نوێنەرایەتی
داعش زاده‌ی سیاسه‌تی نادروست و ململانێی رۆژئاوا و رۆژهه‌ڵات / نازم ده‌باغ
ئه‌گه‌ر که‌مێک بگه‌ڕێینه‌وه بۆ مێژوو و دواوه‌وه به تایبه‌ت دوای سه‌رهه‌ڵدانی بیری مارکسیزم و لێنینیزم و دوای شه‌ڕی جیهانی یه‌که‌م و دووه‌م وڵاتانی ئه‌وروپا و ئه‌مریکا وه‌کو سه‌رمایه‌دار و کۆلۆنیالیزم دژی بلۆکی رۆژهه‌ڵات و سۆسیالیزم که‌وتنه به‌رنامه‌رێژی بۆ دژایهتیکردنی کۆمۆنیزم، هه‌روه‌ها که بینیمان ئه‌مه‌ش له رێگای پشتیوانیکردنی بزووتنه‌وه ئایینییه‌کان به تایبه‌ت بزووتنه‌وه ئیسلامییه‌کانه‌وه کرا چونکه ئه‌مانه له‌گه‌ڵ سۆڤیه‌ت هاوسنوور بوون به تایبه‌ت دوای ئه‌وه‌ی سۆڤیه‌ت ئه‌فغانستانی داگیرکرد، که دواتریش ئه‌فغانه‌کان گروپه سه‌له‌فییه‌کانیان پێکهێناو به سه‌رهه‌ڵدانی ئوسامه بن‌لاده‌ن له عه‌ره‌بستانه‌وه، له لایه‌ن گروپه وه‌هابییه‌کانه‌وه پشتیوانی کراو توانییان تاڵیبان له ئه‌فغانستان پێکبێنن، به به‌هێزبوونی ئه‌م گروپه به‌ره‌و ئامانجی دیکه هاندران و له کۆتاییشدا گروپی قاعیده‌ی لێ دروست بوو که بوونه دوو باڵی سه‌ره‌کی توندڕه‌وی له ناوچه‌که‌دا، له درێژه‌‌دا بوونه دژبه‌ری رۆژئاوا و ئه‌مریکایان کرده ئامانج و لووتکه‌ی ئه‌م دژایه‌تیکردنه‌ش ته‌قاندنه‌وه‌ی تاوه‌ڕه‌کانی رێکخراوی بازرگانی جیهانیی بوو له ١١ی سیبته‌مبه‌ری ٢٠١١.
دوای ئه‌وه ئه‌مریکا که‌وته بیرکردنه‌وه‌ی تۆڵه و بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش هاوپه‌یمانییان دروست کرد و په‌لاماری ئه‌فغانستان درا و تاڵیبان و قاعیده‌یان شکاند به‌ڵام ئه‌مانه به ته‌واوی له‌ناو نه‌چوون واش دیاربوو که یان نه‌توانرا یان خود مه‌به‌ستی ئه‌وه‌یان بوو که له داهاتوودا به مه‌به‌ستی هه‌ندێ مه‌رامی تایبه‌ت به‌کار بهێنرێن به‌ڵام ئاکامی نه‌خوازراوی ئه‌م بڕیاره ئه‌وه بوو که قاعیده و ته‌کفیرییه‌کان بوونه مه‌ترسییه‌کی گه‌وره.
هه‌روه‌ها که بینیمان شه‌ڕی ئه‌فغانستان، داگیرکردنی کوێت و قه‌یرانی عیراق هه‌موویان به هاوپه‌یمانی کراو له عیراقیش سه‌دام رووخێندرا و سیستمێکی نوێی سیاسی هاته ئاراوه، له ئه‌نجامدا هێزه به‌عسی و ته‌کفیری و سه‌له‌فییه‌کان له عیراقدا په‌رش و بڵاوبوونه‌وه‌و که‌وتنه دژایهتیکردنی عیراقی تازه، به‌ڵام ئه‌وه‌ی جێگای سه‌رنج بوو ئه‌وه بوو که پاشماوه‌کانی ئه‌مانه له گۆڕه‌پانی سیاسی و سه‌ربازی وڵاتدا دوور نه‌خرانه‌وه که ئه‌مه‌ش پرسیارێکی گرنگ دروست ده‌کات، ئه‌م ره‌وته‌ش رۆژ له‌دوای رۆژ راده‌ی خراپه‌کاری و ته‌قاندنه‌وه‌کانی خۆیان زیادتر کرد و ژماره‌یه‌کیس له قاعیده و به‌عسییه کۆنه‌کان رژانه سوریاوه. که ئه‌وکاتیش سوریا به بیانووی پارێزگاری له پاشماوه‌ی به‌عس و هاوسۆزی بۆیان و دژایه‌تی کردنی ده‌سه‌ڵاتی زۆرینه‌ی کورد و شیعه داڵده‌ی ده‌دان.
لێره‌دا پێویسته باسێک بکه‌ین له‌سه‌ر ئه‌و بارودۆخه‌ی له ئه‌فغانستان و عیراق و ناوچه‌که هاته کایه‌وه به خراپ ئیداره‌کردنی رژێمه‌کان و هه‌ست نه‌کردن به ده‌رهاوێشته‌ژکان که بوونه هۆی سازکردنی زه‌مینه‌یه‌ک که هه‌رچی زیاتر ته‌کفیری و سه‌له‌فییه‌کان گه‌شه بکه‌ن و شان به شانی ئه‌وانیش قاعیده جالاکییه‌کانی خۆی گه‌شه پێدا. له ئه‌وروپا و جیهانی ده‌ره‌وه‌شدا ئه‌م بیروباوه‌ڕانه که‌وتنه ناو فیکر و هزری گه‌نجه موسڵمانه‌کانه‌وه که له بارێکی ده‌روونی جیاوازدا ده‌ژیان، هه‌روه‌ها له عیراق و سوریاش زه‌مینه و بارودۆخێک ئاماده کرا که زیاتر گه‌شه بکه‌ن چونکه ده‌سه‌ڵاتی عیراق که‌وته ده‌ست زۆرینه‌ی شیعه‌وه که به خراپ ئیداره‌کردنی رژێم له لایه‌ن مالکییهوه و ده‌رپه‌راندنی سوننه‌کان و باش خزمه‌ت نه‌کردنی هاووڵاتیانی عیراق به تایبه‌ت له ناوچه سوننه‌نشینه‌کانی وایکرد رێژه‌ی ناڕه‌زایی و دژایه‌تی دژی حکومه‌تی عیراق و ده‌وڵه‌تی قانون گه‌شه بکات، تا ئه‌و ئاسته‌ی که چه‌ندین جار خۆپیشاندان و جۆرێک له راپه‌ڕین دروست بوو که بووه هۆی ده‌ست به‌سه‌رداگرتنی فه‌لوجه و ئه‌نبار.
له سوریادا به ده‌ستێوه‌ردانی ده‌ره‌کی و له هه‌ندێ لاوه به تایبه‌ت به گواستنه‌وه‌ی سیاسه‌تی تاکره‌وی و خۆسه‌پاندنی رژێمی به‌شار ئه‌سه‌د زه‌مینه‌یه‌ک سازکرا که به‌ناوی ئۆپۆزسیۆنه‌وه کێشه‌و راپه‌ڕین دروست ببێت، به تایبه‌ت له لایه‌ن ئیخوان و سه‌له‌فییه‌کانی حه‌ڵه‌ب و حمس و ... هه‌روه‌ها ناره‌زایی کورده‌کان له حکومه‌تی ناوه‌ندی که مێژوویه‌کی کۆنی هه‌یه‌و شوناسی کوردی له‌م وڵاته‌دا ساڵانێکی زۆر پشتگوێ خرابوو و سه‌ره‌کیترین مافه ئینسانییه‌کانی کورده‌کان پێشێل کرابوون، له ئاکامدا به دابه‌زاندنی ده‌سه‌ڵاتی حکومه‌تی ناوه‌ندی رێگا بۆ چالاکی گروپه سه‌له‌فی و ته‌کفیرییه‌کان کرایه‌وه‌و به‌مه‌ش چالاکییه‌کانی خۆیان به شێوه‌یه‌کی به‌ربڵاو گه‌شه پێدا.
جه‌ماعه‌تێکیش به‌ناوی ئه‌رته‌شی ئازاد و نوسره‌ی ئیسلامی و هه‌روه‌ها کورد که‌وتنه دژایه‌تی کردنی به‌شار ئه‌سه‌د، لێره‌دا بوو که تورکیا، عه‌ره‌بستان، قه‌ته‌ر و وڵاتانی ئه‌وروپایی به مه‌به‌ستی جیاواز و به شێوه‌ی راسته‌وخۆ که‌وتنه پشتیوانی کردنی هه‌موو ئه‌وانه‌ی دژی به‌شار ئه‌سه‌د بووبوونه‌وه، جگه له کورده‌کان که ئه‌وانیش رێگایه‌کی دیکه‌یان گرته به‌ر.
له‌م بارودۆخه‌دا قاعیده‌ی عیراق و کۆنه به‌عسییه‌کان به‌رهه‌ڵستکاره‌کانی خۆیان گواسته‌وه بۆ سوریا و تێکه‌ڵ بوون به ئۆپۆزسیۆنی عه‌ره‌بی سوری و کوردیان په‌راوێز خست، پشتیوانییه بێ حیساب و له‌راده به‌ده‌ره‌کان بۆ ئۆپۆزسیۆنی سوریا بووه هۆی به‌هێزبوونی ئه‌وانه‌و له دواییدا سه‌یرکرا که ئه‌مانه له چوارچێوه‌ی ئۆپۆزسیۆنی سوریا ده‌رده‌چن و بێ توانایی ئه‌رته‌شی ئازادی سوریاش وایکرد که به‌عسییه سه‌دامییه‌کان و قاعیده‌ی عیراق زۆر به‌هێزتر بن.
دوای ئه‌م به‌هێزبوونه بوو که قاعیده‌ی عیراق، به‌عسییه کۆنه‌کان، سه‌له‌فییه‌کان، ته‌کفیرییه‌کان و به‌شێک له ئیخوانی سوریا یه‌کیان گرت و ده‌وڵه‌تی ئیسلامی عیراق و شام‌یان دروست کرد، واتا "داعش". بهرنامهی داعش پێکه‌تابوو له دروست‌کردنی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی، قبوڵ‌نه‌کردنی هه‌موو بیر و باوه‌ڕ و ئایدیۆلۆجیایه‌کی دیکه جگه له خۆیان و ته‌کفیرکردنی هه‌موان، که‌وتنه کاری تیرۆریستی و کوشتن و بڕین و تۆقاندن، له‌م ره‌وته‌شدا تا ئه‌و جێگایه‌ی گه‌شه‌یان کرد که چالاکییه‌کانی خۆیان له سوریاوه گه‌یانده عیراقیش و توانی له ناوچه سوننه‌نشینه‌کانی عیراق، موسڵ، تکریت و به‌شێک له ناوچه‌کانی سامه‌ڕاو که‌رکوک و دیاله بخاته ژێر رکێفی خۆیه‌وه و توانییان ئه‌مانه ببه‌ستن به فه‌لوجه‌و ئه‌نباره‌وه، که هۆکاری یه‌که‌می ئه‌م سه‌رکه‌وتنه‌شیان بێ‌توانایی سوپای عیراق بوو که مالکی به متمانه له‌سه‌ر کۆنه ئه‌فسه‌ره‌کانی به‌عسی ناو سوپای عیراق پێکی هێنابوو بۆیه له ماوه‌یه‌کی کورتی چه‌ند کاتژمێری نزیک یه‌ک سه‌د هه‌زار سه‌ربازی عیراقی په‌رش و بڵاوبوونه‌وه و ناوچه‌که که‌وته ده‌ست داعش و ته‌نها ئه‌و ناوچانه مانه‌وه که پێشمه‌رگه‌ی کوردستانی لێبوو.
ئه‌مه ئاکامی ئه‌و بارودۆخه بوو که به هۆی خراپ ئیداره‌کردنی مالکییهوه هاتبووه ئاراوه‌و زۆرینه‌ی سوننه‌ی بێ‌به‌ش کردبوو که بووه هۆی گه‌شه‌کردنی داعش و دژایهتیکردنی مالکی له لایه‌ن سوننه‌کانی لێکه‌وته‌وه.
له رووی مێژووییه‌وه یه‌کگرتنی نێوان به‌عسییه‌کان، قاعیده، سه‌له‌فی و ته‌کفیرییه‌کان ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ بیرۆکه ئیسلامییه‌ی که له سه‌ره‌تای دامه‌زرادنی به‌عسه‌وه بڕوای به یه‌کگرتوویی سوریا، میسر و عیراق بوو و ئێستاش دوای تێپه‌ڕبوونی چه‌ندین ساڵ که‌وتوونه‌ته جێبه‌جێکردنی ئه‌و بیرۆکه‌و هه‌وڵی زیندووکردنه‌وه‌ی خه‌لافه‌تی ئیسلامی ده‌ده‌ن.
داعش به پشتیوانی ئه‌وانه‌ی که له عیراقی یه‌کگرتوو و به‌هێزبوونی کورد و شیعه رقیان بوو و ماوه‌یه‌ک له بیری تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌دا بوون که‌وتنه زیاتر په‌لاماردان و فراوانکردنی سنووری ده‌سه‌ڵاته‌کانیان که به‌نده له چاوپێکه‌وتنێکدا له رابردوودا باسم له‌وه کرد که له هه‌لێکی ره‌خساودا داعش په‌لاماری کوردستان ده‌دات و ئه‌وه بوو کردی.
ئه‌ڵبه‌ت هێرشی داعش بۆ سه‌ر کوردستان خاڵی وه‌رچه‌رخانی رووداوه‌کانی ناوچه‌که بوو، دوای هێرشی داعش بۆ سه‌ر کوردستان زیاتر له هه‌میشه هه‌ست به مه‌ترسییه‌کانی داعش کرا و بۆیه ده‌م و ده‌ست جیهان شڵه‌ژاو که‌وتنه هه‌ڵوێست وه‌رگرتن و هه‌ڵوێست ده‌ربڕین، که له‌م بواره‌دا وڵاتانی ناوچه‌و جیهان له دوو به‌ره‌دا دابه‌ش کران:
1 ـ ئه‌و وڵاتانه‌ی که‌وتنه جموجۆڵ بۆ پشتیوانیکردنی عیراق و کورد له به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی داعش
2 ـ ئه‌و وڵاتانه‌ی له نزیک یان دوور بێ‌ده‌نگ بوون و هیچ جۆره هه‌ڵوێستێکیان نه‌نواند دژی داعش.
ئه‌م دابه‌شبوونه هه‌ڵگری راستییه‌که، بۆ ئه‌وانه‌ی ئاماده‌ی هاوکاری سه‌ربازی و مرۆڤایه‌تی بوون و له هه‌وڵدان بۆ دروست‌کردنی هاوپه‌یمانیه‌تییه‌ک بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی داعش نابێت جارێکی دیکه له‌به‌ڕ مه‌رامه تایبه‌تییه‌کان و بۆ تێکدانی ئارامی و ئاسایشی ناوچه‌که کاتی واتا له ماوه‌یه‌کی زه‌مه‌نی دیاریکراودا هاوکاریی یه‌کتر بن و دوایی لێبگه‌ڕێن و رووداوه‌کانی داهاتوو هاوشێوه‌ی رابردووی ئه‌فغانستان و عیراق دووپات ببنه‌وه. ئه‌گه‌ڕ چاوێک به ئه‌زموونی وڵاتانی به‌هاری عه‌ره‌بیدا بخشێنین ده‌بینین که ئه‌گه‌ر پلان و بهرنامهی توکمه و دووربینانه نه‌بێت داعشێکی خراپتر و بریندارتر ده‌که‌وێته گیانی مرۆڤایه‌تی و جیهان و ناوچه‌که تووشی مه‌ترسی ده‌کات. نه‌هێڵین ناوچهکهو گه‌لانی رۆژهه‌ڵاتی ناوین ببنه خۆراکی کێشه‌کان و کێشه دوولایه‌نه و چه‌ندلایه‌نه‌کان له‌سه‌ر گیان و ماڵی ئه‌مان یه‌کلا نه‌بێته‌وه، به‌داخه‌وه زۆر جاریش به له‌ناوبردنی دیکتاتۆرێک، دیکتاتۆرێکی خراپتر هاتووه‌ته سه‌ر ده‌سه‌ڵات و ئه‌مه‌ش وایکردووه که خه‌ڵک هه‌وڵی له‌ناوبردنی به‌رده‌وامی دیکتاتۆره نوێکان ده‌ده‌ن و به‌داخه‌وه ئه‌م بارودۆخه زۆرجار به‌رده‌وام ده‌بێت.
له کۆتاییدا ده‌بێت بڵێم داعش زۆر له‌و قه‌باره‌یه بچوکتره که هه‌یه چونکه پێکه‌اته‌ی داعش پێکه‌اتووه له به‌ره‌یه‌کی زۆرێک له‌و سوننانه‌ی دژی حکومه‌تی نوێی عیراقن که خاوه‌ن بیرورای جیاوازیشن به تایبه‌ت له بواری دامه‌زراندنی خه‌لافه‌تی ئیسلامی و داهاتووی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له ناوچهکهو جیهاندا.
نابێت له یادیش بکه‌ین که داعش هێزێکی بێ‌وڵات و بێ نیشتمانه، داعش به جۆرێک یه‌که‌مین رێکخراوی تیرۆریستی جیهانه که فۆرمی نێوده‌وڵه‌تی له‌خۆ گرتووه، له گرنگترین ئامانجیان دامه‌زراندنی وڵات و نیشتمانێکی تایبه‌ت به خۆیانه، له ئێستادا توانیویانه تا راده‌یه‌ک ئه‌م ئامانجه بێننه دی، بۆیه شه‌ڕی ئێستا بۆ ئه‌وان شه‌ڕی مردن و سه‌رکه‌وتن یان مان و نه‌مانه، ئه‌وان به دڵنیاییه‌وه دوای خۆیان و به شکست خواردنیان له عیراقدا، ته‌نها و ته‌نها وێرانی به‌جێ ده‌هێڵن. ئه‌گه‌ریش سه‌رکه‌ون بیر له دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی ده‌که‌نه‌وه که ئه‌ڵبه‌ت هیچ هێزێکی ئیسلامی دیکه پشتیوانییان ناکات، چونکه داعش له خۆیدا ناتوانێت هیچ خوێندنه‌وه‌یه‌کی دیکه له ئیسلام په‌سه‌ند بکات، بۆیه له‌ناوبردنی و ریشه‌کێشکردنی ئه‌م گروپه پێویسته‌و ده‌بێت به پلانێکی توکمه له‌ناو ببرێن، له هه‌مان کاتدا زه‌مینه‌کانی سه‌رهه‌ڵدانی وه‌ها گروپێک له ناوچه‌که‌دا وشک بکرێت، ئه‌زموونی رابردوو سه‌لماندوویه‌تی به سه‌رهه‌ڵدانی گروپه نوێکان، راده‌ی توندڕه‌وی و تاوان و جه‌نایه‌ته‌کانییان گه‌شه ده‌کات.
سه‌رچاوه: ئاژانسی کورد پرێس
"نازم دەباغ" لە وتووێژ لەگەڵ وشه: بازرگانی نێوان هەرێم و ئێران سێ ملیار دۆلار كەمی كردووە
وشە/ سلێمانی، پێشەوا محەمەد ـ نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، ڕای دەگەیەنێت، ئێران خاڵە سنوورییەكانی لەگەڵ هەرێمدا دانەخستووە و ئاشكرای دەكات، بەهۆی بارودۆخی ئاڵۆزی عێراقەوە، مامەڵەی بازرگانی نێوان هەرێم و ئێران ٣ ملیار دۆلار كەمی كردووە.
"نازم دەباغ" نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران، بە "وشە"ی ڕاگەیاند: "بەهۆی بارودۆخی عێراق و هاتنی هێزە چەكدارەكانی داعش و ئاڵۆزبوونی باری تەناهی ناوچەكە، بازرگانی نێوان هەرێم و ئێران ٣ ملیار دۆلار كەمی كردووە."
سەبارەت بە داخستنی خاڵە سنوورییەكانی ئێران بەسەر هەرێمدا كە ئەم هەفتەیە قسەوباسی زۆری لەبارەوە كرا، "دەباغ" بە "وشە"ی گوت" "ئێران خاڵە سنوورییەكان داناخات، ڕەنگە هەندێك شت وەك فشار بەرانبەر بە كورد بەكاربهێنێت، بەڵام خۆشی لە داخستنی سنوورەكاندا بەسەر هەرێمدا زەرەرمەند دەبێت."
دەربارەی خواست و داواكاری ئێران لە كورد سەبارەت بە عێراق و بارودۆخی تازەی ناوچەكە، نوێنەری حكوومەتی هەرێم لە تاران، ئاماژەیدا: "ئێران دەیەوێت و داواكاری لە كورد ئەوەیە ببێتە هاوسەنگ لە نێوان هێزە سیاسییەكانی عێراقدا و بەشێك بێت لە حكوومەتی داهاتووی عێراق."
دکتۆر "جگەرخوێن" لەگەڵ سکرتێرى یەکەمى باڵیۆزخانەى ئەڵمانیای فیدراڵ لە تاران دیداری کرد
دکتۆر "جگەرخوێن" جێگرى نوێنەرایەتیی هەرێمى کوردستان لە تاران، لەگەڵ "دێنیس ئێنگل لیدەر" سکرتێرى یەکەمى باڵیۆزخانەى ئەڵمانیای فیدراڵ لە ئێران دیداری کرد.
"دێنیس ئێنگل لیدەر" سکرتێرى یەکەمى باڵیۆزخانەى ئەڵمانیای فیدراڵ لە ئێران، سەر لە بەیانى رۆژی سێشەمە 5-8-2014 سەردانى نووسینگەى نوێنەرایەتى حکوومەتى هەرێمى کوردستان لە تارانی کرد و لە لایەن دکتۆر "محەمەد سەدیق ئەحمەد" (جگەرخوێن) جێگرى نوێنەرایەتیی هەرێمى کوردستان لە تاران و "سۆران علی ئەمین" بەرێوەبەریی پەیوەندییەکان و ڕاگەیاندنیی نوێنەرایەتیی هەرێمى کوردستان پێشوازى لێکرا.
لەم دیدارەدا باسی بارودۆخى ئێستاکەى هەرێمى کوردستان و عێراق دواى هێرشى گرووپی داعش بۆ سەر ناوچەکانى شنگار و زوممار و ئاوارەبوونى ژمارەیەکى زۆر لە هاووڵاتیانى ناوچەکە بۆ ناو هەرێمى کوردستان کرا.
لەم دانیشتنەدا دکتۆر "جگەرخوێن" هەڵوێستى فەرمی هەرێمى کوردستان سەبارەت بە بارودۆخی ئێستای عێراقی بە شێوەیەکى ورد بۆ سکرتێرى یەکەمى باڵیۆزخانەى ئەڵمانیای فیدراڵ شیی کردەوە و هەروەها ئاماژەی بە هەوڵەکانى هێزى پێشمەرگەى کوردستان کرد بۆ بەرگریکردن لە خاکى هەرێمى کوردستان و رووبەڕوبوونەوە لەگەڵ تیرۆرستان.
لە بەشیًکی دیکەی ئەم دیدارەدا جێگرى نوێنەرایەتیی هەرێمى کوردستان لە تاران، باسی لە پێویستیی پشتیوانى نێودەوڵەتى کرد سەبارەت بە هاوکاریکردنى ئاوارەکان و جەختیشی کردەوە کە هەرێمى کوردستان بۆ بەرگریکردن لە هاووڵاتیەکانى پێویستیی بە یارمەتی نێودەوڵەتیی و وڵاتانی زلهێز هەیە، بەتایبەتی کۆمارى ئەڵمانیاى فیدراڵ وەکوو بەتواناترین وڵاتى ئەورووپى دەتوانێت هاوبەش بێت لە بەرەنگاربوونەوەی گرووپە تیرۆریستییەکاندا.
هەروەها "دێنیس ئێنگل لیدەر" جەختى کردەوە لەسەر هاوکاریکردنى حکوومەتى ئەڵمانیا بۆ هەرێمى کوردستان لەم بارودۆخەی ئێستادا.
"نازم دەباغ" نوێنەری هەرێمی کوردستان لە تاران هیچ پەیجێکی لە فەیسبووکدا نییە
"نازم دەباغ" نوێنەری هەرێمی کوردستان لە تاران، هیچ پەیجێکی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی فەیسبووکدا نییە و ئەو لاپەڕەیەی کە لە ئەنتەرنێتدا بە ناوی ئەوەوە کراوەتەوە، ساختەکارییە.
دەزگاکانی ڕاگەیاندن، پەیامنێران، ڕۆژنامەنووسان و هەروەها خەڵکی ئاسایی بۆ زانیاری زیاتر دەتوانن لە ڕێگای ماڵپەڕی "نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران" بە ناونیشانیwww.krg-iran.comو هەروەها ماڵپەڕی فەرمی "نازم عومەر دەباغ" بە ناونیشانی www.nazimdabbagh.comئاگاداریی دوایین هەواڵ و زانیارییەکانی نوێنەری هەرێمی کوردستان لە شاری تاران بن.
ماڵپەڕی "نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە تاران" بە 4 زمانی کوردی، ئینگلیزی، عەڕەبی و فارسی هەواڵ، ڕاپۆڕت، چاوپێکەوتنە ڕۆژنامەوانییەکان و چالاکییەکانی نووسینگەی نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران، تەواوی هەواڵەکانی پەیوەست بە پەیوەندیی نێوان هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامی ئێران و هەروەها هەواڵە گرینگەکانی هەرێمی کوردستان بڵاودەکاتەوە.
هەروەها لە ڕێگای ماڵپەڕی فەرمی "نازم عومەر دەباغ" بە زمانەکان کوردی، ئینگلیزی، عەڕەبی و فارسی هەواڵ، ڕاپۆڕت و چاوپێکەوتنە ڕۆژنامەوانییەکانی "نازم دەباغ" بڵاودەکرێتەوە.
بەشی ڕاگەیاندنیی نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران.
"نازم دەباغ" لەگەڵ "ئۆمیت یاردیم" باڵیۆزى وڵاتی تورکیا لە تاران دیداری کرد
"نازم دەباغ" نوێنەرى هەرێمى کوردستان لە تاران، لەگەڵ "ئۆمیت یاردیم" باڵیۆزى وڵاتی تورکیا لە ئێران کۆبۆوە.
"نازم عومەر دەباغ" نوێنەرى حکوومەتى هەرێمى کوردستان لە وڵاتی ئێران، کاتژمێر 10 پیش نیوەڕۆی ئەمرۆ پێنجشەمە (24/7/2014) لەسەر بانگهێشتی باڵیۆزى تورکیا لە ئێران، سەردانی باڵیۆزخانەی وڵاتی تورکیا لە تارانی پێتەختی ئێرانی کورد و لە لایەن "ئۆمیت یاردیم" باڵیۆزى وڵاتی تورکیا لە تاران بە گەرمی پێشوازیی لێکرا.
لە دانیشتنەکەدا هەر دوو لایەن بە دوورودرێژی باسیان لە بارودۆخى ئێستاى عێراق، ناوچەکە بە گشتیی و هەرێمی کوردستان بە تایبەتی کرد و پەیوەندیی ئابووری نێوان هەرێمی کوردستان و وڵاتی تورکیا خرایەوە بەر باس و ئاخاوتن.
هەر لەم دانیشتنەدا تیشک خرایە سەر پێشکەوتنە بەرچاوە ئابوورییەکانی هەرێمی کوردستان و باڵیۆزى وڵاتی تورکیا لە تاران، هیوای خواست کە ئەم جۆرە پەیوەندیی و سەردانانە لە نێوان دوو لایەندا بەردوام بێت و درێژەی پێبدرێت.
"نازم دەباغ" له چاوپێکەوتن لەگەڵ گۆڤاری لڤین: ئێران رای سلبیی نییە لەسەر چوونی پێشمەرگە بۆ ناوچە دابڕاوەکان
لڤین: "نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، لەم دیدارەیدا لەگەڵ "لڤین" باس لەوە دەکات کە ئێران گومانی هەیە داعش وڵاتێکی ئیقلیمیی لە پشتەوەیە و خۆشی لەو بڕوایەدایە هیچ جوڵانەوەیەک لەم کاتەی ئێستادا و لە ناوچەکەدا بە بێ هاوکاریی ناکرێت، کە هێزێکی ئاوا هەر بە ئاسانی تۆپ و جبەخانە بۆخۆی کۆبکاتەوە و بێ پەلاماری موسڵ بدا، بە پێی بیروبۆچوونەکان هێزێک، لایەنێک، دەوڵەتێک لە پشتی ئەم جوڵانەوەیەیە کە ئێستا لە عێراقدا دەگوزەرێت.
ئەو کێشانەی ئێستا لە عێراقدا دەگوزەرێ چییە؟
نازم دەباغ: جارێ وەکو خۆتان ئاگادارن کۆماری ئیسلامی ئێران لە کۆنەوە تا وەکو ئێستا رۆڵی هەبووە لە هاوکاریکردنی هەتا هەندێ لایەنە سیاسییەکانی عێراق، هەتا روخاندنی سەدام و هێنانە کایەی حکومەتێکی تازە لە عێراقدا، حکومەتێکی ئیتیحادی، دیارە عێراق لەرووی ئابوورییەوە، لەرووی ئەمنییەوە هەتا لەرووی کۆمەڵایەتی و ئاینییشەوە پایەگایەکی گرنگی هەیە، بۆیە من پێموایە کۆماری ئیسلامی ئێران لە ئاستی بەرپرسیارێتیی خۆی بۆ بەردەوامبوون بە دۆستایەتی و هاوپەیمانێتی لەگەڵ عێراق رۆڵی خۆی لەم بوارەدا دەبینێ بۆ ئامۆژگاریکردن، ئەو هاوکارییانەی حکومەتی عێراقی کە داوای لێبکا و هەموو لایەکیش ئاگادارن سەرۆک کۆمار "حەسەن رۆحانی" و بەرپرسانی دیکەش تا ئێستا لە گەمەکاندا ئامادەیی خۆیان نیشانداوە، هەم بۆ ئەوەی هاوکاریی عێراق بکەن، هەم بۆ ئەوەش کە هاوکاریدەکەن بۆ دژایەتیکردنی تیرۆر لە ناوچەکەدا، بە بڕوای ئەوان داعش هێزێکی تیرۆرستە لە ناوچەکە و مەترسیی بۆ سەر هەمووان هەیە بە ئێرانیشەوە.
لڤین: ئایا ئێران هیچ گومانێکی لەوەی کە داعش دەیکات و بوونی چەکدارانی داعش لە عێراق لایەنێکی ئیقلیمی هەیە کە هاوکاریی داعش بکات؟
نازم دەباغ: من ئەوەی کە دەیخوێنمەوە هەتا ئەمڕۆ ئایەتوڵا شاهروودی لە کۆبوونەوەکانی خۆیاندا ئاماژەی بەوە داوە کە دەوڵەتە ئیقلیمییەکان رۆڵیان هەیە لە هاوکاریکردنی داعش و ئەو جەماعەتە، بەڵام دەبێ خۆیان بەرپرسیارێتیی ئەو قسەیە قبوڵ بکەن، لەهەمان کاتدا بەڵگەشیان هەبێ، بەڵام بەدڵنیاییەوە هیچ جوڵانەوەیەک لەم کاتەی ئێستادا و لە ناوچەکەدا بە بێ هاوکاری ناکرێت، کە هێزێکی ئاوا هەر بە ئاسانی تۆ پو جبەخانە بۆخۆی کۆبکاتەوە و بێ پەلاماری موسڵ بدا، بە پێی بیروبۆچوونەکان هێزێک، لایەنێک، دەوڵەتێک لەپشتی ئەمجوڵانەوەیەیە کە ئێستا لە عێراقدا دەگوزەرێ.
لڤین: وەک لە وەڵامی پرسیارەکەدا وتت؛ ئێران پێیوایە دەستی وڵاتانی ئیقلیمیی لە پشتە، یان وەک تۆ وتت ئەم جوڵانەوانە بێ هاوکاری ناکرێن، ئایا کۆماری ئیسلامی گومانی هەیە سەبارەت بەوەی کە لایەنێکی کوردی هاوکار بێت یان بە جۆرێک لە جۆرەکان جۆرێ لە رێککەوتن هەبێ لەگەڵ داعشدا؟
نازم دەباغ: من پێموایە هیچ زانیارییەکی وا نییە کە پشتیوانیی پرسیارەکەی جەنابت بکا، کە بەلای ئێرانەوە هێزێک یان لایەنێکی کوردی دەستی هەبێ یان هاوکار بێ، بۆیە ئەوان بە شێوەیەکی گشتیی حکومەتی هەرێمی کوردستان سەیردەکەن کە لە پێکهاتەی حکومەتەکە سەرۆکی حکومەت پارتییە و جێگرەکەی یەکێتییە، سەرۆکی پەرلەمان گۆڕانە، هەموو لایەنەکانی تریش بەشدارن، بۆیە تا وەکو ئێستاکە بەلای منەوە زانیارییە، یان بەڵگەیەک کە بەرپرسێکی باڵا ئەو قسەیەی کردبێ لایەنێکی کوردی دەستی هەبووبێ لەو مەسەلەیەدا ئێمە ئەوە رەتدەکەینەوە، ئەوان تا ئێستاکە گومانێک یان رایەکی وایان بە ئێمە نەوتووە بەوەی کە نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستانین، یان ئێمەیان ئەگادارکردبێتەوە کە شتێکی وا هەیە، کاری وا نەبووە.
لڤین: رایەک هەیە گوایە بەشێکی زۆر لە هۆکارەکان و هاتنی داعش پەیوەندیی هەیە بە سیاسەتی مالیکییەوە، ئێران ئێستا خۆی ئەمە دەزانێ؟ رای ئێستای لەسەر مالیکی چییە؟
نازم دەباغ: هەتا ئێستا نەهاتوونەتە سەر ئەوەی رایەکی دیاریکراو بدەن، بەڵام بە دڵنیاییەوە ئەو رووداوانەی لە عێراق روویانداوە دەرئەنجامن، ئەنجامەکەشی یەک سیاسەتی حکومەتی عێراق بۆ چارەسەری کێشەکانە، لەهەمان کاتیشدا ئەو ناوچەیەی کە ئەو رووداوانەی لێ روودا قاعیدەیەکی فراوانی بەعسی تێدا بووە، کە بووەتە هاوکاریکردن لەگەڵ ئەوان، هەموو لایەک پێکەوە لەگەڵ رێزگرتنی بۆچوونی بەیتی شیعەن لە عێراقدا، کە کێ دیاریدەکا بۆ سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، لەبەر ئەوە ئەو راو بۆچوونانە نابینین پشتگیریییەکێک بکەن و یەکێکی تر لەجێی دابنێن.
لڤین: سەبارەت بە سەردانی وەفدە کوردەکە بۆ ئێران، سەردانەکە بە مەبەستی چی بوو؟ ئایا کۆماری ئیسلامی چ پەیامێکی هەبوو؟ ئەو وەفدەی کە پێشووتر لە ئێران بوو، مەبەستم نێچیرڤان بارزانی و مەلا بەختیار و کاک فازل و ئەوانە کە لە ئێران بوون، ئەوەمان ناوێ کە لە راگەیاندنەکان بڵاوبووەوە کە سەردانێکی دۆستانە بوو و جەخت لەسەر پەیوەندیی نێوان هەر دوولا کرایەوە.
نازم دەباغ: ئێ باشە هەر ئەوەیە، خۆ زۆر جار ئەوەی لە راگەیاندنەکان بڵاودەبێتەوە زیاتر لەوە دەڕۆن کە هەیە نەک کەمتر، مەسەلەی راگەیاندن دەکەوێتە تەفسیر و تەحلیلەوە، ئەگەر نا هەر لە چوارچێوەی ئەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران بانگهێشتی شاندێکی هەرێمی کوردستانی کردووە لەو کەسانەی کە ناوت هێنان لە دانیشتنەکەدا زۆربەی کاتەکە باسی لێکدانەوەی وەزعی سیاسیی عێراق و هەرێمی کوردستان و ناوچەکە بووە، بەدڵنیاییەوە ئێران لە بەرنامەیدا هەیە هاوکاریکردن بە راوێژکاری بێت، یان ئەو هاوکارییانەی کە عێراق داوایاندەکات کە دژایەتیی داعش و تیرۆر بکات، بەڵام شاندی هەرێمی کوردستان جەختی کردەوە کە ئێمە دژی تیرۆرین و ئێمە دژی ئەوەین کە ببین بە تەرەفێک، نابین بە تەرەفێک کە شەڕی تائیفی و رقی بەدواوە بێت، ئێمە ئامادەین پارێزگاری لە ناوچەکانی خۆمان بکەین و ریگا نەدەین داعش بێتە ئەو ناوچانەی کە سوپای عێراقی چۆڵیان کردووە، هێزەکانی پێشمەرگە چوون بیانپارێزن لەوەی داعش و تیرۆرستەکانبچنە ناویانەوە.
ئێمە لە چوارچێوەی دەستوری عێراقی کاردەکەین، کاک نێچیرڤان خۆشی بۆ رۆژنامەی (شرق الئەوسەت) جەختی کردووەتەوە لەگەڵ چارەسەرکردنی کێشەکانی خۆمانین بە شێوەیەکی یاسایی، بەڵام ئەو قۆناغەی ئێستا قۆناغێکی تازەیە، زیرەکی و وریایی و لێبوردەیی زیاتری دەوێ بۆ ئەوەی بتوانی ئەو وەزعەی ئێستا بگونجێنی لەگەڵ عێراقێکی فیدراڵیی دەستوریی راستەقینەدا.
لڤین: ئەگەر حکومەتی هەرێم ئامادە نەبێ رووبەرووی داعش بێتەوە چی دەبێت؟ ئایا ئێران هاوکاریی کوردەکانی عێراق دەکات؟
نازم دەباغ: من پێموایە کۆماری ئیسلامی ئێران و هەرێمی کوردستان سیاسەتێکی روونیان هەیە، هاوکارن بۆ چەسپاندنی ئەمن و ئاسایش لە ناوچەکە، لەهەمان کاتیشدا لایەنگری ئەوەن کە کورد پارێزگاری لە ناوچەکانی خۆی دەکات، پێکەوەش هەر دوولا دژی تیرۆر و ئیرهابن، جا ئەگەر داعش بیکات، ئەگەر بەعسییەکان بیکەن، ئەگەر قاعیدە بیکات، ئەگەر هەر لایەک بیکا، ناکرێ ئێستا پێشبینیی ئەوە بکەین کە پارتی یان حکومەتی هەرێم یان یەکێتی هاوکاریی ئێران نەکات چی دەکا؟ پێموایە هەموومان پێویستیمان بە یەکتر دەبێت.
ئەمڕۆ بارودۆخەکە وای لێهاتووە لەبری ئەو دروشمە گەورە و قەبانەی ئێمە هەمانە پێویستیمان بە دۆستایەتی و هاوپەیمانێتی هەیە، کوردستانی عێراق و هەرێمی کوردستان نابێ بیر لەوە بکاتەوە ناتەبایی هەبێ لە نێوان هەرێمی کوردستان و تورکیا، هەرێمی کوردستان و ئێران، دیارە گەرمی و ساردی هەبووە لە پەیوەندییەکاندا، بەڵام هەرگیز پچڕان نەبووە، یان ئێران بیری لەوە کردبێتەوە رێگای کۆمەک و هاوکاری لە هەرێمی کوردستان ببڕێ، بە پێچەوانەوە من پێموایە دەکرێ ئەو مەرجانەی ئێستا لە ئارادان ئەو هاوپەیمانییە بەردەوامیدەدەن.
لڤین: بۆچوونی ئێران چییە لەسەر جێگیرکردنی پێشمەرگە لەسەر ناوچە سنورییەکان؟ بە تایبەت لە کەرکوکدا؟
نازم دەباغ: هەتا ئێستا بۆچوونیان باش بووە و رایەکی سلبییان نەداوە لەسەر ئەوەی بۆ پێشمەرگە چوونەتە ئەو ناوچانە، بەڵکو لەگەڵ ئەوەن پێشمەرگە ناوچەکانی خۆی بپارێزێ لە دەستی داعش و تیرۆرستان، تا ئێستا هیچ جۆرە هەڵوێستێکی خراپیان نەبووە.
لڤین: ئایا وەفدە کوردییەکە بەڵێنیان بە ئێران داوە کە پێشمەرگە هاوشانی سوپای عێراق رووبەرووی داعش ببنەوە؟
نازم دەباغ: دیارە من پێشتر ئاماژەم بەوەدا کە حکومەتی هەرێمی کوردستان خۆی دەپارێزێ لە شەڕیکدا کە تەرەف نەبووبێ تێیدا، لە شەڕیکدا کە لە پێناو پاراستنی ناوچەکانی خۆی بێت، لە داهاتووشدا سەیری هەڵوێستەکانی حکومەتی عێراقی دەکات، ئەگەر هەموو پێکەوە هاوبەشبن ئەوە بابەتێکی ترە، تا ئێستا شەڕەکان زیاتر بۆنی تایەفەگەرییان لێدێت، جەختیان لەسەر ئەوە کردووەتەوە کە نابێت ئەم شەڕە لە ژێر پەردەی تیرۆردا ببێتە شەڕی تائیفی.
لڤین: ئێران لەرێی سوپای قودسەوە هاوکاریی سوپای عێراقی کردووە دژی داعش. تا چەند ئەوە راستە؟
نازم دەباغ: ئەوە بەرپرسیارێتییە، تایبەت بەوە دوێنێ وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، وتی شتی وانییە.
لڤین: ئایا ئێران ئامادەیە هاوکاریی سەربازیی عێراق بکات؟
نازم دەباغ: ئێران ئامادەی هاوکاریی عێراقە بە پێی ئەو داواکارییەی کە عێراق دەیکات.
لڤین: رۆڵی ئێران چییە لە چەکدارکردنی چەکدارە شیعەکان؟ بە تایبەت هەندێ چەکداری شیعەمان بینی لە شاری کەرکوکدا نمایشی سەربازییان دەکرد؟ هەروەها لە باشوری عێراقدا بە هەمان شێوە خەڵک چەکدار دەکرێ بە ناوی رووبەرووبوونەوەی تیرۆر و داعش، ئایا ئێران ئاگادارە؟
نازم دەباغ: وەکو وتم ئێران هیچ راگەیاندنێکی نییە بە غەیری ئەوەی کە وتوویەتی ئێمە ئامادەی هاوکاریی عێراقین بۆ رووبەرووبوونەوەی ئیرهاب و قاعیدە و تیرۆر، ئەمن و ئاسایش بە پێی ئەو داخوازییانەی کەدەیکا، تا ئێستا عێراقیش نەهاتووەتە سەر ئەوەی بە رەسمی داوایکردبێ، چەکدارکردنی خەڵکیش چ شیعە بێ یان سوننە، چ کورد بێ، بە تایبەتیش لە ناوچەکانی لە ژێر دەسەڵاتی حکومەتی عێراقیدایە لە چوارچێوەی ئەو ئیمکانیاتانەیە کە ت ائێستا خۆی هەیەتی، عێراقیش تا ئێستا نزیکەی (٢٧) ملیار دۆلاری سەرفکردووە بۆئەوەی سوپای خۆی و هێزی خۆی بەهێز بکات، لە هەر شوێنێکیش خەڵک خۆی بچێ خۆی فیداییبکاو خۆی ناونوسبکا دژی داعش ئەوە دەرگایان کردووەتەوە، هەر کەس خۆی ناونوسبکا چەک وەردەگرێ، جا لە کەرکوک بێ، لە بەغداد بێ، لە سامەرا بێ، لە هەر شوێنێک بێ.
لڤین: ئایا ئێران پشتیوانیی کورد دەکات پۆستی سەرۆکی کۆمار وەربگرێتەوە؟
نازم دەباغ: من ئەوەی هەستم پێکردووە، بە شێوەیەکی گشتیی ئەوان پێیانوایە ئەو سیستەمەی کە لە عێراق هەیە تاکوو ئێستا سەرۆک کۆمار کە کوردە، سەرۆک پەرلەمان کە سوننەیە، سەرۆکی حکومەت کە شیعەیە، باشترین شێوەیە بۆ حکومڕانیی عێراق.
لڤین: سەبارەت بە رۆڵی ئێران لە کێشەکانی ناوخۆی یەکێتی، ماوەیەک زۆر باسدەکرا کە ئێران زۆر هاوکاریی یەکێتی دەکات بۆ ئەوەی کێشە ناوخۆییەکانی یەکێتی چاکبکات، ئێستا ئەو هاوکاریی و نێواندگیرییە بەکوێ گەیشت؟
نازم دەباغ: یەکێتی پەیوەندییەکانی خۆی نەشاردوونەتەوە لەگەڵ ئێراندا، خۆیشی بە هاوپەیمان زانیوە، چۆن ئێستا لایەنەکانی تر هەریەکەو خۆی بە هاوپەیمانی وڵاتێک دەزانێ، یەکێتییش وەکو هاوپەیمانێک هاوپەیمانە لەگەڵ ئێران، کە ئەویش پێیخۆشە یەکێتی بەهێز بێت و کێشەی نەبێت و هاوکار بێ لەگەڵ هەموو ئەو
لایەنانەی لە عێراقدا کاردەکەن بۆ عێراقێکی تازە و بۆ چەسپاندنی ئەمن و ئاسایش.
لڤین: بۆچی هەست بە دۆخێک لە گرژی لە نێوان ئێران و پارتیدا هەیە؟
نازم دەباغ: من پێموایە هەموو لایەنە سیاسییەکانی کورد هەتا حیزبی شیوعیی عێراقی کە لە مەرزەکاندا دۆستایەتیی هەبووە لەگەڵ کۆماری ئیسلامیی ئێراندا، لەوانە لە هەموویان زیاتر خۆتان دەزانن پارتیدیموکراتی کوردستان لە کەیەوە هاوکاری و دۆستایەتیی هەبووە، لە دوایەوە یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان، لە دوایەوە حیزبی سۆسیالیستی کوردستان و زەحمەتکێشانی کوردستان و بزوتنەوەی ئیسلامیی کوردستان و کۆمەڵی ئیسلامیی کوردستان هەتا گۆڕانیش لە پەیوەندیدایە لەگەڵ کۆماری ئیسلامیی ئێراندا، پەیوەندییەکان تەنیا تایبەت نین لەگەڵ یەکێتی، ئەوەی جەنابیشت باسیدەکەیت من بە پێچەوانەوە دەیبینم، کە دواجار کاک نێچیرڤان وەکو سەرۆکی حکومەتی کوردستان کە پارتییە و هەیئەتێکی پارتییشی لەگەڵ بووە، بەس بە تەنیا نەهاتووە.
گۆڤاری لڤین، دیدار: ژیار محەمەد، فۆتۆگرافەر: ناسر عەزیمی، ژمارە: 273، لاپەڕەکانی 13 ـ 10.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- ههرێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات