بە مەبەستى پێدانى زانیارى دەربارەى دوایین کۆبوونەوەى پارت و لایەنە سیاسیەکانى هەرێم دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان، ئەمڕۆ پێنج شەممە رێکەوتى 27/08/2015 فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە کۆبوونەوەى دەورى خۆى لەگەڵ دبلۆماتکاران و نوێنەرانى ووڵاتانى بیانى و یۆنامى لە هەرێمى کوردستان ئەنجامدا کە تیایدا بەڕێز دکتۆر فوئاد حسێن سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان ئامادە بوو.

لە سەرەتاى کۆبوونەوەکە فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەتى هەرێمى کوردستان؛ دواى بەخێرهاتن و سوپاسى ئامادەبووان لە کۆبوونەوەکەدا تیشکى خستەسەر ئەو ئاستەنگ و لەمپەرانەى کە رووبەڕووى هەرێمى کوردستان بووەتەوە، گووتیشى لەگەڵ ئەم رووبەڕووبوونەوادا دەبین کە لەو ماوەیەى دوایی چەند کونسوڵگەرى و نوێنەرایەتى دبلۆماسى لە هەرێمى کوردستان کرانەوە لەوانە ووڵاتى کوێت و سودان و نووسینگەى نوێنەرایەتى ێەکێتى ئەوروپا، ئەمەش نیشانەى متمانەى ووڵاتانە بە حکومەتى هەرێم، هاوکات گوتى سوپاسى پشتیوانى و مانەوەى هەموو ئەوانە دەکەین کە سەرەڕاى رووبەڕوونەوەکان لێرە مانەوە و پشتیوانامانبوون؛ وە ئەم هەڵوێستەشیان جێگەى پێزانینە. هەروەها پیرۆزبایی دەست بەکاربوونى لە کونسولى ئەو ووڵاتانە کرد کە تازە دەست بەکاربوون و ووێڕاى دووپاتتکردنەوەى پشتیوانى حکومەتى هەرێم؛ هیواى سەرکەوتنى لەکارەکانیان بۆ خواستن.

بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە سوپاسى ووڵاتانى هاوپەیمانى کرد کە لە شەڕى دژى داعش هاوکارى و پشتیوانى هەرێمى کوردستانیان کرد، گووتیشى خۆشبەختانە ئەمڕۆ لەگەڵ ئەو پشتیوانیەو قارەمانێتى هێزى پێشمەرگە توانراوە پێشکەوتن و سەرکەوتنى بەرچاو بەدەست بهێنرێت و رۆژانە هێڵەکانى پێشەوەى شەڕ و بەرگرى بەهێزتر دەبێت. لەڕووى مرۆییشەوە باسى لەو رووبەڕووبوونەوانە کە توشى هەرێم بووە، هەروەها سوپاسى ووڵاتانى کۆمەک بەخش و ئاژانسەکانى نەتەوە یەکگرتووەکان کرد بۆ ئەو هاوکارى پشتیوانیانەى کە لەڕووى مرۆییەوە لەماوەى رابردوو پێشکەشی هەرێمیان کردووە؛ هاوکات داواى لە کۆمەڵگەى نێودەوڵەتى کرد کە هاوکارى زیاترى ئاوارەو پەناهەندەکان لە هەرێم بکەن لە بوارە جیاجیاکان، بە تایبەتى کە حکومەتى هەرێم لە بارودۆخێکى دارایی زۆر سەختدایە؛ ئەمەش وێڕاى دابەزینى نرخى نەوت لە بازاڕى جیهاندا. هاوکات باسى لە هەوڵەکانى حکومەتى هەرێم بۆ یارمەتیدانى ئاوارەکان و بایەخپێدانى کێشەو گرفتەکانیان کرد.

لە تەوەرێکى گرنگى کۆبوونەوەکەدا بەرێز دکتۆر فوئاد حسێن سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان باسى لە قەیرانى سیاسى و بیروڕا جیاوازەکان کرد دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێم کردو گووتى کە ئەم بابەت دوولایەنى یاسایی و سیاسى هەیە و لایەنەکان لەسەر ئەم بابەتە لە گفتووگۆدان.

دواتر تیشکى خستەسەر دوایین کۆبوونەوەى پێنج قۆڵى پارت و لایەنە سیاسیەکانى هەرێم؛ لەم رووە گووتى کە لە کۆبوونەوەى رۆژى چوارشەممە رێکەوتى 26/8/2015 لایەنەکان سەبارەت بە پرسى سەرۆکایەتى هەرێم لەسەر 13 خاڵ رێکەوتنیان کردووە، هاوکات هیواى خواست کە لەکۆبوونەى داهاتوو کە بڕیارە لە رۆژى یەک شەممە رێکەوتى 30/8/2015 ئەنجام بدرێت ئەو لایەنانە بگەنە رێکەوتن و ئەنجامى زیاتر سەبارەت بەو بابەتە.

سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێم ئاشکراى کرد کە دوایین دوو کۆبوونەوەى نێوان لایەنەکان ئیجابى بووە و ئەنجامى باشى هەبووە و لێکنزیکبوونەوە لە نێوان لایەنەکاندا بەرجەستە بووە. گووتیشى خاڵى شێوازى هەڵبژاردنى سەرۆکى داهاتووى هەرێم کە راستەخۆ لە لایەن خەڵک یاخود لە پەرلەمان بێت ناکۆکى لەسەرە بەڵام گفتوگۆکردن لەسەر ئەم بابەتە لە نێوان لایەنەکان بەردەوام دەبێ بۆ گەیشتن بە رێکەوتن. هاوکات دکتۆر فوئاد حسێن نەیشاردەوە کە دواى کۆبوونەوەى ئێوارەى نێوان پارت و لایەنە سیاسیەکان لە هەرێم لە رێکەوتى 18/8 و دواتر کۆبوونەوەى پێنج قۆڵى لە بەرەبەیانى رۆژى 19/8 بە ئامادەبوونى نوێنەرانى ووڵاتانى ئەمریکا و بەریتانیا و نەتەوە یەکگرتووەکان کە رێکەوتن کرا لەسەر دواخستنى کۆبوونەوەى پەرلەمانى کوردستان؛ نیگەرانى لە لایەن پارت و لایەنە سیاسیەکان درووست بوو بەهۆى ئەنجامدانى کۆبوونەوەکەى پەرلەمان لە پێشنیوەڕۆى رۆژى 19/8 هەرچەندە بەهۆى تەواو نەبوونى ژمارەى یاسایی پەرلەمانتاران کۆبوونەوەکە هەڵگیرا.

سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان گووتى کە ئێستا قوناغى مەترسى داڕمانى سیاسى و بۆشایی یاساییمان تێپەڕاندووە، جەختى لەوەش کردەووە کە خۆشبەختانە هەموو لایەنەکان لەگەڵ رێکەوتنى سیاسین و هیچ لایەنێک لەگەڵ شەڕ و توندوتیژیدا نیە. هاوکات سوپاسى هەموو ئەو ووڵات و لایەنە نێودەوڵەتیانەى کرد کە پشتیوانى پڕۆسەى سیاسى و سەقامگیرى و ئاسایشیان لە هەرێمى کوردستان کردووە.

لە بەشێکى ترى کۆبوونەوەکەدا سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان گووتى سەرۆکایەتى هەرێم و حکومەتى هەرێم پشتیوانى لە هەنگاوەکان و پرۆسەى چاکسازى بەڕێز حەیدەر عەبادى سەرۆک وەزیرانى حکومەتى بەغدا دەکات، بەڵام دەبێت ئەو چاکسازى و گۆڕانکاریانە بەپێى بەرنامەو پلانى پیشوەخت بێت و تەواوى لایەن و پێکهاتەکانى عێراق تێیدا بەشداربن و ئامانجەکەى روون بێت کە بە چ میکانیزمێک ئەو کارە دەکرێ؛ چونکە ئەو پرۆسەیە سەرکەوتوو نابێ ئەگەر پشتیوانى هەموو پێکهاتەکانى نەبێت، بەڵام بەشێوەیەکى گشتى پشتگیرى چاکسازى دەکەین.

پاشان باڵیۆز نەزمى حەزورى کونسوڵى گشتى دەوڵەتى فەڵەستین لە هەرێم کە هاوکات راگرى دەستەى دبلۆماسیە لە هەرێمى کوردستان؛ سوپاسى رێکخستنى کۆبوونەوەکە و خستنەڕووى زانیاریەکانى کرد و بە ناوى هەموانەوە هیواى خواست لەپێناوى بەرژەوەندى گشتى هەمووان پێکەوە کاربکەن و گرنگە بگەنە لێک تێگەیشتن و رێکەوتن بۆ سوودى هەرێمى کوردستان و تەواوى گەلانى عێراق.

دواتر دبلۆماتکاران و نوێنەرانى ووڵاتى بیانى لە هەرێم کە بەشدارى کۆبوونەوەکە بوون پرسیار و تێڕوانیەکانیان خستەڕوو و هەروەها پشتیوانى ووڵات و دامەزراوەکانیان بۆ هەرێم دووپاتکردەوە؛ لەوانە بەڕێز ئالان گێپخارت کونسوڵى گشتى کۆمارى فەڕەنسا وێڕاى دووپاتکردنەوەى پشتیوانى تەواوى ووڵاتەکەى بۆ هەوڵەکانى هەرێم بۆ سەرکەوتن بەسەر ئەوەى رووبەڕووى بوونەتەوە گووتى فەڕەنسا لە نزیکەوە چاودێرى بەرەوپێشچوونەکان دەکات لە هەرێمى کوردستان، ووتیشى پێمان وایە لایەنە سیاسیەکان تواناى ئەوەیان هەیە بگەنە کۆدەنگى دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان، هەروەها ووتى هەرچەندە پێمان باشبوو لایەنەکان پێش 20/8 بگەنە رێکەوتن؛ بەڵام هیوادارین ئەو پینج لایەنە لە نزیکترین کاتدا ئەو رێکەوتنە ئەنجام بدەن.

هەروەها بەرپرسى نووسینگەى باڵیۆزخانەى ئیتاڵیا لە هەولێر پشتیوانى لە ووتەکانى کونسوڵى گشتى فەڕەنسا بەرامبەر بە هەرێمى کوردستان کرد و ووتیشى ئیتاڵیا پێیوایە سەقامگیرى و ئاسایش لە هەرێمى کوردستان دەبێتە مایەى پشتیوانى هەرێم بۆ هەموو رووبەڕووبوونەوەکان. پاشان بەڕێز سۆکۆڵ کۆندى سەرۆکى نووسینگەى یۆنامى لە هەولێر جەختى لە بەردەوامبوونى پشتیوانى نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هەرێمى کوردستان کردەوە، وهاوکات دووپاتى کردەوە کە بەردەوام و پشتیوان دەبن بۆ چارەسەر و گەیشتنى لایەنەکان بە رێکەوتن و گووتیشى بیروڕا سیاسیە جیاوازەکان پێویستى بە چارەسەرکردن هەیە لە رێگەى گفتوگۆ و لێک تێگەیشتن، هەروەها ستایشى پارتە سیاسیە کوردیەکانى کرد کە لە هەوڵدان بۆ گەیشتن بە رێکەوتن دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێم بە رێگەى دیموکراسیانە کە ئەمەش خاڵێکى ئەرێنى بەرەوپێشچوونى پرۆسەى دیموکراسیە لە هەرێمى کوردستان.

لە کۆتایی کۆبوونەوەکەشدا لە لایەن بەرپرسانى هەرێم بەشدار لە کۆبوونەوەکەدا وەڵامى پێویستى پرسیار و ووتە و بۆچوونەکانى دبلۆماتکاران درایەوە.

دیبلۆماتکاران و نوێنەرانى ووڵاتانى بەشدار لە کۆبوونەوەکە بریتى بوون لە دەوڵەتى فەڵەستین، کۆمارى فەڕەنسا، ئیمارات، کۆمارى تورکیا، چین، بەریتانیا، کۆمارى ئیتاڵیا، کۆمارى کۆریاى باشور، کۆمارى ئەڵمانیارى فیدڕاڵ، کۆمارى رۆمانیا، کۆمارى ئیسلامى ئێران، رووسیاى فیدڕاڵ، کۆمارى هەنگاریا، ئوردن، کوێت، شانشینى هۆڵەندا، میسر، ویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمریکا، کۆمارى چیک، کەنەدا، کۆمارى بولگاریا، سۆدان و یۆنامى.

دوای ئەوەی لە بەرەبەیانی ڕۆژی چوارشەممە 26ـی 8ـی 2015 هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان لە ئۆپڕاسیۆنێكی بەرفراواندا لە میحوەری باشووری كەركووك هێرشیان كردە سەر مۆڵگەكانی تیرۆریستانی داعش بەڕێزان كۆسرەت ڕەسووڵ عەلی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان و محەمەدی حاجی مەحموود سەرپەرشتیاری میحوەرەكانی كەركووك و مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و جەعفەر شێخ مستەفا فەرماندەی یەكەی حەفتا بە جیا و، لەڕێی تەلەفۆن بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستانیان لە سەركەوتنەكانی پێشمەرگە و تێكشكاندنی تیرۆریستان و ئازادكردنی سەرجەم ئەو شوێنانەی كە لە پلانی هەڵمەتی هێزی پێشمەرگەدا هەبوو ئاگادار كردەوە.

هەر لەم پەیوەندییە تەلەفۆنیانەدا بەڕێزان جێگری سەرۆكی هەرێم و سەرپەرشتیاری میحوەرەكانی كەركووك و وەزیری پێشمەرگە و فەرماندەی یەكەی حەفتا بە بۆنەی ئەم سەركەوتنەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان پیرۆزباییان لە سەرۆك بارزانی و گەلی كوردستان كرد.

لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی دەستخۆشی لە جێگری سەرۆكی هەرێم و سەرپەرشتیاری میحوەرەكانی كەركووك و وەزیری پێشمەرگە و فەرماندەی یەكەی حەفتا و هەموو ئەو پێشمەرگە و فەرماندە و هێزەكانی ئاساییش كرد كە بەشداری ئەو ئۆپڕاسیۆنە بوونە و سوپاسی قارەمانێتی ئەوانی كرد و هیوای سەركەوتنی بۆ خواستن. هەروەها سەرەخۆشیشی لە كەسوكاری شەهیدان كرد و هیوای چاكبوونەوەی بۆ برینداران خواست.

نیوەڕۆی ئەمڕۆ چوارشەممە 26/8/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز بڕونۆ گیدۆ بەرپرسی یو ئێن ئێچ سی ئاڕ لە عێراق و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارێكدا شاندی میوان سەرسامی و خۆشحاڵیی خۆیان بەرامبەر هەوڵە بەردەوامەكانی خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە پێشوازیكردن و دابینكردنی جێگەی حەوانەوە و خزمەتگوزاریی پێویست بۆ ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارە و پەنابەران دەربڕی كە لە ترسی تیرۆر ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە و بە باشترین شێوە لە هەموو بوارەكاندا خزمەتگوزارییان پێشكەش كردوون.

دەستخۆشییان لەو هەماهەنگی و هاوكارییە ڕێكوپێكەش كرد كە لە نێوان یەكە ئیدارییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و ڕێكخراوەكەیاندا هەیە بۆ هاوكارییكردنی ئاوارە و پەنابەران، بە تایبەتی كە توانراوە ئامارێكی وورد لەبارەی ژمارەی ئاوارەكان لە هەرێمی كوردستان ئەنجام بدرێت كە دەتوانرێت لە داهاتوودا بۆ هاوكارییكردنیان سوود لەو ئامارە وەربگیرێت. ئاماژەیان بەوەش دا لەگەڵ وڵاتانی كۆمەكبەخش لە هەوڵی بەردەوامدان بۆ پشتگیرییكردنی حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە دابینكردنی هاوكاریی بۆ ئاوارە و پەنابەران.

لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو تێبینیانەی شاندی میوانی كرد و دەستخۆشیی لە هەوڵە بەردەوامەكانی یو ئێن ئێچ سی ئاڕ كرد لە هاوكارییكردنی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ بەهاناوەچوونی ئاوارە و پەنابەران و پشتگیریی تەواوی حكوومەتی هەرێمی كوردستانی بۆ كار و چالاكییەكانی ئەو ڕێكخراوە پیشان دا كە توانیویەتی كاری باش لە هەرێمی كوردستان ئەنجام بدات.

ئەوەشی دووپات كردەوە كە خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەردەم دەرگایان كراوە بووە بۆ پێشوازیكردن و حەواندنەوەی ئاوارە و پەنابەران، بەڵام هاتنی ژمارەیەكی یەكجار زۆری ئاوارە و پەنابەران بۆ هەرێمی كوردستان كە بارگرانییەكی زۆری بۆ حكوومەت دروستكردووە، لە داهاتوودا دەبێتە هۆی ئەوەی حكوومەت نەتوانێت وەك پێویست خومەتگوزارییان پێشكەش بكات بە تایبەتی كە هەرێم بە قەیرانێكی قوڵی داراییدا تێدەپەڕێت.

گفتوگۆكردنی بارودۆخی ناوچەكە بە گشتی و عێراق بە تایبەتی و پێشڤەچوونەكانی شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو.

بە مەبەستى بە دەستهێنانى پاڵپشتى زیاتر بۆ هێزەکانى پێشمەرگەى کوردستان، فەلاح مستەفا بەرپرسى فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەتى هەرێمى کوردستان بە سەردانێک گەیشتە واشنتۆنى پایتەختى وویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمریکا لەگەڵ ژمارەیەک لە بەرپرسى ئەو ووڵاتە کۆبۆوە.

لە کۆبوونەوەیەکدا بەرپرسى فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت بە یاوەرى خاتوو بەیان سامى عەبدولرەحمان نوێنەرى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە ئەمریکا چاوى بە خاتوو ئانێى باترسن سکرتێرى یاریدەدەر بۆ کاروبارى ڕۆژهەڵاتى ناوین و باڵیۆز برێت ماگێرک یاریدەدەرى جێگرى وەزیرى دەرەوە بۆ کاروبارى عێراق و ئێران و جێگرى نێردەى تایبەتى سەرۆک بۆ هاوپەیمانەتى جیهانى دژى گروپى چەکدارى داعش لە ناوچەکەدا.

لەسەرەتاى کۆبوونەوەکە، خاتوون پاترسن سوپاس و پێزانینى خۆى ئاراستەى حکومەتى هەرێمى کوردستانى کرد  بۆ پێشکەشکردنى هاوکارى و یارمەتى بۆ ئەو ئاوارانەى کە لەبەر شەڕ و ئاڵۆزیەکان روویان لە هەرێم کردووە سەڕەراى دروستکردنى قەیرانى دارایی لەلایەن حکومەتى ناوەندەوە. پاشان، بەڕێزیان جەختى لەسەر بەردەوامى هاوکاریەکانى وویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمریکا بۆ هێزەکانى پێشمەرگەى کوردستان بە مەبەستى بەرگریکردن لە خاک و خەڵکى کوردستان، چونکە ئەم هێزە هاوبەشێکى سەرەکى ئەمریکایە لە رووبەروو بوونەوەى تیرۆردا لە ناوچەکەدا.

هاوکات، بەرپرسى فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت پوختەیەکى سەبارەت بە دۆخى سیاسى و ئاسایشى عێراق و ناوچەکە پێشکەشکرد. پاشان، ئاماژەى بە ئاستەنگیەکانى بەردەم حکومەتى هەرێمى کوردستان لە رووى دارایی و ئاسایشى کردەوە بە تایبەتى دواى داگیرکردنى ناوچەکانى ناوەڕاستى عێراق لەلایەن چەکدارانى داعش و پەلامارەکانیان بۆ سەر هەرێمى کوردستان و ئاوارەبوونى ژمارەیەکى زۆرى ئاوارە بۆ ناوچەکانى هەرێم و بڕینى بەشە بودجەى هەرێم لەلایەن حکومەتى ناوەندی و سەرهەڵدانى قەیرانە داراییەکان لە هەرێمى کوردستان.

بۆ ئەم مەبەستە، بەڕێزیان داواى زیاتر چڕ کردنەوەى هاوکاریەکانى ئەمریکا بۆ هێزەکانى پێشمەرگە کردەوە چونکە ئەم هێزە بە درێژایی زیاتر لە هەزار کیلۆمەتر لە سەنگەرەکانى شەڕ لەگەڵ چەکدارانى داعش دان بۆ پاراستنى هەرێمى کوردستان لەگەڵ بوونى پێداویستى زۆرى دارایی بۆ هاوکاریەکانى ئاوارەکانى ناوخۆییەکان کە لە هەرێم دان.
هەر لەسەردانەکەیدا، بەڕێزیان چاوى بە ژمارەیەکى بەرچاوى بەرپرس و سیناتۆرى ئەمریکا کەوت وەکو سیناتۆر جۆن مەکایین و جۆ دۆنڵى و جۆ مانکین و مایک راوند. لەبارەیەوە، سیناتۆر مەکایین بەرپرسى لیژنەى خزمەتگوزاریەکانى سەربازى ئاماژەى لە بەردەوامى هاوکاریەکانى ئەمریکا بۆ هێزەکانى پێشمەرگە کرد. پاشان، بەڕێزیان ستایشى هێزى پێشمەرگەى کوردستانى کرد لە بەردەوامى رووبەروو بوونەوەکانیان لەگەڵ چەکدارانى داعش و پاراستنى هەرێمى کوردستان لە دەست تیرۆرستان.

لە کۆتایدا بەڕێزیان چاوى بە خاتوو کەى کرانگێر سەرۆکى کۆنگرێس کەوت بۆ گفتۆگۆ کردن لەسەر دوایین پێشهاتەکانى ناوچەکە و یارمەتییە نێودەوڵەتیەکانى بۆ هاوکاریکردنى کردنى هێزەکانى پێشمەرگە. لەم بارەیەوە، خاتوو کرانگێر جەختى لە بەردەوامى یارمەتیەکانى ئەمریکا بۆ حکومەتى هەرێمى کوردستان کردەوە بۆ بەرەنگار بوونەوەى تیرۆر لە ناوچەکەدا.