ئەمڕۆ 3-3 كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان بەئامادەبوونی عادل موراد سكرتێری ئەنجومەنی ناوەند پێشوازیكرد لە عەلی ئەدیب وەزیری خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی حكومەتی عیراقی فیدراڵ و وەفدێكی هاوڕێی، كە پێكهاتبوون لە سەرۆكی شەش زانكۆی عیراق.
لە سەرەتای دیدارەكەدا جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان بەخێرهاتنی وەفدی میوانی كردو رایگەیاند: پێویستە ئەمجۆرە پەیوەندییانەی نێوان هەرێم و بەغدا بەردەوامبن و گفتوگۆ بكرێتە كلیلی چارەسەری هەموو كێشەكان.
لە بەشێكی تری وتەكانیدا كۆسرەت رەسوڵ رایگەیاند: لەسەر هەموولایەكمان پێویستە بایەخ بەخوێندن و توێژینەوەی زانستی بدەین و هاوكارو پاڵپشتی خوێندكاران بین بۆ بەرەوپێشبردنی رەوشی خوێندن و زانست لە وڵاتەكەماندا، بەئامانجی بەرەوپێشچونی زیاتر و گەیشتن بەترۆپكی ئاوەدانی و پێشكەوتن.
لای خۆیانەوە وەفدی میوان سوپاسی ئەم پێشوازییەی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستانیان كردو بە پێویستیانزانی كە هەموولایەك هاوكار و پاڵپشتی خوێندن و زانكۆكان بن بۆ بەرەوپێشبردنی وڵات.
ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە 3ـی 3ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بڕێت مەكگوورك یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق كرد.
لە دانیشتنێكدا سەرەتا یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق سوپاس و پێزانینی جێگری سەرۆكی ئەمەریكا و وەزیری دەروەی وڵاتەكەی بە سەرۆك بارزانی گەیاند بەهۆی ئەو ڕۆڵەی كە سەرۆك بارزانی لە یارمەتیدان و چارەسەركردنی پرسی پەنابەرانی سووریا گێڕاویەتی. هەر لەم دیدارەدا یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق ئەوەی ڕاگەیاند كە سەرۆك ئۆباما خۆشحاڵە كە پێشوازی لە سەرۆك بارزانی بكات لە هەر كاتێك كە نیازی سەردانی ئەمەریكایان هەبێت و هێمایشی بەوەدا كە هەوڵی جددی لە ئارادایە كە لە ئاییندەیەكی نزیكدا كۆنگریسی ئەمەریكا لەڕێی پڕۆژەیاسایەك كێشەی پێدانی ڤیزا بە هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بە یەكجاری چارەسەر بكرێت.
لەم كۆبوونەوەیەدا بارودۆخی سیاسیی عێراق و ناوچەكە و هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و هەروەها پەیوەندییەكانی نێوان بەغدا و هەرێم و كێشەی نەناردنی بودجەی هەرێم خرایە بەر باس و گفتوگۆ. پەیوەست بە بابەتی هەڵبژاردن یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق بە پێویستی زانی كە گشت لایەك هەوڵ بدەن هەڵبژاردن لە كاتی خۆی ئەنجام بدرێت و سەبارەت بە كێشەی نەناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم ئاماژەی بەوەدا كە وڵاتەكەی داوای كردووە ئەو گرفتە بە زووترین كات چارەسەر بكرێت و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بدرێت و ڕێگەیش بۆ دانوساندن و دیالۆگی هەردوو لا خۆش بكرێت.
لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە دەبێ هەڵبژاردن لە كاتی خۆیدا بكرێت و لەبارەی نەناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمیش سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە مووچەی فەرمانبەران هیچ پەیوەندییەكی بە ناكۆكییە سیاسییەكان نییە و حكوومەتی بەغدا وەك كارتی گوشار لەدژی هەرێم بەكاری دەهێنێت. ئەو بڕیارەی حكوومەتی بەغدا ناڕەوایە و پێشێلكردنی مافی هاووڵاتیانی هەرێمە و هیچ كەسێك بۆی نییە و ناتوانێ ئەم مافە زەوت بكات.
دوو شەممە, 03 ئازار 2014
به‌ناوی خوای گه‌وره‌و میهره‌بان
به‌بۆنه‌ی (23)یه‌مین ساڵیادی راپه‌ڕینی خه‌ڵكی كوردستان له به‌رامبه‌ر زوڵم و زۆری به‌عس و وه‌ده‌رنانی له خاكی كوردستان، گه‌رمترین پیرۆزبایی ئاراسته‌ی گه‌لی كوردمان ده‌كه‌م و هیواخوازم ئه‌م رۆژه مێژووییه ببێته هه‌وێنی یه‌كده‌نگی و كۆده‌نگی نیشتمانی به ئامانجی گه‌یشتن به ئاوات و ئامانجه‌كانی گه‌لی كوردمان.
روون و ئاشكرایه سه‌رهه‌ڵدانی كڵپه‌ی راپه‌ڕین به‌رهه‌می زوڵم و زۆری و چه‌وسانه‌وه‌ی چه‌ند ساڵه‌ی گه‌لی كوردمان بوو له‌لایه‌ن رژێمی به‌عسه‌وه‌و له‌و رۆژه‌دا به‌ره‌ی كوردستانی به هاوكاری و پاڵپشتی جه‌ماوه‌ری كوردستان توانی له رانیه‌ی ده‌روازه‌ی راپه‌ڕینه‌وه جاڕی ئازادی بداو له ماوه‌یه‌كی كورتدا سه‌رجه‌م شار و شارۆچكه‌كانی كوردستان ئازادكراو به‌رهه‌می ئه‌م راپه‌ڕینه‌یه كه ئه‌مڕۆ خاوه‌نی حكومه‌تی خۆمانین له هه‌رێمی كوردستاندا.
كوردستانیانی خۆشه‌ویست...
ئه‌مڕۆ كه هه‌موومان یادی راپه‌ڕینه مه‌زنه‌كه‌ی گه‌لی كورد ده‌كه‌ینه‌وه، پێویسته له‌سه‌ر هه‌موومان یه‌كڕیزی نێوماڵی كورد بپارێزین و له‌بیرمان بێ كه ئه‌وێ رۆژێ هه‌موومان له به‌ره‌ی كوردستانی به كۆده‌نگی سه‌رجه‌م لایه‌نه‌كان توانیمان بگه‌ینه ئامانجی خۆمان و ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ به‌رده‌وام بین له سه‌ركه‌وتن ده‌بێ هه‌میشه یه‌كڕیز و كۆده‌نگ بین و ئه‌م بۆنه‌یه بكه‌ینه بۆنه‌یه‌ك بۆ خزمه‌تكردنی خێزانی شه‌هیدان و وه‌فاداری بۆ شه‌هیدانی كورد و كوردستان.
له كۆتاییدا دووباره پیرۆزبایی خۆم ئاراسته‌ی تاك به تاكی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان ده‌كه‌م و ئومێد ده‌كه‌م بتوانین خزمه‌تی زیاتری كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان بكه‌ین و زیاتر له جاران رۆحی خه‌باتی سه‌رده‌می راپه‌ڕین و رزگاری كوردستان له ناخماندا په‌ره پێ بده‌ین و بیكه‌ینه ئامانجی گه‌یشتن به ئاواته‌كانمان، هه‌روه‌ك به پێویستی ده‌زانم سه‌ری رێز و نه‌وازش بۆ شه‌هیدان عه‌لی نه‌بی عه‌لی مام ره‌سول و سه‌رجه‌م شه‌هیدانی راپه‌ڕین دابنوێنین.
كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی
جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان
5/3/2014
چوار شەممە, 05 ئازار 2014
جه‌ماوه‌ری خۆشه‌ویستى كوردستان و ده‌ڤه‌ری تێكۆشه‌رى ڕاپه‌ڕین
23 ساڵ به‌سه‌ر ڕاپه‌ڕینه مه‌زن و مێژووییه‌كه‌ی جه‌ماوه‌ری كوردستاندا تێده‌په‌ڕێ، له‌م یاده پڕ شكۆیه‌دا پیرۆزباییه‌كى گه‌رم له ته‌واوی خه‌ڵكی كوردستان و پارت و لایه‌نه سیاسییه‌كان به‌گشتی و خانه‌واده‌ی سه‌ربه‌رزی شه‌هیدان و پێشمه‌رگه قاره‌مانه‌كانی كوردستان به‌تایبه‌تی ده‌كه‌ین.
23 ساڵ به‌ر له ئه‌مڕۆ گه‌لی كوردستان له كه‌مترین مافی سه‌ره‌تاییى خۆى بێبه‌ش كرابوو، بۆیه تێكڕا ڕژانه سه‌ر شه‌قامه‌كان و به پشتیوانیی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان و ڕێنوێنیی به‌ره‌ی كوردستانی و سیاسیی كورد، گورزێكی كاریگه‌ریان وه‌شانده ڕژێمی به‌عسى له‌ناوچوو و له ماوه‌یه‌كى كورتدا ته‌واوى ناوچه‌كانى كوردستانیان ئازاد كرد.
ڕاپه‌ڕینه شكۆداره‌كه‌ی ئاداری (1991) وه‌ڵامێكى مێژووییی خه‌ڵكی كوردستان بوو له به‌رامبه‌ر بێده‌نگیی كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی له ئاست هه‌موو ئه‌و زوڵم و سته‌م و پێشێڵكاریانه‌ی ده‌رهه‌ق به گه‌لى كوردستان ده‌كرا.
ڕاپه‌ڕین بووه هۆكار بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی نێوده‌وڵه‌تی بڕیاری 688 ده‌ربكات كه تیایدا ناوچه‌ی ئارام ده‌ستنیشان كرا و ڕژێمی به‌عسی ڕووخاو له سنووره‌كانی هه‌رسێ پارێزگای هه‌ولێر و سلێمانی و دهۆك كشایه‌وه. دواتریش به پاڵپشتیی دۆستان و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى، یه‌كه‌مین هه‌ڵبژاردنی ئازاد له هه‌رێمی كوردستان ئه‌نجام درا و دامه‌زراندنی په‌رله‌مان و دواتریش حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى لێ كه‌وته‌وه.
هه‌ردوو دامه‌زراوه‌ی شه‌رعیی په‌رله‌مانى كوردستان و حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له كاتێكدا دامه‌زران كه هه‌رێمى كوردستان خاوه‌ن ژێرخانێكى ڕووخاووى خاكێكى به‌سووتماككراو بوو، كه شوێنه‌وارى ڕووخانى زیاتر له 4000 گوند و ئه‌نفال و كیمیاباران به جه‌سته‌یه‌وه دیاربوو، به‌ڵام به ئیراده‌ى پته‌وى گه‌لى كوردستان توانرا به‌سه‌ر ئاسته‌نگ و قه‌یرانه‌كاندا زاڵ بین. ئه‌مڕۆش دواى 23 ساڵ له ڕاپه‌ڕین سه‌ره‌ڕای كه‌موكورتیه‌كان، ده‌توانین به سه‌ربه‌رزییه‌وه به‌رامبه‌ر میلله‌تی خۆمان بوه‌ستین و خه‌رمانی ده‌سكه‌وت و داهێنانی گه‌وره ببینین و كوردستانێك كه به‌عس به وێرانكراوی به‌جێی هێشت، ئاوه‌دان بكه‌ینه‌وه.
حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان هیچ كات ده‌ستبه‌رداری ئیراده‌ی چاكسازی و پێشخستنی ئه‌زموونه‌كه‌مان نه‌بووه و نابێت. له‌م چوارچێوه‌یه‌شدا هه‌نگاوی گه‌وره‌مان له بواری خزمه‌تگوزاری و پرۆسه‌ی ئاوه‌دانی و گه‌شه‌پێدانی وڵاته‌كه‌مان بڕیوه و به‌رنامه‌شمان به‌رده‌وامبوونه له‌سه‌ر هه‌مان سیاسه‌ت و نه‌خشه به ئاراسته‌ی خزمه‌تكردنی زیاترى هاوڵاتیان.
هه‌ر له‌م یاده پڕ شكۆیه‌دا حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان خوازیاره یادی ڕاپه‌ڕین ببێته سه‌ره‌تایه‌كی تازه بۆ پته‌وكردنی خه‌باتی هاوبه‌شی هه‌موو لایه‌ك كه خۆى له پێكهێنانى حكوومه‌تى تازهدا ده‌بینێته‌وه، بۆ ئه‌وه‌ى هه‌مووان به‌شدار بن له پرۆسه‌ى ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ى كوردسان و سه‌رخستنى ئه‌زموونه‌كه‌مان و به‌هێزكردنی برایه‌تی و ته‌بایی و پاراستنی یه‌كڕیزیی گه‌لی كوردستان له‌پێناو به‌دیهێنانی ئامانجه‌كانماندا.
به‌رز و پیرۆز بێت یادی ڕاپه‌رین و دروود بۆ گیانی پاكی شه‌هیدانی ڕاپه‌ڕین و بزاڤى ڕزگاریخوازى كوردستان.
ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌ریمى كوردستان
4ى ئادارى 2014
بەڕێزان ئەم كاتەتان باش،
وهه‌موو لایەك بەخێر بێن بە سەرچاو..
دەمەوێ بەخێرهاتنێكی تایبەتی برای خۆشەویستم كاك داود ئۆغڵو بكەم كە لە توركیاوە بۆ بەشداریكردن لەم كۆنفرانسە هاتە سلێمانی و تەشریفی هێنا، ئێمە بە ناوی هەرێمی كوردستان و شاری خۆشەویستی سلێمانی، زۆر بە گەرمی بەخێرهاتنی دەكەین و ئەمە یەكەم جارە سەردانی سلێمانی دەكات. بەخێرهاتنی هەموو ئەو بەڕێزانە دەكەم كە ئەمڕۆ تەشریفیان هێناوە.
دكتۆر داون كێڵ، سەرۆكی زانكۆی ئەمەریكی لە عێراق- سلێمانی و، دكتۆر بەرهەم ساڵح، سەرۆكی فەخریی زانكۆ، بە گەرمی سوپاسیان دەكەم بۆ بانگەێشتكردنم.
ناونیشانی ئەم كۆنفرانسە (ڕێدەربازكرن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا) بەلامەوە گرنگە. بە دەرفەتی دەزانم چەند بابەت و پرسیارێك بخەمە ڕوو، بۆ ئەوەی ئەگەر بكرێت، ببێتە بابەتی گفتوگۆی ئەم كۆنفرانسە.
(ڕێدەربازكرن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ؟)
ئەم ناونیشانە دروازەیەكی گەورە و فراوانە بۆ بابەتی جیاجیای گفتوگۆ، لە كاتێكدا ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە هەموو قۆناغێك پتر پێویستی بە گەشەپێدانی ژیانێكی مێژووییی نوێ هەیە.
ئەو گرفتانەی ئێستا ئەم ناوچەیە ڕووبەڕووی دەبنەوە، وردبینیی تایبەتیان دەوێت بۆ لێ تێگەیشتن و شیكردنەوە و هەڵسەنگاندیان. تەنها بەو شێوەیە سەركردەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەتوانن دووبارە هەوڵی دروستكردنەوەی پێكهاتەی سیاسی و ڕێكخستنی كۆمەڵایەتی بدەن، لەسەر بنەما و بناغەی سەردەمیانە بۆ هێنانەدی بناغەیەكی سەردەمیانە بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری لە هەریەك لە وڵاتانی ناوچەكەدا.
هەرێمی كوردستان وەك بەشێك لە عێراقی فیدراڵ، دوو پرسیاری سەرەكیمان لا دروست دەكات.
یەك : ئایا ئەم وڵاتە وەك دەوڵەتێكی دیموكراتی فیدراڵ دەمێنێتەوە؟
دوو: ئایا تێكچوونی باری ئاسایش، ئابووری و سیاسیی ئەم وڵاتە لە چ ئاستێكدا دەبێتە هەڕەشەی لەبەریەك هەڵوەشاندنەوەی ئەو دەوڵەتەی ئێمە یانزدە ساڵە هەوڵی دروستكرنەوەی دەدین و قوربانیمان بۆ داوە؟
ئێمە لە عێراقی پێش 2003 ڕۆژگارێكی ناخۆشمان بینی و بەردەوام لەژێر ترس و هەڕەشەی مان و نەماندا دەژیاین. پاش ڕووخانی ڕژێمی بەعس، قۆناغی ڕزگاربوون هاتە كایەوە كە بە هاوكاریی هێزەكانی هاوپەیمانان، لە سەروویانەوە ئەمەریكا پارێزگاری لێ دەكرا. بەڵام ئەمڕۆ عێراق پتر لە دەوڵەتێك دەچێت كە بەرەو داڕمان دەچێت. ناوچەیەكی فراوان لە عێراق، گرفتی ئاسایش و كەمیی خرمەتگوزاری و دامەزراوەی حكوومەتی، وای كردووە دەوڵەت خەریكە تەواو دەسەڵاتی نەمێنێت بەسەریاندا. ئەمە بۆتە هۆی ململانێیەكی قووڵ و ڕووخێنەر لە نێوان پێكهاتە و لایەنە سەرەكیەكاندا. بەداخەوە نەبوونی ستراتیژییەكی كارا و چالاك لە كاتی گەڕان بە دوای چارەسەری كێشەكاندا، زۆر خەڵكی ئەم وڵاتەی تووشی نائومێدی كردووە دەربارەی ئایندەیەكی هاوبەش بۆ هەموو عیراق.
بێگومان ئێوە باش دەزانن كە بەرژوەندیی گەلی كوردستان ڕاستەوخۆ بەندە بە وەڵامی ئەم پرسیارەوە!. چارەسەری ئەم كێشانە هەڵوێستی هەرێمی كوردستان دیاری دەكات لە پڕۆسەی پێكەوەژیانمان لە چوارچێوەی عێراقێكی دیموكراتی فیدراڵدا.
ئێمە لە سەرەتای پڕۆسەی ئازادیی عێراقەوە بیروبۆچوونی خۆمان ئاشكرا كردووە: بەدڵنیایەوە چەندین جار، بە قسە و بە كردار، گوتوومانە ئێمە پابەندین بە عێراقێكی دیموكرات، فیدراڵ و فرەیی، كە تیایدا ماف و ئازادییە دەستوورییەكانمان پارێزراو بێت. پابەندین بە دەستووری نوێی عێراق، واتە پابەندین بە پڕۆسەی ئاشتیی سیاسی، كۆمەڵایەتی و ڕێزگرتن لە ڕای خەڵكی ئەم وڵاتە. ئێمە نابێت ئەو ڕاستییە لەبیر بكەین كە چوار لە پێنجی دەنگدەران لە عیراق، دەستووری نوێی وڵاتەكیان لە ڕێفراندۆمی ساڵی 2005دا پەسەند كردووه. ئەركی سەرشانی گشت هێزە سیاسییەكانی عێراق و وڵاتانی دراوسێ و پشتگیرانی دیموكراسییە لە دونیا، كە هەوڵ بدەن دەستوور پێشێل نەكرێت، یاری پێ نەكرێت، نەبێتە داردەستی هێچ لایەنەكی سیاسی لە خزمەتی مەبەستی حزبی، یان تاكە كەسیدا.
نامەوێت كاتی ئێوە بگرم و بچمە وردەكاریی ئەم پرسەوە، بەڵام ئێمە مەترسیمان هەیە لە ئایندەی عێراق. نیگەرانین لە په‌یوەندیمان لەگەڵ حكوومەتی فیدراڵ، ئێمە هاوبەشین لەم وڵاتەدا، هاوبەشین لە حكوومەتی فیدراڵدا، بەڵام بەداخەوە هەست بە نائومێدی دەكەین دەربارەی چۆنیەتیی هەڵسوكەوتی حكوومەتی فیدراڵ لەگەڵ مافی دەستووریی هەرێمی كوردستاندا.
لە ماوەی دە ساڵی ئازادیی عێراقدا، ساڵ بە ساڵ كێشەی نێوانمان بەرەو گرژی چووە، چەندین جار هەڕەشەی ڕاستەوخۆمان بیستووە، ئەم جۆرە ڕەفتارانە نە خرمەتی لێكگەیشتن دەكات، نە دەبێتە بنەمای دروست بۆ دۆزینەوەی چارەسەری گونجاو لە چوارچێوەی دەستووری فیدراڵی عیراقدا. وەك گشت لایەنێكی دیكە، ئێمەش خاون بەشین لەم وڵاتەدا، ئێمەش قوربانیمان داوە و بەردەوام قوربانی دەدین بۆ دابینكردنی ئاسایش لە عێراقدا و بۆ ئاشتبوونەوەی سیاسی، بۆ گەشەی ئابووری، بۆ دابینكردنی سەقامگیری لەم وڵاتەدا.
ئێستاش لە گفتوگۆكانمان لەگەڵ بەغدا بەردەوام دەبین بۆ ئەوەی بگەینە ڕێگەچارەسەرێكی هاوبەش بۆ گرفتەكان. ئێمە بەكارهێنان و سوودوەرگرتن لە سەرچاوە سروشتیەكانی ئەم هەرێمە، بە مافێكی دەستووریی خۆمان دەزانین، لەم ڕووەشەوە بۆ هەموو لایەكمان ڕوون كردووەتەوە و دەمەوێ لێرەدا دیسان دووپاتی بكەمەوە كە ئێمە بۆ دواوە ناگەڕێنەوە و دەستبەرداری مافەكانمان نابین بەپێی دەستووری عیراق، بەڵكوو ئەوەی ئێمە دەمانەوێت لە عیراقدا لێكگەیشتن و پێكەوەكاركردنە بەپێی دەستوور، نە‌ك بەپێی بۆچوونی كەسی و هەوڵدان بۆ پەیڕەوكردنی سیستەمێكی تاكڕەوی لە دەسەڵات و مەركەزیەت، كە ئیتر لای ئێمە ئەم بیرۆكەیە كۆتایی پێهاتووە و هەرێمی كوردستان هیچ كاتێك ئامادە نیە لەم بوارەدا بۆ دواوە بگەڕێتەوە، هەر ئەمە پرەنسیپانەش بنەمای كار و پەیوەندیی ئێمەیە لەگەڵ حكوومەتی بەغدا و لەگەڵ تەواوی لایەنەكانی سیاسی لە عێراقدا.
هاوكات ئەوە دووبارە دەكەینەوە كە پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ لایەنە جیاجیاكان لەسەر حیسابی یەكتری نیە و ئێمە نابینە بەشێك لە ململانێ، بەڵكوو ئێمە بۆ بەدەستهێنانی سەقامگیری و لێكگەیشتنی هاوبەش و لە هەمان كاتیشدا بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان، كار دەكەین.
ئێمە بە جددی نیگەرانین كە ئەمڕۆ لە بەغدا قووتی خەڵكی كوردستان وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بەكار دێت، ئێمە بە جددی هەست بە نیگەرانی دەكەین لەوەی كە تاكە كەس لە بەغدا بڕیاری ئەوە دەدەن قووتی خەڵكی كوردستان نەدەن و ئەم كارتە وەكوو فشارێك بۆ سەر هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بەكار دێنن، ئەمەش لە لایەن خەڵكی كوردستان و هەموو هەرێمی كوردستانه‌وه بە شێوەیەكی گشتی بە هیچ شێوەیەك قابیلی قبووڵ نیە.
ئەوەی ئێمە لە عیراقدا لێی دەترساین، ڕووی دا، ئەوە بوو بە تەواوی كە ئێمە لێی دەترساین، ئێمە دەترساین ڕۆژێك بە میزاجی تاكە كەسی و میزاجی یەك نەفەر وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هەرێمی كوردستان بێن و بڵێن قووتی خەڵكی كوردستان كە بەشێكن لە فەرمانبەرانی عیراق بە پێی دەستوور و بەپێی یاسا دەبێت مووچەی ئەو خەڵكە بدرێت، یەك تاكە كەس بڕیاری ئەوە دەدات ڕایبگرێت و ئەو مافە بە خۆی دەدات كە نەیدات. مەترسیی ئێمە لە عیراقدا ئەوە بوو، ئێمە ئەوەشمان بینی، لەبەر ئەوە هەرێمی كوردستان لەوەدا جددییە كە جارێكی دیكە بەرەو دواوە ناگەڕێتەوە .
لە دوای پرۆسەی ئازادكردنی عێراق، زۆر وڵات و لایەنی دەرەكی هەوڵیان دا ئەجێندای خۆیان لە عێراق بسەپێنن، بەڵام ئێمە كاری جددیمان بۆ پاراستنی سەروەریی ئەم وڵاتە كردووە. ئێمە دەمانەوێت پەیوەندییەكی دۆستانەمان لەگەڵ دراوسێكانمان هەبێت، بەڵام نابینە بەشێك لە ململانێ و پەیوەندییەكانیشمان لەسەر حسابی ئەوانی دیكە نابێت. بەڵكوو ئێمە ئەجێندای تایبەتی خۆمان هەیە، كە ئەویش پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان و خزمەتكردنی ئەم گەلەیە لە چوارچێوەی عێراقێكی دیموكراتی فیدراڵی فرەییدا.
هەر لەم ڕووەشەوە دابینكردن و هەوڵدان بۆ سەقامگیری و ئارامی لە ناوچەكەدا بە گرنگ دەزانین، بۆ ئەم مەبەستەش كاری جددیمان كردووە بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەكانمان لەگەڵ دراوسێكانمان لەسەر بنەمای لێكگەیشتن و بەرژەوەندیی هاوبەش، هەروەك چۆن كار دەكەین بۆ پەرپێدانی پەیوەندییەكانمان لەگەڵ وڵاتانی دیكەی جیهاندا.
لەم ڕوانگەیەشەوە حكوومەتی هەرێمی كوردستان پێشوازی بە جددی لە ڕێكەوتنی بەراییی گرووپی 5+1 دەكات و پێمان وایە فاكتەرێكی گرنگە بۆ ئارامی و سەقامگیریی ناوچەكە. هاوكات حكوومەتی هەرێم كرانەوەی دەوڵەتی كۆماری ئیسلامیی ئێران بە ڕووی كۆمەڵگای نێودەوڵەتیدا، وەك وڵاتێكی دراوسێ بە گرنگ دەزانێ و پێمان وایە دەبێتە فاكتەرێكی گرنگ بۆ سەقامگیری و پێشكەوتن لە ناوچەكە.
هەروەها بەرەوپێشچوونی پەیوەندییەكانمان لەگەڵ كۆماری توركیا لە بەرژەوەندیی هەرێمی كوردستان و عێراقدایە كە ئەمەش لە خزمەتی سەقامگیری و لە یەكتر تێگەیشتنی زیاتر دەبێت بۆ هەردوولا و بۆ عیراق بە شێوەیەكی گشتی و وڵاتی توركیا.
دووەم پرسیارمان ئەوەیە:
ئایا دەرئەنجامەكانی ناسەقامگیری و توندوتیژیی بەردەوام لە سووریا، دیارە؟ بەتایبەتی ململانێكانی ئێستا، هیچ ئاماژەیەكی وا نێشان نادەن كە بەم زووانە بارودۆخ كۆتایی بێت!.
لای هەموان ئاشكرایە كە دەیەكانی سەدەی ڕابردوو پڕ بوون لە بێهیوایی، لە ململانێی سیاسی، لە كودەتای سەربازی، لە شۆڕشی ناوچەیی، لە كێشمەكێشی ئایدیۆلۆژی و پڕوپاگەندە و بەرزكردنەوەی هێمای ناوەڕۆك بەتاڵ و جەنگی سارد. ئێستاش لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، شێوە شڵەژانێك لە ئارادایە، هەرچەندە لە ناوچەیەكی پڕ لە كێشە و ململانێی ئایدیۆلۆژی و مەزهەبیی وەك ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، پڕیشكەكانی بەر هەموومان دەكەوێت، بەڵام كاری جددی دەكەین لە حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ خۆپاراستن لەو شڵەژانە و ناچینە نێو ململانێكانەوە و هەوڵی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان دەدەین.
قەیرانی سووریا كە عەقلانیەتی پشتگوێ خستووە، كاریگەریی نەرێنی زۆری لەسەر وڵاتانی دراوسێی هەبووە، بەتایبەتی لە ڕووی بەردەوامیی لێشاوی ئاوارەبوونی هاووڵاتیانی ئەو وڵاتە.
نەبوونی بڕیاری سیاسیی جددیی یەكلاكەرەوە سەبارەت بەم قەیرانە، هۆكارێكی سەرەكییە بۆ بەرفراوانبوونی ململانێ، هۆكارێكیشە بۆ زیادبوونی هێزە توندڕەوەكان كە كاریگەریی خراپی لەسەر ناوچەكە هەیە و هەروەها كاریگەریی خراپی بەسەر تەواوی جیهاندا دەبێت، ئەمەش وێڕای لاوازی و بەشبەشبوونی ئۆپۆزسیۆنی سووریا و هاوكات ململانێی هێزە نێودەوڵەتی و ناوچەییەكان لەم وڵاتەدا كە بەداخەوە دۆخەكەیان ئاڵۆزتر و مەترسیدارتر كردووە.
بە هۆی ئەم قەیرانەشەوە ئێستا ئاوارەكانی سووریا نزیكەی یەك لەسەر چواری خەڵكی لوبنان پێك دێنن. لە ئوردن هەمان گرفت هەیە و دەیان هەزار ئاوارەی سووریا ئێستا لەو وڵاتە دەژین. هاوكات هەرێمی كوردستان زیاتر لە "دوو سەد و پەنجا هەزار" ئاوارەی سووریای لەخۆ گرتووە، بۆیە بۆ كەمكردنەوەی كێشە و گرفتەكانیان و بۆ بەدەستهێنانی بارودۆخێكی گونجاو بۆ ئەو ئاوارانە لە ڕووی مرۆییەوە، حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەموو هەوڵێك دەدات.
لە هەمان كاتدا ئەم قەیرانەی سووریا بووەتە هۆی گەڕانەوەی سەدان چەكداری شەڕكەری ڕێكخراوی تیرۆریستیی قاعیدە و چەكدارانی دیكەی توندڕەو بۆ ئەم ناوچەیە، ئێستاش ژمارەیەكی بەرچاو لەو چەكدارانە هاتوونەتەوە ناو سنووری عێراق و ئەو ناوچانەیان كۆنترۆڵ كردووە كە حەوت ساڵ پێش ئێستا بەهۆی هەڵمەتەكانی هێزەكانی ئەمەریكاوە، بەجێیان هێشتبوو.
پرۆسەی ئاشتی كە لە جنێف دەستی پێكردووە پێمان وا نیە ئەمە به‌س بێت. ئەو هێز و وڵاتانەی كاریگەرییان بەسەر دۆخی سووریادا هەیە، پێویستە دەسەڵاتی خۆیان بۆ كۆتاییهێنان بەو تراژیدیا مرۆییە بەكار بهێنن، بۆ ئەوەی دووبارە ئاسایش لە سووریا بەرقەرار بێ، چونكە بەردەوامبوونی ئەم قەیرانە دەبێتە هۆی ڕاكێشانی تەواوی ناوچەكە بۆ ناو تەنگژە و ئاژاوە، كە ئێستا لەو وڵاتەدا هەیە.
بەڕێزان..
ئەمڕۆ ئێمە لە هەرێمی كوردستان سەرقاڵی دامەزراندنی كابینەی نوێی حكوومەتی هەرێمی كوردستانین، لەگەڵ تەواوی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان خەریكی ئاڵوگۆڕكردنی بیروبۆچوونەكانمانین و لە گفتوگۆی بەردەوامداین. ئێمە كار بۆ دامەزراندنی كابینەیەكی بنكەفراوان دەكەین كە تەواوی لایەنە براوەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تیایدا بەشدار بن، ئەم پرۆسەیە‌ش كاتی پێویست بووە، بەڵام هەنگاوەكان باش بەرەو پێشەوە چوونە.
ئێمە دەمانەوێت چوار ساڵی داهاتوو، ناوخۆی هەرێمی كوردستان ئارام و سەقامگیر بێت، دەمانەوێت تەواوی لایەنەكان لە پرۆسەی حوكمڕانی و بەرەوپێشبردنی ئەم هەرێمە بەشداریی تەواویان هەبێت و پێكەوە كار بكەین بۆ پەرەپێدانی سیستەمی دیموكراسی لە هەرێمەكەماندا، هەر ئەمەش وای كردووە لەگەڵ تەواوی لایەنە سیاسییەكانی هەرێم لە گفتوگۆی بەردەوام بین، بۆ گەیشتن بە ئەنجامێك كە لە ئاستی بەرژەوەندی و خواستی گەلی كوردستاندا بێت.
كۆمەڵگای كوردستان و سەركردایەتیی سیاسیی هەرێمی كوردستان تەواو هەست بە گۆڕانكارییەكان دەكەن و زۆر بە جددی وەریاندەگرن و خوێندنەوەیان بۆ دەكەن بەمەبەستی چۆنیەتیی مامەڵەكردن لەگەڵ ڕووبەڕووبوونەوە هەنووكەییەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و گرفتەكانی ئایندە، بە جۆرێك كە بەرژەوەندیی گەلی كوردستان تیایدا پارێزارو بێت.
سێیەمین خاڵ كە جێگەی سەرنج و بایەخە، هەردوو وڵاتی توركیا و ئێرانن كە درواسێی ئێمەن. هەردوو دەوڵەت وەك دەسەڵاتێكی هەرێمی ڕۆڵ دەبینین كە لە داهاتووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا سەنگی خۆیان هەیە. هەندێك كەس لەو باوەڕەدان كەوا جۆرێك لە هاوكاری لە نێوانیاندا هەیە، هەندێكی دیكەش بۆچوونیان وایە كە پێشبڕكێ لە نێوانیاندا هەیە، ئەمە وێڕای ڕۆڵ و كاریگەریی سعوودیە و وڵاتانی دیكەی ناوچەكە.
پرسیار ئەوەیە:
ئایا ئامانج و بەرژەوەندییەكانی توركیا و ئێران چین و دەتوانن چ ڕۆڵێكی ئەرێنی ببینن لە كەمكردنەوەی ململانێكان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا؟!
لە كاتێكدا زۆرێك لە ئێمە ئەمە وەك ئاماژەیەكی هاندەر دەبینین، بەڵام خەڵكی دیكەش هەن كە نیگەرانن لەوەی كاریگەریی زیاتری ئەوان لەوانەیە ببێتە هۆی دروستبوونی پێشبڕكێ و ناسەقامگیریی پرۆسەكە و هەر لایەنێك هەوڵ بدەن بۆ فراوانكردنی سنووری ئابووری و سیاسیی خۆیان لەسەر حسابی ئەوەی دیكە. هاوكات ناكرێت ڕۆڵ و كاریگەریی فاكتەری دەرەكی نادیدە بگیرێت لەو كێشە و ململانێیانەدا كە هەندێكیان ئایدیۆلۆژی، یاخود ئایینی و مەزهەبین.
دوا پرسیار وەك یەكێك لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەوەیە: ئایا ئاستی بەرژەوەندی و كاریگەریی ئەمەریكا لەم هەرێمەی ئێمە چیە و چەندە، هەروەها ئێمە پێشبینی چ جۆرە سەركردایەتی و پشتگیرییەك لە ئەمەریكا دەكەین؟
ئیدارەی پێشووی ئەمەریكا تێڕوانینی تایبەتی هەبوو لەسەر دووبارە داڕشتنەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام بە خوێندنەوەی سیاسەتی ئیدارەی ئێستای ئەمەریكا دەركەوت كە ڕوانگەیەكی جیاواز هەیە. لەوانەیە بوونی تەكنەلۆژیای نوێی نەوت و گاز، وا لە ئەمەریكا بكات كەمتر پشت بە سەرچاوەكانی وزەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ببەستێت كە لەوانەیە دەرئەنجام ببێـتە هۆی كشانەوەی گشتگیری ئەمەریكا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست!.
بۆیە دەبێت بپرسین:
ئایا لە چەند ساڵی داهاتوودا، سیاسەتی ئەمەریكا و ئەورووپا بەرامبەر بە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەرەو چ ئاقارێك دەڕوات؟!
بەڕێزان،
ئەو خاڵانەی ئاماژەم پێدان، چەند پرس و پرسیارێكن كە پێویستە سەركردەكان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕەچاوی بكەن و خۆیانی بۆ ئامادە بكەن. گومان لەوەدا نیە كە چەندین بابەتی دیكەش هەن كە ئێوە لە ماوەی ئەم هەفتەیەدا گفتوگۆیان لەبارەوە دەكەن، دڵنیاشم لەوەی ئەم كۆنفرانسە سەركەوتن بەدەست دەهێنێت، چونكە ژمارەیەكی بەرچاو لە زانستخواز و توێژەر و شرۆڤەكارانی سیاسی و بەرپرسانی حكوومەت و ڕۆژنامەنووسان، لە ناوەوە و دەرەوەی هەرێمی كوردستان، تیایدا بەشدار دەبن.
لە كۆتاییدا دەستخۆشی لە زانكۆی ئەمەریكا لە عێراق ـ سلێمانی و سەنتەری IRIS دەكەم بۆ سازكردنی ئەم كۆنفرانسە لە شاری سلێمانی و كۆكردنەوەی ئەم میوانە تایبەتانە لەسەر مێزی گفتوگۆكردن. هیوای سەركەوتنتان بۆ دەخوازم لە كار و شرۆڤەكانتاندا و هیوادارم ئەنجامی باش بەدەست بهێنن.
زۆر سوپاس .
سێ شەممە, 04 ئازار 2014
دوایین هەواڵەکان
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و دوو گرووپى پهرلهمانتارانى ئهڵمانى كۆبوونهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و سهرۆك وهزيرانى ئهرمهنستان تاوتوێى پهيوهندييهكان دهكهن
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ خاوهنشكۆ شاى ئوردن كۆبووهوه
- كارنامهى سهرۆك نێچيرڤان بارزانى له كۆنفرانسى ئاساييشى ميونشن تهواو بوو
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: عێراق و هه‌رێمى كوردستان، پێويستييان به يهكێتيى ئهورووپايه