هەرێمی کوردستان
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان كۆبۆیەوە
ئەمڕۆ پێنجشەممە 17ـی 7ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ئانتۆنیۆ گۆتێڕز كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان و شاندێكی یاوەری كرد.
لە سەرەتای دیدارەكەدا كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان سوپاس و خۆشحاڵیی خۆی نیشان دا بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە و سوپاسی ڕۆڵی سەرۆك بارزانی و حكوومەت و خەڵكی هەرێمی كوردستانی كرد بۆ یارمەتیدان و پێشوازیكردن لەو ژمارە زۆرەی پەنابەری سووریایی و ناوخۆی عێراق كە بەهۆی شەڕ و نەبوونی سەقامگیری و ئاساییش ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە. هەر پەویوەست بەم باسە كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان ڕایگەیاند كە پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئاگاداری هەوڵەكانی هەرێمی كوردستان بێت لە یارمەتیدانی خەڵكی ئاوارە و لێقەوماو و هێماشی بەوەدا كە هەرچەندە بەغدا بەهۆی بڕینی بودجەی هەرێم بەربەستێكی گەورەی بۆ هەرێم دروست كردووە و گوشارێكی زۆر لەسەر كوردستانە بەڵام ئەوەی هەرێمی كوردستان لە یارمەتیدان و حەواندنەوەی ئاوارەكان كردوویەتی جێگەی ڕێز و پێزانینێكی زۆرە و ئامادەیی خۆیشیانی ڕاگەیاند بۆ ئەوەی بە هەموو توانەیەك یارمەتیی حكوومەتی هەرێم بدەن و وڵاتانی جیهانیش لەم بەخشندەییەی هەرێمی كوردستان ئاگادار بكەنەوە و هانی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش دەدەن كە یارمەتیی هەرێمی كوردستان بدەن. ئانتۆنیۆ گۆتێرز لە درێژەی قسەكانیدا ئاماژەی بەوەدا كە هەرێمی كوردستان پێگە و ناوبانگێكی زۆر باشی لە ناوەندە جیهانییەكان بەدەستهێناوە و یەكێكە لە سەقامگیرترین شوێنەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جێگەی ئومێدی ڕێكخراوە نێودەوڵەتییەكانە.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەگەرمی بەخێرهاتنی شاندی میوانی كرد و سوپاسی هەڵوێستی كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكانیشی كرد لەوەی كە بە باشی لە ڕۆڵی حكوومەت و خەڵكی هەرێمی كوردستان لە یارمەتیدانی ئاوارەكان گەییشتووە و ڕایگەیاند كە هەرێمی كوردستان لەهەموو دۆخێكدا ئامادەیە یارمەتیی خەڵكی ئاوارە بدات و لەو بابەتە دا ئەوەی بۆ هەرێمی كوردستان گرنگە یارمەتیدانی ئاوارەكانە بە بێ لەبەرچاوگرتنی ئینتیمای ئایینی و نەتەوەیی ئاوارەكان و ئەوەی بەلای خەڵكی كوردستانەوە جێگەی بایەخە بەها مرۆڤییەكان و كەرامەتی ئینسانە كە بەداخەوە بەهۆی سیاسەتی ناڕەوای دیكتاتۆرەكان پێشێل كراوە و بووەتە هۆی ئاوارەبوونی سەدانهەزار كەس لە سووریا و عێراقدا و شاندی میوانیشی لەوە دڵنیا كردەوە كە دەرگە و سنوور و دڵی خەڵكی كوردستان بەڕووی هەموو مرۆڤێكی ئاوارە و لێقەوماو كراوەیە.
باسكردنی ڕووداوەكانی موسڵ و هەڕەشەی تیرۆریستان و پڕۆسەی سیاسیی عێراق و بارودۆخی ئەمنیی عێراق تەوەرێكی دیكەی ئەم دانیشتنە بوو.
شاندێكی فەرمی حكومەتی هەرێم سەردانی ئەنقەرەی كرد
سەفین دزەیی وتەبێژی فەرمی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەلێدوانێكی تایبەت بە سایتی فەرمی حكومەتی راگەیاند: لە بەرواری 14ـی تەموزی 2014 ، شاندێكی حكومەتی هەرێم بە سەرۆكایەتی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت وبەئامادەبوونی ئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتیەكان وڕێباز محەمەد وەزیری دارایی وسەفین دزەیی گوتەبێژی فەرمی سەردانی ئەنقەرەی پایتەختی توركیایان كرد ولەوێ چەندین كۆبوونەوەیان لەگەڵ بەرپرسانی ئەم وڵاتە لەبارەی رێككەوتنی چوارچێوەی هاوكاری لەبواری وزە كە لەنێوان هەرێم وتوركیا ئیمزاكرابوو.
شاندی هەرێم لەم سەردانەدا لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتیەكانی توركیا، گفتوگۆی لەبارەی زیادكردنی هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان كرد ولایەنی توركیش پابەندبوونی خۆی بە بەند وخاڵەكانی ئەم رێككەوتنە نیشاندا.
دزەیی رایگەیاند هەر لەم كۆبوونەوەیەدا شاندی هەرێم، حیسابی بانكی داهاتەكانی نەوتی هەرێمی كوردستانی جێگیركرد كە لە هالك بانكی توركیادایە وبڕیاریش درا ئەم داهاتە بە ئیمزای هەریەك لە قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت وئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتیەكان وڕێباز محەمەد وەزیری دارایی بجوڵێندرێت.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ كونسوڵ و نوێنەری وڵاتان لە هەولێر كۆبۆیەوە
ئەمڕۆ پێنجشەممە 10ـی 7ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە مەبەستی شیكردنەوەی دوایین پێشهاتە سیاسیی و ئەمنییەكانی عێراق و قسەكردن لەبارەی سیاسەتی هەرێمی كوردستان لەمەڕ قەیرانی سیاسی و ئەمنی عێراق لەگەڵ كۆنسوڵ و نوێنەری وڵاتانی بیانی لە هەولێر كۆبۆیەوە.
لەم كۆبوونەوەیەدا سەرۆك بارزانی لە گوتەیەكدا تیشكی خستە سەر دوایین ڕووداوە سیاسیی و ئەمنییەكانی عێراق و بەهێزتربوونی تیرۆریستانی بە مەترسیەكی گەورە زانی و ڕایگەیاند كە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر هەوڵێكی هاوبەشی نێودەوڵەتی پێویستە و ئێستایش چەكداران و تیرۆریستان توانیویانە هەر لە ڕقەی سووریا هەتا نزیك بەغدا ناوچەیەكی زۆر بخەنە ژێر كۆنتڕۆڵی خۆیانەوە. هەر لەمبارەیەوە سەرۆك بارزانی ئەوەی بۆ ئامادەبووان خستەڕوو كە شەش مانگ بەر لە ڕووداوەكانی موسڵ بەرپرسانی عێراقی و خودی مالكیی لە مەترسیی بارودۆخی شاری موسڵ ئاگادار كردووەتەوە بەڵام مالكی و بەرپرسانی بەغدا بە جدییان وەرنەگرت.
سەرۆك بارزانی لە درێژەی وتەكانی خۆیدا ئاماژەی بەوەدا كە لەدوای ئەو شكستەی كە تووشی سوپای عێراقی بووە مالیكی بۆ داپۆشینی شكستەكانی خۆی خەریكی بەخشینەوەی تۆمەتی بێ بنەمایە لەدژی هەرێمی كوردستان ئەوە لەكاتێكدایە كە بەرپرسی سەرەكیی تێكچوونی دۆخی عێراق خودی سەرۆك وەزیرانی عێراقە.
سەرۆك بارزانی وێڕای ئاماژەدان بەوەی كە ماوەی چەند ساڵە هۆشداریی تێكچوونی بارودۆخ و گەڕانەوەی دیكتاتۆریەت و بەرەو هەڵدێرچوونی عێراقی داوە، ڕایگەیاند كە كێشەی عێراق كێشەی تاكەكەسێك نییە بەڵكو گرفتەكە لە نەهج و ئیدارەدانی هەڵەی كاروبارەكانە. سەبارەت بە هەڕەشە و تۆمەتەكانی مالیكی لەدژی هەولێر سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە هەولێر هەمیشە جێگەی ئەو هاووڵاتی و لێقەوماوانە بووە كە لەدەستی دیكتاتۆرییەت ڕایان كردووە و ئێستاكەیش ژمارەیەكی زۆری خەڵك كە بە ملیونێك و دوسەدهەزار كەس مەزندە دەكرێن پەنایان بۆ هەرێمی كوردستان هێناوە و لەبری ئەوەی مالكی بەرپرسانە ئەركی خۆی جێبەجێ كردبا و سوپاسی هەرێمی كردبا و قسەی لەبارەی هاوكاریكردنی ئاوارەكان كردبا بەمشێوەیە تۆمەت ئاراستەی هەرێمی كوردستان دەكات.
سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستە ڕوو كە بەهۆی سیاسەتی هەڵەی مالیكی یەك لەسەر سێی خاكی عێراق و كەلوپەلی سەربازیی شەش فیرقە تەسلیمی داعش كران و ئێستاكەیش سووننە و شیعە میانڕۆكان لە پڕۆسەی سیاسیی عێراقدا زۆر لاواز كراون. لەبارەی تۆمەتباركردنی كوردستان بۆ دابەشكردنی عێراق سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە پێشێلكردنی دەستوور و سیاسەتی دیكتاتۆری و خۆسەپاندن و پەراوێزكردنی پێكهاتەكان عێراقی پارچەپارچە كردووە نەك كوردستان و، دەستووریش زۆر بەڕوونی باس لەوە دەكات كە پابەندبوون بەدەستوور یەكپارچەیی خاكی عێراق دەپارێزێت و دەیان نموونە هەیە كە دەستەڵاتدارانی بەغدا دەستووریان پێشێل كردووە.
سەبارەت بە سیاسەتی هەرێمی كوردستان لە بەرانبەر دۆخی تازەدا، سەرۆك بارزانی ئەوەی ڕوونكردەوە كە لە دە ساڵدا ئێمە هەموو ڕێگەیەكمان تاقیكردەوە بۆ ئەوەی بتوانین لەگەڵ عێراقدا بژیین، بەڵام سیاسەت و ئیدارەدانی هەڵە نەیهێشت ئەم هەوڵانە سەر بگرێت. سەرۆك بارزانی لە درێژەی قسەكانیدا هێمای بەوەدا كە لە پاش ڕووداوەكانی موسڵ و قەیرانی نوێ، كوردستان كار لەسەر دوو ڕێڕەو دەكات یەكیان ئەوەیە كە یارمەتیی برایانی شیعە و سووننە بدات كە كێشەكانیان چارەسەر بكەن و پڕۆسەی سیاسی سەر بكەوێت و ئەوەی تریان بەردەوامبوونە لە كاركردن بۆ چەسپاندنی مافی چارەی خۆنووسینی گەلی كوردستان و پارلەمانی كوردستانیش كار لەسەر جێبەجێكردن و گرتنەبەری ڕێوشوێنەكان دەكات. هەر لەمبارەیەوە سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە لەم بڕیارە پاشگەز نابینەوە و گەلی كوردستانیش بۆ چارەنووسی خۆی مۆڵەت لە هیچ كەس و لایەنێك وەرناگرێت.
سەبارەت بە ناوچەكانی مادەی 140 و كەركووكیش سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە هێزەكانی پێشمەرگە بۆ پاراستنی خاك و خەڵك لە هەڕەشەی تیرۆریستان لەو ناوچانەدا جێگیر بوونە و بەهیچ شێوەیەكیش ناكشێنەوە و لەبارەی چارەنووسی ئەم ناوچانەیش ڕایگەیاند كە تەنیا قۆناغی ڕیفراندۆم ماوە و ئێمە ڕێز لە ئیرادە و ویستی دانیشتوانی ئەم ناوچانە دەگرین و هەوڵیش دەدەین كە كەركووك ببێتە نموونەی پێكەوەژیانی نەتەوەیی و ئایینی.
دواتر دەرگەی گفتوگۆ و پرسیار بەڕووی ئامادەبووان كرایەوە و كونسوڵ و نوێنەری وڵاتان وێڕای ئەوەی سوپاسی هەرێمی كوردستانیان كرد بۆ حەواندنەوەی ژمارەیەكی زۆری پەنابەر دەستخۆشیشیان لە هێزی پێشمەرگەی كوردستان كرد بۆ پاراستنی ژیانی هاووڵاتیان و ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و لەبارەی بارودۆخی سیاسیی عێراق چەند پرسیارێكیان ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد و بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستانیش وەڵامی تێبینی و پرسیارەكانی دایەوە.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ژمارەیەك كەسایەتی و سیاسەتمەداری عێراقی دەكات
ئەمڕۆ چوارشەممە 16ـی 7ـی 2014 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ژمارەیەك كەسایەتی و سیاسەتمەدار و پارلەمانتاری عێراقی كرد.
لە دیدارێكدا شاندی میوان سوپاسی سەرۆك بارزانیان كرد بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە و وێڕای ئاماژەدان بە ڕۆڵی سەرۆك بارزانی لە خەبات دژی دیكتاتۆرییەت و بنیاتنانی عێراقی نوێ و پڕۆسەی دیموكراسی و دەستووریی عێراق هیوایان خواست كە ئەو سەردانەیان ببێتە هۆی ڕەواندنەوەی ئەو گومانانەی كە بەهۆی شێواندنی ڕاستیەكان و شەڕی ڕاگەیاندن لەنێوان هەرێم و بەغدا هاتووەتە كایەوە. شاندی میوان نیگەرانیی قووڵی خۆیشی نیشاندا بەرانبەر بارودۆخی ئەمنی و سیاسیی عێراق و هەروەها دروستبوونی هەڕەشەی جددی كە ژیانی برایانەی پێكهاتەكانی عێراقی كردۆتە ئامانج.
لەم دانیشتنەدا زۆر ڕاشكاوانە قسە لەبارەی هۆكاری قەیرانی چەندساڵەی عێراق و ڕووداوەكانی موسڵ و كەمتەرخەمیی دەستەڵاتدارانی بەغدا و ئیدارەدانی هەڵەی كاروباری سیاسی و هەروەها پێویستیی گۆڕانكاری لە پڕۆسەی سیاسیی عێراقدا كرا و سەركۆنەی ئەم هەوڵانەیش كرا كە كار لەسەر گومڕاكردن و بەلاڕێدابردنی ڕای گشتیی عێراق دەكەن كە بووەتە هۆی دروستبوونی درز لەنێو پێكهاتە ڕەسەنەكانی عێراق و بە پێویست زانرا كە هەموو لایەك كار لەسەر دەرخستنی ڕاستییەكان و وەستانەوە لەدژی دەمارگیریی نەتەوەیی و تاییفەیی بكەن.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان و وەزیری دەرەوەی توركیا كۆبوونەوە
ئێوارەی دوێنێ دووشەممە 14ـی 7ـی 2014 ئەحمەد داودئۆغلو وەزیری دەرەوەی توركیا لە ئەنكارای پایتەختی توركیا پێشوازی لە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.
لە دیدارێكدا كە جێگری وەزیری دەرەوەی توركیا و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و توركیا خرانە بار باس و جەخت لەوە كرایەوە كە پێویستە ئەم پەیوەندییانە بەردەوام بن و بەشێوەیەك فراوانتر بكرێن كە لە بەرژەوەندیی هەردوولا و گەلانی ناوچەكە بێت.
هەر لەم دیدارەدا بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراق و كاریگەریی قەیرانەكانی عێراق و هەڕەشەكانی تیرۆر بە تایبەت لەدوای ڕووداوەكانی موسڵ، لەسەر ناوچەكە تاوتوێ كرا و هەردوولا ئەوەیان دووپات كردەوە كە پێویستە هەموو لایەك لە هەوڵدابن بۆ ئەوەی پڕۆسەی سیاسیی عێراق سەربكەوێت و لە هەمانكاتیشدا پێویستە بارودۆخی هەرێمی كوردیستانیش پاڵپشتی بكرێت و بپارێزرێت و بەرەو پێشەوەیش بچێت.
لەپەراوێزی كۆبوونەوەی سەرۆك بارزانی و وەزیری دەرەوەی توركیا بە مەبەستی تاوتوێكردنی بارودۆخی ئەمنیی عێراق و هەڕەشەی تیرۆر بۆ سەر عێراق و ناوچەكە كۆبوونەوەیەك لە نێوان وەزیری ناوخۆی توركیا و شاندی یاوەری سەرۆك بارزانی كە پێكهاتبوون لە مستەفای سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و كەریم سنجاری وەزیری ناوخۆ و جەبار یاوەر ئەمینداری گشتیی وەزارەتی پێشمەرگە ئەنجام درا.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سەرۆك وەزیرانی توركیا كۆبوونەوە
ئەمڕۆ دووشەممە 14ـی 7ـی 2014 لە درێژەی سەردانەكەی سەرۆك بارزانی بۆ توركیا، بەڕێز ڕەجەب تەییب ئەردۆگان سەرۆك وەزیرانی توركیا لە نووسینگەی فەرمیی سەرۆكایەتیی وەزیرانی توركیا لە شاری ئەنكارا پێشوازی لە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری كرد كە پێكهاتبوون لە مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و كەریم سنجاری وەزیری ناوخۆ و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و جەبار یاوەر ئەمینداری گشتیی وەزارەتی پێشمەرگەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان.
لە دیدارێكدا كە وەزیری دەرەوەی توركیا و وەزیری ناوخۆی ئەم وڵاتە و ژمارەیەك گەورە بەرپرس و ڕاوێژكاری حكوومەتی توركیایش ئامادەبوون، تیشك خرایە سەر بارودۆخی تازەی عێراق و ئەو ئاڵۆزی و قەیرانە گەورەیەی كە بەرۆكی عێراقی گرتووە و قسە لەسەر ئەوە كرا كە چۆن بتوانرێت كۆتایی بەم قەیرانە بێت و گۆڕانكارییەكی وا لە عێراق بهێتەكایەوە كە لە بەرژەوەندیی هەموو پێكهاتەكانی عێراق بێت و ئارامی و ئاسوودەیی بۆ خەڵكی عێراق بگەڕێتەوە. لە بەشێكی دیكەی ئەم دانیشتنەدا ئاماژە بە هەڕەشەی تیرۆر و ڕەهەندەكانی ئەم هەڕەشەیە لەسەر عێراق و ناوچەكەیش كرا.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا دامەزراندنی حكوومەتی تازەی عێراق خرایە بەر باس و سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە هەرێمی كوردستان لەسەر دوو تەوەر كار دەكات یەكیان بەردەوامبوونە لە پڕۆسەی سیاسیی بەغدا بۆ ئەوەی حكوومەتێك پێكبهێندرێت و ئەوەی تریشیان كاركردنە لەسەر بنیاتنانی كوردستان و پاراستنی لە هەموو جۆرە هەڕەشەیەك.
لەو كۆبوونەوەیەدا كە دوو كاتژمێری خایاند باسی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و توركیا و چۆنییەتی فراوانتربوونی كرا و بەشێكی ئەم دیدارە تەرخان كرا بۆ كۆبوونەوەی دوو قۆڵیی نێوان سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سەرۆك وەزیرانی توركیا .
شایانی باسە لە درێژەی سەردانەكەی سەرۆك بارزانی بۆ توركیا، بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ وەزیری دەروەی توركیاش كۆ دەبێتەوە.
دوایین هەواڵەکان
- پهيامى سهرۆك نێچيرڤان بارزانى بۆ ساڵى نوێ
- پەیامی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی سەری ساڵی نوێی زایینی2025
- سهرۆكى ههرێمى كوردستان، پێشوازيى له كونسوڵی گشتيى نوێى ئێران كرد
- عەباس غەزالی: کۆچی مامۆستا مهنسوور یاقووتی وهک لهدهست چونی یاقووتێکی گرانبههایه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی لهگهڵ وهزیری بهرگریی هۆڵهندا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازيى له ئيسماعيل بهشيكچى كرد
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و وهزيرى بهرگريى ئيتاڵيا كۆبوونهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ فەرماندەی هێزەکانی هاوپەیمانيی نێودەوڵەتی كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازیی له باڵيۆزى نوێى چيك كرد
- سەرۆک نێچیرڤان بارزانی پێشوازیی لە سوپاسالاری بەریتانیا کرد