سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان سه‌ردانی مۆنۆمێنتی شه‌هیدانی سێوسینان ده‌كات
ئێوارەی ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 11/11/2014 به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له رێگه‌ی گه‌ڕانه‌وه‌یدا له محوه‌ری گه‌رمیان- خانه‌قین سه‌ردانی مۆنۆمێنتی شه‌هیدانی گوندی سێوسینانی لە ناوچەی قەرەداغ كرد و له لایه‌ن دانیشتوانی گونده‌كه‌وه پێشوازی لێكرا.
هەر لەم سەردانەدا سەرۆك بارزانی لە گۆڕستانی شەهیدانی سێوسینان ئامادە بوو و بۆ ڕێزگرتن لە گیانی پاكی ئەم شەهیدانە سووڕەتی فاتیحەی خوێندەوە.
گوندی سێوسینان له شاڵاوی ئه‌نفال له ساڵی 1988 دا له لایه‌ن رژێمی دیكتاتۆری پێشووی عێراقه‌وه كیمیاباران كرا و به‌هۆیه‌وه 68 هاووڵاتی كوردی دانیشتووی ئه‌م گونده شه‌هید بوون.
سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان به‌مه‌به‌ستی به‌سه‌ركردنه‌وه‌ی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه له میحوه‌ری گه‌رمیان-خانه‌قین سه‌ردانی خانه‌قینی كرد
ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 11/11/2014 به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان به مه‌به‌ستی به‌سه‌ركردنه‌وه‌ی هێزه‌كانی پێشمه‌رگه و ئاگاداربوون له بارودۆخی مه‌یدانی و پێداویستییه‌كانی هێزی پێشمه‌رگه لە بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان له كه‌ركووك و دووزخورماتوو و داقوق و قه‌ره‌ته‌په و خانه‌قین و جه‌له‌لا و سه‌عدیه سه‌ردانی شاری خانه‌قینی كرد و له‌گه‌ڵ به‌رپرسی میحوه‌ر و فه‌رمانده سه‌ربازییه‌كانی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له میحوه‌ری گه‌رمیان - خانه‌قین كۆبۆوه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا سه‌رۆك بارزانی له وته‌یه‌كدا سەرەتا ده‌ستخۆشی له خۆراگری هێزی پێشمەرگە كرد و سوپاسی قاره‌مانێتی پێشمه‌رگه‌ی له‌و میحوه‌رانه كرد كە توانیویانە هێرشی تیرۆریستان تێكبشكێنن و ڕێگە لە نزیكبوونەوە و پێشڕەوییان بگرن و خۆشحاڵی خۆیشی ده‌ربڕی به‌وه‌ی سه‌ردانی ئەم میحوەرەی كردووە و له نزیكه‌وه چاوی به پێشمه‌رگه كه‌وتووە. هەروەها سڵاو و درودی خۆی بۆ ئه‌و شه‌هیده قاره‌مانانه نارد كه له پێناو سه‌روه‌ری وڵاته‌كه‌یان و به‌رگری له خاك و ماف و كه‌رامه‌تی خه‌ڵكی كوردستان له شه‌ڕی دژی تیرۆریستانی داعشدا گیانی خۆیان فیدا كردووه.
سه‌رۆك بارزانی له‌باره‌ی یارمه‌تیدانی دۆستان و وڵاتانی ئازاد بۆ هه‌رێمی كوردستان و هێزی پێشمه‌رگه ئاماژه‌ی به‌وه‌دا، كه به‌ده‌نگه‌وه‌هاتن و یارمه‌تیدانی وڵاتانی دۆستی كوردستان له‌به‌ر ئه‌وه بوو، كه پێشمه‌رگه و گه‌لی كوردستان بەرگری لە به‌هاكانی ئازادی و پێكەوەژیان و لێبووردەیی دەكەن و بەهۆی ئەوە بوو كە هێزی پێشمه‌رگه پێكهاته نه‌ته‌وه‌یی و ئایینیه‌كان ده‌پارێزێ.
هه‌ر له وته‌كه‌یدا سه‌رۆك بارزانی باسی له‌وه‌ش كرد، كه ئێستا هێزی پێشمه‌رگه توانیویه‌تی رێگه له پێشڕه‌وی تیرۆریستان بگرێ و په‌لاماره‌كانیان تێكبشكێنێ و بكه‌وێته هه‌ڵوێستی هێرش بردن و زەبری كوشندە لە تیرۆریستانی داعش بوەشێنن.
سه‌رۆك بارزانی له‌باره‌ی مه‌به‌ست و ئامانجی تیرۆریستان له په‌لاماردانی هه‌رێمی كوردستان ئاماژه‌ی به‌وه‌دا كه شۆڤێنیه‌كان و نه‌یارانی گه‌لی كورد وایانده‌زانی داعش رزگاركاریانه و ده‌توانن به‌هۆی داعشه‌وه ناوچه كوردستانییه‌كان داگیر بكه‌نه‌وه و دۆخه‌كه بگێڕنه‌وه به‌ر له ساڵی 2003. هەروەها مەبەستێكی دیكەی پەلاماردانی كوردستان لە لایەن تیرۆریستانەوە ڕێگەگرتن بوو له پێشكه‌وتن و به‌هێزبوونی كوردستان، چونكه دوژمن ده‌یویست سنوورێك بۆ ئه‌و پێشكه‌وتنانه دابنێ كه له كوردستان به‌دیهاتوون و دۆزی گه‌له‌كه‌مان لاواز بكات، به‌ڵام به‌هۆی خۆڕاگری و قاره‌مانێتی پێشمه‌رگه هاوكێشه‌كه لە به‌رژه‌وه‌ندی گه‌لی كوردستان گۆڕا و ئه‌و خۆڕاگرییه وایكرد پێشمه‌رگه له ئاستی جیهاندا ناوبانگی به‌رز به‌ده‌ست بهێنێت.
سه‌رۆك بارزانی له درێژه‌ی وته‌كه‌یدا دووپاتی له‌وه‌ش كرده‌وه، كه ئێستا گه‌لی كورد له كۆبانێ تا خانه‌قین له دژی تیرۆریستانی داعش شه‌ڕ ده‌كات و ڕۆڵی پێشمه‌رگه له بەهێزكردنی خۆڕاگری و بەرخودانی كۆبانێ بەرز نرخاند و بە مایەی سەربەرزی بۆ كوردستان لە قەڵەم دا.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا بەرپرسە باڵاكانی پێشمەرگە و فەرماندە مەیدانییەكان سەرۆك بارزانیان لە بارودۆخی مەیدانی و پێداویستییەكانی هێزی پێشمەرگە لە میحوەری گەرمیان خانەقین ئاگادار كردەوە و سەرۆك بارزانیش ڕێنمایی و ئامۆژگاریی پێویستی لەبارەی چۆنییەتی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و دابینكردنی پێداویستییەكانی پێشمەرگە خستەڕوو. هەروەها فەرماندە مەیدانییەكانی میحوەری گەرمیان خانەقین سوپاسی سەرۆك بارزانیان كرد بۆ بەجێگەیاندن و دابینكردنی هەموو ئەو داواكارییانەی لە كاتی سەردانی سەرۆك بارزانی لە جەژنی ڕەمەزان بۆ میحوەری خانەقین ئاراستەی سەرۆك بارزانیان كردبوو. هەر لەم دانیشتنەدا فەرماندە مەیدانییەكانی میحوەری گەرمیان خانەقین سەبارەت بە پێداویستییە هەنووكەییەكانی پێشمەرگە كۆمەڵێك داواكارییان خستەڕوو و سەرۆك بارزانیش دووپاتی كردەوە كە هەموو تواناكانی دەخاتە گەڕ بۆ دابینكردنی پێداویستی و داواكارییەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان.
لە بەشێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیەدا مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە كە لەم سەردانەدا یاوەری سەرۆك بارزانی بوو لە وتەیەكدا سوپاسی خۆڕاگریی هێزەكانی پێشمەرگەی كرد و ڕاگەیاند كە وەزارەتی پێشمەرگە لەپێناو پڕكردنەوەی پێویستییەكانی بەرەكانی شەڕ لە هەوڵی بەردەوام دەبێت بۆ دابینكردنی پێداویستییەكانی هێزی پێشمەرگە و هەر چییەك هێزی پێشمەرگە پێویستی بێت وەزارەتی پێشمەرگە بۆیان دابین دەكات.
جێگەی ئاماژەیە كە لەم كۆبوونەوەیەدا حەمەی حاجی مەحمود سەرپەرشتی هێزی پێشمەرگە لە شاری كەركووك و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و ئەنوەر حاجی عوسمان جێگری وەزیری پێشمەرگە و جەعفەر شێخ مستەفا و فەریق شێروان و جەبار یاوەر ئەندامانی فەرماندەیی گشتیی هێزەكانی پاراستنی هەرێم و مەحمود سەنگاوی فەرماندەی میحوەری خانەقین و فەرماندە و بەرپرسە مەیدانیەكانی پێشمەرگە و ژمارەیەك بەرپرسی سیاسی و حزبی و ئیداریی دەڤەری گەرمیان و خانەقین ئامادەی بوون.
په‌رله‌مان و حكوومه‌ت له كێشه‌كانی هه‌ولێر و به‌غدا ده‌كۆڵنه‌وه
پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ دووشه‌ممه،10ی نۆڤەمبەری 2014، دانیشتنی پەرلەمانی کوردستان بە ئامادەبوونی ئەنجومەنی هەرێمی بۆ نەوت و گاز کە پێکهاتبوون له به‌ڕێزان نێچیرڤان بارزانی و قوباد تاڵه‌بانی سەرۆک و جێگری سه‌رۆك وه‌زیرانی هەرێمی کوردستان، كه له هه‌مان كاتدا سه‌رۆك و جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ن، د. ئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتییەکان، ڕێباز حەملان وەزیری دارایی و عەلی سندی وەزیری پلاندان، دەستی پێکرد.
دانیشتنەکەی پەرلەمان سەبارەت بە گفتوگۆكردن بوو له‌سه‌ر ڕاپۆرتى هاوبه‌شى هه‌ردوو لیژنه‌ى دارایى و كاروبارى ئابوورى و وه‌به‌رهێنان و لیژنه‌ی پیشه‌سازى و وزه و سه‌رچاوه سروشتییه‌كان و گرفتی پشكی هه‌رێمی كوردستان له بودجه‌ی گشتیی عیراق و ڕاسپارده‌ی په‌رله‌مانی كوردستان بۆ وه‌فدی دانوستانكاری هه‌رێمی كوردستان.
لە سەرەتای دانیشتنەکەدا به‌ڕێز د.یووسف محەمەد سادق، سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان یاداشتی حه‌وت فراکسیۆنی پەرلەمانی کوردستانی خوێندەوە، كه تیایدا ئەو فراکسیۆنانە داوایان کردووە بۆ ڕێکخستنی دانیشتنەکە، ئەندامانی فراکسیۆنەکان لە هەردوو لیژنەی دارایی و کاروباری ئابوری و وەبەرهێنان و لیژنەی پیشەسازی و وزە و سەرچاوە سروشتییەکان و نوێنەری ئەو فراکسیۆنانەی ئەندامیان لە لیژنانەدا نییە، قسە بکەن. ئەم پێشنیارە خرایە دەنگەوە و بە زۆرینەی دەنگ پەسەند کرا، بۆ دانیشتنەکەش بە زۆرینەی دەنگ بڕیار درا دانیشنەکە نهێنی نەبێت، بەڵام ڕاستەوخۆ لە میدیاکانەوە پەخش نەکرێت، چونکە هەندێ داتا و زانیاری لە دانیشتنەکەدا دەخرێتە ڕوو، زیانی بۆ ڕەوتی دانوستاندنی هەرێم و بەغدا دەبێت.
دانیشتنەکە کاتژمێر 11 ی سەرلەبەیانی دەستی پێکرد، له‌به‌شی یه‌كه‌مدا هه‌ریه‌ك له به‌ڕێزان د. ئاشتی هه‌ورامی وه‌زیری سامانه سروشتییه‌كان و ڕێباز حه‌ملان وه‌زیری دارایی ڕاپۆرتی خۆیان خوێنده‌وه. به‌ڕێز وەزیری پلاندانان چەند ئامار و داتایەکی لەسەر پرسی ڕێژەی هەژاری لە هەرێمی کوردستان خستە ڕوو.
دواتر به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی لە وتەیەکیدا بۆ پەرلەمانتاران تیشکی خستە سەر کێشەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا و، بڕینی بودجەی هەرێمی کوردستان و پرسی ناردنی نەوت بۆ بازاڕەکانی دەرەوەی هەرێم و داهاتی نەوت و مووچەی فەرمانبەران و پەیوەندیی هەرێمی کوردستان و وڵاتانی دراوسێ و شەڕی تیرۆرستان و چەند پرسێکی دیكه، تەوەری سەرەکیی وتەکانی به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیرانی هەرێمی کوردستان بوو.
پاشان دەرگای گفتوگۆ بۆ پەرلەمانتاران کرایەوە و لە دانیشتنەکەدا نزیکەی بیست پەرلەمانتار پرسیار و سەرنجیان لەسەر داهاتی نەوت و قەیرانی دارایی و پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و بەغداد هەبوو. پەرلەمانتارانی لیژنە تایبەتمەندەکانی ئەم بوارانە و ئەو پەرلەمانتارانەی کە فراکسیۆنەکانیان ئەندامیان لەو لیژنانەدا نەبوو، پرسیاریان لە ئەنجومەنی هەرێمی بۆ نەوت و گاز کرد، دواتریش لیژنەکە وەڵامی سەرجەم پرسیارەکانی پەرلەمانتارانیان دایەوە.
به‌ڕێز سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان داوای کرد، ئەو پەرلەمانتارانه‌ی لەو لیژنانەدا نەبووبن و نەیانتوانی پرسیار بكه‌ن، دەتوانن پرسیار بۆ لیژنەی ناوبراو بنێرن، كه دەبێت بە زووترین کات وەڵامەکان بگاتەوە بە پەرلەمانتاران.
دوای زیاتر لە8 کاژێر گفتوگۆکردنی نێوان پەرلەمانتاران و ئەنجومەنی هەرێمی بۆ نەوت و گاز، دانیشتنەکە کاژێر 8ی ئێواره کۆتایی هات و لە کۆنگرەیه‌كی ڕۆژنامەنووسیدا هەریەک لە به‌ڕێزان نێچیرڤان بارزانی و قوباد تاڵەبانی سه‌رۆك و جێگری سەرۆک وه‌زیرانی هەرێمی کوردستان ناوەڕۆکی دانیشتنەکەیان بۆ ڕۆژنامەنووسان خستە ڕوو.
نێچیرڤان بارزانی: کۆنترۆڵى نەوتی کوردستان ڕادەستی سۆمۆ ناکەین
دواى كۆبوونه‌وه‌ى ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 10ى نۆڤه‌مبه‌رى 2014ى لیژنه‌ى هه‌رێمى بۆ كاروبارى نه‌وت و گاز له‌گه‌ڵ په‌رله‌مانى كوردستان، به‌ڕێزان سه‌رۆك و جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان له كۆنگره‌یه‌كى ڕۆژنامه‌وانیدا تیشكیان خسته سه‌ر ناوه‌ڕۆكى كۆبوونه‌وه‌كه.
سه‌ره‌تا به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سەرۆک وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان ڕاگەیاند، هەرێم بە هیچ شێوەیەک کۆنترۆڵی نەوتی خۆی ڕادەستی کۆمپانیای سۆمۆ ناکات. ئاماژەیشی بەوە دا کە حکوومەتی عێراق بەبێ هەرێم ناتوانێ نەوتی کەرکووک هەناردە بکات. هه‌روه‌ها گوتى: هیوادارین کێشەکان لەگەڵ بەغدا چارەسەر بکرێن، بەڵام لە ئەگەری ڕێکنەکەوتنیش، حکوومەتی هەرێم چارەسەری دیکەی هەیە. جه‌خیشى کردەوە، کە بازرگانیکردن لەگەڵ داعش خیانەتی نیشتمانییە.
به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی، بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند کاتێک حکوومەتی عێراق بودجەی هەرێمی کوردستانی بڕی، ئێمە هیچ نەوتێکمان هەناردە نەکردبوو، ئەوان تاکلایەنانە بڕیاری خۆیان دا. ڕایشیگەیاند هەرێمی کوردستان دەبێ میکانیزمێک دابڕێژێت کە ئەو دۆخە جارێکی دیكه دووپات نەبێتەوە. دووپاتیشى کردەوە هەرێم بە هیچ شێوەیەک کۆنترۆڵی نەوتی هەرێم ناداتە دەست سۆمۆوە.
هاوکات ئاماژەی بەوە دا لە مانگی یەکەوە کە مووچەی هەرێم لە بەغداوە نەهاتووە، هەتا ئێستا بەو سیاسەتەی داماناوە، هەتا ڕادەیەکی زۆر مووچەی فەرمانبەرانمان دابین کردووە. هیوایشی خواست، لە ماوەیەکی کورتدا حکوومەتی هەرێمی کوردستان وا بکات کە مەسەلەی پێدانی مووچە نەبێتە هەواڵی ڕاگەیاندنەکان، دڵنیایی خۆیشی ڕاگەیاند، کە حکوومەتی هەرێم بەو ئاستە دەگات.
لە لایەکی دیکەشەوە جێگری سەرۆک وه‌زیران به‌ڕێز قوباد تاڵەبانی بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند: ئەمه‌ریکا و بەریتانیا و نەتەوەیەکگرتووەکان نیگەرانی ئەو دۆخەن و، گوشارێکی زۆریش بۆ حکوومەتی عێراق دەهێنن، بۆ ئەوەی پابەندی ئەو بەڵێنانە بن کە لە کاتی پێکهێنانی حکوومەتدا بە هەرێمی کوردستانیان داوە. به‌ڕێز قوباد تاڵەبانی گوتیشی بەردەوام لەگەڵ ئەو وڵاتانە لە پەیوەندیداین و، نیگەرانیى خۆیشمان بە نوێنەری نەتەوەیەکگرتووەکان لە عێراق ڕاگەیاندووە.
لە بەشێکی دیکەی کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکەدا، به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران ڕایگەیاند: ئەولەویەتی سیاسەتی هەرێمی کوردستان ئەوەیە کە چارەسەرێک لەگەڵ بەغدا بدۆزێتەوە، ئێمەیش پێمان وایە باشترین چارەسەر ئەوەیە لەگەڵ بەغدا ڕێگەچارەیەک بۆ دەرچوون لەو دۆخە بدۆزینەوە. ئه‌وه‌یشى نەشاردەوە كه ئەگەر لەگەڵ بەغدا ڕێک نەکەوتین، ئەوە مانای ئەوە نییە چارەسەرێکی دیکە نەبێت، بێگومان ڕێگەچارەی دیکەیش هەیە، بەڵام ئەولەویەتی هەرێم ئێستا ئەوەیە، لەگەڵ بەغدا بگەینە چارەسەرێکی هاوبەش.
هه‌روه‌ها گوتى: هیوادار بووین له سەرۆک وەزیرانی نوێی عێراق و وەزیر ه نوێیه‌که‌ی نه‌وت، سیاسەتێکی نوێ و بەرچاوڕوونییەکی نوێتریان لە بەغدا بۆ چارەسەركردنی کێشەکان هه‌بێت، ئێستایش ئەو هیوایەمان هەیە کێشەکان چارەسەر بن. ئاشکرایشی کرد كه بڕیار وایە به‌ڕێز وەزیری نەوتی عێراق سەردانی هەرێم بکات و گوتی: چاوەڕێی ئەو دیدارە دەکەین و دوای ئەوە بڕیار لەسەر کاتی چوون بۆ بەغدا دەدەین.
هه‌روه‌ها ڕوونى كرده‌وه کە هەرێمی کوردستان هەتا کۆتاییی 2015 دەتوانێ بەشە بودجەی 17%ی ڕاسته‌قینه‌ى خۆی پڕ بکاتەوە و ڕایگەیاند، بەغدا سه‌روه‌رى لە بەشە بودجەی هەرێم جیا دەکاته‌وه، دوای ئەوەیش تێچووەکانی حاکیمەیش جیا ده‌كاته‌وه، ئینجا بودجه‌ى هەرێم دادەنێت، ئەوەیش لە کاتێکدایە کە هەرێم بەشێکە لە سه‌روه‌ریى عێراق و، پێشمەرگەی هەرێم بەشێکە لە سیستەمی بەرگریی عێراق.
به‌ڕێز سەرۆک وەزیران گوتیشی: ئەمڕۆ پێشمەرگە لە هەندێک شوێن ماوەتەوە، کە ئەگەر بۆ پاراستنی خاکی هەرێم بێت، پێویست ناکات لەو شوێنانە بمێننەوە، بەڵام بەوانەیشەوە پێشمەرگە وەکوو بەشێک لە سیستەمی بەرگریی عێراق حیسابی بۆ نەکراوە. ئاماژەی بەوەش دا کە تا مانگی سێی 2015، هەرێم دەتوانێ ئەو بڕە پارەیەی بۆ هەرێم ده‌هات، کە لە 11% تێناپەڕێت، له ڕێگه‌ى فرشتنى نه‌وته‌وه پڕ بکاتەوە.
سەبارەت بە دیدارى ئه‌مڕۆى به‌ڕێز پارێزگای کەركووكیش له‌گه‌ڵ به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران، ڕایگەیاند ئەوان بەردەوام پەیوەندییان بەیەکەوە هەیە. گوتیشی: به‌ڕێز پارێزگاری کەركووك سەردانی تورکیا دەکات و، بەر لە چوونی بۆ تورکیا هاتبووە ئەنجومەنی وەزیران بۆ ئەوەی قسە لەگەڵ ئێمە بکات و، تێبینییەکانی ئێمە وەربگرێت.
سەبارەت بە ده‌نگۆى بازرگانیکردن لەگەڵ داعش بە ڕۆژنامەنووسانی گوت: "بازرگانیکردن لەگەڵ داعش بە خیانەتی نیشتمانی دەزانین". لەگەڵ ئەوەش ڕایگەیاند، لە ڕاگەیاندنەکاندا باسی هەندێک ناو دەکرێت، بەڵام تاکوو ئێستا یەکلا نەبوونەتەوە. هه‌روه‌ها داكۆكى له‌وه كرده‌وه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان زۆر به جددى له‌سه‌ر ئه‌م پرسه ڕاده‌وستێت و ده‌بێ تاوانبارن جا هه‌ر كێ بن، به سزاى یاساییى خۆیان بگه‌ن.
ده‌رباره‌ى ئەو فڕۆکەیەش كه هه‌فته‌ى ڕابردوو لە سلێمانی مۆڵەتی نیشتنەوەی پێنەدرا، بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند، هەر فڕۆکەیەک بۆ هەولێر و سلێمانی دێت، دەبێت مۆڵەتی نیشتنەوەی لە بەغدا پێبدرێت، بەڵام ئەو فڕۆکەیە مۆڵه‌تی نەبووە، هەر بۆیەیش لە فڕۆکەخانەی سلێمانی ڕێگه‌ى نیشتنەوەی پێنەدراوە و، دوای ئەوە فڕۆکەکە چووەتە بەغدا و ئاگادار نین لە بەغدا چۆن مامەڵەیان لەگەڵدا کردووە. له‌سه‌ر بە نرخی بەنزینیش ڕایگەیاند، خوازیارى ئه‌وه‌ین كه نرخه‌كه‌ى كه‌م بكه‌ینه‌وه، به‌ڵام به‌داخه‌وه ئێستا و له‌م بارودۆخه‌دا حکوومەتی هەرێم ناتوانێ نرخی بەنزین کەم بکاتەوە.
هاوکات به‌ڕێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆک وه‌زیرانى هەرێمی کوردستان لە وەڵامی پرسیاری ڕۆژنامەنووساندا ڕایگەیاند، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری داوه قه‌رز وه‌رگرێت، بۆ ئه‌مه‌ش پڕۆژه یاسایه‌كى ناردووه‌ته په‌رله‌مان و خوێندنەوەی یەکەمیشی بۆ کراوە. ئاماژەی بەوەش دا، لەگەڵ پەسەندکردنی ئەو یاسایە، حکوومەتی هەرێم دەتوانێ لە چوارچێوەی ئەو یاسایەدا داوای قەرزی نێودەوڵەتی بكات. ئاشکرایشی کرد، لەگەڵ شاندێکی حکوومەت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته سه‌ردانى ئیمارات و بەریتانیاى كردووه، بۆ ئەوەی لە هەندێک بانکی نێودەوڵەتی داوای قەرز بكه‌ن، تا ئەو پارەیە ببێته داهاتێکی دیکە بۆ هەرێمی کوردستان. گوتیشی، ئەوان قەرز بۆ مووچەی فەرمانبەران وەرناگرن، بەڵکوو بۆ وەبەرهێنان و پڕۆژەی ستراتیژی بەکاری دەهێنن.
گوندی کارگۆ لەفڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی کرایەوە
لە رێورەسمێکدا، گوندی کارگۆ لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی لە 8ـی نۆڤەمبەری رابردوو کرایەوە لە هەمان کاتی دانانی بەردی بناغەی تێرمیناڵی نوێی فڕۆکەخانەی سلێمانی، بەئادەبوونی جێگری سەرۆکی حکومەت، قوباد تالەبانی وژمارەیەک لەوەزیرەکانی حکومەتی هەرێم و پارێزگاری سلێمانی و پەرلەمانتاران و بەرپرسانی حکومی وژمارەیەک لەبازرگانانی کەرتی تایبەت.
لەمیانەی وتارێکیدا، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند کە کردنەوەی گوندی کارگۆ لەفڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی، هەنگاوێکی دیکەی بەستنی کوردستانە بەجیهان بەوپێیەی فڕۆکەخانە ستونێکی گەشەپێدانی ئابووری وڵاتەو دەرفەتێکە بۆ بازرگانان و وەبەرهێنان کە لەنێوان هەرێم و وڵاتانی دەرەوە بازرگانی بکەن، چەندیش کاری بازرگانی زیاتر بێت ئەوەندەش کەرتی گەشتوگوزار زیاتر دەبێت.
دووپاتیشیکردەوە کە نابێ رۆتین ببێتە رێگر لەبەردەم زیادبوونی خزمەتگوزاریەکانداو دەبێت حکومەتی هەرێم بەڕێنماییەکاندا بچێتەوەو رۆتیناتەکانی بەردەم ئەو بوارە کەمبکاتەوە.
جێگری سەرۆکی حکومەت ئاماژەی بەوەدا "فڕۆکەخانە کاریگەری گەورەی هەیە بۆ پەیوەندی کلتوری نێوان هەرێم و وڵاتانی جیهان، هەروەها لەڕووی سیاسیشەوە دەبێتە هۆی زیاتر بوونی پەیوەندیە دیپلۆماسیەکان لەگەڵ وڵاتان". هەروەها ئاماژەی بەوەشدا "پێشتر کە فڕۆکەخانەمان نەبوو لەسنورەکانی ئیبراهیم خەلیل و باشماخ هاوڵاتیان توشی ناڕەحەتی دەبوون، بەڵام ئەمڕۆ لەفڕۆکەخانەکانی کوردستانەوە راستەوخۆ دەچین بۆ وڵاتان".
جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم رونیشکردەوە کە فڕۆکەخانەکان بۆ هەرێمی کوردستان گرنگ بوون، بەتایبەتی لەڕووی سەربازییەوە "کە بونە هاوکارێک بۆ هێنانی چەک ویارمەتی سەربازی بۆیان لەشەڕی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستاندا. وتیشی هەرێمی کوردستان بەبوونی فڕۆکەخانە دەتوانێت لەو گەمارۆیانەی لەلایەن نەیارەکانیەوە دەخرێنەسەری رزگاری ببێت.
شیاوى باسە گوندی کارگۆی بازرگانی لەسەر روبەری 250 هەزار مەتر دووجا لەناو فڕۆکەخانەی سلێمانیدا، کە ماوەی زیاتر لە دوو ساڵی خایاند، دروستکراوە، گەنجینەیەکی تێدایە کە روبەرەکەی سێ هەزار مەتر دووجایەو چەندین نوسینگەی تێدایە بۆ بازرگاکان، هەوەرها تێرمیناڵێکیشی تێدایە کە سێ فڕۆکەی بارهەڵگر دەتوانن تێیدا بوەستن.
فیلمی کوردی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" لە فیستیڤاڵی ئەبووزەبی نمایشکرا
مه‌نسوور جیهانی ـ فیلمی سینەمایی کوردی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" لە دەرهێنانی سینەماکاری کورد "شەوکەت ئەمین کورکی"، لە بەشی پێشبڕکێی سەرەکی هەشتەمین خولی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی ئەبووزەبی نمایشکرا.
فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" بە نوێنەرایەتیی لە هەرێمی کوردستان و بە ئامادەبوونی سینەماکاری کورد "شەوکەت ئەمین کورکی"، بەرهەمهێنەر و سیناریۆنووسی کورد "مەمەد ئەکتاش" و "ئەیووب ڕەمەزان" بەڕێوەبەری گشتیی ڕۆشنبیری و هونەری پارێزگای دهۆک، لە دوو سانسی جیاوازدا سەرەتا کاتژمێر 3ی دوانیوەڕۆی ڕۆژی 25ی تەشرینی یەکەم / ئۆکتۆبەری 2014 لە هۆڵی ژمارە 5ی ڤۆکسی ناوەندی سینەمایی "مارینا ماڵ" لە شاری ئەبووزەبی و پاشان لە کاتژمێر 3ی دوانیوەڕۆی ڕۆژی 27ی تەشرینی یەکەم / ئۆکتۆبەری 2014 لە هۆڵی ژمارە 2ی ڤۆکسی ناوەندی سینەمایی "مارینا ماڵ" لە بەشی پێشبڕکێی سەرەکی هەشتەمین خولی هەشتەمین فیستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی ئەبووزەبی لە وڵاتی ئیماڕات نمایشکرا.
دوای نمایشی ئەم فیلمە کوردییە کۆڕی ڕەخنە و هەڵسەنگاند بە ئامادەبوونی "شەوکەت ئەمین کورکی" و "مەمەد ئەکتاش" بەڕێوەچوو و ئەم دوو سینەماکارە کوردە بە وردی وڵامی پرسیاریی بینەران و ڕەخنەگرانی سینەماییان دایەوە.
لە سەرەتای ئەم کۆڕەدا "ئینتشال ئەلتەمیمی" بەڕێوەبەری هونەری و بەرنامەداڕێژی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی ئەبووزەبی باسی مێژووی سینەمایی "شەوکەت ئەمین کورکی" کرد و ئەو پرسیارەی ئاراستە کرد کە بۆچی چیرۆکی فیلمەکانی باسی ڕابردووی کوردەکان دەکات و ئەم سینەماکارە کوردەش لە وڵامدا گوتی: فیلمی سینەمایی یەکەمم بە ناوی "پەڕینەوە لە غوبار" باسی ڕابردوو دەکات بەڵام چیرۆکەکەی لە ئێستادا تێدەپەڕێت، ئەو فیلمە نوێیەشم واتە فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" بە جۆرێک دەتوانم بڵێیم نیشاندانی دروستبوونی ئەو دوو فیلمە پێشووەم واتە "پەڕینەوە لە غوبار" و "شوێنێک بۆ یاریی"یە.
ئەلتەمیمی کارناسی سینەمای وڵاتانی عەڕەبی لە فیستیڤاڵە جیهانییەکاندا پرسیارێکی ئاراستەی "مەمەد ئەکتاش" کرد کە لە سازکردنی فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" ڕووبەڕووی چ گرفتێک بوونەتەوە و ئایا ئەو گرفتانەی کە لە فیلمەکەدا هەیە ڕووبەڕووی ئێوەش بۆتەوە؟ کە ئەم سینەماکارە کوردە لە وڵامدا گوتی: پێش ئەوەی کە بەرهەمهێنانی ئەم فیلمە بگرمە ئەستۆ لە وڵاتی ئەڵمانیا زۆر فیلمم بەرهەمهێناوە، پاش ڕووخانی ڕژێمی سەدام، سەردانی کوردستانم کرد و ئەو کاتە کوردەکان بیریان لە سەربەخۆیی دەکردەوە و ئێمەش هەوڵماندەدا کە فیلمی کوردی بەرهەمبێنین. گوێبیستی زۆر چیرۆک لە سینەماکارانی کورد لە کوردستانی ئێران و هەرێمی کوردستان لە پشت سەحنەی فیلمە کوردییەکان دەبووم.
گوتیشی: چیرۆکی فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" بە جۆرێک کۆکراوەی بیرەوەرییەکانی سینەماکارانی کوردە کە لە هەموو به‌شه‌کانی کوردستان و هەروەها لە سینەماکارانی کوردی دەرەوەی وڵاتیش کۆکراوەتەوە.
یەکێک لە بینەرانی ئەم فیلمە کوردییە دەستخۆشی و پیرۆزبایی لە ستافی فیلمەکە کرد و گوتی: ئەوە یەکەم فیلمە کە سەبارەت بە ژینۆسایدی کوردەکانی عێراق بینیومە ئایا ئێوە فیلمێکی سینەمایی کە سازدەکەن تووشی ئەو گرفتانەی فیلمەکە دەبنەوە بۆ پەیداکردنی ئەکتەر و کەرەستەکانی فیلم کە لەم فیلمەدا بینیمان؟ کە "مەمەد ئەکتاش" لە وڵامدا گوتی: زۆر سوپاسی پشتگیری و پشتیوانی هەرێمی کوردستان، وڵاتی ئەلمانیا و ئەنستیتۆی سینەمای دۆحەی قەتەر دەکەم، هەر چەندە بۆ سازکردنی فیلم لە هەرێمی کوردستان پەیداکردنی پارە و یارمەتیی دارایی زەحمەتە بەڵام فیلمی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" باسی سەختی و گرفتی سینەماکارانی کوردە کە چەندە بە زەحمەت فیلمێک بەرهەندێنن.
"شەوکەت ئەمین" لە درێژەدا گوتی: چیرۆکی ئەم فیلمە لە پشت کامێڕای فیلمەکانی خۆم و هاوڕێی دەرهێنەرەکانم وەرگیراوە و هەوڵمانداوە کە شەفاف و ڕاستەقینە فیلمێک لەبارەی سینەمای کوردییەوە سازبکەین.
بینەرێکی دیکە سەبارەت بە پیشەگەڕبوونی ئەکتەرەکانی فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" پرسیاریی کرد کە دەرهێنەری ئەم فیلمە کوردییە لە وڵامدا گوتی: زۆربەی ئەکتەرەکانی ئەم فیلمە پیشەگەڕن و لە هونەرمەندانی هەموو به‌شه‌کانی کوردستان پێکهاتوون و بۆ ڕۆڵە کورتەکان و کۆمبارسیش لە ئەکتەرە ئاماتۆڕ و خەڵکی ئاسایی کەڵکمان وەرگرتووە.
بینەرێکی دیکە سەبارەت بە باروودۆخی هونەر لە هەرێمی کوردستان دوای هێرش کردنی داعێش پرسیاریی کرد کە "مەمەد ئەکتاش" لە وڵامدا گوتی: وەکوو فیلمسازێک ناتوانین سەبارەت بەم باروودۆخە غافڵبین و ئێمەیش هەوڵدەدەین کە بە فیلم و سینەما باسی ئەو کارەساتە بکەین و هەڵوێستی خۆمان هەبێت.
بە ئامادەبوونی نوێنەرایەتی هەرێمی کوردستان یادی "ئەحمەد تەها" بەرز ڕاگیرا
بە ئامادەبوونی نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە تاران، یادی "ئەحمەد تەها" پەڕڵەمانتاری پێشووی کورد لە تاران بەرز ڕاگیرا.
بە ئامادەبوونی دکتۆر "جگەرخوێن" جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە تاران و چەندین کەسایەتیی ناسراوی سیاسی و فەرهەنگی ئێران و کوردستان، لەوانە: دکتۆر "مەجید ئەنساری" بریکاری پەڕڵەمانی سەرۆک کۆماری ئێران، ئەندازیار "محەمەد غەرەزی"، دکتۆر "حەسەن غەفووری فەرد"، سەید "مەحموود دۆعایی"، دکتۆر "محەمەدڕەزا خەباز"، دکتۆر "جەلال جەلالیزادە"، ئەندازیار "موڕتەزا زەڕین گوڵ"، "محەمەدساڵح نیکبەخت"، دکتۆر "محەمەدعەلی سوڵتانی"، دکتۆر "جەلال ساداتیان"، سەید "مەعرووف سەمەدی"، "محەمەد کەریمیان"، دکتۆر "ئەسعەد ئەردەڵان"، "جەعفەر ئایین پەرەست"، "عەبدوڵڵا سۆهرابی"، "حاسڵ داسە"، دکتۆر "ڕەسووڵ خزری"، سەید "عیماد حوسەینی"، دکتۆر "قەسیم عوسمانی"، "محەمەدڕەئووف قادری"، "عەبدوالڕەحیم نووربەخش"، "ئەحمەد حەکیمی پوور"، "محەمەد شاوێرانی"، "محەمەدساڵح ئیبڕاهیمی"، "عەبدوڵڵا جەهانبین"، ئەندامانی لێژنەی بەڕێوەبەرایەتیی کۆڕی کوردانی دانیشتووی تاران، "محەمەدڕەئووف تەوەکولی"، "فەڕشید غەریب نیژاد"، "محەمەد سەدیقی سەفایی" ئەندامی لێژنەی بەرپرسیارییەتی ماڵی کرماشان لە تاران، "هاشم سەلیمی"، لێژنەی بەرپرسیارییەتی قەسریی شیرینییەکان و لوڕستانییەکانی دانیشتووی تاران، "محەمەدڕەئووف داشبەندی"، ئەندامانی کۆمیتەی ئافرەتانی کۆڕی کوردانی دانیشتووی تاران، دکتۆر "محەمەدعەلی سوبحان ئیلاهی"، دکتۆر "محەمەدحەسەن زیائی فەر"، دکتۆر "رەهبەری ئەملەش"، "غەفار ئیسماعیلی"، ئەندازیار "عەبدوڵڵا نەورۆزی"، دکتۆر "ئەحمەد کاشانی"، "عەلی حیشمەتیان" و هەروەها بنەماڵەی خۆاڵێخۆشبوو "ئەحمەد تەها" و بە پێشکەشکاری "پەرویز حەبیبی"، ڕێوڕەسمی بیرئانینی نوێنەری پێشووی شاری بۆکان لە خولەکانی سێیەم و چوارەمی پەڕڵەمانی ئێران و هەروەها یەکەمین فەرمانداری کوردی سەرتاسەی ئێران دوای هاتنە سەر کاری دکتۆر سەید "محەمەد خاتەمی" سەرۆک کۆماری پێشووی ئێران، لە مزگەوتی جامیعی شارۆچکەی غەرەبی شاری تاران بەڕێوەچوو.
لە سەرەتای ئەم بیرئانینەدا دکتۆر "ئەسعەد ئەردەڵان" پسپۆر لە بواری مافەنێودەوڵەتیەکاندا سەبارەت بە کەسایەتیی "ئەحمەد تەها" گوتی: بەبڕوای من پیشەی نوێنەرایەتیی پەڕڵەمان، پیشەیەکی زۆر سەختە و ئەگەر کەسانێک بتوانن باری قورسیی ئەم بەرپرسیارییەتییە کە لە لایەن خەڵکییەوە لەسەر شانیان داندراوە بە باشی بە ئەنجامی بگەیەنن مرۆڤگەلێکی بەختەوەرن کە هەم لە بەردەم خەڵکی و هەمیش لە دەرگانەی خودا کەسانێکی ڕووسپین.
بەڕێز "ئەحمەد تەها" بە جیدیی بە شوێن ئەو بەرپرسیارییەتییە قورسەوە بوو هەم لە پەڕڵەمانی ئێران و هەمیش لە بەشی گەشەپێدانی شاری بۆکان و هەروەها بە شوێن پێداویستییەکانی تاک تاکی خەڵکی ئەم شارەوە بوو.
گوتیشی: کەسێکی لەم شێوەیە دەبێت ویژدانێکی پاکی هەبێت و خوداشوناس بێت و کەسێک بێت کە بەرپرسیارییەتی لە ئەستۆ بگرێت و بتوانێت ئەم بارە قورسە بە ئەنجام بگەیەنێت و لانی کەم ئێمە ئێستا بەختەوەرین کە لە کۆڕێکدا کۆبووینەتەوە کە کەسێک بەم تایبەتمەندیانەوە توانیوییەتی بەرپرسیارییەتی لەم شێوەیە بە باشی بەڕێوەببات.
دکتۆر ئەردەڵان لە کۆتایی قسەکانیدا گوتی: هیوادارین کە خەڵکی شاری بۆکان و شۆڕای ئەم شارە، ڕەزامەندیی خۆیان ڕابگەیەنن بۆ بە ناوکردنی گۆڕەپانێک لەم شارە بە ناوی ئەم بەڕێزەوە کە خزمەتێکی زۆر و هەرمانی بە شارەکە کردووە و هیوادارم کە تەواوی ئەو کەسانەی کە بەرپرسیارییەتی دەگرنە ئەستۆ چ وەکوو نوێنەری پەڕڵەمان و چ بەرپرسیی دیکە بەڕاستی بتوانن لە ڕۆژێکی وەکوو ئەمڕۆدا کە هەموومان ئەم دنیایە بەجێدێڵین بە سەربڵیندیی و شانازییەوە بڕۆن.
لە بەشێکی دیکەی ئەم بەرنامەیەدا پەیامی سەرەخۆشی پارێزەرانی دادگوستەری سەرتاسەری شاری تاران خوێندرایەوە و لە درێژەدا دکتۆر "محەمەدعەلی سوڵتانی" کەسایەتیی ناسراوی کرماشانی، توێژەر، نووسەر و مامۆستای زانکۆ سەبارەت بە کەسایەتی "ئەحمەد تەها" پەڕڵەمانتاری پێشووی کورد گوتی: دەڤەری کار و چالاکییەکانی من لەگەڵ بوار و دەڤەری کارەکانی ئاغای "ئەحمەد تەها"دا جیاوازبوو، ئەو کاتەی کە لەگەڵ ئەم بەڕێزە ئاشنابووم نوێنەرایەتیی پەڕڵەمان و پاشانیش هاوکاری لەگەڵ وەزارەتی ناوخۆی ئێرانی لە ئەستۆدا بوو، بەڵام ئەو شتەی کە ئێستا سەرنجی منی بۆلای خۆی ڕاکێشا و لە بیۆگرافییەکەیدا هاتووە توێژینەوە و هەوڵەکانی ئەو بووە لەسەر شانامەی فیردەوسی و هیوادارم کە بنەماڵەی زانستی و عیرفانی ئاغای تاها بتوانن لە داهاتوودا ئەم بەرهەمە بخەنە بەردیدی تەواوی هۆگرانی ئەم نیشتمانەوە.
لە درێژەی ئەم ڕێوڕەسمەدا دکتۆر "ڕەسووڵ خزری" نوێنەری شارەکانی سەردەشت و پیرانشار لە پەڕڵەمانی ئێران سەبارەت بە کەسایەتیی نوێنەری پێشووی شاری بۆکان گوتی: یەکێک لە کارەکانی ئاغای تەها کە وەکوو فەرمانداری شاری پیرانشار ئەنجامیدا و هەمیشە دەمێنێتەوە دامەزراندنیی یەکەمین ناوەندیی خوێندنیی باڵای ئەم شارە واتە زانکۆی پەیامی نووری پیرانشار و موسەلای ئەم شارە بوو کە لە لایەنی بیناسازییەوە هێمایەکی زۆر جوانی ناوچەکەیە، کە لەڕاستیدا جێگای ڕێز و پێزانینە. هەروەها بە شارستانکردنی بۆکانیش یەکێکی دیکە لە کارە هەرمانەکانی ئەم بەڕێزە بوو.
گوتیشی: ئەم کەسایەتییە هۆگرییەکی جوانی بە ئەدەب و کەلتووری کوردەوارییە هەبوو و هەر ئەو تایبەتمەندییە بووە هۆی ئەوەی کە لە ساڵی 1374 بۆ یەکەمین جار داوای فەرهەنگستانی ئەدەب، هونەر و مێژووی کورد لە سەرۆک کۆماری ئەوکاتی ئێران داوا بکات. و ئەو چاوەڕوانییەمان هەیە کە نوێنەرانی ئێستای کورد لە پەڕڵەمانی ئێران بەشوێن ئەم داواکارییە ڕەوایەی ئەم بەڕێزە بن لە دەوڵەتی تەدبیر و ئومید.
لە بەشێکی دیکەی ئەم بیرئانینەدا دکتۆر "قەسیم عوسمانی" نوێنەری شاری بۆکان لە پەڕڵەمانی ئێران سەبارەت بە کەسایەتیی "ئەحمەد تەها" گوتی: ئەم بەڕێزە لە قوتابخانەی دواناوەندیی مامۆستای من بووە و هەر لەو کاتەوە تا ئێستا خۆم بە قوتابی ئەو زانیوە. بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە وانەی زمانی ئینگلیزی بە باشی بە ئێمە دەگووتەوە بەڵام من زیاتر لە زمانی ئینگلیزی، زمانی ئەدەب و ئەخلاق لەوەوە فێربووم و پێش ئەوەی کە ئەو بە مامۆستای زمانی ئینگلیزی خۆم بزانم ئەو بە مامۆستای ئەدەب و ئەخلاق و کردەوەی مرۆڤدۆستانە دەزانم.
گوتیشی: بەڕێز تەها کەسایەتییەکی ئەخلاقی هەبوو و هەموو کاتێک هەوڵدەدەم ئامۆژگارییەکانی ئەو لە کردەوە و هەڵسووکەوتم و بەتایبەت لە کارووباری پەڕڵەمانتاری و سیاسیم ڕچاوبگرم.
لە بەشێکی دیکەی ئەم ڕێوڕەسمەدا سەید "مەعرووف سەمەدی" نوێنەری پێشووی شاری سنە لە خولەکانی سێیەم و چوارەم لە پەڕڵەمانی ئێران، سەبارەت بە کەسایەتیی "ئەحمەد تەها" گوتی: ئەم بەڕێزە بەردەوام بە شوێن یەکێتی و پێکەوەبوون و مەسەلە ئینسانییەکانەوە بوو، بە بێی ئەوە کە دروشم بدات و بەردەوام بەشوێن ئەنجامدانی ئەرکی بەرپرسیارییەتی سەرەکی خۆی واتە نوێنەرایەتیی خەڵکییەوە بوو. یەکێک بوو لە هەڵسووڕاوانی ماندوونەناسی پەڕڵەمانی ئێران کە خزمەتێکی زۆر گەورەی بە شاری بۆکان و شارە جۆراوجۆرەکانی کوردستان کرد و ئەو 8 ساڵەی کە ئێمە پێکەوە لە پەڕڵەمانی ئێراندا هاوکاربووین بەڕاستی یەک ڕۆژ پشووی بۆ خۆی و بنەماڵەکەی نەبوو، هەر وەکوو زۆربەی نوێنەرانی نەتەوە و ئایینە جۆراوجۆرەکانی ئێران، خۆی تەرخانکردبوو بۆ خزمەتکردن بە خەڵکیی.
گوتیشی: ئاغای تەها هەموو ڕۆژێک نامەی بەدەستەوە بوو و بۆ بەدواداچوون بۆ داخوازییەکانی ڕەوای خەڵکی کوردستان واژۆی کۆدەکردەوە بۆ ئەوەی کە مەسەلەکانی خەڵکی کوردستان لە پەڕڵەماندا بە شێوەی یاسایی پێوشوێنی بگرێت، زۆربەی کاتەکانیش خزمەتی شارەکانی دیکەی ئێرانیشی دەکرد و ئەوەی کە لەبەرچاوی بوو تەنیا مرۆڤدۆستیی بە مانای واقعییەکەی بوو.
سەمەدی لە درێژەی قسەکانیدا گوتی: بەڕاستی ئێمە لە پەڕڵەمانی ئێراندا ئەو پەڕی کەڵکمان لێوەردەگرت و لە زۆربەی شار و شارۆچکەکانی کوردستاندا خزمەتەکانی بەرچاوە بە تایبەت لە شاری بۆکاندا. زۆربەی ئەو خزمەتانەی کە ئەمڕۆکە لەم شارەدا دەیبینین دەسکەوتی زەحمەتەکانی نوێنەرانی پێشوو بە تایبەت کاک "ئەحمەد تەها" بوو. و بەو خزمەتانەی کە کردوویەتیی لە ناو خەڵکیدا پێگەیەکی باشی هەیە و لە سەردەمێکدا کە بەڕێزیان بوونە پەڕڵەمانتار، سەردەمێکی هەستیار بوو و لەو سەردەمەدا توانی بە باشی بدرەوشێتەوە.
لە بەشێکی دیکەی ئەم ڕێوڕەسمەدا "جەماڵ تەها" کوڕی گەورەی پەڕڵەمانتاری پێشووی کورد "ئەحمەد تەها" و بەڕێوەبەری گشتیی کۆڕی کوردانی دانیشتووی تاران گوتی: زۆر سوپاسی هەموو لایەک دەکەم، لە دەستدانی باوکم بۆ من دەردێکی ئەبەدییە، بەڵام بوونی ئێوە لێرە و بەتایبەت لە کاتی نەخۆشییەکەیدا خەمڕەوێنی ئێمەیە و باوکم بەردەوام بە ئێمەی دەکوت کە خزمەتکاری نەتەوەی کورد بین و خزمەتکردن بە نەتەوەکەمان بەشێکی گرینگ بێت لە شانازییەکانمان.
کەسایەتیی ناسراوی کورد "ئەحمەد تەها" و نوێنەری شاری بۆکان لە خولەکانی سێیەم و چوارەمی پەڕڵەمانی ئێران کاتژمێر 10ی پێشنیوەڕۆی ڕۆژی چوارشەمە 1ی تەشرینی یەکەم / ئۆکتۆبەری 2014 بە هۆی نەخۆشی شێرپەنجە لە نەخۆشخانەی ئێرانمێهری شاری تاران ماڵئاوایی لە ژیان کرد.
به‌ریتانیا له هاوكاریكردنی هه‌رێمی كوردستان به‌ده‌وام ده‌بێت
ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 5ی نۆڤه‌مبه‌ری 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان پێشوازی له به‌ڕێز مایكل فالۆن وه‌زیری به‌رگریی به‌ریتانیا و شاندێكی یاوه‌ری كرد كه له به‌ڕێزان باڵیۆزی به‌ریتانیا له به‌غدا و كونسلی به‌ریتانیا له هه‌ولێر و ژماره‌یه‌ك له به‌رپرسانی سه‌ربازی پێكهاتبوو.
له دیدارێكدا بارودۆخی ئێستای مه‌یدانی و ڕه‌وشی به‌ره‌كانی شه‌ڕ و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی تیرۆر تاوتوێ كرا و، سه‌ركه‌وتنه‌كانی پێشمه‌رگه و پێداویستییه‌كانی له چه‌كی قورس و ته‌قه‌مه‌نی و پێویستییه سه‌ربازییه‌كانی دیكه، بۆ به‌ده‌ستهێنانی سه‌ركه‌وتنی گه‌وره‌تر له جه‌نگی دژی تیرۆرستانی داعشدا كه له‌سه‌ر هه‌موو جیهان بوونه‌ته مه‌ترسی، خرایه به‌ر باس.
به‌ڕێز وه‌زیری به‌رگریی به‌ریتانیا باسی له به‌سه‌ركردنه‌وه‌یه‌كی خۆی بۆ كه‌مپێكی سه‌ربازی كرد كه تیایدا له لایه‌ن به‌ریتانیاوه مه‌شق و ڕاهێنان به پێشمه‌رگه ده‌كرێت و خۆشحاڵیی خۆی به سه‌ركه‌وتوویی و به‌رزیی ئاستی مه‌شق و ڕاهێنانه‌كان نیشان دا. هه‌روه‌ها دووپاتی كرده‌وه كه وڵاته‌كه‌ی له هاوكاریكردنی سه‌ربازی و مرۆیی بۆ هه‌رێمی كوردستان به‌رده‌وام ده‌بێت و به‌پێی گۆڕانكارییه‌كانی قۆناغی داهاتوو، به شێوازی هاوكاریه‌كانیدا ده‌چێته‌وه. ده‌رباره‌ی سوپای عیراقیش ئاماژه‌ی به‌وه‌دا كه سوپاس خه‌ریكی خۆڕێكخستنه‌وه‌یه و هه‌ندێ سه‌ركه‌وتنی به‌ده‌ست هێناوه.
له به‌شێكی دیكه‌ی دیداره‌كه‌دا باس له ڕه‌وشی ئاواره و په‌نابه‌ران له هه‌رێمی كوردستان كرا و جه‌خت له‌وه كرایه‌وه كه كۆمه‌ك و هاوكاریی زیاتری مرۆیی پێشكه‌ش به ئاوره‌كان بكرێت به‌تایبه‌تی كه وه‌رزی سه‌رما ده‌ستی پێكردووه و هاتنی زستان بارودۆخی ئه‌وان دژوارتر ده‌كات، بۆیه كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی و حكوومه‌تی عیراقیش ده‌بێ هاوكاریی زیاتر پێشكه‌ش بكه‌ن و خۆیان له ئاواره و په‌نابه‌ران به خاوه‌ن بكه‌ن.
لای خۆیه‌وه به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سوپاسی كۆمه‌ك و هاوكارییه‌كانی به‌ریتانیای كرد و داوای كرد كه له كۆمه‌ك و هاوكارییه‌كانی به‌رده‌وام بێت، هه‌روه‌ها ڕۆڵی به‌ریتانیای له هاوپه‌یمانیی نێوده‌وڵه‌تیدا به‌رز نرخاند. ده‌رباره‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانیش له‌گه‌ڵ به‌ریتانیا سوپاسی ڕۆڵی باڵیۆزی به‌ریتانیای له بره‌ودان به په‌یوه‌ندییه‌كانی وڵاته‌كه‌ی له‌گه‌ل هه‌رێمی كوردستان كرد و خواستی هه‌رێمی كوردستانی بۆ پێشخستنی په‌یوه‌ندیی دووقۆڵی له هه‌موو بواره‌كاندا دووپات كرده‌وه. به‌ڕێز وه‌زیری به‌رگریی به‌ریتانیش تیشكی خسته سه‌ر گرنگیی دوایین سه‌ردانی به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان بۆ له‌نده‌ن و جه‌خت له كاراكردنی لێكگه‌یشتنی دووقۆڵیی نێوان هه‌ردوولا كرایه‌وه.
له كۆتاییی دیداره‌كه‌دا كێشه‌كانی هه‌ولێر و به‌غدا تاوتوێ كران و به‌رێز وه‌زیر و شاندی به‌ریتانی دووپاتیان كرده‌وه كه وڵاته‌كه‌یان هه‌موو پشتگیرییه‌ك له چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی نێوان هه‌ردوولا ده‌كه‌ن و هیواخوازن به زووترین كات هه‌موو كێشه‌كانیان چاره‌سه‌ر بكه‌ن، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ردوولا قورسایی بخه‌نه سه‌ر كێشه‌ی سه‌ره‌كی، كه نه‌هێشتنی تیرۆر و تیرۆرستانه. شانده‌كه دووباره ده‌ستخۆشی و پێزانینیان بۆ رۆڵی پێشمه‌رگه و ئه‌و نه‌به‌ردیانه‌ی ئه‌نجامی ده‌ده‌ن، ده‌ربڕی.
له دیداره‌كه‌دا به‌ڕێزان سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم، وه‌زیری پێشمه‌رگه، وته‌بێژی فه‌رمیی حكوومه‌ت، به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستان و نوێنه‌ری حكوومه‌ت له به‌ریتانیا به‌شدار بوون.
سه‌ركۆماری عیراق و سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان كۆبوونه‌وه
ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 6ی نۆڤه‌مبه‌ری 2014، به‌ڕێز د. فوئاد مه‌عسووم سه‌ركۆماری عیراقی فیدرال، له شوێنی مانه‌وه‌ی خۆی له هه‌ولێر، پێشوازی له به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان كرد.
له دیدارێكدا بیروڕا ده‌رباره‌ی ته‌واوی كێشه سیاسی و ئه‌منییه‌كانی وڵات، به‌تایبه‌تی ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی مه‌ترسیی چه‌كدارانی تیرۆرستی داعش له عیراق و ناوچه‌كه و، گرنگیی سوودوه‌رگرتن له پشتگیریی نێوده‌ڵه‌تی بۆ عیراق له بواری سه‌ربازی و مرۆییدا، ئاڵوگۆڕ كرا. هه‌روه‌ها جه‌خت له‌سه‌ر پێویستی و گرنگیی ئاشتبوونه‌وه‌ی نیشتمانی له نێوان هه‌موو لایه‌نه‌كان و پشتبه‌ستن به ده‌ستوور و ڕێككه‌وتنه‌كان، كرایه‌وه.
له به‌شێكی دیكه‌ی دیداره‌كه‌دا په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان حكوومه‌تی هه‌رێم و حكوومه‌تی فیدرال و پێویستیی چاره‌سه‌ركردنی كێشه هه‌ڵواسراوه‌كان و، نه‌هێشتنی ناكۆكییه‌كان به‌پێی ده‌ستوور و به شێوه‌یه‌ك كه له به‌رژه‌وه‌ندیی باڵای ته‌واوی پێكهاته‌كان و گه‌لانی عیراقدا بێت، تاوتوێ كران.
نێچیرڤان بارزانى:له‌سه‌ر ڕێگه‌یه‌كى ڕاست به‌ره‌و ئاینده‌یه‌كى گه‌ش هه‌نگاو ده‌نێنین
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 5ى نۆڤه‌مبه‌رى 2014، به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زيرانى هه‌رێمى كوردستان به‌شدارى له ديبه‌تێكى "ديدارى مێرى بۆ ديالۆگ و ئاشته‌وايى" كرد كه ئينستيتيوتى ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست بۆ توێژينه‌وه له هۆڵى هۆتێلى ڕۆتانا له هه‌ولێر سازى كردووه و ماوه‌ى دوو ڕۆژه به به‌شداريى ژماره‌يه‌كى دياره ميوانانى بيانى و ناوخۆيى، له سياسه‌تمه‌دار و ڕۆشنبير و ئه‌كاديمى و ڕۆژنامه‌وان و ميدياكاران به‌رده‌وامه.
له ديبه‌يته‌كه‌يدا به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زيران باسى له‌وه كرد كه دواى كۆتايي ساڵى 1989 ديواري به‌رلين ڕووخا و پاشان يه‌كێتيي سۆڤيه‌ت له‌به‌ريه‌ك هه‌ڵوه‌شا و جه‌نگي سارد كۆتايي هات، گه‌لێك وڵات ئازاد بوون، پاش ساڵى 1991يش باس له شه‌پۆلي چواره‌مي ديموكراسي هاته پێش و خه‌ڵكانى سياسه‌تمه‌دار و ئه‌كاديمي، باسي سيسته‌مي نوێي جيهانييان ده‌كرد و گه‌لاني ژێرده‌ست و مافخوراو چراي ئازادييان گه‌ش كرده‌وه.
دواى ئه‌وه‌ى چه‌ند ساڵێك تێپه‌ڕي، ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست گۆڕانكاريي گه‌وره‌ي به خۆيه‌وه نه‌ديت، شه‌پۆلي چواره‌مي ديموكراسي نه‌گه‌يشته ناوچه‌كه، زۆر كه‌س باسي نه‌گونجاويي ديموكراسي و سيسته‌مي سياسي و فه‌رهه‌نگيي ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاستي ده‌كرد، زۆر كه‌س نائومێد بوون به‌رامبه‌ر ناوچه‌كه؛ ڕه‌شبيني بووه ڕوانگه‌ي هه‌ڵسه‌نگاندن و تێڕوانينيان، كه‌م كه‌س له‌و كاته‌دا سه‌رنجي داگيرساني مۆمێكي ديموكراسي له ناوچه‌يه‌كي بێ ديموكراسيدا ده‌دا، كه كوردستاني عيراق بوو، كه مايسي ساڵى 1992 هه‌نگاوي مێژوويي نا له پڕۆسه‌ي ديموكراسي و يه‌كه‌م په‌رله‌ماني ئازادي هه‌ڵبژارد.
نێچيرڤان بارزانى هه‌روه‌ها گوتى: هه‌ر له‌و ساڵه‌شدا په‌رله‌مانى كوردستان بڕياري دا په‌يوه‌نديي هه‌رێم له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تي عيراق له ئاينده‌دا له سه‌ر بنه‌ماي فيدڕاڵيزم بێت، به‌ڵام كه‌م كه‌س له ده‌ره‌وه‌ي هێزه سياسييه‌كاني كوردستان چاوه‌ڕوان بوون ئه‌م خه‌ونه بێته دي. ئه‌وه‌شى گوت: "ئێمه ناڵێين كه‌موكوڕيمان نه‌بووه، به‌ڵام ئه‌وه‌ى كه دڵنياين ئه‌وه‌يه ئێمه له‌سه‌ر ڕێگه‌يه‌كى ڕاست به‌ره‌و ئاينده‌يه‌كى گه‌ش، هه‌نگاو ده‌نێين".
پاشان هاته سه‌ر باسى ساڵي 2003، كه عيراق گۆڕانێكي بنه‌ڕه‌تي به‌سه‌ردا هات و له ماوه‌ي دوو ساڵى دواتردا سه‌ركرده‌كاني كوردستان و پێكهاته‌كاني ديكه‌ي عيراق له‌سه‌ر بنه‌ماي ده‌وڵه‌تێكي ديموكراتى و فره‌يي و فيدڕاڵي له‌سه‌ر ده‌ستوورێكي نوێ له عيراقدا ڕێككه‌وتن. ئينجا ڕيفراندۆم له‌سه‌ر ده‌ستوور كرا و چوار له پێنجي ده‌نگده‌ران له سه‌رتاسه‌ري وڵات، ده‌ستووريان په‌سه‌ند كرد. له كوردستانيش له ساڵى 2005ه‌وه تا سێ هه‌ڵبژاردني په‌رله‌مان له كراوه، حكوومه‌ت به ئاشتي پێكهاتووه و ئاڵوگۆڕي ده‌سه‌ڵات به شێوه‌يه‌كى ئاشتيانه ئه‌نجام دراوه. بۆيه گوتى: ئه‌م چوارچێوه مێژووييه بۆ تێگه‌يشتنمان له گۆڕانكاريي هه‌نووكه‌ييي ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست گرنگه.
به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى ڕوونى كرده‌وه كه له‌م چه‌ند ساڵانه‌ي دواييدا ده‌بينين سيسته‌مي سياسيي ناوچه‌كه تووشي قه‌يراني ترسناك و ئاينده‌يه‌كي ناديار بووه. هه‌ندێ ڕژێمي وه‌ك سه‌ددام حسێن و موعه‌ممه‌ر قه‌ززافي و حوسني موباره‌ك له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات نه‌ماون. هه‌ندێ وڵاتيش، وه‌ك سووريا و يه‌مه‌ن، تووشي شه‌ڕي ناوخۆ و ئايدۆلۆژيي توندڕه‌و بوون. له هه‌رێمي كوردستان ناتوانرێت مه‌ترسيي ڕووبه‌ڕووبه‌نه‌وه له‌گه‌ڵ هێزێكي يه‌كجار زۆر دڕنده، كه ئاڵاي ده‌وڵه‌تي ئيسلامي هه‌ڵگرتووه، پشتگوێ بخرێت، چونكه له‌وانه‌يه ببێته هه‌ڕه‌شه‌ي مان و نه‌مان له ده‌سكه‌وته‌كانى هه‌رێمى كوردستان.
زياتريش له‌مباره‌يه‌وه گوتى: "هه‌رێمي كوردستان ئێستا له‌دژي هێزێكي پڕچه‌كي توندڕه‌و وه‌ستاوه، خه‌ڵكي كوردستان به ته‌نيا ناتوانێت سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست بهێنێت دژي ئه‌م جۆره تيرۆره نوێيه. پێويستمان به هاوكاريي سه‌ربازي، مرۆيي، ئابووري، هه‌واڵگري و ئه‌خلاقيي دۆستانمان هه‌يه له ده‌ره‌وه. ئێمه له ناوچه‌يه‌كدا ده‌ژين كه هه‌وڵي چه‌سپاندني ديموكراسي تێيدا تووشي گه‌لێك نشوستي بووه، مافي كه‌مايه‌تيي ئاييني و نه‌ته‌وايه‌تي سه‌رتاپا پێشێل ده‌كرێت، توندڕه‌ويي سياسي بۆته ته‌نها چاره‌ڕێ".
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زيران دووپاتى كرده‌وه كه هه‌رێمي كوردستان به به‌راورد له‌گه‌ڵ زۆر وڵاتي ديكه‌ي ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست، نموونه‌ي پڕۆسه‌ي ئاشته‌وايي و سنگفراوانييه، پاراستني ئه‌م ئه‌زموونه ئه‌ركي گشت لايه‌كي ديموكرات و ئازاديخوازه. پاراستني ئه‌زمووني هه‌رێمى كوردستان هيوا به زۆر كه‌س ده‌به‌خشێت كه ديموكراسي، لێبوورده‌يي، پێكه‌وه‌ژيان و پاراستني مافي كه‌مايه‌تييه‌كانيان به‌لاوه گرنگه و بايه‌خى پێ ده‌ده‌ن.
هه‌روه‌ها گوتى: "بێگومان ئه‌گه‌ر ئێمه له ده‌ره‌وه ته‌ماشاي ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست بكه‌ين، به تايبه‌ت له گۆشه‌نيگاى ميدياوه، ده‌بينين كوشتار له زۆر شوێن هه‌يه. به‌ڵام نابێت ئه‌و ڕاستييه‌ش له‌بير بكه‌ين كه هه‌رێمي كوردستان وه‌ك هێزێكي سه‌قامگيرى، ڕۆڵي چالاكي بينيوه له پانزه ساڵي ڕابردوو له عيراقدا".
ئه‌وه‌يشى به بير هێنايه‌وه كه له گه‌رمه‌ي شه‌ڕي نێوان شيعه و سوننه له عيراق، هێزه سياسييه‌كاني كوردستان هه‌وڵي دۆزينه‌وه‌ي خاڵي هاوبه‌شيان ده‌دا له نێوانياندا بۆ ئارامكردنه‌وه‌ي باري ئاسايش و سياسي له وڵاته‌كه‌دا. ماڵ و ئۆفيسي سه‌ركرده‌كاني كوردستان له به‌غدا كراوه بوو بۆ لێكنزيككردنه‌وه‌ي هێزه سياسييه‌كان له عيراقدا، به‌تايبه‌تى وه‌ك گوتى: "جه‌نابى سه‌رۆك كۆمار تاڵه‌بانى، له‌و كاته‌دا هه‌موو هه‌وڵى خۆى به‌گه‌ڕ ده‌خست بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و پێكهاتانه له يه‌كتر نزيك بكاته‌وه".
هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه دا كه هه‌ندێ له ميوانه بيانييه‌كان جار جار باسي ئاستي لێبورده‌ييي خه‌ڵكي كوردستان ده‌كه‌ن به هه‌موو پێكهاته‌كانيه‌وه به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌موو ناعه‌داله‌تيه مێژووييه‌ي به‌رامبه‌ريان كراوه. باسي خۆڕاگريي خه‌ڵكي ناوچه ناكۆكي له‌سه‌ره‌كان ده‌كه‌ن كه‌وا زياتر له ده ساڵه به پشووي درێژخايه‌نه‌وه چاوه‌ڕێي جێبه‌جێكردني مافێكي ده‌ستووريى خۆيانن بۆ ئه‌وه‌ى بگه‌ڕێنه‌وه سه‌ر زێدي باب و باپيرانيان.
جه‌ختيشى له‌وه كرده‌وه كه تا له تواناى هه‌رێمى كوردستاندا بێت به هاناي گشت پێكهاته‌يه‌كي عيراقه‌وه ده‌چێت و پاراستني ئه‌وانى وه‌ك پاراستني خه‌ڵك و خاكى كوردستانله قه‌ڵه‌م دا. ڕاشيگه‌ياند كه "ئه‌گه‌ر له ئه‌زمووني كوردستانه‌وه ته‌ماشاي ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست بكه‌ين، پێم وايه بتوانين بڵێين ناشتني تۆوي لێبورده‌يي و دۆزينه‌وه‌ي چاره‌سه‌ري گونجاو بۆ گرفته سياسييه‌كانمان به شتێكي مه‌حاڵ نابينن. پرسياري سه‌ره‌كيي ئه‌وه‌يه: چۆن بنه‌ماي هاوبه‌ش پێكه‌وه دياري بكه‌ين، له‌سه‌ري ڕێك بكه‌وين و پاشان ڕێزيان لێ بگرين؟".
هه‌روه‌ها باسى له‌وه كرد كه كاتێك باس دێته سه‌ر سيسته‌مێكي سياسيي نوێ له ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست، ده‌كرێت لێكۆڵينه‌وه له‌سه‌ر زۆر لايه‌ني ئه‌زمووني كوردستان بكرێت تاكو بزانرێت چۆن له‌سه‌ر ئاستي ناوچه‌كه سوودي لێ وه‌رده‌گيرێت. ئه‌وه‌شى گوت كه "له چوارچێوه‌ي جيۆپۆليتيكي ئاڵۆزي ناوچه‌كه، هه‌رێمي كوردستان ئه‌مڕۆ بۆته فاكته‌رێكي سه‌قامگيري و له مێژووي كورتخايه‌ني ئه‌زمووني ديمۆكراسيي خۆيدا، توانيويه‌تى ئه‌و ڕاستييه بسه‌لمێنێت كه هه‌رێمى كوردستان له ناوچه‌كه فاكته‌رى سه‌قامگيرييه بۆ هه‌موو ئه‌و وڵاتانه‌ى له ده‌وروبه‌رماندا ده‌ژين".
هه‌روه‌ها ڕوونى كرده‌وه كه كردنه‌وه‌ي كوردستان به ڕووي جيهاني ده‌ره‌وه‌دا، هانداني سه‌رمايه‌گوزاريي خۆماڵي و ده‌ره‌كي، ئابووريي هه‌رێمي گۆڕى. سياسه‌تي سه‌رده‌مانه‌ي نه‌وتي هه‌رێم تا ڕادده‌يه‌ك گرفتي كاره‌با و وزه‌ي له هه‌رێمى كوردستان چاره‌سه‌ر كرد و كوردستانيشي كرده ناوێك له‌سه‌ر نه‌خشه‌ي وزه له ته‌واوى جيهاندا. ئه‌م هه‌نگاوانه‌ش پێكه‌وه هيوايان به گه‌لي كوردستان و وڵاتاني دراوسێ به‌خشي كه ئاشتي و پێكه‌وه‌ژيان له ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاستدا مه‌حاڵ نييه.
به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى تيشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ى كه سێ مانگ له‌مه‌و پێش ئه‌زمووني ديموكراسي و پێكه‌وه‌ژياني ئاشتي و سه‌قامگيريى هه‌رێمى كوردستان له‌به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌ي مان و نه‌ماندا بوو، به‌ڵام بڕياري دۆستان و ديموكراسيخوازان بۆ به‌هاناوه‌هاتنى كوردستان، به‌ڵگه‌ي ئاشكرايه كه هه‌وڵي سياسي، سه‌ربازي، ئابووري و كۆمه‌ڵايه‌تيي چه‌ندين ساڵه‌ى هه‌رێمى كوردستان، بێهووده نه‌بووه. بۆيه ده‌كرێت لێكۆڵينه‌وه‌ي ورد بكرێت له‌سه‌ر له‌دايكبووني سيسته‌مي نوێي ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست و هه‌لومه‌رجي به‌ردوامبووني، به جه‌ختكردن له‌سه‌ر ئه‌زمووني هه‌رێمي كوردستان.
هه‌روه‌ها جارێكى ئه‌وه‌ى به بير هێنايه‌وه كه ساڵي 1991، كوردستانيان تووشي كۆڕه‌وێكي گه‌وره بوون؛ كاتێك ڕژێمي سه‌ددام حسێن هێرشي ڕاسته‌وخۆي كرده سه‌ر كوردستان پاش شكستهێنان له شه‌ڕي كوێت. به‌ڵام هێزي هاوپه‌يمانان ئه‌و كاته پاش ماوه‌يه‌كي كورت به‌هاناى گه‌لي كوردستانه‌وه هاتن و ناوچه‌ى (no-fly-zone)يان دروست كرد، بۆيه هه‌ندێك له دۆستاني كورد، باسي ئه‌وه‌يان ده‌كرد كه كۆمه‌ڵگه‌ي نێوده‌وڵه‌تي؛ به‌رپرسێتيي خۆي پياده كرد له پاراستني ميلله‌تێك كه خۆي ده‌سه‌ڵات و تواناي پاراستني خۆي نه‌بووه. هه‌ندێك ئه‌كاديمي و سياسه‌تمه‌دار ده‌يانگوت: ده‌كرێت بڵێين سيسته‌مي نوێي جيهانيي پاش جه‌نگي سارد؛ له‌سه‌ر به‌هاناهاتني گه‌لي كوردستان داڕێژرا.
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زيران داكۆكى له‌وه كرده‌وه كه ده‌كرێت ئه‌مڕۆش بگوترێـ سيسته‌مي سياسيي نوێي ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست؛ نه‌ك ته‌نها له‌سه‌ر به‌هاناهاتني هه‌رێمي كوردستانه‌وه داده‌ڕێژرێت، به‌ڵكو ئه‌زمووني پێكه‌وه‌ژيان، هه‌وڵي چه‌سپاندني بنه‌ماي ديموكراسي و فره‌يي و ڕێزگرتن له وڵاتاني دراوسێ و دۆزينه‌وه‌ي چاره‌سه‌ري ئاشتيخوازانه بۆ ته‌حه‌دداكان له ڕه‌شبيني به‌رامبه‌ر ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست كه‌مده‌كاته‌وه. هيواى پێده‌به‌خشێت كه ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاستيش ده‌توانێت هه‌نگاوي گه‌وره و بچووك به‌ره‌و ئازادي، سه‌ربه‌ستي و ديموكراسي بنێت.
له كۆتاييدا هيواى خواست كه ئه‌زمووني كوردستان ئه‌مجاره ببێته مه‌شخه‌ڵێك بۆ گه‌شبيني به‌رامبه‌ر ڕۆژهه‌ڵاتي ناوه‌ڕاست له‌سه‌ر بنه‌ماي ڕێزله‌يه‌كگرتن، سنگفراواني، هاوكاريي دژه‌تيرۆر، پاراستني مافي مرۆڤ و كه‌مايه‌تييه‌كان، ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ي وڵات، خزمه‌تگوزاري و سيسته‌مي فه‌رمانڕه‌واييي دروست و گونجاو له‌گه‌ڵ ژياني ئه‌م سه‌رده‌مدا.
پاشان به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زيران وه‌ڵامى چه‌ند پرسيار و تێبينييه‌كى ئاماده‌بووانى ديبه‌يته‌كه‌ى دايه‌وه.
More...
سەرۆك بارزانی هێزەكانی پێشمەرگەی لە هەردوومیحوەری مەخموور و گوێڕ بەسەر کردەوە
وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا له رێی ته‌له‌فۆنه‌وه په‌یوه‌ندی به سه‌رۆك بارزانی كرد
بڵاوکەرەوە جیهانییەکانی فیلم داوادەکەن فیلمی "مەردان" لە دنیادا بڵاوبکەنەوە
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە وەزیری بەرگریی بریتانیا دەكات
دوایین هەواڵەکان
- سهركۆمارى توركيا بهردهواميى پشتگيريى وڵاتهكهى بۆ عێراق و هه‌رێمى كوردستان دووپات كرده‌وه
- پەیامی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لە ساڵیادی ڕۆژنامەگەریی کوردیدا
- نێچيرڤان بارزانى: ده‌بێ نيشتمان كۆكهرهوهى ههموومان بێت
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى يهكێتيى ئهورووپا كۆبووهوه
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له باڵيۆزى فهرهنسا كرد
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات