هەرێمی کوردستان
گوندی کارگۆ لەفڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی کرایەوە
لە رێورەسمێکدا، گوندی کارگۆ لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی لە 8ـی نۆڤەمبەری رابردوو کرایەوە لە هەمان کاتی دانانی بەردی بناغەی تێرمیناڵی نوێی فڕۆکەخانەی سلێمانی، بەئادەبوونی جێگری سەرۆکی حکومەت، قوباد تالەبانی وژمارەیەک لەوەزیرەکانی حکومەتی هەرێم و پارێزگاری سلێمانی و پەرلەمانتاران و بەرپرسانی حکومی وژمارەیەک لەبازرگانانی کەرتی تایبەت.
لەمیانەی وتارێکیدا، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند کە کردنەوەی گوندی کارگۆ لەفڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی، هەنگاوێکی دیکەی بەستنی کوردستانە بەجیهان بەوپێیەی فڕۆکەخانە ستونێکی گەشەپێدانی ئابووری وڵاتەو دەرفەتێکە بۆ بازرگانان و وەبەرهێنان کە لەنێوان هەرێم و وڵاتانی دەرەوە بازرگانی بکەن، چەندیش کاری بازرگانی زیاتر بێت ئەوەندەش کەرتی گەشتوگوزار زیاتر دەبێت.
دووپاتیشیکردەوە کە نابێ رۆتین ببێتە رێگر لەبەردەم زیادبوونی خزمەتگوزاریەکانداو دەبێت حکومەتی هەرێم بەڕێنماییەکاندا بچێتەوەو رۆتیناتەکانی بەردەم ئەو بوارە کەمبکاتەوە.
جێگری سەرۆکی حکومەت ئاماژەی بەوەدا "فڕۆکەخانە کاریگەری گەورەی هەیە بۆ پەیوەندی کلتوری نێوان هەرێم و وڵاتانی جیهان، هەروەها لەڕووی سیاسیشەوە دەبێتە هۆی زیاتر بوونی پەیوەندیە دیپلۆماسیەکان لەگەڵ وڵاتان". هەروەها ئاماژەی بەوەشدا "پێشتر کە فڕۆکەخانەمان نەبوو لەسنورەکانی ئیبراهیم خەلیل و باشماخ هاوڵاتیان توشی ناڕەحەتی دەبوون، بەڵام ئەمڕۆ لەفڕۆکەخانەکانی کوردستانەوە راستەوخۆ دەچین بۆ وڵاتان".
جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم رونیشکردەوە کە فڕۆکەخانەکان بۆ هەرێمی کوردستان گرنگ بوون، بەتایبەتی لەڕووی سەربازییەوە "کە بونە هاوکارێک بۆ هێنانی چەک ویارمەتی سەربازی بۆیان لەشەڕی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستاندا. وتیشی هەرێمی کوردستان بەبوونی فڕۆکەخانە دەتوانێت لەو گەمارۆیانەی لەلایەن نەیارەکانیەوە دەخرێنەسەری رزگاری ببێت.
شیاوى باسە گوندی کارگۆی بازرگانی لەسەر روبەری 250 هەزار مەتر دووجا لەناو فڕۆکەخانەی سلێمانیدا، کە ماوەی زیاتر لە دوو ساڵی خایاند، دروستکراوە، گەنجینەیەکی تێدایە کە روبەرەکەی سێ هەزار مەتر دووجایەو چەندین نوسینگەی تێدایە بۆ بازرگاکان، هەوەرها تێرمیناڵێکیشی تێدایە کە سێ فڕۆکەی بارهەڵگر دەتوانن تێیدا بوەستن.
فیلمی کوردی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" لە فیستیڤاڵی ئەبووزەبی نمایشکرا
مهنسوور جیهانی ـ فیلمی سینەمایی کوردی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" لە دەرهێنانی سینەماکاری کورد "شەوکەت ئەمین کورکی"، لە بەشی پێشبڕکێی سەرەکی هەشتەمین خولی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی ئەبووزەبی نمایشکرا.
فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" بە نوێنەرایەتیی لە هەرێمی کوردستان و بە ئامادەبوونی سینەماکاری کورد "شەوکەت ئەمین کورکی"، بەرهەمهێنەر و سیناریۆنووسی کورد "مەمەد ئەکتاش" و "ئەیووب ڕەمەزان" بەڕێوەبەری گشتیی ڕۆشنبیری و هونەری پارێزگای دهۆک، لە دوو سانسی جیاوازدا سەرەتا کاتژمێر 3ی دوانیوەڕۆی ڕۆژی 25ی تەشرینی یەکەم / ئۆکتۆبەری 2014 لە هۆڵی ژمارە 5ی ڤۆکسی ناوەندی سینەمایی "مارینا ماڵ" لە شاری ئەبووزەبی و پاشان لە کاتژمێر 3ی دوانیوەڕۆی ڕۆژی 27ی تەشرینی یەکەم / ئۆکتۆبەری 2014 لە هۆڵی ژمارە 2ی ڤۆکسی ناوەندی سینەمایی "مارینا ماڵ" لە بەشی پێشبڕکێی سەرەکی هەشتەمین خولی هەشتەمین فیستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی ئەبووزەبی لە وڵاتی ئیماڕات نمایشکرا.
دوای نمایشی ئەم فیلمە کوردییە کۆڕی ڕەخنە و هەڵسەنگاند بە ئامادەبوونی "شەوکەت ئەمین کورکی" و "مەمەد ئەکتاش" بەڕێوەچوو و ئەم دوو سینەماکارە کوردە بە وردی وڵامی پرسیاریی بینەران و ڕەخنەگرانی سینەماییان دایەوە.
لە سەرەتای ئەم کۆڕەدا "ئینتشال ئەلتەمیمی" بەڕێوەبەری هونەری و بەرنامەداڕێژی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی ئەبووزەبی باسی مێژووی سینەمایی "شەوکەت ئەمین کورکی" کرد و ئەو پرسیارەی ئاراستە کرد کە بۆچی چیرۆکی فیلمەکانی باسی ڕابردووی کوردەکان دەکات و ئەم سینەماکارە کوردەش لە وڵامدا گوتی: فیلمی سینەمایی یەکەمم بە ناوی "پەڕینەوە لە غوبار" باسی ڕابردوو دەکات بەڵام چیرۆکەکەی لە ئێستادا تێدەپەڕێت، ئەو فیلمە نوێیەشم واتە فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" بە جۆرێک دەتوانم بڵێیم نیشاندانی دروستبوونی ئەو دوو فیلمە پێشووەم واتە "پەڕینەوە لە غوبار" و "شوێنێک بۆ یاریی"یە.
ئەلتەمیمی کارناسی سینەمای وڵاتانی عەڕەبی لە فیستیڤاڵە جیهانییەکاندا پرسیارێکی ئاراستەی "مەمەد ئەکتاش" کرد کە لە سازکردنی فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" ڕووبەڕووی چ گرفتێک بوونەتەوە و ئایا ئەو گرفتانەی کە لە فیلمەکەدا هەیە ڕووبەڕووی ئێوەش بۆتەوە؟ کە ئەم سینەماکارە کوردە لە وڵامدا گوتی: پێش ئەوەی کە بەرهەمهێنانی ئەم فیلمە بگرمە ئەستۆ لە وڵاتی ئەڵمانیا زۆر فیلمم بەرهەمهێناوە، پاش ڕووخانی ڕژێمی سەدام، سەردانی کوردستانم کرد و ئەو کاتە کوردەکان بیریان لە سەربەخۆیی دەکردەوە و ئێمەش هەوڵماندەدا کە فیلمی کوردی بەرهەمبێنین. گوێبیستی زۆر چیرۆک لە سینەماکارانی کورد لە کوردستانی ئێران و هەرێمی کوردستان لە پشت سەحنەی فیلمە کوردییەکان دەبووم.
گوتیشی: چیرۆکی فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" بە جۆرێک کۆکراوەی بیرەوەرییەکانی سینەماکارانی کوردە کە لە هەموو بهشهکانی کوردستان و هەروەها لە سینەماکارانی کوردی دەرەوەی وڵاتیش کۆکراوەتەوە.
یەکێک لە بینەرانی ئەم فیلمە کوردییە دەستخۆشی و پیرۆزبایی لە ستافی فیلمەکە کرد و گوتی: ئەوە یەکەم فیلمە کە سەبارەت بە ژینۆسایدی کوردەکانی عێراق بینیومە ئایا ئێوە فیلمێکی سینەمایی کە سازدەکەن تووشی ئەو گرفتانەی فیلمەکە دەبنەوە بۆ پەیداکردنی ئەکتەر و کەرەستەکانی فیلم کە لەم فیلمەدا بینیمان؟ کە "مەمەد ئەکتاش" لە وڵامدا گوتی: زۆر سوپاسی پشتگیری و پشتیوانی هەرێمی کوردستان، وڵاتی ئەلمانیا و ئەنستیتۆی سینەمای دۆحەی قەتەر دەکەم، هەر چەندە بۆ سازکردنی فیلم لە هەرێمی کوردستان پەیداکردنی پارە و یارمەتیی دارایی زەحمەتە بەڵام فیلمی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" باسی سەختی و گرفتی سینەماکارانی کوردە کە چەندە بە زەحمەت فیلمێک بەرهەندێنن.
"شەوکەت ئەمین" لە درێژەدا گوتی: چیرۆکی ئەم فیلمە لە پشت کامێڕای فیلمەکانی خۆم و هاوڕێی دەرهێنەرەکانم وەرگیراوە و هەوڵمانداوە کە شەفاف و ڕاستەقینە فیلمێک لەبارەی سینەمای کوردییەوە سازبکەین.
بینەرێکی دیکە سەبارەت بە پیشەگەڕبوونی ئەکتەرەکانی فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" پرسیاریی کرد کە دەرهێنەری ئەم فیلمە کوردییە لە وڵامدا گوتی: زۆربەی ئەکتەرەکانی ئەم فیلمە پیشەگەڕن و لە هونەرمەندانی هەموو بهشهکانی کوردستان پێکهاتوون و بۆ ڕۆڵە کورتەکان و کۆمبارسیش لە ئەکتەرە ئاماتۆڕ و خەڵکی ئاسایی کەڵکمان وەرگرتووە.
بینەرێکی دیکە سەبارەت بە باروودۆخی هونەر لە هەرێمی کوردستان دوای هێرش کردنی داعێش پرسیاریی کرد کە "مەمەد ئەکتاش" لە وڵامدا گوتی: وەکوو فیلمسازێک ناتوانین سەبارەت بەم باروودۆخە غافڵبین و ئێمەیش هەوڵدەدەین کە بە فیلم و سینەما باسی ئەو کارەساتە بکەین و هەڵوێستی خۆمان هەبێت.
بهریتانیا له هاوكاریكردنی ههرێمی كوردستان بهدهوام دهبێت
ئێوارهی ئهمڕۆ چوارشهممه 5ی نۆڤهمبهری 2014، بهڕێز نێچیرڤان بارزانی سهرۆك وهزیرانی ههرێمی كوردستان پێشوازی له بهڕێز مایكل فالۆن وهزیری بهرگریی بهریتانیا و شاندێكی یاوهری كرد كه له بهڕێزان باڵیۆزی بهریتانیا له بهغدا و كونسلی بهریتانیا له ههولێر و ژمارهیهك له بهرپرسانی سهربازی پێكهاتبوو.
له دیدارێكدا بارودۆخی ئێستای مهیدانی و ڕهوشی بهرهكانی شهڕ و ڕووبهڕووبوونهوهی تیرۆر تاوتوێ كرا و، سهركهوتنهكانی پێشمهرگه و پێداویستییهكانی له چهكی قورس و تهقهمهنی و پێویستییه سهربازییهكانی دیكه، بۆ بهدهستهێنانی سهركهوتنی گهورهتر له جهنگی دژی تیرۆرستانی داعشدا كه لهسهر ههموو جیهان بوونهته مهترسی، خرایه بهر باس.
بهڕێز وهزیری بهرگریی بهریتانیا باسی له بهسهركردنهوهیهكی خۆی بۆ كهمپێكی سهربازی كرد كه تیایدا له لایهن بهریتانیاوه مهشق و ڕاهێنان به پێشمهرگه دهكرێت و خۆشحاڵیی خۆی به سهركهوتوویی و بهرزیی ئاستی مهشق و ڕاهێنانهكان نیشان دا. ههروهها دووپاتی كردهوه كه وڵاتهكهی له هاوكاریكردنی سهربازی و مرۆیی بۆ ههرێمی كوردستان بهردهوام دهبێت و بهپێی گۆڕانكارییهكانی قۆناغی داهاتوو، به شێوازی هاوكاریهكانیدا دهچێتهوه. دهربارهی سوپای عیراقیش ئاماژهی بهوهدا كه سوپاس خهریكی خۆڕێكخستنهوهیه و ههندێ سهركهوتنی بهدهست هێناوه.
له بهشێكی دیكهی دیدارهكهدا باس له ڕهوشی ئاواره و پهنابهران له ههرێمی كوردستان كرا و جهخت لهوه كرایهوه كه كۆمهك و هاوكاریی زیاتری مرۆیی پێشكهش به ئاورهكان بكرێت بهتایبهتی كه وهرزی سهرما دهستی پێكردووه و هاتنی زستان بارودۆخی ئهوان دژوارتر دهكات، بۆیه كۆمهڵگهی نێودهوڵهتی و حكوومهتی عیراقیش دهبێ هاوكاریی زیاتر پێشكهش بكهن و خۆیان له ئاواره و پهنابهران به خاوهن بكهن.
لای خۆیهوه بهڕێز نێچیرڤان بارزانی سوپاسی كۆمهك و هاوكارییهكانی بهریتانیای كرد و داوای كرد كه له كۆمهك و هاوكارییهكانی بهردهوام بێت، ههروهها ڕۆڵی بهریتانیای له هاوپهیمانیی نێودهوڵهتیدا بهرز نرخاند. دهربارهی پهیوهندییهكانیش لهگهڵ بهریتانیا سوپاسی ڕۆڵی باڵیۆزی بهریتانیای له برهودان به پهیوهندییهكانی وڵاتهكهی لهگهل ههرێمی كوردستان كرد و خواستی ههرێمی كوردستانی بۆ پێشخستنی پهیوهندیی دووقۆڵی له ههموو بوارهكاندا دووپات كردهوه. بهڕێز وهزیری بهرگریی بهریتانیش تیشكی خسته سهر گرنگیی دوایین سهردانی بهڕێز سهرۆك وهزیرانی ههرێمی كوردستان بۆ لهندهن و جهخت له كاراكردنی لێكگهیشتنی دووقۆڵیی نێوان ههردوولا كرایهوه.
له كۆتاییی دیدارهكهدا كێشهكانی ههولێر و بهغدا تاوتوێ كران و بهرێز وهزیر و شاندی بهریتانی دووپاتیان كردهوه كه وڵاتهكهیان ههموو پشتگیرییهك له چارهسهركردنی كێشهكانی نێوان ههردوولا دهكهن و هیواخوازن به زووترین كات ههموو كێشهكانیان چارهسهر بكهن، بۆ ئهوهی ههردوولا قورسایی بخهنه سهر كێشهی سهرهكی، كه نههێشتنی تیرۆر و تیرۆرستانه. شاندهكه دووباره دهستخۆشی و پێزانینیان بۆ رۆڵی پێشمهرگه و ئهو نهبهردیانهی ئهنجامی دهدهن، دهربڕی.
له دیدارهكهدا بهڕێزان سهرۆكی دیوانی سهرۆكایهتیی ههرێم، وهزیری پێشمهرگه، وتهبێژی فهرمیی حكوومهت، بهرپرسی پهیوهندییهكانی دهرهوهی ههرێمی كوردستان و نوێنهری حكوومهت له بهریتانیا بهشدار بوون.
سهركۆماری عیراق و سهرۆك وهزیرانی ههرێمی كوردستان كۆبوونهوه
ئێوارهی ئهمڕۆ پێنجشهممه 6ی نۆڤهمبهری 2014، بهڕێز د. فوئاد مهعسووم سهركۆماری عیراقی فیدرال، له شوێنی مانهوهی خۆی له ههولێر، پێشوازی له بهڕێز نێچیرڤان بارزانی سهرۆك وهزیرانی ههرێمی كوردستان كرد.
له دیدارێكدا بیروڕا دهربارهی تهواوی كێشه سیاسی و ئهمنییهكانی وڵات، بهتایبهتی ڕووبهڕووبوونهوهی مهترسیی چهكدارانی تیرۆرستی داعش له عیراق و ناوچهكه و، گرنگیی سوودوهرگرتن له پشتگیریی نێودهڵهتی بۆ عیراق له بواری سهربازی و مرۆییدا، ئاڵوگۆڕ كرا. ههروهها جهخت لهسهر پێویستی و گرنگیی ئاشتبوونهوهی نیشتمانی له نێوان ههموو لایهنهكان و پشتبهستن به دهستوور و ڕێككهوتنهكان، كرایهوه.
له بهشێكی دیكهی دیدارهكهدا پهیوهندییهكانی نێوان حكوومهتی ههرێم و حكوومهتی فیدرال و پێویستیی چارهسهركردنی كێشه ههڵواسراوهكان و، نههێشتنی ناكۆكییهكان بهپێی دهستوور و به شێوهیهك كه له بهرژهوهندیی باڵای تهواوی پێكهاتهكان و گهلانی عیراقدا بێت، تاوتوێ كران.
نێچیرڤان بارزانى:لهسهر ڕێگهیهكى ڕاست بهرهو ئایندهیهكى گهش ههنگاو دهنێنین
ئێوارهى ئهمڕۆ چوارشهممه 5ى نۆڤهمبهرى 2014، بهڕێز نێچيرڤان بارزانى سهرۆك وهزيرانى ههرێمى كوردستان بهشدارى له ديبهتێكى "ديدارى مێرى بۆ ديالۆگ و ئاشتهوايى" كرد كه ئينستيتيوتى ڕۆژههڵاتى ناوهڕاست بۆ توێژينهوه له هۆڵى هۆتێلى ڕۆتانا له ههولێر سازى كردووه و ماوهى دوو ڕۆژه به بهشداريى ژمارهيهكى دياره ميوانانى بيانى و ناوخۆيى، له سياسهتمهدار و ڕۆشنبير و ئهكاديمى و ڕۆژنامهوان و ميدياكاران بهردهوامه.
له ديبهيتهكهيدا بهڕێز سهرۆك وهزيران باسى لهوه كرد كه دواى كۆتايي ساڵى 1989 ديواري بهرلين ڕووخا و پاشان يهكێتيي سۆڤيهت لهبهريهك ههڵوهشا و جهنگي سارد كۆتايي هات، گهلێك وڵات ئازاد بوون، پاش ساڵى 1991يش باس له شهپۆلي چوارهمي ديموكراسي هاته پێش و خهڵكانى سياسهتمهدار و ئهكاديمي، باسي سيستهمي نوێي جيهانييان دهكرد و گهلاني ژێردهست و مافخوراو چراي ئازادييان گهش كردهوه.
دواى ئهوهى چهند ساڵێك تێپهڕي، ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست گۆڕانكاريي گهورهي به خۆيهوه نهديت، شهپۆلي چوارهمي ديموكراسي نهگهيشته ناوچهكه، زۆر كهس باسي نهگونجاويي ديموكراسي و سيستهمي سياسي و فهرههنگيي ڕۆژههڵاتي ناوهڕاستي دهكرد، زۆر كهس نائومێد بوون بهرامبهر ناوچهكه؛ ڕهشبيني بووه ڕوانگهي ههڵسهنگاندن و تێڕوانينيان، كهم كهس لهو كاتهدا سهرنجي داگيرساني مۆمێكي ديموكراسي له ناوچهيهكي بێ ديموكراسيدا دهدا، كه كوردستاني عيراق بوو، كه مايسي ساڵى 1992 ههنگاوي مێژوويي نا له پڕۆسهي ديموكراسي و يهكهم پهرلهماني ئازادي ههڵبژارد.
نێچيرڤان بارزانى ههروهها گوتى: ههر لهو ساڵهشدا پهرلهمانى كوردستان بڕياري دا پهيوهنديي ههرێم لهگهڵ دهوڵهتي عيراق له ئايندهدا له سهر بنهماي فيدڕاڵيزم بێت، بهڵام كهم كهس له دهرهوهي هێزه سياسييهكاني كوردستان چاوهڕوان بوون ئهم خهونه بێته دي. ئهوهشى گوت: "ئێمه ناڵێين كهموكوڕيمان نهبووه، بهڵام ئهوهى كه دڵنياين ئهوهيه ئێمه لهسهر ڕێگهيهكى ڕاست بهرهو ئايندهيهكى گهش، ههنگاو دهنێين".
پاشان هاته سهر باسى ساڵي 2003، كه عيراق گۆڕانێكي بنهڕهتي بهسهردا هات و له ماوهي دوو ساڵى دواتردا سهركردهكاني كوردستان و پێكهاتهكاني ديكهي عيراق لهسهر بنهماي دهوڵهتێكي ديموكراتى و فرهيي و فيدڕاڵي لهسهر دهستوورێكي نوێ له عيراقدا ڕێككهوتن. ئينجا ڕيفراندۆم لهسهر دهستوور كرا و چوار له پێنجي دهنگدهران له سهرتاسهري وڵات، دهستووريان پهسهند كرد. له كوردستانيش له ساڵى 2005هوه تا سێ ههڵبژاردني پهرلهمان له كراوه، حكوومهت به ئاشتي پێكهاتووه و ئاڵوگۆڕي دهسهڵات به شێوهيهكى ئاشتيانه ئهنجام دراوه. بۆيه گوتى: ئهم چوارچێوه مێژووييه بۆ تێگهيشتنمان له گۆڕانكاريي ههنووكهييي ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست گرنگه.
بهڕێز نێچيرڤان بارزانى ڕوونى كردهوه كه لهم چهند ساڵانهي دواييدا دهبينين سيستهمي سياسيي ناوچهكه تووشي قهيراني ترسناك و ئايندهيهكي ناديار بووه. ههندێ ڕژێمي وهك سهددام حسێن و موعهممهر قهززافي و حوسني موبارهك لهسهر دهسهڵات نهماون. ههندێ وڵاتيش، وهك سووريا و يهمهن، تووشي شهڕي ناوخۆ و ئايدۆلۆژيي توندڕهو بوون. له ههرێمي كوردستان ناتوانرێت مهترسيي ڕووبهڕووبهنهوه لهگهڵ هێزێكي يهكجار زۆر دڕنده، كه ئاڵاي دهوڵهتي ئيسلامي ههڵگرتووه، پشتگوێ بخرێت، چونكه لهوانهيه ببێته ههڕهشهي مان و نهمان له دهسكهوتهكانى ههرێمى كوردستان.
زياتريش لهمبارهيهوه گوتى: "ههرێمي كوردستان ئێستا لهدژي هێزێكي پڕچهكي توندڕهو وهستاوه، خهڵكي كوردستان به تهنيا ناتوانێت سهركهوتن بهدهست بهێنێت دژي ئهم جۆره تيرۆره نوێيه. پێويستمان به هاوكاريي سهربازي، مرۆيي، ئابووري، ههواڵگري و ئهخلاقيي دۆستانمان ههيه له دهرهوه. ئێمه له ناوچهيهكدا دهژين كه ههوڵي چهسپاندني ديموكراسي تێيدا تووشي گهلێك نشوستي بووه، مافي كهمايهتيي ئاييني و نهتهوايهتي سهرتاپا پێشێل دهكرێت، توندڕهويي سياسي بۆته تهنها چارهڕێ".
بهڕێز سهرۆك وهزيران دووپاتى كردهوه كه ههرێمي كوردستان به بهراورد لهگهڵ زۆر وڵاتي ديكهي ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست، نموونهي پڕۆسهي ئاشتهوايي و سنگفراوانييه، پاراستني ئهم ئهزموونه ئهركي گشت لايهكي ديموكرات و ئازاديخوازه. پاراستني ئهزمووني ههرێمى كوردستان هيوا به زۆر كهس دهبهخشێت كه ديموكراسي، لێبووردهيي، پێكهوهژيان و پاراستني مافي كهمايهتييهكانيان بهلاوه گرنگه و بايهخى پێ دهدهن.
ههروهها گوتى: "بێگومان ئهگهر ئێمه له دهرهوه تهماشاي ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست بكهين، به تايبهت له گۆشهنيگاى ميدياوه، دهبينين كوشتار له زۆر شوێن ههيه. بهڵام نابێت ئهو ڕاستييهش لهبير بكهين كه ههرێمي كوردستان وهك هێزێكي سهقامگيرى، ڕۆڵي چالاكي بينيوه له پانزه ساڵي ڕابردوو له عيراقدا".
ئهوهيشى به بير هێنايهوه كه له گهرمهي شهڕي نێوان شيعه و سوننه له عيراق، هێزه سياسييهكاني كوردستان ههوڵي دۆزينهوهي خاڵي هاوبهشيان دهدا له نێوانياندا بۆ ئارامكردنهوهي باري ئاسايش و سياسي له وڵاتهكهدا. ماڵ و ئۆفيسي سهركردهكاني كوردستان له بهغدا كراوه بوو بۆ لێكنزيككردنهوهي هێزه سياسييهكان له عيراقدا، بهتايبهتى وهك گوتى: "جهنابى سهرۆك كۆمار تاڵهبانى، لهو كاتهدا ههموو ههوڵى خۆى بهگهڕ دهخست بۆ ئهوهى ئهو پێكهاتانه له يهكتر نزيك بكاتهوه".
ههروهها ئاماژهى بهوه دا كه ههندێ له ميوانه بيانييهكان جار جار باسي ئاستي لێبوردهييي خهڵكي كوردستان دهكهن به ههموو پێكهاتهكانيهوه بهرامبهر ئهو ههموو ناعهدالهتيه مێژووييهي بهرامبهريان كراوه. باسي خۆڕاگريي خهڵكي ناوچه ناكۆكي لهسهرهكان دهكهن كهوا زياتر له ده ساڵه به پشووي درێژخايهنهوه چاوهڕێي جێبهجێكردني مافێكي دهستووريى خۆيانن بۆ ئهوهى بگهڕێنهوه سهر زێدي باب و باپيرانيان.
جهختيشى لهوه كردهوه كه تا له تواناى ههرێمى كوردستاندا بێت به هاناي گشت پێكهاتهيهكي عيراقهوه دهچێت و پاراستني ئهوانى وهك پاراستني خهڵك و خاكى كوردستانله قهڵهم دا. ڕاشيگهياند كه "ئهگهر له ئهزمووني كوردستانهوه تهماشاي ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست بكهين، پێم وايه بتوانين بڵێين ناشتني تۆوي لێبوردهيي و دۆزينهوهي چارهسهري گونجاو بۆ گرفته سياسييهكانمان به شتێكي مهحاڵ نابينن. پرسياري سهرهكيي ئهوهيه: چۆن بنهماي هاوبهش پێكهوه دياري بكهين، لهسهري ڕێك بكهوين و پاشان ڕێزيان لێ بگرين؟".
ههروهها باسى لهوه كرد كه كاتێك باس دێته سهر سيستهمێكي سياسيي نوێ له ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست، دهكرێت لێكۆڵينهوه لهسهر زۆر لايهني ئهزمووني كوردستان بكرێت تاكو بزانرێت چۆن لهسهر ئاستي ناوچهكه سوودي لێ وهردهگيرێت. ئهوهشى گوت كه "له چوارچێوهي جيۆپۆليتيكي ئاڵۆزي ناوچهكه، ههرێمي كوردستان ئهمڕۆ بۆته فاكتهرێكي سهقامگيري و له مێژووي كورتخايهني ئهزمووني ديمۆكراسيي خۆيدا، توانيويهتى ئهو ڕاستييه بسهلمێنێت كه ههرێمى كوردستان له ناوچهكه فاكتهرى سهقامگيرييه بۆ ههموو ئهو وڵاتانهى له دهوروبهرماندا دهژين".
ههروهها ڕوونى كردهوه كه كردنهوهي كوردستان به ڕووي جيهاني دهرهوهدا، هانداني سهرمايهگوزاريي خۆماڵي و دهرهكي، ئابووريي ههرێمي گۆڕى. سياسهتي سهردهمانهي نهوتي ههرێم تا ڕاددهيهك گرفتي كارهبا و وزهي له ههرێمى كوردستان چارهسهر كرد و كوردستانيشي كرده ناوێك لهسهر نهخشهي وزه له تهواوى جيهاندا. ئهم ههنگاوانهش پێكهوه هيوايان به گهلي كوردستان و وڵاتاني دراوسێ بهخشي كه ئاشتي و پێكهوهژيان له ڕۆژههڵاتي ناوهڕاستدا مهحاڵ نييه.
بهڕێز نێچيرڤان بارزانى تيشكى خسته سهر ئهوهى كه سێ مانگ لهمهو پێش ئهزمووني ديموكراسي و پێكهوهژياني ئاشتي و سهقامگيريى ههرێمى كوردستان لهبهردهم ههڕهشهي مان و نهماندا بوو، بهڵام بڕياري دۆستان و ديموكراسيخوازان بۆ بههاناوههاتنى كوردستان، بهڵگهي ئاشكرايه كه ههوڵي سياسي، سهربازي، ئابووري و كۆمهڵايهتيي چهندين ساڵهى ههرێمى كوردستان، بێهووده نهبووه. بۆيه دهكرێت لێكۆڵينهوهي ورد بكرێت لهسهر لهدايكبووني سيستهمي نوێي ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست و ههلومهرجي بهردوامبووني، به جهختكردن لهسهر ئهزمووني ههرێمي كوردستان.
ههروهها جارێكى ئهوهى به بير هێنايهوه كه ساڵي 1991، كوردستانيان تووشي كۆڕهوێكي گهوره بوون؛ كاتێك ڕژێمي سهددام حسێن هێرشي ڕاستهوخۆي كرده سهر كوردستان پاش شكستهێنان له شهڕي كوێت. بهڵام هێزي هاوپهيمانان ئهو كاته پاش ماوهيهكي كورت بههاناى گهلي كوردستانهوه هاتن و ناوچهى (no-fly-zone)يان دروست كرد، بۆيه ههندێك له دۆستاني كورد، باسي ئهوهيان دهكرد كه كۆمهڵگهي نێودهوڵهتي؛ بهرپرسێتيي خۆي پياده كرد له پاراستني ميللهتێك كه خۆي دهسهڵات و تواناي پاراستني خۆي نهبووه. ههندێك ئهكاديمي و سياسهتمهدار دهيانگوت: دهكرێت بڵێين سيستهمي نوێي جيهانيي پاش جهنگي سارد؛ لهسهر بههاناهاتني گهلي كوردستان داڕێژرا.
بهڕێز سهرۆك وهزيران داكۆكى لهوه كردهوه كه دهكرێت ئهمڕۆش بگوترێـ سيستهمي سياسيي نوێي ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست؛ نهك تهنها لهسهر بههاناهاتني ههرێمي كوردستانهوه دادهڕێژرێت، بهڵكو ئهزمووني پێكهوهژيان، ههوڵي چهسپاندني بنهماي ديموكراسي و فرهيي و ڕێزگرتن له وڵاتاني دراوسێ و دۆزينهوهي چارهسهري ئاشتيخوازانه بۆ تهحهدداكان له ڕهشبيني بهرامبهر ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست كهمدهكاتهوه. هيواى پێدهبهخشێت كه ڕۆژههڵاتي ناوهڕاستيش دهتوانێت ههنگاوي گهوره و بچووك بهرهو ئازادي، سهربهستي و ديموكراسي بنێت.
له كۆتاييدا هيواى خواست كه ئهزمووني كوردستان ئهمجاره ببێته مهشخهڵێك بۆ گهشبيني بهرامبهر ڕۆژههڵاتي ناوهڕاست لهسهر بنهماي ڕێزلهيهكگرتن، سنگفراواني، هاوكاريي دژهتيرۆر، پاراستني مافي مرۆڤ و كهمايهتييهكان، ئاوهدانكردنهوهي وڵات، خزمهتگوزاري و سيستهمي فهرمانڕهواييي دروست و گونجاو لهگهڵ ژياني ئهم سهردهمدا.
پاشان بهڕێز سهرۆك وهزيران وهڵامى چهند پرسيار و تێبينييهكى ئامادهبووانى ديبهيتهكهى دايهوه.
سەرۆك بارزانی هێزەكانی پێشمەرگەی لە هەردوومیحوەری مەخموور و گوێڕ بەسەر کردەوە
بە مەبەستی بەسەركردنەوەی بەرەكانی شەڕ و هەڵسەنگاندنی مەیدانیی دۆخ و گوزەرانی پێشمەرگە و لەنزیكەوە ئاگاداربوون لە ئامادەكاری و ئەو ڕێوشوێنە سەربازییانەی كە لە لایەن هێزەكانی پێشمەرگەوە بۆ بەرگریكردن و هێرشبردن لەدژی تیرۆریستان گیراونەتەبەر، ئەمڕۆ پێنجشەممە ٦ـی ١١ـی ٢٠١٤ بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان هێڵەكانی پێشەوەی بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی هێزەكانی پێشمەرگەی لەدژی تیرۆریستان لە هەردوو میحوەری مەخموور و گوێڕ بەسەرکردەوە.
لەم سەردانەدا کە هەریەک لە بەڕێزان مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و فەریق جەبار یاوەر و فەریق شێروان عەبدولڕەحمان یاوەری سەرۆک بارزانی بوون، لەلایەن بەڕێز سیروان بارزانی سەرپەرشتیاری هەردوو میحوەرەکە و بەڕێزان قادر قادر بەرپرسی میحوەری گوێڕ و نەجات عەلی بەرپرسی میحوەری مەخموور، پێشوازییان لێ کرا. دواتر سەرۆک بارزانی لەنزیكەوە سەنگەرەكانی پێشمەرگەی لە میحوەری گوێڕ بەسەر كردەوە و لەگەڵ پێشمەرگەكان دوا. فەرماندە و پێشمەرگەکانی میحوەری گوێڕ وێڕای دەربڕینی خۆشحاڵییان کە جارێکی تر سەرۆک بارزانی لەسەنگەرەکانی پێشەوەی پێشمەرگە دەبینن، بەڕێزیان لە لە چۆنییەتیی ئامادەكارییەكانی پێشمەرگە بۆ ڕووبەڕووبوونەوە و هێرشكردن بۆ سەر تیرۆریستان ئاگادار كردەوە و باسی ئەو سەرکەوتنانە کرا کە دوای ئازادکردنی گوێڕ، گوندەکانی زممارە عەبدوڵڵا و زممارەسابیر و تەلخێم و بنکەکانی سەر چیای قەرەچوخ و چەندین شوێنی گرینگی تر ئازادکراون. سەرۆک بارزانی دەستخۆشیی ئەو سەرکەوتنانەی لە هێزی پێشمەرگە کرد و سوپاسی خۆڕاگرییانی كرد و داوای لێ كردن بە وریایی و چاوكراوەیی سەنگەرەكانیان و خاكی كوردستان بپارێزن.
دواتریش سەرۆک بارزانی سەردانی میحوەری مەخمووری کرد و سەنگەرەکانی پێشمەرگەی لە هێڵەكانی پێشەوە بەسەرکردەوە. لەو سەردانەیشدا بە وردی باسی ئامادەکارییەکانی پێشمەرگە و ئەو سەرکەوتنانەیش کرا کە دوای ئازادکردنی مەخموور لەو میحوەرە وەدەست هاتوون و جگە لە گوندەکانی ڕواڵە و گلگامێشە و گرەسۆر و سیرمە و پونگینە، ناحیەی باقرت و حەڤدە گوندی سەربەو ناحیەیە ئازادکراون.
سەرۆک بارزانی خۆشحاڵیی خۆی دەربڕی کە بۆ دووەمجارە بۆ پیرۆزایی سەرکەوتن و ئاگاداربوون لە ڕەشی پێشمەرگە قارەمانەکان هاتۆتە ئەو میحوەرە و دەستخۆشیی سەرکەوتنەکانی لە پێشمەرگەکان کرد و سوپاسی خۆڕاگرییانی کرد کە گیانی خۆیان خستۆتە سەردەست بۆئەوەی گەلەکەمان بە ئازادی و ئارامی بژییت و دڵنیای کردنەوە کە تیرۆریستان ورەیان ڕووخاوە و لە شکستی بەردەومدان و لە هیچ شوێنێک ناتوانن خۆیان لە بەرانبەر ورەی پۆڵایینی پێشمەرگە ڕابگرن. هەروەها تەئکیدی کردەوە لە سایەی ئازایەتیی پێشمەرگە قارەمانەکان و خۆڕاگریی گەلەکەمان، کوردستان هەر لە سەرکەوتن و پێشکەوتندا دەبێت.
دوایین هەواڵەکان
- سهركۆمارى توركيا بهردهواميى پشتگيريى وڵاتهكهى بۆ عێراق و ههرێمى كوردستان دووپات كردهوه
- پەیامی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لە ساڵیادی ڕۆژنامەگەریی کوردیدا
- نێچيرڤان بارزانى: دهبێ نيشتمان كۆكهرهوهى ههموومان بێت
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ باڵيۆزى يهكێتيى ئهورووپا كۆبووهوه
- سهرۆكى ههرێمى كوردستان پێشوازى له باڵيۆزى فهرهنسا كرد
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى ههرێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات