از سه‌گانه جهانی «قلعه اربیل»، «کتیبه بیستون» و «هورامان» تا پاسداشت زبان‌ و زنان، محیط زیست و توسعه ارتباطات میان دانایان

منصور جهانی ـ «عباس غزالی» از فعالان حوزه فرهنگی اقلیم کردستان در کنفرانس بین‌المللی «هورامان؛ ثبت جهانی و فرهنگ و توسعه پایدار» در دانشگاه رازی کرمانشاه، درباره از سه‌گانه جهانی «قلعه اربیل»، «کتیبه بیستون» و «هورامان» تا پاسداشت زبان‌ و زنان، محیط زیست و توسعه ارتباطات میان دانایان سخنرانی کرد.

«عباس غزالی»، شخصیت برجسته، فعال فرهنگی و از نمایندگان پیشین پارلمان اقلیم کُردستان عراق، در کنفرانس بین‌المللی «هورامان؛ ثبت جهانی و فرهنگ و توسعه پایدار» در دانشگاه رازی کرمانشاه، گفت: از اربیل آمده‌ام تا بگویم «ارگ اربیل»، «کتیبه بیستون» و «هورامان» سه افتخار بزرگ هستند که در یونسکو ثبت جهانی شده‌اند؛ سه مکانی که از هزاران سال پیش تا کنون زندگی در آنها جریان داشته است که این خود نشان از استقامت و حب‌وطن در میان مردمان این سرزمین دارد. 

متن کامل سخنرانی «عباس غزالی» به این شرح است:

ضمن عرض تبریک جهت ثبت افتخارآفرینِ منطقه هورامان در یونسکو به عنوان یک میراث گران‌بهای بشری در جهان، باید قدردان بانیان این کار ارزشمند بود؛ همچنین از مسئولان جمهوری اسلامی ایران و بخصوص دانشگاه رازی و دیگر برگزارکنندگان دغدغه‌مند این همایش، تشکر ویژه دارم، مخصوصا از آنانی که قبلاً در راستای معرفی کردن هورامان به جهان اقدام نمودند تشکر می‌کنم.

امروز من از اربیل آمده‌ام تا بگویم «ارگ اربیل»، «کتیبه بیستون» و «هورامان» سه افتخار بزرگ هستند که در یونسکو ثبت جهانی شده‌اند؛ سه مکانی که از هزاران سال پیش تا کنون زندگی در آنها جریان داشته است که این خود نشان از استقامت و حب‌وطن در میان مردمان این سرزمین دارد. البته باید تأکید کرد ثبت جهانی هورامان تنها افتخاری برای هورامان‌نشینان نیست چرا که معماری خاص هورامان در کنار استقامت و همزیستی انسان با طبیعت از عهد باستان تاکنون و نیز فرهنگ والای مردم آن، به عنوان بخشی از میراث و تمدن بشریت، در این عصر برای همه جهان به عنوان یک الگوی متعالی جای افتخار است.

اما آنچه که در اینجا می‌خواهم با تأکید بیشتری بدان اشاره کنم، اهمیت و ارجحیت‌ فرهنگ است؛ فرهنگی که در عصر جهانی‌شدن، مرزهای سیاسی را با نگاهی فرامرزانه و انسان‌محور و ترقی‌خواهانه در می‌نوردد. در واقع، ترقی فرهنگی به عنوان یک رکن اساسیِ پیشرفت از ملزومات اصلی و مهم «توسعه پایدار» است.

از نگاهی منطقه‌ای نیز باید ازعان داشت که تشعشع توسعه فرهنگیِ هر یک از واحدهای خاورمیانه بازتاب خود را بر دیگر واحدهای منطقه خواهد داشت؛ بخصوص توسعه فرهنگی در منطقه‌ای که حاکی از اشتراکات زیاد فرهنگی و درهم‌تنیدگی بخش‌هایی از ریشه‌های مشترک تاریخی که از اهمیت مضاعفی برخوردار است.

در این میان، بحث توسعه در جوامع ساکن در جغرافیای تمدن نوروز با جهان‌بینی آزاداندیشانه و عدالت‌خواهانه، امید به صلح دائمی و روابط حسنه را برای کشورهای هم‌جوار به ارمغان می‌آورد. چراکه نوروز، به عنوان یک سرمایه مشترک و پرارزش فرهنگی، تاریخی و اجتماعی در منطقه، می‌تواند نماد همکاری، اعتماد، گذشت و محبت برای ایجاد آینده‌ای درخشان ایفا کند.

با این نگاه، توسعه هورامان در مرحله اول تأثیرات مثبتی را بر بخش هورامان واقع در اقلیم کردستان و سپس در مرحله دوم بر تمام زاگروس‌نشینان خواهد داشت. امید است در مراحل بعدی دایره این تأثیر در منطقه وسیع‌تر شود.

با مشاهده اینکه امروزه مردم کرمانشاه، هورامان و اربیل؛ توانسته‌اند میراث تاریخی خود را از تاق‌بستان و هورامانات گرفته تا ارگ اربیل بسان تمدن بشریت در عرصه جهان عرضه کنند، در این عصر وظیفه اصلی ما حفظ این میراث و فرهنگ اصیل است.

اما باید تأکید کنم که حفظ میراث مذکور در سه محور اساسی قابل پیگیری است:

یکم، حمایت از زبان و لهجه‌های متنوع کُردی، از جمله کرمانجی بالا، کرمانجی میانه، کلهوری، لکی و هورامی به عنوان شالوده فرهنگی غنی، که علی‌رغم تکان‌های وحشتناک تاریخی پا برجا و استوار ماندند، باید در جهت تقویت و ترویج آن تلاش شود. بالأخص لهجه غنی و ریشه‌دار هورامی را باید از گزند روزگار حفظ کرد و با ترویج و مکتوب کردنش آن را از خطر انقراض رهانید.

در این رابطه باید گفت که ارتباط میان پیشرفت، زبان و زن پیوندی ناگسستنی است، چرا که مادران به عنوان بهترین معلم بشریت در راستای پیشرفت جامعه، می‌توانند تعلیم نمایند، در این راستا تعلیم به زبان مادری باید در اولویت قرار بگیرد.

دوم، اگر از یک سو در گذشته، زاگرس سرزمین و زبان ما را از خطر اِشغال و اضمحلال حفظ نموده و از سوی دیگر تا به امروز هم منبع سرشاری از اکسیژن بوده، امروزه وظیفه ماست که با آگاهی و اراده قوی، در جهت بقای زندگی، محیط زیست زاگرس را حفظ کنیم و راه نفس را از این زیستگاه غنی و طبیعت بکر، به بهانه‌های مختلف، مسدود نکنیم. در این باره صراحتاً باید تأکید داشت که مُیسر کردن این امر، به ویژه رفع مشکل گرد و غبار و حفظ جنگلها و تنوع زیستی زاگرس، بدون هماهنگی و همکاری ایران و اقیلم کردستان و کشورهای منطقه امری دشوار است.

سوم، لازم است با ارتباط عمیق‌تر میان نخبگان و فضلای اهل دانش و با ایجاد اعتماد و مشارکت فعال فرهنگیان در پی احیای سرمایه اجتماعی و فرهنگی باشیم. چون هرقدر روابط و همکاری‌ها میان نخبگان و افراد اهل دانش و متخصص بیشتر شود، مطمئنا از حجم مشکلات فعلی کاسته خواهد شد.

به امید سربلندی در مقابل نسل‌های آینده. 

همایش بین‌المللی «هورامان؛ ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار» با حضور شخصیت‌های خارجی، مسئولان ایرانی، اساتید دانشگاه، دانشجویان رشته‌های مختلف دانشگاهی، فعالان فرهنگی و اجتماعی و اهالی رسانه در روزهای 25 و 26 تیر ماه جاری (16 و 17 ژوئیه 2022) در سرسرای اجتماعات دانشکده ادبیات دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار شد.

منصور جهانی ـ «هیمن هه‌وارمی» معاون پارلمان اقلیم کردستان، «امید خوشناو» استاندار اربیل و «ریباز حه‌ملان» مشاور نخست وزیر حکومت اقلیم کردستان عراق، از فیلم سینمایی «بی سرزمین» ساخته تورج اصلانی در اربیل استقبال کردند.  

اکران ویژه و مراسم فرش قرمز فیلم سینمایی «بی ‌سرزمین» (بینیشتمان) Landless به نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی تورج اصلانی، تولید کمپانی سینمایی «ماد مووی» MAAD Movie و محصول مشترک «ره‌ز هه‌لکه‌وت ره‌شید» Raz Halkawt Rashid از اقلیم کردستان عراق؛ با حضور تعدادی از عوامل و بازیگران اصلی‌اش از جمله؛ تورج اصلانی، ره‌ز هه‌لکه‌وت ره‌شید و شوان عطوف و همچنین با حضور «هیمن هه‌وارمی» معاون پارلمان اقلیم کردستان، «امید خوشناو» استاندار اربیل، «ریباز حه‌ملان» مشاور نخست وزیر حکومت اقلیم کردستان، «شاخه‌وان ادریس» مدیرکل سینمای اربیل، «حسن علی» فیلمنامه‌نویس و کارگردان سینما، «ارسلان درویش» نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر و تلویزیون، «هه لکه‌وت ظاهیر» آهنگساز و تنظیم‌کننده، دکتر «شوکریه رسول» استاد دانشگاه صلاح‌الدین اربیل، «بیلال شاکر» کارگردان سینما و تلویزیون، دکتر «آزاد حسیب قره‌داخی» استاد ارتباطات دانشگاه‌های اقلیم کردستان و ... در ساعت 21 جمعه 17 تیر ماه جاری (8 جولای 2022) در سینما «امپایر» در پردیس «فامیلی مول» در اربیل پایتخت اقلیم کردستان عراق برگزار شد و مورد استقبال زیاد تماشاگران حاضر قرار گرفت.

اکران سراسری «بی سرزمین» به مناسبت عید سعید قربان در سینمای شهرهای مختلف اقلیم کردستان از شهر سلیمانیه آغاز ‌شد و در ادامه در سینما «امپایر» در پردیس «فامیلی مول» در اربیل روی پرده رفت و در روزهای آینده در سینما «دهوک مول» در شهر دهوک، در سینما «تایم سنتر» در شهر کرکوک اقلیم کردستان روی پرده می‌رود و در آینده نزدیک نیز در مهمترین شهرهای عربی کشور عراق به نمایش در می‌آید.

در «بی‌ سرزمین» سومین ساخته بلند تورج اصلانی كارگردان نوگرای سینما؛ ترکیبی از بازیگران سرشناس کشورهای ترکیه، سوریه، عراق و اقلیم کردستان در آن، به چهار زبان کُردی، ترکی، عربی و فارسی به ایفای نقش‌ پرداخته‌اند.

این اثر سینمایی تا کنون در بخش «چشم انداز سینمای جهان» در سی و دومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم «سینه‌کوئست» Cinequest آمریکا از معتبرترین جشنواره‌های فیلم‌های مستقل دنیا و مورد تأیید آکادمی اسکار، در بخش رقابتی «سینمای کُردی» در هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم «دهوک» Duhok در اقلیم کردستان و نیز در بخش رقابتی اصلی هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم «جاده ابریشم» Silk Road در شهر فوژو در کشور چین روی پرده ‌رفته و از طرف هیئت داوران این رویداد سینمایی جایزه کارگردان نوگرا و همچنین تندیس «راه ابریشم طلایی» به تورج اصلانی کارگردان این اثر سینمایی اهدا شده است. 

برای اطلاع بیشتر: 

صفحه رسمی فیلم سینمایی «بی سرزمین» در اینستاگرام:

https://instagram.com/landlessmovie?utm_medium=copy_link 

صفحه رسمی فیلم سینمایی «بی سرزمین» در فیس‌بوک:

https://www.facebook.com/landlessmovie/ 

height: 15px;"> height: 15px;"> height: 15px;">

منصور جهانی ـ «قباد طالبانی» فرزند زنده‌یاد «جلال طالبانی» و معاون نخست وزیر حکومت اقلیم کردستان عراق و «مهدی شوشتری» سرکنسول ایران در شهر سلیمانیه از فیلم سینمایی «بی سرزمین» ساخته «تورج اصلانی» استقبال کردند.  

اکران ویژه و مراسم فرش قرمز فیلم سینمایی «بی ‌سرزمین» (بینیشتمان) Landless به نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی تورج اصلانی، تولید کمپانی سینمایی «ماد مووی» MAAD Movie و محصول مشترک «ره‌ز هه‌لکه‌وت ره‌شید» Raz Halkawt Rashid از اقلیم کردستان عراق؛ با حضور تعدادی از عوامل و بازیگران اصلی‌اش از جمله؛ تورج اصلانی، ره‌ز هه‌لکه‌وت ره‌شید، هانی مجتهدی، شوان عطوف، ریکیش شهباز، نارین محمدی و همچنین با حضور «قباد طالبانی» فرزند زنده‌یاد «جلال طالبانی» رئیس جمهور سابق عراق و معاون نخست وزیر حکومت اقلیم کردستان عراق، «مهدی شوشتری» سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در سلیمانیه، «داود حسن‌پور» رایزن فرهنگی کنسولگری ایران در سلیمانیه، دکتر «هه‌وال ابوبکر» استاندار سلیمانیه، «محمد فتاح» مدیرکل فرهنگ و هنر سلیمانیه و حلبچه، «شهناز ابراهیم احمد»، «لیلا علی» شهردار سلیمانیه، «عبدلی حمه جوان» بازیگر سرشناس تئاتر، سینما و تلویزیون، «نجات عبدالله» مشاور فرهنگی معاون نخست وزیر حکومت اقلیم کردستان و ... در ساعت 21 شنبه شب 11 تیر ماه جاری (2 جولای 2022) در سالن اصلی «سیتی سینما» در شهر سلیمانیه پایتخت فرهنگی و هنری اقلیم کردستان عراق برگزار شد و مورد استقبال بی‌نظیر تماشاگران حاضر در این سالن 600 نفره قرار گرفت.

اکران سراسری «بی سرزمین» به مناسبت عید سعید قربان در سینمای شهرهای مختلف اقلیم کردستان از شهر سلیمانیه آغاز ‌شد و در روزهای آینده و در ادامه نمایش‌های خود در سینما «امپایر» در پردیس «فامیلی مول» در اربیل، در سینما «دهوک مول» در شهر دهوک، در سینما «تایم سنتر» در شهر کرکوک اقلیم کردستان روی پرده می‌رود و در آینده نزدیک نیز در مهمترین شهرهای عربی کشور عراق به نمایش در می‌آید.

در «بی‌ سرزمین» سومین ساخته بلند تورج اصلانی كارگردان نوگرای سینما؛ ترکیبی از بازیگران سرشناس کشورهای ترکیه، سوریه، عراق و اقلیم کردستان در آن، به چهار زبان کُردی، ترکی، عربی و فارسی به ایفای نقش‌ پرداخته‌اند.

این اثر سینمایی در نخستین اکران جهانی خود، در بخش «چشم انداز سینمای جهان» در سی و دومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم «سینه‌کوئست» Cinequest آمریکا از معتبرترین جشنواره‌های فیلم‌های مستقل دنیا و مورد تأیید آکادمی اسکار به نمایش در ‌آمد.

«بی ‌سرزمین» در ادامه حضورهای بین‌المللی خود در بخش رقابتی «سینمای کُردی» در هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم «دهوک» Duhok در اقلیم کردستان و نیز در بخش رقابتی اصلی هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم «جاده ابریشم» Silk Road در شهر فوژو در کشور چین روی پرده ‌رفت و از طرف هیئت داوران این رویداد سینمایی جایزه کارگردان نوگرا و همچنین تندیس «راه ابریشم طلایی» به تورج اصلانی کارگردان این اثر سینمایی اهدا شد. 

برای اطلاع بیشتر: 

صفحه رسمی فیلم سینمایی «بی سرزمین» در اینستاگرام:

https://instagram.com/landlessmovie?utm_medium=copy_link 

صفحه رسمی فیلم سینمایی «بی سرزمین» در فیس‌بوک:

https://www.facebook.com/landlessmovie/ 

#1f6bc0;">

#1f6bc0;">

#1f6bc0;">

#1f6bc0;">

صادق زیباکلام: مردم کُرد با مولوی، حافظ، سعدی و فرهنگ و هنر ایران ارتباطی به درازی تاریخ دارند

منصور جهانی ـ با حضور مسعود بارزانی، نیچیروان بارزانی، مسرور بارزانی و تعدادی از نویسندگان و اساتید دانشگاه‌های ایران، مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» با تألیف «بهرام ولدبیگی» روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ معاصر، به همت انستیتو فرهنگی کردستان در تهران و توسط نشر «ثالث» در سالن شهید «سعد عبدالله» در شهر اربیل در اقلیم کردستان رونمایی شد.

با حضور «مسعود بارزانی»، «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان، «مسرور بارزانی» نخست وزیر حکومت اقلیم کردستان، دکتر «ریواز فایق» رئیس پارلمان کردستان، وزیران کابینه، «حمه حاجی محمود» از شخصیت‌های سیاسی کُرد، دکتر «کامران یونس» رئیس دانشگاه صلاح‌الدین اربیل، اساتید دانشگاه‌های ایران، عراق و اقلیم کردستان و ... مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» با تألیف «بهرام ولدبیگی» روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ معاصر، به همت انستیتو فرهنگی کردستان در تهران و توسط نشر «ثالث» در سالن شهید «سعد عبدالله» در شهر اربیل پایتخت اقلیم کردستان عراق رونمایی شد.

در این مراسم، تعدادی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی، اساتید دانشگاه، نویسندگان و متفکران ایرانی از جمله؛ دکتر صادق زیباکلام، دکتر جلال جلالی‌زاده، محمد علی جعفریه مدیر نشر «ثالث»، هاشم سلیمی، ماجد روحانی، دکتر هادی مرادی، نعمت زحمتکش، عطا قادری، دکتر کامبیز کریمی، دکتر هاشم هدایتی، کیوان مهرگان، دکتر اردشیر پشنگ، پیمان کاکابرائی، محمود محمودی، فائزه ولدبیگی، انور روشن، سید فتاح مصطفایی، دکتر محمد یعقوبی، صابر مرادی، دکتر احمد نعمتی، فرهاد امین‌پور، دکتر کامبیز ابراهیم‌زاده، دکتر مهری پاکزاد، دکتر جلیل آهنگرنژاد، آمین پاکزاد، صادق سامرئی، کامران محمد رحیمی، دکتر رستم منتی و ... حضور داشتند.  

«جنبش بارزان» شایسته است که ده‌ها فیلم مستند درباره آن ساخته شود

«بختیار شاخی» سرپرست پروژه مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» گفت: امروز در این مراسم، گرد هم آمده‌ایم که درباره یکی از رویدادهای بزرگ جنبش آزادی‌خواهی کردستان صحبت کنیم، نبرد زنده‌یاد بارزانی و یاورانش که در چندین جنگ نابرابر، بر علیه لشکر سه کشور قدرتمند آن زمان، تا عبورشان از رودخانه آراس (ارس)، داستانی است و به حق شایسته آن است که ده‌ها فیلم مستند درباره آنها ساخته شود و ده‌ها کتاب پژوهشی و تاریخی در مورد آنها به نگارش در آید. مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» با این عناوین چاپ و منتشر شده‌اند و امروز با حضور شما سروران ارجمند، رونمایی می‌شوند؛ شیخ «عبدالسلام بارزان» در اسناد ایران و عثمانی به زبان‌های کُردی و فارسی، شیخ «احمد بارزان» در اسناد ایران به زبان‌های کُردی و فارسی، ملا «مصطفی بارزانی» در اسناد ملی ایران به زبان‌ فارسی و همچنین ملا «مصطفی بارزانی» له روانگه‌ی روژنامه‌کانی ئیران‌دا به زبان کُردی. به امید خدا در آینده نیز؛ این پروژه، کتاب‌های ارزشمندی دیگر را به علاقمندان کتاب و کتاب‌خوانی و محققان و پژوهشگران دانشگاهی تقدیم می‌کند.  

«جنبش بارزان» حرکتی منطقه‌ای و مقطعی نبوده است

وی همچنین گفت: نخستین نگاه به این کتاب‌ها این را ثابت می‌کند که «جنبش بارزان» حرکتی منطقه‌ای و مقطعی نبوده است، بلکه زنجیره‌ای متصل و هدفدار بودند که افق آزادی‌‌خواهی و مقابله با هر گونه ظلم و ستم و بیداد آنها را به هم گره زده بود. اسناد این کتاب‌ها که در آرشیو عثمانی و ایران آن زمان، به دستمان رسیده است؛ نقش غیرقابل انکار و مهم این سه شخصیت، حرکت و تأثیرشان بر کل منطقه تا پایتخت حکومت‌داری آن مقطع را به‌خوبی نشان می‌دهد. به همین دلیل، به مأمن، شناسنامه و ریشه قدرتمند تمام جنبش آزادی‌‌خواهی ملت‌مان تبدیل شدند. 

تأسیس مرکز اسناد ملی کردستان

این روزنامه‌نگار کُرد در ادامه سخنانش اظهار داشت: البته در ادامه، با این پروژه و به‌دست آوردن اسناد تاریخی در عراق و دیگر کشورهای جهان تأثیرگذار بر خاورمیانه، بهتر می‌توانیم نقش بزرگ و مؤثر جنبش بارزان در همه زمینه‌ها را ثبت کنیم و آنها را به نسل جدید و آیندگان انتقال دهیم. بدون شک، این پروسه در حالی سریع‌تر و موفق‌تر خواهد بود که بیشتر از این‌ها سیتماتیک شود؛ به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنم که مرکز اسناد ملی کردستان تأسیس شود و افراد کارشناس و متخصص در آنجا مشغول به کار شوند. همچنین تحقیق و پژوهش دانشجویان مقطع ارشد و تز دانشجویان مقطع دکترا در رشته‌های تاریخ، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل به مسیری هدایت شود که به دنبال اسنادی بروند که درباره تاریخ ملت‌مان در هر کجای جهان باشد.

وی افزود: در آن زمانی که آقای بهرام ولدبیگی پیشنهاد این پروژه را به آقای «مسعود بارزانی» ارائه کردند، ایشان فرمودند که این کار، خود یک انقلاب فرهنگی است. افتخار می‌کنیم که در حضور ایشان، موفقیت مقطع نخست آن را اعلام می‌کنیم و سپاس ویژه خود را تقدیم‌شان می‌نماییم که به صورت مداوم، پیگیر روند روبه‌رشد این پروژه بودند و اگر همکاری‌های ایشان نبود؛ این پروژه، هرگز موفق نمی‌شد و به این مرحله نمی‌رسید.

سرپرست پروژه مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» در پایان سخنانش تأکید کرد: امروز ضروری است که یاد شخصیتی را ارج بنهیم که خیلی دلسوزانه پیگیر پروژه تاریخی «جنبش بارزان» بود و وقت زیادی را برای خواندن و پیگیری اسناد اختصاص داد و مشتاق دیدن کتاب‌ها بود؛ ولی متأسفانه امروز در میان ما نیست ولی در قلب‌مان است و در صفحه به صفحه کتاب‌ها حضورشان را احساس می‌کنیم. روح زنده‌یاد کاک «دلوفان ادریس بارزانی» شاد باد. از آقای «بهرام ولدبیگی» و تیم همکارشان در انستیتوی فرهنگی کردستان در تهران تشکر می‌کنم که زحمات زیادی را متقبل شدند و هزاران اسناد تاریخی را ارزیابی کردند و مورد بررسی دقیق و کارشناسی قرار دادند تا مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» از آن تهیه شود.  

تقدیم مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» به دفاع و مبارزات ملت‌ کُرد

در ادامه این برنامه، «بهرام ولدبیگی» پژوهشگر و محقق مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» گفت: خیلی خوشحالم و خود را خوشبخت می‌دانم که با ارائه مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان»، با کمال احترام، تقدیر و تشکر خود را به تاریخ کردستان و همچنین مرکز طولانی‌ترین دوره دفاع و مبارزات ملت‌ کُرد و نیز منطقه بارزان تقدیم کنم. امروز در پرتو علم و پژوهش، 1700 سند رسمی از آرشیو اسناد عثمانی در مرکز اسناد استانبول، مرکز اسناد دیپلماسی وزارت امور خارجه ایران، مرکز اسناد ملی ایران و همچنین اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران، را در قالب 6 جلد کتاب در مجموع 5292 صفحه درباره سه نماد جنبش‌های کردستان، شامل؛ شیخ «عبدالسلام بارزان»، شیخ «احمد بارزان» و ملا «مصطفی بارزانی» به علاقمندان کتاب و کتاب‌خوانی در ایران و اقلیم کردستان عراق تقدیم کردیم. 

برنامه‌ استراتژیک «نیچیروان بارزانی» برای تاریخ‌نگاری آکادمیک

وی همچنین گفت: در طول 30 سال گذشته، در دیدارهای اختصاصی و عمومی که در خدمت جناب آقای «مسعود بارزانی» د‌اشته‌ایم، دلسوزانه پیگیر توسعه زبان کُردی بوده‌اند و ثبت اسناد تاریخی را نیز وظیفه مهم و ارزشمند برای ما قلمداد کرده‌اند. در سال 2009 جناب آقای «نیچیروان بارزانی» برنامه‌ای راهبردی و استراتژیک برای تاریخ‌نگاری مدرن و آکادمیک بر روی تاریخ کردستان به ما ارائه کردند. از آن روز، با همکاری تعدادی از تاریخ نگاران کردستان ایران، خدا را شکر به مقطع جدیدی از تاریخ‌نگاری کردستان نزدیک می‌شویم. 

این روزنامه‌نگار باتجربه و پژوهشگر تاریخ معاصر گفت: در طول این سال‌ها به صورت مداوم، از پشتیبانی و راهنمایی‌های جناب آقای «مسعود بارزانی» بهره گرفته‌ایم و پروژه «جنبش بارزان» را به عنوان انقلاب فرهنگی توصیف کرده‌اند. امروز خوشبختانه در حضور ایشان اعلام می‌کنیم که انستیتوی کردستان در تهران تا این لحظه، توانسته است هزاران سند تاریخی در ایران، ترکیه، کشورهای عربی، اروپایی و آمریکا را جمع‌آوری کند. که می‌توان آنها را به‌عنوان ثروت و سامان بزرگ ملی قلمداد کرد.            

کتاب «بر تارک طوفان» ملا «مصطفی بارزانی» به روایت مطبوعات ایران

وی افزود: نخستین جلد از مجموعه‌ 6 جلدی «جنبش بارزان»، کتاب «بر تارک طوفان» ملا «مصطفی بارزانی» به روایت مطبوعات ایران بود که در 866 صفحه در سال 2015 با حضور شخصیت‌های علمی، سیاسی و فرهنگی کردستان و ایران و همچنین روزنامه‌نگاران رونمایی شد و در سال 2017 کاندید کتاب سال ایران بود و در سال 2018 در شهر سنندج به عنوان «کتاب سال کردستان» انتخاب شد. اکثر اسناد تاریخی درباره کُرد و کردستان در مراکز اسناد و کتابخانه‌های خارجی نگهداری می‌شوند؛ بیشتر از هر زمان دیگری در حال حاضر به یک رنسانس همه جانبه تاریخی نیاز داریم تا همه اسناد درباره ملت کُرد را جمع‌آوری و در مرکز آرشیو اسناد کردستان آنها را نگهداری کنیم تا به‌صورت علمی درباره آنها تحقیق و پژوهش تاریخی صورت گیرد. 

تعیین نقشه راه استراتژیک و جدید برای ثبت و ضبط تاریخ ملت کُرد

مدیر انستیتو فرهنگی کردستان در تهران در ادامه سخنانش اظهار داشت: در طول این سال‌ها جناب آقای «مسعود بارزانی» به تأسیس آرشیو ملی اهمیت ویژه‌ای داده‌اند و حضورشان در مراسم امروز، پرمعناست و پیگیری و دلسوزی‌شان را به تاریخ کردستان نشان می‌دهد. به همین دلیل، این مجموعه‌ 6 جلدی در حضور ایشان که یادگار جنبش بارزان هستند رونمایی می‌شوند. امیدوارم با تأسیس مرکز اسناد تاریخی در اقلیم کردستان، نقشه راه استراتژیک و جدیدی برای ثبت و ضبط تاریخ ملت کُرد تعیین گردد تا از هر گونه جعل، تعدیل و فراموشی جلوگیری شود.  

ارتقای جایگاه تاریخ کردستان هم‌سطح با تاریخ‌نگاری در ایران

وی افزود: ضروری است که در اینجا بیان کنم چاپ و توزیع تعدادی از کتاب‌های مجموعه‌ 6 جلدی «جنبش بارزان» در ایران و بخشی از آنها به زبان فارسی به این دلیل است که جایگاه تاریخ کردستان را به سطح تاریخ‌نگاری در ایران انتقال دهیم تا در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در مورد آنها تحقیق شود. به امید خدا در آینده نزدیک هم این مجموعه نفیس، ماندگار و تاریخی در مراسمی شایسته با حضور شما عزیزان و تعدادی از اندیشمندان، متفکران و شخصیت‌های ایرانی در تهران رونمایی می‌شوند.  

تدوین تاریخ معاصر کردستان ایران 

این نویسنده در بخش دیگری از سخنانش گفت: خوشبختانه به اطلاع شما می‌رسانم که در سایه این پروژه ارزشمند، در حوزه ژانر ثبت، ضبط و تاریخ نگاری؛ در انستیتوی فرهنگی کردستان در تهران، پروژه تدوین تاریخ معاصر کردستان را در 7 جلد شروع کرده‌ایم. که جلد نخست آن تحت عنوان «کتاب سال کردستان 1979 / 1357» در آینده نزدیک منتشر می‌شود و در شهر سنندج رونمایی خواهد شد. درباره جنبش سال 1991 کُردهای عراق بر علیه رژیم بعث، نیز کتاب «کردستان و شکفتن بلوط در آتش» (کوردستان و گه‌شانه‌وه‌ی به‌روو له ئاگردا) که اثری هنری و فوتوژورنالیستی است و در زمان کوچ ناخواسته، اجباری و دسته‌جمعی کُردهای عراق به ایران، با دوربینم عکس‌ها را ثبت کرده‌ام، در شهر سلیمانیه آن را رونمایی می‌کنیم.   

انتشار و رونمایی کتاب‌ها در شهر دیاربکر ترکیه با لهجه کُردی کرمانجی

وی همچنین گفت: همچنین کتاب شیخ «عبدالسلام بارزان» در اسناد ایران و عثمانی و کتاب «بر تارک طوفان» ملا «مصطفی بارزانی» به روایت مطبوعات ایران به زبان کُردی و با لهجه کُرمانجی شمالی ترجمه کرده‌ایم که سال آینده در شهر دیاربکر در کشور ترکیه رونمایی می‌شوند. برای سی و پنجمین سالگرد بمباران شیمایی حلبچه شهید هم کتاب «طوفان مرگ» (گرده‌لولی مه‌رگ) که نزدیک به دو هزار صفحه از روزنامه‌ها و اسناد منتشر نشده را شامل می‌شود به شهیدان سربلند حلبچه تقدیم می‌کنیم. حضار ارجمند، اخلاق و وفا به ما می‌گوید که امروز باید از زنده‌یاد «دلوفان ادریس بارزانی» عزیز یاد کنم که در همان ابتدای پروژه، دلسوزانه همکارمان بود ولی متأسفانه؛ سرنوشت، ایشان را از ما جدا کرد و به نزد پروردگار خود رفت. بدون شک، جایشان در دلمان و نامشان در میان این مجموعه، برای همیشه جاودانه خواهد ماند.    

هفتاد و پنجمین سالگرد عبور ژنران بارزانی و همرزمانش از رودخانه ارس 

«بهرام ولدبیگی» مدیر انستیتوی فرهنگی کردستان در تهران در پایان سخنانش تأکید کرد: امروز 75 سال از حماسه عبور از رودخانه ارس می‌گذرد، این کتاب‌ها از دیار آبیدر، بیستون و شاهو به روح و جان 504 عقاب بارزان هدیه می‌کنم که به فرماندهی زنده‌یاد ژنران بارزانی سپاه سه کشور را در هم شکستند و قهرمانانه از روی ارس پرواز کردند و محمدرضا پهلوی شاه ایران را از شهر ماکو با دست خالی به تهران فرستادند. بدون شک، هر ملتی باید تاریخ خود را با دقت و تیزبینی مطالعه کند. اگر بدین‌گونه به تاریخ نمی‌نگریستیم بعد از 115 سال از نامه تاریخی شیخ «عبدالسلام بارزان» به «باب عالی» در استانبول درباره به رسمیت ‌یافتن زبان کُردی، آیا نمی‌باید تاکنون حداقل در دو بخش کردستان عثمانی و بخش قاجار، این زبان به زبان رسمی در می‌آمد!؟

پروژه‌ای آکادمیک و مدرن درباره سه سنبل جنبش آزادی‌خواهی کردستان

در ادامه این مراسم، «مسعود بارزانی» گفت: میهمانان عزیز و حضار محترم خوش آمدید، از حضورتان خوشحال شدیم و از همه شما برای حضور در این مراسم تشکر می‌کنیم. از دانشگاه صلاح‌الدین اربیل برای برگزاری این مراسم قدردانی می‌کنم، همچنین از «بهرام ولدبیگی» و انستیتوی فرهنگی کردستان در تهران، برای تحقیق، پژوهش و چاپ کتاب‌ها تشکر می‌کنم. این برای نخستین بار است که پروژه‌ای آکادمیک و مدرن درباره تلاش‌ها و مبارزات سه سنبل روند جنبش آزادی‌خواهی کردستان؛ شیخ «عبدالسلام بارزان»، شیخ «احمد بارزان» و ملا «مصطفی بارزانی» در کنار هم و با پشتوانه هزاران سند تاریخی ایرانی و عثمانی به سرانجام می‌رسد.

وی همچنین گفت: پروژه «جنبش بارزان»، کار بزرگ و ماندگاری است و این مراسم در روز عبور بارزانی و همراهانش از رودخانه ارس برگزار می‌شود؛ جای تشکر و قدردانی بی‌پایان است برای همه کسانی که در این راه مهم و مقدس گامی برداشته‌اند. متأسفانه تاریخ ملت کُرد همیشه توسط دشمنانش جعل، جرح و تعدیل شده است و خواسته‌اند که مبارزات و جنبش مردم کردستان را به صورت دیگری نشان دهند. ولی همه این اسناد، ثابت می‌کنند که مبارزه ملتمان در گروی حق روای ملتمان بوده است. امیدوارم متفکران، دانشمندان و محققان کُرد، از این به بعد تلاش کنند و خودشان به دنبال این اسناد بگردند و به همت خودشان، تاریخ ملت خود را به رشته تحریر در آورند. 

افکار و اندیشه جنبش بارزان بر پایه خداپرستی و انسان‌دوستی تأسیس شده است

این شخصیت برجسته سیاسی اقلیم کردستان در ادامه سخنانش گفت: افکار و اندیشه جنبش بارزان، راهی مقدس است که متأسفانه ما تاکنون نتوانسته‌ایم آن‌طور که شایسته آن است به دیگران معرفی کنیم. این راه، توسط شیخ «عبدالسلام بارزان» شهید و برادرش شیخ «احمد بارزان» بر پایه خداپرستی و انسان‌دوستی تأسیس شده است. بزرگانمان راهی را برای ما تعیین کردند که تا زنده هستیم به آن افتخار می‌کنیم، که مهمترین آنها عبارتند از؛ دین و اخلاق، دین و سرزمین را نمی‌توان از هم جدا کرد، در انسانیت همه ما برادر همدیگر هستیم، مبارزه با ظالمان واجب است، حفظ محیط زیست، عدالت اجتماعی، همزیستی مسالمت‌آمیز آیینی و همچنین گسترش و توسعه مرزهای مبارزه از عشیره به سمت ملی. در حقیقت بسیار به خود می‌بالم که شاگرد کوچکی از این مکتب بزرگ هستم.

شیخ «عبدالسلام بارزان» خیلی پیشروتر از زمان خود بود

وی همچنین گفت: شیخ «عبدالسلام بارزان» خیلی پیشروتر از زمان خود بود، هم در زمینه اصلاحاتی که انجام داد و هم نظرات و دیدگاه‌هایی که در حوزه‌های ملی و آیینی داشت. متأسفانه به دلیل خیانتی که به ایشان شد توسط دولت عثمانی در سال 1915 در موصل به اعدام محکوم و شهید شد. در ادامه، برادرش شیخ «احمد بارزان» جانشین ایشان شد و نگذاشت که خلأ عدم حضور برادرش در کردستان احساس شود و هر آنچه که از دستش بر می‌آمد انجام داد. بهترین رابطه را با رهبران کُرد از جمله؛ شیخ «سعید پیران»، شیخ «محمود حفید» و دیگر رهبران کُرد داشت.

شیخ «احمد بارزانی» در این دنیا زاهدی بود که هیچوقت به پول دست نزد

بارزانی در ادامه افزود: شیخ «احمد بارزانی» در این دنیا زاهدی بود و کسانی که به محضر و خدمتش رسیده بودند می‌دانستند که چقدر انسان بزرگی بود. حتی تا زمانی هم که فوت شد به پول دست نزد. 12 سال با دست و پای بسته در بصره و بغداد در زندان بود، هر چقدر «نوری سعید» و بریتانیایی‌ها از او درخواست کردند که نامه‌ای بنویسد و درخواست عفو و بخشش کند؛ فرمودند که من از خدا درخواست عفو می‌کنم، هیچ کاری نکردم که از شما درخواست بخشش کنم. با همین وضعیت در زندان ماند تا این‌که بعد از انقلاب 14 تموز 1958 از زندان بیرون آمد. در آن رمان، من سنم کم بود، یادم می‌آید که به استقبالش رفتیم. ملا «مصطفی بارزانی» پیشمرگه این راه و طریقت است و شاگرد این دو شخصیت برجسته است. ایشان هم همه زندگی خود را در وقف خدمت به ملتش اختصاص داد و در حقیقت، همین مسیر را ادامه داد. از رودخانه ارس عبور کردند و 53 روز در راه بودند، چندین بار مجبور شدند که بجنگند. در واقع، این حرگت ماندگار و تاریخی قهرمانی بی‌نظیری برای خود و همراهانش است و تنها 6 نفر از این شخصیت‌ها در قید حیات هستند که کاک «کاظم شانه‌ده‌ری» به نمایندگی از همرزمانش و کاک «مقداد بارزانی» از افراد نزدیک و مورد اعتماد شیخ «احمد بارزانی» نیز در اینجا حضور دارند. همچنین کاک «محسن دزه‌یی» نزدیکترین فرد به ملا «مصطفی بارزانی» در این جلسه شرف حضور دارند و ما را واقعاً سرافراز کردند. 

مسعود بارزانی شعر حافظ درباره رودخانه ارس را قرائت کرد

فرزند ارشد ملا «مصطفی بارزانی» در ادامه، شعری از حضرت حافظ را قرائت کرد و گفت: شاعر بزرگ کُرد استاد «پیره‌میرد« به خوبی عبور بارزانی‌ها از رودخانه ارس را توصیف کرده است ولی نمی‌دانم شاعر ایرانی حافظ شیرازی چه ارتباطی با رودخانه ارس داشته‌اند، که می‌گویند: ای صبا گر بگذری بر ساحل رود ارس / بوسه زن بر آن وادی و مشکین کن نفس.

منطقه بارزان 16 بار توسط سپاه رژیم بعث، ویران و به آتش کشیده شد

وی همچنین گفت: روستای بارزان در سال 1892 توسط سپاه عثمانی به آتش کشیده شد و تا سقوط رژیم بعث، بارزان و همچنین منطقه بارزان 16 بار توسط سپاه این دولت‌های متخاصم و چه توسط افراد مزدور و خیانتکار ویران شده و به آتش کشیده شده است. و هر بار، از دفعه قبل آبادتر شده است. این دفاع قهرمانانه با اسلحه نبود؛ چون اسلحه‌های آن زمان قدیمی و بدون امکانات بود. ولی اسلحه‌های خیلی قوی، باور و عقیده مردم بود و با آن، این جنگ‌ها را انجام می‌دادند و از خود دفاع می‌کردند. در سال 1931 به ناحق، دو لشکر عراقی و بریتانیایی به بارزان حمله کردند و خواستند که جناب شیخ «احمد بارزانی» خود را تسلیم کند. شیخ پیشنهاد آنها را رد کرد و جنگ شروع شد و در ادامه هر دو لشکر شکست خوردند. بعد از آن نیروهای هوایی بریتانیا روستاهای منطقه بارزان و با تمرکز بیشتر، روستای بارزان را بمباران کردند و متأسفانه افراد بی‌گناه زیادی به شهادت رسیدند.  

ما به تاریخ پر از سربلندی خود افتخار می‌کنیم

این سیاستمدار باتجربه در ادامه سخنانش افزود: ما به تاریخ پر از سربلندی خود افتخار می‌کنیم و به خود می‌بالیم و هیچوقت اجازه ندادیم که مبارزه به حق و روای ما و همچنین ناملایمات ما با رژیم‌های مختلف، بر روی روابط بین ملت‌ها تأثیر داشته باشد. به نظرم این خیلی مهم و مقدس است و باید در مورد آن حرف‌های زیادی گفته شود. اسناد این مجموعه کتاب، از گفته‌های مسئولان دولت‌های منطقه، ارائه شده است و ثابت می‌کند که تلاش‌ها و مبارزات واقعی ملت کُرد و جنبش بارزان، تلاش‌، دفاع و مبارزه با ظلم و ستم، توسعه عدالت، حفظ امنیت و آسایش اجتماعی و همچنین زندگی مسالمت‌آمیز اقلیت‌های قومی و آیینی بوده است.                   

تأسیس مرکز اسناد تاریخی و آرشیو ملی را تأیید می‌کنم

«مسعود بارزانی» در پایان سخنانش تأکید کرد: پیشنهاد ارائه شده درباره تأسیس مرکز اسناد تاریخی و آرشیو ملی و کردستانی را تأیید می‌کنم و باید حکومت اقلیم کردستان اهمیت ویژه‌ای به آن بدهد.  

میراث گرانبهای قدیمی و ارزشمند گذشته را به نسل جدید انتقال دهید

در بخش دیگری از این برنامه، پنل تحصصی در مورد مجموعه 6 جلدی «جنبش بارزان» به قلم «بهرام ولدبیگی» با حضور دکتر «صادق زیباکلام» استاد دانشگاه تهران، دکتر «فرهاد شاکلی» نویسنده و استاد دانشگاه از کشور سوئد، دکتر «علی ته‌ته‌ر» استاد دانشگاه صلاح‌الدین اربیل و دکتر «مهند علی الجبوری» استاد دانشگاه موصل برگزار شد که دکتر «صادق زیباکلام» به عنوان نخستین سخنران این نشست گفت: به نظرم بزرگترین وظیفه «مسعود بارزانی» و «نیچیروان بارزانی» به عنوان مسئولان بالای اقلیم کردستان این است که میراث گرانبهای قدیمی و ازرشمند گذشته خود را به نسل جدید انتقال بدهید. هر آنچه در شهرهای اربیل، سلیمانیه و دهوک در اقلیم کردستان به‌دست آمده است، چقدر مهم و باارزش است و نتیجه 150 سال مبارزه سخت پدران و پدربزرگ‌هایتان از جمله؛ شیخ «عبدالسلام بارزان»، شیخ «احمد بارزان» و ملا «مصطفی بارزانی» بوده است. سؤال اساسی این است که بر روی این 150 سال، چه چیز دیگری را می‌توان اضافه کرد. 

تعلیم و تربیت تنها راه پیشرفت و توسعه است

وی همچنین گفت: بایستی به‌خوبی برای نسل جدید شرح دهید که چگونه میراث گرانبهای گذشته بر جای مانده از شیخ «عبدالسلام بارزان»، شیخ «احمد بارزان» و ملا «مصطفی بارزانی» را حفظ کنید. به نظرم تنها یک راه وجود دارد و آن هم تعلیم و تربیت است. ولی باید به‌خوبی از غربی‌ها یاد بگیریم که چگونه پیشرفت کنیم. من دو کتاب «ما چگونه، ما شدیم» و «غرب چگونه غرب شد؟» را تألیف کرده‌ام. که تا این لحظه هم جزو آثار پرفروش در ایران به‌شمار می‌روند. واقعیت را بگویم ما به دنبال تعلیم و تربیت نرفتیم ولی غرب به دنبال آن رفت. غربی که الان می‌بینیم به این درجه از رشد و تعالی رسیده در سایه اهمیت دادن به این مهم بوده است. به مسئولان عالی‌رتبه اقلیم کردستان، توصیه می‌کنم هر چقدر به تعلیم و تربیت اهمیت بدهید و در این زمینه سرمایه‌گذاری کنید، کم است و واقعاً باید به این بخش، اهمیت ویژه‌ای بدهید. مطمئن هستم نتایج خوب آن، خیلی بهتر از بخش‌های دیگر خواهد بود. 

مردم کُرد با مولوی، حافظ، سعدی و فرهنگ و هنر ایران ارتباطی به درازی تاریخ دارند

این استاد دانشگاه تهران در پایان سخنانش تأکید کرد: بخش دیگری که باید به آن اهمیت دهید حوزه دیپلماسی عمومی است، وقتی‌که به اقلیم کردستان می‌آیم واقعاً شگف‌زده می‌شوم می‌بینم که مردم کُرد تا این اندازه با مولوی، حافظ و سعدی ارتباط دارند؛ 80 میلیون ایرانی اطلاع ندارند که شما این‌قدر با این شاعران و یا با فرهنگ و هنر غنی ایران ارتباط دارید. به چه دلیل مردم ایران نباید از این همه شور و شوق و علاقه شما به فرهنگ و هنر ایران اطلاع داشته باشند. چرا ایرانی‌های غیرکُرد نباید در اینجا حضور داشته باشند، ای کاش دهها روشنفکر، متفکر و استاد دانشگاه از ایران در این مراسم حضور می‌داشتند. باید بیشتر به حوزه گردشگری و دیپلماسی عمومی اهمیت بدهید و کاری کنید که از کشورهای مختلف در اینجا حضور داشته باشند. 

عکس‌ها: منصور جهانی