خه‌باتگێڕی ماندوونه‌ناس

نازم ده‌باغ ؛ نوێنه‌ری حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له ئێران

مام جه‌لال هێما و سیمبولی خه‌بات و ئاشتی له کوردستانی عێراق و رۆژهه‌ڵاتی ناوین بوو، مامۆستای دانوستاندا بوو له وتووێژدا. ئه‌و هۆکاری دابین‌کردنی سازان و یه‌کگرتوویی نێوان ریزه‌کانی کورد و کورد و عه‌ره‌ب بوو. مام جه‌لال به‌رده‌وام له هه‌وڵی چه‌سپانددنی  ئازادی و دیموکراسی بوو له کوردستانی عێراقدا. له بواری رۆشنبیری‌دا پشتیوانی نووسه‌ر و رۆشنبیران بوو، به دروشمه به‌ناوبانگه‌که‌ی که دابین‌کردنی نان و ئازادی بوو که ئازادی به بێ‌ئه‌وه به‌دی نایه‌ت. ئه‌و ئازادی‌خوازێک بوو دژی زوڵم و سته‌م و دیکاتۆرییه‌ت خه‌باتی ده‌کرد، لایه‌نگری مافی مرۆڤ بوو، کاتێک وه‌کو سه‌رۆک کۆماری عێراق هه‌ڵبژێردرا و حوکمی ئێعدام بۆ سه‌دام ده‌رچوو، بۆ جێبه‌جێ‌کردنی پێویستی به ئیمزای سه‌رۆک کۆمار بوو، به‌ڵام مام جه‌لال ئیمزای نه‌کرد و ده‌سه‌ڵاته‌کانی خۆی‌دا به جێگره‌کانی.

تاڵه‌بانی له هه‌موو بارودۆخێکدا به‌دوای دابین‌کردنی سازان و ئاشتی و ئاسایشه‌وه له ناوچه‌که‌و کوردستانی عێراق و عێراق بوو. بۆیه نه‌بوونی ئه‌و دوای نه‌خۆشکه‌وتنه‌که‌ی زیاتر هه‌ستی پێکرا و له رووداوه‌کانی ناوچه‌و کوردستان و عێراق‌دا به‌دی ده‌کرێت. نه‌بوونی ئه‌و له هه‌موو بواره‌کانی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی و ئابووری‌دا ره‌نگدانه‌وه‌ی هه‌‌بوو.

ئێستاکه که مام جه‌لال ماڵئاوایی لێکردووین هه‌موو که‌سایه‌تییه نێوده‌وڵه‌تی و نێوخۆییه‌کان، باس له توانایی و خاڵه به‌هێزه‌کانی ئه‌و که‌سایه‌تییه مه‌زنه ده‌که‌ن، که به‌پێزترین باس له سه‌ر جه‌نابی مام جه‌لال کاتی خۆی ئایه‌توڵڵا سیستانی کردوویه‌تی که به ده‌ریچه‌ی دڵنیاییریریچه‌ عێراقی تازه ناوی بردووه. ئه‌م وته‌ی جه‌نابی سیستانی هه‌روا به سادی نه‌گوتراوه، له ئه‌نجامی پێگه‌و تواناو لێهاتوویی مام جه‌لال‌ه له دروست‌کردنی سازان له نێوان عێراقییه‌کان و کورددا.

به‌نده له ساڵی ١٩٦٤ه‌وه به‌ڕیزیان ده‌ناسم و له سه‌ر رێبازی ئه‌م پیاوه مه‌زنه درێژه‌م به خه‌باتی خۆم داوه تاوه‌کو ئه‌مڕۆ. هیچکات بێ‌‌هیواییم به داهاتوو له‌و مه‌زنه نه‌دیوه، له هه‌موو رۆژه سه‌خته‌کان چ سه‌رکه‌وتن چ شکست، چ کیمیابارانی هه‌ڵه‌بجه‌و ئه‌نفال، چ له ده‌ست‌دانی پۆلێ له شه‌هیدانی هاوڕێ و هه‌واڵی، له سه‌رکرده‌و له پێشمه‌رگه، هه‌میشه هیوای به داهاتوو پته‌وتر ده‌بوو و وره‌ی به‌رزتر ده‌بوو. له‌بیرمه له سه‌ره‌تای ساڵی ٨٠دا که تازه چووبوومه ریزی پێشمه‌رگه‌ی کوردستان، له‌ باره‌گاکانی ناوزه‌نگ ئه‌وکاته، که له هه‌موو لایه‌که‌وه ئابڵۆقه‌ی له‌سه‌ربوو، تێکۆشه‌رێکی کۆنی دژ به شای ئێران له باره‌گاکه‌ی خۆی هاته‌ لای و سه‌ردانی کرد، جۆرێک له بێ‌‌هیوایی له قسه‌کانیدا دیاربوو، به‌ڵام مام جه‌لال ئه‌و رۆژه پێی وت به هیوابه، ئه‌مڕۆ ئێمه لێره پێشوازیت لێده‌که‌ین، له‌ناو خانوویه‌کی قوڕ و له‌ژێر به‌رددا، دڵنیابه له شاری سلێمانی، له رێگای فڕۆکه‌خانه‌و به پاسپۆرت سه‌ردانمان ده‌که‌یت و پێشوازیت لێده‌که‌ین، ئه‌م پیاوه مه‌زنه له پێشمه‌رگایه‌تی و له خڕی ناوزه‌نگه‌وه بوو به سه‌رۆک کۆماری عێراق، ئه‌و هاوڕێیه کاتێک ئه‌و ده‌نگوباسه‌ی بیستبوو له تاران ته‌له‌فۆنی بۆ کردم و خۆشحاڵی خۆی ده‌ربڕی و داوای کرد بچێت بۆ دیداری، به هه‌مان شێوه‌ی که به‌ڕێز مام جه‌لال وتی پێشوازی لێکرا و له سلێمانی مایه‌وه.

مام جه‌لال هه‌میشه خوێندنه‌وه‌ی هه‌بوو بۆ داهاتوو، زۆر لێکدانه‌وه‌ی هه‌بوو بۆ رووداوه‌کان و ئه‌نجامه‌که‌شی واده‌رئه‌چوو که ئه‌و لێکی ئه‌دایه‌وه، هه‌روه‌کوو گرتنی کوێت و راپه‌ڕین که ئه‌میش داستانێکی هه‌یه و خۆم له‌گه‌ڵیا ژیاوم، ئێستاکه که مام جه‌لال ماڵئاوایی لێکردووین ئه‌و هه‌موو هه‌ڵسه‌نگاندن و لێکدانه‌وه بۆ ئه‌و تێکۆشه‌ره ماندوونه‌ناسه رۆحی ئه‌و داوامان لێده‌کات که به‌رده‌وام بین له‌سه‌ر رێبازه‌که‌ی، سیاسه‌ته‌کانی ئه‌و ببێته وانه‌ی قوتابخانه‌یه‌ک بۆ ئێستا و داهاتووی کورد. کوردستان و عێراق و ناوچه‌که‌و جیهانیش، رابه‌رێکی مه‌زنی له‌ده‌ست‌داوه، به‌ڵام رێگای پڕسه‌روه‌ری ئه‌و زیندووه‌و هیوادارم به به‌رده‌وامی له‌سه‌ر رێبازه‌که‌ی، رۆحی شاد که‌ین.

"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ شاری تاران، له‌گه‌ڵ "فیلیپ مۆرێل" سکرتێری یەکەمی باڵیۆزخانەی فەرەنسا لە تاران دیداریی کرد.

"فیلیپ مۆرێل" سکرتێری یەکەمی باڵیۆزخانەی فەرەنسا لە تاران کاتژمێر ٩:٣٠ی سەرلەبەیانی ئەمرۆ دووشەمە ٢/١٠/٢٠١٧ سەردانی نوێنەرایەتی حکوومەتی هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران کرد و لە لایەن "نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران و "سۆران عه‌لی ئەمین" بەرێوبەری پەیوەندیەکان و راگەیاندن پێشوازی گەرمی لێکرا.

فیلیپ مۆرێل بە پەرۆشەوە لە بارودۆخی ئێستای کوردستان و عێراقی پرسی و نیگەرانی وڵاتەکەی خستە روو لە پێشهاتەکان وە گووتی فەرەنسا زۆر بە جدی دەروانێتە بارودۆخەکە و هەر بۆیە دوای پرۆسەی رفراندۆم فەرەنسا هەوڵەکانی چرکردۆتەوە بۆ رێگرتن لە هەر کاردانەوەیەکی ناخوازراو لە لایەن عێراق  و وڵاتانی دراوسێ. و دووپاتی کردەوە کە فەڕەنسا  وەکوو دۆستێک سەیری کورد دەکات سەرەڕای ئەوەی کە داواکاری وڵاتەکەی بە دواخستنی پرۆسەی رفراندۆم جێبەجێ نەکرا، و دووپاتی کردەوە کە فەڕەنسا سوورە لەسەر یەکپارچەی خاکی عێراق و پاراستنی مافە ڕەواکانی گەلی کورد.

نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران وێرای سوپاس و پێزانینی حکوومەتی هەرێم بۆ ئەو هەوڵانەی فەطەنسا بۆ رێگرتن لە دروست بوونی توندووتیژی لە ناوچەکە، دووپاتی کردەوە کە هەمیشە ئەو چاوە‌‌‌ڕوانییەمان لە فەڕەنسا و وڵاتانی دۆست هەبووە. و کورد چاوەڕوانە فەڕەنسا رۆڵێکی ئەرێنی ببینێ بۆ سەرکەوتنی گفتووگۆکانی نێوان هەرێمی کوردستان و عێراق و رێز بگرێت لە ئیرادەی گەلی کوردستان و لەو راستەیەدا هاوکار بێت.

"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ شاری تاران، له‌گه‌ڵ "مالتێ مولێر چریستێنسێن" جێگری باڵیۆزی وڵاتی دانیمارک لە تاران دیداریی کرد.

"مالتێ مولێر چریستێنسێن" Malte Moller Christensen جێگری باڵیۆزی وڵاتی دانیمارک لە تاران ئێوارەی رۆژی دووشەممە 25/09/٢٠١٧ سەردانی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی کرد و لە لایەن "نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران پێشوازی گەرمی لێکرا.

"مالتێ مولێر چریستێنسێن" دەستخۆشی کرد و هیوای بەردەوامی ئەم سەردانانەی کرد و پرسیاری دەربارەی بارودۆخی هەرێمی کوردستان و ناوچەکە کرد و هەروەها باسی شێوازی ریفڕاندۆم و هەڵوێستی دراوسێکان لە ئێستا و دوای ریفراندۆمی کرد.

نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان سوپاسی سەردانی جێگری باڵیۆزی دانیمارک لە تاران کرد و بە وردی پێی راگەیاند: ئەمرۆکە کورد و سەرکردایەتی کورد بە شێوەیەکی هێمنانە و پر لە جۆش و خرۆشی گەلی کورد ئەم پرۆسە نیشتیمانییە بە سەرکەوتوویی و دوور لە هەموو تووند و تیژییەک و بە بەشداری هەموو لایەنەکان ئەنجام دەدرێت و هیوادارم ئەم پرۆسە پیرۆزە سەرکەوتوو بێت.  

"نازم ده‌باغ" داوای لە جێگری باڵیۆزی دانیمارک لە تاران کرد کە پشتگیـری تەواوی دوای ریفڕاندۆم بکه‌ن و پشتیوانی وڵاتی شانشینی دانیمارک له سەربەخۆیی بۆ گەلی کورد و کوردستان گرنگە. هەرێمی کوردستان لە ئێستا و دوای ریفراندۆم بەردەوام دەبێت لە گفتووگۆ و سەردان لەگەڵ دراوسێکانیدا.

"مالتێ مولێر چریستێنسێن" سوپاسی بۆ ڕاوبۆچوونەکانی نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران کرد و دڵنیاییدا کە ئەم پەیامە دەگەێنیت بە وڵاتی دانیمارک.

نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران، ڕای گەیاند ئێران چاوەڕوانی چۆنیەتیی مامەڵەكردنی هەرێمی كوردستانە لەگەڵ دەرەنجامی ڕیفراندۆمدا.