دیدارنیوز: بدون تعارف منطقه الان در وضعیت بی ثباتی به سر می‌برد و تنش‌های مختلف در هر سطحی محتمل است. شما پیشنهادتان برای کشور‌های منطقه مثل عراق و ایران و سعودی و ترکیه و کشور‌های حاشیه خلیج فارس برای حل این مشکل چیست؟

دباغ: به نظرم بهترین راه، خودداری کردن از تندروی و عجله در تصمیم گیری است. نکته دوم اینکه به پیشنهاد رئیس جمهور عراق برای تشکیل منظومه اقلیمی باز گردیم که ما خودمان بررسی کنیم و خودمان همکاری کنیم به جای اینکه نیرو‌های فرانسه و بریتانیا و چین و آمریکا که هزاران کیلومتر از ما دور هستند به منطقه بیایند و بخواهند از ما حمایت کنند. حمایتشان از منطقه ما به خاطر پول ما و درآمد ما و نفت ما است. چرا این هزینه را پرداخت بکنیم وقتی آقای ترامپ می‌گوید من ۴۰۲ میلیارد دلار اسلحه به سعودی دادم. اما حوثی‌ها آرامکو را بمباران کردند. این موشک‌ها کجاست؟ پدافند‌ها و تکنولوژی‌ها کجا است؟ سعودی‌ها برای چه ۴۰۰ میلیارد دلار هزینه کرده‌اند تا در مقابل مخاطراتی که برایشان به وجود بیاید محافظت کنند، اما نتیجه چیز دیگری شد. اگر وفاق اقلیمی به وجود بیاید نیاز به آن هزینه‌ها نیست و نیاز به آن سیستم پدافندی و حمایتی آسمانی و موشکی هم ندارد؛ و سیاست در یک کلمه و یک امضاء بدون هزینه می‌توان این کار را انجام داد. به همین خاطر به نظر من باید از جنگ‌های گذشته تجربه بگیریم. هیچ جنگی در دنیا با جنگ تمام نشده است. نتیجه شکست یک طرف در جنگ، به نشستن روی میز مذاکره می‌کشد که یک طرف شکست می‌خورد و یک طرف پیروز می‌شود. اما در مذاکره و سیاست نه شکستی دارد و نه پیروزی دارد. توافق به وجود می‌آید. طبق توافق یعنی منافع همه جانبه به وجود می‌آید و خب مشکل هم حل می‌شود. ما در عراق تجربه چندین سال جنگ را داریم. در غرب هم این ماجرا رخ داده است. اخیرا اروپایی‌ها تفکر و عقلشان را تغییر دادند و به جای جنگ یک بازار اقتصادی مشترک درست کردند که همه در آن منفعت می‌برند و مرز را برداشتند. یعنی الان بعضی وقت‌ها به اروپا که می‌روید با کد تلفن متوجه می‌شوید که به کدام کشور وارد شدید و کدام را رد کردید. از این کار استفاده کردند. ما چرا این کار را نکنیم؟ جنگ جهانی دوم سال ۱۹۴۶ تمام شد و تا الان چند سال است؟ حدود ۶۳ سال است. تازه آمده‌ایم یک جور جنگ جهانی سوم هم راه انداختیم. نیرو‌های مشارکتی در این جنگ از نیرو‌های مشارکتی که در جنگ جهانی دوم بوده کمتر نیست. منطقه جغرافیایی آن هم وسیع است. چه کسی این بین ضرر می‌کند؟ مردم منطقه. چه کسی برنده می‌شود؟ کشور‌های قدرتمند. خب چرا این سود را برای خود بر نگردانیم؟ مردم ما کشته می‌شوند. مگر کشور‌هایی اروپایی و آمریکایی می‌آیند در منطقه هزاران کشته می‌دهند. آیااین به خاطر به وجود آوردن پروسه دموکراسی است و یا جا به جا کردن یک دیکتاتور به یک دیکتاتور دیگر؟! برای چه؟ برای حفظ منفعت بیشتر. آقای ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نیوریوک به سعودی‌ها بعد از بمباران آرامکو چه گفت؟! گفت باید دوستانم پرداخت کنند تا ما از آن‌ها دفاع کنیم. باید حکام منطقه هشیار باشند. یعنی آگاهی جمعی و درکشان قوی‌تر باشد.

اسکندر مقدونی و چنگیز خان و هلاکو، کورش و عثمانی و سلطان سلیم و سلطان سلیمان آن همه جنگ‌هایی که به وجود آوردند آیا ماندند؟ من همیشه می‌گویم که دیکتاتور‌ها و امپراطوری‌ها در اوج قدرتشان فروپاشی می‌کنند نه از ضعف. وقتی قدرتشان زیاد می‌شود نفوذ و تسلطشان زیاد می‌شود مغرور می‌شوند و بیشتر سعی می‌کنند دنیای بیشتری تصرف کنند. بالاخره از یک جایی جلویشان گرفته می‌شود. هیتلر چند پیروزی به دست آورد و تا کجا رفت؟ اما زمانی که به نقطه اوج رسید شکستش دادند. به همین خاطر باید حکام منطقه به هوش آیند و به فکر آن کاری باشند که آینده شان روشن‌تر و کامل‌تر باشد و دستاورد‌هایی داشته باشند. کسی نمی‌تواند این دستاورد‌ها را تنها بخورد. امروز مسئله و مشکل بزرگ، انرژی در منطقه است. مگر اجازه می‌دهند که شما تنها بخورید؟ مصر را چه کردند؟ لیبی را چه کردند؟ عراق را چه کردند و سوریه و یمن را چه کردند؟ الان یک کاری کرده‌اند که باید درآمد‌های نفتی خود را بیاورید و هزینه کنید تا بازسازی شود. خب چه کسی هزینه بازسازی می‌کند؟ همان کشور‌هایی که جنگ را راه انداختند. برای جنگ اسلحه می‌فروشند و بعد از جنگ بازسازی می‌کنند. من شاهد تجربه جنگ ایران وعراق هستم و حضور داشتم. زمانی که ایران با عراق در جنگ بود مرز‌ها ویرانه بود و تا به کرمانشاه، ایلام، اهواز، خرمشهر و قصر شیرین می‌رسید. جنگ متوقف شد آن هزینه‌ای که خرج می‌کردند هزینه بازسازی ایران شد. حالا دشمن وقتی به کرمانشاه و سنندج و قصر شیرین می‌رود حسادت می‌کند. من به قصر شیرین رفته بودم. اتاقی نمانده بود که بگوییم در آن جا جایی پیدا کنم که آفتاب من را نسوزاند و یا باران من را خیس نکند. امروز این همه ویلا و آپارتمان و ساختمان و خیابان است و این بعد از جنگ است. به همین خاطر پیشنهاد من این است که باید پیروزی ما را مغرور نکند و شکست ما را ناامید نکند. بهترین راهش میز مذاکره و گفتگو و توافق است. توافق یعنی این که یک کم شما جلو می‌آیید و یک مقداری هم طرف مقابل جلو می‌آید.

دیدارنیوز: پس سیاست اقلیم کردستان این است که دولت عبدالمهدی بماند؛ بر خلاف این که برخی از جریانات شیعه خواهان برکناری هستند. یعنی سیاست یک پارچه کرد‌ها این است که دولت مرکزی برقرار باشد.

دباغ: بله، سیاست اقلیم کردستان از ابتدا که خود رئیس اقلیم آقای بارزانی صادر کرد مشخص است. ما علیه حکومت نیستیم. بهترین گزینه و بهترین حکومتی که امروز وجود دارد تشکیلات کنونی است. زمانی آقای طالبانی تنها بود و زمان آقای فؤاد معصوم حرکت و فعالیتی نبود. رئیس جمهوری فعلی یک سیاستمدار و رئیس جمهور برجسته و به لحاظ دیپلماسی سیاسی قدرت‌مند است. عبدالمهدی یکی از سیاستمداران برجسته عراقی است که هم نخست وزیر است و هم رابطه دیرینه و خوبی با کرد‌ها دارد. با مجلس عراق نیز ارتباط خوبی توانسته برقرار کند. به همین خاطر نظر حکومت اقلیمی کردستان این است که باید حکومت هر چه سریع‌تر به مطالبات شرعی و قانونی و حقیقی معترضین رسیدگی کند و آن شعار‌هایی که آن‌ها می‌دهند مثل بیکاری و ضد فساد و خدمت گزاری و اصلاحات به درخواستشان رسیدگی شود. به همین خاطر حکومت اقلیم از حکومت عراق برای اجرای اصلاحات و آن تغییراتی که نیاز داشته باشد به وجود آید، حمایت می‌کند.