هه‌موو لایه‌كتان به خێر بێن و به‌یانیتان باش..
خۆشحاڵم به‌وه‌ی داوه‌تی منتان كرد بۆ به‌شداریكردن له‌و ڕێوڕه‌سمه‌ی ئیمزاكردنی پرۆتۆكۆڵی نێوان ئاوامیدیكا و سانۆفیی فه‌ڕه‌نسی.
ئه‌وه‌ی دكتۆر به‌هرام باسی كرد من ده‌مه‌وێ هه‌ندێك شتی دیكه‌ی بخه‌مه سه‌ر، كاكه دكتۆر به‌هرام یه‌كێكه له‌و كادیرانه‌ی كه به ڕاستی جێی شانازییه بۆ میلله‌ته‌كه‌مان و بۆ گه‌لی كوردستان. ئه‌و ماوه‌یه‌كی دوور و درێژ له سوید بووه و ئه‌گه‌رچی خۆی باسی نه‌كرد، به‌ڵام بۆ زانیاریتان ئه‌و یه‌كێك بووه له‌و كه‌سانه‌ی ده‌رمانی چاره‌سه‌ركردنی ئاوی ڕه‌شی له‌سه‌ر ئاستی جیهاندا دۆزیوه‌ته‌وه، دۆزه‌ره‌وه‌ی ئه‌و چاره‌سه‌رییه دكتۆر به‌هرامه. له‌به‌ر ئه‌وه ئه‌و ناوێكی دیاره نهك ته‌نها له كوردستان و له عیراق، به‌ڵكوو له هه‌موو جیهان ناوێكه و بۆ ئێمه وه‌كوو كورد به ڕاستی جێی شانازییه خه‌ڵكی وامان هه‌بێت و پیرۆزبایی لێ ده‌كه‌م.
وه‌كوو خۆی له سه‌رتاوه باسی كرد ته‌شریفی هێنا بۆ كوردستان و باسی ئه‌وه‌مان كرد كه پێویسته ده‌رمان له كوردستان بگه‌یه‌نینه ئاستێك هه‌موومان لێی دڵنیا بین، منداڵی كابرایه‌كی هه‌ژار و منداڵی ده‌وڵه‌مه‌ندێك هه‌موومان دڵنیا بین له‌وه‌ی ئه‌و ده‌رمانه‌ی به‌كاری ده‌هێنن، ده‌توانن پشتی پێ ببه‌ستن.
به داخه‌وه چیرۆكی ده‌رمان و كواڵیتیی خراپی ده‌رمان چه‌ندین ساڵ و چه‌ند سه‌رده‌مێكه به‌رده‌وامه و هه‌یه، به‌ڵام ده‌مه‌وێ ده‌ستخۆشی له ئه‌ركی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی و وه‌زیری ته‌ندروستی د. ڕێكه‌وت بكه‌م كه به ڕاستی له كابینه‌ی حه‌وته‌وه وه‌كوو خۆی ئاماژه‌ی پێ دا كاری زۆر باشی كردووه، به‌ڵام ئێمه ڕێگایه‌كی زۆرمان له به‌رده‌مدایه بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ینه ئه‌و ئاسته‌ی هه‌موومان چاوه‌ڕیی ده‌كه‌ین و میلله‌ته‌كه‌مان شایسته‌ی خزمه‌تی زیاتره له‌م بواره‌دا.
پرسى ته‌ندروستی و پرسى ده‌رمان وه‌كوو جه‌نابی باڵیۆزی سوید ئێستا باسی لێوه كرد یه‌كێكه له پرسه گرنگه‌كانی هه‌موو وڵاتێك و ناكرێ هه‌رێمی كوردستان له‌گه‌ڵ سوید، یان وڵاتانی دیكه‌ی ڕۆژئاوایی به‌راورد بكرێت، به‌ڵام سیسته‌می ته‌ندروستی له وڵاتی ئێمه كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌ی ئه‌م وڵاته‌یه.
ده‌بێ به‌ر له هه‌موو شتێك دان به‌وه‌دا بنێێن كه ئێمه كێشه‌یه‌كمان هه‌یه، سیسته‌می ته‌ندروستی نهك له كوردستان، به‌ڵكوو به بۆچوونی من له هه‌موو عیراق سیسته‌مێكی شكستخواردووه و شكستی ئه‌و سیسته‌مه له‌وه‌دا ده‌ست پێده‌كات كه حكوومه‌ت خۆی له دابینكردنی هه‌موو پێداویستییه‌ك به‌رپرسیار كردووه و ناتوانێت وه‌كوو پێویست به ستانداردێكی نێوده‌وڵه‌تی ئه‌و خزمه‌تگوزارییه پێشكه‌شی هاوڵاتیانی عیراق بكات به شێوه‌یه‌كی گشتی.
پێموایه كێشه‌كه لێره‌وه ده‌ست پێده‌كات، دواتر دێینه سه‌ر دروستكردنی بینا و نه‌خۆشخانه كه كارێكی تا بڵێی باش و جێگه‌ی ده‌ستخۆشییه و تا بڵێی جێی شانازییه كه ده‌بینین ئێمه ساڵ به ساڵ نه‌خۆشخانه‌ى تازه دروست ده‌كه‌ین و دیسانه‌وه ده‌ڵێم كار و ماندوبوونی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی و خودی وه‌زیر له‌م مه‌سه‌له‌یدا زۆر به‌رز ده‌نرخێنم و ئه‌و پڕۆژانه‌ی پێشتر مابوون، به هاوكاری له‌گه‌ڵ وه‌زیری پلاندانان د.عه‌لی سندى بخه‌نه سه‌ر ڕێ و جێبه‌جێیان بكه‌ن، به‌ڵام من دڵنیاتان ده‌كه‌مه‌وه دروستكردنی ته‌لاری جوان و نه‌خۆشخانه‌ی باش و جوان ئه‌وه كێشه‌ی كوردستان نیه، كێشه‌ی ئێمه ئه‌وه‌یه سیسته‌می ته‌ندروستی له وڵاتی ئێمه‌دا چاره‌سه‌ر بكرێت، ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر كرا، شتی دیكه‌یشی به دوادا دێت، ئه‌گه‌ر سیسته‌م وه‌ك خۆی مایه‌وه و چاره‌سه‌ر نه‌كرا، بێگومان سه‌د نه‌خۆشخانه‌ش دروست بكه‌ین، هیچ سوودێكی نیه.
هیوادارم وه‌زاره‌تی ته‌ندروستیی هه‌رێمی كوردستان به هاوكاری له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی ته‌ندروستیی به‌غدا پێكه‌وه كار بكه‌ن و ئه‌مه‌ش به یه‌ك لا ناكرێت، به‌ڵكوو ده‌بێ به‌رده‌وام هه‌ماهه‌نگی له نێوان هه‌ولێر و به‌غدادا هه‌بێت له‌سه‌ر پرسى ده‌رمان، له‌سه‌ر پرسى كواڵیتیی ده‌رمان، له‌سه‌ر پرسى سیسته‌می ته‌ندروستی له‌م وڵاته‌دا، كه ده‌بێ هه‌ماهه‌نگیی ته‌واو له نێوان وه‌زاره‌تی ته‌ندروستیی هه‌رێم و به‌غدادا هه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌نه ئه‌نجامێك كه له كۆتاییدا خزمه‌ت به هه‌موو هاوڵاتیانی عیراق بكات به شێوه‌یه‌كی گشتی.
ئه‌م كاره‌ی ئه‌مڕۆ لێره ده‌كرێت به بڕواى من سه‌ره‌تایه‌كی زۆر گرنگه، ده‌ستخۆشی له ئاوامیدیكا ده‌كه‌م و سوپاسی كۆمپانیای سانۆفیى فه‌ڕه‌نسی ده‌كه‌م كه متمانه‌یان به ئاوامیدیكا داوه، ئه‌مه نیشانه‌ی ئه‌وه‌یه ئاوامیدیكا ئه‌و كاره‌ی ده‌یكات له ستانداردێكی به‌رزدایه، ئه‌گینا نه‌ده‌كرا كۆمپانیای سانۆفیى فه‌ڕه‌نسی بێت و گرێبه‌ستیان له‌گه‌ڵ ئیمزا بكات.
هیوادارم ئه‌و ڕێوڕه‌سمه‌ی ئه‌مڕۆ سه‌ره‌تایه‌ك بێت بۆ ده‌ستپێكردنی په‌یوه‌ندییه‌كی درێژخایه‌ن له نێوان ئاوامیدیكا و سانۆفیی فه‌ڕه‌نسیدا، ئه‌مه ده‌ستپێكردنه‌كه‌ی بێت و له ئه‌نجامدا بگه‌نه ئاستێك بتوانن به‌رهه‌می وا له كوردستان بۆ هه‌موو عیراق دابین بكه‌ن، هه‌موو هاووڵاتیانی ئه‌م وڵاته به شێوه‌یه‌كی گشتی له كواڵیتیی ئه‌و ده‌رمانه ئاگادار بن كه به‌كاری دێنن.
جێی خۆیه‌تی و نابێ له بیریشی بكه‌م ده‌مه‌وێ ئه‌وه بڵێم نهك له‌به‌ر ئه‌وه‌ی د. عه‌لی سندى لێره دانیشتووه، به‌ڵام به ڕاستی ئه‌رك و ماندوبوونی ئه‌م به‌ڕێزه له دانانی ئاوامیدیكا زۆر به‌رز ده‌نرخێنم، ڕاسته من له سه‌ره‌تاوه ئیشه‌كه‌م پێ گوت، به‌ڵام ئه‌و شه‌و و ڕۆژ به كاری خۆی له‌گه‌ڵ د.به‌هرام ئه‌و ئامانجه‌ی ئێمه هه‌مانبوو جێبه‌جێیان كرد، زۆر سوپاس و ڕێز و پێزانینى تایبه‌تیشم بۆ ئه‌رك و ماندووبوونی ئه‌و هه‌یه.
وه‌كوو باسم كرد، هیوادارم ئه‌مڕۆ سه‌ره‌تایه‌ك بێت بۆ په‌یوه‌ندیی درێژخایه‌ن له نێوان ئه‌م دوو كۆمپانیایه، به هیوای ئه‌و ڕۆژه‌ی ئێمه له‌م وڵاته‌دا ببینین سیسته‌مێكی ڕێكوپێكی ته‌ندروستیمان هه‌یه و پێویستی به‌وه نه‌كات بۆ هه‌ر شتێكی كه‌م، ڕوو له وڵاتانی دراوسێ بكه‌ین، به‌ڵكوو بگه‌ینه ئاستێك كه وڵاتانی دراوسێ بۆ چاره‌سه‌ری بێنه هه‌رێمی كوردستان. هیوادارم بگه‌ینه ئه‌و ئاسته له هه‌رێمی كوردستان.
هه‌روه‌ها له یه‌ك پرسدا دڵنیام له‌وه‌ی ئێمه كادیر و خه‌ڵكی باشمان له ده‌ره‌وه هه‌یه كه ساڵه‌های ساڵه ئه‌زموونی باشیان هه‌یه و له ده‌ره‌وه ژیاون، ئه‌وانه‌ی له نێو هه‌رێمدا ده‌ژین كادیری زۆر باش و گه‌نجی زۆر باش و ڕێكوپێكن و خه‌مخۆرن و ده‌یانه‌وێ كار بكه‌ن و ده‌بێ بواریان پێ بدرێت كار بكه‌ن.
د. ڕێكه‌وت له قسه‌كانیدا باسی ئه‌رك و ماندوبوونی وه‌زاره‌تی ناوخۆ و ئاسایشی كرد، ده‌مه‌وێ لێره هه‌ر خۆیشم سوپاسیان بكه‌ن و داواشیان لێ بكه‌م كه جددیتر بن له هاوكاریكردنی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی بۆ ئه‌وه‌ی ڕێگه به‌وه نه‌درێت وڵاته‌كه‌مان ببێته شوێنێك بۆ ئه‌وه‌ی كه‌سانێك ده‌رمانی ماوه به‌سه‌رچوو به‌سه‌ر میلله‌تی ئێمه‌دا ساغ بكه‌نه‌وه. ئه‌مه گوناهێكی زۆر گه‌وره‌یه و ده‌بێ ئه‌و بازرگانانه‌ی ئه‌و ئیشه ده‌كه‌ن به ویژدانه‌وه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ئه‌م پرسه‌دا بكه‌ن. به داخه‌وه هه‌ندێك جار ده‌بینین زۆر بێ ویژدانانه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ئه‌م پرسه ده‌كرێت كه پرسێكی مرۆیى یه، پرسێكی نه‌ته‌وه‌یى یه و پێویست به‌وه ده‌كات ئه‌وانه‌ی كاری ده‌رمان ده‌كه‌ن و بازرگانیی ده‌رمان ده‌كه‌ن، زۆر به ویژدانه‌وه هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ ئه‌م بابه‌ته بكه‌ن.
به هیوای ئه‌و ڕۆژه‌ی بگه‌ینه ئه‌و ئاسته له هه‌رێمی كوردستان.
هه‌مووتان به‌خێر بێن، زۆر سوپاستان ده‌كه‌م بۆ ئه‌م داوه‌ته.
سێ شەممە, 11 ئازار 2014
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه 10ى ئازارى 2014، به ئاماده‌بوونی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمی كوردستان، له هۆتێلی ڕۆتانا له هه‌ولێر گرێبه‌ستی به‌رهه‌مهێنانی هاوبه‌شى ده‌رمان له نێوان كۆمپانیای نیشتمانیی ئاوامیدیكا و كۆمپانیای سانۆفیی فه‌ڕه‌نسیدا ئیمزا كرا، كه سێه‌مین گه‌وره‌ترین كۆمپانیاى جیهان و گه‌وره‌ترین كۆمپانیاى دروستكردنى ده‌رمانه له ئه‌ورووپا.
له ڕێوڕه‌سمه‌كه‌دا كه ژماره‌یه‌ك له وه‌زیرانی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و ژماره‌یه‌ك له نوێنه‌ر و كونسوڵی وڵاتانی بیانی له هه‌رێمی كوردستان و باڵیۆزی سوید له عیراق و ژماره‌یه‌ك له خاوه‌نكاران له بواری كه‌رتی ده‌رماندا ئاماده‌ی بوون، پرۆفیسۆر د. بارام خدر به‌ڕێوه‌به‌ری كۆمپانیای نیشتیمانیی ئاوامیدیكا بۆ ده‌رمان له وته‌یه‌كدا ئیمزاكردنی ئه‌م گرێبه‌سته‌ی به ڕووداوێكی زۆر گرنگ له قه‌ڵه‌م دا و دووپاتی كرده‌وه به‌م گرێبه‌سته كۆمپانیاكه‌یان ده‌توانێت به‌رهه‌مه گرنگه‌كانی سانۆفی له هه‌رێم و له عیراق به‌گشتی به‌رهه‌م بهێنێت.
هه‌روه‌ها كورته‌یه‌كی له‌باره‌ی كۆمپانیای ئاوامیدیكا و دامه‌زراندنی پێشكه‌ش كرد كه به پاڵپشتیی ڕاسته‌وخۆی نێچیرڤان بارزانی له‌پێناو به‌رهه‌مهێنانی ده‌رمان به كواڵیتیه‌كی به‌رز دامه‌زرا و له‌گه‌ڵ شاره‌زایانی ئه‌ورووپایی دیزاینی كۆمپانیاكه له 2005 ئاماده كرا و كارێكی زۆر جددی له‌سه‌ر كرا تا به شێوه‌یه‌كی فه‌رمی له لایه‌ن سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستانه‌وه كرایه‌وه، ئینجا ساڵی 2010 ده‌ست به به‌رهه‌مهێنان كرا و ساڵ به ساڵیش به‌رهه‌مهێنانه‌كه‌ى له زیادبووندایه .
هه‌ر له‌م ڕێوڕه‌سمه‌دا وه‌زیری ته‌ندروستیی حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ئاماژه‌ی به‌وه دا ئه‌م گرێبه‌سته سوودێكی زۆری بۆ هه‌رێمی كوردستان ده‌بێت و ڕوونى كرده‌وه كه كابینه‌ی حه‌وته‌می حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان هه‌ر له سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربوونییه‌وه، گرنگی به بواری ته‌ندروستی داوه و كه‌رتی ده‌رمانیشی له‌و بواره‌دا له ڕیزبه‌ندی یه‌كه‌م داناوه. هه‌روه‌ها ڕایگه‌یاند له ماوه‌ی ده‌ستبه‌كاربوونیدا چه‌ندین نه‌خۆشخانه دروست كراون كه كۆی گشتییان 2700 ته‌ختی نه‌خۆش پێك ده‌هێنن و گوژمه‌ی زیاتر له 800 ملیۆن دۆلاری تێچووه.
ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كرد كه ئێستا له هه‌رێمی كوردستان 75 نه‌خۆشخانه و 993 بنكه‌ی ته‌ندروستی هه‌ن و له ماوه‌ی دوو ساڵی ڕابردوودا 2700 پزیشك دامه‌زراون. هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كرد كه ته‌نیا له ساڵی 2013دا وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی ده‌ستى به‌سه‌ر 900 ته‌ن ده‌رمانی ماوه‌به‌سه‌رچوودا گرتووه، كه به گوته‌ی وه‌زیر زیاتر له 80%یان پێش ئه‌وه‌ی بێنه ناو هه‌رێمی كوردستانه‌وه، له بازگه‌كان گیراون.
لاى خۆیه‌وه نێچیرڤان بارزانى له په‌یڤه‌كێدا وێڕای پیرۆزبایی به بۆنه‌ی ئیمزاكردنی ئه‌م گرێبه‌سته‌وه، ئاماژه‌ی به‌وه دا كه خاوه‌نی كۆمپانیای ئاوامیدیكا د. به‌هرام یه‌كێك بووه له‌و كه‌سانه‌ی ده‌رمانی چاره‌سه‌ركردنی ئاوی ڕه‌شی له‌سه‌ر ئاستی جیهاندا دۆزیوه‌ته‌وه، له‌به‌ر ئه‌وه ئه‌و ناوێكی دیاره نهك ته‌نها له كوردستان و له عیراق، به‌ڵكوو له هه‌موو جیهان ناوێكه و بۆ كورد جێی شانازییه خه‌ڵكی واى هه‌بێت.
سه‌رۆك وه‌زیران ڕوونى كرده‌وه كه مه‌به‌ستی سه‌ره‌كیی حكوومه‌ت له پاڵپشتیكردنی ئه‌م جۆره پڕۆژانه، هێنانه‌دی ویستی گه‌لی كوردستانه به‌وه‌ی كه‌سانی هه‌ژار و ده‌وڵه‌مه‌ند وه‌كوو یه‌ك ده‌رمانیان ده‌ستبكه‌وێت و نیگه‌رانیی خۆیشی له‌وه نیشان دا كه تا ئێستا گرفتی كواڵیتیی ده‌رمان له هه‌رێمی كوردستان گرفتێكی دیاره و نه‌یشارده‌وه سیسته‌می ته‌ندروستی له هه‌رێمی كوردستان و هه‌موو عیراقیش سیسته‌مێكی شكستخواردووه .
نێچیرڤان بارزانی ئاماژه‌ی به‌وه دا شكستی ئه‌و سیسته‌مه له وه‌دا ده‌ست پێده‌كات كه حكوومه‌ت خۆی له دابینكردنی هه‌موو پێداویستییه‌ك به‌رپرسیار كردووه و ناتوانێت وه‌ك پێویست به ستانداردێكی نێوده‌وڵه‌تی ئه‌و خزمه‌تگوزاریبه پێشكه‌شی هاووڵاتیانی عیراق بكات به شێوه‌یه‌كی گشتی.
دووپاتیشی كرده‌وه به نه‌بوونی سیسته‌مێكی سه‌ركه‌وتووی ته‌ندروستی، دروستكردنی بینا و نه‌خۆشخانه‌ی به‌رز و باش هیچ سوودێكی نابێت. هاوكات زۆر سوپاسی وه‌زیری ته‌ندروستی و وه‌زیری پلاندانانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانى كرد بۆ ئه‌و ئه‌رك و ماندووبوونه‌ی ئه‌نجامیان دا بۆ سه‌رخستنی ئه‌م پڕۆژه‌یه و هیوای خواست وه‌زاره‌تی ناوخۆ و ئاسایش كه درێغیان له ئه‌ركی خۆیاندا نه‌كردووه، زیاتر كار بۆ ڕێگه‌گرتن له هێنانی ده‌رمانی ماوه به‌سه‌رچوو بۆ هه‌رێمی كوردستان بكه‌ن و گوتى گه‌لی كوردستان شایسته‌ی باشترین خزمه‌تگوزارین له‌م بواره‌دا.
هه‌ر له‌م ڕێوڕه‌سمه‌دا باڵیۆزی سوید له عیراق و نوێنه‌ری كۆمپانیای سانۆفیی فه‌ڕه‌نسی و نوێنه‌رى وه‌زیرى ته‌ندروستیى عیراق وتاری خۆیان پێشكه‌ش كرد. له كۆتاییشدا ڕێككه‌وتنه‌كه له نێوان هه‌ردوو كۆمپانیاى سانۆفى و ئاوامیدیكادا ئیمزا كرا.
سێ شەممە, 11 ئازار 2014