بۆ خستنه‌ڕووی دوایین پێشهات و په‌ره‌سه‌ندنه‌كانی ڕێككه‌وتنی2014/2/12 ی نێوان حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و حكوومه‌تی فیدرالی عیراق، سه‌رله‌به‌یانیی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 2015/5/13 ، كۆبوونه‌وه‌ی هاوبه‌شی نوێنه‌رانی كوردستان له به‌غدا و سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان، له هه‌ولێر ساز كرا.
دوای خستنه‌ڕووی ورده‌كاری و داتاكانی هه‌نارده‌كردنی نه‌وت له هه‌رێمی كوردستانه‌وه، به‌شدارانی كۆبوونه‌وه كۆك بوون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه:
1- له‌گه‌ڵ پابه‌ندبوونی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان به هه‌نارده‌كردنی بڕی پێویستی نه‌وت به گوێره‌ی رێككه‌وتننامه‌كه و یاسای بودجه‌ی ساڵی 2015، به داخه‌وه له‌به‌رامبه‌ردا حكوومه‌تی فیدرال پابه‌ند نه‌بووه به ناردنی شایسته داراییهكانی هه‌رێمی كوردستان. ئه‌مه‌ش له كاتێكدا كه بارقورسییه‌‌كی زۆر كه‌وتووه‌ته ئه‌ستۆی داراییی هه‌رێمی كوردستان به هۆی بڕینی به‌شه بودجه‌ی ساڵی 2014 و شه‌ڕی دژی تیرۆر و بوونی زیاتر له ملیۆنێك و پێنجسه‌د هه‌زار ئاواره و په‌نابه‌ر و ده‌رهاویشته‌كانی كه له لایه‌ن حكوومه‌تی فیدراله‌وه، به‌هه‌ند وه‌رنه‌گیراوه.
2- كۆبوونه‌وه جه‌ختی كرده‌وه له‌سه‌ر به‌رده‌وامبوون بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه و پرسه‌كان له ڕێگه‌ی گفتوگۆكردن و دانوستان له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی فیدرال.
3- حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان به ڕێككه‌وتنه‌كه و به یاسای بودجه‌ی ساڵی 2015 ی عیراقی فیدراله‌وه پابه‌ند ده‌بێت، به‌ڵام ئه‌گه‌ر دیالۆگ و دانوستاندن له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی فیدرال نه‌گه‌یشته ئه‌نجام و حكوومه‌تی فیدرال هه‌ر سوور بوو له‌سه‌ر پێشێلكردنی یاسای بودجه و شایسته داراییهكانی هه‌رێمی كوردستانی نه‌نارد، ئه‌وا حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان پشتبه‌ست به بڕگه‌ی 3 له مادده‌ی 11 ی یاسای بودجه‌ی ساڵی 2015 و به‌پێی یاسای ژماره 5ی ساڵی 2013 ی په‌رله‌مانی كوردستان، ڕێگه‌چاره‌ی دیكه ده‌گرێته به‌ر بۆ دابینكردنی بودجه‌ی پێویست بۆ هه‌رێمی كوردستان.
4- كۆبوونه‌وه داوا له حكوومه‌تی فیدرالی ده‌كات كه به‌پێی به‌رنامه سیاسییه‌كه‌ی، چاره‌سه‌ری گرفت و كێشه‌كانی نێوان حكوومه‌تی فیدرال و هه‌رێم بكات و پابه‌ند بێت به ده‌ستوور و یاسا كارپێكراوه‌كانه‌وه.
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 2015/1/21 به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، پێشوازى له شاندێكى باڵاى ڕێكخراوى نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان بۆ چاودێریى منداڵان "یونسێف" به سه‌رۆكایه‌تیى به‌ڕێز "ئانتۆنى له‌یك" به‌ڕێوه‌به‌رى ڕاپه‌ڕاندنى یوونسێف و به یاوه‌ریى ژماره‌یه‌ك له به‌رپرسانى ڕێكخراوه‌كه له ناوچه‌ى ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست و ئافریكا و عیراق، كرد.
له دیدارێكدا شانده‌كه ڕوونى كرده‌وه كه بۆ بینینى له‌نزیكه‌وه‌ى بارودۆخى عیراق و هه‌رێمى كوردستان و هه‌ڵسه‌نگاندنى كاریگه‌ریى شه‌ڕى دژى تیرۆر له‌سه‌ر منداڵان به‌گشتى و منداڵانى ئاواره و په‌نابه‌ران به‌تایبه‌تى سه‌ردانى عیراق و هه‌رێمى كوردستانیان كردووه و ده‌یانه‌وێ له‌گه‌ڵ عیراق و هه‌رێمى كوردستان، پلانى به‌ده‌ستهێنانى هاوكارى و بودجه‌ى پێویست بۆ یارمه‌تیدانى منداڵان تاوتوێ بكه‌ن، به‌تایبه‌تى كه له بارودۆخى شه‌ڕ و په‌نابه‌رى و ئاواره‌ییدا، منداڵان له دۆخێكى تایبه‌تى سه‌ختدان و پێویستییان به هاوكارى و چاودێرى و یارمه‌تیدانى زیاتره.
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیرانیش پوخته‌یه‌كى ده‌رباره‌ى بارودۆخى منداڵان پێشكه‌ش كرد و به‌تایبه‌تى تیشكى خسه سه‌ر ڕه‌وشى منداڵان له كه‌مپه‌كانى ئاواره و په‌نابه‌راندا و ئاماژه‌ى به‌وه دا كه 50%ى ژماره‌ى تێكڕاى ئاواره و په‌نابه‌ران منداڵن و ژیانى كه‌مپه‌كان و دۆخى ئاواره‌یى و په‌نابه‌رى، كاریگه‌ریى نه‌رێنیى به‌رچاوى له‌سه‌ر منداڵان و هه‌موو لایه‌نه‌كانى ژیانى په‌روه‌رده‌یى و ته‌ندروستى و كۆمه‌ڵایه‌تى و ژینگه‌ییان هه‌یه. هه‌روه‌ها ڕوونى كرده‌وه ئه‌وه‌ى له تواناى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستاندا بێت هاوكارى پێشكه‌ش كردووه، به‌ڵام نه‌یشاره‌ده‌وه كه له بوارى خوێندندا كێشه و كه‌موكوڕیى جددى هه‌یه، چونكه به‌رله هاتنى ئاواره و په‌نابه‌رانیش، كێشه‌ى كه‌میى قوتابخانه هه‌بووه و زۆریى ژماره‌ى قوتابیانى ئاواره و په‌نابه‌ریش، كێشه‌كه‌ى قووڵتر كردۆته‌وه.
هه‌روه‌ها باسى له‌وه كرد كه حكوومه‌تى عیراق وه‌ك پێویست هاوكاریى ئاواره و په‌نابه‌رانى نه‌كردووه و ته‌نانه‌ت ئه‌و 700 مامۆستایه‌ش كه له كه‌مپه‌كاندا وانه به منداڵانى ئاواره و په‌نابه‌ران ده‌ڵێنه‌وه، له ئه‌ستۆى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستاندان و حكوومه‌تى عیراق مووچه‌كه‌یان نادات. بۆیه داواى كرد كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى و وڵاتانى كه‌نداو و حكوومه‌تى عیراق، ئاوڕى جددى له كێشه‌ى ئاواره و په‌نابه‌ران بده‌نه‌وه بۆ یارمه‌تیدانیان، هاوكاریى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بكه‌ن، به‌تایبه‌تى كه به‌پێى لێكدانه‌وه‌ى بارودۆخه‌كه، پێشبینیى زیادبوونى ژماره‌ى ئاواره و په‌نابه‌ران له هه‌رێمى كوردستان ده‌كرێت.
پێشڕه‌وییه‌كانى پێشمه‌رگه و سه‌ركه‌وتنه‌كانى ئه‌مڕۆیان له به‌ره‌كانى شه‌ڕى دژى تیرۆردا، تاوتوێكردنى بارودۆخى ناوچه‌كه به‌گشتى و پێشهاته‌كانى سووریا به‌تایبه‌تى و پیشبینیى كاریگه‌ریى خراپى ڕووداوه‌كان له‌سه‌ر ڕه‌وش و بارودۆخى منداڵان و پێویستیى كارى هاوبه‌شى لایه‌نه په‌یوه‌نداره نێوده‌وڵه‌تى و ناوخۆیه‌كان بۆ چاوێرى و پاراستن و یارمه‌تیدانى منداڵان، به‌شێكى دیكه‌ى دیداره‌كه بوو.
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 23ى ئۆكتۆبه‌رى 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له به‌ڕێز "عه‌بدولحسێن عه‌بتان" وه‌زیرى وه‌رزش و لاوانى عیراقى فیدرال و شاندێكى یاوه‌رى كرد، كه له‌سه‌ر داواى به‌ڕێز وه‌زیرى ڕۆشنبیرى و لاوانى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان، به سه‌ردانێك گه‌یشته هه‌ولێر.
له دیدارێكدا بارودۆخى وه‌رزش و لاوان له عیراق و هه‌رێمى كوردستان و هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى نێوان هه‌ردوو حكوومه‌تى هه‌رێم و حكوومه‌تى عیراق له بواره‌كانى وه‌رزش و لاواندا و هه‌ڵنانى ئه‌و هه‌نگاوانه‌ى بۆ گرنگیدانى زیاتر و به‌ره‌وپێشبردنى وه‌رزش و لاوان له هه‌رێم و عیراق به گشتى پێویستن، تاوتوێ كران.
به‌ڕێز وه‌زیرى وه‌رزش و لاوانى عیراق ئاماده‌یى وه‌زاره‌ته‌كه‌ى ده‌ربڕى بۆ ئه‌وه‌ى له بواره‌كانى ژێرخانى وه‌زرش و لاوان و دروستكردنى یاریگا و هۆڵه وه‌رزشییه‌كاندا هاوكاریى هه‌رێمى كوردستان بكات و دووپاتى كرده‌وه كه وه‌زاره‌ته‌كه‌ى به یه‌ك چاو له هه‌موو عیراق ده‌ڕوانێ و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش مامه‌ڵه ده‌كات، بۆیه ده‌یه‌وێ لاپه‌ڕه‌یه‌كى نوێ له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستاندا بكاته‌وه، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش وه‌زاره‌ت نووسینگه‌یه‌كى خۆى له هه‌ولێر ده‌كاته‌وه، هه‌روه‌ها شارێكى وه‌رزشى له هه‌ولێر دروست ده‌كات و دوو لیژنه‌ش له هه‌ردوو وه‌زاره‌تى وه‌رزش و لاوانى عیراق و وه‌زاه‌رتى رۆشنبیرى و لاوانى هه‌رێمى كوردستان بۆ هه‌ماهه‌نگى و به‌دواداچوونى كار و پرۆژه و هاوكاریى دوولایه‌نه پێك هێنراون.
لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى، خۆشحاڵیى خۆى به هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى نێوان هه‌ردوو وه‌زاره‌ت و سه‌ردانى به‌ڕێز وه‌زیرى وه‌رزش و لاوانى عیراق ده‌ربڕى و هه‌موو پشتگیرى و ئاسانكارییه‌كى بۆ كاره‌كانى وه‌زاره‌ت له هه‌رێمى كوردستان ده‌ربڕى، جه‌ختیشى له‌وه كرده‌وه گرنگه وه‌رزشوان و لاوانى هه‌رێمى كوردستان هه‌ست به‌وه بكه‌ن له حكوومه‌تى فیدرالیشه‌وه پشتگیرییان ده‌كرێت. هه‌روه‌ها پشتگیرى و هاوكاریى هه‌رێمى كوردستانى بۆ حكوومه‌تى به‌ڕێز عه‌بادى دووپات كرده‌وه.
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 16ى ئۆكتۆبه‌رى 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له به‌ڕێز خۆسێ مارییا فێررێ باڵیۆزى ئیسپانیا له عیراق كرد كه جارى یه‌كه سه‌ردانى هه‌رێمى كوردستان ده‌كات.
له دیدارێكدا ڕه‌وشى ئێستاى عیراق و بارودۆخى ئه‌منى له به‌غدا و ناوچه‌كانى دیكه‌ى وڵات و مه‌ترسییه‌كانى تیرۆرستانى داعش له‌سه‌ر ناوچه‌كه به گشتى تاوتوێ كرا و، به‌ڕێز باڵیۆزى ئیسپانى نیگه‌رانیى خۆى له پێشهات و نائارامییه‌كان ده‌ربڕى، هه‌روه‌ها تیشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ى كه وێڕاى خراپیى ڕه‌وشى ئه‌منى و نائارامى له زۆر شوێنى عیراق، كه‌چى ئه‌م چه‌ند ڕۆژانه‌ى دوایى كه له هه‌ولێر بووه، بارودۆخێكى ته‌واو جیاواز و ئارامى و ئاسایش و سه‌قامگیرى بینیوه، بۆ ئه‌مه‌ش ده‌ستخۆشى له حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان كرد.
له به‌شێكى دیكه‌ى دیداره‌كه‌دا دروستبوونى هاوپه‌یمانیى نێوده‌وڵه‌تى له دژى تیرۆر و ڕۆڵى ئیسپانیا له‌و هاوپه‌یمانییه‌دا باس كرا و، تیشك خرایه سه‌ر گرنگیى به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى داعش له لایه‌ن پێشمه‌رگه‌ى كوردستانه‌وه. له‌مباره‌یه‌وه به‌ڕێز باڵیۆزى ئیسپانى ڕوونى كرده‌وه كه په‌رله‌مانى وڵاته‌كه‌ى دانیشتنێكى تایبه‌ت له‌سه‌ر ئه‌م پرسه ساز ده‌كات و پشتگریى ئیسپانیاى بۆ هه‌رێمى كوردستان و عیراق له جه‌نگى دژى تیرۆردا دووپات كرده‌وه.
له دیداره‌كه‌دا هه‌ردوولا داكۆكییان له خواستى دوولایه‌نه بۆ به‌ره‌وپێشبردنى په‌یوه‌ندییه سیاسى و ئابوورییه‌كان كرده‌وه و به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى ئاماژه‌ى به‌وه دا كه هه‌رێمى كوردستان به گرنگییه‌وه له په‌یوه‌ندییه‌كانى له‌گه‌ل ئیسپانیا ده‌ڕوانێت، هه‌روه‌ها هیواى خواست ئیسپانیا ڕۆڵى خۆى له جه‌نگى دژى تیرۆردا بگێڕێت و له پرسى ئاواره و په‌نابه‌رانیشدا هاوكاریى هه‌رێمى كوردستان بكات. به‌ڕێز باڵیۆزى ئیسپانیش جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه په‌ره به په‌یوه‌ندییه بازرگانى و سیاسییه‌كانیان له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستان ده‌ده‌ن و كۆمپانیا و سه‌رمایه‌دارانى ئیسپانیا هان ده‌ده‌ن بۆ ئه‌وه‌ى ڕوو بكه‌نه هه‌رێمى كوردستان و كارى تیادا بكه‌ن.
پرسى به‌شداریكردنى هه‌رێمى كوردستان له حكوومه‌تى تازه‌ى عیراقدا و گرنگیى ئه‌و به‌شداریكردنه بۆ پرۆسه‌ى سیاسى و ئێستا و داهاتووى عیراق، به‌شێكى دیكه‌ى گفتوگۆى هه‌ردوولا بوو.
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 2ى ئۆكتۆبه‌رى 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له به‌ڕێز د. سه‌لیم جبوورى سه‌رۆكى په‌رله‌مانى عیراق و شاندێكى یاوه‌رى كرد كه له ژماره‌یه‌ك له په‌رله‌مانته‌رانى عیراق پێكهاتبوو.
له دیدارێكدا سه‌ره‌تا به‌ڕێز سه‌رۆكى په‌رله‌مانى عیراق پوخته‌یه‌كى ده‌رباره‌ى دیدار و كۆبوونه‌وه‌كانى له‌گه‌ڵ به‌ڕێزان سه‌رۆك و سه‌رۆكى فراكسیۆنه‌كان له په‌رله‌مانى كوردستان پێشكه‌ش كرد، ئینجا سوپاس و پێزانینى پێشكه‌ش به حكوومه‌ت و خه‌ڵكى هه‌رێمى كوردستان كرد بۆ داڵده‌دانى ئه‌و ژماره زۆره‌ى ئاواره و په‌نابه‌ران و دووپاتى كرده‌وه كه ئاگادارى قورسى و سه‌ختیى بارودۆخه‌كه و ڕه‌هه‌نده كۆمه‌ڵایه‌تى و په‌روه‌رده‌یى و ته‌ندروستییه‌كانى ئه‌و ژماره زۆره‌یه‌ى ئاواره‌كانن.
له دیداره‌كه‌دا باس له قه‌یرانى داراییى هه‌رێمى كوردستان و بڕینى بودجه‌ى هه‌رێم كرا كه له سه‌ره‌تاى ئه‌مساڵه‌وه حكوومه‌تى عیراق بڕیویه‌تى و به‌رێز سه‌رۆكى په‌رله‌مانى عیراق دووپاتى كرده‌وه بودجه و مووچه‌ى خه‌ڵك و كارمه‌ندانى حكوومه‌ت، شتێك نیه بكرێته پرسێكى سیاسى.
لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى وێڕاى به‌خێرهێنانیان، سوپاسى سه‌ردانه‌كه‌ى كردن و ڕایگه‌یاند كه سه‌ردانه‌كه‌یان بۆ هه‌رێمى كوردستان زۆر مانا هه‌ڵده‌گرێت و وه‌ك پشتگیرییه‌ك بۆ هه‌رێمى كوردستان ده‌یبینن. جه‌خیشى له‌وه كرده‌وه كه ئه‌وه‌ى له عیراق ڕوو ده‌دات، ڕووبه‌ڕووى هه‌موو عیراق و هه‌موو پێكهاته‌كانى ده‌بێته‌وه، بۆیه ده‌بێ هه‌مووان پێكه‌وه كار بكه‌ن بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى تیرۆرستانى داعش و هه‌موو كێشه‌كانیش چاره‌سه‌ر بكه‌ن، چونكه نه به‌غدا و نه هه‌ولێریش به ته‌نیا ناتوانن ڕووبه‌ڕووى كێشه‌كان ببنه‌وه.
ڕوونیشى كرده‌وه ده‌ركه‌وتنى داعش كه هیچ ئایین و مه‌زهه‌بێكى نیه و دوژمنى ته‌واوى پێكهاته‌كانى عیراقه، پرسێكى سه‌ربازى نیه، به‌ڵكوو پرسیكى سیاسییه و ده‌ركه‌وته و ئه‌نجامى ئه‌و سیاسه‌ته هه‌ڵانه‌یه كه له عیراقدا په‌یره‌و كراون، ئه‌گینا هیچ كام له پێكهاته نه‌ته‌وه‌یى و ئایینى و مه‌زهه‌بییه‌كانى عیراق به هه‌بوونى داعش له وڵاتهكهیان خۆشحاڵ نین و هه‌مووان لێى زه‌ره‌مه‌ندن.
به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها سوپاسى سه‌ردانه‌كانى به‌ڕێز ساڵح موتڵه‌گ جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانى عیراقى كرد كه دوو جار سه‌ردانى هه‌رێمى كوردستانى كردووه و له نزیكه‌وه به‌دواداچوونى بۆ ڕه‌وشى ئاواره‌كان كردووه، دووپاتیشى كرده‌وه له پرسى ئاواره‌كاندا حكوومه‌تى عیراق ده‌بێ به شێوه‌یه‌كى باشتر مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستان بكات، جددیتر بێته ناو پرسه‌كه‌وه، لێى تێبگات و به‌رپرسیار‌یه‌تیى خۆى جێبه‌جێ بكات، نه‌ك وه‌كوو وڵاتێكى كۆمه‌كبه‌خش مامه‌ڵه بكات، به‌ڵكوو چیمان پێ بكرێت، ده‌بێ پێكه‌وه بیكه‌ین.
ده‌رباره‌ى پرۆسه‌ى سیاسیش، به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه هه‌رێمى كوردستان به‌شدارى له حكوومه‌تى به‌ڕێز د. عه‌بادیدا ده‌كات و دواى جه‌ژن وه‌زیره كورده‌كان ده‌چنه به‌غدا و ده‌ست به‌كار ده‌بن، ئه‌مه‌ش وه‌ك ده‌رفه‌تێك بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان و پشتگیرییه‌ك بۆ حكوومه‌تى تازه بۆ ئه‌وه‌ى بتوانێت كێشه‌كان له ڕێگه‌ى دیالۆك و لێكگه‌یشتنه‌وه چاره‌سه‌ر بكات.
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران به‌بیریشى هێنایه‌وه كه ئه‌زموونه‌كانى ڕابردووى عیراق سه‌لماندوویانه "مامه‌ڵه‌كردن به لۆژیكى به‌هێز و به‌هێز" شتێكى ڕاست نیه و هه‌میشه شكستى خواردووه، بۆیه ئیتر حكوومه‌تى عیراق نابێ له‌سه‌ر ئه‌و لۆژیكه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ پێكهاته‌كانى عیراق بكات. ڕاشیگه‌یاند بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان خۆى ئاماده‌یه سه‌ردانى به‌غدا بكات، یان له هه‌ولێر پێشوازى له به‌ڕێز د. عه‌بادى بكه‌ن، له‌پێناو چاره‌سه‌رێكى وا كه جارێكى دیكه له عیراقدا هیچ كه‌سێك نه‌توانێت به بڕیارێكى تاكه‌كه‌سى بودجه‌ى هه‌رێمى كوردستان و مووچه‌ى كارمه‌ندانى ده‌وڵه‌ت ببڕێت.
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ شه‌ممه 12ى ته‌ممووزى 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له به‌ڕێز "كارمیلۆ فیكارا" كونسولى ئیتالیا له هه‌رێمى كودستان كرد.
له دیدارێكدا كونسولى ئیتالیا خۆشحاڵیى خۆى ده‌ربڕى كه وه‌ك كونسولى وڵاته‌كه‌ى له هه‌رێمى كوردستان به‌رده‌وم ده‌بێت، به تایبه‌تى كه كابینه‌ى تازه‌ى حكوومه‌ت كابینه‌یه‌كى بنكه‌فراوانه. دووپاتیشى كرده‌وه كه ئیتالیا به بایه‌خه‌وه ده‌ڕوانێته په‌یوه‌ندنییه‌كانى له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستان و چۆنیه‌تیى بره‌ودان به په‌یوه‌ندییه‌كانیان. هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه دا كه ئه‌وان وه‌ك كونسولخانه‌ى وڵاتهكهیان، ڕۆڵێكى گرنگ ده‌بینین له پته‌وكردنى كه‌ناڵى په‌یوه‌ندى له‌گه‌ڵ حكوومه‌ت و كه‌رتى تایبه‌ت و هه‌وڵ ده‌ده‌ن ڕوونكردنه‌وه‌ى پێویست بده‌ن، به تایبه‌تى بۆ ئه‌و ئیتالیانه‌ى ده‌یانه‌وێ بۆ بازرگانى و چالاكیى ئابوورى بێنه هه‌رێمى كوردستان.
له به‌شێكى دیكه‌ى دیداره‌كه‌دا بارودۆخى تازه‌ى عیراق و پرسى ئاسایش و مه‌ترسییه‌كانى تیرۆر و داعش له‌سه‌ر ناوچه‌كه خرایه به‌ر باس و كونسولى ئیتالیا ڕوونى كرده‌وه كه ئه‌وان به‌رده‌وام حكوومه‌تى وڵاتهكهیان له پێشهاته‌كان ئاگادار ده‌كه‌نه‌وه و ڕوونى كرده‌وه ئیتالیا ئاگاداره له‌وه‌ى له هه‌رێمى كوردستان سه‌قامگیرى به‌رقه‌راره و ئاسایش هه‌یه و ژینه‌گه‌ى بارزگانى و وه‌به‌رهێنان جیاوازه و كۆمپانیا ئیتالییه‌كانیش بایه‌خ به‌مه‌ده ده‌ده‌ن، به‌تایبه‌تى ئه‌وانه‌ى چالاكیى هه‌نارده‌كردن و بازرگانییان هه‌یه. بۆیه به‌شدارییان له چالاكییه ئابوورى و بارزگانییه‌كان له‌م ساڵانه‌ى دواییدا زیادى كردووه و پێشبینى ده‌كه‌ن بۆ ئه‌مساڵ زیاتر له سه‌د كۆمپانیاى ئیتالى به‌شدارى له پێشانگاى نێوده‌وڵه‌تیى هه‌ولێردا بكه‌ن.
هه‌ر له دیداره‌كه‌دا باس له پرسى په‌نابه‌رانى سووریا و ناوخۆى عیراق له هه‌رێمى كوردستان كرا و تیشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ى كه له هه‌موو ئاسته‌كان هه‌وڵ ده‌ده‌ن بۆ ئه‌وه‌ى تێگه‌یشتنى باشتریان له‌سه‌ر ڕه‌وشه‌كه هه‌بێت و ئیتالیا وه‌ك چۆن پێشتیرش هاوكارى كردووه، ئێستاش به بایه‌خه‌وه له‌گه‌ڵ لایه‌نه په‌یوه‌نداره‌كانى حكوومه‌ت له په‌یوه‌ندیدایه بۆ به‌رده‌وامیى هاوكاریكردنى په‌نابه‌ران و ئێستا حه‌وت ڕێكخراوى ئێن جى ئۆى ئیتالى له‌م بواره‌دا له هه‌رێمى كوردستان كار ده‌كه‌ن.
لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران جه‌ختى له‌وه كرده‌وه هه‌رێمى كوردستانیش به بایه‌خه‌وه گرنگى به په‌یوه‌ندییه‌كانى له‌گه‌ڵ ئیتالیا ده‌دات و خوازیارى پێشخستنى په‌یوه‌ندییه‌كانه له هه‌موو بواره‌كاندا. ده‌رباره‌ى په‌نابه‌رانیش ڕایگه‌یاند كێشه‌یه‌كى زۆر جددى له پرسى په‌نابه‌ران و ئاواره‌كاندا هه‌یه و له‌م پرسه‌دا به داخه‌وه حكوومه‌تى عیراق به هیچ شێوه‌یه‌ك هه‌ست به به‌رپرسیاریه‌تى ناكات، بۆیه حكوومه‌تى هه‌رێم پێویستى به‌وه‌یه كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى زیاتر بێته پێشه‌وه بۆ هاوكاریكردنى په‌نابه‌ران، چونكه ئه‌وه‌ى ئێستا هه‌یه له تواناى حكوومه‌ت به‌ده‌ره و پێویستى به‌وه هه‌یه هه‌موو لایه‌ك زیاتر هاوكاریى په‌نابه‌ران بكه‌ن.
هه‌روه‌ها باسى له‌و گۆڕانگاریانه كرد كه دواى كۆنترۆلكردنى مووسڵ له لایه‌ن تیرۆرستانه‌وه هاتووه‌ته ئاراوه و دووپاتى كرده‌وه كه عیراقى به‌ر له‌م ڕووداوانه و عیراقى دواى كه‌وتنى مووسڵ و شوێنه‌كانى دیكه ته‌واو جیاوازه و له ڕووداوه‌كاندا حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان هه‌موو په‌نابه‌رانى وه‌ك یه‌ك پاراستووه بێ ڕه‌چاوكردنى لایه‌نى نه‌ته‌وه‌یى و ئایینییان، به تایبه‌تیش له سنوورى ده‌شتى نه‌ینه‌وا كه پێكهاته‌ى نه‌ته‌وه‌یى و ئایینى و مه‌زهه‌بیى جیاوازى تیادایه.
ديداري نێوان سەرۆكي حكومەت وباڵيۆزي ئەمەريكا لەعيراق
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ شه‌ممه 21ى حوزه‌یرانى 2014، نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، پێشوازى له ڕۆبه‌رت ستیفن بیكرۆفت باڵیۆزى ئه‌مه‌ریكا له عیراق كرد.
له دیدارێكدا ڕه‌وش و پێشهاته‌كانى عیراق به‌تایبه‌تیش دواى ڕووداوه‌كانى مووسڵ و كۆنترۆڵكردنى ئه‌و پارێزگایه و پارێزگاى سه‌ڵاحه‌دین و چه‌ندین ناوچه‌ى دیكه‌ى ناوه‌ڕاست و باكوورى عیراق له لایه‌ن گرووپى تیرۆرستیى داعشه‌وه، هه‌روه‌ها ده‌ره‌نجام و پێشنبییه‌كان بۆ قۆناغه‌كانى داهاتوو، خرانه به‌ر باس.
هه‌ردوولا جه‌ختیان له‌وه كرده‌وه كه كێشه‌كانى ئه‌مڕۆى عیراق ده‌رهاویشته‌ى سیاسه‌ت و چۆنیه‌تیى به‌ڕێوه‌بردنى پرۆسه‌ى سیاسین له عیراقدا، بۆیه چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانیش به پله‌ى یه‌كه‌م ده‌بێ چاره‌سه‌رى سیاسى بن و ئۆپه‌راسیۆنى سه‌ربازى و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى چه‌كدارى به ته‌نیا ناتوانێت كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكات.
لاى خۆیه‌وه نێچیرڤان بارزانى ڕوونى كرده‌وه كه بۆ گێڕانه‌وه‌ى ئارامى و سه‌قامگیرى بۆ عیراق؛ ده‌بێ بیر له ڕێگه‌چاره‌ى ئاشتیانه‌ى سیاسى بكرێته‌وه و ڕه‌وشێك له عیراقدا دروست ببێت كه هه‌موو پێكهاته‌كانى كۆمه‌ڵگه‌ى عیراقى هه‌ست بكه‌ن هاوبه‌شى ڕاسته‌قینه‌ى ده‌سه‌ڵات و پرۆسه‌ى سیاسیى وڵاتن و هیچ پێكهاته و لایه‌نێك خۆى له ده‌ره‌وه‌ى هاوكێشه و پرۆسه‌ى سیاسى و ده‌سه‌ڵاتداریدا نه‌دۆزێته‌وه.
له كۆتاییى دیداره‌كه‌دا هه‌ردوولا جه‌ختیان له هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى هه‌موو لایه‌نه‌كان و كارى پێكه‌وه‌یى بۆ دۆزینه‌وه‌ى چاره‌سه‌ر و كۆتاییهێنان به كێشه‌كان كرده‌وه، بۆ ئه‌وه‌ى چاره‌سه‌رێك بدۆزرێته‌وه كه هه‌مووان تیایدا هه‌ست به دڵنیایى بكه‌ن و هه‌وڵ بده‌ن په‌له له خستنه‌سه‌رڕێى پرۆسه‌ى سیاسى بكرێت له‌سه‌ر بنه‌ماى ئه‌نجامى دوایین هه‌ڵبژاردنه‌كانى عیراق و هه‌نگاوى جددى بۆ تێگه‌یشتن له كرۆكى كێشه‌كان و چۆنیه‌تیى چاره‌سه‌ركردنیان بدرێت.
شەممە, 21 حوزەیران 2014
نیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 8ى ئایارى 2014، نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له شاندێكى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا كرد كه له ژماره‌یه‌ك باڵیۆزى وڵاتانى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا له عیراق پێك هاتبوو.
له كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا كه عیماد ئه‌حمه‌د جێگرى سه‌رۆك وه‌زیران ئاماده‌ى بوو، سه‌ره‌تا یانا هایپاشكۆڤا باڵیۆزى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا له عیراق و سه‌رۆكى شانده‌كه؛ پوخته‌یه‌كى له‌سه‌ر ئامانجى سه‌ردانیان بۆ هه‌رێمى كوردستان پێشكه‌ش كرد و خۆشحاڵیى خۆى نیشان دا كه پێكه‌وه وه‌كوو باڵیۆزانى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا هاتوونه‌ته سه‌ردانى هه‌رێمى كوردستان و له‌گه‌ڵ سه‌رۆك وه‌زیران كۆ ده‌بنه‌وه بۆ ئه‌وه‌ى له نزیكه‌وه گوێبیستى دید و بۆچوون و سیاسه‌ت و هه‌ڵوێسته‌كانى هه‌رێمى كوردستان بن له‌م قۆناغه‌ى ئێستاى عیراق؛ تا تێگه‌یشتنى باشتریان هه‌بێت له دۆخى ئێستا و چاوه‌ڕوانكراوى عیراق.
پاشان پیرۆزبایى سه‌ركه‌وتنى هه‌ڵبژاردنه‌كانى كرد و ڕایگه‌یاند سه‌ركه‌وتنى هه‌ڵبژاردنه‌كان و پرۆسه‌ى ده‌نگدان مایه‌ى خۆشحاڵیى ئه‌وان و یه‌كێتیى ئه‌ورووپا بووه و ڕوونى كرده‌وه كه له‌وه تێده‌گه‌ن ئه‌گه‌ر له ڕووى ته‌كنیكى و پرۆسه‌ى جیاكردنه‌وه‌ى ده‌نگه‌كان و ژماردنه‌وه هه‌ندێ كێشه هه‌بووبێت، به‌ڵام ئه‌نجامدانى هه‌ڵبژاردن ده‌ریخست كه گه‌لانى عیراق په‌رۆشن بۆ پرۆسه‌ى دیموكراسى و ئه‌وان له نزیكه‌وه چاودێریى پرۆسه‌كه‌یان كردووه و هه‌ڵبژاردنه‌كان ڕاسته‌قینه بوون و له كاتى خۆیاندا به پێى ده‌ستوو كراون.
هه‌روها جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه به‌ر له كۆتایى مانگى شه‌شى داهاتوو؛ ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى ده‌ره‌وه‌ى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا كه نوێنه‌رایه‌تیى بیست و هه‌شت وڵاتى ئه‌ورووپا ده‌كه‌ن؛ كۆ ده‌بنه‌وه بۆ بڕیاردان له‌سه‌ر په‌یوه‌ندى له‌گه‌ڵ عیراق و ئاینده‌ى عیراق، بۆیه ئه‌م سه‌ردانه‌یان زۆر گرنگه تا له نزیكه‌وه ئاگادار بن و بتوانن ڕاپۆرتى خۆیان ئاماده بكه‌ن و په‌یامه‌كانى ئه‌مڕۆ به بیست و هه‌شت پایته‌ختى ئه‌ورووپا بگه‌یه‌ننه‌وه. ڕوونیشى كرده‌وه كه سه‌ردانیان بۆ هه‌رێمى كوردستان نیشانه‌ى پابه‌ندى و په‌یوه‌ندییانه له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستان و پشتگیریى له پره‌نسیپه سه‌ره‌كییه‌كانى وه‌ك دیموكراسى و ده‌ستوور و سه‌روه‌ریى یاسا و مافه‌كانى مرۆڤ ده‌كه‌ن.
لاى خۆیه‌وه نێچیرڤان بارزانى تێڕوانینى خۆى سه‌باره‌ت به هه‌ڵبژاردنه‌كان خسته ڕوو و خۆشحاڵى به سه‌ركه‌وتنى پرۆسه‌ى هه‌ڵبژاردن نیشان دا كه خه‌ریكه ده‌بێته كو‌لتوورێك و هاووڵاتیان مافى خۆیان به كار ده‌هێنن و له ئاراسته‌كردنى سیسته‌مى حوكمداریدا به‌شدار ده‌بن، هه‌روه‌ها ڕۆژ له دواى ڕۆژ و پرۆسه دواى پرۆسه گه‌لانى هه‌رێمى كوردستان زیاتر ده‌رك به بایه‌خ و گرنگیى به‌شداریى خۆى له‌م پرۆسه‌یه‌دا ده‌كه‌ن. ڕوونیشى كرده‌وه كه ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه ده‌رفه‌تێكه هاتووه‌ته پێش، به‌ڵام تا ڕاگه‌یاندنى ئه‌نجامى كۆتاییى ده‌نگدان و ده‌سپێكردنى پرۆسه‌ى گفتوگۆكان؛ وێنه‌كه زۆر ڕوون نیه ئاخۆ به چ ئاراسته‌یه‌كدا ده‌ڕوات. ده‌رباره‌ى په‌یوه‌ندى و كێشه‌كانى هه‌ولێر و به‌غدا و پرسى بودجه‌ش، سه‌رۆك وه‌زیران ئاماژه‌ى به‌وه دا كه ڕووى دا له بڕینى بودجه و مووچه‌ى فه‌رمانبه‌رانى هه‌رێمى كوردستان له لایه‌ن به‌غداوه؛ چاوه‌ڕوانكراو نه‌بوو.
ده‌رباره‌ى پێكهێنانى حكوومه‌تى داهاتووى عیراقیش نێچیرڤان بارزانى جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه بۆ ئه‌مڕۆى عیراق ناكرێت بیر له حكوومه‌تى زۆرینه بكرێته‌وه، چونكه ته‌نها چاره‌سه‌ر بۆ كێشه‌كانى عیراق ئه‌وه‌یه هاوبه‌شى بدۆزرێته‌وه بۆ به‌شداریى پێكهاته سه‌ره‌كییه‌كان له پرۆسه‌ى سیاسیدا، به تایبه‌تى كه ئێستا به پێى ده‌ستوور سیسته‌مى فیدرالى له عیراق هه‌یه.
سه‌رۆك وه‌زیران سه‌باره‌ت به پرسى یه‌كڕیزى و یه‌كهه‌ڵوێستیى لایه‌نه‌كانى هه‌رێمى كوردستانیش ڕایگه‌یاند: ئه‌گه‌ر له ناوخۆى هه‌رێمى كوردستان بیروبۆچوون و هه‌ڵوێستى جیا و كێشه‌ش هه‌بێت، به‌ڵام كه پرسه‌كه هاته سه‌ر كێشه‌كانى هه‌ولێر و به‌غدا، لایه‌نه كوردستانییه‌كان یه‌كهه‌ڵوێست ده‌بن له‌پێناو دابینكردنى ئاینده‌یه‌كى گه‌شتر بۆ هه‌رێمى كوردستان. هه‌روه‌ها گوتى: ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه به ده‌رفه‌تى كۆتایى ده‌بینن بۆ ڕاستكردنه‌وه‌ى ڕێڕه‌وى حوكمڕانى له عیراق.
له‌سه‌ر پرسى نه‌وتیش دووپاتى كرده‌وه كه سیاسه‌تى نه‌وتیى هه‌رێمى كوردستان له چوارچێوه‌ى پابه‌ندبوون به ده‌ستوور و پاراستنى به‌رژوه‌ندییه‌كانى هه‌رێمى كوردستاندایه، بۆیه هه‌رێمى كوردستان سووره له‌سه‌ر موماره‌سه‌كردنى مافه ده‌ستوورییه‌كانى خۆى. هه‌روه‌ها عیماد ئه‌حمه‌د جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانیش دووپاتى كردوه ئه‌وه‌ى هه‌رێمى كوردستان له پرسى نه‌وتدا كردوویه‌تى؛ له چوارچێوه‌ى مافه ده‌ستوورییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و مافى هاوبه‌شیى ڕاسته‌قینه‌دایه له عیراق بۆ مسۆگه‌ركردنى هاوبه‌شى له ده‌سه‌ڵات و داهاتدا، به‌ڵام به‌غدا ئه‌و هاوبه‌شییه‌ى په‌یره‌و نه‌كردووه.
ڕه‌وش و بارودۆخى پارێزگاى ئه‌نبار و ڕه‌وشى ئاوه‌ركانى ئه‌و ناوچه‌یه و په‌نابه‌رانى سووریا له هه‌رێمى كوردستان؛ لایه‌نێكى دیكه‌ى دیاره‌كه بوو كه تیایدا وێڕاى ستایشكردنى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بۆ داڵده‌دان و هاوكاریكردنى په‌نابه‌ران، شاندى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا ڕایانگه‌یاند له ماوه‌یه‌كى نزیكى داهاتوودا ئۆفیسى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا بۆ هاریكاریى مرۆیى له هه‌رێمى كوردستان ده‌ست به كاره‌كانى ده‌كات؛ تا بتوانێت هاوكاریى ئاواره‌كان و په‌نابه‌ران بكات.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا ژماره‌یه‌ك له باڵیۆزانى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا چه‌ندین پرسیار و ڕا و سه‌ره‌نجیان له‌باره‌ى كێشه‌كاتى هه‌ولێر و به‌غدا و پرسى پێكهێنانى كابینه‌ى هه‌شته‌مى هه‌رێمى كوردستانه‌وه خسته ڕوو.
له كۆتاییدا نێچیرڤان بارزانى سوپاسى ئه‌م سه‌ردانه‌ى باڵیۆزانى یه‌كێتیى ئه‌ورووپاى كرد كه به‌م شێوه‌یه پێكه‌وه هاتوون بۆ ئه‌وه‌ى باشتر و له نزیكه‌وه ئاگادارى پرسه‌كان و سیاسه‌ت و هه‌ڵوێست و كێشه‌كانى نێوان هه‌رێم و عیراق ببن. دووپاتیشى كرده‌وه كه هه‌رێمى كوردستان خوازیارى به‌هێزكردن و پته‌وكردنى بنه‌ماكانى دیموكراسى و په‌ره‌پێدانى دامه‌زراوه‌كانه، له‌مڕووه‌شه‌وه پێویستى به پشتیوانیى به‌رده‌وامى یه‌كێتیى ئه‌ورووپا هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ى بتوانێت ئه‌و ئامانجانه به‌دى بهێنێت كه خه‌باتى بۆ كردووه.