ئێوارەی ڕۆژی شەممە 7/11/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە شاندێكی كۆنگرێسی ئەمەریكا بە سەرۆكایەتیی كۆنگرێسمانان دانا رۆهربێچەر و ستیڤ كینگ، كرد.
لە دیدارێكدا شاندی میوان سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ خەڵك و حكوومەت و پێشمەرگەی كوردستان دەربڕی بۆ خۆڕاگرییان لە بەرامبەر تیرۆر و كێشەی بڕینی بودجە لە لایەن بەغداوە و پێشوازیكردن لە ژمارەیەكی زۆری ئاوارە و پەنابەرانی دەستی تیرۆر و هاوكارییكردنیان، لەمبارەیەشەوە سوپاسگوزاریی خەڵكی ئەمەریكایان بۆ هێزی پێشمەرگە و خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان پیشان دا.
دووپاتیشیان كردەوە كە لای خۆیانەوە هەوڵ دەدەن كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە گشتی و بە تایبەتی ئەمەریكا لە پێشكەشكردنی هاوكاریی سەربازی بۆ هێزی پێشمەرگە بەردەوام بن. هەروەها ئاشكرایان كرد كە ئەوان ڕەشنووسی پڕۆژەیاسایەكیان پێشكەش بە كۆنگرێسی وڵاتەكەیان كردووە بۆ ئەوەی ئەو كارەساتە گەورەیەی بەسەر ئێزدییەكان و كرستیانەكان هاتووە، وەك جینۆساید بناسێنرێ.
لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی هەڵوێستی شاندی میوان و وڵاتانی بەشدار لە هاوپەیمانیی دژی تیرۆرستانی داعش بە گشتی و ئەمەریكا بە تایبەتی كرد، كە لەگەڵ هێرش و هەڕەشەی داعش هاوكاریی هێزی پێشمەرگەیان كرد، بەڵام بۆ بنبڕكردنی یەكجاریی ئەم مەترسییە پێشمەرگە پێویستی بە ڕاهێنان و چەكی زیاتر و نوێتر هەیە و هیوای خواست هاوكاریی زیاتری هێزی پێشمەرگە و خەڵكی كوردستان بكرێت، چونكە تەنیا پێشمەرگەیە لەسەر ئەرزی واقع شكستی بە گشت پیلانەكانی تیرۆرستان هێناوە.
هەروەها دەستخۆشی لە ڕەشنووسی پڕۆژەیاسای بەجینۆسایدناساندنی ئەو كارەساتانەی بەسەر ئێزدی و كرستیانەكان هاتوون، كرد و ئاماژەی بەوە دا ئەمە یەكێكە لە داخوازە هەرە سەرەكییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان. هەروەك جەختی لە بەردەوامیی پاراستن و هاوكاریكردنی هەموو ئەو ئاوارە و پەنابەرانە كردەوە كە لە ترسی تیرۆر ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە، بەڵام بە هۆی قەیرانی داراییەوە حكوومەتی هەرێمی كوردستان پێویستی بە پشتگیری و هاوكاریی نێودەوڵەتی هەیە بۆ ئەوەی خزمەتی زیاتریان پێشكەش بكرێت.
تاوتوێكردنی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و وڵاتانی ناوچەكە و بە تایبەتی پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو.
نیوەڕۆی ئەمڕۆ چوارشەممە 4/11/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز ئادەم دینگ جێگر و ڕاوێژكاری سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ ڕێگری لە جینۆساید و شاندێكی یاوەری كرد.
لە دیدارێكدا سەرەتا بەڕێز دینگ خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و ئاماژەی بەو دیدارانەی كرد كە لە هەولێر لەگەڵ خەڵكی ئێزدی و كرستیانەكان ئەنجامی داون و لە نزیكەوە گوێی لەو نەهامەتیانە بووە كە لەسەر دەستی تیرۆرستان بەسەریاندا هێنراون و جەختی لەوەش كردەوە ئەوانە كەیسی بەهێزن لە دادگای تاوانی نێودەوڵەتی دژی تیرۆرستانی داعش بەكار بهێنرێت و ئەوەش جێگیر ببێت كە جینۆساید بەرامبەر ئێزدییەكان ئەنجام دراوە، بەڵام ئەمە پێویستی بە كۆكردنەوەی بەڵگەی زیاترە و بۆ ئەم مەبەستەش باسی لەو هەنگاوانە كرد كە پێویستە حكوومەتی هەرێمی كوردستان لەو كەیسەدا بیانگرێتە بەر و هەموو هاوكارییەكی خۆیشی لەمبارەیەوە ڕاگەیاند.
ئەوەشی بە بەڕێز سەرۆك وەزیران ڕاگەیاند كە لە چوارچێوەی گەشتەكەیدا بۆ هەرێمی كوردستان، سەردانی ئەنجومەنی ڕۆحانیی كوردانی ئێزدی و ئەو كەمپانە دەكات كە ئاوارە و پەنابەرانی دەستی تیرۆر تێیدا جێگیر كراون بۆ ئەوەی لە نزیكەوە ئاگاداری هەموو ئەو نەهامەتییانە بێت كە لە لایەن تیرۆرستانی داعشەوە بەسەریاندا هێنراون و لە كاتی گەڕانەوەشی بۆ نیوویۆرك باس لە هەموو ئەو نەهامەتی و ناحەقیانە دەكات كە بەرامبەر بە ئێزدییەكان ئەنجام دراون. ئەوەشی بەبیر هێنایەوە لە كاتی كیمیابارانكردنی هەڵەبجە لە ساڵی 1988، ئەو یەكێك لەو كەسانە بوو كە لە لە هەوڵی بەردەوامدا بوو ئەو تاوانە گەورەیە بگەیەنێتە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی.
لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانەی كرد و تێبینی و سەرنج و پاڵپشتییەكانی بەرز نرخاند و بە پێویستی زانی بەڕێزیان هاوكاریی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و ئەو لێژنە تایبەتیە بكات كە لە لایەن حكوومەتەوە بۆ بەجینۆسایدناساندنی ئەو تاوانانەی لە دژی ئێزدییەكان ئەنجام دراون پێكهێنراوە، بۆ ئەوەی بتوانن بە باشترین شێوە كەیسەكە ئامادە بكەن کە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و دادگای تاوانی نێودەوڵەتی كەیسەكە وەك جینۆساید بناسێنن و ئێزدییەكان هەر هیچ نەبێت لە ڕووی سایكۆلۆژییەوە قەرەبوو بكرێنەوە و تاوانبارانیش بگەنە سزاكانیان، بۆ ئەم مەبەستەش هەموو هاوكاری و هەماهەنگییەكی حكوومەتی هەرێمی كوردستانی پیشان دا.
لە چوارچێوەى بەردەوامى هەوڵەکانى حکومەتى هەرێم بۆ بە جینۆساید ناساندنى تاوانەکانى گروپى تیرۆریستى داعش دژ بە کوردانى ئێزیدى و کارەکانى لێژنەى باڵاى حکومەتى هەرێم بەجینۆساید ناساندنى ئەو تاوانە لە ڕێگاى دادگاى باڵاى تاوانى نێودەوڵەتى، فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە بە یاوەرى دوو ڕێکخراوى ناحکومى ئێزیدى سەردانى نووسینگەى داواکارى گشتى دادگاى باڵاى تاوانى نێودەوڵەتیان لە لاهاى کردو ڕاپۆرتێکی تێروتەسەلیان پێشکەش کرد کە تەواوکارى ئەو زانیاریانە بوو کە ساڵى ڕابردوو لەلایەن لێژنەى باڵاوە پێشکەش بە دادگا کرابوو.
ئامانجى پێشکەش کردنى ئەم ڕاپۆرتە بۆ زیاتر هاندانى دادگاى باڵاى تاوانى نێودەوڵەتى بوو بۆ دەست کردن بە لێکۆلینەوەى سەرەتایى لەسەر ئەم تاوانە. سەرەڕاى ئەوەى کە عێراق ئەندام نیە لە پەیمانناى ڕۆماى تایبەت بە دادگاى تاوانى نێودەوڵەتى بەڵام دادگا دەتوانێت لێکۆلێنەوە لەو تاوانە بکات لەسەر بنەماى هاوڵاتى ئەو ووڵاتانەى کە ئەندامن لەم دادگایە و لە ڕێزەکانى داعش ئەم تاوانەیان ئەنجامداوە. بۆیە هیوادراین کە ئەم ڕاپۆرتە کە پوختەیەکى هاوپێچ کراوە زانیارى زیاتر پێشکەش بە دادگا بکات لەسەر ئەم تاوانە قێزەونەى کە ژمارەیەکى زۆر لە چەکدارە بیانیەکان هاوڵاتى ئەو ووڵاتانەن کە ئەندامى ئەم دادگایەن و تاوانەکەیان ئەنجامیان داوە.
بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە ئەوەى خستەڕوو کە حکومەتى هەرێم ئامادەى پێشکەش کردنى هەموو جۆرە ئاسانکارى و پشتگیریەکە بۆ دادگا بۆ هێنانەدى ئەو دادپەروەریە کە کوردانى ئێزیدى و هەرێمى کوردستان داواى دەکەن. ئێزیدیەکان کۆمەڵگایەکى ئاشتیخوازن ئەو تاوانانە بەشێوەیەکى بەرنامە داڕێژراو لەلایەن گروپى تیرۆریستى داعش بەرامبەریان ئەنجامدراوە و کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى بەرپرسیارێتى بە جینۆساید ناساندنى ئەم تاوانەى دەکەوێتە ئەستۆ. بەڵگەکانى ئەم تاوانە لەبەردەستن لە ڕووى گۆڕى بە کۆمەڵ و شایەتحاڵ و قوربانیان و دامەزراوە یاساییە نێودەوڵەتیەکان پێویستە بە ئەرکى خۆیان هەڵبستن.
حکومەتى هەرێم داواى دادپەروەرى و ناساندنى ئەو تاوانە و قەرەوبووى قوربانیانى دەکاتەوە و هەوڵدان بۆ ڕێگرى کردن بۆ دڵنیبابوون لە دووبارە نەبوونەوەى ئەم کارەساتە.
كۆبوونه‌وه له‌گه‌ڵ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی هۆڵه‌ندا
له چوارچێوه‌ی سه‌ردانه‌كه‌ی بۆ هۆڵه‌ندس، دوێنێ بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە بە یاوەرى شاندێک سەردانى وەزارەتى دەرەوەى هۆڵەنداى کرد و لەلایەن بەڕێز بێرت کۆندیرۆس وەزیرى دەرەوەى هۆڵەندا پێشوازیان لێکرا.
بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە سوپاسى بەڕێز بێرت کۆیندێرسى کرد بۆ ئەو پێشوازیە گەرمە و پوختەیەکى لەسەر ڕەوشى ئەمڕۆى هەرێمى کوردستان لە ڕووى سیاسى و سەربازى و ئابورى و پەیوەندیەکانى نێوان هەولێر و بەغدا پێشکەش کرد.
هەروەها ئەوەى خستەڕوو لە پاڵ پتەوکردنى پەیوەندیە دوو قۆڵیەکانى نێوان حکومەتى هەرێمى کوردستان لەگەڵ هۆڵەندا بەشێک لە ئامانجى سەردانەکەیان بۆ سەردانى دادگاى تاوانەکانى نێودەوڵەتى بووە بە مەبەستى بە جینۆساید ناساندنى تاوانەکانى گروپى تیرۆریستى داعش دژ بە کوردانى ئێزیدى و پێکهاتە نەتەوەیى و ئایینەکانى تر. بۆیە داوا لە حکومەتى هۆڵەندا و هەموو ووڵاتانى دۆست دەکەین کە پشتگیرى لەم دۆسیەیە بکەن بۆ ئەوەى تاوانباران دادگایى بکرێن و ئەم تاوانە دڕندانەى کە ئەنجامیان داوە بە جینۆساید بناسرێت.
هەروەها سوپاسى حکومەتى هۆڵەنداى کرد کە لە چوارچێوەى هاوپەیمانێتى نێودەوڵەتى بە سەرۆکایەتى ئەمریکا بە تیمێکى گەورەى سەربازى، مەشق بە هێزەکانى پێشمەرگە دەکەن کە ئەمەش جێگەى پێزانینە.
لە تەوەرێکى تر دیدارەکەدا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە باسى لە بارودۆخى مرۆیى ئاوارە و پەنابەران کرد کە ژمارەیان نزیکەى ٢ ملیۆن دەبێت و لە هەرێمى کوردستان نیشتەجێن کە پێویستیان بە هاوکارى مرۆیى زیاتر هەیە و هەرێمى کوردستان دووچارى قەیرانى دارایى بۆتەوە بۆیە گەلى کوردستان و ژێرخانى کوردستان پێویستیان بە هاوکارى و پشتگیرى زیاتر هەیە.
فەلاح مستەفا باسى لە بەردەوامى قەیرانى سوریا و کاریگەریەکانى لەسەر ووڵاتانى ناوچەکە و مەترسیەکانى گروپە تیرۆریستیەکان کرد.
لە بەرامبەردا بەڕێز بێرت کۆندیرۆس وەزیرى دەرەوەى هۆڵەندا پابەندى ووڵاتەکەى دووپاتکردەوە بۆ پتەوکردنى پەیوەندیەکان لە ڕووى سیاسى و ئابورى و وەبەرهێنان و یارمەتى مرۆیى. حکومەتى هۆڵەندا هاوشێوەى ساڵى ڕابڕدوو بڕیاریداوە بەردەوام دەبێت لە هاوکارى بۆ ئاوارەکانى ناوخۆو پەنابەرانى سوریا.
هەروەها لە چوارچێوەى هاوپەیمانى نێودەوڵەتى بەردەوام دەبن لە شەڕ دژى گروپى تیرۆریستى داعش لە ڕێگاى هێرشى ئاسمانى و خولى مەشق و ڕاهێنان بۆ هێزەکانى پێشمەرگە.
سەبارەت بە تاوانەکانى گروپى تیرۆریستى داعش بەرامبەر بە کوردانى ئێزیدى وەزیرى دەرەوەى هۆڵەندا گووتى کە پشتگیرى لە هەوڵەکانى هەرێمى کوردستان دەکەن و پێویستە ئەو کەسانەى کە ئەم کارەیان کردووە دادگایى بکرێن.
لە کۆتایى هەردوولا جەختیان کردەوە لەسەر پەرەپێدانى پەیوەندیەکانى لە بوارى ئابورى و بازرگانى و کەلتورى بەتایبەتى لە ڕێگاى بەشدارى کردن لە پێشانگا نێودەوڵەتیەکان و کۆڕبەندى ئابورى.
جێگەى ئاماژەیە کە لە دیدارەکەدا ژەنەڕاڵ ڤان دێر لان بەڕێوبەرى ئۆپەراسیۆنەکان لە وەزارەتى بەرگرى و خاتوو بیرگیتا تازیلار بەرپرسى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست و باکورى ئەفریقیا لە وەزارەتى دەرەوە و عمر رشید بەڕێوەبەرى گشتى و توفیق رحمن بەڕێوەبەرى پێشکەوتوو لە فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە ئامادەى دیدارەکە بوون.
بەڕێزان سەرۆكایەتیی پارلەمانی كوردستان
سەرۆكایەتیی ئەنجوومەنی وەزیرانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان
حزب و لایەنە سیاسییەكانی كوردستان
جەماوەری سەربەرزی كوردستان
دوژمنان و نەیارانی گەلی كوردستان هەموو ڕێگەیەكیان تاقیكردەوە بۆ ئەوەی خەباتی گەلی كوردستان لەناو ببەن. هەر لە تۆقاندن و ئەنفال و جینۆساید و بگرە هەتا كیمیاباران و ئابلۆقەدان و زیندان و نانەوەی فیتنە و دووبەرەكی و بڕینی قووتی خەڵك و پەلاماری تیرۆریستان، بەڵام پشت بە خوای مەزن و هیمەت و خۆڕاگریی گەلەكەمان، كوردستان توانی بەسەر هەموو پیلان و دوژمنكارییەكاندا سەركەوێت و شكست و شەرمەزاری بۆ دوژمنان مایەوە.
ئێستا گەلەكەمان لە هەموو كاتێك زیاتر لە سەركەوتن و دەستكەوتی مەزن و شكۆمەندینزیكە، بەڵام جێگەی داخەكە بۆ دژایەتیكردنی گەلی كوردستان شێوازێكی نوێی ناپاكی دەركەوتووە كە لە ڕێگەی جۆراوجۆر و بە لێدوان و نووسین بانگەشە بۆ شەڕی ناوخۆیی و دووبەرەكی و هەروەها زیندووكردنەوەی پەرتەوازەیی و دوو ئیدارەیی دەكەن. ئەمە ئازادیی ڕادەربڕین نییە بەڵكو ئەم جۆرە هەوڵانە خیانەتە لە گەل و نیشتمان و پیادەكردنی ئەجیندا و سیاسەتی نەیارانی كوردستانە. نابێ بە هیچ شێوەیەك ڕێگە بدرێت ئەم ڕوانگە نانیشتیمانییە لە كوردستاندا هەبێت. ئەم بابەتە مەترسییە بۆ سەر ئاساییشی نەتەوەیی و نیشتیمانیی كوردستان و هەموو ئەو دەستكەوتانەی بە خوێن و فرمێسك هاتوونەتە دی دەخاتە ژێر هەڕەشە.
داوا لە پارلەمانی كوردستان و حكوومەتی هەرێم و داواكاری گشتی دەكەم ئەركی خۆیان ڕاپەڕێنن و ڕێوشوێنی گونجاو لەدژی ئەم ڕەوتە نانیشتیمانی و مەترسیدارە بگرنە بەر و چارەسەرێكی یاسایی و ڕەسمی بۆ ڕێگەگرتن لە بڵاوكردنەوە ئەو بۆچوونانە بدۆزنەوە كە ژیانی خەڵك و یەكپارچەیی نیشتیمان و ئاسوودەیی وڵات دەكاتە ئامانج و بانگەشەی شەڕی نێوخۆیی و دوو ئیدارەیی دەكەن.
داوا لە گشت لایەنە سیاسییەكانی كوردستان دەكەم بە هەموو توانایەكیان ڕێگری بكەن لە دەركەوتنی ئەم دەنگ و تێڕوانینە نانیشتیمانییە. داوایش لە جەماوەری سەربەرزی كوردستان دەكەم چیتر دەرفەت نەدەن ئەم جۆرە خەڵكانە و ئەم ڕەوتە دژە نیشتیمانییە بەردەوام بن لە بڵاوكردنەوەی هزری شەڕانگێزی شەڕی نێوخۆیی و دووبەرەكی و هەموو تواناكانمان بۆ پاراستنی كوردستان و یەكڕیزیی گەلەكەمان یەكبخەین.
مسعود بارزانی
سەرۆكی هەرێمی كوردستان
16ـی 4ـی 2015