"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران له‌گه‌ڵدکتۆر "وەلی مه‌حموود حه‌مه‌د" سەرۆکی زانکۆی کۆیەکۆبۆوە.
رۆژی پێنجشەمە رێکەوتی (٢١/٤/٢٠١٦) شاندی زانکۆی کۆیە لە هەرێمی کوردستانبە سەرۆکایەتی دکتۆر "وەلی مه‌حموود حه‌مه‌د" سەرۆکی زانکۆی کۆیە کە لە لایەن زانکۆی ته‌کنیکی ئیسفه‌هانه‌وە بانگهێشتی وڵاتی ئێران کرابوون، سەردانی نووسینگەی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە شاری تارانیان کرد و لە لایەن "نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تارانبه گەرمی پێشوازییان لێکرا.
لە دانیشتنەکەدا شاندی زانکۆ کۆیە وێرای سوپاس و پێزانینیان بۆ نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، باسیان لە سەردانەکەیان بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران کرد.
لەلای خۆیەوە "نازم دەباغ"ئامادەیی نوێنەرایەتی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تارانیدووپات کردەوە بۆ هاوکاریی کردن و بە دواداچوونی کارەکانی زانکۆی کۆیە لە کۆماری ئیسلامی ئێران.
مەنسوور جیھانی ـ "نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران ڕایگەیاند: لە نێوان حکوومەتی ھەرێمی کوردستان و وڵاتی ئێران لە بواریی نەوت و گازدا ڕێککەوتنێک واژۆ دەکرێت.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران لەمبارەیەوە بە ئاژانسی ھەواڵی زاگرۆسی ڕایگەیاند: شاندیی وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان پێکھاتوو لە "تەھا زەنگەنە" جێگریی وەزیر، سەردانی تارانی پێتەختی ئێرانی کرد و لەگەڵ شاندیی وەزارەتی نەوتی کۆماریی ئیسلامی ئێران پێکھاتوو لە: دکتۆر مەنووچێھری ڕاوێژکاریی وەزیری نەوت، ئاغای ڕەمەزانی و ھەروەھا پسپۆڕانی شارەزا لە بواریی نەوت و گاز کۆبوونەوە و سەبارەت بە ھەناردەکردنیی نەوت و گازیی سرووشتیی ھەرێمی کوردستان لە ڕێگای ئێرانەوە بە تێرووتەسەلی وتووێژیان کرد و سەردانە دوو ڕۆژییەکەیان بە سەرکەوتوویی کۆتایی پێھات.
گوتیشی: ھەر لەم کۆبوونەوەیەدا بڕیاردرا کە دوو لایەن لە داھاتوو درێژە بە کۆبوونەوەکانیان بدەن بۆ ئەوەی کە بە تێگەیشتنێکی ھاوبەش بگەن چونکە ئەم بابەتە لە لایەنی تەکنیکییەوە پێویستی بە کۆبوونەوەی زیاتر ھەیە و لایەنی ئێرانی داوای کرد کە مانگی داھاتوو دوایین کۆبوونەوەی نێوانیان ئەنجامبدرێت و لە کۆتاییدا لە نێوان وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان و وەزارەتی نەوتی ئێران ڕێککەوتنێکی ھاوکاریی واژۆ بکرێت.
نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان سەبارەت بە سەردانیی شاندیی وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان بۆ نووسینگەی نوینەرایەتیی ھەرێمی کوردستان لە شاری تاران گوتیشی: لەم دیدارەدا بەگشتیی باس لە گرینگیی پەیوەندییەکانی نێوان حکوومەتی ھەرێمی کوردستان و کۆماریی ئیسلامی ئێران کرا و سوپاسی ڕۆڵی نوێنەرایەتی حکوومەتی ھەرێمی کوردستانیان کرد لە ھاوکارییکردن بۆ سەرکەوتنی ئەم پڕۆسەیە.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە ئێران لە کۆتاییدا ڕایگەیاند: لە کۆبوونەوەی شاندیی وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لەگەڵ شاندیی وەزارەتی نەوتی ئێران بڕیاردرا کە لە یەکەم ھەنگاودا نەوتی پێویستی پاڵاوگەکانی تەورێز و کرماشان لە لایەن حکوومەتی ھەرێمی کوردستانەوە دابین بکرێت و پاشان نەوتی ھەرێمی کوردستانیش ڕەوانەی پاڵاوگەکانی تاران و ئەراک بکرێت و لە درێژەی کۆبوونەوەکەشدا بڕیاردرا کە نەوتی ھەرێمی کوردستان لە ڕێگای تەنکەرەوە ڕەوانەی ئێران بکرێت و لە دوایین ھەنگاودا ھێڵی گواستنەوەی نەوتی ھەرێمی کوردستان بۆ ئێران سازبکرێت.
لە لایەن رووداو ـ دوێنێ کاژێر 7:13 –"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، دەڵێ: دوای پشووەکانی نەورۆز لە ئێران شاندە پێوەندیدارەكانی نێوان هەولێر و تاران لەبارەی هەناردەکردنی نەوتی کوردستان لە رێگەی ئێرانەوە دەست بە گفتووگۆكانیان دەكەنەوە.
"نازم دەباغ" رەتیشیدەکاتەوە گفتووگۆکان بە بنبەست گەیشتبن و دەشڵێ، بڕیارە دانیشتنی دیكە بكرێ و بزانرێ گفتووگۆكان بەچی دەگەن و ئاشکراشی دەکات، گفتووگۆی ئێستا بەگشتی بۆ تێپەڕبوونی نەوتە لە رێگەی ئێرانەوە و هێنانی گازە لە ئێرانەوە بۆ هەرێمی كوردستان، بەڵام ئەو قەیرانەی ئێستا لە هەرێمی كوردستان هەیە، گفتووگۆكانی خاوكردووەتەوە.
نازم دەباغ، نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران:
دوای پشووەكانی نەورۆز گفتوگۆكانی تاران و هەولێر دەستپێدەكەنەوە
ئێران بەڕوونی قسەی خۆی لەبارەی ریفراندۆمەوە كردووە داوام كردووە حكوومەتی هەرێمی كوردستان قەرزەكانی بە نەوت بداتەوە.
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران رایگەیاند، دوای تەواوبوونی پشووی نەورۆز گفتووگۆكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامیی ئێران لەبارەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی
كوردستان لە رێگەی ئێرانەوە، دەستپێدەكەنەوە.
"نازم دەباغ" لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) رەتیكردەوە گفتووگۆكان بە ئەنجامی كۆتایی گەیشتبن و گوتی لە 4 و 5ی مانگی نیسان پشووەكان كۆتاییان دێت و "شاندە پێوەندیدارەكان دەست بە گفتوگۆكانیان دەكەنەوە،
چونكە ئەوەی هەیە تاوەكوو ئیستا گفتووگۆیە و مەسەلەكە باسكراوە و قسەی لەسەر دەكرێ، بڕیارە دانیشتنی دیكە بكرێی و بزانرێی گفتووگۆكان بەچی دەگەن".
حكوومەتی هەرێمی كوردستان، لە رێگەی بەندەری جەیهانی توركییەوە نەوتی خۆی رادەستی كۆمپانیا جیهانییەكان دەكات كە بەرزترین ئاستی هەناردەكردنیش لەو رێگەیەوە نزیك بووەوە لە 700 هەزار
بەرمیل لە رۆژێكدا. بەڵام لە نێوخۆی هەرێمی كوردستان، پشتبەستن بە تاكە دەروازەیەك رەخنەی بەدوای خۆیدا هێنا و بەپێویست دەزانرێ، حكوومەتی هەرێمی كوردستان رێگای دووەمیش هەڵبژێرێ كە ئێرانە.
پرسی هەناردەكردنی نەوت لە رێگای ئێرانەوە، لەو كاتەوە گەرم بووە كە گەمارۆ ئابوورییەكانی سەر ئێران لادران. نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران دەڵێ "گفتووگۆی ئێستا بەگشتی بۆ تێپەڕبوونی نەوتە لە رێگەی ئێرانەوە و هێنانی گازە لە ئێرانەوە بۆ هەرێمی كوردستان، بەڵام ئەو قەیرانەی ئێستا لە
هەرێمی كوردستان هەیە، گفتووگۆكانی خاوكردووەتەوە".
دەباغ وردەكاریی رێككەوتنە بە ئەنجام نەگەیشتووەكەی نێوان هەرێمی كوردستان و ئێران ئاشكرا دەكات و دەڵێ: "بۆڕی نەوت رادەكێشرێت بۆ ئێران تاوەكوو نەوت لە رێگەی ئێرانەوە هەناردە بكرێ، بەڵام
باسی ئەوە نەكراوە حكوومەتی هەرێمی كوردستان رۆژانە چەند نەوت هەناردە دەكات، چونكە ئەوە پەیوەندی بە حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە هەیە و هەرچەند بنێرێت ئێران كێشەی نییە". گوتیشی "كۆماری
ئیسلامی ئێران ئامادەیی خۆی پیشانداوە نەوتی هەرێمی كوردستان هەناردە بكات".
سەبارەت بە قسەی بەرپرسانی ئێران لەسەر پرسی ریفراندۆم، "نازم دەباغ" دەڵێت: "ئەوان دەپرسن كورد ریفراندۆم بۆچی دەكات؟ ئەنجامەكەش ئەوەیە كە خەڵك دەنگ بە سەربەخۆیی دەدەن، بێگومان بەلای
هەموو دونیاوە روونە ئەنجامی ریفراندۆمەكە چی دەبێ، ئەوكات روونە وڵاتانی دراوسێ یان ئێران و توركیا و وڵاتانی دیكەش هەڵوێستیان چی دەبێت".
هەروەها گوتی: "بێگومان ئێران هەڵوێستی خۆی بە ئامادەبوونی كاك مەسعود دەربڕیوە، محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوە رایگەیاندووە كە ئەوان لەگەڵ یەكپارچەیی خاكی عێراقن، نەك جیابوونەوە".
سەرۆک کۆماری عێراق دوای ئاماژە بە نیگەران نەبوونی لە دامەزرانی هەرێمەکان لەو وڵاتە، ڕوونی کردەوە: ئێران لە کاتی داگیرکرانی مووسڵ لە لایەن داعشه‌وه، ڕۆڵێکی گرینگی بووە لە یارمەتیدانی عێراق.
بەشی نێودەوڵەتی- سومەیە خومارباقی: دامەزرانی هەرێمەکان لە عێراق، پێوشوێن‌گرتنی بابەتی دابەشبوونی عێراق لە لایەن هەندێک لە سیاسەتوانانی ئەمریکی، پێناسەی بەغدا لە رێسای ئاسایشی کەنداوی فارس، دامەزراندنی ناوەندی هەواڵگری بە بەشداریی ئێران، ڕووسیا، سووریا و عێراق و ڕوانگەی بەغدا له‌مه‌ڕ پەیوەندی و سیاسەتی دەرەوەیی ناوچەیی و سه‌روو ناوچەیی بەشێکن لەو بابەتانەی کە لە دیمانەی ئاژانسی مێهر لە گەڵ "فوئاد مەعسووم" سەرۆک کۆماری عێراق خرانە ڕوو و گفتوگۆیان له‌سه‌ر.
ئەوەی لە خوارەوەیە دەیخوێننەوە کۆی دیمانەی فوئاد مه‌عسووم له‌گه‌ڵ ئاژانسی هه‌واڵی مێهره:
ئێران و عێراق خاوەن چ بەستێنێکی هاوبەش لە بواره جۆراوجۆره‌کانی وەک سیاسەت، ئاسایش، ئابووری و...هتدن؟ هەندێک لایان وایە گەڕانەوەی ئێران و عێراق بۆ بازاڕی نەوت دەبێتە هۆی ڕکابەری لە نێوان ئه‌م دوو وڵاتە. دوو وڵاتی ئێران و عێراق دەتوانن چ هاوکارییه‌کیان پێکەوە لەو بوارەدا بە شێوەی دوو لایەنە و لە ئۆپێکدا بە شێوەی چەند لایەنە هەبێت؟
پەیوەندییەکانی نێوان ئێران و عێراق لە زۆربەی بوارەکان لە ماوەی ساڵانی ڕابردوو لە سنووری هاوچەشنی و هاوڕایی تێپەڕبووە و لە کردەوەی هاوبەش نزیک بووەتەوە، کردەوەیەک کە بنیاتنەری پەیوەندی تۆکمە و هاوکات پشت‌ئەستوور به ڕێککەوتن و هاوکاریی سازێنەر لە نێوان دوو وڵاتە. ئەم ڕێککەوتنە پەرەی سەندووە و هەندێک رەهەندی لە خۆ گرتووە کە هەندێ جار گومانی لێ‌کەوتووەتەوە و گەر ئەو ڕێککەوتنە لە ئارادا نەدەبوو، بەرپرسانی دوو وڵات نەیاندەتوانی هەندێک لەو هەڵوێستانە کە ناکۆکی له‌سه‌ریان هەیە، بە جێ بێڵن و لە پێناو تۆکمەتر کردنی پەیوەندییەکان هەوڵ بدەن.
سیاسەتی نەوتی ئێران و عێراق وەک دوو ئەندامی ئۆپێک دەبێ پابەندی بڕیارە دەرکراوەکان لە لایەن ئەو ڕێکخراوە بێت و ئەو بڕیارانە بە چەشنێکن کە بە شێوەی ئاسایی لایەنەکان لە سەری ڕێککەوتوون و تێکرا ڕیزی لێ‌دەگرن و پێی پابەندن. عێراقیش لە پێناو یەکگرتوویی ئەندامانی ئۆپێک و ئەوەی کە ڕێککەوتنەکان، بە پێی پرێنسیپی سەرەکیی هەڵسوکەوتی ئەو ڕێکخراوەیە بێت، هەوڵ دەدات. هەروەها مسۆگەر کردنی بەرژەوەندیی دادگەرانە لە لایەن یەکە یەکەی ئەندامانی ئۆپێک بەردەوام بۆ عێراقی نوێ گرینگ بووە. مومکین نییە بەغدا تەنیا خوازیاری داد بۆ خۆی بێت و لایەنی داد بۆ دیتران ڕەچاو نەکات. بە دڵنیاییەوە برایانی ئێرانیش لەو بابەتەدا لە گەڵ ئێمە هاوڕان، دادپەروەری دابەش ناکرێت و تەنانەت بەرژەوەندیی وڵاتانی کڕیاری نەوتیش گرێی خواردووە بەو چوارچێوەیە و لەم خانەدا دادەنیشێت.
دەوڵەتی عێراق چۆن لە ڕێسای ئاسایشی کەنداوی فارس دەڕوانێت؟ ئایا ئەم ڕێسایە بە ئامادەبوونی وڵاتانی وەک ئەمریکا و بریتانیا لە ناوچەدا مسۆگەر دەکرێت؟
سیاسەتی عێراقپێداگرە لە سەر بنەمای هاوژینی ئاشتیخوازانە و یەکەمایەتیی ئەم وڵاتە، دەستبەرکردنی باری ئاسایش و تەندروستیی خۆی لە قەوارەی ناوچەیەکی هاوپەیمانە کە لە پێناو پێشکەوتن و ئاسایشدا هەوڵ دەدات. ئێمە لە سەر ئەو بڕوایەین کە زۆربەی کێشەکانی ناوچە پێویستی بەوەیە کە ئێمە هەر هەموومان جەسارەتی گفتوگۆ و دانوستان لە گەڵ یەکتریمان هەبێ، دەستەبەری کردنی ئاسایشی وڵاتەکەمان و هاوکات ئاسایشی هاوبەشمان لە رێگەی گفتوگۆی سازێنەر و ڕێککەوتنەکان مومکینە.
یەکێک لە بنەماکانی ڕێککەوتن لە نێوان وڵاتانی ناوچە ئەوەیە کە تێکرا ڕێز لە پەیوەندی و سیاسەتی دەرەوەیی ستراتژیکی یەکتری بگرین. هەرکام لە وڵاتانی ناوچە مافی ئەوەیان هەیە پەیوەندیی ستراتژیکی نێودەوڵەتیی خۆیان چ لە گەڵ ئەمریکا، بەریتانیا، وڵاتانی ئەورووپی یان لە گەڵ ڕووسیا و چین بە پێی ئەو شتەی مەبەستییانە و یارمەتییان دەدات، بپارێزن. بەڵام ئەوەی ئێمە وەک وڵاتانی دراوسێ و وڵاتانێک کە سەرکەوتنی بنەما هاوژینییەکانیان بەلاوە گرینگە، دەبێ خۆمان بە دوور بگرین لە بەشداری لە ئیئتیلافێک کە دەبێتە هۆی بشێویی ناوچە و نابێ لە پەیوەندیی ستراتژیکی خۆمان لە گەڵ وڵاتانی گەورە بۆ دەسترێژی و پەلاماردان و نائارامی خستنەوە لە نێوان وڵاتانی دراوسێ بەهرە ببەین.
ناوەندێکی هەواڵگری بە بەشداریی ئێران، ڕووسیا، سووریا و عێراق لە بەغدا دامەزراوە. گه‌لۆ ئیمکانی پەرەدان بە هاوکارییە سەربازی، ئەمنی و زانیارییەکان لە نێوان ئەم چوار وڵاتە لە داهاتوودا هەیە و ئایا مومکینە کە بەغدا خوازیاری پەرەدان بە هێرشی ئاسمانی لە سووریاوە بۆ عێراق لە لایەن ڕووسیاوە بێت؟
بەڵێ ده‌فرایه‌تی بۆ هاوکاریی نێوان ئەو وڵاتانە هەیە. سەبارەت بەو شتەی کە پەیوەندیی بە ئێمە وەک عێراق هەیە دەبێ بڵێم کە ئێمە ئامادەی هەر چەشنە هاوکارییەکی سازێنەرین بۆ لە ناو بردنی تیرۆریزم، تیرۆریزمێک کە هەموو لێێ وەزاڵە هاتووین و ئەم مەترسییە تەنیا ڕووی لە یەک وڵات یان یەک ناوچەی تایبەتی نییە.
بە پێی بەرپرسایەتیی مرۆڤانە پێویستە ئەو هاوکارییانە بەردەوام بن. هاوکاری و هاوئاهەنگیی هەواڵگرانە لە نێوان وڵاتانی باسکراو سازبووە و وەک پێداویستییەک بەردەوامە. سەبارەت بە بەشی دووهەمی پرسیارەکەشت، من پێموا نییە کە بەغدا لە دۆخی ئێستادا وەک سووریا داوا لە ڕووسیا بکات کە هێرشی ئاسمانی لە دژی داعش لە عێراقدا بەڕێوە ببات. سووریا و ڕووسیا پێکەوە هاوپەیمانییەکیان هەیە کە ئیزن بە مسکۆ دەدات لە دژی تیرۆریستەکان لە شارگەلی سووریا ئۆپراسیۆنی سەربازی بەڕیوە ببات. بارودۆخی عێراق جیاوازە لە بارودۆخی سووریا و ئەو بەو مانا نییە کە بەغدا پەیوەندییەکی گونجاو و ئیجابیی لە گەڵ مسکۆ نییە. بۆ وێنە لە نێوان عێراق و ئێران هاوئاهەنگیی ئەمنی هەیە و بە چەشنێک کە ئێران لە کاتی داگیرکرانی مووسڵ لە لایەن داعشەوە، ڕۆڵێکی گرینگی بووە لە یارمەتیدانی عێراق و هەروەها ئەم باسە ئیئتیلافی نێودەوڵەتیی شەڕ لە دژی داعشیش دەگرێتەوە.
یەکێک لە پرێنسیپە راگەیێندراوەکانی سیاسەتی دەرەوەیی عێراق، هاوسەنگیه لە پەیوەندیی دەرەوەییدا. بە بڕوای ئێوە بەغدا چۆن دەتوانێت لە گەڵ وڵاتانێک کە پشتیوانی لە تیرۆریستەکان دەکەن و لەوان عەرەبستان، لە لایەکەوە و وڵاتانێکی وەک ئێران کە پشتیوانیی ئەو وڵاتە دەکەن، هاوسەنگی دروست بکات؟
لە بنەماوە ئەوەی ئێوە دەڵێن دروستە و ئێمە پێی پابەندین و لە سەر ئەو بڕواییەن کە زۆربەی وڵاتانی دراوسێ له کاتی جیاوازدا لە بایەخ و گرینگیی ئەو بژێرە بۆ عێراق تێ‌دەگەن. هاوسەنگی لە پەیوەندیی دەرەوەیی بۆ ئێمە بە سوودە و دەتوانێ بۆ دیتران لە ناوچەشدا بە سوود بێت و یارمەتیدەریان بێت. ئەم هاوسەنگییە یارمەتیی عێراق دەدات کە بە شێوەی ئیجابی بچێتە ناخی ناکۆکیی وڵاتانی ناوچەکه‌وه. پەیوەندیی ئێمە لە گەڵ عەرەبستان ڕوو لە پەرەسەندنە ئه‌گەرچی خێرا ناچێتە پێشه‌وه. بەوەشەوە پێشچوونی پەیوەندییەکان بە ئەسپایی زۆر باشترە لە پەرەنەسەندی پەیوەندییەکان یان هەڵگەڕانەوەیان. عەرەبستانی سەعوودی یارمەتیگەلێکی بە بایەخی ۵۰۰ میلیۆن دۆلار ئاراستەی عێراق کردووە و لە سەفەرەکانی ئەم دواییەی ئێمە بۆ ڕیاز و دیدار لە گەڵ پادشای عەرەبستانی سەعوودی سەبارەت بە پەرەدان بە پەیوەندییەکان ڕێککەوتووین، هەروەها فەزای گونجاو بۆ ئاڵوگۆڕ کردنی زانیارییەکان سەبارەت بە هەڵسوکەوتی تیرۆریستەکان لە نێوان ئەم دوو وڵاتە ڕەخساوە.
من ئاماژەم بە بایەخ و گرینگیی یارمەتییەکانی ئێران لە شەڕ لە گەڵ داعش کرد، ئەم یارمەتییانە لە لایەن ئێرانەوە هیشتاش بەردەوامە، ئەمە لە کاتێکدایە کە پەیوەندیی ئێمە لە گەڵ وڵاتانی جۆراوجۆری ناوچە بەرەو باشتر بوون دەچێت و ئەم پەیوەندییانە لە گەڵ زۆربەی وڵاتانی ناوچە لە قۆناغێکی باش و گونجاوە. لە ئێستادا لە سەر ئەو بڕوایەم کە بەرژەوەندیی هەموو لایەکمان وەک وڵات و نەتەوەگەلێک کە لەم ناوچە جوگرافییایەدا دەژین، گرێی خواردووە بە جەخت کردنەوە و تۆکمەتر کردنی هاوبەشییەکان. هەڕەشەی تیرۆریزم و کێشەگەلی ئێستا وامان لێ‌دەکات کە بە شێوەیەکی شلگێرانەتر بڕوانینە ئێستا و داهاتووی بەرەکانمان. یەکێک لە یەکەمایەتییەکانی هەوڵی جیدی ئەوەیە کە بەستێن بۆ ورەی هاوکاری و کردەوەی هاوبەش خۆش کەین و ئەو هۆکارگەلە کێشەساز و پڕ ململانێیانەی کە وزەی فیزیکی و مرۆییەکان دەفەوتێنن و دەبنە لەمپەر لە بەردەم دەرفەتەکانی پێشکەوتن، کەم کەینەوە و لە ناویان ببەین.
یەکێک لە ئامانجەکانی ئەمریکا بە تایبەت "جۆ بایدن" جێگری سەرۆک کۆماری ئەمریکا لە عێراق، پێوشوێن‌گرتنی دابەشبوونی ئەو وڵاتە بووە. ستراتێژیی باڵای واشنتۆن لە عێراق چییە و ئەمریکا چ ئامانجێک لە رێگەی دابەش‌کردنی عێراق دەپێکێت؟
دابەش کردنی عێراق بە چەند وڵات!؟ ئەمە نامومکین و ناڕاستە. هیچکات تا ئێستا گفتوگۆ، کۆبوونەوە و دیدار یان کۆنفڕانسێک لەوبارەوە بەڕێوە نەچووە و ئێمە تا ئێستا هیچ شتێکمان لەوبارە لە لایەنە نێودەوڵەتییەکان نەبیستووە. ئەمە ڕەنگە زیاتر پڕوپاگەندەیەکی میدیایی بێت.
دەکرێت بە پێی یاسای بنەڕيتیی عێراق، پارێزگاکان لە چوارچێوەی هەرێمێکدا پێناسە بکرێت. ئێمە هیچ نیگەرانییەکمان سەبارەت بە سیستەمی دامه‌زراندنی هەرێم نییە، چونکا ئەوە پڕۆژەیەکی یاساییە و گەر لە بارودۆخێکی هێمن و بە پێی داخوازیی جەماوەری (داخوازییەک کە بە پێی ترس و نیگەرانی و لە ژێر گوشاری هەلومەرجی ئێستاکەی عێراق نەبێت) بکرێت، پرسێکی ڕەوایە و دەتوانێ زۆر بە سوود بێت.
هەندێک ڕەخنە دەگرن لە دامەزرانی گاردی نیشتمانی عێراق و لایان وایە کە دامەزرانی ئەو گاردە لە لایەکەوە دەبێتە هۆی دابەزینی توانستەکانی سوپا و لە لایەکی دیکەوە دەبێتە هۆی دابەشبوونی عێراق، ئێوە چۆن لەم بابەتە دەڕوانن؟
بابەتی گاردی نیشتمانی لە چوارچێوەی ڕێککەوتنی نێوان فراکسیۆنەکانی سیاسی لە کاتی پێکهاتنی دەوڵەتی
ئێستادا گەلاڵە دراوە و دەبێ فەرماندەی گشتیی هێزی چەکداریی عێراق واتە سەرۆک وەزیرانی ئەم وڵاتە لەوبارەوە وڵامدەر بێت. هەڵبەت بواری چالاکیی گاردی نیشتمانی عێراق کۆی وڵاتە و تایبەت بە ناوچەیەکی تایبەتی نییە.
بە ئاوردانەوە لە سەرکەوتنی پارتی داد و گەشە لە توکیا و دامەزرانی دەوڵەتی تاک پارتی لە لایەن پارتی دادوگه‌شه‌وه و بەرزبوونەوەی دەسەڵاتی ئەو پارتە، پەیوەندییەکانی عێراق و تورکیا بە چ چەشنێک دەبێت؟
تورکیا یەکێکە لە وڵاتانی دراوسێی ئێمە و بەردەوام لە سەر ئەوە پێداگر بووین کە پەیوەندیی عێراق لە گەڵ تەواو وڵاتان بە پێی ڕێزنان و هاوکاری و دەستێوەرنەدان لە کاروباری ناوخۆیان بچێتە پێشه‌وه. بەرژەوەندیی هاوبەش لە نێوان عێراق و تورکیا، بەرژەوەندییەکی ستراتێژیکە. ئاوی عێراق لە تورکیاوە دێت و بەشێکی زۆر لە نەوتی عێراق لە رێگەی تورکیاوە هەناردەی وڵاتانی ئەورووپی و دەروەیی دەکرێت.
چۆن دەڕواننە ڕۆڵی هێزی جەماوەریی عێراق و هێزه خۆبه‌خشه‌کان لە شەڕ لە گەڵ تیرۆریستەکان، بە تایبەت ئاگادارین دوای هه‌ڵوه‌شانه‌وه ئەو هێزانە، هەندێک لە شارەکان شکستیان هێناوە؟
هێزی خۆبەخشی جەماوەری بۆ شەڕ لە گەڵ داعش دامەزراوە و هەر وەک باس دەکرێت ئەم هێزە پاش هێرشی لە ناکاوی داعش بۆ سەر خاکی عێراق و شکستی مووسڵ بە فەتوای ئایەتوڵڵا سیستانی دامەزرا.
ئامانج لە دامەزرانیشی پاراستنی بەغدا و شارەکانی دیکەی عێراق بووە، بەڵام هێزی حەشدی شەعبی لە ئێستادا بەرپرسایەتییەکی نیشتمانیی مەزنتری بە هاوکاریی هێزەکانی سوپای عێراق و هێزی پێشمەرگە و هێزی خۆبەخش لە پێناو پاراستنی عێراق و ئازادیی شار و گوندە داگیرکراوەکان، لە ئەستۆیە. ناکرێت چاوپۆشی لە توانستی هێزی جەماوەری و حەشدی شەعبی بۆ بەرەنگاربوونەوەی داعش بکرێت، چونکا ئەو هێزانە لە ئێستادا ڕۆڵێکی نیشتمانیی گرینگ دەگێڕن.
بەبۆنەى چلەى ماتەمینى ٤٨٥ حاجى ئێرانى کە لەڕێوڕەسمى حەجى ئەمساڵ گیانیان لەدەستدا، کونسوڵگەرى گشتى کۆمارى ئیسلامى ئێران رێوڕەسمى واژووکردنى دەفتەرى بیرەوەرى بۆ ماوەى ٣ رۆژ رێکخست. ئەمڕۆ چوارشەممە فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت بە یاوەرى عبدالله ئاکرەیى بەرپرسى بەشى پەیوەندیەکانى ئێران لە فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوەو ژمارەیەک لە بەڕێوەبەرى گشتى و بەڕێوەبەر سەردانى کونسوڵگەرى گشتى کۆمارى ئیسلامى ئێرانى کردو لەلایەن مورتەزا عەبادى کونسوڵى گشتى کۆمارى ئیسلامى ئێران لە هەولێرو بەرپرسانى کونسوڵگەرى پیشوازیان لێکرا.
فەلاح مستەفا بە ناوى گەل و حکومەتى هەرێمى کوردستان هاوسۆزى و هاوخەمى و پرسەو سەرخۆشى لە گەلان و حکومەتى کۆمارى ئیسلامى ئێران کرد. لەم بارەیەوە گووتى ئەم رووداوە هەموو لایەکى خەمناک کردو هیوادارین رووداوى لەم شێوەیە جارێکى تر رووبەڕووى حاجیان نەبێتەوە.
هەردوولا باسیان لە پەیوەندى دێرینى نێوان کۆمارى ئیسلامى ئێران و هەرێمى کوردستان کرد بەتایبەت لە ڕۆژە سەخت و دژوارەکان، هیوایان خواست ئەم پەیوەندیانە ببێتە مایەى ئاسوودەیى بۆ گەلانى هەردوولا.
مورتەزا عەبادى کونسوڵى گشتى کۆمارى ئیسلامى ئێران لە هەولێر پوختەیەکى لەسەر ئاست و بایەخى پتەوکردنى پەیوەندیەکانى نێوان هەردوولا پێشکەش کرد، پاشان باسى لە هۆکارو ئاکامى ئەو رووداوە کرد و هەڵوێستى حکومەتى کۆمارى ئیسلامى ئێرانى خستەڕوو.
پاشان بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت لە دەفتەرى واژووى بیرەوەرى، یاداشتى خۆى نووسى و هاوخەمى خۆى بۆ ئەو رووداوە دووپاتکردەوە کە تێیدا ٤٨٥ حاجى ئێرانى گیانیان لەدەستدا.
چه‌ند ڕۆژێكه سه‌رۆكی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان سه‌ردانی تارانی پایته‌ختی كۆماری ئیسلامی ئێرانی كردووه و وێڕای دانیشتن و چاوپێكه‌وتنی له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی په‌رله‌مانی ئه‌و وڵاته، سبه‌ی چاوی به چه‌ند گه‌وره به‌رپرسێكی تر ده‌كه‌وێت.
"نازم عمر ده‌باغ" نوێنه‌ری حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له تاران به تۆڕی هه‌واڵی بیروڕای ڕاگه‌یاند: سبه‌ینێ سه‌رۆكی حكوومه‌تی هه‌رێم چاوی ده‌كه‌وێت به جێگری سه‌رۆك كۆمار و له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌ی كۆماری ئیسلامی ئێران كۆده‌بێته‌وه، له هه‌موو چاوپێكه‌وتنه‌كانیشیدا ئێران ته‌ئكید له‌سه‌ر ئه‌وه كردۆته‌وه په‌رۆشی وڵاته‌كه‌ی بۆ دۆخی ئێستای هه‌رێم ڕاگه‌یاندووه و پشتویانی وڵاته‌كه‌شیان بۆ كورد له شه‌ڕی دژ به داعش ڕاگه‌یاندووه، وه داواشیان كردووه هه‌وڵ بدرێت كێشه‌كانی هه‌رێم له ڕێگه‌ی گفتوگۆ چاره‌سه‌ربكرێن و به په‌رۆشه‌وه‌شن بۆ ئاسایش و ئارامی له كوردستان، سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمیش پابه‌ندبوونی خۆی و په‌رۆشی ئێران بۆ هه‌رێم ده‌ربڕیووه.
وتیشی: سه‌رۆكی حكوومه‌ت بانگهێشتی كۆنفرانسی (میونخ) له تاران كراوه كه پێشتر ئه‌و كۆنفرانسه له وڵاتانی تر ده‌به‌سترا، به‌ڵام ئه‌مجاره له ئێران به‌ستراوه، بۆیه سه‌رۆكی حكومه‌ت بۆ ئه‌م كۆنفرانسه بانگهێشت كراوه، وه له چوارچێوه‌ی كۆنفرانسه‌كه‌ش دیدار و چاوپێكه‌وتنی له‌گه‌ڵ گه‌وره به‌رپرسانی باڵای ئێران ئه‌نجام داوه، جگه له‌وه‌ش چاوی كه‌وتووه به وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ڵمانیا و جێگری ئاسایشی ئه‌وروپی.
ئه‌وه‌شی ئاشكرا كرد: به‌داخه‌وه هه‌ندێك له میدیاكانی هه‌رێم وایان باسكردووه كه سه‌رۆكی په‌رله‌مانی ئێران هۆشداری دابێته سه‌رۆكی حكوومه‌ت له باره‌ی دۆخی ئێستای هه‌رێم و خۆپشاندان و ناكۆكیه‌كان، به‌ڵام له بنه‌ڕه‌تدا وانیه، به‌ڵكوو سه‌رۆكی په‌رله‌مانی ئێران به سه‌رۆكی حكوومه‌تی گوتووه كه ئه‌من و ئاسایشی عێراق و به‌تایبه‌ت هه‌رێم لای ئه‌وان گرنگی و تایبه‌تمه‌ندی خۆی هه‌یه و زیاتریش په‌یوه‌ندیی به شه‌ڕی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له‌گه‌ڵ داعش هه‌بووه و وتویانه كه لای ئێمه هێڵی سوره، چونكه داعش مه‌ترسی بۆ ئێرانیش هه‌یه، نه‌ك به‌و جۆره‌ی ئێران هۆشداری ب ه‌مانای هه‌ڕه‌شه دابێته سه‌رۆكی حكوومه‌ت.
"نازم ده‌باغ" نوێنه‌ری حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له تاران ئاشكراشیكرد: په‌یوه‌ندیه‌كانی هه‌رێم له‌گه‌ڵ ئێران زیاد له پێویست ئاساییه و جێگه‌ی خۆشحاڵیه بۆ هه‌ر دوو لاش.
تایبه‌ت به تۆڕی هه‌واڵی بیروڕا
"نازم دەباغ" نوێنەری هەرێمی کوردستان لە تاران، سەرەڕای ئاماژە بە خۆڕاگری هێزەکانی پێشمەرگە لە بەرانبەر پێشڕەوییەکانی گرووپی تیرۆریستی داعش،وتی: کۆماری ئیسلامی ئێران پشتیوانی سەرەکی و گرینگی هەرێمی کوردستان لە شەری داعشە.
بەشی نێونەتەوەیی ـ ئارمان نەسروڵڵاهی: "نازم دەباغ" چەندین ساڵە وەک نوێنەری هەرێمی کوردستان لە ئێراندایە و ئەم دیپلۆماتە کوردە کە لە تەمەنی 70 ساڵی نێزیک بووەتەوە لەم ساڵانەدا وەک ئاسانکار بووە بۆ پەیوەندییەکانی کوردەکانی عێراق لەگەڵ کۆماری ئیسلامی ئێران.
نوێنەری هەرێمی کوردستان دەڵێت پەیوەندی تۆکمەی لەگەڵ زۆربەی بەرپرسانی ئێران هەیە و تەنانەت هاوپەیوەند بە هەندێ پرسی ناوچەیی ڕاوێژی لەگەڵ دەکرێت.
ئەو جگە لە زمانی کوردی وەک زمانی دایکی خۆی، زمانەکانی ئینگلیزی،عەرەبی و فارسیش دەزانێ و بە سینگ فراوانی و ڕووی گەش وڵامی پرسیاری هەواڵنێرانی ئاژانسی مێهری دایەوە سەبارەت بە پرسە ناوخۆیی و ناوچەییەکان و ڕایگەیاند کە لە بارودۆخی ئێستادا میدیا و ڕاگەیاندن ڕۆڵی گرینگیان لەگۆڕانکارییەکانی ناوچەکەدا هەیە.
ئەو لە میانەی سەردان کردنی ئاژانسی هەواڵی مێهر وێڕای پیرۆزبایی کردن لە بەرپرسان بە بۆنەی کرانەوەی بەشی کوردی ئاژانسی هەواڵی مێهر،لە گفتوگۆ لەگەڵ هەواڵنێرانی مێهر وڵامی چەندپرسیارێکی دایەوە کە دەقی ئەو دیمانە وەک خۆی لە خوارەوە هاتووە:
دۆخی پەیوەندی کۆماری ئیسلامی ئێران و هەرێمی کوردستان چۆنە؟ و لە چ ئاستێک دایە؟
بێ گومان کۆماری ئیسلامی ئێران نێزیکترین وڵات بە عێراق بە تایبەت بە کوردەکانی ئەم وڵاتەیە و بە پێی ئەو هاوبەشیە فەرهەنگی و سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتییەی کە لە نێوانیانداییە پەیوەندی ئێران و کۆماری ئیسلامی لە بارودۆخی ئێستا گونجاوە.
بەڵام هەوڵی ئێمە ئەوەیە کە بە ڕچاوکردنی دەفرایەتییەکانی بەردەست ئاستی ئەم پەیوەندیانە لە هەموو بەشەکان بە تایبەت ئابووری و بازرگانی بەرزبکەینەوە کە هەڵبەت لەم نێوانەدا دەبێ هەردوولایەن ئاسانکاری بکەن بۆ ڕەخساندنی بەستێن و کاری سەرەتاییش لەم پێناوەدا کراوە. لە ڕاستیدابوونی سنووری هاوبەشی نێوان ئێران و هەریمی کوردستان ئەم دەفرایەتییەی زیاتر دەکاتەوە و بەستێن بۆ هاوکارییە جۆراوجۆرەکان دەکاتەوە و هەڵبەت نابێ لەبیر بکەین کە هەرێم دەیەوێت ئەم پەیوەندی و هاوکاریانە بەرزبکاتەوە بەڵام لەم ڕێگایەدا کێشەی جۆراوجۆریش بونی هەیە کە دەبێ چارەسەر بکرێن.
سەرەکیترین کێشەکان کە کاریگەرییان لەسەر تۆکمەکردنەوەی ئەم پەیوەندییانە هەیە کامن؟
لە ڕاستیدا یەکێک لە کێشەکان لە بواری ژێرخانەکاندایە.ئەگەرچی لە ئێستادا سنوورە فەرمییەکانمان لە پارێزگاکانی کوردستان،کرماشان و ئازەربایجانی رۆژئاوایی دایە بەڵام دەبێ ئەم سنوورانە پەرەپێبدرێن و هەڵبەت هاوشانی ئەو سنوورانە دەبێ بازارچە سنوورییەکانیس گرینگیان پێبدرێت و ئیمکاناتی مرۆڤی و دارایی و ژێرخانییان بۆ دابین بکرێت بۆ ئەوەی ئەم پەیوەندیانە لە بوارەکانی ئابووری و بازرگانیدا بە باشترین شێواز بەردەوام بێت.
پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە دیکەی بوارەکان لەوانە سیاسی و ئەمنی لەگەڵ هەرێم لە چ ئاستێکدایە؟
لە راستیدا دەتوانین بڵێین کە کۆماری ئیسلامی ئێران بە سەرکەوتنی شۆڕشی ئیسلامی ئیران بووە ولاتێکی دۆست بۆ کوردەکانی عێراق و ئێمە هەرکات پێویستمان بە کۆماری ئیسلامی بووە ئەوان بێ هیچ چاوەڕوانییەک پشتیوانییان لێمان کردووە و ئەوپەڕی جاوەڕوانی ئێران لە هەرێم لەم چەندساڵەی دواییشدا و دوای ڕووخانی ڕێژیمی بەعش هەوڵ دانە بۆ یەکگرتوویی لە چوارچێوەی عێراقێکی یەکگرتوو و فیدراڵ.هەروەها جێی خۆیەتی ئاماژە بکەمە پەیوەندی مێژوویی ئێران و هەرێمی کوردستان و بۆ نموونە لە کاتی کیمیاباراانی هەڵەبجە ئەگەر ئێران نەدەبوو بە هیچ شێوەیەک سووچەکانی ئەم کارەساتە مرۆڤییە بەم رادە لە جیهاندا ئاشکرا نەدەبوو و لەم دواییانەشدا پشتیوانییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە هەرێمی کوردستان بۆ شەڕ دژی داعش نمانەیەکی بەرچاوی دیکەیە.
ئاماژەتان دایە پرسی داعش،یارمەتی و پشتیوانی ئێران لە هەریم بۆ سەڕ دژی داعش بە چ شێوەیەک بووە؟
کۆماری ئیسلامی ئێران پشتیانی سەرەکی و گرینگی ئێمە بووە لە شەڕ دژی داعس و لە ڕۆژانی ئەوەڵ کە ئەم گرووپە هێرشی کردە سەر عێراق و هەرێم،ئێران لە هەموو بوارە ڕاوێژکارییەکان و تەنانەتی یارمەتی سەربازی داوین و هەڵبەت لەم دۆخەدا هێشتا یارمەتییەکانی ئێران بەردەوامە. بە راستی ڕۆڵی ئێران و یارمەتییەکانی بۆ هەرێمی کوردستان هەرگیز لەبیر ناکرێت و هەر بۆیە ئەمڕۆ کوردستانی عێراق توانیویەتی لە بەرانبەر داعش خۆڕاگر بێت و بێ گومان ئەم بەرخۆدان و خۆراگرییە و هەروەها دۆڕاندنی داعش درێژەی دەبێت.
تەنانەت لە سەفەری ئەم دواییەی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق بۆ ئێران جارێکی دیکە بەرپرسانی کۆماری ئیسلامی ئێران جەختیان کردە سەر بەردەوام بوون لە پشتیوانییەکاهی خۆیان لە هەرێمی کوردستان بەرانبەر بە داعش کە ئەمە بۆ ئێمە مایەی خۆشحاڵیە.
پرسێکی گرینگی ئەم چەند حەوتە دواییە لە هەرێمی کوردستانی عێراق ناکۆکی نێوان گرووپە سیاسییەکان بە تایبەت سەبارەت بە پرسی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان بوو،لەمبارەوە قسەمان بۆ بکەن.
لەم سەردەمەدا بەڕێوەچوونی خۆپیشاندان لە وڵاتانی جیهان کارێکی ئاساییە و ئەگەر لە وڵاتێکدا کەسانێک دەست بدەنە خۆپیشاندان نابێ نیگەران بین بەڵام خاڵی جێی نیگەرانی لە خۆپیشاندانەکانی هەرێم خەسارگەیاندن بە سامانی گستی بوو کە بە ڕێنوێنی ڕێبەرانی گرووپە سیاسییەکان کۆتایی پێهات.دوای باسکردنی سەرۆکایەتی کردنەوەی مەسعوودبارزانی لەسەر هەرێم،گرووپی ناڕازی دەستی دایە بەڕێوەبردنی خۆپیشاندان و بەداخەوە لە هەندێ شاردا ئەو خۆپیشاندانانە تێکەڵ بە توندوتیژی بوو. بەڵام لە کۆتاییدا قسەی سەرەکی ئەمەیە کە تەنیا بە گفتوگۆ دەکرێ ئەم پرسە چارەسەر بکرێت و تەنانەت خودی بارزانی ڕایگەیاندووە کە ئەگەر دیکەی گرووپە سیاسیەکان کەسێک بۆ سەرۆکایەتی هەرێم ناودەهێنن دەکرێ دیراسەی لەسەر بکرێت و لەم بارودۆخەدا کە هەندێ لایەن دەڵێن دەبێ بارزانی دەستلەکاربکێشێتەوە،ئەمە وتەیەکی دروست نییە چونکوو تا کاتێ کەسیکی نوێ دەستنیشان نەکرێت،ئەم داخوازییە جێبەجێ نابێت.من لێرەدا ئاماژە بە پرسێکی گرینگتر دەکەم و ئەوەش ڕۆڵی کەسانی گەورەی وەک مەسعوود بارزانی و جەلال تاڵەبانی لە هەرێم و تەنانەت وڵاتی عێراقە،کەسانێک کە چەندین ساڵ بەشداربوون لە خەباتی گەلی کوردی عێراق و نابێ ئێستا وا هەڵسوکەوتیان لەگەڵ بکرێت و بێ گومان ئەم پرسەش بە ڕێچارە دۆزینەوەی ڕێبەرانی گرووپە سیاسییەکان چارەسەر دەبێت.
دوای ئەم رووداوە چەند دەزگای ڕاگەیاندنی هەرێمی کوردستان باسیان لە دەستێوەردانی ئێران لە پرسی ناوخۆیی هەرێمی کوردستان و تەنانەت مانەوەی بارزانی لە پۆستەکەی کرد،ئەم بابەتە چۆن هەڵدەسەنگێنن؟
پاش ئەم رووداوانە چەندین وەفدی ئێرانی لەگەڵ بەرپرسانی هەرێم دیداریان کرد بەڵام بەهیچ لەونێک باس لە مانەوە یا لابردنی هیچ کەسێک نەکرا و بەردەوام لایەنی ئێرانی جەختی کردۆتە سەر پاراستنی یەکڕیزی لە هەرێم و ئەوان بە ئاشکرایی وتوویانە کە لەم بارودۆخەدا هەرێم گیروودەی شەڕە و دەبێ گرووپە سیاسیەکان بە گفتوگۆ پرسەکانی خۆیان چارەسەر بکەن و من ئەم بابەتە بە توندی رەتدەکەمەوە کە ئێران خۆی لە کاروباری ناوخۆیی هەرێم وەردابێت.لە ماوەی چەندحەوتەی رابردوودا چەندین کۆبوونەوەمان بووە و لە ڕۆژانی داهاتوویشدا بەردەوام دەبێت.
سەبارەت بە کۆبوونەوەکانی ڕۆژانی داهاتوو و تەوەرەکانی ئەو دانیشتنانە بابەتێک هەیە کە بە ئێمەی بڵێن؟
بە گویرەی ئەو هەماهەنگییەی کە کراوە بڕیارە وەفدێک بە سەرۆکایەتی رۆستەم قاسمی سەفەر بۆ هەرێمی کوردستان بکات کە ئامانجی سەرەکی ئەو سەفەرە گفتوگۆ لەسەر شێوازی بەڕێوەبەرایەتی کاروباری دارایی و قەیرانی ئابووری ئیستای هەرێمە کە چاوەڕوان دەکرێت بە بەڕێوەچوونی ئەم کۆبوونەوەیە ڕێکاری گونجاو بۆ چارەسەریی کێشەی دارایی و ئابووری هەرێم بدۆزرێتەوە.
یەکێک لە پرسە هەستیارەکانی ئەم رۆژانەی عێراق پەیوەندی بە کێسەکانی هەرێم و دەوڵەتی ناوەندی عێراقەوە هەیە،لەمبارەوە قسە بکەن،دۆخەکە چۆنە؟پلانێک بۆ چارەسەری ئەم کێشەکەڵەکە بووە دارێژراوە یان نا؟
بەپێی یاسای بنەرەتی عێراق،بەغدا بەرپرسیارێتی لە بەرانبەر هەرێم هەیە کە بەداخەوە بەشێک لەم بەڵێنانەوە جێبەجێ نەکراوە و هەربۆیە هەندێ کێشەی قورس بە تایبەت لە بەشی ئابووریدا دروست بووە کە بڕیارە بە گفتوگۆ چارەسەر بکرێت.لە ئێستادا بە هۆی کێشەی ئابووری ژمارەیەکی زۆر لە هێزەکانی پێشمەرگە کەبەشێکن لە هێزە سەربازییەکانی عێراق،چەندین مانگە مووچەیان وەرنەگرتووە و ئێمەش لەمبارەوە نارەزایەتی خۆمان بە دەوڵەتی ناوەندی راگەیاندووە و پرسێکی دیکە نەوتە و بە داخەوە دەوڵەتی ناوەندی عێراق بۆ ئەم بابەتەش بەڵێنەکانی جێبەجێ نەکردووە.بریارە حەوتەی داهاتوو وەفدێکی کورد بچێتە بەغدا و هاوپەیوەند بەم کێشانە لەگەڵ سەرۆک وەزیر و سەرۆک کۆماری عێراق گفتوگۆ بکات.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران کەمێک پێش ئێستا بە یاوەری وەفدێکی ڕۆژنامەوانی و ژمارەیەک لە بەرپرسانی نووسینگەی نوێنەرایەتی هەرێم لە ئێران گەیشتە بینای سەرەکی ئاژانسی هەواڵی مێهر لە تاران.
بە پێی هەواڵی هەواڵنێری مێهر، پێش نیوەڕۆی ئەمڕۆ دووشەمە ۴ی گەڵارێزان "نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق لە تاران، سەردانی نووسینگەی ئاژانسی هەواڵی مێهری کرد کە بەمزوانە بەشی زمانی کوردی خۆی کردۆتەوە.
بڕیارە مامۆستا "نازم دەباغ" لەگەڵ بەرێوەبەری گشتی ئاژانسی مێهر و سەرنووسەرانی بەشە جیاجیاکانی ئەم ئاژانسە دیدار بکات و دوای بەسەر کردنەوەی بەشەکانی نووسینگەکە بەشداریی بکات لە دیمانەیەکی ڕۆژنامەوانی تایبەت لەگەڵ مێهر.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- ههرێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات