هەرێمی کوردستان
راگەیاندراوێکی بەپەلە لە پەرلەمانی کوردستان بۆرێکخراوی نەتەوە یەکگرتوەکان و رێکخراوە نێودەوڵەتیە مرۆییەکان و رای گشتی جیهانی
راگەیاندراوێکی بەپەلە لە پەرلەمانی کوردستان بۆ
له میانى پێشوازیكردنى له وه‌فدێكى ئه‌نجومه‌نى پیران و په‌رله‌مانى ژاپۆن سه‌رۆكى په‌رله‌مان: گروپه چه‌كداره توندڕه‌وه‌كان هه‌ڕه‌شه‌ن بۆ سه‌ر ئاسایشى نێوده‌وڵه‌تى
پێشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ 4/8/2014 یوسف محه‌مه‌د سادق سه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردستان، له نوسینگه‌ى تایبه‌تیى خۆى له ته‌لارى په‌رله‌مان، پێشوازیى له وه‌فدێكى ئه‌نجومه‌نى پیران و په‌رله‌مانى ژاپۆن كرد.
سه‌باره‌ت به‌دۆخی شه‌نگال سه‌رۆكی په‌رله‌مان ئاماده‌كاری ده‌كات بۆ كۆبونه‌وه‌ی نائاسایی په‌رله‌مانی كوردستان
پێشنیوه‌رۆی ئه‌مرۆ 4/8/2014 د. یوسف محمد سادق سه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردستان كۆبونه‌وه‌یه‌كی به‌په‌له‌ی له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی هه‌ندێك له فراكسیۆنه‌كان و لیژنه‌ی پێشمه‌رگه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان ئه‌نجامدا بۆ تاوتوێكردنی دۆخی شه‌نگال و زوممار و ناوچه‌كانی ده‌وروبه‌ری، له كۆبونه‌وه‌كه‌دا سه‌رۆكی په‌رله‌مان لیژنه په‌یوه‌ندیداره‌كانی راسپارد تا له نزیكترین كاتدا به‌دواداچون و لێكۆڵینه‌وه له پێداویستی ئاواره‌كانی كوردانی ئێزیدی بكه‌ن ، هه‌روه‌ها له پێداویستی و كه‌موكوڕیه‌كانی هێزی پێشمه‌رگه‌ش بكۆڵنه‌وه. هه‌ر له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا سه‌رۆكی په‌رله‌مان ئه‌وه‌ی ئاشكرا كرد كه له‌نزیكترین ده‌رفه‌تدا بۆ تاوتوێكردنی ئه‌م بارودۆخه تازه‌یه‌ی له‌ناوچه‌كانی شه‌نگال و زومارو ده‌روبه‌ری هاتۆته پیش، كۆبونه‌وه‌ی نائاسایی په‌رله‌مان سازبدرێت و په‌رله‌مان پشوی خۆی ده‌شكێنێت له پێناو باسكردنی ئه‌م رووداوانه .
فەلاح مستەفا پێشوازی لە باڵیۆزی ژاپۆن لە عیراق كرد
بە بۆنەي دەستبەكاربووني وەك باڵيۆزي ژاپۆن لە عيراق، ئەمڕۆ بەڕێز كازويا ناشيدا باڵيۆزي ژاپۆن سەرداني فەرمانگەي پەيوەنديەكاني دەرەوەي حكومەتي كردو لەلايەن فەلاح مستەفا بەرپرسي پەيوەنديەكاني دەرەوەي پێشوازي لێكرا.
لە ديدارەكەدا كە كاروان جەمال جێگري بەرپرسي فەرمانگە ئامادەبوو، فەلاح مستەفا پيرۆزبايي دەستبەكاربووني لە باڵيۆز ناشيدا كرد و هيواي سەركەوتني بۆخواست لە كارەكانيدا و ئامادەيي فەرمانگەي پەيوەنديەكاني دەرەوەي نيشاندا بۆ هەماهەنگي و ئاسانكاري پێويست بەمەبەستي سەرخستني كارەكانيان لە هەرێم.
بەڕێزيان تيشكي خستە سەر قەيراني سياسي و ئەمني ئەمڕۆي عيراق و مەترسي تيرۆرستان لەسەر چەند ناوچەيەكي عيراق و هێرشكردنە سەر چەند ناوچەيەكي هەرێمي كوردستان لە رۆژاني رابردوو. لەم رووەوە هەڵوێستي سەركردايەتي سياسي هەرێمي كوردستاني خستەڕوو كە بە پاڵپشتي پێشمەرگەو جەماوەري كوردستان و كۆمەڵگاي نێودەوڵەتي دەتوانن رێگە لە تيرۆرستان بگرن و ئارامي و سەقامگيري كوردستان بپارێزن.
باڵيۆز ناشيدا خۆشحاڵي خۆي دەربڕي بە سەرداني بۆ هەرێمي كوردستان پاش دەست بەكاربووني وەك باڵيۆزي ژاپۆن و هيواي خواست بتوانن پەيوەنديەكانيان لەگەڵ هەرێمي كوردستان زياتر پەرە پێبدەن، هاوكات نيگەراني خۆي سەبارەت بە بارودۆخي چەند ناوچەيەكي عيراق كە لەژێر دەسەڵاتي تيرۆرستاني دەوڵەتي ئيسلاميدايە خستەڕوو.
لە تەوەرێكي ديكەي كۆبوونەوەكە باس لە رەوشي نالەباري ئاوارەكاني سورياو ئاوارەكاني ناوخۆي عيراق لە هەرێمي كوردستان كرا كە ژمارەيان بە بەردەوامي لەزيادبووندايەو ئەركي حكومەتي هەرێميان قورستر كردووە، لەم رووەوە بەرپرسي پەيوەنديەكاني دەرەوە وێڕاي نيشانداني سوپاسگوزاري بۆ ووڵاتي ژاپۆن لەبەرامبەر ئەو هاوكاريانەي كە تاكو ئێستا پێشكەشيان كردووەو داواي كرد كە بەردەوامبن لە پێشكەش كردني هاوكاري يە مرۆييەكانيان بۆ ئاوارەكاني عيراق و سوريا لە هەرێم.
هەردوولا باسيان لە ميكانيزمي پێشخستني پەيوەنديەكان كرد، فەلاح مستەفا هيواي خواست حكومەتي ژاپۆن ئاستي نوێنەرايەتي خۆي لە هەرێمي كوردستان بەرزبكاتەوە.
قوباد تاڵەبانى پشتیوانی حکومەتی هەرێم بۆ قەزای دووز خورماتو دووپاتدەکاتەوە
بۆ لەنزیکەوە بەئاگابوون لەکێشەو کەم و کوڕى و رەوشى ئەمنى قەزاى دووزخورماتوو، قوباد تاڵەبانى جێگرى سەرۆکى حکوومەتى هەرێمى کوردستان پێشوازى لە وەفدێکى باڵا بەسەرپەرشتى شەلال عبدول قائیمقام و بەیاوەرى نوێنەرى سەرجەم لایەنە کوردستانیەکانى قەزاى دوزخوورماتوو کرد.
لە کۆبونەوەیەکدا، قائیمقامى دووزخورماتوو و نوێنەرى لایەنە سیاسییەکان، پشتیوانى خۆیان بۆ حکوومەتى هەرێمى کوردستان و هێزى پێشمەرگەى کوردستان دەربڕى، کە رۆڵى سەرەکیان لەپاراستنى ناوچە کوردستانییەکان بینیوە و هەروەها باسیان لە رەوشى ئەمنى و کێشەو کەم و کوڕییەکانى قەزاى دووزخورماتوو کرد و پاشان باسیان لەو بۆشاییە ئیدارییە کرد، کەبەهۆى شەرەکانى ئەم دوایە و گرووپە توندرەوەکان دروست بوونە.
وەفدەکە داواو خواستەکانى خەڵکى دووزخوورماتوویان گەیاندە جێگرى سەرۆکى حکومەت و هیوایان خواست ئەوەى لەتوانادایە بۆ خەڵکى دووزخورماتوو بکرێت و هەرچى زووە قەزاى دووزخورماتوو بگەریێتەوە سەر پارێزگاى کەرکوک، چونکە ناوچەیەکى کوردستانیە و لە ساڵانى حەفتاکانەوە بەبڕیارێکى ناتەندروست خراوەتەسەر پارێزگاى سەلاحەددین. ئێستا بەکۆى دەنگى ئەندامانى ئەنجومەنى قەزاى دووزخورماتوو و تەواوى لایەنە سیاسیەکان داوا دەکەن قەزاکەیان بگەرێتەوە سەر پارێزگاى کەرکوک.
دواتر قوباد تاڵەبانى، نیشانیدا حكومەت هەرگیز قەزاى دووزخورماتوومان لەبیرنەکردوەو هەمیشە هێزى پێشمەرگەى کوردستان و هێزەکانى بەرگرى و هێزەکانى تر، پاڵپشت و پشتیوانتان بوونەو دەبێت. هەروەها جێگرى سەرۆکى حکوومەتى هەرێمى کوردستان رایگەیاند، داواکاریەکانتیان بەهەند وەردەگرین و لەنزیکەوە دیراسەى دەکەین و هەولى جێبەجێ کردنییان دەدەین.
هەرێمی كوردستان بۆ ئەمریكا: قۆناغی سوپاس بەسە، چەك و تەقەمەنی بدەنە پێشمەرگە
هەرێمی كوردستان بە فەرمی داوای لە ئەمریكا كردووە كە چەك و تەقەمەنی قورس بدرێتە پێشمەرگە. بەرپرسێكی باڵای حكومەتی هەرێمی كوردستانیش دەڵێ "بەئەمریكامان گوتووە پەیوەندییەكان لە قۆناغی سوپاس و دەستخۆشییەوە بكەن بە قۆناغی دابینكردنی پشتیوانیی راستەوخۆ".
كورد سوپاسی ئەمریكای ناوێ
رووداوەكانی ناوچەی شنگال و زوممار كە هێزەكانی داعش بەشێوەیەكی كتوپڕ ئەو ناوچانەی لە دەستی پێشمەرگە دەرهێنا، بەرپرسانی هەرێمی كوردستانی ناچار كرد كە بۆ دابینكردنی تەقەمەنی و چەكی قورس گوشاری زیاتر بخەنە سەر بەرپرسانی ئەمریكی.
فەلاح مستەفا، بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەوبارەوە گوتی "لەگەڵ كۆنسوڵگەریی ئەمریكا لە هەولێر و باڵیۆزی ئەمریكا لە بەغدا قسەمان كردووە و داوامان كردووە كە ئیدی پەیوەندییەكان لە قۆناغی سوپاس و دەستخۆشییەوە ببەنە قۆناغی دابینكردنی پشتیوانیی راستەوخۆ بەتایبەت لە رووی چەك و تەقەمەنییەوە".
فەلاح مستەفا گوتیشی "بە ئەمریكامان گوت، شەڕی تیرۆر تەنیا بە حكومەتی هەرێمی كوردستان ناكرێ. دەبێ كار بكرێ بۆ پاراستنی ئێزدییەكان و كریستیانەكان، نامانەوێ بەتەنیا شەڕی تیرۆر بكەین، بەڵكو پێویستی بە هاوكاریی نێودەوڵەتی هەیە و دەبێت ئەمریكا بە بەرپرسیارێتی خۆی هەستێ".
دەربارەی وەڵامی ئەمریكا بۆ داواكانی هەرێمی كوردستانیش گوتی "ئەمریكا داوای ئێمەی رەتنەكردەوە" و گوتیان "كاری لەسەر دەكەین و بەجددی بەدواداچوونی بۆ دەكەین".
پێشمەرگە كۆكراونەتەوە
رۆژی 1/8/2014 هێزەكانی داعش دەستیان بە هێرشێكی بەرفراوان كرد بۆ سەر هێزەكانی پێشمەرگە لە ناوچەكانی رەبیعە، سنوونێ، شنگال، زوممار و عەین زالە كە ناوچەیەكی دەوڵەمەندە بە نەوت. هێرشەكان بەردەوامبوون تاوەكو 3/8/2014 و ئەو ناوچانە بەتەواوەتی كەوتنە دەست هێزەكانی داعش.
داعشیش لە رێگەی بڵاوكردنەوەی بەیاننامەیەك نەیشاردەوە كە شەڕەكانی لەگەڵ هێزی پێشمەرگە شەڕی "قورس" بووە، بەڵام توانییان ناوچەكانی (شنگال، رەبیعە، سنوونێ، وانێ و زوممار) بگرن.
جەبار یاوەر، ئەمینداری وەزارەتی پێشمەرگە دەڵێ "هەموو هێزەكان كۆكراونەتەوە، چاوەڕێ دەكەین ناوچەكە پاك بكەینەوە و هەموو جۆرە چەكێكیش ئێستا لەدەستی پێشمەرگەدا هەیە".
ناوچەكانی شنگال و زوممار و ئەو ناوچانەی ئێستا شەڕی تێدایە 30 بۆ 40 كیلۆمەتر دەبێ. جەبار یاوەر دەڵێ "پاراستنی ئەو سنوورە فراوانە پێویستی بە هێزێكی زۆرە".
بەرپرسێكی باڵای حكومەتی هەرێمی كوردستان ئاشكرای كرد كە "فەرماندەی تایبەتی یەك و هێزی گوڵان بە سەرپەرشتی مەنسور بارزانی، كوڕی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە چەكی قورسەوە گەیشتووەتە ناوچەكە و بەنزیكترین كات دەست بە شەڕ دەكەن".
ئەو بەرپرسە باڵایەی حكومەتی هەرێمی كوردستان باسی ئەو جۆرە چەكانەشی كرد كە ئەو هێزە بۆ رووبەڕووبوونەوەی داعش لەدەستدایە و گوتی بریتین لە (تانكی پێشكەوتوو، راجیمە، هاوەن، تۆپی 106 ملم، هەمەری گوللەنەبڕ بۆ گواستنەوەی پێشمەرگە بۆ بەرەكانی شەڕ). گوتیشی "ئێستا هێزی پێشمەرگە خۆی رێكخستووە و پلانی تۆكمەیان داڕشتووە بۆ یەكلاكردنەوەی شەڕەكە".
دەستپێكردنی شەڕەكە دوای چەند رۆژێكی كەم هات لە سەردانی مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ بەرەكانی شەڕ لە رۆژانی جەژندا. بارزانی لەو سەردانانەدا مژدەی دا بە هێزەكانی پێشمەرگە كە چەكی پێشكەوتوو دەكەوێتە دەست هێزەكانی پێشمەرگە بۆ رووبەڕووبوونەوەی "تیرۆریستان".
عەرەبەكان پشتیان لە پێشمەرگە كرد
لەلایەكی دیكەوە، پەیامنێری (رووداو) لە دەروازەی سحێلای نزیك زوممار رایگەیاند كە هەندێ پێشمەرگەی بریندار رێگایان بزركردووە و كەوتوونەتە دەست هۆزە عەرەبەكانی ئەو ناوچانە و ئەوانیش رادەستی هێزەكانی داعشیان كردوون.
فەرماندەیەكی سەربازیی هێزی پێشمەرگە دەڵێ "خەڵكی عەرەبی ناوچەی (رەبیعە و دەوروبەری، قاهیرە، مەحموودیە، چل برا هەموویان لە دژی پێشمەرگە وەستانەوە".
ئەو فەرماندەیە لەزاری هەندێ خەڵكی زوممارەوە دەڵێ "چەند جارێك پێشمەرگەمان ئاگادار كردووەتەوە كە خەڵكی ئەو ناوچانە پەیوەندی ژێر بە ژێریان لەگەڵ داعش هەیە".
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول ده‌كات