«ناظم دباغ» در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا، خواستار جلوگیری از تفرقه میان مسلمانان شد
تهران - ایرنا - «ناظم عمر دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران در حاشیه بیستمین نمایشگاه مطبوعات در تهران؛ «طایفه گرایی» را «زاییده غرب» دانست و گفت: مسلمانان باید افکار دینی خود را اصلاح کنند و برای جلوگیری از تفرقه، تحت تأثیر تبلیغات سوء غرب قرار نگیرند.
به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، «ناظم دباغ» با تأکید بر تغییر نگرش مسلمانان و کنار گذاشتن اختلافات جزیی گفت: شیعه، سنی و کُرد همگی با هم باید از مرزهای عراق دفاع کنند.
دباغ با تشکر از کمکهای جمهوری اسلامی ایران و حسن همکاری آن با عراق در همه زمینهها از جمله اطلاعرسانی افزود: نمایندگی رسانههای ایرانی در اربیل در شمال عراق، با رسانههای اقلیم کردستان همکاری نزدیکی دارند.
وی افزود: در کردستان عراق 21 روزنامه منتشر میشود که همگی اخبار تجاوز و شکستهای اخیر تروریستهای داعش را به خوبی پوشش میدهند.
وی سطح روابط اقلیم کردستان عراق با ایران را عالی توصیف کرد و ابراز امیدواری کرد که این روند در آینده هم ادامه یابد.
وی با اشاره به تشکیل نیروهای حمایت مردمی کرد در 'کوبانی' و دفاع غیرتمند آنها از اهالی این شهر در برابر تروریستهای متجاوز داعش گفت: کردها با جان و دل از خاک و ناموس خود دفاع میکنند.
وی با ابراز رضایت از عملکرد دولت جدید عراق به نخست وزیری «حیدر العبادی» گفت: این امر تحولی برای عراق بود و انتقال قدرت موجب شد سنی، شیعه و کُرد با تفکری جدید با یکدیگر همکاری کنند.
بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاریهای تهران از هفدهم آبان ماه کار خود آغاز کرده و تا بیست و سوم همین ادامه خواهد داشت.
«ناظم دباغ» در گفتوگو با هفتهنامه «صدا»: موقعیت داعش در کوبانی شکننده است
حمیدرضا آریانپور ـ کوبانی به نماد مقاومت مردم کُرد تبدیل شده است. این شهر که پیش از جنگ با جمعیتی از مردمان کُرد، عرب، ترکمن و ارمنی بیش از 45 هزار نفر را در خود جای داده بود، پس از تشدید جنگ داخلی در سوریه، کوبانی از سال 2012 تحت کنترل نیروهای «ی پ گ» قرار گرفت. در نهایت در سال جاری میلادی اعلام شد که این منطقه کانتون کوبانی را تشکیل داده، تقلیدی از کانتونهای سوئیس با همان آرمانها. آشکار است که این آرمانها دشمنانی چون تروریستهای دولت خودخوانده داعش داشت، اما حمله نیروهای رادیکال «دولت اسلامی» به کوبانی تنها از سر تضادهای ایدئولوژیک نبود. شکست داعش در نفوذ به اقلیم کردستان عراق باعث توجه این گروه تندور به دیگر مناطق کردنشین شد تا کوبانی یکی از اهداف رادیکالها شود. جنایات داعش در این منطقه چیزی شبیه جنایات وحشتناک اینها در دیگر مناطق کردنشین و غیرکردنشین بود، اما تعلل برخی کشورهای منطقه و همچنین کشورهای غربی در حمایت از مبارزان کوبانی، کانون توجه بسیاری از رسانههای مستقل شد. در این میان سیاستهای ترکیه حتی بیشتر از سیاست غرب مورد انتقاد قرار گرفت. نماد وضعیت مورد نقد عکسی بود که از خاک ترکیه گرفته شد و پرچم داعش را بر فرار تپه مشرف به کوبانی نشان میداد. چرایی و چگونگی سیاست گذاری خارجی ترکیه، آمریکا و ایران از مباحث نه حاشیهای که متن بحران کوبانی است؛ شهری که تا آستانه تصرف پیش رفت و بعد به دلیل مقاومت با حملات کم سابقهای مواجه شد. این موضوعات را نماینده نخست اقلیم کردستان عراق در ایران در میان گذاشتهایم.
«ناظم دباغ» متولد شهریور سال 1948 در شهرستان کویه استان اربیل در عراق است. او پس از آزادسازی کردستان عراق در سال 1991 به مسئولیت نیروی اتحادیه میهنی کردستان در استان دهوک انتخاب شد. پس از آن در اتحادیه میهنی کردستان مسئول اداره دفتر سیاسی در اربیل، معاون وزیر آموزش اقلیم کردستان در کابینه یکم و دوم، 3 بار دیگر مسئول دفتر سیاسی، نماینده «جلال طالبانی» و اتحادیه میهنی کردستان همراه با کنگره قومی کردستان در بروکسل بوده تا در ادامه برای مأموریتهایی به ایران بیاید. او نماینده اتحادیه میهنی کردستان در زمینی امور اقتصادی و بازرگانی در جمهوری اسلامی ایران بود تا از سال 2002 تا 2008 میلادی نماینده اتحادیه میهنی کردستان در ایران و در نهایت نماینده حکومت اقلیم کردستان در ایران شود. گفتوگوی «صدا» با او درباره رویدادهای اخیر در کوبانی و دیگر مناطق کردنشین را در پی میخوانید.
مناطق کردنشین بسیاری در ماه های گذشته مورد حمله تررویستها قرار گرفتهاند، چرا کوبانی این چنین توجهی به خود جلب کرده است؟
سیاست داعش در مناطق مختلف کردنشین تفاوتی با همدیگر نداشته است. اما شکست داعش در اقلیم کردستان عراق باعث شد که آنها جنگ را به مناطقی مانند سنجار (شنگال) و کوبانی بکشانند. آنها در این مناطق با تمام توان ظاهر شدند و جنایات آنها توجه همگان را به خود جلب کرد.
همزمان با حمله به کوبانی، نیروهای دولت اسلامی در عراق پیشرویهای قابل توجهی داشتند. بعضا گفته شده که جلب توجهها به کوبانی تاکتیک داعش برای بهبود موقعیت استراتژیک پیرامون بغداد بوده است. آیا این مسأله را تأیید میفرمایید؟
در تفکیک سیاستهای جنگی و نظامی باید گفت که وقتی گروههای نظامی میخواهند عملیاتی انجام بدهند، مسلم است که از همه گزینهها استفاده میکنند. اما من معتقدم که داعش در عراق آنقدر که عقبنشینی کرده، پیشروی نداشته است. داعش برای حمله به مناطق پرجمعیت، نیاز به نیروهای زیادی دارد، اما آنها سیاستی دارند که در چهارچوب آن، هر جا فرصتی به دست بیاورند حتما حملهای را انجام خواهند داد. از این رو، آنچه به آن اشاره کردید میتواند به عنوان یک احتمال در نظر گرفته شود. داعش در کوبانی موقعیت چندان خوبی هم ندارد، ولی به هر حال ممکن است از چنان استراتژیای استفاده کرده باشد.
پیشمرگهای کُرد در آزادسازی بخشهای تصرف شده کوبانی و همچنین جلوگیری از تصرف دیگر نقاط این شهر و منطقه، موفقیت بزرگی به دست آوردند که به تلافی سنگین تروریستها منجر شد. چه عواملی را در موفق عمل کردن نیروهای کُرد موثر میدانید؟
در مورد کوبانی نباید از لفظ آزادسازی استفاده کرد، من «حمایت» از کوبانی را بیشتر میپسندم. مناطق داخلی کوبانی در دست نیروهای پیشمرگ و «ی.پ.گ» بوده و تاکنون هم در دست آنها باقی مانده است. اما مقاومت و وحدت بین نیروهای پیشمرگ و مسلح کُرد که همه دنیا در این مدت شاهد آن بودهاند، مسائلی هستند که باید بسیار مورد توجه باشند. حتی کردهای دیگر مناطق نیز به خاطر کوبانی به خیابانها ریختند. چنین اعتراضاتی در تأیید این مقاومت و اتحاد بوده است.
نیروهای کُرد از سوی چه کشورهایی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم حمایت شدند؟
ظاهرا تا به حال نیروهای غیرکُرد به کوبانی و مناطق اطراف آن نرفتهاند. اما ممکن است از راههای مختلف کمکهایی به کوبانی رسیده باشد. کمکهایی از سوی نیروهای خارجی انجام شده است. آخرین نمونه این کمکها چند روز پیش اتفاق افتاد که در جریان آن، هواپیماهای آمریکایی توانستند از راه آسمان مقداری مهمات نظامی و دارویی به کوبانی برسانند. همانطور که همگان شاهد هستند هواپیماهای آمریکایی به همراه نیورهای ائتلاف، مواضع و سنگرهای داعش را بمباران کردند و لطمات سنگینی به آنها وارد آوردند.
پس میتوان گفت که واشنگتن حمایت لجستیک هم برای نیروهای مبارز کُرد فراهم کرده است.
به نظر من همین طور است. وقتی کمکهایی به وسیله هواپیما انجام میشود و تجهیزات نظامی به کوبانی میرسد قطعا میتوان گفت که آمریکا کمک لجستیک به کردها کرده است.
تهران چطور؟ آیا ایران کمک مستقیم یا غیرمستقیمی در مورد کوبانی داشته است؟
اگر به نامه رئیس اقلیم کردستان به رئیس جمهوری ایران آقای دکتر روحانی و همین طور سخنان جناب آقای بارزانی در کنفرانس خبری با وزیر امور خارجه ایران جناب آقای ظریف در اربیل و همچنین گفتههای بقیه مقامات و نمایندگان ایران و کردستان بازگردیم، میبینیم که همکاری بین دو طرف وجود داشته است. همه مقامات کردستان تأکید داشتهاند که جمهوری اسلامی ایران از روز اول، نقش مثبت خود را ایفا کرده و کمکهای نظامی و انسان دوستانهاش را در اختیار اقلیم کردستان قرار داده است. البته من در مورد همکاری در کوبانی اطلاعات چندانی ندارم؛ اما دور از ذهن نیست که ایران نقش خود را در این منطقه نیز ایفا کرده باشد.
آیا منافع مشترک تهران و اربیل در شرایط حاضر میتواند دو طرف را بیش از این به هم نزدیک کند؟
پدیده تروریسم، در منطقه و حضور داعش در کشورهای خاورمیانه نه تنها تهدیدی برای کردستان و عراق بلکه خطری برای امنیت کل دنیا است. امنیت اقلیم کردستان و عراق هم، امنیت جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین همکاریهای لازم برای مقاومت و مبارزه با داعش از جمله سیاستهای استراتژیکی است که کردستان، عراق و ایران باید آن را مورد ملاحظه قرار دهند.
پس باید در انتظار گرم شدن بیشتر روابط ایران و کردستان باشیم؟
با توجه به تحولات گذشته و رویدادهای کنونی میتوان گفت که آینده خوبی در انتظار روابط دو طرف است. به گمان من، مناسبات متقابل ایران و کردستان و همچنین عراق تقویت خواهد شد.
یک مسأله قابل توجه این است که وقتی نیروهای خودخوانده «دولت اسلامی» در حال پیشروی به سوی کردستان بودند، نیروهای خارجی به سرعت جلوی حرکت بیشتر آنها را گرفتند، اما حمایت واقعی از کوبانی زمان بسیار بیشتری برد و در نهایت هم به سطح حمایت از کردستان عراق نرسید. این تفاوت برخورد یا دست کم تفاوت در نتیجه ناشی از چیست؟
در کل باید گفت که برخی کشورهایی که امروز از وجود داعش احساس خطر میکنند، از ابتدا چنین حسی نداشتند. تصور برخی بر این بود که داعش پتانسیل ایجاد چنین میزانی از خطر را ندارد. وقتی داعش به طرف اقلیم کردستان حرکت کرد، خطرات بالقوه بیشتر مورد توجه قرار گرفت. اگر اقلیم کردستان به دست داعش میافتاد مناطق تحت کنترل داعش در عراق، بسیار بیشتر و موقعیت این گروه نیز بسیار تقویت میشد. به علاوه اقلیم کردستان به دلیل داشتن درآمدهای نفتی منطقه ثروتمندی است که اگر به کنترل نیروهای داعش درمیآمد باعث تقویت بیش از پیش مالی و روحی این گروه میشد. از همین رو، دخالت جدی نیروهای خارجی از همین جا شروع شد تا دست بالا را از داعش بگیرد. در کوبانی هم ما شاهد هستیم که هواپیماهای نیروهای ائتلاف به خصوص ایالات متحده تحرکات خوبی انجام دادهاند. این تحرکات مثبت، در مناطق حضور داعش چه در داخل و چه در خارج کوبانی انجام شده است.
یعنی کوبانی به لحاظ استراتژیک از اهمیت کمتری برای نیروهای ائتلاف برخوردار نبوده است؟
من نمیگویم که اهمیت کوبانی از اقلیم کردستان کمتر بوده است. کوبانی مرحله بعدی تحرکات داعش بود. داعش پس از آنکه سرش در منطقه کردستان به سنگ خورد؛ رو به مناطقی آورد که فکر میکرد میتواند در آنها پیروز باشد. به این ترتیب داعش به مناطقی مانند کوبانی کشیده شد. کوبانی وسط منطقه جغرافیایی نفود داعش بود. دوم اینکه کوبانی از سه طرف توسط نیروهای داعش محاصره شده بود. و سوم اینکه کوبانی از طرف شمال شرق هممرز با ترکیه بود. داعش به این دلایل، تصور میکرد که میتواند به آسانی کوبانی را به تصرف خود درآورد.
آمریکا در روزهایی که خطرات زیادی متوجه کوبانی بود، اعلام کرد که نجات کوبانی اولویت این کشور نیست و مسئله اصلی خارج کردن کنترل پالایشگاههای نفت از دست داعش است. در کل سیاست خارجی آمریکا در مورد مناطق کردنشین را چگونه ارزیابی میکنید؟
به نظر من اولویت برای آمریکا، غرب یا دیگر کشورها؛ حفظ منافع خود آنها است. آن منفعتی که آنها در منطقه دارند و برای حفظ آن تلاش میکنند، همین مسأله انرژی است. مناطق نفتخیز، چه عراق باشد، چه سوریه و چه کل منطقه خلیج فارس، برای آنها مهم است و آنها تلاش میکنند که این مناطق در کنترل آنها بماند. مسأله دیگر این است که یکی از عواملی که باعث ثروتمندشدن داعش شده و در آینده نیز خواهد شد و در قدرت آنها تأثیرگذار است؛ منابع نفتی است. این مسأله میتواند در تصمیمگیریها سهیم باشد. شاید از این رو است که اولویت غرب، آزادکردن مناطق نفتی است.
آیا سیاست کشورهای غربی در مورد مناطق مختلف کردنشین متفاوت است؟ یعنی مثلا در مورد اقلیم کردستان با دیگر مناطق کُردی رفتار متفاوتی میشود؟
همیشه باید مسأله منافع را در نظر گرفت. یک کشور ممکن است بر اساس منافعی که دارد؛ رفتار متفاوتی داشته باشد. ولی امروز، خطر درجه یکی وجود دارد که باعث شده ما کمک از هر سویی را بپذیریم. الان ما از هر کسی که جلوی داعش بایستد؛ استقبال میکنیم. اما روال همان است که همه بر اساس منافعشان عمل میکنند.
آیا غرب به دلیل نیاز به نفوذ ترکیه، دست آنکارا را برای برخورد دلخواه با کردهای این کشور باز گذاشته است؟ آیا ممکن است فشارها روی ترکیه افزایش پیدا کند؟
نمیتوانیم چنین اتهامی را به غرب بزنیم که دست ترکیه را برای سرکوب کردها باز گذاشته است. اما خُب در شرایط موجود هم حرکت قابل توجهی را از سوی ترکیه ندیدهایم. واقعیتی که وجود دارد و ما از طرفهای مختلف میشنویم این است که سکوت ترکیه باعث حرف و حدیثهای بسیاری شده است. گفته میشود که ترکیه به داعشیها اجازه داده است که حملات خود علیه نیروهای کُرد را تشدید کنند. ما از ترکیه انتظار نداشتیم که به داعش کمک کند. اما امروز ترکیه، سیاست جدیدی در پیش گرفته که بر مبنای آن، وزیر خارجه این کشور اعلام کرده است که به نیروهای کردی که قصد کمک به مبارزان کوبانی را دارند؛ اجازه عبور از مرز ترکیه داده خواهد شد. حالا باید منتظر به تحقق پیوستن این دستور باشیم.
اگر این سیاست تحقق یابد، چه چیزی را عامل آن میدانید؟ آیا تظاهرات گسترده کردها در ترکیه مهمترین عامل این تغییر است یا فشارهای بینالمللی هم موثر بوده است؟
تظاهرات کردها در ترکیه حتما یکی از این دلایل است. اما ترکیه در کل، در شرایطی سختی قرار گرفته است. مسأله «واقعیت» و «حقیقت» وجود دارد. امروز کل دنیا برای مبارزه با تروریسم با یکدیگر همکار شدهاند. وقتی ترکیه عضو ناتو باشد؛ نمیتواند به همه پیشنهادات و توصیههای ناتو نه بگوید. از این رو، شاید در شرایط جدید این درک پیدا شده باشد که برای ایجاد امنیت در ترکیه و آرامکردن منتقدان کُرد در این کشور باید راهی پیدا شود که نشان بدهد ترکیه نیت خیری در مورد کردها دارد. اینکه به نیروهای پیشمرگ اجازه عبور از مرز ترکیه داده شده، شاید نشانهای از همین تغییر باشد.
آیا شما به تغییر سیاست ترکیه امید دارید؟
پاسخ این سوال را به آینده موکول میکنم.
در مورد نتیجه عملیات نیروهای ائتلاف بینالمللی چگونه فکر میکنید؟ با توجه به اینکه برخی اعضای عرب این ائتلاف نظامی آشکارا یا پنهانی از داعش حمایت کردهاند، آیا این ائتلاف را برای مبارزه با تروریستها موثر میدانید؟
اگر فعالیتهای این ائتلاف مقطعی نباشد و ادامه پیدا کند، همپیمانی بر سر مبارزه با داعش میتواند مثبت باشد و من امید دارم که نتیجه خوبی در بر داشته باشد.
در مورد کارشکنیهای برخی کشورهای منطقه که عضو ائتلاف هستند چطور؟
مشکل چنین کشورهایی دورویی است. مثلا برخی کشورهای عربی از داعش پشتیبانی میکنند اما همزمان در عملیات بینالمللی علیه داعش هم شرکت دارند. حتی گفته میشود که هواپیماهای این کشورها از همان روزهای نخست، برای حمله آماده بوده است.
با توجه به آشوب در منطقه، چشمانداز اقلیم کردستان را به لحاظ امنیتی، سیاسی و اقتصادی چگونه میبینید؟ کردستان در ماههای اخیر تضعیف یا تقویت شده است؟
از یک نظر میتوان گفت که کردستان ضربه خورده است. وقتی در منطقهای ناامنی بهوجود بیاید و رسانهها مملو از اخباری باشد که حاکی از حضور داعش پیرامون اقلیم کردستان است، فعالیتهای اقتصادی در این منطقه با کاهش مواجه خواهد شد. اما شرایط را از یک زاویه دیگر نیز باید مورد ارزیابی قرار داد. در این مدت شرایطی ایجاد شده است که در آن نیروهای پیشمرگ کردستان؛ به نماد مبارزه علیه تروریسم تبدیل شدهاند. این امر، به کردستان قدرت داده است. این قدرت به علاوه مشارکت کردستان در تشکیل دولت جدید عراق؛ موجب رشد روابط سیاسی، مناسبات اقتصادی و تقویت امنیت کردستان خواهد شد. نتیجه این قدرت، همین حالا هم به صورت جذب همپیمانان قابل مشاهده است. منظور من از همپیمانان فقط غرب نیست، کشورهای هم مرز با کردستان مانند ایران هم روابط بهتری با اقلیم خواهند داشت. همه باید با همکاری با یکدیگر، امنیت منطقه را تقویت و جلوی داعش را بگیریم.
در آخر مایلم بپرسم که با توجه به تمام آنچه تشریح فرمودید، پیشبینی شما از رابطه اربیل و بغداد در آینده چیست؟
همانطور که اشاره کردم؛ حضور داعش، باعث ایجاد تفکرات جدید شده است. روشن شده که اگر ما در عراق متحد نباشیم و حل مشکلات بین گروههای مختلف را پیگیری نکنیم، نتیجهای جز شکلگیری گروههایی مانند داعش و بعد رشد آنها در عراق در انتظار ما نخواهد بود. همین تصور باعث شد که دولتی جدید با مشارکت فراگیر در عراق بهوجود بیاید. امیدواریم که با تفکرات جدید، برای حفظ امنیت و اتحاد در عراق به همکاری ادامه دهیم تا عراق با موقعیتی جدید، بتواند به رشد منطقه کمک کند.
هفتهنامه خبری ـ تحلیلی صدا، بخش جهان، دوره جدید، شماره 10، سوم آبان ماه 1393، صفحات 64 و 65.
«ناظم دباغ» در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا: تشكیل ائتلاف ضدداعش؛ بهانهای برای ورود مجدد آمریكا به عراق
زمانی که صدام در عراق حکومت میکرد، حزب بعث عراق روی کار آمده بود؛ تفکراتی در آن زمان در حزب بعث رشد کرد و در سوریه نیز سلفیها و تکفیریها نیز در قالب تشكیلاتی خاص متحد شدند و همین تفکرات بعثیها بین این اتحاد حاکم شد و وحدتی را میان تروریستها در سوریه و عراق به وجود آورد و دولت خود را «دولت اسلامی عراق و شام» یعنی داعش نامگذاری کردند.
نماینده اقلیم كردستان عراق با تشریح دلایل و ریشههای شكلگیری گروه تروریستی داعش، تشكیل ائتلافی علیه این گروه تروریستی را بهانهای برای ورود مجدد به عراق ارزیابی كرده است. او معتقد است كه آمریکا سه تجربه یا راهکار را برای ورود به عراق تجربه کرده است: تجربه اول آنها جنگ خلیج فارس علیه صدام بود، تجربه دوم بیرون راندن «نوری مالکی» از عراق بود و تجربه سوم حمله به داعش است.
«ناظم عمر دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری ایلنا درباره اهداف پنهان پیدایش داعش گفت: داعش چیزی نیست که خود به یک باره بهوجود آمده یا ظهور کرده باشد بلکه عواملی بوده تا داعش را حمایت کند و فضایی هم بوده که در آن رشد کند؛ در سوریه و عراق این فضای مناسب مهیا بوده است و جدای از این مطلب، دنیای امروز دنیای منافع است و هر کشوری سعی دارد تا منطقه را زیر نظر و سلطه خودش بگیرد و مخصوصا دو عامل اقتصادی و انرژی عواملی هستند که برای حضور در منطقه مهم و حائز اهمیت هستند.
وی با تأکید بر این که در تاریخ نیز به این مسائل به وضوح اشاره شده است، گفت: زمانی که حزب عدالت در ترکیه به ریاست «رجب طیب اردوغان» قدرت را به دست گرفت، شاهد سیاستی هستیم که در آن سنتگرایی وجود داشته و این سنتگرایی باعث شده است که نزدیکی خاصی بین ترکیه، قطر و عربستان سعودی نیز به وجود آید و در مقابل آنها نیز شیعه قرار دارد که منافع هر کدام متفاوت است.
دباغ با اشاره به گذشته عراق در ارتباط با زمینههای تشکیل داعش در منطقه گفت: زمانی که صدام در عراق حکومت میکرد، حزب بعث عراق روی کار آمده بود؛ تفکراتی در آن زمان در حزب بعث رشد کرد و در سوریه نیز سلفیها و تکفیریها در قالب برخی تشكیلات خاص متحد شدند و همین تفکرات بعثیها بین این اتحاد حاکم شد و وحدتی را میان تروریستها در سوریه و عراق به وجود آورد و دولت خود را «دولت اسلامی عراق و شام» یعنی داعش نامگذاری کردند اما کشورهای منطقه در ارتباط با موضعگیری در برابر این گروهک تروریستی حول دو محور میگردند: یعنی یا با داعش همکار هستند یا در مبارزه با این گروه هستند و نمیتوانیم بگوییم کشوری بیطرف باشد و عملکرد هر کشوری در این چارچوب، گویای سیاستهای آن کشور است یعنی یا با داعش هستند یا مخالف آنها هستند.
نماینده اقلیم کردستان عراق در ادامه تصریح کرد: داعش پدیدهای منفی است و شبهنظامیان فعال در این گروه تنها محدود به عراق یا سوریه نیستند و افراد بیش از 70 کشور دنیا در آن عضویت دارند و این عمل بدون نقشه و نگرش خاصی صورت نمیپذیرد چرا که داعش برای تغییر جغرافیای سیاسی منطقه پدید آمده است و یکی از اهداف آنها کردها هستند و همانطور که در تاریخ نیز آمده است؛ کردستان فقط یک کردستان بود و بعداً تقسیم شد. سیاست بر این بود که ارامنه را به میان منطقه جغرافیایی کردها بیاورند که متأسفانه آن طور که در تاریخ نیز ثبت و ضبط شده است، جنگی میان ترکها و ارامنه و کردها به وجود آمد که میتوان به کشتار ارامنه توسط ترکها اشاره كرد و هم اکنون نیز اگر ریزتر نگاه کنیم، میبینیم که موقعیت داعش در میان عراق و سوریه و ترکیه قرار گرفته است یعنی به دنبال این هستند که کردستان عراق و سوریه را از لحاظ جغرافیایی از هم دور کنند. بعد از شرایط سوریه، از تجربیاتی که در کردستان عراق ممکن است ایجاد شود، هراس وجود دارد و به همین دلیل کوبانی در وسط جغرافیای فعلی داعش قرار گرفته است که از سه طرف به داعش و از یک طرف به ترکیه ختم میشود و تصورشان این بود که این ناحیه نقطه ضعف منطقه است و به راحتی میتوانند آن را تصرف کنند اما روحیه و مقاومت شهروندان کوبانی این معادله را بر هم زد.
وی درباره بمبارانهای مواضع داعش توسط آمریکا به ایلنا گفت: آمریکا در صرف هزینههای خود به نفعش است که از بمباران هوایی استفاده کند تا اینکه بخواهد در منطقه نیرو وارد کند چراکه زمانی که یک پیكر یك سرباز وارد شهری در آمریکا میشود، نوعی هیجان و اعتراض را به همراه خود وارد آن شهر میکند و این پرسش سریعاً مطرح میشود که چرا باید فرزندان ما در عراق کشته شوند که اوضاع کنونی آمریکا پذیرای این شوک روانی نخواهد بود اما تسلیحات یا همان بمباران هوایی یک شیء مادی است و به طبع مخاطراتی را هم در بر نخواهد داشت و این دلیلی شد تا تسلیحات و لوازم پزشکی به کردهای کوبانی تحویل داده شود اما پس از دخالت آمریکا به ویژه در کوبانی؛ ترکیه سریعاً به فکر فرو رفت که چرا این کمکها را نباید از طریق آنها و از کانال آنها به کوبانی رساند و به نوعی منفعت خود را خواستار است مثلاً همین چند روز گذشته اردوغان گفت كه نباید اسلحه به پ.ك.ك برسد اما در همان ترکیه وزیر خارجه این کشور میگوید كه ما اجازه می دهیم نیروهای پیشمرگه اربیل یعنی نیروهای اقلیم کردستان به دلیل اینکه جزء یک سیستم قانونی هستند، از راه ترکیه به کوبانی ورود کنند و دلیل این موضوع هم این است که میخواهند نیروهایی وارد شوند که اسلحه دستشان نماند و هر موقع که خواستند ارسال اسلحه به کوبانی را قطع کنند اما دلیل دیگر آن است که ترکیه عضو ناتو است و زمانی که عضو ناتو باشد، میبایست پایبند یک سری از قوانین و مقررات ناتو باشد و زمانی که کل کشورهای عضو ناتو از ترکیه میخواهند که نقش خود را در مقابله با داعش مشخص کند؛ ترکیه منافع خود را در این موضوع میسنجد که بتواند توازن در هر دو طرف را رعایت کند یعنی هم مبارز در مقابل داعش است و هم همکار با داعش و تاکنون نیز کلمه داعش را به زبان نیاورده و تأكید میكند كه ما در مقابله و مبارزه با تروریسم همکاری میکنیم اما ترور و تروریسم باید مشخص شود و نباید کلیگویی شود. به همین دلیل بارزانی خواستار آن شد كه با باز شدن راهی به مردم کوبانی کمک شود و باید به این نکته توجه داشت که کوبانی به پشتوانه مردمش، کوبانی است و مردم کوبانی کردها هستند و به این دلیل حکومت اقلیم کردستان در چارچوب سیاستها و منافع و همچنین قانون اساسی خود، اقدام به ارسال کمک کرد به طوری که خود بارزانی به عنوان فرمانده قوای مسلح کردستان با تأیید پارلمان کردستان تصویب كرد که تعدادی از نیروهای قدرتمند پیشمرگه کُرد به کوبانی اعزام شوند.
موضوع بعدی بحث همپیمانی و ائتلاف ضد داعش است که خیلی از کشورهای عربی همانطور که به داعش کمک میکنند، علیه این گروه نیز با آمریکا همکاری میکنند یعنی یک سیاست دو پهلو دارند اما کشور ایران در این همپیمانی عضو نیست ولی به صورت قاطع همکاری خود را با دولت عراق در راستای مبارزه با تروریسم اعلام کرده است چراکه از هیچ کمکی برای مبارزه با تروریسم دریغ نکرده است.
دباغ با بیان اینکه ائتلاف و هم پیمانیها در راستای ریشهکنی داعش از منطقه باید جدی باشد، گفت: برای نابودی داعش در منطقه میبایست ریشه این گروه از بنیان قطع شود مانند قطع منابع مالی و انسانی و پشتیبانی این گروه چراکه بیش از یک سوم زمین عراق مانند سامرا، فلوجه، نینوا، تکریت و دیگر استانها در اختیار این گروه تروریستی است و با کمی دقت میتوان تجهیزات به روز دنیا اعم از خودروهای مدل 2014 و 2015 میلادی و همچنین آخرین تسلیحات نظامی را در دستان عناصر این گروه دید و همین امکانات باعث شده که امروز در استانهایی مانند فلوجه، الانبار، سامرا و به طور کلی جبههای به طول هزار و 400 کیلومتر را زیر آتش درگیریها و حملات خود ببرد و از همین عوامل میتوان فهمید که مسلماً این فعالیتها توسط یک گروه پارتیزانی و چریکی صورت نمیگیرد بلکه کار یک دولت است به همین دلیل اگر ملاحظه کنید، داعش در صدد تصرف کردستان بود و اگر این اتفاق میافتاد، نتیجه دیگری در راه بود یعنی اگر پایشان به کردستان باز میشد، دسترسی به کوه ها و حتی منابع طبیعی رخ میداد که این خود یک خطر بسیار بزرگی در منطقه محسوب میشود و زمین جغرافیایی آنها قرار بود وسیعتر شود از این رو مقاومت در کردستان به وجود آمد و همین مقاومت نیز در کوبانی مشهود شد و نمادی از ایستادگی مردم کُرد را به نمایش گذاشت.
وی ادامه داد: ترکیه در روند تحولات سوریه نقش دارد به طوری که روزی اردوغان از متحدان با سوریه بشمار میرفت اما کمی بعد از آن، زمانی که «احمد داوود اوغلو: وزیر خارجه شد، بیان کرد: تا چند ماه دیگر دولت «بشار اسد» سقوط خواهد کرد و ائتلافی علیه بشار به وجود آوردند که در این نیز موفقیتی كسب نكردند و خلاف این عمل اجرا شد و به موازات این نیز یک سری احزاب و بخشها تشکیل شد که یکی از آنها کردها بودند و ترکیه نیز از این موضوع ناراحت بود ولی همچنان بعد از 3 سال باز هم بشار اسد پابرجاست و در انتخابات نیز پیروز میدان شد و این باعث شد تا برخی تغییرات در سیاست به وجود آید وحتی نظرات آمریکاییها وسعودیها تغییر پیدا کرد و دیگر گزینه تغییر نظامی مطرح نشد و گزینه تغییر بشار اسد به میان آمد که قبلاً تغییر نظام سوریه بود و بعد از آن نیز امروزه آمریکاییها میگویند كه باید دنبال راه حلی سیاسی باشیم و ترکیه میخواهد به شرایط قبل از این موضوع بازگردد و منافعش را حفظ کند و به نوعی به دنبال راهکار برای برآورده کردن نیازهای گذشته خود است.
وی در انتها با اشاره به تجربیات گذشته آمریکا از حضور در عراق، درباره ورود مجدد آنها به این کشور، گفت كه آمریکا سه تجربه یا راهکار را برای ورود به عراق تجربه کرده است: تجربه اول آنها جنگ خلیجفارس علیه صدام بود، تجربه دوم بیرون راندن «نوری مالکی» از عراق بود و تجربه سوم حمله به داعش است که ترکیه نیز اجازه استفاده از پایگاه ناتو که در خاک کشورش است را برای حمله به داعش صادر نکرد و باید گفت که آمریکا گامهای خود را برای ورود مجدد به عراق برداشته است اما این را باید بدانند که مردم عراق و همچنین پیشمرگههای کرد هیچ گاه اجازه دخالت مجدد و دستاندازی به کردستان و عراق را نخواهند داد به طوریکه هماکنون زنان کرد نیز دوش به دوش مردانشان در مبارزه علیه داعش حضور دارند و همین خود نمادی از مقاومت و ایثار را در کوبانی پایه گذاشته است.
«ناظم دباغ» به دلیل حمایت از مردم سنجار و کوبانی از سید «علی صالحی» تقدیر کرد
خبرگزاری آنا: «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان در ایران به همراه چند تن از روزنامهنگاران کُرد روز گذشته به دفتر سید «علی صالحی» رفت و از مواضع او در حمایت از کردهای عراق و سوریه قدردانی کرد.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری آنا و به نقل از دفتر نمایندگی اقلیم کردستان عراق در ایران، نماینده اقلیم کردستان در ایران روز گذشته به دیدار سید «علی صالحی» شاعر نامدار ایرانی رفت و از حمایتهای معنوی او از کردهای عراق و سوریه قدردانی کرد.
سید «علی صالحی» پس از حمله تروریستهای داعش به کردهای عراق و سوریه شعرهای «تا سنجر» مرثیه برای کردهای سنجار، «همراه مادران کوبانی» و «بی داد برای کوبانی» در همراهی با مقاومت کردها در شهر کوبانی و «عموی بارانها» را برای «جلال طالبانی» در اختیار عموم قرار داده بود.
در این دیدار، سید «علی صالحی» با ذکر خاطراتی از سفر به اقلیم کردستان و روابطش با کردهای ایران و عراق مقاومت در «کوبانی» را ستود.
«ناظم دباغ» نیز پس از ارائه تحلیلی از چگونگی ظهور داعش و نقش برخی کشورهای منطقه در ایجاد این گروه تروریستی حمایت سید «علی صالحی» از مقاومت کردها علیه داعش را ستود و به نمایندگی از کردها یکی از صنایع دستی اقلیم کردستان عراق را به صالحی هدیه داد.
در این دیدار، «سامان سلیمانی»، «سروش فرهادیان» و «نیما راد» از روزنامهنگاران کُرد ایران، «ناظم دباغ» را همراهی کردند.
گفتوگوي روزنامه «اعتماد» با نماينده اقليم كردستان در ايران: درخواست حمايت از كردها
اعتماد: شرايط كوباني به جايي رسيده كه سقوط اين شهر به ساعتها و دقيقهها بند شده است، شرق اين استان سقوط كرده و گفته ميشود 40 درصد اين منطقه در اختيار داعش است. درگيريها به داخل شهر كوباني كشانده شده و با وجود حملات هواپيماهاي ائتلاف عليه داعش اين گروه همچنان در حال پيشروي است و كردهاي كوباني در حال مقاومت در برابر تروريستهاي داعش هستند و اين شرايط در حالي رخ ميدهد كه تانكهاي ارتش تركيه در مرزهاي سوريه تنها نظارهگر كشته شدن كردها در كوباني هستند. در اين شرايط گفتوگويي داشتيم با «ناظم دباغ» نماينده اقليم كردستان عراق در ايران و در خصوص شرايط كنوني كوباني، نظر ايشان را جويا شديم.
طبق آخرين اخباري كه خبرگزاري آر تي روسيه منتشر كرده است 40 درصد از كنترل كوباني به دست داعش افتاده است، شما شرايط كنوني اين منطقه را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
اولا اين موضوع به عنوان تبليغات در جنگ محسوب ميشود و مشخص نيست زماني كه داعش ميگويد اين كار را انجام داده است يا گروه ديگر، واقعي باشد. اما آنچه مشخص است مقاومت مردم كوباني در برابر داعش ثابت كرده است كه تصرف آن كار آساني نيست. كوباني اگرچه اكنون از سه طرف محاصره داعش است با اين حال اجازه ورود به شهر را به داعش نداده است و با وجود تجهيزات كم، داعش نتوانسته است تاكنون كردها را شكست دهد. اين شرايط نشان ميدهد كه اگر تجهيزات و كمك مناسب به دست مبارزان كُرد برسد قطعا ميتوانند داعش را از كوباني به بيرون برانند. به نظر من اكنون تنها چيزي كه مردم كوباني نياز دارند اسلحه و تجهيزات است و الا كردها نيروي كافي را در اختيار دارند و از روحيه بسيار بالايي برخوردار هستند تا در برابر داعش ايستادگي كنند.
نقش تركيه را در شرايط كنوني كوباني چگونه ارزيابي ميكنيد؟
نقشي كه اكنون تركيه ايفا ميكند اين است كه اجازه نميدهد هيچ كمكي به كردهاي كوباني برسد. اگرچه رييس اقليم كردستان عراق بهطور رسمي از دولت تركيه درخواست كرده است كه از كردهاي كوباني حمايت كند تاكنون اقدامي صورت نداد. و تنها در مرز تركيه با سوريه تانكهاي ارتش را مستقر كرده است و هيچ اقدامي صورت نميدهد. اين درحالي است كه هيأتي پارلماني كه از كردستان عراق به مرزهاي سوريه آمده بود قصد داشت تا از شرايط كوباني ديدن كند، در ابتدا ارتش تركيه اين اجازه را نداد اما در نهايت اجازه داد عدهيي محدود از نمايندگان به كوباني بروند و مجدد بازگردند.
آيا كردستان عراق ميتواند حمايتي از كردهاي سوريه انجام دهد؟
اين اقدام بسيار دشوار است زيرا كردستان عراق مرزي با كوباني ندارد و تنها راه از مسير تركيه است.
شما اكنون چه انتظاري از تركيه داريد؟
هيچ انتظار ويژهيي نداريم. تركيه به عنوان يك دولت دموكراسيخواه، به عنوان يك دولت كه عضو ناتو است، در قالب يك كشور اسلامي، در قالب حقوق بشر يا در قالب همپيماني عليه تروريستهاي داعش بايد اقدام لازم را به عمل آورد.
تأثير حملات ائتلاف را در معادلات چگونه ارزيابي ميكنيد؟
من از مدتها قبل هم اشاره كردم كه حملات نيروي هوايي اثري محدود دارد. اگر همراه اين حملات از كردها حمايت شود ميتواند بسيار مؤثرتر باشد. ما انتظار نداريم كه نيروي خارجي وارد منطقه شود زيرا با حمايت ميتوان در برابر داعش ايستادگي كرد. به مانند اقدامي كه در كردستان عراق انجام شد و از كردهاي عراق حمايت شد از كردهاي سوريه نيز حمايت به عمل آيد.
بسياري نگران هستند كه با تجهيز كردها پس از پايان بحران با منطقه كردستاني مواجه هستيم كه داراي تسليحات جنگي پيشرفته است و ممكن است اين خود مجدد تبديل به بحراني ديگر شود. نظر شما در اين خصوص چيست؟
اين يك بهانه است، كردها دليلي ندارند كه بخواهند از اين شرايط سوءاستفاده كنند. آنها اين تجهيزات را تنها براي حمايت از خودشان ميخواهند. شرايط كنوني ثابت كرد كه بايد از كردها حمايت كرد. كردها تنها ميخواهند در چارچوب قانون اساسي كشوري كه در آن وجود دارند فعاليت كنند.
روزنامه اعتماد، یکشنبه 20 مهرماه 1393، سال دوازدهم، شماره 3081، صفحه 6.
«مردان» فیلم منتخب کشور عراق به اسکار 2015 معرفی شد ویژگی
نوشته شده توسط main Userمنصور جهاني ـ فيلم سینمایی «مردان» به كارگرداني «بتين قبادی» فیلمساز کُرد به عنوان فیلم منتخب کشور عراق، به هشتاد و هفتمین دوره مراسم جوایز سینمایی اسکار 2015 معرفی شد.
بعد از نمایش موفقیتآمیز فیلمسینمایی «مردان»جدیدترین اثر «بتين قبادی» در سیونهمين دوره جشنواره بینالمللی فيلم تورنتو در کانادا،این فیلم از طرف کمیته فرهنگی وزارت فرهنگ و هنر عراق و همچنین وزیر فرهنگ این کشور، برای معرفی به هشتاد و هفتمین دوره مراسم جوایز سینمایی آکادمی اسکار در سال 2015 برگزیده شد.
«مردان» فیلمی انسانی، عمیق و گنگ است که در بکگراندش (پس زمينهاش) زندگی پیشمرگان کُرد را بهخوبی نشان میدهد در این فیلم، پیشمرگهای کُرد در کودکی داستانی برایش اتفاق میافتد؛ وی در طبیعت وحشی و در بین کوههای کردستان به دنبال مرد گمشدهای میگردد.
تاکنون جشنوارههای مختلفی در سطح جهان، خواستار حضور فيلم سینمایی «مردان» در بخشهای رقابتی و غیررقابتی خود بودهاند و این فیلم، در سالجاری در کنار حضور در هشتاد و هفتمین دوره مراسم جوایز سینمایی آکادمی اسکار تحت عنوان علوم و هنرهای سینمایی، در این رویدادهای هنری نیز شرکت خواهد کرد.
«مردان»در نخستین حضور بینالمللی خود، در بخش «اکتشافات» Discovery تحت عنوان «آینده سینمای جهان» در سیونهمين دوره جشنواره بینالمللی فيلم تورنتودر کانادا روی پرده رفت.
این جشنوارهدر بخشهای رقابتی داستانی، مستند، تجربی و انیمیشن از روزهای 13 تا 23 شهریورماه امسال (4 تا 14 سپتامبر 2014) در شهر تورنتو در کشور کانادا برگزار شد.
برای اطلاع بیشتر:
http://www.oscars.org/news/83-countries-competition-2014-foreign-language-film-oscarr
یادداشت «ناظم دباغ» در روزنامه ایران / همه واقعیتهای سفر العبادی
سفر آقای «حیدر العبادی» نخستوزیر جدید عراق به ایران، با هدف تقویت روابط جمهوری عراق و جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. اینکه رئیس دولت عراق، ایران را به عنوان نخستین مقصد سفرهای خارجی خود برگزیده است؛ خود حامل این پیام است که بغداد برای روابطش با تهران اهمیت ویژهای قائل است. این در حالی است که رفت و آمدهای پیشین انجام شده میان مقامهای ایران و عراق نیز اغلب به دستاوردهای ملموس سیاسی و اقتصادی منجر شدهاند. بنابراین انتظار میرفت که این سفر نیز نتایج مثبتی در پی داشته باشد، بویژه در شرایط کنونی که ایران نقش خود در مبارزه با داعش و برقراری امنیت و آرامش در عراق را بهخوبی ایفا کرده است. این گزارهای نیست که نگارنده بخواهد به عنوان نماینده دولت اقلیم کردستان عراق در ایران آن را بیان کند. بلکه بسیاری از چهرههای سیاسی و اجتماعی عراق در اظهار نظرهای خود بر این مسأله تأکید ورزیدهاند. آنها نقش دیپلماتیک ایران و همکاریهای نظامی آن با ارتش و نیروهای جهادگر عراق را اتفاقی اثربخش و مثبت ارزیابی میکنند.
ملاک دیگر برای ارزیابی نتایج سفر العبادی به تهران، ترکیب وزرای هیأت همراه ایشان است. حضور وزرای چندین وزارتخانه کلیدی عراق در درجه اول، نشان دهنده آن است که همکاریهای دوجانبه میان ایران و عراق در حوزههای اقتصادی، نفتی، امنیتی و بازرگانی رو به گسترش است و دامنه همکاریها میان دو همسایه از سطح توافقات و تعارفات مرسوم سیاسی فراتر خواهد رفت. به رغم آنکه فضای روابط تهران و بغداد این روزها تحت تأثیر حوادث توفنده سیاسی قرار دارد اما مقامهای دو کشور در عین امضای توافقات سیاسی و امنیتی قدمهای مهم در عرصه مبادلات تجاری و اقتصادی برداشتند. به همین دلیل است که نخستوزیر را در این سفر وزرایی همراهی میکنند که صبغه اقتصادی مسئولیتشان بر دیگر وجوه آن برتری دارد. وزیران نفت، برق، بازرگانی و منابع آبی عراق در کنار یکی از اعضای پارلمان این کشور، «حیدر العبادی» را همراهی میکنند.
از آنجا که سیاست کلی دولت عراق در حوزه اقتصاد مبتنی بر توسعه سهم بخش خصوصی و نیز افزایش جذب سرمایههای خارجی قرار دارد. چنانکه جدیدترین قرارداد اقتصادی میان دو کشور، مبنی بر اختصاص خط اعتباری 300 میلیون دلاری برای گسترش صدور کالا و خدمات از ایران به عراق نیز بر همین مبنا منعقد شده است. گذشته از این دو نکته مهم را در ارزیابی مذاکرات دولتمردان ایران و عراق باید مد نظر قرار داد. در نگاه نخست از آنجا که وزرای همراه العبادی هر کدام یکی از تشکلها و جریانهای اجتماعی و سیاسی عراق را نمایندگی میکنند، حضور آنها در تهران، نشانگر این واقعیت است که جناحهای مختلف عراق نسبت به توسعه همکاری با ایران رویکرد مثبت دارند و تصمیم دولت جدید عراق در این باره مورد اجماع تشکلها و جریانهای گوناگون است.
وجه دیگر سفر نخستوزیر عراق به ایران، تحلیل این سفر در کنار سفرهای دیگر مقامات بینالمللی و منطقهای است که در هفته جاری به تهران آمدند و حول موضوعات منطقه، بویژه مسأله گروهک تروریستی داعش و تحرک سایر گروههای تکفیری رایزنی کردند. این سفرها نشان از نقش فعال و غیر قابل انکار ایران در مسائل امروز خاورمیانه دارد. درست است که به دلایل شرعی و نظری ایران در همپیمانی بینالمللی برای مبارزه داعش حضور ندارد. اما در واقعیت، این ایران است که در مقابله با این گروهک تروریستی حضوری فعال دارد. شعاع سیاستگذاری منطقهای ایران و نقش آن در منطقه، واقعیتی است که قابل نادیده گرفته شدن نیست.
روزنامه ایران، یادداشت 1، پنجشنبه 1 آبان ماه 1393، سال بیستم، شماره 5775، صفحه اول.
«ناظم دباغ» در گفتوگو با روزنامه جهان صنعت: داعش؛ تفکر جدید با همپیمانهای جدید
مهدي الياسي ـ حضور و رشد پديده داعش در منطقه خاورميانه شرايط جديدي را در اين منطقه ايجاد كرد. اگر چه عموم كشورهاي منطقه تحت تأثير پديده داعش قرار گرفتند اما به نظر ميرسد كردها بيش ديگران از اثرات مخرب داعش متأثر شدند.
تسلط داعش بر منابع نفتي، حمايت پيدا و آشكار تركيه و عربستان از داعش و حمله داعش به مناطق كردنشين اقليم كردستان عراق را با تهديدات جدي مواجه كرد. شرايط توليد و صادرات نفت اقليم كردستان عراق و همين طور وضعيت اوضاع امنيتي اقليم مواردي بود كه در خصوص آن با «ناظم دباغ» نماينده اقليم كردستان عراق در تهران به گفتوگو نشستيم. مطالعه اين گفت وگو را به علاقه مندان به مسايل سياسي و اقتصادي منطقه پيشنهاد مي كنيم:
يكي از تأثيرات پديده داعش در منطقه تأثيرات اقتصادي آن بود. تأثير داعش بر اقتصاد اقليم كردستان و همكاريهاي نفتي و صادرات نفت دولت اقليم به چه نحو بوده است؟
در كل هميشه مسايلي مثل ترور، انفجار و ناامني باعث عقب نشيني و كندي فعالان اقتصادي ميشود اما حملات داعش در توليد نفت اقليم كردستان عراق اشكالات آن چناني نداشته بلكه بيشتر بر بازار صادرات نفت اقليم و مشتريان تأثير گذاشته و موجب كاهش فروش نفت اقليم شده است. خط انتقال نفت اقليم به تركيه تحت تسلط و كنترل خودمان است.
با توجه نقش تركيه در حمايت از گروههاي تندرو اين مسأله تأثيري بر همكاريهاي نفتي اقليم كردستان و تركيه داشته است؟
اطلاعي ندارم.
بارزاني، نخست وزير اقليم كردستان، چندي پيش اعلام كرد كه به دليل مشكلات با دولت مركزي عراق و عدم پرداخت سهم نفت منطقه اقليم، اين منطقه دچار مشكلات اقتصادي شده است. اين مسأله كه از قبل هم سابقه داشته در حال حاضر در چه وضعي است؟
سياست قطع بودجه اقليم كردستان در زمان مالكي به نحوي بود كه بر وضعيت اقتصادي اقليم اثر منفي گذاشت. ولي با تحمل مردم و هم به وسيله درآمد نفتهايي كه خودمان فروختيم، توانستيم كه هزينهها و پرداخت حقوق كاركنان و كارمندان را تأمين كنيم. ولي امروز با تشكيل دولت جديد عراق، يك گام خوبي برداشته شده و دولت اقليم كردستان دارد در دولت مركزي عراق مشاركت ميكند و در همين يكي دو روز، تكليف حضور وزراي كُرد در بغداد روشن ميشود و به بغداد ميروند. اين باعث ميشود كه مشكلات مالي و مسأله سهم نفت اقليم كردستان هم حل شود.
گويا داعش نفت مناطقي را كه تحت كنترل خود درآورده است از طريق دولت تركيه به فروش ميرساند. برخي منابع ميزان نفت فروخته شده داعش توسط تركيه را بيش از 80 هزار بشكه در روز اعلام كردهاند و همين موضوع باعث شده تركيه نقشي آنچناني در سركوب داعش ايفا نكند؟
تركيه نه تنها نقش آنچناني در سركوب داعش ندارد كه در واقع ميتوان گفت هيچ نقشي در سركوب داعش ندارد و حتي در برخي رسانهها مطرح شده كه تركيه همكار داعش بوده است. چاههاي نفتي كه در حال حاضر در كنترل داعش درآمده، عموما نفت عراق است و نه نفت اقليم كردستان. من در خصوص نحوه صادرات آن توسط داعش اطلاعي ندارم اما به هر حال مرز داعش با تركيه است، يعني مرزي كه داعش از طريق آن قابليت صادرات نفت داشته باشد، مرز تركيه است.
پس در كنار مسايل امنيتي، منافع اقتصادي هم موجب همكاري تركيه و داعش شده است؟
در مورد تحركات تركيه در منطقه، مخصوصا در سوريه، اين تحليل وجود دارد كه تركيه قصد احياي امپراتوري عثماني و مديريت اهل سنت در منطقه و جهان را دارد. در نتيجه در منطقه از گروههاي مذهبي سني تندرو حمايت ميكند. فعاليتهاي تركيه هم با رويكرد امنيتي است، هم با رويكرد مذهبي و هم با نگاه اقتصادي.
امروز هر تروريستي در هر كجاي جهان كه باشد براي اينكه عضو داعش بشود، ميداند كه بايد به فرودگاه استانبول بيايد و خود را به تركيه برساند. از سوي ديگر شاهد هستيم كه به خاطر مسأله كوباني و عدم مشاركت تركيه در اقدام عليه داعش، مذاكرات صلح ميان كردها و دولت تركيه نيز به محاق رفته است. تحليل شما از اين اقدامات و رفتارهاي تركيه چيست؟
تركيه در واقع در حال پياده كردن آن نقشهاي است كه برايش برنامهريزي كردهاند. همان احياي امپراتوري عثماني كه به آن اشاره كردم ولي به نظر من هر دو اقدام تركيه منفي و نادرست است؛ هم برهم زدن روند مذاكره و آشتي و صلح با كردهاي تركيه، منفي و اشتباه است و هم مسأله همكاريشان با داعش. داعش ديگر پديدهاي شده كه نماد مجسم تروريسم است. در حال حاضر وقتي گفته ميشود داعش، يعني تروريسم و وقتي گفته ميشود تروريسم يعني داعش. الان با وجود داعش ديگر كسي صحبت از القاعده، بعثيهاي سابق، جبهه النصره و ساير گروههاي تروريستي نميكند. در حال حاضر داعش يك قدرت تروريستي در خاورميانه و جهان است. داعش صرفا يك گروه مسلح نيست كه اقدامات تروريستي مسلحانه انجام بدهد. مساحت و وسعت جنگهاي داعش و مناطق تحت كنترل آن بسيار گسترش پيدا كرده است. الان داعش در سوريه، انبار، كوباني، اقليم كردستان عراق، موصل، نينوا و اطراف بغداد در حال نبرد است. در حال حاضر، طول مرز جنگي داعش بالاي 1400 كيلومتر است. اين احتياج به ساپورت دارد و بدون وجود ساپورت كننده، ممكن نيست.
در مورد تروريستهايي كه از اروپا به تركيه ميآيند، دولتهاي اروپايي به خاطر حقوق بشر و مسايلي از اين دست جسارت لازم براي برخورد و دستگيري افرادي كه نسبت به داعشي بودن آنان مظنون هستند را ندارند. براي حل اين مشكل چه كرده اند؟ مرزشان را باز گذاشتهاند كه از اروپا خارج شوند و به خاورميانه بيايند. ميدانند كه فلان فرد از فلان فرودگاه در اروپا در حال خروج است. مشخصات آن فرد را ثبت ميكنند. مقصد آن فرد هم مشخص است، مثلا استانبول يا آنكارا و ... . آن فرد وقتي از اروپا خارج شد ديگر اجازه بازگشت به او را نميدهند. آن فرد به خاورميانه ميانه ميآيد و داعشي ميشود. بايد به اين نكته توجه داشته باشيم كه داعش يك پديده ساخته شده است. نبايد اجازه بدهيم كه برخي منافع و بعضي اختلافات بين كشورهاي منطقه يا قدرتهاي جهاني باعث ماندن و حفظ داعش بشود. بايد قاطعانه با داعش برخورد شود.
در حال حاضر قطر و عربستان كه با مناطق تحت كنترل داعش خيلي فاصله دارند به نظر ميرسد كه تركيه در خط مقدم كمك لجستيك به داعش است. شايعاتي شنيده شده كه داعش در تركيه حتي دفتر نيز دارد.
ما هم اين موارد را از طريق رسانهها شنيدهايم اما خودمان مدرك و سندي نداريم. اما من ميخواهم با بيان يك مثال به اين موضوع بپردازم. ما انسانها به دنيا آمدهايم. به دنيا آمدن ما نتيجه همبستري پدر و مادر ماست. كسي همبستري پدر و مادر ما را نديده است و مدركي در اين خصوص وجود ندارد. اما ما به دنيا آمدهايم. وجود يك فرد اثبات ميكند كه پدر و مادرش همبستر شدهاند. داعش هم همين است. نميشود كه وجود داعش را مشاهده كنيم و به فكر پدر و مادرش نباشيم. پدر و مادر داعش كيست؟ منافع امنيتي، سياسي و اقتصادي چند كشور منطقه در ايجاد و حمايت از داعش بوده است.
با توجه به شرايط منطقه، شما چشمانداز اقتصادي اقليم كردستان عراق را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
به نظر من كردها بايد از شرايط منطقه استفاده درست و واقعي بكنند. به جاي آن كه به فكر منفعت شخصي و گروهي باشيم بايد به فكر منفعت مردم كُرد باشيم. به فكر امنيت و آسايش كردها و رشد اقتصادي منطقه اقليم باشيم. اين براي آينده اقليم كردستان بسيار مهم است. وضعيت اقليم به گونهاي است كه ميتوان به آن نگاه مثبت داشت. هر كس در اقليم سرمايهگذاري كند نفع ميبرد. چه ايران، چه اعراب و چه تركيه. سياست اقليم كردستان عراق بر حفظ و توسعه روابط با كشورهاي همسايه و به خصوص ايران است.
با توجه اقدامات داعش و حاميانش عليه كردها آيا تصور نميكنيد كه ضروري است اقليم كردستان با بازنگري در روابطش با كشورهاي منطقه به همكاري سياسي و اقتصادي با كشورهايي در منطقه رو آورد كه نزديكي تاريخي با كردها داشتهاند؟
هر اتفاقي كه در منطقه ميافتد بايد همه از آن سود و بهره ببرند. معني سود اين است كه اين اتفاق باعث تفكر جديد و همپيمانيهاي جديد ميشود. همپيماني جديد، دو طرفه است. همپيماني بايد بلندمدت و استراتژيك باشد. بايد در آن صداقت باشد. شرايطي كه داعش بهوجود آورد مثل يك شوك برقي براي كردها بود. تا مدتي پيش در اقيلم كردستان بسياري از فعالان سياسي و تحليلگران معتقد بودند داعش روي كردها تأثيري ندارد. هر چند من خودم با اين تحليل مخالف بودم و از روز اول ميگفتم داعش در اولين فرصتي كه پيدا كند به اقليم كردستان حمله ميكند ولي بسياري از سياستمداران و مديران ارشد اقليم كردستان بر اين تصور بودند كه داعش اصلا مشكلي براي ما نيست كه اين تحليل اشتباهي بود.
روزنامه جهان صنعت، شنبه 26 مهرماه سال 1393، سال یازدهم، شماره 2912، صفحه 23.
«ناظم دباغ» در گفتوگو با جرس: سقوط کوبانی باعث ناامنی کشورهای منطقه خواهد شد
جرس: چند هفته از محاصره شهر کوبانی توسط گروه داعش میگذرد و درگیریهای شدید در این منطقه همچنان ادامه دارد.
با این حال حملات هوایی محدود انجام شده توسط ائتلاف قدرتهای جهانی علیه این گروه چندان موثر نبوده و شبه نظامیان کرد مستقر در کوبانی هم نسبت به اوضاع وخیم انسانی و نامتوازن بودن سلاحهایشان در مقابل داعش هشدار میدهند.
«جرس» برای تحلیل اوضاع کوبانی و رویکرد کشورهای منطقه در قبال این بحران به سراغ «ناظم دباغ» نماینده رسمی دولت اقلیم کردستان عراق در ایران رفته است.
متن کامل گفتوگو را بخوانید:
آقای دباغ، چرا با گذشت چند روز از بحران و کشتار مردم کُرد کوبانی توسط داعش٬ تاکنون دولتها و نهادهای بینالمللی نتوانستهاند اقدامات حمایتی از مردم کوبانی انجام دهند؟
مسئله کوبانی، مسئله حساسی است و دولتهایی که به دنبال این هستند تا داعش پیروز شود؛ باید در نظر بگیرند که این اتفاق در صورت وقوع، سبب ناامنی در کشور خودشان خواهد شد. تجربه نشان داده در زمانهایی که نهادهای امنیتی و اطلاعاتی به دنبال ایجاد بحران هستند عواقب آن متوجه خودشان میشود. با کمال تأسف باید گفت که امروز قدرت و امکانات داعش از چندین طرف حمایت میشود.
یعنی دولتهای شرکت کننده در ائتلاف ضد داعش بیشتر به دنبال منافع خود هستند؟
دقیقا از زمان تشکیل این ائتلاف، حمله داعش به خصوص علیه مردم کُرد بیشتر شده است و الان کوبانی با وضعیت پیچیدهای مواجه است. اگرچه مردم کوبانی سرسختانه مقاومت میکنند و انشالله داعش و حامیانشان نمیتوانند کوبانی را تصرف کنند اما اگر خدای نخواسته این اتفاق بیفتد مسلما با توجه به مواضع و اقدامات خونبار و وحشتناک داعش، وضعیت منطقه و کشورهای آن وخیم خواهد شد. بنابراین باید تمام کشورهایی که داعش را به نوعی حمایت میکنند به خود بیایند و بدانند گروههای تروریستی فقط برای خودشان کار میکنند و نمیتوانند منافع دولتهای حامی خود را تأمین کنند. بر همین اساس، الان که ائتلافی علیه داعش صورت گرفته باید بر تصمیم خود پایبند باشند و تمام هم و تلاش خود را نه تنها برای تضعیف و محدودکردن داعش، بلکه برای نابودی کامل این گروه تروریستی بگذراند. ائتلاف بینالمللی هم در این راستا باید کمک رسانیهای خود را به مردمی که علیه داعش مبارزه میکنند انجام دهد و نباید مقطعی عمل کنند.
حکومت اقلیم کردستان چه اقداماتی در حمایت از مردم کوبانی انجام داده و آیا با محدودیتهایی در این زمینه مواجه بوده است؟
دو مسئله از نظر قانونی و جغرافیایی وجود دارد. یعنی منطقه کوبانی از نظر جغرافیایی در موقعیتی است که تنها از مرز ترکیه به صورت علنی میتوان به آن کمک رساند و ترکیه منطقهای که دروازه کوبانی است را بسته و نیروهای نظامی ترکیه اجازه هیچگونه ترددی را به آنجا نمیدهد. این در حالی است که مردم کردستان آمادگی خود را برای کمک به مردم کوبانی اعلام کردهاند و رئیس اقلیم کردستان نامهای در این زمینه به حکومت ترکیه ارسال کرده تا اجازه دهند مرز را برای ارسال کمکهای مردمی باز کند و همچنین خواهان کمکهای بینالمللی با اعزام نیروهای مبارز علیه داعش شده است که این کمکها به مقاومت مردم کوبانی بیانجامد.
به این مسئله اشاره کردید که ترکیه مرزهای خود را برای کمک به مردم کوبانی بسته و حتی شاهدیم از دخالت کردهای ترکیه به منظور کمک به کوبانیها جلوگیری میکند. این تغییر مواضع و انفعال ترکیه برای چیست؟
این مسئله به سیاست دوگانه و دورویی حکومت ترکیه بر میگردد. از یک طرف « احمد داوود اوغلو» نخست وزیر ترکیه میگوید که نمیگذاریم کوبانی به دست داعش بیفتد و از طرف دیگر اردوغان رئیس جمهور این کشور میگوید کوبانی سقوط کرده و داعش آن را تصرف میکند. جدای این مسئله، متأسفانه رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که فرقی بین کردهای پ.ک.ک و داعش برایشان وجود ندارد و این سخن بسیار بیمنطق و حتی ظالمانه است، زیرا داعش و کردهای پ.ک.ک بسیار با هم تفاوت دارند. جالب است که این اظهارات در حالی گفته میشود که سیاست ترکیه در راستای حل مسائل خود با کردهای ترکیه است و خود رئیس جمهور ترکیه گفته که به دنبال حل مسالمت آمیز مسئله کُرد است و ترکیه دارد مذاکراتی با «عبدالله اوجالان» رهبر پ.ک.ک انجام میدهد. بنابراین این گونه سیاستها نتیجه عکس برای خود ترکها خواهد داشت.
جدای رویکرد ترکیه٬ چرا تاکنون اقدامات نظامی کشورهای ائتلاف علیه داعش نتیجه نداده است؟
باید توجه داشت که اقدامات نظامی تنها با حملات هوایی همیشه اثرگذار نیست و باید حملات هوایی و زمینی با هم صورت بگیرد. در هر حال، برای نابودی داعش نباید مقطعی و تنها به منظور تضعیف آن صورت گیرد بلکه باید حملات علیه داعش هماهنگ و قاطعانه و همه جانبه باشد تا به نابودی کامل آن بیانجامد. به عبارت دیگر، ائتلاف علیه داعش نباید به گونهای باشد که داعش را از یک منطقه دور کند و در منطقهای دیگر رشد دهد. هر دولتی که به فکر حفظ داعش باشد خطای فاحشی مرتکب شده است چراکه این اندیشهها فضای مساعد برای رشد پیدا میکنند.
در صورت سقوط کوبانی چه اتفاقاتی در انتظار منطقه خواهد بود؟
پیش بینی آن دشوار است و انشاالله با مقاومت مردم کوبانی این اتفاق نخواهد افتاد؛ اما آنچه مسلم است عواقب بسیار وخیمی برای کشورهای منطقه در بر خواهد داشت و تقریبا همه متوجه این عواقب شدهاند و از همین رو تظاهراتهایی در حمایت مردم کوبانی و محکومیت داعش در کشورهای مختلف اروپایی و حتی ترکیه صورت میگیرد.
کشورهای منطقه بخصوص ایران چه اقداماتی باید در این راستا انجام دهند؟
ایران در خصوص عراق و سوریه تا الان کوتاهی نکرده است اما راههای کمک به مردم کوبانی را هم میداند و محدودیتی ندارد و از همین رو باید آن اقدامات را هر چه سریعتر انجام دهد. قطعا با ارسال کمکهای نظامی و مردمی از سوی کشورهای منطقه و نهادهای بینالمللی به کردهای کوبانی آنها همانگونه که تا الان با مقاومت و شجاعت ایستادگی کردهاند تا آخرین نفر مقاومت خواهند کرد و شاید یک استالینگراد دیگر باشد.
استقبال اقلیم کردستان عراق از حضور صنعتگران و سرمایهگذاران استان گلستان
«ولات اسعد پيرو» مسئول بازرگانی نمایندگی اقليم كردستان عراق در تهران از استقبال مسئولان اين دولت از حضور صنعتگران و سرمايه گذاران و فعالان اقتصادی گلستانی خبر داد.
به گزارش روابط عمومی شركت شهركهای صنعتی استان گلستان، «ولات اسعد پيرو» مسئول بازرگانی نمایندگی اقليم كردستان عراق در تهران در حاشيه برگزاری نخستين نمايشگاه بينالمللي فرآوردههای لبنی استان گلستان در ديدار با معاون برنامه ريزی استاندار گلستان اظهار داشت: كردستان عراق دارای ظرفیت بالایی در بخشهای مختلف جهت سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی است و شرکتهای گلستاني میتوانند از این فرصت استفاده کنند.
وی مشترکات فرهنگی و اجتماعی اقليم کردستان عراق با ایران را بسیار مهم و تأثیرگذار در روابط فیمابین برشمرد و گفت: کردهای عراق تمایل بیشتری جهت همکاری اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران نسبت به سایر کشورهای همسایه دارند زیرا ایران در سختترین شرایط همواره حامی کردهای عراق بوده است.
وي افزود: استان گلستان نيز در زمينه صنايع مختلف از جمله؛ صنايع لبني از توانمندي بالايی برخوردار است كه میتواند همكاري و مناسبات خوبي شكل گيرد.
وي ادامه داد: اقلیم كردستان تلاش کرده با وضع قوانین حمایتی، زمینه حضور سرمایهگذاران در این بخش را فراهم سازد.
معاون برنامهريزی استاندار گلستان نيز گفت: اين استان ظرفيت و توانمندی خوبی براي سرمايه گذاری در بخش صنعت دارد و امكانات خوبی هم در اين خصوص فراهم شده است.
«علی مرگدری» افزود: وجود شهركها و نواحی صنعتی به عنوان يكی از ظرفيتهای مهم توسعه صنعت است كه در تمامی نقاط اين استان ايجاد شده است.
وي اظهار داشت: يكی از ويژگیهاي استان گلستان امنيت در سرمايهگذاری است و اين اطمينان را به متقاضيان سرمايهگذاری مي دهيم كه مشكلی از اين بابت ايجاد نشود.
همچنين به گزارش خبرنگار روزنامه جمهوري اسلامي در گرگان، معاون اتحاديه صنعتگران عراق گفت: استان گلستان مزيتهاي زيادي براي توسعه صنعت به ويژه صادرات محصولات صنعتي داشته و در اين ميان صنايع لبني استان از توانمندي بالايي برخوردار است.
«رشيد مهدي عبودالسعدي» در بازديد هيئت تجاري عراق از شركت شير پگاه گلستان اظهار داشت: صنعت استان گلستان صنعتي موفق با پتانسيل بالا است و اين موضوع نبايد از ديد مديران ناديده گرفته شود.
وي تصريح كرد: تجهيزات و امكانات شركتهاي توليدي استان گلستان هم رديف كشورهاي آسياي ميانه نظير چين و تايلند است.
نخستين نمايشگاه بينالمللی فرآوردههای لبنی استان گلستان از روزهای هشتم تا يازدهم شهريورماه جاری به همت سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتی ايران و شركت نمايشگاههای بينالمللی استان گلستان در محل دائمی نمايشگاه دايمی استان گلستان در شهر گرگان برگزار شد.
بیشتر...
بیانیه فعالان فرهنگی غرب ایران خطاب به رئیس جمهور؛ دولت کمک به مردم آواره در اقلیم کردستان عراق را افزایش دهد
بیانیه جامعه کردهای مقیم مرکز در خصوص وقایع اخیر در عراق و سوریه
اعلام شماره حساب برای کمک به مردم سنجار و دیگر آوارگان در اقلیم کردستان
انتخابات هیئت مدیره و بازرسان جامعه کُردهای مقیم مرکز در تهران برگزار شد
آخرین اخبار
- «نیچیروان بارزانی» از سرکنسول جدید ایران در اربیل استقبال کرد
- عباس غزالی: فقدان استاد «منصور یاقوتی» همچون از دست دادن یاقوتی گرانبهاست
- اقلیم کردستان عراق و ایران بر گسترش و تقویت روابط تأکید کردند
- ناظم دباغ در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا: دکتر «مسعود پزشکیان» به اقلیم کردستان عراق میرود
- ناظم دباغ در گفتوگو با ایرنا: ترور اسماعیل هنیه به تنش بیشتر جهان اسلام با رژیم اسرائیل منجر میشود
- نیچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق با دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران دیدار کرد
- «نیچیروان بارزانی» جهت شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور ایران وارد تهران شد
- نیچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان برای شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور به تهران میآید
- «سلام رشدی» با «صفین دزهیی» رئیس اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- ناظم دباغ در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا: تلاش میکنیم مشکلات گذشته میان ایران و اقلیم بوجود نیاید
- سفر نیچیروان بارزانی به تهران؛ گامی مثبت برای اصلاح روابط
- ارزیابی نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران از سفر نیچیروان بارزانی به تهران
- ناظم دباغ در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم: در سفر بارزانی درباره هماهنگیهای امنیتی رایزنی شد
- «ناظم دباغ» با «محمود نجفیعرب» رئیس اتاق بازرگانی تهران دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با «صفین دزهیی» رئیس اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- پروفسور «آلن تورن» جامعهشناس، فیلسوف، متفکر و نظریهپرداز مطرح فرانسوی درگذشت
- «منصور جهانی» منتقد آسیایی سایت معتبر «اندیوایر» بهترین فیلمهای جشنواره کن را انتخاب کرد
- نگاهی به اجرای استاد شهرام ناظری در کنفرانس بینالمللی نسلکشی کُردهای فیلی در اربیل
- در گفتوگو با تلویزیون «فرانس 24» ؛ منصور جهانی: فیلمسازان مطرح ایرانی از جشنواره بینالمللی فیلم کن فرانسه به جهان معرفی شدهاند
- نمایندگی حکومت اقلیم کردستان در همایش بینالمللی هندسه نظم جدید جهانی شرکت کرد
- «ناظم دباغ» با هیئت صادرات و واردات و اتاق بازرگانی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- «سلام رشدی» در مراسم استقبال رسمی از رئیس جمهور و وزیر امور خارجه عراق شرکت کرد
- تراژدی انفال در کوهستانِ تنهایی
- ناظم دباغ: اتحادیه میهنی باید بخاطر حفظ امنیت اقلیم کردستان، از تاوان دادن به خاطر مواضع میهنی خود بکاهد
- قدرت نرم از اربیل تا رم
- «سلام رشدی» با «صفین دزهیی» رئیس اداره روابط خارجی حکومت اقلیم کردستان دیدار کرد
- «ناظم دباغ» با خانم «مایرا کوپرز» معاون نماینده «یونامی» در ایران دیدار کرد
- «سلام رشدی» با دانشجویان دختر اقلیم کردستان در تهران دیدار کرد
- عباس غزالی: استاد «محمد ماملی» هنرمندی اصیل و دلسوز ملت و سرزمینش بود
- «سلام رشدی» با دانشجویان اقلیم کردستان در تهران دیدار کرد