مامۆستا نازم عومه‌ر نوێنه‌ری هه‌رێمی كوردستان له تاران له‌لێدوانێكدا بۆ كوردستانی نوێ ئه‌وه‌ی خسته‌ڕوو: به‌گوێره‌ی ئه‌و پلانه‌ی كه تایبه‌ت به‌شۆڕشه‌كه دانرابوو سه‌ركه‌وتنی به‌ده‌ستهێنا.
دوای گه‌شتێكی بۆ ئه‌وروپا و سه‌ردانی هه‌ریه‌ك له وولاتانی نه‌مسا و به‌لجیكا و ئه‌لمانیا، و هه‌روه‌ها به‌شداریكردنی له كۆربه‌ندی ئابووری جیهانی له داڤۆسی سویسرا ، ئه‌مرۆ شه‌ممه 2014/2/8 به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان گه‌یشته‌وه هه‌رێمی كوردستان .
كۆسرەت رەسول عەلی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان رایگەیاند پێویستە كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا بە پێی دەستوور چارەسەر بكرێ و هەموو لایەنەكان لەسەر مێزی گفتوگۆ كۆببنەوەو بگەنە چارەسەری كێشەكان.
ئەم قسانەی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئەمڕۆ پێنجشەممە 6/2/2014 لەمیانی پێشوازیكردنی لە سایمۆن كۆلیز باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق و كونسوڵی گشتی بەریتانیا لە هەولێر هات.
لە سەرەتای كۆبوونەوەكە كۆسرەت رەسول عەلی بەخێرهاتنی وەفدی میوانی كردو باسی لە پەیوەندی نێوان هەرێمی كوردستان و بەریتانیا كردو رایگەیاند گەلی كورد هەمیشە ویستوویەتی دۆستی هەموو لایەنێك بێ و پەیوەندییەكانی لەگەڵ وڵاتانی دنیا پەرە پێبدا.
لای خۆیەوە سایمۆن كۆلیز باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق سوپاسی ئەو پێشوازییە گەرمەی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستانی كردو رایگەیاند لەمیانی ئەو گەشتەیدا سەردانی چەندین شار و شارۆچكەی هەرێمی كوردستانی كردووەو دڵخۆشە بەو پێشكەوتن و ئارامییەی لە هەرێمی كوردستان هەیەو هیواشی خواست كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا بە گفتوگۆ و پاراستنی سەروەری یاسا چارەسەر بكرێن.
تەوەرێكی تری گفتوگۆكان قسەكردن بوو لەسەر رەوشی پەنابەرانی سوریا، بۆ ئەم مەبەستە كۆسرەت رەسول عەلی گوتی"ئێمە هەموو هەوڵێكمان خستۆتەگەڕ و بەردەوامیش دەبین بۆ ئەوەی بە باشترین شێوە خزمەتیان بكەین و ژیانێكی شیاویان بۆ دابین بكەین و پێویستیشە وڵاتانی مرۆڤدۆست هاوشانی ئێمە هاوكاری هاوكاریان بكەن".
لای خۆیەوە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق گوتی: بە شێوەیەكی مەیدانی سەردانی كەمپی دۆمیز و كەمپی كەورگۆسكم كردووەو لە نزیكەوە ئاگاداری رەوشی پەنابەرانم و ئومێدەوارم بەردەوام بن لەسەر ئەو خزمەتكردنە".
لەكۆتایی كۆبوونەوەكەدا كۆسرەت رەسول عەلی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئومێدی خواست ئەم جۆرە دیدار و گفتوگۆیانە لەنێوان هەردوولا بەردەوام بن بە ئامانجی زیاتر برەودان بە پەیوەندی نێوان حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی بەریتانیا.
06/02/2014
بۆ مەبەستی پەرەپێدانی پەیوەندی گەشتیاری وڵاتی ئیمارات لەگەڵا هەرێمی كوردستان، ئەمڕۆ راشد محمد ئەلمەنسورى كونسوڵی گشتی وڵاتی ئیمارات لە هەرێمی كوردستان سەردانی دەستەی گەشتوگوزاری كردوو لە لایەن سەرۆكی دەستە مەولەوی جەبار و ژمارەیەك بەڕێوەبەری دەستە پێشوازی كرا.
كونسوڵی گشتی ئیمارات ئامادەیی خۆی دەربڕی بۆ هاوكاری كردنی پەرەپێدانی گەشتوگوزار هەرێمی كوردستان بەپێی ئەو ئەزموونەی وڵاتی ئیمارات بە تایبەت دوبەی كە لە بواری گەشەسەندنی گەشتیاری هەیەتی.
سەرۆكی دەستەی گشتی گەشتوگوزار تیشكی خستە سەر بواری ماركێتینگ و ناساندنی گەشتوگوزاری هەرێمی كوردستان لە ڕێگەی وڵاتی ئیمارات بەو پێیەی ساڵانە گەشتیارێكی زۆر سەردانی ئیمارات دەكات.
سەرۆكی دەستە ئاماژەی بەوەدا كە لە ئایندەیەكی نزیك دەستەی گەشتوگوزار كۆنفرانسێكی گەشتیاری لە دوبەی ساز دەكات و بەشداریی پیشانگای ساڵانەی دوبەی دەكات، هەروەها لە ساڵی 2014 كۆنفرانسی كۆمپانیا گەشتیاریەكان لە كوردستان دەبەسترێت، كە دەكرێت كۆمپانیا گەشتیاریەكانی ئیمارات بانگهێشت بكرێن و بەشدار بن.
لە كۆتایدا رێوشوێنی پێویست بۆ جێبەجێكردنی كارەكان و بەردەوام بوونی پەیوەندیەكان دەستنیشانكرا.
پێنج شەممە, 06 شوبات 2014
سایمۆن كۆڵێز باڵیۆزی بەریتانیا لە عیراق لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا كە لە هۆتێلی رۆتانا هەولێر ئەنجامیدا ، ستایشی پێشكەوتنی سیاسی و ئابووری هەرێمی كرد و نیشانیدا هەرێم لەم بوارانەدا توانیویەتی پێشكەوتنی بەرچاو بەدەستبهێنێت و هیوایشی خواست پێشكەوتنی زیاتر بەخۆیەوە ببینێت .
كۆلێزكە لە كۆنگرە رۆژنامەوانیەكەدا یاوەری هیو ئیڤانز كونسوڵی گشتی بەریتانیا لە هەرێمی كوردستان ئاماژەی بەوەدا جگە لە هەولێر سەردانی سلێمانی و هەڵەبجە و پیشخاپووریشی كرد و لە هەولێر لەگەڵ سەرۆكی حكومەت و وەزیرانی ناوخۆ و سامانە سروشتیەكان و ناوخۆ و پارێزگارانی هەولێر و سلێمانی كەوت و نیشانیدا تەوەری سەرەكی دانیشتنەكانیان پێشخستنی پەیوەندی نێوان هەرێم و بەریتانیا و پێشخستنی ئەم پەیوەندیانە و پەرەپێدانی پرۆژەی حەیەوی لە هەرێم وەكو خزمەتگوزاری ئاسمانی و ئاو و خوێندن و خوێندنی باڵا بوو .
كۆڵیز رایگەیاند لە چەند هەفتەی داهاتوودا یەكەمین لقی بانكی نێودەوڵەتی ستاندار چارەتەرد لە هەرێمی كوردستان لە هەولێر دەكرێتەوە كە لەمانگی 11ی ساڵی رابردوو لە بەغدا لقی لە بەغدا كردەوە و ئێستا ئامادەیی دەكەن بۆ كردنەوەی لقی دووەمی لە عیراق لە هەولێر بە مەبەستی پێشخستنی بواری ئابووری كە زۆر بۆ كاتی ئێستا پێویستە ئەمە جگە لە بانكی سیتی ئۆف لەندەن كە یەكێكە لە بانكە سەركردەكانی بواری بانكی لە جیهان بوونی دەبێت لە كوردستان بەمەبەستی بوون بە هاوبەشی ئارەزوومەندانە لە هەرێمی كوردستان.
هاوكات باڵیۆز ستایشی رۆڵی حكومەتی هەرێمی كوردستانی كرد بۆ یارمەتیدانی ئاوارەكانی سوریا لە كامپە تایبەتیەكانی هەرێم و ئاشكراشیكرد حكومەتی بەریتانیا وەكو دوەم وڵات لەسەر ئاستی جیهان بڕی یەك ملیار دۆلاری وەكو كۆمەك بۆ ئاوارەكانی سوریا لە وڵاتانی دراوسێی سوریا تەرخانكردووە .
هاوكات باڵیۆز سوپاسی حكومەتی بەریتانیای بە خەڵكی كوردستان گەیاند بە هۆی داڵدەدانی ئاوارەكانی ئەنبار كە بەهۆی بارودۆخی ئەم دواییە شوێنی خۆیان جێهێشتووە.
نیشانیشیدا تەوەری دیكەی دانیشتنەكان لەگەڵ بەرپرسانی حكومەت لەبارەی پرسی نەوت و گاز بوو كە وەكو پرسێكی هەڵواسراو لەنێوان هەرێم و بەغدا ماوەتەوە و خۆشحاڵی بە پێشكەوتنی پرسەكە لەنێوان هەردوولا نیشاندا نیشانیشیدا هەبوون و نەبوونی كۆمپانیای بەریتانی لە هەرێم پەیوەندی بە حكومەتەوە نیە بەڵكو ئەو مەسەلەیە پەیوەندی بە كەرتی تایبەتەوە هەیە و حكومەت تەنها رۆڵی ئامۆژگاری دەبێت بۆ بەرچاو و رۆنی ئەم كۆمپانیایانە لە هەمانكاتیشدا دووپاتیكردەوە ژمارەیەكی زۆری كۆمپانیای بەریتانی و هاوڵاتی بەریتانی لە هەرێمی كوردستان بوونیان هەیە و بە شێوەیەكی چالاكانە كاردەكەن و سەرمایەی خۆیان تیایدا بەگەڕخستووە كە لە 40%ی سێكتەرەكانی ژیانی ئەم هەرێمەدا كاردەكەن .
هاوكات ئەوەی خستەڕوو باس لە پێكهێنانی كابینەی داهاتووی حكومەتی هەرێمی كوردستان كراوە و نیشانیدا ئەو مەسەلەیە كاتی پێویستیە و ئاماژەی بەوەشدا پێكهێنانی حكومەت دەبێتە هۆی پێشكەوتنی بواری ئابووری لە هەرێم و رێگە بە كۆمپانیاكان دەدات زیاتر كاری خۆیان رابپەڕێنن. دووپاتیشیكردەوە ئەوان هیچ كاریگەری و گوشاریان لەمبارەیەوە نیە و مەسەلەكە بە خودی هەرێمەوە پەیوەستە .
هەروەها ئەوەی نیشاندا لە میانەی سەردانەكەیدا بۆ هەڵەبجە سەردانی مۆنۆمێنت و گڵكۆی شەهیدانی هەڵەبجەی كردووە و نیشانیدا هەموو ئەوانەی لەو سەردەمەدا ژیاون هەڵەبجەیان لەیاد نەكردووە و بە پێویستی زانی نەوەكانی ئایندە ئەم رووداوە دڵتەزێنە لەیاد نەكەن بەتایبەتی كە هەمان سیناریۆ لە سوریا لە ساڵی رابردوو دووبارە بووەوە .
هاوكات خۆشحاڵی خۆی بە بڕیاری ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی نیشانیدا بە داماڵینی چەكی كۆكوژی رژێمی سوریا بەڵام دووپاتیكردەوە پێویستە رژێم بەشێوەیەكی كرداری ئەم بڕیارە جێبەجێبكات .
پێنج شەممە, 06 شوبات 2014
ئەمرۆ سێشەممە 4ـی 2ـی 2014 لە بەرلینی پایتەختی ئەڵمانیا بەرێز مەسعود بارزانی سەرۆكی ھەرێمی كوردستان لە نزیكەوە ھەواڵی ڕەوشی تەندروستیی سەرۆك مام جەلالی پرسی و، ھیوای سەلامەتی و چاكبوونەوەی بۆ خواست.
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 4ى شوباتى 2014، نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له سایمۆن كۆلیز باڵیۆزى به‌ریتانیا له عیراق و كونسولى گشتیى به‌ریتانیا له هه‌ولێر كرد.
له دیدارێكدا ڕه‌وشى سیاسى و ئه‌منیى ئێستاى عیراق به‌گشتى و پێشهاته ئه‌منى و سه‌ربازییه‌كانى پارێزگاى ئه‌نبار به‌تایبه‌تى خرانه به‌ر باس و باڵیۆزى به‌ریتانیا سوپاس و پێزانینى وڵاته‌كه‌ى پێشكه‌ش به حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان كرد بۆ یارمه‌تیدان و حه‌واندنه‌وه‌ى ئه‌و هاووڵاتیانه‌ى پارێزگاكه كه له ئه‌نجامى پێكدادانه‌كان و ئۆپه‌راسیۆنه ئه‌منى و سه‌ربازییه‌كان ئاواره بوون و ماڵ و حاڵى خۆیان جێ هێشتووه. لاى خۆیه‌وه نێچیرڤان بارزانى وێڕاى پشتگیریى حكوومه‌تى هه‌رێم بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى تیرۆر، هه‌روه‌ها جه‌ختى له‌سه‌ر پێویستیى به‌ده‌نگه‌وه‌چوونى داواكارییه یاسایى و ده‌ستوورییه ڕه‌وا‌كانى دانیشتوانى پارێزگاكه له لایه‌ن حكوومه‌تى عیراقه‌وه كرده‌وه.
كێشه‌كانى نێوان هه‌ولێر و به‌غدا و پرسه‌كانى بودجه و نه‌وت و پێشمه‌رگه و ناوچه‌كانى مادده‌ى 140 و گفتوگۆكانى نێوان هه‌ردوو حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدرال؛ لایه‌نێكى دیكه‌ى دیداره‌كه بوون. له‌مباره‌یه‌وه نێچیرڤان بارزانى دووپاتى كرده‌وه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دایه هه‌موو كێشه‌كان له ڕێگه‌ى دیالۆگ و لێكگه‌یشتنه‌وه و له‌سه‌ر بنه‌ماى گه‌ڕانه‌وه بۆ ده‌ستوور و له‌به‌رچاوگرتنى به‌رژوه‌ندییه‌كانى عیراق به‌گشتى چاره‌سه‌ر بكرێن.
لاى خۆیه‌وه باڵیۆزى به‌ریتانیاش پشتگیریى وڵاته‌كه‌ى بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان له ڕێگه‌ى دیالۆگ و هه‌ر هاوكارییه‌كى له‌مباره‌وه ڕاگه‌یاند و هیواى خواست كێشه‌كان له ڕێگه‌ى دانوستانه‌وه چاره‌سه‌ر بكرێن.
له كۆتاییى دیداره‌كه‌دا تیشك خرایه سه‌ر چۆنیه‌تیى په‌ره‌پێدانى په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و به‌ریتانیا و هه‌ردوولا جه‌ختیان له‌سه‌ر بره‌ودان به په‌یوه‌ندییه دووقۆڵیه‌كان له بواره جیاكاندا كرده‌وه. هه‌ر له‌م چوارچێوه‌یه‌دا و بۆ هاوكاریكردنى هه‌رێمى كوردستان له بوارى سیسته‌مى بانكى و بانكداریدا، باڵیۆزى به‌ریتانیا له عیراق ڕایگه‌یاند كه دواى كردنه‌وه‌ى لقى سه‌ره‌كیى بانكى ستاندارد چارته‌رد ـ ى نێوده‌وڵه‌تیى به‌ریتانى له به‌غدا، ڕۆژى 3ى ئازارى داهاتوو له هه‌ولێریش لقێكى ئه‌و بانكه ده‌كه‌نه‌وه، سه‌رۆك وه‌زیرانیش خۆشحاڵیى خۆى به‌م هه‌نگاوه ده‌ربڕى و ڕایگه‌یاند كه هه‌رێمى كوردستان به‌گه‌رمى پێشوازى له هه‌نگاوى له‌م جۆره ده‌كات و هه‌موو ئاسانكارییه‌ك پێشكه‌ش ده‌كات.
ئەمڕۆ سێشەممە 4ـی 2ـی 2014 لە بەرلینی پایتەختی ئەڵمانیا فڕانك واڵتەر شتاینمایەر وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا بە گەرمی پێشوازی لە بەرێز مەسعود بارزانی سەرۆكی ھەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری كرد كە لە بەڕێزان فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی ھەرێمی كوردستان، فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكوومەتی ھەرێمی كوردستان و دلشاد بارزانی نوێنەری حكوومەتی ھەرێمی كوردستان لە ئەڵمانیا پێكهاتبوو.
لەم دیدارەدا وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا باسی سەردانەكەی پێشووی خۆی بۆ كوردستان كرد و خۆشحاڵی و سەرسووڕمانی خۆیشی نیشان دا بەرانبەر ئەو پێشكەوتنانەی لە هەرێمی كوردستاندا هاتوونەتەئاراوە.
لە بەشێكی قسەكانیدا وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا لەبارەی ڕەوشی عێراق بە گشتی و پارێزگای ئەنبار بە تایبەتی و ھەڵبژاردنەكانی داھاتووی عێراق و پێشبینیەكانی بۆ نەخشەی سیاسیی عێراق لەدوای هەڵبژاردن چەند پرسیارێكی ئاڕاستەی سەرۆك بارزانی كرد.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی خۆشحاڵیی خۆی دەربڕی بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە و ھیوای خواست كە وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا جارێكیتر سەردانی كوردستان بكات بۆ ئەوەی زیاتر بە پێشكەوتنەكانی كوردستان ئاشنا ببێت. ھەروەھا سەرۆك بارزانی پەیوەندیەكانی نێوان ئەڵمانیا و ھەرێمی كوردستانی بە گرنگ نرخاند و لە وەڵامی پرسیارەكانی وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیادا رۆشنایی خستەسەر ڕەوشی ئاساییشی عێراق و پارێزگای ئەنبار بە تایبەتی و بە پێویستی زانی ئەم بارودۆخە بە زووترین كات چارەسەر بكرێت و گوتی: "چارەسەری گشتی ئەوەیە كە عێراق پابەندبێت بە سیستەمی فیدڕاڵی چونكە ئەمە بنەمایەكی سەرەكییە لە دەستوری عێراق". لە درێژەی قسەكانیدا سەرۆكی ھەرێمی كوردستان هێمای بەوەدا كە پێویستە ھەموو لایەك ھاوكار بن بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆریستان چونكە ئێستا ئەوان بەھێزترن و بوونەتە هەڕەشە لەسەر هەموو ناوچەكە. پەیوەست بە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە پێویستە ھەمو لایەك پابەند بن بە ئەنجامدانی هەڵبژاردن لە كاتی دیاریكراوی خۆیدا.
لەبارەی پەیوەندیەكانی ھەرێمی كوردستان و توركیا سەرۆك بارزانی بە ڕوونی باسی لەوە كرد كە ئەو پەیوەندیانە لە بەرژەوەندی ھەردولا و لە ھەمانكاتدا لە بەرژەوەندی عێراقیشدایە. سەبارەت بە ڕەوشی ناوخۆی هەرێمی كوردستان سەرۆك بارزانی باسی هەڵبژاردنەكانی پارلەمانی كوردستان و ھەوڵەكانی پێكھێنانی حكوومەتی نوێی ھەرێمی كوردستانی كرد و گوتی: "ئەولەویاتی حكوومەتی تازەی ھەرێمی كوردستان، بەردەوامیی ئاساییش و سەقامگیری لە هەرێمی كوردستان و هەروەها بەرەوەپێشەوەبردنی هەمەلایەنەی ژێرخانی ھەرێمی كوردستانە".
لەم دانیشتنەدا پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و ئەڵمانیا و بارودۆخی ڕەوەندی كورد لە ئەوڕووپا و ڕۆڵی لە ئاوەدانكردنەوەی هەرێمی كوردستان خرایە بەر باس و گفتوگۆ. شایانی باسە پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا و سیاسەتی نەوتیی هەرێمی كوردستان و هەروەها بارودۆخی سیاسیی ناوچەكە و سووریا تەوەرێكی دیكەی ئەم دانیشتنە بوون.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له بره‌ودان به پهيوهندييهكانيان ده‌كه‌نه‌وه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی هه‌ولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نه‌مسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول ده‌كات