لە چوارچێوەی سەردانە فەرمییەكەی بۆ وڵاتی چیك ڕۆژی سێشەممە 12ـی مایس ـی 2015 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە كۆشكی كۆماریی چیك لە لایەن بەڕێز میلۆس زێمان سەرۆكی كۆماری چیك پێشوازیی لێ كرا و پاش گەییشتنی سەرۆك بارزانی بۆ كۆشكی كۆماری، كۆبوونەوەیەكی دوو قۆڵیی نێوان هەردوو سەرۆك بەڕێوەچوو.
دوای ئەم كۆبوونەوەیە سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری كۆبوونەوەیەكی دیكەیان لەگەڵ سەرۆك كۆماری چیك ئەنجام دا. لەم كۆبوونەوەیەدا ئاییندەی عێراق و كوردستان و هەروەها شەڕی تیرۆریستانی داعش خرایە بەر باس و گفتوگۆ و سەرۆكی كۆماری چیك ئەوەی دووپات كردەوە كە وڵاتەكەی بە هەموو توانایەك پاڵپشتی هێزی پێشمەرگ و گەلی كوردستان دەبێت. هەروەها ستاییشی خەبات و قوربانیدانی گەلی كوردستانی كرد بۆ بۆ گەییشتن بە ئازادی و دیموكراسی. سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری بۆ نانی نیوەڕۆ لە كۆشكی كۆماری و لەگەڵ سەرۆكی كۆماری چیك بوون.
هەر ڕۆژی سێشەممە 12ـی مایس ـی 2015 شاندی هەرێمی كوردستان كە پێكهاتبوون لە مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی حكوومەتی هەرێم سەردانی وەزارەتی بەرگریی كۆماری چیكیان كرد و لەگەڵ جێگری وەزیری بەرگری و نوێنەری وەزارەتی دەرەوەی چیك كۆبوونەوە. لەم كۆبوونەوەیەدا شاندی هەرێم سوپاسی پاڵپشتی و هاوكارییە سەربازییەكانی كۆماری چیكی كرد و هاوكاری و پەیوەندییەكانی هەردوولایش لە بواری سەربازی تاوتوێ كرا كە چۆن بتوانرێ ئەو هەماهەنگی و پەیوەندییانە فراوانتر بكرێن و بڕیاریش درا شاندێكی تایبەتی وەزارەتی پێشمەرگە لە ئاییندەیەكی نزیك سەردانی كۆماری چیك بكات.
سەرلەبەیانیی ڕۆژی چوارشەممە 13ـی مایس ـی 2015 لە دوایین وێستگەی سەردانیان بۆ كۆماری چیك، سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لە لایەن بوهیسڵاڤ سۆبۆتكا سەرۆك وەزیرانی كۆماری چیك پێشوازییان لێ كرا.
لە دیدارێكدا پەیوەندییەكانی نێوان گەلی كوردستان و گەلی چیك تاوتوێ كرا و جەختیش لەوە كرایەوە كە پێویستە ئەم پەیوەندییانە فراوانتر بكرێن. سەرۆك وەزیرانی كۆماری چیك ئەوەیشی دووپات كردەوە كە وڵاتەكەی ئامادەیە بەردەوام بێ لە پشتگیرییكردنی پێشمەرگە و هەروەها هەموو هاوكارییەكیش دەكەن بۆ ئەوەی گەلی كوردستان سەر بكەوێت.
لە بەشێكی دیكەی كۆبوونەوەكەدا بە وردی باس لە بارودۆخی سیاسیی و ئەمنیی عێراق و هەروەها ئاییندەی كوردستان كرا و هەر دوو لایش لەسەر ئەوە هاوڕا بوون كە پەیوەندییەكانیان لە هەموو قۆناغ و دۆخێكدا پتەوتر بكرێن.
جێگەی ئاماژەپێكردنە شاندە یاوەرەكەی سەرۆك بارزانی پێكهاتبوون لە مەسرور بارزانی ڕاوێژكاری ئەنجوومەنی ئاساییشی هەرێم و مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و دەرباز كۆسرەت ڕەسول وەزیری ئاوەدانكردنەوە و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكوومەتی هەرێم .
ڕۆژی یەكشەممە 10ـی مایس ـی 2015 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە سەردانێكی فەرمی و لەسەر بانگهێشتی هەنگاریا گەییشتە (بوداپێست)ـی پایتەختی هەنگاریا و لە لایەن جێگری وەزیری دەرەوەی ئەو وڵاتە و ژمارەیەك لە بەرپرسانی وەزارەتی دەرەوە پێشوازی كرا. دوای گەییشتنی بۆ شاری بوداپێست، لە لایەن پیتێر سپارتۆ وەزیری بەرگریی هەنگاریا ئێوارەخوانێك بۆ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری ڕێكخرا.
لە چوارچێوەی سەردانە فەرمییەكەی بۆ وڵاتی هەنگاریا ڕۆژی دووشەممە 11ـی 5ـی 2015 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری سەردانی پارلەمانی هەنگاریای كرد و لەگەڵ جێگری سەرۆكی پارلەمانی هەنگاریا كۆبوونەوە.
لەم كۆبوونەوەیەدا جێگری سەرۆكی پارلەمانی هەنگاریا خۆشحاڵیی خۆی بۆ سەردانی سەرۆك بارزانی دەربڕی كە بۆ جاری دووەم و لە هەمان ڕۆژی ساڵدا سەردانی پارلەمانی هەنگاریای كردووە. وێڕای ئاماژەدان بە پەیوەندییە ئابوورییەكانی نێوان هەردوولا ئەوەیشی خستەڕوو كە گەلی هەنگاریا لەگەڵ ئەوە دایە كە پەیوەندی و هەماهەنگییەكانی هەر دوو وڵات فراوانتر بكرێن و ئەوەیشی ڕاگەیاند كە بە دەنگی 70%ـی پارلەمانی هەنگاریا بڕیاری ناردنی یەكەیەكی سەربازی بۆ ڕاهێنانی پێشمەرگە داوە. لە بەشێكی دیكەی كۆبوونەوەكەدا پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی هەر دوو وڵات لە بواری ئاسەوار و كولتوور تاوتوێ كرا.
هەر هەمان ڕۆژ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ ڤیكتۆر ئۆبان سەرۆك وەزیرانی ئەو وڵاتە كۆبوونەوە. لە كۆبوونەوەكەدا كە وەزیری دەرەوە و وەزیری بەرگریی و ژمارەیەك لە بەرپرسانی حكوومەتی هەنگاریا ئامادەی بوون، سەرۆك وەزیرانی هەنگاریا باسی هاوشێوەبوونی مێژووی گەلی كوردستان و گەلی هەنگاریای كرد و ڕایگەیاند كە گەلی هەنگاریا پاڵپشتی ئەو گەلانەیە كە ژێردەستیان بینیوە و خەباتكارن و حەزیان لە ئازادییە و بە ڕاشكاوییش ئەوەی باس كرد كە هەنگاریا لەگەڵ تمووحاتی گەلی كوردستانە لە هەموو دۆخێكدا.
لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی باسی سوپاسی هەڵوێستی گەل و حكوومەتی هەنگاریای كرد بۆ پاڵپشتیكردنی گەلی كوردستان و هاوكاریكردنی پێشمەرگە و سوپاسی بڕیاری پارلەمانی هەنگاریایشی كرد بۆ ناردنی یەكەی سەربازیی تایبەت بە ڕاهێنان و مەشقی سەربازیی پێشمەرگە. هەروەها پێشوازی كرد لە پەرەپێدان و فراوانتركردنی پەیوەندییەكانی هەر دوولا لە بوارە جیاجیاكان. سوپاسی حكوومەتی هەنگاریایشی كرد كە دەرفەتی بۆ خوێندن بۆ قوتابیانی كوردستان لەم وڵاتە ڕەخساندووە. سەرۆك بارزانی بە فەرمی سەرۆك وەزیرانی هەنگاریای بانگهێشت كرد بۆ ئەوەی سەردانی كوردستان بكات.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا بە تێروتەسەلی پەیوەندییە ئابووریی و سەربازییەكانی هەردوولا لە بواری نەوت و مەشق و ڕاهێنانی پێشمەرگە خرایە بەر باس و گفتوگۆ.
دوای كۆبوونەوەكەی لە پڕێسكۆنفڕانسێكدا سەرۆك بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەنگاریا ناوەڕۆكی كۆبونەوەكەیان بۆ دەزگاكانی ڕاگەیاندن خستەڕوو و وەڵامی پرسیاری ڕۆژنامەنووسانیان دایەوە.
ئێوارەی ڕۆژی دووشەممە 11ـی 5ـی 2015 سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ پیتێر زیجارتۆ وەزیری دەرەوەی هەنگاریا كۆبوونەوە و پەیوەندییەكانی هەردوولا و بەرزكردنەوەی ئاستی نوێنەرایەتیی هەنگاریا لە هەرێمی كوردستان تاوتوێ كرا.
هەر هەمان ڕۆژ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ جانۆس ئادێر سەرۆك كۆماری هەنگاریا كۆبوونەوە و تێیدا باس لە مێژووی خەبات و قوربانیدانی گەلی كوردستان كرا و سەرۆك كۆماری هەنگاریا سوپاسی سەرۆك بارزانی و گەلی كوردستان و پێشمەرگەی كرد بۆ ئەو ڕۆڵە كاریگەرەی لە بەرەنگاربوونەوەی تیرۆردا هەیانە. سەرۆك بارزانیش سوپاسی هەڵوێستی گەل و حكوومەتی هەنگاریای كرد بۆ پشتیوانیكردنی گەلی كوردستان.
لەم كۆبوونەوەیەدا چۆنییەتی پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و هەنگاریا خرایە بەر باس و گفتوگۆ.
جێگەی ئاماژەپێكردنە لەم كۆبوونەوە و دیدارانەدا مەسرور بارزانی ڕاوێژكاری ئەنجوومەنی ئاساییشی هەرێم و مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و دەرباز كۆسرەت ڕەسول وەزیری ئاوەدانكردنەوە و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكوومەتی هەرێم یاوەری سەرۆك بارزانی بوون.
وەزیری پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان ستایشی رۆڵی فەرەنسای كرد بۆ پاڵپشتیكردنی هێزی پێشمەرگە وسەردانی ئەم دواییەی شاندی وەزارەتەكەی بۆ فەرەنسا ودیداریان لەگەڵ سەرۆكی ئەم وڵاتە وكاربەدەستانی بەسەركەوتوو وبەرهەمدار وەسفكرد.
مستەفا سەید قادر، وەزیری پێشمەرگە لە دیمانەیەكی تایبەت لەگەڵ ماڵپەڕی حكومەتی هەرێمی كوردستان، ئاماژەی بەوەدا كه پاڵپشتی ئەم وڵاتە بۆ هەرێمی كوردستان گرنگی خۆی هەیە له‌و كاته‌ی كە هێزی پێشمەرگە لەدژی هێزێكی تێرۆریستی نێودەوڵەتی دەجەنگێ كە هەڕەشە لەهەموو جیهان دەكات وبە ئه‌ركی هەموو وڵاتانی زانی پاڵپشتی پێشمەرگە بكەن.
فەرەنسا بەڵێنی پشتیوانی زیاتری پێداوین
وەزیری پێشمەرگە ئاماژەی بەوەدا كه شاندی وەزارەتەكەیان، كە لەسەر ئاستی وەزیر وبەرپرس وفەرماندە مەیدانیەكانی بەرەكانی شەڕ بوو، لەمیانەی دیدارەكانیدا توانی ڕونیەكی باش بە لایەنی فەرەنسی بدات لەبارەی هەلومەرجی شەڕ وبەرەكانی شەڕ وگوتی، فەرەنسا كە تا ئێستا بە چەك وتەقەمەنی وناردنی راوێژكاری سەربازی لەو شەڕەدا پشتیوانی پێشمەرگەی کردووە، بەڵێنی زیاتری پێداین وئێمەش داوای پاڵپشتی زیاترمان لێكردن، چونكە شەڕەكە قورسە وناهاوسەنگە وبەردەوامە.
هاوكات ئەوەشی خستەڕوو كە بێرنارد هێنری لێڤی كە فەیلەسوف ونووسەرێکی بەناوبانگی فەرەنسایە دوای سەردانی بۆ هەرێمی كوردستان لە مانگی شوباتی رابردوو، پوختەیەکی لەبارەی بارودۆخی كوردستانەوە وگرنگی یارمەتیدانی زیاتری هێزی پێشمەرگە پێشكەشکرد بە سەرۆکی فەرەنسی، فرانسوا هۆلاند. ئەم دەستپێشخەرییە بوو بە بناغەیەك بۆ ئەو دیدارەی لە فەرەنسا لەگەڵ سەرۆک وبەرپرسانی باڵای سیاسی وسەربازیدا كرا.
رۆڵی ئەڵمانیا ووڵاتانی تر
مستەفا سەید قادر تیشكی خستە سەر ئەم راستییەی کە ئەڵمانیاش رۆڵی هەبوور لەیارمەتیدان وپاڵپشتیكردنی پێشمەرگە، بەتایبەتی بەپێدانی چەكی میلان كە رۆڵێكی زۆر گەورەی لە لەناوبردنی تیرۆریستان هەبوو، وە هەروەها بە مەشقپێكردنی پێشمەرگە وسەردانی وەزیری بەرگری وچەندین شاندی ئەم وڵاتە بۆ هەرێم. ئەمەش جگە لەبەشداریكردنی هەرێمی كوردستان لەكۆنفڕانسی باڵای ئاسایشی نێودەوڵەتی بەسەرۆكایەتی بەڕێز مسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، کە لە میونیخ سازکرا. لەم بارەیەوە گوتی، بێگومان ئەڵمانیاش لەو بارودۆخەدا گرنگی خۆی هەیە وئەوانیش چەندینجار وەڵامی ئەرێنی داواكاریەكانی ئێمەیان داوە وپێشبینیش دەكەین ئەلمانیا ووڵاتانی دیكەش شاندی وەزارەتی پێشمەرگە داوەت بكەن وئەوانیش شاندی خۆیان بنێرن بۆ زیاتر پشتیوانیكردنی پێشمەرگە.
نەوەد وپێنج لە سەدی خاكى ژێر دەستی داعش ئازادكراوە
وەزیری پێشمەرگە ئاماژەی بەوەدا کە ئێستا زیاتر لە 95 لەسەدی ئەو خاكەی کوردستان کە لەژێردەستی داعشدا بووە كەوتۆتەوە ژێر دەستی پێشمەرگە ومەترسی داعش دوور كەوتۆتەوە. بەڵام ئەمەش واتای ئەوە نیە كە مەترسی ئەو تیرۆریستانە بەسەر هەرێمی كوردستاندا نەماوە.
دەربارەی ئەرك وكاری وزارەت، بەتایبەتی لەو بارودۆخەی ئێستا كە هەرێمی كوردستان لەشەڕدایە بەرامبەر تیرۆریستانی داعش، وەزیری پێشمەرگە گوتی: هێزەكانی پێشمەرگە وئاسایشی ناوخۆ بەپۆلیس وئاسایشەوە وخەڵكی خۆبەخش وپێشمەرگەی خانەنشین وهەردوو یەكەی 70 و 80 هەموویان لەژێر یەك چەتر ویەك فەرماندەییدان كە فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكان سەرپەرشتی دەكات كە ئەویش جەنابی سەرۆكی هەرێمە. بۆیە هەر هێزێك لەدەرەوەی ئەم چوارچێوەیەدا بێت، بەپێی سیاسەتی حكومەتی هەرێم وسیاسەتی گشتی هەرێمی كوردستان رێگەی پێنادرێت، جا لەهەر چ هێز ولایەنێك بێت.
لەماوەی رابردوودا پلانێكمان هەبوو برایانی ئێزدی ومەسیحی وكاكەیی وتوركمان وشەبەكیش كە ویستیوویانە وەكو پێشمەرگە یان لەپاراستنی ناوچەكانیان بەشداری بكەن هەر لەچوارچێوەی ئێمەدا بووە ویەكەی تایبەتمان بۆ كردوون ولەلایەن ئێمەشەوە مەشقیان پێكراوە وپێداویستیشیان بۆ دابینكراوە ونێردراونەتە بەرەكانی شەڕ.دووپاتیشیكردەوە هەرێمی كوردستان پێویستی بەهیچ هێزێكی دیكە نیە.
رێكخستنەوەی هێزەكانی پێشمەرگە
رێكخستنەوەی هێزی پێشمەرگە كە خاڵێكی گرنگی نێو كارنامەی كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێم بوو هەروەها یەكخستنی هەموو ئەو یەكە وهێزانەی ناوی پێشمەرگەیان هەڵگرتووە، وەك وەزیر ئاماژەی پێدا، كار وئەركێكی دیكەی گرنگی سەرشانی وەزارەتە بەوەی كە هێزی چەكداری كوردستان لەچوارچێوەی حزبی وسیاسی بێتە دەرەوە وببێتە هێزێكی حكومی ونیشتیمانی وهەر تاكێكی سەر بەو هێزە لەهەر چ حزب ولایەن ونەتەوە وئایینێك بێت بۆی هەبێت بگاتە بەرزترین ئاستی پلەبەندی سەربازی وهەر كار وئەركێك وەربگرێت بەپێی توانا ولێ وەشاوەیی لەسەر بنەمای هاوڵاتیبوون.
بەپێی وتەی وەزیری پێشمەرگە، شەڕی داعش رێگر بوو لەوەی پرسی یەكخستنەوەی پێشمەرگە دوا بكەوێت، بەڵام هەنگاوی بچووكیش نراون وبەپێویستیشی زانی بەزووترین كات ئەم كارە بكرێت ولەو بارودۆخەدا یەكبوونی هێزێکی نیشتیمانی بەپێویستیەكی گرنگ زانی، بەتایبەتی بۆ بەرەنگاربوونەوەی مەترسیەكان وقۆستنەوەی دەرفەتی پاڵپشتی نێودەوڵەتی بەهەبوونی یەك گوتاری سیاسی نیشتیمانی بەوەلانانی هەموو جیاوازیە حزبی وئایینی ونەتەوەییەکان.
مستەفا سەید قادر رەتیكردەوە "هیچ لایەنێكی سیاسی لەبەردەم یەكگرتنەوەی پێشمەرگە ورێكخستنی هێزەكانی راستەوخۆ رێگری نیشاندابێت یان تەگەرەی دروست کردبێت." هەبوونی لێدوانی جیاجیای بە هەڵوێستی تاكە كەسی لەقەڵەمدا.
دڵنیاکردنەوەی هاوڵاتیان
لەبارەی بارودۆخی بەرەكانی شەڕیش وەزیری پێشمەرگە ئاماژەی بەوەدا كە رۆژانە داعش پەلاماری پێگە وسەنگەرەكانی پێشمەرگە دەدات وهێزەكانی پێشمەرگەش بەرپەرچیان دەدەنەوە ورێگریش لەپێشڕەوییەكانیان دەكەن. ئێستا پێشمەرگە باش شارەزای تاكتیکەكانی داعش بووە وهاوڵاتیانی هەرێمی كوردستانی لەوە دڵنیا كردەوە كە پێشمەرگە دەتوانێ پارێزگاری لەهەرێمی كوردستان بكات ونیشانیشیدا هەرجارە وگرفتێك لەشوێنێكدا رووی دابێت بەشێوەیەكی خێرا چارەسەر كراوە.
ئازادكردنی شنگال
وەزیری پێشمەرگە ئاشكرایكرد پلانی ئازادكردنەوەی شنگاڵ لەئارادا هەیە، بەڵام پلانەكە دواخراوە بۆ ئەو كاتەی كە بتواندرێ بەرگریی تەواو لەو خاكە ئازادكراوە بكرێت وخەڵكی ئەو ناوچانەش بگەڕێنەوە شوێنی خۆیان، دووپاتیشیكردەوە پرسی رزگاركردنی مووسڵیش كاریگەری بەسەرەوە هەیە كە گرنگی بۆ خودی هەرێمی كوردستانیش هەیە چونكە دەركردنی داعش لەمووسڵ دەبێتە مایەی سەقامگیری هەرێمی كوردستانیش وئەوەشی خستەڕوو كە گرتنەوەی مووسڵ بەتەنها بەپێشمەرگە ناكرێت.
ئەمڕۆ شەممە 7ـی 2ـی 2015 لە پەراوێزی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ خاتوو فیدریكا موگیرینی بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەكێتیی ئەوروپا و بورگ برێند وەزیری دەرەوەی نەرویج و خاتوو ئۆرسۆلا فۆن دێر لاین وەزیری بەرگریی ئەڵمانیا و ئێدوارد ناڵبەندیان وەزیری دەرەوەی ئەرمینیا و تەممام سەلام سەرۆك وەزیرانی لوبنان كۆبوویەوە.
لەم كۆبوونەوانەدا هەڕەشەی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی ناوچەكە و جیهان و بارودۆخی مەیدانیی بەرەكانی شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش و سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان تاوتوێ كرا.
شایانی باسە لەم كۆبوونەوانەدا مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی حكوومەتی هەرێن و دڵشاد بارزانی نوێنەری حكوومەتی هەرێم لە ئەڵمانیا یاوەری سەرۆك بارزانی بوون.
ڕۆژی هەینی 6ـی 2ـی 2015 و لە یەكەمین ڕۆژی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخی ئەڵمانیا بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری كە پێكهاتبوون لە مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكوومەتی هەرێم و دڵشاد بارزانی نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئەڵمانیا، بەشدارییان لە ڕێوڕەسمی كردنەوە و بەڕێوەچوونی كۆنفڕانسەكە كرد.
لە یەكەمین ڕۆژی دەستپێكردنی چالاكییەكانی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی میونیخ و لە میانی كۆنفڕانسەكە سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ خاتوو مادڵین ئۆڵبڕایت وەزیری پێشووی كاروباری دەرەوەی ئەمەریكا كۆبوونەوە و لە كۆبوونەوەكەدا بارودۆخی سیاسیی عێراق و كوردستان و شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش گفتوگۆی لەبارەیەوە كرا.
هەروەها لە پەراوێزی یەكەمین ڕۆژی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ سێباستیان كورز وەزیری دەرەوەی نەمسا و ڤێزنا پۆسیچ وەزیری دەرەوەی كرواتیا كۆبوونەوە و لە هەردوو كۆبوونەوەكەدا شەڕی داعش و هەڕەشەی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی كوردستان و عێراق و ناوچەكە و جیهان و هەروەها پەیوەندیی دوو قوڵی نێوان هەرێمی كوردستان و نەمسا و كرواتیا تاوتوێ كرا.
لە بەشێكی دیكەی چالاكییەكانی یەكەم ڕۆژی كۆنفڕانسی میونیخ و لە پەراوێزی كۆنفڕانسەكەدا سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری بە ئامادەبوونی ژمارەیەك ئەندام پارلەمان و كەسایەتیی سیاسی و ئەمنیی ئەوروپا و ئەمەریكا بەشداری مێزگردێكی تایبەت بوون و تێیدا بارودۆخی مەیدانی و سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان و چۆنییەتی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستانی داعش خرایە بەر باس و گفتوگۆ.
ڕۆژی شەممە 7ـی 2ـی 2015 و لە دووەم ڕۆژی كۆنفڕانسەكەدا سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ حەیدر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆبوونەوە. لەم كۆبوونەوەیەدا بە وردی بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراق و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا تاوتوێ كرا و هەردوولا پابەندبوونی خۆیان بە ڕێككەوتنەكەی نێوان هەرێم و بەغدا دووپات كردەوە و بڕیاریش درا كە پەیوەندی و یەكتربین و هەماهەنگیی هەردوولا بەردەوام بێت. لە بەشێكی دیكەی كۆبوونەوەی نێوان سەرۆك بارزانی و سەرۆك وەزیرانی عێراق بارودۆخی پارێزگای نەینەوا و پڕۆسەی ئازادكردنی موسڵ و شوێنەكانی دیكە لە دەست تیرۆریستانی داعش قسەی لەبارەیەوە كرا.
هەر لە هەمان ڕۆژ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ خاتوو ئەنگێلا مێركل ڕاوێژكاری ئەڵمانیا كۆبوونەوە. لەم دیدارەدا سەرۆك بارزانی سوپاسی ئەڵمانیای كرد كە پاڵپشتیی هەرێمی كوردستان بووە و هاوكارییە سەربازییەكانی ئەڵمانیایشی بە كاریگەر وەسف كرد. لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی باسی لە هەڕەشە و مەترسییەكانی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی ناوچەكە و ئەوروپا و جیهان كرد. هەر لەم دیدارەدا ڕاوێژكاری ئەڵمانیا سوپاسی ڕۆڵی پێشمەرگەی كرد و پێزانینی بۆ ئازایەتی و گیانفیدایی پێشمەرگە لە بەرانبەر تیرۆریستان هەبوو و جەختیشی لە بەردەوامیی پشتگیریی وڵاتەكەی بۆ هەرێمی كوردستان كردەوە. پەیوەندییەكانی هەرێم و بەغدا و پێویستیی بەردەوامی هەماهەنگی و دیالۆگی نیوان هەرێم و بەغدا تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوون.
هەروەها ڕۆژی شەممە 7ـی 2ـی 2015 لە پەراوێزی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ خاتوو فێدریكا مۆگێرینی بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەكێتیی ئەوروپا و بورگ برێند وەزیری دەرەوەی نەرویج و ئێدوارد ناڵبەندیان وەزیری دەرەوەی ئەرمینیا و تەممام سەلام سەرۆك وەزیرانی لوبنان و خاتوو ئۆرسۆلا فۆن دێر لاین وەزیری بەرگریی ئەڵمانیا كۆبوونەوە. لە كۆبوونەوەكەی سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری لەگەڵ وەزیری بەرگریی ئەڵمانیا پێداویستییە سەربازییەكانی هێزی پێشمەرگە و هەروەها مەشق و ڕاهێنانی پێشمەرگە لە لایەن ئەڵمانیا و بەردەوامیی پێدانی چەك لە لایەن وڵاتی ئەڵمانیا تاوتوێ كرا.
ڕۆژی یەكشەممە 8ـی 2ـی 2015 لە شاری میونیخ و لە ڕۆژی سێیەمی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ سەرۆك بارزانی و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ سێناتۆر جۆن مەكین و دوانزدە سێناتۆری دیكەی ئەمەریكایی لە هەردوو پارتی دیموكرات و كۆماریخواز كۆبوونەوە. لەم دیدارانەدا تێكڕای سێناتۆرەكانی ئەمەریكایی پشتگیریی تەواوی خۆیان بۆ كوردستان و هێزی پێشمەرگە دووپاتكردەوە و باسیان لەوە كرد كە پێویستە هاوكاریی سەربازیی زیاتر پێشكەشی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بكرێت.
هەر هەمان ڕۆژ بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری لە پەراوێزی كۆنفڕانسی ئاساییشی جیهانی لە شاری میونیخ لەگەڵ جۆ بایدن جێگری سەرۆكی ئەمەریكا كۆبوونەوە. لەم دیدارەدا كە لە كەشێكی گەرم و دۆستانە ئەنجام درا جێگری سەرۆكی ئەمەریكا ستاییشی ڕۆڵی سەرۆك بارزانی و هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد لە تێكشكاندنی تیرۆریستان و سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی لە دژی تیرۆریستان بەرز نرخاند.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی سوپاسی گەلی ئەمەریكا و سەرۆك و جێگری سەرۆك و كۆنگریس و دامەزراوەكانی ئەمەریكای كرد كە لە پشتگیریكردنی هەرێمی كوردستان هەڵوێستێكی زۆر باشیان هەبووە و سوپاسی سوپای ئەمەریكایشی كرد كە لەڕێی وەشاندنی گورزی ئاسمانی بۆ سەر تیرۆریستان یارمەتیی هێزی پێشمەرگەیان داوە.
لەم كۆبوونەوەیەدا بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراق و ناوچەكە و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا خرایە بەر باس و جەخت لەسەر ڕێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغدا و پابەندبوون بەم ڕێككەوتنە كرایەوە و بەرەوپێشچوون و هەماهەنگیی نێوان هەولێر و بەغدا بە بابەتێكی كاریگەر لەقەڵەمدرا لە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و ئازادكردنی هەموو ئەو ناوچانەی لەژێر دەستی تیرۆریستاندا ماون.
پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و ئەمەریكا تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوو و تێیدا جێگری سەرۆكی ئەمەریكا پشتگیریی وڵاتەكەی بۆ هەرێمی كوردستان دووپاتكردەوە و سەرۆك بارزانییش باسی لە كۆمەڵێك پێداویستی و داواكاریی كرد كە پەیوەست بوون بە هێزی پێشمەرگەی كوردستان.
ئەمڕۆ شەممە 2٧ـی 12ـی 2014 لە شاری هەولێر بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بەڕێز جۆن مه‌ككه‌ین سیناتۆری كۆماریخوازه‌كانی ئەمەریکا و شاندێكی یاوەری كرد كە پێكهاتبوون لە جۆزێف پینینگتۆن کونسوڵی گشتیی ئەمەریکا لە هەولێر و ژمارەیەک ڕاوێژکار و ئەفسەری سوپای ئەمەریکا و لەگەڵیان كۆبۆوە.
له‌م كۆبوونه‌وه‌یه‌دا کە بە ئامادەبوونی هەریەک لە بەڕێزان مەسروور بارزانی ڕاوێژکاری ئەنجوومەنی ئاساییشی هەرێم و مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و کەریم شنگالی وەزیری ناوخۆ و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەروەی هەرێم، بەڕێوە چوو، سەرەتا بەڕێز جۆن مه‌ككه‌ین خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێم ڕاگەیاند و ڕێز و پێزانینی خۆی بۆ ڕۆڵی سەرۆک بارزانی و هەرێمی کوردستان، لە شەڕی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆردا نیشان دا و ڕایگەیاند کە دەیەوێ پرسە و سەرەخۆشیی خۆی پێشکەش بە سەرۆک بارزانی و گەلی کوردستان بکات بۆ شەهیدبوونی ئەو پیاوە ئازایانەی پێشمەرگە کە لەم شەڕەدا گیانی خۆیان بەخت کردووە.
هەروەها بەڕێز جۆن مەککەین خۆشحاڵیی خۆی بۆ دەستپێکردنی سەرەتایەکی نوێ لە پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا نیشان دا.
هەر لە دیدارەکەدا بەڕێز جۆن مه‌ككه‌ین ڕایگەیاند کە لەبەر ئەوەی ئاگادارە سەرۆکی هەرێمی کوردستان خۆی لەبەرەکانی شەڕە، بۆیە هاتووە لە نزیکەوە گوێ لە بۆچوون و سەرنجەکانی سەرۆک بارزانی بگرێت سەبارەت بە هەڵوێستی سیاسی و سەربازیی بەرەکانی شەڕ و پێداویستییەکانی پێشمەرگە لە شەڕی دژی تیرۆریستاندا. جەختیشی لەوە کردەوە کە گەل و حکوومەتی ئەمەریکا بەردەوام دەبن لە هاوکاریی و پشتیوانییان بۆ هەرێمی کوردستان لە شەڕی دژی تیرۆر و جەختی لە پەرەپێدانی پەیوەندیی لەمیژینەی نێوان هەردوو گەلی ئەمەریکا و هەرێمی کوردستان کردەوە.
لە بەرانبەردا سەرۆک بارزانی بەخێرهاتنی شاندی میوانی کرد و سوپاسی گەل و حکوومەتی ئەمەریکا و دۆستان و هێزی هاوپەیمانانی کرد کە لە شەڕی دژی تیرۆریستاندا پشتیوانی هەرێمی کوردستان بوون.
دواتر سەرۆک بارزانی هۆکارەکانی پەیدابوون و گەشەکردنی ڕێکخراوی تیرۆریستیی داعش و کەوتنی موسڵ و پەلاماردانی هەرێمی کوردستان لەلایەن تیرۆریستانی بۆ شاندی میوان شی کردەوە. سەبارەت بە بارودۆخی مەیدانیی بەرەکانی شەڕ، سەرۆک بارزانی ئاماژەی بەوە دا کە پێشمەرگە سەرکەوتنی زۆر گەورەی تۆمار کردووە و گورزی کەمەرشکێنیان لە تیرۆریستان داوە.
لەبەشێکی دیکەی قسەکانیدا، سەرۆک بارزانی ئاماژەی بە هەڕەشەی تیرۆر بۆ سەر جیهان کرد و ڕایگەیاند: تیرۆر هەڕەشەیەکی جیدییە بۆ سەر هەموو گەل و نەتەوە و دەوڵەتان و هەموولایەکیشی کردۆتە ئامانج، ئەو تیرۆریستانەش کە هاتوونەتە ڕیزی ڕێکخراوی تیرۆریستیی داعش ڕەگەزنامەی جۆراوجۆریان هەیە، بۆیە ڕووبەڕووبوونەوەشیان پێویستی بە هەماهەنگی و هەوڵی هەمەلایەنەی دەوڵەتان هەیە و پێویستە لەپاڵ ڕێکاری سەربازی، لە ڕووی فکری و وشک کردنی سەرچاوەی دارایی و ڕێگرتن لە پەیوەندییکردنی تیرۆریستان، دژایەتیی ئەو تیرۆریستانە بکرێت.
هەروەها سەرۆک بارزانی ڕایگەیاند: دەبێ دەوڵەتان هەماهەنگییان هەبێ و لە قوڵایی مەترسییەکە تێ بگەن و نابێ هیچ دەوڵەت یان لایەنێک تیرۆر و تیرۆریستان وەک کارت بەکار بهێنێت و یاریی بەو کارتە بکات، چونکە تیرۆر ئاگرێکە هەمووان پێکەوە دەسووتێنێت.
هەر لە قسەکانیدا سەرۆک بارزانی ئاماژەی بە ڕەوشی شاری کۆبانێ کرد و سوپاسی ئەمەریکای کرد کە بە لێدانی تیرۆریستان، پشتیوانیی لە پێشمەرگە و شەڕڤانانی ئەوشارە دەکات.
باسکردنی چۆنییەتیی هەماهەنگیی زیاتری پێشمەرگە و هێزی هاوپەیمانان و بارودۆخی شاری مووسڵ ڕەوشی سیاسی و ئەمنیی عێراق و سوریا و ناوچەکە، تەورەرێکی تری کۆبوونەوەکە بوو.
ئەمڕۆ سێشەممە 9ـی 12ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە مەراسیمێكی تایبەت و بە ئامادەبوونی مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و ئەنوەر حاجی عوسمان بریكاری وەزیری پێشمەرگە و ژمارەیەك لە بەرپرسانی وەزارەتی پێشمەرگە، بە مەبەستی بەخێرهێنانەوەیان پێشوازی لەو پێشمەرگانە كرد كە پاش بەجێگەیاندنی ئەركەكانیان لە كۆبانێ گەڕاونەتەوە هەرێمی كوردستان.
لە دیدارەكەدا سەرۆك بارزانی گوتەیەكی پێشكەش كرد و تێیدا بە گەرمی بەخێرهاتنی ئەو پێشمەرگە قارەمانانەی كرد كە دوای بەجێگەیاندنی ئەرك و ڕاسپاردە سەربازییەكان بە سەركەوتوویی بۆ هەرێمی كوردستان گەڕاونەتەوە. سەرۆك بارزانی ئەركی پێشمەرگەی لە كۆبانێ بە پیرۆز و بەرز وەسف كرد و گوتی: " ئێوە سەروەرییەكی گەورەتان بۆ خۆتان و خانەوادە و وڵاتەكەتان تۆمار كردووە، شەرەفی یارمەتیدانی خوشك و براكانمان لە پارچەیەكی دیكەی كوردستان بەر ئێوە كەوتووە و ئەوە سەروەرییەكی زۆر مەزنە". سەرۆك بارزانی ئەوەیشی بە پێشمەرگەكان گوت كە جێگەتان لە دڵی میللەتی كوردە و سەری ئێمەتان بەرز كرد و دەستتان خۆش بێت. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی دووپات كردەوە كە ئەو پێشمەرگانەی دەچنە كۆبانێ و بەرگری لە خوشك و براكانیان دەكەن نوێنەری هەموو پێشمەرگە و هەموو كوردستانییەكی دڵسۆزن و ڕایشیگەیاند كە چوونی پێشمەرگە بۆ كۆبانێ دوژمنی تووشی نائومێدی كرد و دەستكەوت و سەركەوتنی مەزن لە كۆبانێ بەدیهات.
سەرۆك بارزانی لە درێژەی قسەكانیدا ڕۆڵی پێشمەرگەی لە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان بەرز نرخاند و ئاماژەی بەوەدا كە تەنیا پێشمەرگەیە توانیویەتی هێرشی تیرۆریستان ڕابگرێت و تێكیانبشكێنێت و ئەوەیش شەرەفێكی گەورەیە كە بە دەست و بازووی پێشمەرگە ئەو سەركەوتنانە تۆمار كراون. سەرۆك بارزانی لە قسەكانیدا جەختیشی لەوە كردەوە كە لە هەموو حاڵەتێكدا نابێ ئێرادەی گەلەكەمان بشكێت و ئیرادەی گەلی كوردستانیش خۆی لە ئیرادەی پێشمەرگە دەبینێتەوە و سەركەوتنی پێشمەرگە بە مانای سەركەوتنی ئێرادەی گەلی كوردستانە.
سەرۆك بارزانی لە قسەكانیدا باسی لە هەڕەشەكان و سەرەتای دروستبوونی داعش كرد و ئەوەی خستەڕوو كە دوژمن تەوەقوعی ئەوەی نەدەكرد پێشمەرگە و گەلی كوردستان خۆیان بگرن و هەروەها جیهانیش یارمەتیی گەلی كوردستان بدات بۆیە پەلاماری كوردستانیدا. سەرۆك بارزانی جەختیشی لەوە كردەوە كە خۆڕاگریی پێشمەرگە پێگە و ناوبانگێكی بەرزی بۆ گەلی كوردستان بەدیهێناوە و ئەو پێگەیە بە هیچ سامانێك دروست نابێ تەنیا بە خۆڕاگری و قوربانیدان نەبێ.
سەرۆك بارزانی لەدرێژەی قسەكانیدا باسی ئەوەیشی كرد كە لە یارمەتیدانی خوشك و براكانمان لە كۆبانێ بەردەوام دەبین و گوتی: " ئەركێكی نەتەوەیی و نیشتیمانییە ئەگەر ڕێگە هەبێت ، خوشك و برایانمان لە كۆبانێ پێویستیان بە یارمەتی هەبێت ئێمە یارمەتیان دەدەین.
لە كۆتایی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی سڵاوی بۆ گیانی پاكی ئەو شەهیدە قارەمانانە نارد كە لە شەڕی دژی تیرۆریستاندا گیانی خۆیان بەخت كردووە و هیوای خواست خودای مەزن بە بەهەشتی خۆی شادیان بكات.
ئەمڕۆ چوارشەممە 3ـی 12ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ئانتێ كۆترۆمانۆڤیچ وەزیری بەرگریی كرواتیا و شاندێكی یاوەری كرد.
لە دیدارەكەدا وەزیری بەرگریی كرواتیا خۆشحاڵیی خۆی بۆ دیدار لەگەڵ سەرۆك بارزانی و سەردانی بۆ كوردستان نیشاندا و خەباتی گەلی كوردستانی لە پێناو ئازادی بەرز نرخاند و ئاماژەی بەوەدا كە مێژووی گەلی كوردستان و گەلی كرواتیا لە خەبات و قوربانیدان لەپێناو خاك و ئازادی هاوشێوەی یەكترە. كرواتیایش وەك هەرێمی كوردستان لە یەك كاتدا لەشەڕدا بوو و ژمارەیەكی زۆری ئاوارەی دەحەواندەوە و لە هەمانكاتیشدا كاری بۆ گەشەپێدان و بنیاتنان دەكرد. هەروەها ئەوە هاوشێوەبوونەیشی وەك بنەمایەكی پتەو بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی هەردوولا لە قەڵەم دا.
لەبارەی هەڕەشەی تیرۆریستانی داعش وەزیری بەرگریی كرواتیا ئەوەی خستەڕوو كە ئەم هەڕەشەیە تەنیا بۆ سەر كوردستان نییە بەڵكو بۆ هەموو وڵاتانە و سوپاسی گەلی كوردستان و هێزی پێشمەرگەیشی كرد كە دلێرانە شەڕی تیرۆریستانی داعش دەكەن. وەزیری بەرگریی كرواتیا ئامادەیی وڵاتەكەیشی بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند كە لە بواری سەربازی و مەشقپێكردن، هاوكاریی هێزەكانی پێشمەرگەی بكات.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەخێرهاتنی وەزیری بەرگریی كرواتیا و شاندی یاوەری كرد و سوپاسی هەڵوێستی وڵاتی كرواتیاشی كرد لە پاڵپشتیكردنی هەرێمی كوردستان و جەختی لە ئامادەیی هەرێمی كوردستان كردەوە بۆ فراوانكردنی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا.
هەر لەم دیدارەدا سەرۆك بارزانی لە گوتەیەكدا كورتەیەكی لە مێژووی خەبات و كۆلنەدان و قوربانیدانی گەلی كوردستان بۆ شاندی میوان باس كرد و ئەوەی خستەڕوو سەرباری هەموو نەهامەتی و سەختییەكان گەلی كوردستان خۆی بەدەستەوە نەدا و سەریش كەوت و لە پاراستنی خۆی و گەشەسەندندا بەردەوام دەبێت. سەرۆك بارزانی پەیوەست بە هەڕەشەی تیرۆریستان هێمای بەوەدا كە شەڕی تیرۆر تەنیا بە لایەنێك ناكرێت بەڵكو هەڕەشەیەكە بۆ هەموو لایەك و ڕووبەڕووبوونەوەی پێویستی بە هەوڵێكی هاوبەشی هەموو لایەك هەیە. پاش پەلاماری تیرۆریستان بۆ كوردستان پێشمەرگە بە ئیمكانیاتی كەم و چەكی كۆن توانی قارەمانانە هێرشی داعش ڕابگرێت و تووشی شكستی بكات.
قسەكردن لەبارەی پێداویستییەكانی هێزی پێشمەرگە و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا تەوەرێكی دیكەی ئەم دانیشتنە بوو و، هەردوولا ڕێككەوتنی ئەم دواییەی نێوان حكوومەتی هەرێم و حكوومەتی عێراقیان بە هەنگاوێكی ئەرێنی وەسفكرد.
جێگەی ئاماژەیە لەم كۆبوونەوەیەدا مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و ئەنوەر حاجی عوسمان بریكاری وەزارەتی پێشمەرگە و جەعفەر شێخ مستەفا و فەریق شێروان عەبدولڕەحمان و فەریق جەبار یاوەر ئەندامانی فەرماندەیی گشتیی هێزەكانی پاراستنی هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی حكوومەت ئامادە بوون.