نێچیرڤان بارزانی: ستراتیژێكمان بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان دانا وكاتی ئەوەیە لاپەڕەیەكی نوێ هەڵدەینەوە و لە زمانی هەڕەشە دوور بكەوینەوە
دواى ڕێككه‌وتنى هه‌ردوو حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدرالى عیراق، ئێوراه‌ى ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 2ى دیسه‌مبه‌رى 2014 شاندى باڵاى حكوومه‌ت به سه‌رۆكایه‌تیى به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان گه‌ڕایه‌وه هه‌ولێر. له به‌غداش دواى نیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ پاش بەكۆتاهاتنی كۆبوونەوەكان، بەڕێز نێچیرڤان بارزانى لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا؛ ناوەڕۆكی كۆبوونەوەكان و ئەو ئەنجامانەی تا ئێستا لە دانوستانەكاندا پێی گەیشتوون؛ خستەڕوو.
سەرەتا بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان تیشكی خستە سەر كۆبوونەوەكانی دوو ڕۆژی ڕابردوو و گوتی: "ئێمە لەم دوو ڕۆژەی ڕابردوو كە لە بەغدا بووین، بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشانەی لە نێوان هەرێمی كوردستان و بەغدا هەیە، چەندین كۆبوونەوەمان لەگەڵ جەنابی سەرۆك وەزیرانی عێراق و وەزیری نەوت و ئەو تیمەی بۆ گفتوگۆ دایاننابوو؛ ئەنجام دا و ئەمڕۆ كۆتایی بەو سەردانەمان دێنین".
دەربارەی ئەوەی كە ئایا كۆبوونەوەكان بە چ شێوەیەك بەڕێوەچوون؛ بەڕێز نێچیرڤان بارزانی گوتی: "دەمەوێ ئەوە بڵێم كە بە شێوەیەكی گشتی كۆبوونەوەكان زۆر باش بەڕێوە چوون. ئێمە بینیمان كە خواستێكی باش بۆ چارەسەركردنی كێشەكان لەگەڵ هەرێمی كوردستان لای سەرۆك وەزیران و وەزیری نەوت و هەموو ئەو وەزیرانەی حكوومەتی بەڕێز عەبادی؛ هەیە. ئەوان دەخوازن كێشەكان بە شێوەیەكی باش لەگەڵ هەرێمی كوردستان چارەسەر بكەن. ئێمە لە ڕۆژی یەكەمەوە دووپاتمان كردۆتەوە و دەمانەوێ جارێكی دیكەش دووپاتی بكەینەوە كە ئەولەویەت بۆ ئێمە چارەسەركردنی ئەو كێشانەی كە هەیە لەگەڵ بەغدا بكرێت، ئێمە ئەوەمان لە هەموو بژاردەكانی دیكە پێ باشتر بوو".
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی دەربارەی ئەو ڕێككەوتنانەی لە كۆبوونەوەكانی دوو ڕۆژی ڕابردوودا لەگەڵ شاندی حكوومەتی عێراق پێی گەیشتوون گوتی: "دوای ئەوەی سەرۆك وەزیرانی پێشووی عێراق بە تاكلایەنە بەشە بودجەی هەرێمی كوردستانی بڕی؛ ئێمە زۆر هەوڵمان دا ئەم كێشەیە لە ڕێگەی گفتوگۆوە چارەسەر بكەین، خۆشبەختانە ئەمڕۆ لەگەڵ بەڕێز عەبادی و ئەو تیمەی لە گەڵیەتی گەیشتووینەتە هەندێك ڕێككەوتن كە پێمانوایە ئەو ڕێككەوتنانە لە بەرژەوەندیی هەرێمی كوردستان و بەغدادایە و بە شێوەیەك كراوە كە دەتوانین بڵێن هەردوولامان بە سەركەوتوویی لەو پرۆسەیە دەرچووین".
دەربارەی ناوەڕۆكی ڕێككەوتنەكەش بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێم گوتی: "ڕێككەوتنەكە بەمشێوەیە دەبێت: ڕۆژانە لەكێڵگە نەوتییەكانی هەرێمی كوردستان 250 هەزار بەرمیل نەوت بۆ بەغدا دابین دەكەین، یارمەتییان دەدەین بۆ هەناردەكردنی نەوتی كەركووك. لەپاڵ ئەمەشدا ئەوان بەشی هەرێمی كوردستان لە بودجەی گشتی كە 17%یە و هەمیشە دووپاتمان كردۆتەوە كە ئەو ڕێژەیەی دەینێرن 17% نییە و كەمترە لەو ڕێژەیە؛ ئەوە بۆ هەرێمی كوردستان دابین دەبێت".
دەربارەی پرسی پێشمەرگە و شایستەكانی كە یەكێك لەو كێشانەیە لە نێوان هەرێمی كوردستان و بەغدا بە هەڵواسراوی ماوەتەوە؛ بەڕێز نێچیرڤان بارزانی گوتی: "سەرۆك وەزیرانی عێراق ئەوپەڕی ڕێز و پێزانینی خۆی بۆ پێشمەرگە نیشان دا، بە تایبەت بۆ ئەو خەبات و قوربانیانەی كە داویەتی و ئێستاش لە پێشەوەی بەرەكانی شەڕی دژی تیرۆرە. ئەوان لەسەر ئەوە ڕازیب وون كە بڕە پارەیەك بۆ هێزی پێشمەرگە دابین بكرێت كە نزیكەی 1 ترلیۆن و 200 ملیار دینارە ".
هەر لە كۆنگرە ڕۆژنامەوانییەكەدا بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان زیاتر لەسەر ڕێككەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا دوا و گوتی: "ئەو ڕێككەوتنەی ئێستا؛ ڕێككەوتنی كۆتایی نییە؛ بەڵام پێمان وایە سەرەتایەكی باشە. كۆمەڵێك كێشەی دیكە ماوە كە دەبێ لەو ماوەیەدا گفتوگۆی لەسەر بكەین و بگەین بە رێككەوتن. ئەمە دەستپێكردنێكی باشە لە لایەن هەردوولاوه بۆئەوەی بتوانین لە ماوەی شەش مانگ یان زیاتر؛ هەموو كێشە و گرفتەكان چارەسەر بكەین. دەتوانم بە شێوەیەكی گشتی بڵێم ئێمە بەم ڕێككەوتنە خۆشحاڵین و بە دەستكەوتێكی باشی دەزانین بۆ هەموو لایەك. لەچاو ئەو كێشانەی پێشتر لە هەرێمی كوردستان هەمانبووە، ئێمە قۆناغێكی باشمان بڕیوە. دەمەوێ ئەوەش بڵێم؛ ئەوەی ئێمە بینیمان لە بەغدا؛ ئارەزووی به‌ڕێز سەرۆك وەزیران بۆ چارەسەركردنی كێشەكان، ئێمە وەك هەرێمی كوردستان هان دەدات بۆ ئەوەی زیاتر بێینە پێش؛ چونكە وەكوو باسم كرد ئەولەویەتی ئێمە ئەوەیە كێشەكانی خۆمان لەگەڵ بەغدا چارەسەر بكەین ."
لە وەڵامی پرسیاری ئەوەی گوایە فشاری دەرەكی، بە تایبەت ئەمه‌ریكا و لایەنەكانی دیكە لەسەر شاندی دانوستانكاری هەرێمی كوردستان هەبووە بۆ ئەوەی لەگەڵ بەغدا بگاتە ڕێككەوتن؛ بەڕێز نێچیرڤان بارزانی گوتی: "هیچ فشارێك لەسەر ئێمە نەبووە. ئەوەی كە كردوومانە بە خواستی بەغدا و هەولێر بووە و ویستوومانە بگەینە ئەنجام و هیچ فشارێك لەسەر ئێمە نەبووە. ڕۆڵی ئەمەریكا و بەریتانیا و نەتەوە یەكگرتووەكان هاندانی هەردوو لایەنی دانوستانكار بووە بۆ گەیشتن بە ڕێككەوتن و هیچ دەستوەردانێكیان لە وردەكاریی پرۆسەكە نەكردووە و هیچ فشارێكیان نەبووە و ته‌نانه‌ت لە ڕێكخستنی ئەو دانیشتنەش هیچ ڕۆڵێكان نەبووە. وەك دەزانن بەڕێز د. عادل عەبدولمەهدی ماوەیەك لەمەوبەر هاتە هەولێر و لەگەڵ كاك قوباد و بەندە دانیشت و لەوێ لەسەر ئەوە ڕێككەوتین ئێمە بێینە بەغدا و دەست بە گفتوگۆ بكەین".
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی دەربارەی ئەو بڕە پارەیەی بۆ هێزی پێشمەرگە لە لایەن حكوومەتی عێراقەوە تەرخان كراوە كە ئایا لە بەشە بودجەی هەرێمی كوردستان دەدرێت یان نا؛ گوتی: "ئەو بڕە پارەیەی كە بۆ هێزی پێشمەرگە ڕێككەوتنی لەسەر كراوە و دابین دەكرێت؛ لە دەرەوەی بەشی هەرێمی كوردستان لە بودجەی گشتیی عیراق دەبێت. واتە لە دەرەوەی 17%ی بەشە بودجەی هەرێم دەبێت. ئەوان ئەوەیان قبووڵ كردووە كە پێشمەرگە ببێتە بەشێك لە سیستەمی بەرگریی عیراق. ئەمە ڕێككەوتنێكی زۆر گرنگە كە دوای 11 ساڵ گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا ئەو پێشنیارە قبووڵ كرا. ئەوان لە بودجەی بەرگریی عیراق بەشێك لە پارە بۆ پێشمەرگە دابین دەكەن."
هەر لە كۆنگرە ڕۆژنامەوانییەكەدا بەڕێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان لە وەڵامی پرسیارێكدا ئاماژەی بەوە كرد كە ئەم ڕێككەوتنە لە نێوان حكوومەتی فیدراڵ و حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئەنجام دراوە و هەردوو حكوومەتیش نوێنەرایەتیی هەموو پێكهاتەكانی عێراق دەكەن و پەسەندكردنی ئەم ڕێككەوتنەش لە لایەن حكوومەتی عیراقەوە، لە بەرژەوەندیی هەموو لایەكدا دەبێت و پێموایە هەموو لایەنەكان پشتگیری لە ڕێككەوتنەكە دەكەن.
لە بەشێكی دیكەی وتەكانیدا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سوپاسی فەرمانبەران و خاوەنكار و بەڵێندەرانی هەرێمی كوردستانی كرد بۆ خۆڕاگرییان لە بەرامبەر دواكەوتنی مووچە و سولفەكانیان و گوتی: "وەك دەزانن ئێمە پێشتر سولفەیەكی پارەمان وەرگرتووە و سولفەیەكی دیكەش وەردەگرین. هیوادارین تا مانگی یەكی ساڵی داهاتوو بتوانین بگەینە ئەو ئاستەی پرسی مووچە بە شێوەیەكی گشتی چارەسەر بكرێت".
دەربارەی ناردنی نەوتی كەركووك بە ڕێگەی بۆڕیی نەوتبەری هەرێمی كوردستانەوە؛ بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان گوتی: "لە ڕووی عەمەلییەوە نەوتی كەركووك دەبێ لە هەرێمی كوردستانەوە دەربچێت، ئێمەش لەسەر ئەوە ڕازی بووین كە ڕۆژانە 300 هەزار بەرمیل نەوتی كەركووك بە بۆڕیی نەوتبەری هەرێمی كوردستان دەربچێت. لەوانەیە هەر لەم هەفتەیەدا دەست بە كاری تەكنیكی بكرێت بۆ جێبەجێكردنی ئەم پرسە، وەك دانانی بۆڕیی نەوتبەر و هیوادارین بە زووترین كات بكەوێتە بواری جێبەجێكردنەوە."
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی هەروەها ناردنی نەوتی كەركووكیشی بە قازانج بۆ هەرێمی كوردستان و عیراق لە قەڵەم دا و ڕەتیشی كردەوە هەرێمی كوردستان هیچ بەرامبەرێك بۆ هەناردەكردنی نەوتی كەركووك وەربگرێت، چونكە هەرێمی كوردستان لە چوارچێوەی عیراقدا كار دەكات و ئەمەش دەرفەتێك دەداتە هەرێمی كوردستان هەموو كێشەكانی لەگەڵ عێراق چارەسەر بكات و بۆچوونەكان بۆ هەناردەكردنی نەوت یەكبخرێن و بەبێ سترێس كێشەكان چارەسەر بكرێن.
دەربارەی ئەو نەوتەی كە هەرێمی كوردستان سەربەخۆ دەینێرێتە دەرەوە؛ بەڕێز نێچیرڤان بارزانی گوتی: "ئەو نەوتەی كە هەمانە دینێرینە دەرەوە؛ بەڵام پرسەكە هەر هەناردەكردنی نەوت نییە؛ بەڵكوو دەبێت هەندێكی لە ناوخۆی وڵات سوودی لێوەرگرین بۆ پاڵاوگەكان و پێداویستیی ناوخۆی هەرێمی كوردستان كە ئەمە بۆ حكوومەتی هەرێم ئەولەویەتە و ئەگەر شتێكی لێ مایەوە بینێرین بۆ دەرەوە؛ ئەوا دەینێرین."
لە وەڵامی پرسیارێك دەربارەی ماوەی ڕێككەوتنی نێوان هەرێمی كوردستان و بەغدا؛ بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان گوتی: "یاسای بودجه بۆ یەك ساڵە. ئێمە كە لە هەولێرەوە هاتووین ستراتیژیەتمان ئەوە نەبووە هەرچی كێشەمان لەگەڵ بەغدا هەیە هەمووی بە كۆبوونەوەیەك، یان دوو كۆبوونەوە چارەسەر دەكرێت؛ ئێمە پێمانوابوو لە هاتنی ئێمە بۆ بەغدا؛ دەبێت ستراتیژیەك دابنێین چۆن بتوانین كێشەكانمان چارەسەر بكەین، ئێستا ئێمە ئەو ستراتیژیەمان داناوە. ئەو ڕێككەوتنەی كە ئێستا لەگەڵ بەغدا كردوومانە؛ دەرگایەك دەكاتەوە بۆ ئێمە كە بتوانین لەو ماوەیەدا، جا شەش مانگە، یان ساڵێكە، هەموو ئەو كێشانەی لە نێوان ئێمە و بەغدا چارەسەر نەكراون؛ چارەسەر بكرێن. بەڵام ئەوەی گرنگە ئێمە توانیمان دوو شت بچەسپێنین. یەكەمیان: هەڵگرتنی هەموو ئەو سزایانەیە كە لە یاسای بودجەی گشتیی عیراقدا لەسەر بەشە بودجەی هەرێمی كوردستان دانرابوو. دووەمیش: ئێمە لەسەر هەناردەكردنی نەوت و بودجەی كوردستان و بودجەی پێشمەرگە ڕێككەوتین.
ئەو شتانەی دیكەی كە ماون پرسی ماددەی 140 و وردەكارییەكانی دیكەی شایستەكانی هێزی پێشمەرگە و پرسەكانی دیكەیە و ماوە بۆ چارەسەركردنی ئەوانیش دیاری دەكرێت. تەنانەت باسی مافی هەرێمی كوردستان و شایستەكانی هەرێمی كوردستانیش لە بودجەی ساڵی 2014 و پێشتریش كە بە هەرێمی كوردستان نەدراوە دەكرێت كە 16 ترلیۆن دینارە و لە وەزارەتی داراییی عێراق ئەو بڕە پارەیە جێگیر كراوە و قسەی لەسەر دەكرێت. ئەمانە هەموو ئەو كێشانەن كە ناتوانرێن بە كۆبوونەوەیەك هەموویان چارەسەر بكرێن و پێویستیان بە كۆبوونەوە و دانیشتنی زیاتر هەیە و بە هیوای ئەوەی بگەینە چارەسەرێك ".
بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان جارێكی دیكە ئەوەی دووپات كردەوە كە هەموو ناكۆكییەكان بە سەردانێك و چەند دانیشتنێك كۆتایی نایەن و هاتنی شاندی حكوومەتی هەرێمیش بۆ بەغدا بەمەبەستی دانانی ستراتیژێك بۆ چارەسەركردنی كێشەكان بووە. ئاماژەی بەوەش كرد كە ئەو ڕێككەوتنەی ئێستا لەگەڵ بەغدا كراوە؛ دەرگایەك دەكاتەوە بۆ ئەوەی لە ماوەی شەش مانگ یان ساڵێكدا، هەموو كێشەكان چارەسەر بكرێن.
دەربارەی سولفەی پرۆژە و سولفەی هاوڵاتیانیش؛ بەڕێز نێچیرڤان بارزانی پابەندبوونی حكوومەتی بە پێدانی سولفەی پرۆژە و سولفەی هاوڵاتییان دووپات كردەوە و گوتی: "هیچ سولفە و مووچەیەك نافەوتێت".
لە وەڵامی ئه‌و پرسیاردا كە ئایا هیچ گارانتییەك هەیە جارێكی دیكە حكوومەتی عێراق بەشە بودجەی هەرێمی كوردستان نەبڕێت؛ بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێم گوتی: "هیچ گارەنتیەك نییە بۆ ئەوەی جارێكی دیكە بەشە بودجەی هەرێمی كوردستان نەبڕدرێت؛ بەڵام با لەیادیش نەكەین ئەگەر بودجەی ئێمەیان بڕی، خۆ كلیلی هەناردەكردنی نەوت بەدەستی ئێمەیە، بەڵام ئێمە نامانەوێت بەو زمانە قسە بكەین و هیوادارین قسەكردن بە زمانی هەڕەشە لە هەموو عێراق كۆتایی بێت. ئێمە دەمانەوێ لاپەڕەیەكی نوێ بكەینەوە و هیوادارین زمانی هەڕەشە نەمێنێت".
دەربارەی بەشداریكردنی هێزی پێشمەرگە لەگەڵ سوپای عێراق بۆ ڕزگاركردنی ئەو شوێنانەی لەژێر دەستی داعشدان؛ سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان گوتی: "ئێستا پێشمەرگە بە درێژاییی 1100 كیلۆمەتر لە بەرگریدایە و سەرۆك وەزیرانی عیراقیش پێزانینی بۆ ئەم بەرخودانە هەبوو. ئەوەی پێشمەرگە دەیكات؛ گەورەترین هاوكارییە بۆ هەرێمی كوردستان و عیراق و جیهان بە شێوەیەكی گشتی؛ چونكە ئێمە شەڕێكی گەورەی بەرگری لە دژی ڕێكخراوێكی تیرۆریستیی جیهانی دەكەین".
سەبارەت بە پابەندبوون یان پابەندنەبوون بە جێبەجێكردنی ڕێككەوتنەكە لە لایەن حكوومەتی عێراقەوە؛ بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان گوتی: "ئەو ڕێككەوتنە لە ئەنجومەنی وەزیران پەسەند كراوە و بۆتە بڕیار و حكوومەت پشتیوانیی ئەو ڕێككەوتنەی كردووە. ئێمە لە لای خۆمانەوە جێبەجێی دەكەین و لە لایەن بەغداشەوە ئەم خواستە دەبینین. ئێمە سوود لە هەموو دەرفەتێك وەردەگرین بۆ ئەوەی بگەینە چارەسەرێكی وەها كە خزمەتی هەرێمی كوردستان و هەموو عیراق بكات. چەندی جێبەجێ دەكرێت یان ناكرێت؛ ئەوا دواتر دەیبینین".
لەدوایین وێستگەی دیدارەكانیدا، ئێوارەی ئەمڕۆ یەكشەممە 30ـی نۆڤەمبەری 2014 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری لەلایەن بەڕێز د.ئیبراهیم جەعفەری وەزیری دەرەوەی عیراقەوە پێشوازی كرا.
لە دیدارەكەدا رەوشی ئێستای عیراق و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و گرنگی هاوكاری و هەماهەنگی هەموو لایەنەكان لەشەڕی دژی تیرۆردا؛ خرایە بەر باس و بۆ سەركەوتن بەسەر تیرۆر هەردوولا یەكێتی و یەكڕێزی لایەنە عیراقیەكانیان دووپاتكردەوە و هەروەها تیشك خرایە سەر ڕەوشی ئاوارەكان لەهەرێمی كوردستان و پێویستی هاوكاریكردنیان لەلایەن عیراق وكۆمەڵگەی نێودەوڵەتیەوە.
لەلایەكی دیكەی دیدارەكە هەردوولا كێشەكانی نێوان بەغدا و هەولێریان خستەڕوو و هیوایان خواست سەردانی شاندی هەرێمی كوردستان بۆ بەغدا و دروستبوونی كابینەی نوێی حكومەتی عیراق؛ ببێتە دەرفەتێك بۆ چارەسەركردنی هەموو كێشەكان.
بەڕێز وەزیری دەرەوەی عیراق جەختی لەوە كردەوە كە بنەمای هەموو فیدراڵیەتێكی سەركەوتوو؛ یەكگرتنێكی ئارەزوومەندانەیە كە لەسەر خۆشەویستی و تەبایی دابمەزرێت و بە تەبایی ویەكێتی و یەكڕیزی و لێكتێگەیشتن و رێككەوتن بێتەدی؛ نەك بەزۆر و ستەمكاری.
دەربارەی هاوكاریكردنی ئاوارەكانیش لە هەرێمی كوردستان؛ بەڕێز جەعفەری ئاماژەی بەوەدا كە هەمیشە لە سەردانەكانی بۆ دەرەوەی وڵات داوایكردووە كۆمەك و هاوكاریەكان راستەوخۆ بنێردرێنە هەرێمی كوردستان.
لە بەرامبەردا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان گوتی: "حكومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەیە هەموو ئاسانكاریەك پێشكەش بكات بۆ ئەوەی هەمان ئەو تیمانەی بەغدا بێنە هەرێمی كوردستان و هەمان ئەو رێكارانەی كە لەفڕۆكەخانەی بەغدا هەیە؛ لەفڕۆكەخانەكانی هەرێمیش بۆ ئەو فڕۆكانەی كە یارمەتی مرۆیی و سەربازی دەگەیەننە عیراق و هەرێمی كوردستان؛ جێبەجێ بكەن".
هیواشی خواست هەولێر و بەغدا بگەنە ڕێككەوتن و هەموو كێشەكان چارەسەر بكرێن و ئاماژەی بەوەش دا كە شاندی هەرێمی كوردستان بەمەبەستی چارەسەركردنی كێشەكان سەردانی بەغدای كردووە و ئامادەیە هەموو كێشەكان لەڕێگەی دیالۆگەوە چارەسەر بكات بەشێوەیەك كە لەبەرژەوەندی هەموو عیراق و هەرێمی كوردستاندا بێت.
ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 1ی دیسه‌مبه‌ری 2014 له به‌غدا، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی و شاندی یاوه‌ری له لایه‌ن به‌ڕێز عه‌ممار ئه‌لحه‌كیم سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی باڵای ئیسلامی له عیراقه‌وه پێشوازییان لێكرا.
له دیدارێكدا به‌ڕێز ئه‌لحه‌كیم، خۆشحاڵیی خۆی به سه‌ردانی به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران و شاندی باڵای حكوومه‌تی هه‌رێم كوردستان بۆ به‌غدا ده‌ربڕی و هیوای خواست ئه‌م سه‌ردانه و ده‌ستپێكردنی گفتوگۆكان ببێته هۆكاری چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی هه‌ولێر و به‌غدا و جه‌ختی له‌وه كرده‌وه كه عیراق به هه‌رێمی كوردستان و هه‌رێم و كوردستانیش به عیراقه‌وه به‌هێزه و هه‌ردوولا ته‌واوكه‌ری یه‌كترن، بۆیه ده‌بێ كێشه‌كانیان چاره‌سه‌ر بكه‌ن و پێكه‌وه به‌ره‌نگاری تیرۆر ببنه‌وه. هه‌روه‌ها ستایشی ڕۆڵی هه‌رێمی كوردستان و پێشمه‌رگه‌ی كرد كه ڕۆڵێكی گه‌وره له داڵده‌دانی خه‌ڵكی ئاواره و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی تیرۆردا ده‌گێڕن.
لای خۆیه‌وه به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی دووپاتی كرده‌وه كه شاندی هه‌رێمی كوردستان به نیازی چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان له به‌غدایه و ده‌یه‌وێ چاره‌سه‌رێكی عیراقییانه بۆ كێشه‌كان هه‌بێت. هه‌روه‌ها سوپاس و ستایشی ڕۆڵی به‌ڕێز د. عادل عه‌بدولمه‌هدی وه‌زیری نه‌وتی عیراقی كرد كه به‌و سه‌ردانه‌ی پێشتر بۆ هه‌ولێر كردی، ده‌ستپێشخه‌ری كرد و زه‌مینه‌ی ده‌ستپێكردنی دیالۆگ و دانوساتانی بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی هه‌ولێر و به‌غدا، ڕه‌خساند. باسی له‌وه‌ش كرد كه به‌و كه‌شه ئه‌رێنییه‌ی له به‌غدا هه‌یه خۆشحاڵه و هیوا ده‌خوازێ بگه‌نه چاره‌سه‌رێكی واقعیانه بۆ ته‌واوی كێشه‌كان.
لەبەردەوامی دیدار و كۆبوونەوەكانیدا لە بەغدا؛ ئێوارەی ئەمڕۆ 30ـی نۆڤەمبەری 2014 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری لەلایەن بەڕێز ئوسامە نوجەیفی جێگری سەرۆك كۆماری عیراقەوە پێشوازی لێكرا.
لە دیدارێكدا بەڕێز نوجەیفی وێڕای بەخێرهێنان، سوپاسی خەڵك و حكومەتی هەرێمی كوردستانی كرد كە ئاوارەكانی ناوچەكانی شەڕی داڵدە داوە و گوتی: "ئەوان میوانی ئێوەن و هیوادارین زۆر لەلاتان نەمێننەوە".
هەروەها تیشكی خستەر سەر بارودۆخی ئەمرۆی عیراق بەتایبەت دوای پێكهێنانی حكومەتی تازەی عیراق بەسەرۆكایەتی بەڕێز د.حەیدەر عەبادی و ئاماژەی بەوە كرد كە دوای پێكهێنانی حكومەتی نوێ؛ كەشێكی ئەرێنی هاتۆتە ئاراوە بۆیە پێویستە هەموو لایەنەكان لەو كەشە ئەرێنییەدا نەرمی بنوێنن چونكە ئەگەر هەموان هاوكار نەبن؛ بارودۆخەكە سەختتر دەبێت.
نوجەیفی ئاماژەی بەوەش كرد كە هەرێمی كوردستان بەرەیەكی فراوانی رووبەروو بوونەوە و بەرەنگاربوونەوەی لەگەڵ تیرۆریستانی داعش هەیە و هیوای خواست گفتوگۆكانی نێوان هەردوولا بگاتە ئەنجامێكی وا كە لە بەرژوەندی هەموولایەكدا بێت. ئەوەشی ئاشكرا كرد كە رێككەوتنی هەردوولا لەبارەی پرسی نەوت؛ سەركەوتنێكی گرنگە بۆ هەموو عیراق هەروەك چۆن رێككەوتن لەسەر دۆسێیەكانی ئاسایش و یاساكانیش گرینگی تایبەتی خۆی هەیە. دووپاتیشیكردەوە كە عیراق سەقامگیر نابێت ئەگەر كێشەكان چارەسەر نەكرێن.
لە بەرامبەردا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان ریگەیاند كە ئامانجی سەردانی شاندی حكوومەتی هەرێمی كوردستان گەیشتنە بەچارەسەركردنی تەواوی كێشە هەڵواسراوەكانی نێوان هەرێم و بەغدا و دووپاتیكردەوە كە حكومەت و سەرۆك وەزیرانی نوێ لەبەغدا هەن؛ بۆیە زەمینەیەكی ئەرێنی بۆ چارەسەركردنی كێشەكان هەیە. بەمەبەستی چارەسەریش؛ هەرێمی كوردستان نەرمی دەنوێنێت.
بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان هەروەها ئاماژەی بەوەشدا كە تیرۆر مەترسییەكی راستەقینەیە بۆ سەر هەموان و هەموو پێكهاتەكانی عیراق لەژێر هەڕەشەی تیرۆردان؛ بۆیە دەبێ هەموومان بەیەكەوە بین و بەیەكەوە بەسەر تیرۆردا سەردەكەوین.
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان لە بەردەوامی وتەكانیدا ئاماژەی بەوەكرد كە هەرێمی كوردستان پێشوازی لەزیاتر لە یەك ملیۆن و نیو ئاوارە كردووە كە لەناوچەكانی ژێر دەستی داعش و لە ترسی تیرۆر هەڵاتوون و ئاوارەبوون، ئەو ئاوارانە پێویستیان بەخزمەتگوزاری تەندروستی و كارەبا و ئاسایش و كۆمەڵایەتی و رۆشنبیری و گشت خزمەتگوزارییەكانی دیكە هەیە و ئەمەش بارێكی قورسی خستۆتە سەر هەرێمی كوردستان؛ بۆیە دەبێ حكومەتی عیراق لەمبارەیەوە هاوكارییەكی باشی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بكات.
هەروەها ئاشكرایكرد ئەگەر بەغدا بەشێوەیەكی واقیعی سەیری چارەسەركردنی كێشەكان بكات؛ ئەوا هەردوولا دەگەنە چارەسەر و گوتی: "حكومەتی پێشوو لەچارەسەركردنی كێشەكان واقیعی نەبوو و ئێستا ئێمە دەمانەوێ لەمبارەیەوە واقیعیانە سەیری بابەتەكان بكەین. ئەوەی سێ ساڵ لەمەوبەر لەفەلووجە روویدا لەئەنجامی تیرۆری داعش نەبووە؛ بەڵكو بەهۆی سیاسەتی هەڵەی حكومەتی ئەوكاتی عێراق بوو".
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان لە بەشێكی دیكەی وتەكانیدا گوتی: "ئێمە پێویستیمان بەڕێككەوتنێك هەیە؛ كە ئیتر هیچ كەسێك لەم وڵاتەدا بە بڕیارێكی تاكەكەسی نەتوانێت بەشە بودجەی بەشێك لەهاوڵاتیانی عیراق ببڕێت. ئێمە داكۆكی لەسەر دووبارەنەبوونەوەی ئەم كێشانە دەكەین". ئەوەشی بیرهێنایەوە كاتێك سەرۆك وەزیرانی پێشووی عیراق بەشە بودجەی هەرێمی كوردستانی بڕی، هێشتا هەرێم نەوتی نەفرۆشتبوو؛ بەڵكو ئەو رۆژە لەبەغدا لەگفتوگۆدابووین بۆ چارەسەركردنی كێشەكان، بۆیە پێویستیمان بە میكانیزمێك هەیە بۆ دووبارە نەبوونەوەی ئەو كردارانە.
بەڕێز سەرۆك وەزیران ئەوەشی خستەڕوو كە هەرێمی كوردستان یەكپارچەیی عیراق دەخوازێت؛ عیراقێك كە ئەم رەفتارانەی تیادا دووبارە نەبێتەوە، ئەگینا هەرێمی كوردستان ئەلتەرناتیڤی دیكەی هەیە، بەڵام هەمیشە هەرێمی كوردستان ئەوەی پێ باشترە كە لەگەڵ حكومەتی فیدراڵ بگاتە چارەسەر و رێككەوتن.
لەبەردەوامی سەردانەكەیدا بۆ بەغدا، دوای نیوەڕۆی ئەمڕۆ 30ـی نۆڤەمبەری 2014 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری لەلایەن بەڕێز د.سەلیم جبووری سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراقەوە پێشوازی كرا.
لە دیدارێكدا سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران بەخێرهاتنی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی و شاندی یاوەری كرد و هیوای خواست سەردانەكەیان بۆ بەغدا ببێتە مایەی چارەسەركردنی هەموو ئەو كێشانەی لەنێوان بەغدا و هەولێر بەهەڵواسراوی ماونەتەوە.
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سوپاسی پێشوازی سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەرانی كرد و دووپاتیكردەوە كە ئەوان بەنیازی چارەسەركردنی كێشەكان هاتوونەتە بەغدا و ئامادەن لەسەر بنەمای واقعبینی بۆ كێشەكان؛ هەموو كێشەكانی نێوان هەولێر و بەغدا چارەسەربكەن. خۆشحاڵی خۆیشی نیشاندا كە بۆ چارەسەركردنی كێشەكان؛ كەشێكی تازەی ئەرێنی لەبەغدا بەدی دەكرێت.
ئاماژەی بەوەشدا عیراق لەبارێكی خراپدایە و تیرۆریش سەلماندی كە جیاوازی لەنێوان هیچ پێكهاتەیەك ناكات و هەمووان دەكاتە ئامانج؛ بۆیە پێویستە هەمووان بەیەكەوە رووبەڕووی ببینەوە. دووپاتیشیكردەوە كە بۆ رووبەڕووبوونەوەی تیرۆر؛ هەرێمی كوردستان ئامادەی هەموو هاوكاری و هەماهەنگیەكە لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەكانی عیراق و هاوپەیمانانی نێودەوڵەتی.
هەر لە كۆبوونەوەكەدا ژمارەیەك لە سەرۆك فراكسیۆنەكانی پەرلەمانی عیراق دوای بەخێرهێنانی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری، باسیان لە ڕەوش و كێشەكانی ئەمڕۆی عێراق كرد و جەختیان لە چارەسەركردنی كێشەكان كردەوە بەشێوەیەك كە لەبەرژەوەندی عیراق و هەرێمی كوردستاندا بێت. هەروەها سوپاسی خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستانیان كرد كە بەهانای ئاوارە و پەنابەرانەوە چوون و هاوكاری و كۆمەكیان پێشكەشكردوون و لەوبارەوە هەرچی پێویست بووبێت ئەنجامیانداوە.
بەڕێز نێچیرڤان بارزانیش دووپاتیكردەوە كە خەڵك و حكومەتی هەرێمی كوردستان هەرچی لەتوانایاندا بێت بۆ ئاوارە و پەنابەران كردوویانە و دەیكەن و بەردەوامیش دەبن. هەروەها داوای لێبوردنی كرد ئەگەر هەر كەم و كوڕییەك لە بەهاناوەچوون و پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكاندا بۆ ئاوارە و پەنابەران هەبووبێت و هەمووانی دڵنیاكردەوە كە ئەوەی لەتوانادا بێت بۆ یارمەتیدان و هاوكاری ئاوارەكان؛ كەمتەرخەمی ناكرێت.
داوی ئەوە بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری لەلایەن بەڕێز د.ئەیاد عەلاوی جێگری سەرۆك كۆماری عیراقەوە پێشوازی كرا.
لە دیدارێكدا وێڕای بەخێرهێنانی سەرۆك وەزیران و شاندی یاوەری، تیشك خرایە سەر ڕەوشی ئەمنی و سیاسی ئەمڕۆی عێراق و بەتایبەت ئەو هەڕەشانەی كە تیرۆر بۆ سەر هەموو پێكهاتەكانی عێراق بە بێ جیاوازی دروستیكردووە. لە بەشێكی دیكەی دیدارەكەدا باس لە كێشە هەڵواسراوەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و بەغدا كرا و هەردوولا چارەسەركردنی كێشەكانیان دووپاتكردەوە بەشێوەیەك لە بەرژوەندی هەرێم و بەغدا دا بێت.
بەڕێز نێچیرڤان بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە هەرێمی كوردستان هەموو هەوڵێك دەدات بۆ ئەوەی لەگەڵ حكومەتی فیدراڵ بگاتە چارەسەر.
له لێدوانێكى تایبه‌تدا بۆ ماڵپه‌ڕى فه‌رمیى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان، ده‌رباره‌ى سه‌ردانى شاندى باڵاى حكوومه‌ت بۆ به‌غدا كه بڕیاره سبه‌ى یه‌كشه‌ممه 30ى نۆڤه‌مبه‌رى 2014 ئه‌نجام بدرێت، به‌ڕێز سه‌فین دزه‌یى وته‌بێژى فه‌رمیى حكوومه‌ت ڕایگه‌یاند:
دواى ئه‌و ڕێككه‌وتنه سه‌ره‌تاییه‌ى به‌ڕێزان نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان و عادل عه‌بدولمه‌هدى وه‌زیرى نه‌وتى عیراق پێى گه‌یشتن، وه‌ك سه‌ره‌تایه‌ك بۆ ده‌سپێكردنى گفتوگۆیه‌كى جددى و هه‌ڵنانى هه‌نگاوى كرده‌یى بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى نێوان هه‌ولێر و به‌غدا و له‌سه‌ر بنه‌ماى ئه‌و ڕێككه‌وتنه سه‌ره‌تاییه و ڕاسپارده‌كانى په‌رله‌مان و لیژنه‌ى دانوستانى پێكهاتوو له لایه‌نه سیاسییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان، سبه‌ى شاندێكى باڵاى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به سه‌رۆكایه‌تیى به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیران و به یاوه‌ریى به‌ڕێزان جێگرى سه‌رۆك وه‌زیران و وه‌زیره په‌یوه‌نداره‌كان و ژماره‌یه‌ك له ڕاوێژكاران، سه‌ردانى به‌غدا ده‌كات.
به‌ڕێز دزه‌یى هه‌روه‌ها گوتى: حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان هه‌میشه خوازیارى ئه‌وه بووه هه‌موو كێشه و گرفته‌كان له‌گه‌ڵ به‌غدا له ڕێگه‌ى دیالۆگ و لێكگه‌یشتنه‌وه چاره‌سه‌ر بكات و بگه‌نه ڕێگه‌چاره‌یه‌ك كه مایه‌ى ڕه‌زامه‌ندیى هه‌مووان و له به‌رژه‌وه‌ندیى هه‌موو لایه‌نه‌كاندا بێت. له‌سه‌ر بنه‌ماى بڕوابوون به‌م پره‌نسیپه و دواى ئه‌و كه‌شه ئه‌رێنییه‌ى له ئه‌نجامى ڕێككه‌وتنه سه‌ره‌تاییه‌كه‌ى به‌ڕێزان سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان و وه‌زیرى نه‌وتى عیراق هاته كایه‌وه، له هه‌نگاوى یه‌كه‌مدا سبه‌ى شاندى هه‌رێمى كوردستان سه‌ردانى به‌غدا ده‌كات و ده‌رگاى گفتوگۆ و دانوستان ده‌كاته‌وه، به‌و هیوایه‌ى گفتوگۆ و دانوستانه‌كان به لێكگه‌یشتن و ڕێككه‌وتن كۆتایى بێن وكێشه و گرفته‌كان چاره‌سه‌ر بكرێن.
به‌ڕێز وته‌بێژى فه‌رمیى حكوومه‌ت هه‌روه‌ها گوتى: بێگومان سه‌ردانى به‌غدا و ئه‌نجامدانى دیدار و كۆبوونه‌وه و ده‌سپێكردنى گفتوگۆ و دانوستان، به‌و مانایه نایه‌ت كه هه‌موو كێشه و گرفته‌كان به جارێك چاره‌سه‌ر ده‌كرێن و كه‌سمان چاوه‌ڕێى ئه‌وه ناكه‌ین هه‌موو دۆسیاكان به سه‌ردانێك یه‌كلا ببنه‌وه، به‌ڵام له هه‌مان كاتدا هیوادارین كردنه‌وه‌ى ده‌رگاى دیالۆگ و ده‌سپێكردنى دانوستانه‌كان، بماگه‌یه‌نێته ڕێككه‌وتن و ئه‌نجامێك كه له به‌رژه‌وه‌ندیى هه‌رێمى كوردستان و ته‌واوى عیراقدا بێت و مایه‌ى ڕه‌زامه‌ندیى هه‌موومان بێت.
حکومەتی هەرێم کەمپێکی نوێ بۆ پەنابەرانی کۆبانێ دەکاتەوە
قوشتەپە، هەرێمی کوردستان، عیراق - لەگەڵ بەردەوامبوونی هێرشەکانی چەکدارانی رێکخراوی تیرۆریستی ناسراو بە داعش لە کۆبانێ، ژمارەی ئەو پەنابەرانەی کە دێن بۆ هەرێمی کوردستان لە زیادبووندان. حکومەتی هەرێمی کوردستان پلانی داناوە بۆ نیشتەجێکردنیان لە کەمپێکی تازە لە دەرەوەی هەولێر.
سەرەڕای دروستکردنی چەندین کەمپ کە داڵدەی زیاتر لە 1.6 ملیۆن پەنابەر وئاوارەی یەزیدی، مەسیحی، پەنابەرانی کوردی سوریا وئاوارەی ناوچەکانی تری عیراق داوە، کەمپێکی تر تایبەت بۆ ئەو پەنابەرانەی شوێنی خۆیان لە دەست تیرۆریستانی داعش لە کۆبانێ جێهێشتووە، بەم زووانە دەکرێتەوە.
لە لێدوانێکیدا بۆ ماڵپەری حکومەتی هەرێمی کوردستان، سیروان عابد، کارگێری کەمپی قوشتەپە، کە کەوتۆتە دەرەوەی پایتەخت، گوتی، چاوەڕواندەکرێت کەمپەکە نزیکەی 800 خێزان لەخۆبگرێت و لەسەرەتای ساڵی نوێ بکرێتەوە. ئێستا 1,971 پەنابەری کۆبانێ هاوشانی پەنابەرانی تری کوردی سوریا لە کەمپی قوشتەپە دەژین کە لە ئۆگوستوس/ئابی 2013 کراوەتەوە.
هەروەها سیروان عابد گوتی کە تاوەکو ئێستا 19,340 پەنابەری کۆبانی لە هەرێمی کوردستان تۆمارکراون لەوەتەی داعش دەستیکردووە بە پەلاماردانی ئەو شارە کوردییە، چەند مانگێک لەمەوبەر. لەمیانیان نزیکەی 10,600 لەگەڵ کەس و کاریان لە هەولێر دەژین.
پەنابەرانی کۆبانی لە رێگای تورکیاوە دێن بۆ خاڵی سنووری ئیبراهیم خەلیل، نێوان تورکیاو هەرێمی کوردستان. لەوێ حکومەتی هەرێم پاسی ئامادەکردووە بۆ گواستنەوەیان بۆ هەولێر و کەمپی قوشتەپە. گشت پەنابەرانی کۆبانی کارتی نیشتەجێبوونیان پێدەدرێت دوای ئەوەی لەلایەن کۆمیسیۆنی باڵای پەنابەرانی سەر بە رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان، تۆماردەکرێن.
شەپۆلی هاتنی ئاوارە وپەنابەران بۆ هەرێمی کوردستان فشارێکی زۆری خستۆتە سەر حکومەتی هەرێمی کوردستان. بەهۆی سنوورداری توانای داراییی بۆ دابینکردنی پێداویستییە سەرەتاییەکان، رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان بەم دواییە دەستیکردووە بە پرۆگرامی زستانە وهەڵدەستێت بە دابینکردنی پێخەف ونەوت وکەرەستەی تری پێویست وەک ئامادەکاری بۆ زستان.
مانگی ڕابردوو، حکومەتی هەرێمی کوردستان 160 پێشمەرگەی نارد بۆ کۆبانی بۆ پاڵپشتیکردنی هێزە کوردییەکانی رۆژئاوا – سوریا لە بەرەنگاربوونەوەی چەکدارانی رێکخراوی تێرۆریستی داعش.
هەر لە درێژەی سەردانەكەیدا ئێوارەی ئەمڕۆ 30ـی نۆڤەمبەری 2014 بەڕێز د.فوئاد مەعسوم سەرۆكی كۆماری عیراقی فیدراڵ لە كۆشكی ئاشتی پێشوازی لە بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری كرد كە لەبەڕێزان قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت و ژمارەیەك لەوەزیر و راوێژكاران پێكهاتبوو.
لەدیدارەكەدا بەڕێز سەرۆك كۆماری عێراق بەخێرهاتنی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی و كوردستان و شاندی یاوەری كرد و هەروەها كار و ئەركی هەمەلایەنە بۆ گەیشتن بەچارەسەری كێشە هەڵواسراوەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و بەغدا دووپاتكردەوە بەشێوەیەك كە لەبەرژەوەندی هەموولایەكدا بێت و ببێتە هۆكارێك سەنگەری بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر لە هەموو عێراقدا یەك بخات.
لە بەرامبەردا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی دووپاتیكردەوە كە گەیشتن بە چارەسەری واقیعی لەبارەی پرسە هەڵواسراوەكان لەگەڵ حكومەتی فیدراڵ؛ لەپێشەنگی كارەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستانە بەشێوەیەك كە لەبەرژەوەندی هەموو عیراقدا بێت. رونیشیكردەوە كە شاندی حكومەتی هەرێم لەم سەردانەیدا بۆ بەغدا و بەتایبەت لە كۆبوونەوەی لەگەڵ شاندی حكومەتی عێراق؛ كەشێكی ئەرێنی بۆ گەیشتن بە چارەسەر لەسەر كێشە هەڵواسراوەكانی نێوان هەردوولا بەدیكرد.
سەرلەبەیانی ئەمڕۆ یەكشەمە 30ی نۆڤەمبەری 2014 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، بەسەرۆكایەتی شاندێكی باڵای حكومەتی هەرێمی كوردستان گەیشتە بەغدا و لەفڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی بەغدا لەلایەن بەڕێز بەها ئەلئەعرەجی جێگری سەرۆكوەزیرانی عیراقەوە پێشوازی لێكرا.
دواتر لە كۆشكی سەرۆكایەتی حكومەت لەلایەن بەڕێز د.حەیدەر عەبادی سەرۆكوەزیرانی عیراقەوە پێشوازی لێكرا و كۆبوونەوە.
لە كۆبوونەوەكەدا بەڕێز عەبادی وێڕای بەخێرهێنانی شاندی حكومەتی هەرێمی كوردستان، هەروەها خۆشحاڵی خۆی بۆ سەردانی نێچیرڤان بارزانی و شاندی یاوەری نیشاندا و هیوای خواست ئەم سەردانە ببێتە هۆكار بۆ چارەسەركردنی سەرجەم كێشەكان. بەڕێز عەبادی لە بەردەوامی قسەكانیدا گوتی: "بەبڕوای من هیچ كێشەیەكی وا لەنێوان بەغدا و هەولێردا نییە كە چارەسەر نەكرێت و هەموو كێشەكان قابیلی چارەسەركردنن. عیراق هەموومان كۆدەكاتەوە؛ ئەگەر رێك نەكەوین زیان بە هەردوولامان دەگات؛ بۆیە تاكە رێگە كە لەبەردەمماندایە؛ رێككەوتنە".
بەڕێز عەبادی ئاماژەی بەوەشدا كە ئێستا باری دارایی عیراق خراپە و نرخی نەوت دابەزیوە و هاوڵاتیانیش داواكاری زۆریان لەحكومەت هەیە و بارودۆخی سەربازیش دیارە لەچ حاڵێكدایە، بەڵام رێككەوتن رێگەمان بۆ خۆش دەكات و توانای زیاترمان پێدەبەخشێت كە بەسەر هەموو ئەم كۆسپانەدا سەركەوین، هەروەها گەشبینی خۆی بۆ گەیشتن بەڕێككەوتن دەربڕی.
لەلای خۆشیەوە بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو پێشوازیە گەرمەی سەرۆك وەزیرانی عێراقی كرد و خۆشحاڵی خۆی نیشاندا كە ئێستا لە بەغدایە و گوتی: "خۆشحاڵم كە جارێكی دیكە لێرە دەتانبینمەوە، نامانەوێ سەردانی ئێمە بۆ بەغدا ببێتە بابەتێكی میدیایی؛ بەڵكو سەردان و هاتوچۆمان بۆ بەغدا ببێتە شتێكی ئاسایی".
بەڕێز سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان هەروەها پیرۆزبایی لە بەڕێز عەبادی كرد بەبۆنەی دەستبەكاربوونی وەك سەرۆكوەزیرانی حكومەتی عێراق و گوتی: "بە دەستبەكاربوونتان؛ هەنگاوەكان بەرەو چارەسەركردنی كێشەكان دەچن. ئێمە بەهیچ شێوەیەك باس لەوە ناكەین كە كێ بەرپرسی دروستبوونی كێشەكانی نێوان بەغدا و هەولێرە، بەڵام نیشانەكان ئەوە دردەخوەن كە دەستبەكاربوونتان وەكو سەرۆكوەزیرانی عیراق؛ لاپەڕەیەكی نوێ بۆ هەموو عیراق دەكاتەوە".
راشیگەیاند كە كێشەكان بە شەو و رۆژێك و سەردانێك چارەسەر ناكرێن. ئامادەیی خۆیشی نیشاندا كە چەند پێویست بێت سەردانی بەغدا بكات تا دەگەنە چارەسەرێكی كۆتایی و دووپاتی كردەوە كە پێویستە ستراتیژێك بۆ چارەسەركردنی كێشەكان دابندرێت.
لە بەشێكی دیكەی كۆبوونەوەكەدا باس لە بارودۆخی ئێستا و رووبەرووبوونەوەی تیرۆر و هەڕەشەكانی داعش كرا و لەمبارەوەش بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان باسی لەمەترسییەكانی تیرۆرستانی داعش كرد و ئاشكرایكرد كە ئەم تیرۆریستانە مەترسین بۆ سەر عیراق و هەموو ناوچەكە. هەروەها ئاماژەی بە قەیرانی ئابووری و دارایی كرد كە گرفتێكی گەورەی دروستكردووە و رایگەیاند كە شەڕی تیرۆر و ڕووبەڕوو بوونەوەی داعش قەیرانەكەی هەم لە بەغدا و هەم لە هەولێر قورستر كردووە، ئامادەیی هەموو جۆرە هاوكاری و هەماهەنگیەكەیشی دەربڕی بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی تیرۆر. لەمبارەوەش داكۆكی لەسەر هەماهەنگی و هاوكاری هەمەلایەنە بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر كرایەوە و هەروەها رەوشی ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی داعش و دانانی پلان و بەرنامە بۆ ئازادكردنیان باسی لێوەكرا.
باسكردنی هاوكاری و هەماهەنگی نێوان هەرێمی كوردستان و عیراق و وڵاتانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی؛ لەلایەنێكی دیكەی باس و خواسی كۆبوونەوەكە بوون.
بۆ ئه‌نجامدانی دانیشتنی سێیه‌می كۆبوونه‌وه‌كانی شاندی باڵای حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و حكوومه‌تی فیدرال، ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 1 ى دیسه‌مبه‌ری 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان، له شوێنی مانه‌وه‌ی خۆی له به‌غدا، پێشوازی له به‌ڕێز د. حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌رۆك وه‌زیرانی عیراق و شاندی یاوه‌ری كرد.
ئه‌م دانیشتنه به‌رده‌وامیی دوو دانیشتنی سه‌رله‌به‌یانی و پاشنیوه‌ڕۆی ئه‌مڕۆی كۆبوونه‌وه‌كانی هه‌ردوولا بوو، كه له كه‌شێكی ئه‌رێنی و گه‌شبیندا به‌ڕێوه چوون و تیایدا به‌كراوه‌یی و به‌ڕوونی كێشه‌كان و دیدی هه‌ردوولا بۆ چۆنیه‌تیی چاره‌سه‌ركردنیان خرانه ڕوو. به هه‌مان گیانی ئه‌رێنی و به گه‌شبینییه‌وه كۆتایی به سێیه‌م دانیشتنی كۆبوونه‌وه‌كه هات و چاوه‌ڕوان ده‌كرێت سبه‌ی بگه‌نه ئه‌نجامێكی كۆتایی و هه‌ردوولا گه‌شبینیی خۆیان بۆ گه‌یشتن به ڕێككه‌وتن و چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان دووپات كرده‌وه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا هه‌ریه‌كه له به‌ڕێزان قوباد تاڵه‌بانی جێگری سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان، د. ڕۆژ نووری شاوه‌یس جێگری سه‌رۆك وه‌زیرانی عیراق، وه‌زیرانی دارایی و ئابووری، سامانه سروشتییه‌كان و پلاندان، له شاندی هه‌رێمی كوردستان و به‌ڕێزان وه‌زیری نه‌وت و پلاندانان و خوێندنی باڵا، له شاندی حكوومه‌تی فیدرال ئاماده‌ی كۆبوونه‌وه‌كه بوون.
More...
فەلاح مستەفا پێشوازی لە شاندێكی وەزارەتی دەرەوەی كۆریا كرد
وەزیرى دەرەوەى کۆمارى چیک سەردانى قەڵاى هەولێرى کردو دواتر کۆتایى بە گەشتەکەى هێنا
سه‌رۆك بارزانی هێزی پێشمەرگەی لە میحوەری ڕۆژئاوای کەرکووک بەسەر کردەوە
وەزیرى دەرەوەى کۆمارى چیک بە یاوەرى جێگرى وەزیرى بەرگرى گەیشتە هەرێمى کوردستان
دوایین هەواڵەکان
- پهيامى سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى بۆ ساڵى نوێ
- پەیامی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە بۆنەی سەری ساڵی نوێی زایینی2025
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان، پێشوازيى له كونسوڵی گشتيى نوێى ئێران كرد
- عەباس غەزالی: کۆچی مامۆستا مهنسوور یاقووتی وهک لهدهست چونی یاقووتێکی گرانبههایه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ وه‌زیری بهرگریی هۆڵهندا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازيى له ئيسماعيل بهشيكچى كرد
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى و وهزيرى بهرگريى ئيتاڵيا كۆبوونه‌وه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ فەرماندەی هێزەکانی هاوپەیمانيی نێودەوڵەتی كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازیی له باڵيۆزى نوێى چيك كرد
- سەرۆک نێچیرڤان بارزانی پێشوازیی لە سوپاسالاری بەریتانیا کرد