه عراق ندارد.

نکته بعدی این است که متعاقب چنین امری کشورهای منطقه و مخصوصا عرب‌ها در شرایط کنونی مانع آنچه هلال شیعی اعلام می‌کنند در منطقه می‌شوند و جلوگیری از تحقق آن، حفظ وحدت عراق است.

یکی از اصول اعلامی سیاست خارجی عراق توازن در روابط خارجی است. به گمان شما بغداد چگونه می‌تواند با کشورهایی که از تروریست‌ها در عراق حمایت می‌کنند از جمله عربستان از یک سو و حامیان این کشور از جمله ایران توازن برقرار سازد؟

تحقق توازن در روابط خارجی عراق در شرایط کنونی امری دشوار است. در عراق، گروه‌های مختلف با کشورهای مختلف منطقه ارتباط دارند و در آن چارچوب نگاه می‌کنند. متأسفانه برخی سیاستمدارانی که در صحنه هستند منافع شخصی و حزبی را بر منافع ملی ترجیح می‌دهند و اگر اینطور نبود بسیاری از مشکلات کنونی در عراق به وجود نمی‌آمد. لذا در چنین شرایطی برقراری توازن در روابط با کشورهای منطقه دشوار است.

نسبت به تشکیل گارد ملی عراق برخی انتقادات وارد است، برخی معتقد هستند تشکیل گارد ملی عراق باعث تضعیف ارتش از یک سو و تجزیه عراق از سوی دیگر می‌شود، نظر شما چیست؟

تشکیل گارد ملی دو طرفه است مثل یک تیغی که اگر مواظب نباشیم هر دو طرف آن دست را می‌برد. اگر کیفیت ارتش عراق را مد نظر قرار دهیم ناگزیر به تشکیل گارد می‌شویم اما خود تشکیل این گارد به دنبال تقسیم عراق است مثلا اهل تسنن خواهان تشکیل گارد خود است، کردها گارد خود را تحت عنوان نیروهای پیشمرگه دارند و اهل تشیع نیز حشد الشعبی را دارد.

تشکیل گارد ملی عراق عامل اختلاف است و الا به لحاظ عملی تجربه اقلیم کردستان نشان داد اگر نیروهای پیشمرگه وجود نداشت نمی‌توانست با گروه داعش مقابله کند. تشکیل پیشمرگه برای امروز نیست و قبل از فروپاشی رژیم صدام این نیرو به وجود آمد. لذا امروز، اگر به مناطق تحت اشغال داعش بنگریم می‌بینیم این مناطق، مناطق مربوط به اهل سنت است و اهل سنت نه توانست از مناطق خود حمایت کند و نه داعشی‌ها را از این مناطق بیرون کند. اهل سنت معتقد است اگر اهل تسنن نیز نیروی مسلح می‌داشت مانع از نفوذ داعش به مناطق تحت کنترل خود می‌شد اما من می‌گویم مگر اکثر فرماندهان ارتش عراق، مسلح و اهل تسنن نبودند؟ به نظر من بعضی به دنبال بهانه جویی در حفظ امنیت هستند و برای ناامنی‌های موجود به دنبال توجیه هستند، لذا شخصا معتقدم تشکیل گارد ملی در عراق عامل اختلاف می‌شود و باعث ایجاد وحدت نخواهد شد.

یک مرکز اطلاعاتی با مشارکت ایران، روسیه، سوریه و عراق در بغداد ایجاد شده است آیا امکان گسترش همکاری‌های نظامی، امنیتی و اطلاعاتی میان این ۴کشور در آینده وجود خواهد داشت و آیا امکان درخواست بغداد از مسکو برای گسترش حملات هوایی از سوریه به عراق وجود دارد؟

من می‌گویم می‌توان از وجود روسیه برای مقابله با گروه‌های تروریستی استفاده کرد اما بعد آن چه؟ سیاست آمریکا این است که آمریکایی‌ها به دنبال مبارزه قاطعانه با داعش نیستند و خواهان جنگ محدود با این گروه هستند اما روسیه قاطعانه خواهان نابودی داعش است لذا تضاد منافع پیش می‌آید. شاید روسیه و آمریکا در این میان به یک نقطه مشترک برسند و اگر به این نقطه برسند می‌توان درباره آینده منافع منطقه تا حدی مذاکره کرد. من به نظرم یکی از منافع روسیه این است که به صحنه قدرت بازگردد چرا که قبلا آمریکا قدرت بزرگ در منطقه بود.