"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران گوتی: لە ئێستاوە دەنگووباسی زۆر سەبارەت بە پێکهێنانی فراکسیۆنی یەکپارچە لە داهاتوودا بوونی هەیە، بەڵام سەرەکیترین ئیحتمال کە بوونی هەیە پێکهێنانی هاوپەیمانییەکە کە لە دوو لایەنی ڕەوتی سەر بە "موقتەدا سەدر" و "حەیدەر عیبادی" پێکدێت و هاوپەیمانییەکەی دیکەش لە سێ لایەنی سەر بە "هادی العامری" (حەشدی شەعبی)، "نووری مالکی" و "عەمار حەکیم" پێکدێت.
بە پێی راپۆڕتی گرووپی سیاسی ئاژانسی هەواڵی "بوڕنا"، چەند رۆژێکە کە دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی عێراق بڵاوبۆتەوە، لە سەرەتادا وڵاتانی ناوچە و تەنانەت دەرەوەی ناوچەش چاوەڕوانی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی لە لوبنان و عێراق بوون. هەندێک لە کارناسان و لێکۆلەرانی مەسەلەکانی رۆژئاوای ئاسیا لەوبڕوایەدابوون دەوڵەتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست زۆربەی کردەوە و بڕیارەکانی خۆیان خستۆتە دوای ئەم دوو هەڵبژاردنەوەوە. دوای راگەیاندنیی دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی لوبنان دەرکەوت کە بەرەی خۆڕاگریی و بەتایبەت حیزبوڵڵا و هاوپەیمانەکانی کاری دژواریان بۆ پێکهێنانی دەوڵەت نییە و بە کەمێک هەوڵ و بەدەستهێنانی متمانەی هەندێک لە نوێنەرانی پەڕلەمان، دەتوانن دەوڵەتی هاوپەیمانی پێکبێنن کە قورساییەکەی بەرەو لایەنگرانی سەید "حەسەن نەسروڵڵا" بێت.
لە عێراق، باروودۆخ بە تەواویی لەگەڵ لوبنان جیاوازە. لە قۆناغی یەکەمدا بینیمان کە بەشداریی عێراقییەکان لە هەڵبژاردنی پەڕڵەمانی، لە بەراورد لەگەڵ ساڵانی 2010 و 2014 بە رێژەیەکی زۆر، کەمی کردووە و ئەوە لە حاڵێکدایە کە شکستی داعش و دەرکردنی ئەوان لە عێراق، دڵخۆشکەر بوو بۆ بەشداریی زۆرینە لەم هەڵبژاردنانەدا. هۆی ئەم بەشدارییە لاوازە دەتوانین لە قسەکانی ئایەتوڵڵا سیسیتانی، سەرەکیترین رێبەری گەورەی شیعەکان لە عێراق بدۆزینەوە. ئەو لە دوایین پەیامی خۆی پێش لە دەسپێکی هەڵبژاردنەکان، داوای لە خەڵکی عێراق کرد کە "کەسانی لێهاتوو هەڵبژێرن و لە هەڵبژاردنی کەسانی دۆڕاو و گەندەڵ خۆبپارێزن کە لە تاقیکردنەوە میلەتدا دەرنەچوون.
بێگومان، گەندەڵی سیاسی و ئابووری ئەو چەند ساڵەی دوایی لە عێراق و دڵساردبوونی خەڵک لە کەسە سیاسییەکان و بەرپرسانی دووپاتبوو کە نەیانتوانیوە گۆڕانکاریی بەسەر باروودۆخی عێراقدا لە دوای دەرچوونی ئەمەریکییەکان بەدیبێنن، هۆی سەرەکی بەشداریی کەمی عێراقییەکان لەسەر سەندووقەکانی دەنگدان بووە.
بەدەر لەم مەسەلەیە کە رێژەی بەشداریی لە عێراق بە چ ڕادەیەک بووە، چۆنییەتی بەدەستهێنانی کورسییەکانی پەڕڵەمانی لە لایەن گرووپە سیاسییەکانیش خۆی لەخۆیدا بێوێنەیە. لیستی "سائێرون" بە رێبەی "موقتەدا سەدر" لە هەڵبژاردنەکانی پێشوودا سەرکەوتنی ئەوتۆی بۆ بەدەستهێنانی کورسییەکانی پەڕڵەمان بۆخۆی مسۆگڕ نەکردبوو، ئەمجارە توانی پشت بە 54 کورسی ببەستێت و زۆرترین کورسی بە بەراورد لەگەڵ رکابەرەکانی بەدەستبێنێت. بەڵام نزیکبوونی کەمی دەنگەکان لەگەڵ گرووپە سیاسییەکانی دیکەدا بۆتە هۆی ئەوەی کە دەوڵەتی داهاتووی عێراق ببەسترێتەوە بە هاوپەیمانی چەند گرووپی سیاسیی. لەڕاستیدا جۆری بەدەستهێنانی دەنگەکان بە شێوەیەکە کە تەواوی گرووپە سیاسییەکان و تەنانەت تاکە کورسییەکانیش دەتوانن لە پێکهێنانی دەوڵەتی داهاتوودا کاریگەربن.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران و کارناسی مەسەلە سیاسییەکانی عێراق لە وتووێژ لەگەڵ ئاژانسی هەواَلی "بوڕنا" گوتی: بە لەبەرچاوگرتنی فیکرە جیاوازەکان و سیاسەتی جۆراوجۆری هیزە سیاسییەکان، هاوپەیمانی هەموو لایەنەکانی شیعەی عێراق زۆر دژوارە. هەر وەکوو لە سەردەمی رکابەریی و پرۆپاگاندای هەڵبژاردنەکاندا ڕووینەدا. بە بوونی ناکۆکی لە نێوان ئەو لایەنانەی کە چوونەتە ناو پەڕڵەمانەوە، پێکهێنانی هاوپەیمانییەکی یەکپارچە دەبێتە هۆی ئەوەی کە ئەوان بە ناچار ناکۆکییەکان وەلابنێن. ئەوەی کە رێگەی ئەم وەرچەرخانە خۆشدەکات، کەمڕەنگبوونی نەتەوە ئایینییە پلە دووەکانە لەو خولەی هەڵبژاردنەکانی عێراقدا لە بەراورد لەگەڵ خولەکانی پێشوودا و دروشمی نەتەوەیی و دوور لە مەزهەبی کەسایەتیی و لیستە دوو بەرەکانە. هەر لە ئێستاوە باسی زۆر سەبارەت بە پێکهێنانی فراکسیۆنی یەکپارچە لە داهاتوودا بوونی هەیە، بەڵام سەرەکیترین ئیحتمال کە بوونی هەیە پێکهێنانی هاوپەیمانییەکە کە لە دوو لایەنی سەر بە "موقتەدا سەدر" و "حەیدەر عیبادی" پێکدێت و هاوپەیمانییەکەی دیکەش لە سێ لایەنی سەر بە "هادی العامری" (حەشدی شەعبی)، "نووری مالکی" و "عەمار حەکیم" پێکدێت.
ئەو سەبارەت بە لایەنگریی کوردەکان گوتی: کوردەکان توانیویانە بە گشتیی زیاتر لە 50 کورسی بەدەستبێنن و هەر ئەو مەسەلەیە بۆتە هۆی ئەوەی کە دەوڵەتی داهاتوو ناچاربێت لەگەڵیان هاوپەیمانی پێکبێنێت. لە لایەکی دیکەوە دیارە کە بەرپرسانی کوردستان بەشوێن گەیشتن بە مەبەسەتەکان و مافەکانی خۆیانن لە چوارچێوەی یاسای بنەڕەتی عێراقدا و بێگومان لەگەڵ فڕاکسیۆنێک هاوپەیمانی پێکدێنن کە بتوانێت مافەکانی ئەوان دابینبکات. هەڵبەت لە نێوان تەواوی ئەو لایەنانەی کە توانیویانە لەم هەڵبژاردنانەدا بچنە ناو پەڕڵەمانەوە، لایەنی سەر بە "عەمار حەکیم" پەسندی زیاتریی لەلای کوردەکان هەیە و هەر ئەو مەسەلەیە دەتوانێت رێگەخۆشکەر و کاریگەرتربێت بۆ نوێنەرانی کورد لە داهاتوودا.
پەیامنێر: ئەمیرحوسێن چرایی
لینکی چاوپێکه‌وتن:
https://www.borna.news/بخش-سیاسی-3/709381-بررسی-احتمالات-گوناگون-در-مورد-دولت-ائتلافی-عراق
نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له‌تاران ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی گه‌شته‌كانی نێوان سلێمانی و كۆماری ئیسلامی ئێران به‌ره‌سمی ئاشكراده‌كات و ده‌ڵێت"25ی ره‌مه‌زان یه‌كه‌م گه‌شت ئه‌نجام ده‌درێت".
نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له‌تاران بهSNNی راگه‌یاند"دوێنێ به‌ره‌سمی رێكه‌وتنێك بۆ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی گه‌شته ئاسمانییه‌كانی نێوان سلێمانی و كۆماری ئیسلامی ئێران واژۆكراوه‌و بڕیاره له 25ی ره‌مه‌زان كه‌ده‌كاته 10ی 6ی 2018 رۆژی یه‌كشه‌ممه ده‌ست به‌گه‌شتی گه‌شتیاری بكرێته‌وه".
وتیشی"هه‌رچه‌نده بڕیاربوو گه‌شته‌كان له 6ی6ی 2018ه‌وه ده‌ستپێبكاته‌وه، به‌ڵام به‌هۆی مانگی ره‌مه‌زان كه گه‌شتكردن كه‌مه، ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی گه‌شته‌كان بۆ 10ی مانگ واته نزیك جه‌ژنی ره‌مه‌زانی پیرۆز دواخراوه".
له‌باره‌ی ئه‌نجامدانی گه‌شته‌كانیش ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد، له‌هه‌فته‌یه‌كدا دووجار گه‌شتده‌كرێت ئه‌وانیش له‌رۆژانی یه‌ك شه‌ممه و چوار شه‌ممان، هه‌ندێك جاریش فه‌رمانده‌كان به‌وڵاتانی ده‌ره‌وه ده‌به‌سترێته‌وه به‌شێوه‌یه‌ك گه‌شتیاری ئه‌وروپا له‌تارانه‌وه دێنێت و به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه.
ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی گه‌شته ئاسمانیه‌كانی ئێران له‌گه‌ڵ فڕۆكه‌خانه‌ی نێوده‌وڵه‌تیی سلێمانی له‌كاتێكدایه كه‌دوای ئه‌نجامدانی ڕیفراندۆمه‌كه‌ی باشوری كوردستان كه‌نزیكه‌ی هه‌شت مانگه ئه‌نجامدراوه، گه‌شته ئاسمانیه‌كانی سلێمانی تاران وه‌ستێنراوه.
نازم ده‌باغ له‌گه‌ڵ راوێژکاری باڵیۆزخانەی میرنشینی کوێت لە تاران کۆبۆوه
"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له شاری تاران، له‌گه‌ڵ "سه‌لاح عه‌بدوالخالق ئه‌لبه‌نای" راوێژکاری باڵیۆزخانەی میرنشینی کوێت لە تاران دیداریی کرد.
"نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له تاران کاتژمێر یەک و نیوی دوای نیوەڕۆی ئەمرۆ شەمە ١٩/٥/٢٠١٨پێشوازی کرد لە "سه‌لاح عه‌بدوالخالق ئه‌لبه‌نای" راوێژکاری باڵیۆزخانەی میرنشینی کوێت لە تاران.
لەدانیشتنەکەدا دوو لایه‌ن سه‌باره‌ت به پرۆسەی دەنگدانی پەرلەمانی عێراق و هەروەها ئەگەرەکانی دروستکردنی حکوومەت و چۆنییەتی بەشداری کردنی کورد لە پرۆسەی دروستکردنی حکومەت ئاخاوتنیان کرا.
"نازم ده‌باغ" راوبۆچوونی حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان سەبارەت بە چونی کورد بۆ به‌غداد و بەشداریکردن لە حکوومەتی داهاتوی عێراق بۆ راوێژکاری باڵیۆزخانەی میرنشینی کوێت لە تاران خستەڕوو.
"سه‌لاح عه‌بدوالخالق ئه‌لبه‌نای" هیوای خواست کە رۆڵی کورد کاریگەر بێت لە حکوومەتی داهاتووی عێراق و باسی لەوەکرد کە میرنشینی کوێت بە هەندەوە سەیری هەرێمی کوردستان دەکات هەر بۆیە لە پێشەنگی وڵاتان بوو بۆ کردنەوەی قونسوڵگەری لە هەولێر.
ئاکامی کۆتایی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانیی عێراق ده‌رکه‌وت و هاووڵاتیانی عێراقی که به رێژه‌یه‌کی که‌م به‌شدارییان کردبوو، هاوپه‌یمانی سائرون به سه‌رۆکایه‌تی موقته‌دا سه‌در توانی زۆرینه به‌ده‌ست بێنێت، ٥٤ کورسی به‌شی لایه‌نگرانی مه‌لای شیعه‌ی توندڕه‌وی عێراقی بوو به‌ڵام ئه‌م ژماره ئه‌وه‌نده نییه که بتوانێت حکومه‌تی پێ پێک بێنێت به‌ڵام دیاره که وه‌زاره‌ته‌کانی به‌رگری، ناوخۆ، ده‌ره‌وه و ئابووری ده‌درێته ئه‌م باڵه.
هاوپه‌یمانی "نه‌سر" به سه‌رۆکایه‌تی حه‌یده‌ر العه‌بادی ٥٢ کورسی، "فه‌تح" به سه‌رۆکایه‌تی هادی عامری ٤٩ کورسی، " ده‌وڵه‌تی یاسا" به سه‌رۆکایه‌تی نوری مالکی ٢٥ کورسی، "پارتی دیموکراتی کوردستان" به سه‌رۆکایه‌تی مه‌سعود بارزانی ٢٥ کورسی، " الحکمه" به سه‌رۆکایه‌تی عه‌مار حه‌کیم ٢٢ کورسی، " القرار العراقی" به سه‌رۆکایه‌تی ئوسامه نوجه‌یفی ١٥ کورسی و " یه‌کێتی نیشتمانیی کوردستان" ١٥ کورسییان به‌ده‌ست هێناوه.
دانوستان له‌گه‌ڵ هه‌موو لایه‌نه‌کان جگه له لایه‌نگرانی ئێران!
به پێی راپۆرتی العربیه ژماره‌یه‌ک له که‌سه نزیکه‌کانی سه‌در رایانگه‌یاندووه که ئیمکانی دانوستان له‌گه‌ڵ هه‌موو لایه‌نه‌کان جگه له ده‌وڵه‌تی یاسا به سه‌رۆکایه‌تی نوری مالکی و فه‌تح به سه‌رۆکایه‌تی هادی عامری کراوه‌یه. ئه‌م دوو گروپه دیارترین تایبه‌تمه‌ندییان نزیکبوونه له ئێران.
سه‌دریش له توییتێردا باسی له پێکهێنانی حکومه‌تێکی ته‌کنۆکرات کردووه که ئامانجی له‌ناوبردنی هه‌ژاری و گه‌نده‌ڵییه.
هاوکات باس له ده‌ستپێکردنی دانوستان له‌گه‌ڵ الحکمه به سه‌رۆکایه‌تی حه‌کیم و الوطنیه به سه‌رۆکایه‌تی عه‌لاوی له‌گه‌ڵ سائرون کراوه و وادیاره که بارودۆخ بۆ به سه‌رۆک وه‌زیران بوونی دووباره‌ی عه‌لاوی که باڵی شیعه‌ی لیبراڵه ده‌ستی پێکردووه.
عه‌لاوی به‌رده‌وام له ئه‌مریکا نزیک بووه و گرنگترین باسی ساڵی ٢٠١٧ش دیداری نێوان بێن‌سه‌لمان و موقته‌دا سه‌در بوو، ئه‌مه‌ش نیشانی ده‌دات که ئێستاکه بارودۆخی هاوپه‌یمانه‌کانی ئێران له عێراق زۆر باش نییه.
سنووری دوورودرێژ و نزیکایه‌تی ئایینی و فه‌رهه‌نگی نێوان خه‌ڵکی ئێران و عێراق وایکردووه که له ده‌ره‌وه‌ی رووداوه سیاسییه‌کان له بواره‌کانی کۆمه‌ڵایه‌تی و ئابووریشدا ئه‌م دوو وڵاته له‌ژێر کاریگه‌ری یه‌کتردا بن.
به هۆی ئابڵۆقه ئه‌تۆمییه‌کانه، زۆربه‌ی به‌رهه‌مهێنه‌رانی ئێرانی له ته‌کنه‌لۆژیای جیهانی دواکه‌وتن و وێڕای ئیمزاکردنی رێکه‌وتنی ئه‌تۆمی هێشتا نه‌تانتوانیوه ئه‌م دواکه‌وتنه قه‌ره‌بوو که‌نه‌وه، که‌واته باشترین بازاڕ بۆ شتومه‌کی مامناوه‌ندی ئێرانی، ئه‌فغانستان و عێراقه، له لایه‌کی دیکه دابه‌زینی بودجه‌ی عێراق بۆ هۆی شه‌ڕی داعش و کێشه‌کانی له‌گه‌ڵ دراوسێی باکووری خۆی واتا تورکیا عێراقی زیاتر به‌لای ئێراندا هانداوه، راستییه‌ک که نازم ده‌باغ نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستان گرنگی پێ ده‌دات.
هاوپه‌یمانی سه‌در به ته‌نهایی ناتوانێت حکومه‌ت پێک بێنێت
نازم ده‌باغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ رویداد٢٤ ده‌ڵێت که به‌ڕێوه‌چوونی ههڵبژاردن و به‌شداری خهڵک بۆ دیاریکردنی چاره‌نووسی خۆیان رووداوێکی گرنگ و پیرۆزه و منیش لێی خۆشحاڵم هه‌رچه‌ند ئاکامه‌که‌یم به‌دڵ نییه. راسته که سائرون زۆرینه‌ی به‌ده‌ست هێناوه به‌ڵام ناتوانێت به ته‌نهایی حکومه‌ت پێک بێنێت و ده‌بێت له‌گه‌ڵ گروپه شیعه‌کانی دیکه هاوپه‌یمانییه‌ک پێک بێنێت.
ده‌باغ هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: ئه‌ڵبه‌ت هاوپه‌یمانی سائرون له چه‌ند حزب پێکهاتووه که له‌وانه‌یه ته‌نها خاڵی هاوبه‌شیان قبووڵ‌کردنی سه‌در بێت له لایه‌کی دیکه‌وه کێشه له نێوان لایه‌نه کوردییه‌کاندا هه‌یه و ئهگهر بیانه‌وێت هاوپه‌یمانییه‌کی به‌هێز پێک بێنن سه‌ره‌تا ده‌بێت له نێوان خۆیاندا رێکه‌ون له راستیدا ئێستاکه که‌مترین رێکه‌وتن له نێوان لایه‌نه سیاسییه‌کاندا بوونی هه‌یه.
ئه‌و هه‌روه‌ها رایگه‌یاند: به‌ڵام بابه‌تێک که هیچ شکێکی تێدا نییه ئه‌وه‌یه که هه‌ر حکومه‌تێک به هه‌ر بیرۆکه‌یه‌که‌وه که ده‌سه‌ڵات وه‌ربگرێت ده‌بێت په‌یوه‌ندی ئابووری خۆی له‌گه‌ڵ ئێران بپارێزێت و رێگایه‌کی دیکه‌ی له‌به‌رده‌مدا نییه. پێگه‌ی ژیۆپۆلۆتیکی ئێران وایکردووه ئهگهر شتێک له ئێران نه‌کڕدرێت دیسان ئه‌م وڵاته رێگای ترانزیتی شتومه‌که.
نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران کە لەسەر پشکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لەو پۆستەدایە، ڕەخنەی لە تۆمەتبارکردنی ئێران بە ساختەکاریکردن بۆ یەکێتی گرت و ڕای گەیاند: ”ناحەزانی ئێران هەوڵدەدەن کۆماری ئیسلامی لای خەڵکی کوردستان ناشرین بکەن“.
نازم دەباغ، نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران، کە لەسەر پشکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانە، لەبارەی ئەو زانیارییانەی باس لەوە دەکەن، ئێران لە بەرامبەر خیانەتی ١٦ی ئۆکتۆبەردا ساختەکاری بۆ یەکێتی کردووە، بە (باسنیوز)ی ڕاگەیاند: "بابەتی تۆمەت گۆڕینەوە بۆ یەکتر بەبێ بەڵگە بە ناڕاوا دەبینم، ڕێزم بۆ بۆچوونی ھەموو لایەنەکان ھەیە و ئەوانەی کە دەنگیان کەم ھێناوە یان زیاد، بەڵام ھەریەکەیان لە بەرژەوەندیی خۆیدا وەڵام دەداتەوە، بڕوام وایە باشترین شت وەرگرتنی ئەزموونە لە ڕووداوەکان".
ئەو بەرپرسەی یەکێتی بە پێویستی دەزانێت، ئارامیی ھەرێمی کوردستان و بەتایبەت سلێمانی بپارێزرێت، چونکە ”چاوی زۆر بۆ تێکدانی سلێمانی ھەیە“. دەشڵێت: ”ئەنجامی ھەڵبژاردنەکان چاوەڕواننەکراو بوو، منیش تێبینم لەسەر شێوازی بڵاوکردنەوەی ئەنجامەکان ھەیە، بۆیە پێویستە ئەو لایەنانەی باسی ساختەکاری و دەستکاریی ئەنجامی ھەڵبژاردن دەکەن، بەڵگەکانی خۆیان بھێنن".
ئەو بەرپرسەی یەکێتیی ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد: "دەستبەجێ کۆمەڵێک خەڵک پەنجەی تۆمەتیان بۆ کۆماری ئیسلامیی ئێران ڕاکێشاوە، ھەرچەندە لە ھەڵبژاردنی پێشتریشدا ئەم تۆمەتە ئاراستەی ئێران کرابوو، بەڵام من بە گوناھی دەزانم بەبێ بەڵگە و ڕاستەوخۆ ئەم ئۆباڵە بخەینە ئەستۆی ئێران و کەسانی دیکە".
بەرپرسەکەی یەکێتی کە نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستانە لە ئێران، دووپاتی کردەوە: "تا ئێستا بە فەرمی لە بەرپرسانی یەکگرتوو و گۆڕان و کۆمەڵم نەبیستووە کە ئەم تۆمەتە بخەنە ئەستۆی ئێران، لەگەڵ ئەوەشدا پێویستە ئاگامان لەوە بێت لەم قۆناغەدا ناحەزانی ئێران ڕۆڵیان ھەبێ بۆ ئەوەی ئێران لەلای جەماوەری کوردستان ناشیرین بکەن".
نێچیرڤان بارزانى جه‌خت له یه‌كڕیزیى لایه‌نه كوردستانییه‌كان ده‌كاته‌وه
سه‌رله‌به‌یانیی ئه‌مڕۆ شه‌ممه 12/5/2018 به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان، له هه‌ولێر، به‌شداری له پرۆسه‌ی ده‌نگدان بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق كرد.
دوای ده‌نگدان، به‌ڕێزیان له كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌وانیدا باسی له گرنگیی پرۆسه‌ی ده‌نگدان بۆ عێراق و هه‌رێمی كوردستان كرد و ڕایگه‌یاند "پرۆسه‌ی ده‌نگدان بۆ هه‌موو گه‌لی عێراق و گه‌لی كوردستان له عێراق و هه‌موو گه‌لانی عێراق، مێژووییه و پرۆسه‌یه‌كی دیموكراتییه كه له ڕێگه‌ی سندووقه‌كانی ده‌نگدانه‌وه هاووڵاتیانی عێراق به‌گشتی نوێنه‌رانی خۆیان بۆ په‌رله‌مانی عێراق ده‌ستنیشان ده‌كه‌ن.
هیوادارین خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان زۆر به جددی هه‌موویان بچنه سه‌ر سندووقه‌كانی ده‌نگدان و ده‌نگ بده‌ن كه ئه‌مه بۆ ئێمه زۆر زۆر گرنگه. بۆ هه‌رێمی كوردستان و عێراق گرنگه و هیوادارم له‌م ڕۆژه‌دا هه‌رچه‌نده له هه‌ولێر ئێستا بارانیشه، به‌ڵام من هیوادارم ئه‌مه نه‌بێته هۆكاری ئه‌وه‌ی هیچ لایه‌ن نه‌یێته ده‌نگدان و هیوادارم هه‌موولایه‌ك بچنه سه‌ر سه‌ندووقه‌كانی ده‌نگدان، چونكه بۆ ئاینده‌ی وڵاته‌كه‌مان به‌شێوه‌یه‌كی گشتی ئه‌م هه‌ڵبژاردنه هه‌ڵبژاردنی گرنگن. هیوادارم بۆ هه‌موو عێراق به خێر و خۆشی بگه‌ڕێته‌وه.
دواتر له وه‌ڵامی پرسیارێكدا سه‌باره‌ت به قۆناغی دوای هه‌ڵبژاردنه‌كان، به‌ڕێزیان گوتی: سه‌ره‌تا ده‌بێ بزانین قه‌واره سیاسییه‌كان له عێراق چه‌ند كورسی ده‌هێنن كه ئه‌مه قۆناغی یه‌كه‌مه و هه‌ر لایه‌نێك له عێراق به‌بێ هاوپه‌یمانی ناتوانێت حكوومه‌ت پێكبهێنێت. ئه‌مه ڕوونه و پێمان وا نییه پێكهێنانی حكوومه‌تی زۆرینه له به‌رژه‌وه‌ندیی عێراقدا بێت، چونكه عێراق له‌سه‌ر بنه‌مای ته‌وافق دروست بووه و به‌تایبه‌تی له‌گه‌ڵ پێكهاته‌یه‌كی وه‌كو نه‌ته‌وه‌ی كورد پێویسته ڕه‌چاوی پرسی ته‌وافق بكرێت و به بڕوای ئێمه بێ ته‌وافق ئه‌سته‌مه حكوومه‌تی داهاتوو بتوانێت سه‌ركه‌وتوو بێت.
ده‌رباره‌ی ئه‌و كێشانه‌ی كه تا ئێستا هه‌ن، به‌ڕێزیان ئئاشكرای كرد "ئه‌و ماوه‌یه‌ی ڕابردوو هه‌م بۆ بهغدا و هه‌م بۆ ئێمه ئه‌زموونێك بوو، هیوادارم ئه‌م ئه‌زموونه بووبێته هۆكار هه‌ردوولا به ڕێگه‌ی گفتوگۆ و له‌سه‌ر مێزی دانوستان ئه‌و كێشانه‌ی كه هه‌ن و ماوه‌ی 12 ساڵه بێ چاره‌سه‌ر ماونه‌ته‌وه، له ساڵی 2005ه‌وه تا ئێستا چاره‌سه‌ر بكرێن.
دوای ئه‌م قۆناغه كه قۆناغێكی ته‌واو نوێیه له عێراقدا و دوای تێشكشانی تیرۆرستانی داعشه، پێویسته زیاتر گرنگی به پرسی خزمه‌تگوزاری بۆ هه‌موو عێراق به هه‌رێمی كوردستانیشه‌وه بدرێت و گرنگی به پرسی ئابووری له‌م وڵاته‌دا بدرێت كه چۆن به‌ره‌و پێشه‌وه بچێت. ئه‌مانه ئه‌و شتانه‌ن كه پێویست ده‌كات سه‌قامگیریه‌كی سیاسی له‌م وڵاته‌دا دروست ببێت.
بێ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی نێوان هه‌ولێر و بهغدا له‌و باوه‌ڕه‌دا نین ئه‌و سه‌قامگیرییه سیاسییه دروست ده‌بێت كه ئه‌وه مه‌رجی یه‌كه‌می هه‌موو پێشكه‌وتنه‌كانی دیكه‌یه، بۆیه هیوادارین ئه‌م چه‌ند ساڵه بۆ هه‌موو لایه‌كمان وانه بێت بۆ ئه‌وه‌ی دابنیشین و كێشه‌كان به گفتوگۆ چاره‌سه‌ر بكه‌ین.
سه‌باره‌ت به‌و سیستمه نوێیه‌ی كه پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی پێ به‌ڕێوه ده‌چێت و خاویی سیسته‌مه‌كه و پێگه‌ی كورد دوای هه‌ڵبژاردنه‌كان له عێراقدا، به‌ڕێزیان ڕایگه‌یاند "ئه‌م سیستمه، سیستمێكی نوێیه و له‌وانه‌یه فێربوونی به‌كارهێنانی ئاسان نه‌بێت و خۆشم یه‌كێك له‌وانه بووم، به‌ڵام به هه‌موو پێوه‌رێك ده‌ڵێن ئه‌و سیستمه وردتره و هیوادارم به‌و شێوه‌یه بێت و یه‌كه‌مجاره له عێراقدا تاقی ده‌كرێته‌وه.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بینیمان له ده‌نگدانی تایبه‌تدا هه‌موو كه‌سێك نه‌یانتوانی ده‌نگ بده‌ن كه سیستمه‌كه زۆر به هێواشی به‌ڕیوه چووه. هیوا ده‌خوازین كه گرنگییه‌كی ته‌واو به‌و پرسه بدات و مافی هاووڵاتیان كه مافی خۆیانه بچنه ده‌نگدان، هه‌موو ڕێكارێك بگرنه به‌ر تاكو ئه‌و مافه‌ی خه‌ڵك نه‌فه‌وتێت.
كێشه‌ی ئێمه له بهغدا پۆست نییه، به‌ڵكو كێشه‌ی گه‌لی كوردستانه، ئه‌و كێشانه‌ن كه په‌یوه‌ندییان به هه‌رێمی كوردستانه‌وه هه‌یه. كێشه‌ی ئێمه له بهغدا كێشه‌ی ماده‌ی 140، چۆنیه‌تیی دابه‌شكردنی داهاته، ئه‌مانه ئه‌و كێشه جددیانه‌ن كه ده‌بێت ئێمه له‌گه‌ڵ بهغدا یه‌كلایان بكه‌ینه‌وه.
وه‌ك به‌شێك له عێراق و هاوبه‌شێكی سه‌ره‌كی له عێراقدا، بێگومان مافی خۆمانه هه‌ندێك پۆستمان هه‌بێت، له‌مانه‌ش پۆستی سیادی كه سه‌ركۆمار یه‌كێك له‌و پۆستانه‌یه. به بۆچوونی ئێمه یه‌كێك له‌و پۆستانه ده‌بێت به كورد بدرێت. ئه‌وه‌ی گرنگه ئه‌وه‌یه هیوادارم له ناوخۆماندا یه‌كگرتوو بین بۆ هه‌موو شتێك و ئه‌مه مه‌رجی سه‌ركه‌وتنمانه، ئه‌گه‌رنا زۆر ئه‌سته‌م ده‌بێت.
له وه‌ڵامی پرسیارێكدا سه‌باره‌ت به له‌ده‌ستدانی ده‌نگه‌كانی ناوچه دابڕێنراوه‌كان، به‌ڕێزیان گوتی: به ڕاستی ئه‌وه ههڵبژاردن دیاری ده‌كات و ئێستا زووه بڵێین كه به چ شێوه‌یه‌ك ده‌بێت و دوای پرۆسه‌ی ههڵبژاردن دیار ده‌بێت. ئێمه كورسی له‌و ناوچانه بهێنین یان نا، ئه‌و ناوچانه ناوچه‌ی كێشه‌له‌سه‌رن و ناوه‌كه‌یان دیاره كه كێشه‌یان له‌سه‌ره. نه ئێمه ده‌توانین ده‌سه‌ڵاتی ته‌واومان له‌و شوێنانه‌دا هه‌بێت و نه بهغدا. ئه‌مه پێویسی به‌وه‌یه دابنیشین و به‌پێی ده‌ستوور به شێوه‌یه‌كی ئاشتیانه له‌سه‌ر مێزی گفتوگۆ له‌گه‌ڵ بهغدا چاره‌سه‌ریان بۆ بدۆزینه‌وه.
ده‌رباره‌ی دروستكردنی هاوپه‌یمانیه‌تییه‌كی كوردی له بهغدا، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی ئاشكرای كرد: ئێمه پشتئه‌ستوورین به‌و ده‌نگانه‌ی گه‌لی كوردستان كه نوێنه‌ره‌كانی خۆیان پێی دیاره‌ی ده‌كه‌ن بۆ په‌رله‌مانی عێراق. تا ئێمه له‌و وڵاته‌دا بین كه پێی ده‌ڵێن عێراق، پێویست ده‌كات به‌شدارییه‌كی كارا و جددیمان هه‌بێت له بهغدا بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان.
سه‌باره‌ت به‌و هێرشانه‌ی له بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردندا لایه‌نه‌كان كردیانه سه‌ر یه‌كتری، دوای ئه‌مڕۆ قۆناغێكی نوێ ده‌ستیپێكردووه، ئه‌م قۆناغه به‌تایبه‌تی له كوردستاندا وا ده‌خوازێت به‌په‌له هه‌موو لایه‌نه‌كان بێ جیاوازی دابنیشین و ستراتیژیه‌تێك دابڕێژین بۆ چۆنیه‌تیی كاركردنمان له‌گه‌ڵ بهغدا، ئهگهر نا به په‌رته‌وازه‌یی بچینه بهغدا و هه‌ریه‌ك به دوو كورسی، یان چوار كورسی، یان چه‌ند كورسیه‌ك بێت، ناتوانین ئه‌وه‌ی پێویسته ئه‌نجامی بده‌ین.
ژماره‌ی كورسییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان په‌نجا تا شه‌ست و شه‌ست و پێنج كه‌متر یان زیاتر بێت، ئهگهر ئه‌م ژماره‌یه یه‌كگرتوو بن ده‌توانن كاریگه‌رییه‌كی یه‌كجار زۆریان هه‌بێت له بهغدا، ئهگهر یه‌كگرتوو نه‌بن وه‌ك كوتله‌یه‌ك له‌وێ، بێگومان ناتوانن هیچ شێتك له‌سه‌ر ئه‌و شتانه زیاد بكه‌ن كه تا ئیستا له بهغدا هه‌بووه. من له قسه‌كانی خۆم له بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنیش جه‌ختم له‌سه‌ر ئه‌وه كرده‌وه كه ئێمه ئاماده‌ین به‌په‌له ئه‌و دانیشتنه ئه‌نجام بده‌ین بێ ئه‌وه‌ی ده‌فته‌ری كۆن هه‌ڵده‌ینه‌وه كه چی كراوه و كێ چی كردووه، ئاماده‌ین به‌و شێوه‌یه ده‌ستپێبكه‌ین و هه‌ر ده‌بێت به‌و شێوه‌یه‌ش بگه‌ڕێینه‌وه بهغدا.
هەر لە کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکەیدا دوای بەشداریکردن لە پرۆسەی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، بەڕێز سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان باسی لە بەشداریی کورد لە پرۆسەی سیاسی لە عێراقی تازەی دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس کرد، بەو هیوایەی بتوانن بەشدار بن لە بنیادنانەوەی وڵات، لەکاتێکدا کورد خاوەنی حکوومەتی هەرێمی کوردستان بوو و هەموو شتێکی خۆیان هەبوو، هەرچەند ئەندام نەبوون لە یووئێن.
لەوبارەیەوە گوتی: بەو هیوایە گەڕاینەوە بۆ عێراق کە عێراقێکی نوێیە. دوای نووسینەوەی دەستوور پێمان وابوو قۆناغێکی نوێ لەم وڵاتە دەستپێدەکاتەوە بۆ هەموو پێکهاتەکان، نەک تەنیا بۆ کورد.
به‌ڕێز سەرۆک وەزیران نیگەران بوو لەوەی ڕەوشەکە وادەرنەچوو کە خەڵکی کوردستان دەیویست. دەربارەی نووسینەوەی دەستووری هەمیشەیی عێراقیش، ئاماژەی بەو کەسانە کرد کە لە پرۆسەکەدا بەشدار بوون و بەڵێنی جێبەجێکردنیان بە کورد دابوو لەگەڵ جەختکردنەوەی وڵاتانی دەرەوە لە جێبەجێکردنی بڕگەکانی دەستوور.
به‌ڕێزیان خواستی کوردستانی دووپات کردەوە کە لە ساڵی ٢٠٠٥ەوە تا ئێستا داوای خەڵکی کوردستان جێبەجێکردنی دەستوور بووە وەک ئەوەی کە هەیە. بەڕێزیان ئەوەی بە ئەزموونێک بۆ هەولێر و بەغدا لەقەڵەم دا بۆ ئەوەی هەردوولا سوود لەو ئەزمەوونە ببینن و بە عەقڵێکی کراوە باس لەوە بکەن کە کێشەکان لە چوارچێوەی عێراق و لەسەر بنەمای دەستوور چارەسەر بکرێن. هه‌روه‌ها گوتى: ئێمە بەو هیوایە بەشداریمان کردووە و دەمانەوێ زۆر بە جددی بەشدار بین لە حکوومەتی داهاتووی عێراقدا و بتوانین کێشەکانمان بە پێی دەستوور چارەسەر بکەین.
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی ڕوو لە خەڵکی کوردستان بۆ بەشداریی چالاکتر له ده‌نگدان، گوتی: بۆ ئێمە وەک هەرێمی کوردستان زۆر گرنگە بەشدارییەکی کارا بکەن و بچن بەرەو سندووقی دەنگدان و دەنگ بدەن. دەنگدان بۆ پێگەی هەرێمی کوردستان لە بەغدا زۆر گرنگە و نابێ ئەو دەرفەتە بۆ کەس لەدەست بدەین و دوودڵ بین، ئەوە بۆ خۆمانە دەکەین.
بەڕێزیان سەبارەت بە هەڵوێستی کورد لەسەر پێکهاتەی داهاتووی حکوومەتی عێراق، جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە دەبێ حکوومەتی داهاتووی عێراق لەسەر بنەمای تەوافوق بێت و هەندێ شتی بنەڕەتی هەیە دەبێ ڕەچاو بکرێت. ئەوەشی گوت کە لە دەستووری عێراقدا کورد و عەرەب وەک شەریک و هاوبەش لەم وڵاتەدا پێناسە کراوە، کورد پێکهاتەیەکی سەرەکیی ئەم وڵاتەیە و دەبێ ڕه‌چاو بکرێت و لایەنەکانی دیکەش دەبێ ڕه‌چاو بکرێن. بۆیە بە پێویستی زانی دیسانەوە تەوافوقێک هەبێ لە شێوەی پێکهاتەی حکوومەتی ئایندە لە بەغدا.
ده‌رباره‌ى سەرۆک وەزیرانی داهاتووی عێراقیش، بەڕێز سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان ڕەتیکردەوە هەرێمی کوردستان لەگەڵ شه‌خس مامەڵە بکات، بۆیە گوتی: ئێمە بەپێی بەرنامە لەگەڵیان ڕێکدەکەوین، لەم هەڵبژاردنەشدا کەس ناتوانێ بە تەنیا ئەو ژمارە کورسییانە بهێنێ بۆ پێکهێنانی حکوومەت، بۆیە ناچار دەبێ لەگەڵ لایەنی دیکە ڕێککەوتن بکات.
لەوبارەیەوە گوتى: ئێمە وەک کورد داواکارییەکانمان بخەینە بەر دەستی ئەو کەسەی دەبێتە سەرۆک وەزیرانی عێراق و هاوپەیمانی لەگەڵ بکەین لەسەر بنەمای بەرنامەیەک، نەک لەسەر بنەمای شەخش کە کێ دەبێ، چونکە شەخس دێ و دەڕوا و ئەم وڵاتە دەمێنێ، پێویستە ئەوە بەپێی بەرنامەیەک بێت.
به‌ڕێزیان هیوای خواست ئەمجارەیان کورد بەپێی بەرنامەیەک و وادەیەکی دیاریکراو بتوانێ کێشەکانی خۆی چارەسەر بکات و ئەوەی بە قازانجی هەموو عێراق دانا و پێداگری لەسەر ئەوە کرد کە بەبێ جێبەجێکردنی داواکارییەکانی کورد و پێکهاتەکانی دیکە، عێراق ناتوانێ سەقامگیری تێدا هەبێت، لەبەر ئەوە لە جیاتی ئەوەی شەڕ لەگەڵ یەکتر بکەین و سوور بین کە مافی یەکتر نەدەین، باشتر وایە دابنیشین و کێشەکان لەسەر بنەمای دەستوور چارەسەر بکەین.
سەبارەت بەوەی کە ئایا دوای هاتنەسەرکاری حکوومەتی تازە لە عێراق، ڕێککەوتنی هەولێر و بەغدا بەتایبەت لەسەر پرسی ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم وەک خۆی دەمێنێ و بەردەوام دەبێت؟ بەڕێز نێچیرڤان بارزانی گوتی: ئەو ڕێککەوتنە وەک خۆی جێبەجێ دەکرێت، وەک ئەوەی کە هەیە. لەگەڵ سەرۆک وەزیران چۆن ڕێککەوتنمان کردووە، بۆ ناردنی پارە بۆ هەرێمی کوردستان، ئەو ڕێککەوتنە جێبەجێ دەبێت
"نازم دەباغ" لە جەژنی میللی وڵاتی پۆڵۆنیا له تاران بەشداریی کرد
"نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، لە جەژنی میللی وڵاتی پۆڵۆنیا له باڵیۆزخانەی ئه‌م وڵاته لە شاری تاران بەشداریی کرد.
باڵیۆزخانەی وڵاتی پۆڵۆنیا لە تاران بە بۆنەی جەژنی میللی وڵاتەکەی رۆژی دووشەمە رێکەوتی ٧-٥-٢٠١٨ ئاهەنگێکیان گێڕا. هەر بۆ ئەم مەبەستە "یارۆسلاڤ مارسین دۆمانسکی" باڵیۆزی پۆڵۆنیا لە تاران بانگهێشتی "نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران کرد بۆ بەشداربوون لەو بۆنیەدا کە بەشێک لە گەورە بەرپرسانی ئێرانی و باڵیۆزی وڵاتانی جیهان تیایدا ئامادەبوون و هەروەها نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران لەو بۆنه‌یەدا بەشداربوو.
جموجۆڵی بازرگانی لەنێوان هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێران دەچێتە قۆناغێكی نوێیوەو نوێنەری حكومەتی هەرێمیش لەتاران، زانیاری لەوبارەیەوە دەخاتەڕوو، ڕاشیدەگەیەنێت: ئێران جەخت لەسەر زیادكردنی جموجۆڵی بازرگانی لەگەڵ هەرێم دەكاتەوە.
نازم دەباغ، نوێنەری حكومەتی هەرێم لەئێران، بە SNNی ڕاگەیاند: هەر دیبەیت و كۆنفرانسێك كە ئەنجامدەدرێت، دەبێتە هۆی زیادكردنی جموجۆڵ و چالاكییەكان، هەرێمی كوردستانیش لەقۆناغێكدایە پێویستی بە بەگەڕخستننەوەی زیاتری كەرتی سەرمایەگوزاری و ئابوری هەیە لەهەموو بوارەكاندا، بەتایبەت لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران دەیەوێت برەوی زیاتر بەو كەرتە بدات.
تاران – ایرنا- نزیکه‌ی ١٠ رۆژ ماوه بۆ به‌ڕێوه‌چوونی چواره‌مین خولی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق دوای رووخانی سه‌دام له ساڵی ٢٠٠٣دا.
هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق به به‌شداری ١٢٨ حزب، ٢٢ به‌ره، ٤٢ حزبی سه‌ربه‌خۆ و ١٧ که‌سایه‌تی سه‌ربه‌خۆ رۆژی شه‌ممه ١٢/٥ له ناوخۆ و ١٩ وڵاتی بیانی بۆ ده‌نگدانی هاووڵاتیانی عێراقی له‌وانه له ئێران، به تێچووی ٨٠ ملیون دۆلاری به‌ڕێوه ده‌چێت.
پێگه‌ی به‌رچاوی په‌رله‌مانی عێراق له ساڵانی رابردوودا وایکردووه تاوه‌کوو هه‌ر خولێک حزب و به‌ره سیاسییه‌کان جیاواز له خوله‌کانی رابردوو بن و ئه‌مه‌ش وایکردووه له‌م خوله‌دا سێ به‌ره‌ی به‌رچاو له شیعه‌کان، سوننه‌کان و سیکولاره‌کان پێک بێت. شیعه‌کان به ٦٢ حزب و ٥ به‌ره‌و ١٠ حزبی سه‌ربه‌خۆ، سوننه‌کان به ٣٢ حزب، سێ به‌ره و سیکولاره‌کان به ٩ حزبه‌وه دوو به‌ره‌یان ببێت. به‌رهه‌م ساڵح به به‌ره‌ی نیشتمان که ٣ حزبی کوردی له ناوچه کێشه له‌سه‌ره‌کان (که‌رکووک، موسڵ و دیاله) و کورده‌کانیش به ٩ حزبه‌وه به‌شدارن و تا ئه‌م کاته به‌ره‌یه‌کیان پێک نه‌‌هێناوه، و له ناوچه کوردییه‌کان هیچ به‌ره‌یه‌ک پێک نه‌هاتووه. به‌ڵام ده‌وترێت بڕێک لایه‌نی کوردی پێش ههڵبژاردن و له رۆژانی داهاتوودا به‌ره‌یه‌ک پێک بێنن.
سیستمی سیاسی عێراق به پێی دابه‌شکردنی باو، په‌رله‌مانییه و تێێدا خهڵک ئه‌ندامانی په‌رله‌مان هه‌ڵده‌بژێرن و ئه‌وانیش سه‌ره‌تا سه‌رۆک کۆمار هه‌ڵده‌بژێرن و ئه‌ویش له‌ناو فراکسیۆنه‌کانی په‌رله‌ماندا، که‌سێک بۆ خولێکی چوارساڵه بۆ سه‌رۆکایه‌تی وه‌زیران کاندید ده‌کات تاوه‌کو په‌رله‌مانی ده‌نگی پێ بدات.
.
ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی عێراق پێک دێت له سه‌رۆک وه‌زیران و ٢٢ وه‌زیر که ده‌بێت لانیکه‌م له سێیا دووی ده‌نگی په‌رله‌مان وه‌ربگرن/
ئاڵوگۆر له بارودۆخی چه‌ند به‌ره‌یه‌ک له رۆژانی داهاتوودا
نازم ده‌باغ نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له ئێران سه‌باره‌ت به‌م هه‌ڵبژاردنه‌وه‌و پێکهێنانی به‌ره له رۆژانی داهاتوودا وای بۆ ده‌چێت که له رۆژانی داهاتوودا بارودۆخی به‌ره‌کان له کوردستان بۆ ههڵبژاردن ئاڵوگۆری به‌سه‌ردا بێت و به‌ره‌ی نوێ پێک بێت و بڕێک حزب وه‌کو حزبی زه‌حمه‌تکێشانی کوردستان له‌گه‌ڵ به‌ره‌ی دیموکراسی و دادپه‌روه‌ری که دکتور به‌رهه‌م سه‌رۆکاتی ده‌کات یه‌ک بگرن، ئه‌و هه‌روه‌ها پێی وایه که له ئاست عێراقدا تاوه‌کو راگه‌یاندنی ئاکامی هه‌ڵبژاردنه‌‌کان هیچ به‌ره‌یه‌کی کوردستانی له‌گه‌ڵ به‌ره‌کانی دیکه یه‌ک ناگرنه‌وه و ده‌ڵێت: راپرسییه‌کان نیشانی ده‌ده‌ن که ته‌حالوفی النصر به سه‌رۆکایه‌تی عیبادی، حکومه‌تی یاسا به سه‌رۆکایه‌تی نوری مالیکی، سائرون الصلاح به سه‌رۆکایه‌تی موقته‌دا سه‌در، الفتح به سه‌رۆکایه‌تی عماری و ائتلاف الوطنیه به سه‌رۆکایه‌تی ئه‌یاد عه‌لاوی و نیشتمان به سه‌رۆکایه‌تی به‌رهه‌م ساڵح (که سێ حزبی کوردستانیی یه‌کێتی نیشتمانیی کوردستان و گۆڕان و کۆمه‌ڵی ئیسلامی ده‌گرێته‌وه)، زیاترین ده‌نگیان هه‌یه.
هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره به هۆی ئاماده‌بوونی حزبه ده‌سه‌ڵاتداره‌کان و ئۆپۆزسیۆن پڕگڕو تین ده‌بێت
به وته‌ی نازم ده‌باغ، رێژه‌ی به‌شداری له‌م خوله‌دا دیار نییه به‌ڵام به پێی راپرسییه‌کان باش ده‌بێت چونکه ئه‌مجاره کێبڕکێ له نێوان حزبه ده‌سه‌ڵاتداره‌کان و ئۆپۆزسیۆندایه و ئه‌مه‌ش گڕ و تینێکی تایبه‌ت ده‌دات به ههڵبژاردن. ئه‌و هه‌روه‌ها پێی وایه که خه‌ڵکی عێراق له رێگای ده‌‌سه‌ڵاتدارانی نوێوه خوازیاری ئاڵوگۆڕ و چاکسازین و هه‌ڵبژاردنی خولی چواره‌م بارودۆخێکی سیاسی نوێ له عێراق دروست ده‌کات چونکه ئه‌م وڵاته پێویستی به‌م ئاڵوگۆڕه‌یه.
گۆڕنی بیرۆکه‌ی داعش بۆ ئیدئۆلۆژییه‌ک له عێراقدا
نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له تاران وێرای ئاماژه به‌و خاڵه که سه‌ره‌ڕای شکستی داعش له عێراق، بیرۆکه‌ی داعش له‌ناو نه‌چووه ده‌ڵێت: ئه‌م بیرۆکه‌یه ئه‌مرۆکه بووه‌ته ئیدئۆلۆژییه‌ک و بۆ له‌ناوبردنی، ده‌بێت حکومه‌تێک له عێراقدا پێک بێت که هه‌نگاوی باش و کاریگه‌ر له‌م بواره‌دا هه‌ڵگرێت.
پێویستیی یه‌کێتی زیاتری نێوان لایه‌نه عێراقییه‌کان به مه‌به‌ستی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی کێشه‌کان
نازم ده‌باغ وێڕای ئاماژه به‌وه‌ی که بۆ ئاڵوگۆڕی پێویست له داهاتووی سیاسی عێراقدا ده‌بێت هه‌موو لایه‌نه‌کان له کورد و شیعه و سوننه یه‌ک بگرن ده‌ڵێت: ئێستاکه له گۆڕه‌پانی سیاسی عێراقدا دوو گروپ ئاماده‌ن، که یه‌کێکیان خوازیاری پاراستنی بارودۆخی ئێستایه و ئه‌وی دیکه به‌دوای ئاڵوگۆڕی بنه‌ڕه‌تییه‌وه‌یه.
ئه‌م به‌رپرسه کورده ده‌ڵێت له هه‌ر خولێکدا بۆ پێکهێنانی حکومه‌ت رێککه‌وتنی نێوان گروپه جیاوازه‌کان پێویسته و ئهگهر ئه‌م رێککه‌وتنه راسته‌قینه و له چوارچێوه‌ی ده‌ستووردا بێت، زۆربه‌ی کێشه‌کانی عێراق چاره‌سه‌ر ده‌بێت.
نازم ده‌باغ ئاماژه به‌وه ده‌کات تا کاتێک که ده‌ستوور گۆڕانی به‌سه‌ردا نه‌هاتووه ده‌بێت پابه‌ندی بین چونکه خهڵک ده‌نگیان پێداوه و ده‌ڵێت: ئهگهر ئێستا له گۆڕه‌پانی سیاسی عێراقدا شیعه‌کان وه‌کو سه‌رده‌می سه‌دام له‌گه‌ڵ کورده‌کان یه‌ک بگرن بارودۆخه‌که ئاوه‌ها نابێت و ده‌بێت بزانینن که له‌م بارودۆخه‌ی ئێستا هاوکاریمان پێویسته و ده‌بێت هه‌موومان هه‌وڵ بده‌ین که هاوپه‌یمانییه‌که‌مان راسته‌قینه بێت.
ده‌باغ پێی وایه که له گۆڕه‌پانی سیاسی عێراقدا هه‌رکه‌سه‌و به‌دوای به‌رژه‌وه‌ندی خۆیدایه‌و ئه‌مه‌ش هۆکاری زۆربه‌ی کێشه‌کانی عێراقه و ئهگهر هه‌موو لایه‌ن و به‌رپرسه‌کان بیر له خهڵک بکه‌نه‌وه ئه‌مه روونادات.
کورده‌کان به‌دوای پێکهێنانی به‌ره‌ی نوێ له باکووری عێراق
ئه‌و ئاماژه به‌وه ده‌کات که له باکووری عێراق کورده‌کان به‌دوای پێکهێنانی به‌ره‌ی نوێوه‌ن و ده‌ڵێت: ئامانجی ئه‌وان خزمه‌تکردنی زیاتری خهڵک و دابین‌کردنی ئه‌من و ئاسایشه و ئهگهر ئێستاش بگه‌ڕێینه‌وه بۆ هاوکاری رابردوومان وه‌کو سه‌رده‌می پێش رووخانی سه‌دام، کێشه‌کانی عێراق چاره‌سه‌ر ده‌بن
نازم ده‌باغ وێڕای ره‌خنه له جێبه‌جێ‌نه‌کردنی سه‌رژمێری له عێراق بۆ به‌ده‌ستهێنانی ئاماری دروست له رێژه‌ی دانیشتووان ده‌ڵێت: ئێستا روون نییه که چه‌ن ملیون خه‌ڵکی عێراق ده‌توانن ده‌نگ بده‌ن و به‌و پێیه که بڕێک که‌س هێشتا کارتی هه‌ڵبژاردنی رابردوویان هه‌یه و کارتی نوێشیان وه‌رگرتووه، ئاکامی ههڵبژاردن به‌م پێیه و به پێی کڕین و فرۆشتنی کارتی ههڵبژاردن، که زیاتر له بهغدا ئه‌مه رووده‌دات، ناتوانێت ئاکامێکی دروست بێت.
به وته‌ی ئه‌و له باکووری عێراق به پێی چاوه‌ڕوانییه‌کان له نێوان ٦٠ بۆ ٧٠٪ی خهڵک له هه‌ڵبژاردندا ده‌نگ ده‌ده‌ن.
More...
دوایین هەواڵەکان
- پهيامى سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى بۆ ساڵى نوێ
- پەیامی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی سەری ساڵی نوێی زایینی2025
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان، پێشوازيى له كونسوڵی گشتيى نوێى ئێران كرد
- عەباس غەزالی: کۆچی مامۆستا مهنسوور یاقووتی وهک لهدهست چونی یاقووتێکی گرانبههایه
- سه‌رۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ وهزیری بهرگریی هۆڵهندا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازيى له ئيسماعيل بهشيكچى كرد
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى و وهزيرى بهرگريى ئيتاڵيا كۆبوونهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ فەرماندەی هێزەکانی هاوپەیمانيی نێودەوڵەتی كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازیی له باڵيۆزى نوێى چيك كرد
- سەرۆک نێچیرڤان بارزانی پێشوازیی لە سوپاسالاری بەریتانیا کرد