سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی ئەمەریکا لە عێراق دەکات
ئەمڕۆ پێنجشەممە 17ی نۆڤێمبەر، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان ، لە شاری دهۆک، پێشوازی لە ئەلینا رۆمەناوسکی باڵیۆزی ئەمەریکا لە عێراق کرد .
لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ دەربارەی بارودۆخی گشتیی عێراق و پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و ئەمەریکا کرا.
هەردوولا هاورابوون لە سەر ئەوەی کە ئێستا دەرفەتێکی نوێ هاتووەتەئاراوە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی، بە شێوەیەکی بنەڕەتی و لەسەر بنەمای دەستوور و کارنامەی حکومەتی نوێی عێراق.
سەرۆکی حکومەت ئاماژەی بەوەدا کە شاندێکی دانوستانکاری حکومەتی هەرێم، ئامادەیە سەردانی بەغدا بکات بۆ تاووتوێکردنی کێشەکان و چارەسەرکردنیان لە چوارچێوەی دەستووردا.
سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
هەولێر، هەرێمی کوردستان (GOV.KRD)- ئەمڕۆ پێنجشەممە 17ی نۆڤێمبەر، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان ، لە شاری دهۆک، پێشوازی لە مارک برایسن ریچاردسن باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق کرد .
لە دیدارەکەدا، برەودان بە پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و بەریتانیا و بارودۆخی گشتیی عێراق و گرنگی چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی لە سەر بنەمای دەستوور وکارنامەی حکومەتی نوێ تاووتوێ کران.
هەولێر، هەرێمی کوردستان ( GOV.KRD)- ئەمڕۆ سێشەممە 15ی نۆڤێمبەر(تشرینی دووەم) ، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە لەتیف ڕەشید سەرۆک کۆماری عێراق کرد.
لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ دەربارەی دوایین گۆڕانکاری و پێشهاتەکانی عێراق و ناوچەکە و گرنگیی چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی، بە شێوەیەکی بنەڕەتی و لە سەر بنەمای دەستوور و لە چوارچێوەی کارنامەی وەزاری حکومەتی نوێی فیدراڵی کرا. جەختیش لەوە کرایەوە کە شاندێکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان سەردانی بەغدا دەکات بەمەبەستی دەستپێکردنەوەی گفتوگۆ و دانوستان لەبارەی چارەسەرکردنی کێشەکان.
لە تەورێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا، باس لە گرنگی پاراستنی ئاسایش و سەقامگیریی و سەروەری عێراق کرا .
پێشنيوهڕۆى رۆژی سێشهممه 2022.11.15 بهڕێز نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان، له فڕۆكهخانهى ههولێر، پێشوازى له بهڕێز د. لهتيف ڕهشيد سهرۆكى كۆمارى عێراقى فيدراڵ كرد له يهكهم سهردانيدا بۆ پايتهختى ههرێمى كوردستان دواى دهستبهكاربوونى وهك سهرۆك وڵات.
له كۆبوونهوهيهكدا وێڕاى بهخێرهێنان، سەرۆك نێچیرڤان بارزانی دووباره پيرۆزبايى لێكرد بۆ دهستبهكاربوونى و هيواى سهركهوتنى بۆ خواست، ههروهها ئاماژهى بهوه دا: چاوهڕوانيمان ههيه كه بهپێى ئهو دهرفهتهى ههيه له پێگهى خۆتانهوه ڕۆڵ ببين له چارهسهركردنى كێشهكان. ههموو ئامادهيى و پشتگيريى ههرێمى كوردستانيشى دووپات كردهوه بۆ چارهسهركردنى كێشهكان لهگهڵ بهغدا و پێكهوهكاركردن لهگهڵ حكوومهتى فيدراڵى لهپێناو ئارامى و سهقامگيريى وڵاتدا.
لاى خۆيهوه بهڕێز سهرۆك كۆمارى عێراق، وێڕاى دهربڕينى سوپاسگوزارى بۆ پێشوازى و پشتيوانيى سهرۆك نێچيرڤان بارزانى، هيواى خواست به هاوكاريى ههموو هێز و لايهنه سياسييهكانى عێراق، بتوانن پێكهوه كار بۆ چارهسهركردنى كێشهكانى ههولێر ـ بهغدا و كێشهكانى ديكهى وڵات بهگشتى و پاراستنى ئارامى و ئاسايش بكهن.
له كۆبوونهوهكهدا كه بهڕێز شێخ جهعفهر شێخ مستهفا جێگرى سهرۆكى ههرێمى كوردستان ئامادهى بوو، ههردوولا داكۆكييان لهوه كردهوه كه تێگهيشتنى هاوبهشى نێوان ههولێر ـ بهغدا كليلى ئارامى و سهقامگيريى وڵاته، ههروهها دهربارهى دۆخى ناوچهكه بهگشتى و چهند بابهتێكى ديكهى جێى بايهخى هاوبهش، بيروڕايان گۆڕييهوه.
https://presidency.gov.krd/the-president-of-the-kurdistan-region-meets-with-the-president-of-the-republic-of-iraq-3/
سەرۆکی حکومەت: ئامانجمان ئەوەیە كوردستان ببێتە نیشتمانێك بۆ زانست و زانیاری
هەولێر، هەرێمی کوردستان (GOV.KRD)- ئەمڕۆ بە ئامادەبوونی نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان و مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ڕێوڕەسمی ڕاگەیاندن و دەستبەکاربوونی ئینستیتیوتی داهێنان و نوێگەری لە شاری هەولێر بەڕێوەچوو.
سەرۆکی حکومەت لە گوتارێکدا ئاماژەی بەوەدا ئەو دامەزراوەیەی ئەمڕۆ ڕایدەگەیەنین، وەرچەرخانێكی گرنگە بە ئاراستەی گەشەپێدان و گەشەپێدانی كۆمەڵگەكەمان، ئەویش دەست بەكاربوونی ناوەندێكە بۆ پەرەپێدانی توانا و بەهرەی گەنجان و پێشخستنی ئابووریمان.
ئەمەش دەقی گوتاری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانە:
بەناوی خوای گەورە و میهرەبان
برای بەڕێزم كاك نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان
میوانان و ئامادەبووانی هێژا
بەیانیتان باش و زۆر زۆر بەخێر بێن
ئێمە ماوەیەكی زۆرە خۆمان ئامادە كردبوو بۆ ئەم بۆنەیە كە لە كەشێكی ئارامدا بتوانین ئەم ئەنیستیتیوتە ڕابگەیەنین، هەر بەم بۆنەیەشەوە سوپاسی ئامادەبوونتان دەكەم، ئەوانەی لە ناوخۆی كوردستانەوە هاتوون، چ ئەوانەی لە دەرەوەی كوردستانیشەوە تەشریفیان هێناوە، زۆر زۆر بەخێر بێن.
بەداخەوە ئەم بەیانییە، دیسان جارێكی تر بیستمان كە شاری كۆیە و زڕگوێز بەر شاڵاو و پەلاماری مووشەكەكان كەوتوون و هەندێك شەهید و برینداریش گەیەندراونەتە نەخۆشخانەكان، لە لایەك ئیدانەی ئەم دەستدرێژییە و پێشێلكردنی خاكی عێراق و هەرێمی كوردستان دەكەین، لە هەمانكاتدا تەمەننای چاكبوونەوە بۆ بریندارەكان دەخوازین و ئارەزووش دەكەین كە شەهیدەكان جێگەیان بەهەشت بێت.
بەر لە دەستپێكی وتارەكەم، دەمەوێ ئاماژە بەوە بدەم كە ئەمڕۆ یادی 238 ساڵەی دامەزراندنی شاری سلێمانیی خۆشەویستە، بەم بۆنەیەوە پیرۆزبایی لە خۆمان و خەڵكی سلێمانی و هەموو كوردستانیان دەكەم، پێگەی شاری سلێمانی لە مێژووی خەبات و تێكۆشانی گەلەكەماندا، بەرچاو و بەرجەستەیە، شاری هەڵمەت و قوربانی و پایتەختی رۆشنبیریمان، شایستەی باشترین خزمەتە، هیوادارین بە هاوكاریی دڵسۆزانی گەلەكەمان، نیگەرانییەكانی خەڵكی ئەم شارە بڕەوێنینەوە و دوور لە دەستوەردانی حزبی و تاكڕەوی، یاسا سەروەر بێت و هەموو بەربەستەكان بەلاوە بنێین تاوەكوو بتوانین لە ڕووی ئیداری و ئاوەدانی گرنگییەكی زیاتر بە سلێمانی بدەین كە لە ئاست پێگەی رەسەنی ئەم شارە بێت. جارێكی تر پیرۆزە لە هەموومان.
بەڕێزان ئامادەبوانی هێژا:
زۆر خۆشحاڵم كە ئەمڕۆ لەگەڵتان بەشدارم لە بۆنەیەكی گرنگدا كە ئەویش راگەیاندنی ئەنیستیتیوتی داهێنان و نوێگەریی كوردستانە كە بە KII ناسراوە، وێڕای ئەوەی بەرهەم و دەستكەوتەكانی ئەم ئەنیستیتیوتە، یەكێكە لە ئامانجەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، بۆ خودی خۆشم شتێكی زۆر تایبەتە و هەمیشە هەبوونی ناوەندێكی وا ئاواتم بووە، هەمیشە یەكێك لە ئامانجە سەرەكییەكانم دۆزینەوەی رێگە و دەرفەت بووە لەبەردەم بەهرە و تواناكانی هاونیشتمانییان بەتایبەتی گەنجەكانمان. لە هەموو دیدار و گفتوگۆكانماندا چ لەگەڵ گەنجانی كوردستان بێت یان هاووڵاتیانمان بە گشتی، هەمیشە پشتیوانیی خۆمان بۆ گەشەپێدانی بەهرە و تواناكانیان دووپات كردۆتەوە.
ئەو دامەزراوەیەی ئەمڕۆ رایدەگەیەنین، وەرچەرخانێكی گرنگە بە ئاراستەی گەشەپێدان و گەشەپێدانی كۆمەڵگەكەمان، ئەویش دەست بەكاربوونی ناوەندێكە بۆ پەرەپێدانی توانا و بەهرەی گەنجان و پێشخستنی ئابووریمان. ئەو ئەنیستیتیوتەی كە ئەمڕۆ دەست بەكار دەبێت، شوێنێك دەبێت كە ژیان بە بیرۆكەكان دەبەخشێت، داهێنان تێیدا پەرە دەسێنێت و زانست و زانین تێیدا دەگەشێتەوە و داهێنانیش پاداشت دەكرێت. KII دەبێتە ناوەندێكی وا كە لە مێژە بەئاواتم لە كوردستان بێتە كایەوە و كوردستان ببێتە نیشتمانێك بۆ زانست و زانیاری، شوێنێك كە باشترین دەرفەت بۆ مرۆڤە زیرەك و هەڵكەوتووەكانمان بڕەخسێنێت، ئەم دامەزراوەیە بە تایبەتی دەرفەتێكی زێڕین لەبەردەم گەنجەكانمان دەكاتەوە لە رووی زەمینەڕەخساندن و دابینكردنی كەرەستە و پاڵپشتیی داراییەوە، هاوكاریی بیرۆكەكانیان دەكات و پێشوازی لە هەر كەسێك دەكات كە ئامانجی ئەوە بێت داهێنان بكات یان كاتەكانی بۆ توێژینەوە و تەكنەلۆژیا تەرخان بكات.
ئاگادارین كە خەڵكی بەهرەمەندی كورد زۆر جار سوود لە بەهرە و تواناكانیان وەرنەگیراوە و دواجار زیان بە كۆمەڵگەكەمان گەیشتووە، هەروەها دەزانین كە لە ڕابردوودا ژینگەیەكی پێویستمان بۆ زۆرێك لە گەنجەكانمان دروست نەكردووە كە هەموو خەونەكانیان بەدی بێنن، یان توانای تەواوی خۆیان لە چوارچێوەی وڵاتەكەماندا پەرەپێبدەن. بۆیە دامەزراوە ئەكادیمی و شوێنی كار لە دەرەوەی وڵات، دەرفەتی باشتریان پێشكەش كردوون كە لە زۆر حاڵەتدا باشترین بەهرەدارەكانمان نەیانتوانیوە بگەڕێنەوە نیشتمان كە لە هەندێك كاتیشدا نەیانتوانیوە بیرۆكە و پرۆژەكانیان بخەنە كار بۆ خزمەتكردن و بەرەوپێشبردنی كوردستان. لە بری ئەوە، بەهرە و داهێنانەكانیان لە ئەورووپا و شوێنەكانی دیكە گەشەی كردووە و خەڵكی دیكە سوودی لێ بینیوە.
ئێمە شانازی بە هەر بەهرەمەندێكمان لە ناو رەوەندی كوردستانی دەكەین كە یەكێكن لە كاراترین و بەتواناترین رەوەند لە جیهاندا، من هیچ گلەییم لەو كوردانە نییە كە زۆرجار لە ناچارییەوە و لەبەر زوڵم و زۆری و شەڕ و گۆشەگیری و جینۆساید و ناخۆشی، لە قۆناغێكی ژیاندا ئاوارە و دەربەدەر بوون، بەڵام لێرەدا داوا دەكەم كە كۆچكردن و ئاوارەبوونی بەهرە و تواناكان بۆ دەرەوەی كوردستان كۆتایی پێ بێت، پێویستە دەست لەناو دەست لە ڕێگەی ئەم دامەزراوەیەوە هەنگاوی گرنگ لە پێناو خزمەتكردنی كوردستان بهاوێژین.
من دەمەوێ لەگەڵ ئێوە ئەمڕۆ باسی بابەتێكی گرنگ بكەم، كە بێگومان رۆڵی هەبووە لەوەی بەشێك لە خەڵكی ئێمە لە تاراوگە دوودڵ بووە لە گەڕانەوە بۆ نیشتمان، زۆرجار لە كۆمەڵگەی ئێمە و شوێنی كار و ناوەندەكانمان پێشوازییەكی گەرم لە بیروبۆچوونی رەخنەگرانە و ئاڵوگۆڕی بیروڕا ناكرێت و هان نادرێت، كە دەبێت ئەمە بگۆڕدرێ، داهێنان لەسەر بنەمای گفتوگۆ و راگۆڕینەوە دەكرێت نەك بە فەرمان و بڕیار، داهێنەرترین شوێنەكانی جیهان ئەو شوێنانە نین كە لە لایەن خۆسەپێنەكانەوە حوكمڕانی دەكرێن، بەڵكوو لەسەر بنەمای كاری تیمی و بەیەكەوە هەڵكردن و كاركردن لە لایەن بەهرەدارە كارامەكانەوە دەكرێت، چونكە لەگەڵ زیادبوونی هەر ئەندامێكی تیمەكە، بەهای كار و بەرهەمەكە زیاد دەكات بەهۆی بایەخدان بە سەرمایەی مرۆیی كە دواجار كارامەیی و بیرۆكەكان دەگەنە ئەنجام، بێگومان ئێمەش دەتوانین ئەمە بكەین.
گەلەكەمان دەرفەتی ئەوەی بۆ ڕەخساوە كە بە شێوەیەكی بەرفراوان بیر بكاتەوە، ئێمە پشتگیريی لەو بیرۆكانە دەكەین كە تەكنەلۆجیای نوێمان پێ دەناسێنن بۆ ئەوەی بتوانین بەخێرایی وەڵامی پێداویستییەكانی خەڵك بدەینەوە و خزمەتیان بكەین.
من دەزانم لە نێوان كەرتی گشتی و كەرتی تایبەتدا بۆشاییەك هەیە كە لە ڕووی پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكانەوە، پێویستە پڕ بكرێتەوە، بۆیە كار دەكەین بۆ ئەوەی ئەم بۆشاییە پڕبكرێتەوە، لە هەمان كاتدا ئێمە كاری داهێنەرانە بەرز دەنرخێنین و پاداشتی دەكەین. ئەمڕۆ هەر هاونیشتمانییەكی كوردستان بیرۆكەیەكی هەبێت و بیەوێت بیخاتە بازاڕەكانەوە، ئەوا بەهۆی ئەم ئەنیستیتیوتەوە و بە پاڵپشتیی دامودەزگا پەیوەندیدارەكانی حكوومەت، لە هەموو كاتێك زیاتر دەرفەتی زیاتر رەخساوە و بەربەست و ئاستەنگەكان كەم بوونەتەوە.
ئێمە پرۆژەیاسای پارێزگاریكردن لە خاوەندارێتیی بیرۆكە و فیكریش پێشكەش دەكەین كە زۆر پێویستە بۆ پارێزگاریكردن لە مافی خاوەن بیرۆكە و داهێنەران، بۆ ئەم مەبەستەش هەنگاوی كردەیی نراوە.
بە دیجیتاڵكردنی خزمەتگوزارییەكان و ژێرخانی ئابووری و زەمینەسازیكردن لەبەردەم سیستەمی بانكیی تایبەت دەبێتە هۆی زیادبوونی متمانەی خەڵك بە دامەزراوەكانمان و ئاسانكاریش دەكات بۆ هاوبەشە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەكان بۆ ئەوەی پشتیوانی لەم ئەنیستیتیوتە بكەن. خەڵكی كوردستان نامۆ نییە بە داهێنان، لەبیرمە لەسەرەتای نەوەدەكاندا لە هەندێك لە لادێكان بە دانانی جەنەراتۆری بچووك، وزەی كارەبایان لە جووڵەی ئاوی رووبار و جۆگەكان بەرهەم دەهێنا، 30 ساڵ بەسەر دامەزراندنی حكوومەتی هەرێمدا تێپەڕیوە بەڵام هێشتا پێداویستییەكانمان لە رووی دابینكردنی كارەبای 24 كاتژمێری نەهاتۆتە دی، چونكە بەهۆی پێشكەوتنی بوارە جیاجیاكانی ژیان، خواست لەسەر وزە رۆژ بە رۆژ زیادی كردووە.
ئەمڕۆ لەسەر ئاستی جیهاندا خواست لەسەر وزەی پاك لە زیادبووندایە و ئومێدمان وایە بە هاوكاریی داهێنەران و وەبەرهێنەرانی ناوخۆ و هاوكاری و پاڵپشتیی سەرمایەدارانی دەرەكیش، بتوانین لە داهاتووێكی نزیكدا بەهۆی تەكنەلۆجیای ژینگەدۆست رێژەیەكی بەرچاوی پێداویستیمان بۆ وزە دابین بكەین و بەو ڕێگەیەش بەشدارییەكی كاراتر لە پاراستنی ژینگە و كەشوهەوای گۆی زەوی بكەین.
هاوبەشەكانمان لەم تەحەدییە تێدەگەن، لە سەردانەكانی ئەمساڵم بۆ ئیمارات سەرسامبووم بەو وڵاتە بەهێزەی كە لە ماوەی كەمتر لە 50 ساڵ بونیاد نراوە، متمانەبەخۆبوون و وزەی كۆمەڵگە و مۆدێلەكەی مایەی سەرنج بوون. دەوڵەتە مۆدێرنەكان لە سەرانسەری ناوچەكە و ئاسیادا بەهۆی دیدێكی هاوبەشەوە بۆ دروستكردنی دەوڵەتێك كە بۆ دابینكردنی پێداویستییەكانی هاووڵاتیانی خۆی، لە پێشەنگی داهێنانەكانیدا بێت، دەستیان بە پەرەپێدانی وزەی پاك و پێشخستنی دیزاین و زانست و تەكنەلۆژیا و كولتوور كردووە، ئەوانەی زوو دەستیان پێكردووە، ئێستا لە پێشەنگی داهێنانی جیهانیدان، من مۆدێلی هاوشێوەم لە سەرانسەری كەنداودا بینیوە، ئەم دەستكەوتانەیان جێگەی دەستخۆشییە.
لە كوردستانیشدا هاونیشتمانیانمان گەورەترین سەرمایەی وڵاتن، ئەمەش دەبێتە پرەنسیپی كاركردن و بەردی بناغەی ئەنیستیتیوتی داهێنان و نوێگەریی كوردستان.
ئامادەبوانی بەڕێز
KII پاركێكی زانستی دروست دەكات، داهێنەران لەناو ئەو پاركەدا تاقیگە و كارگەی جۆراوجۆریان لەبەردەست دەبێت، تاكوو بتوانن بیرۆكەكانیان بخەنە بواری كردەیی و لە بواری جیاجیای زانستی و تەكنەلۆژیا و پزیشكی و باشتركردنی كوالێتیی ژیاندا بەدواداچوون بۆ توێژینەوەكانیان بكەن. هەر ئەم پاركە دەبێتە شوێنی یەكگرتنەوەی ناوەندە ئەكادیمی و زانستە جیاجیاكان، كار و ئامانجە هاوبەشەكانمان لەگەڵ زانكۆكان و ناوەندەكانی توێژینەوە لە لایەكی دیكەوە، پەیوەندییەكی باش بۆ داهێنان و پێشخستنی ژێرخانی زانستی. لە دوا هەنگاودا خاوەن بیرۆكەكان پشتیوانیی ئەم دامەزراوەیان دەبێت بۆ تۆماركردنی داهێنان و بیرۆكەكانیان لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات و ئاسانكارییان بۆ دەكرێت تا خاوەن سەرمایەكان وەبەرهێنان لەسەر بیرۆكەكانیان بكەن و داهێنانەكانیان ببێتە سەرچاوەی كار و ژیان بۆ خۆیان و زیادكردنی دەرفەتی كار و پێشخستنی ئابووریی وڵات.
بێگومان دامەزراوەكانی حكوومەت و تەنانەت كەرتی تایبەتیش دەتوانن لە پرۆسەی چاكسازی و پێشخستنی خزمەتگوزارییەكانیان سوود لە هەموو ئەو داهێنانانەدا وەربگرن كە لە پرۆژەی پاڵپشتیی ئەم ئەنیستیتیوتەدا دەگەنە ئەنجام.
لە كۆتاییدا دەمەوێ بە ڕێز و پێزانینەوە ئاماژە بە رۆڵی داهێنەرانەی ئەو كوردە بەهرەمەندانە بكەم كە چ لە ناوخۆ و چ لە دەرەوە ناسیومن و هاوبەشن لە دیدگەكەمان و باوەڕیان بە تواناكانی گەلەكەمان هەیە. بەپێی توانا هەوڵداوە بیانبینم و گوێیان لێ بگرم.
خاوەنكاران، قوتابیان و بزنسمان و بازرگانان كە ئامادەن گۆڕانكاری لە ناوچەكەماندا بكەن، خواست و ئیرادەی ئێمەیان بەهێزتر كردووە و تەنانەت كاریگەرییان لەسەر سیاسەتەكانی حكوومەتیشدا هەبووە، هەندێكیان پێشتر سەرمایە و وەبەرهێنانیان لە بەریتانیا و ئەمریكا و ئەوروپا راكێشاوە بۆ ئەوەی یارمەتیدەر بن لە پەرەپێدانی بیرۆكەكانیان، رۆلەكانی گەلەكەمان لە دەرەوەی وڵات خەڵاتی بەناوبانگیان لە بواری جیاجیای زانستیی وەك فیزیا و بیركاری و ئەندازیاریدا بەدەست هێناوە، هەندێكیان كۆمپانیایان لە بواری تەندروستی و خۆراك و كەرتەكانی دیكەدا دروست كردووە كە ئێستا بەهاكەی ملیارەها دۆلارە.
لەو باوەڕەدام كە ئەم شوێنە دەبێتە شوێنی كۆبوونەوەی عەقڵی گەورە كە توانا و كۆشش و ئامانجەكانیان تێیدا یەك دەگرنەوە، لەسەر ئەم خاكە هەموومان دەتوانین بوێر بین و خەونی گەورە ببینین.
با هەموومان بەیەكەوە بوەستیت بۆ دەستخۆشیكردن لە دەست بەكاربوونی ئەنیستیتیوتی داهێنان و نوێگەریی كوردستان كە بەردی بناغەی هەنگاونان بەرەو گەلێكی پڕ زانیاری و وڵاتێكی بەهێزتر دەبێت.
زۆر سوپاس
سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: كوردستان گهنجى به توانا و داهێنهرى ههيه
ئهمڕۆ دووشهممه 2022.11.14 بهڕێز نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان، بهشدارى له ڕێوڕهسمى ڕاگهياندنى ئهنستيتيوتى داهێنان و نوێگهريى كوردستاندا كرد كه به ئامادهبوونى بهڕێز مهسروور بارزانى، سهرۆك وهزيرانى ههرێمى كوردستان و ژمارهيهك له بهرپرسان و ميوانانى ناوخۆيى و بيانى بهڕێوه چوو.
له ڕێوڕهسمهكهدا سهرۆك نێچيرڤان بارزانى وتهيهكى پێشكهش كرد، ئهمه دهقهكهيهتى:
هەموولایەك بە خێر بێن..
سەرەتا، جەنابی سەرۆك وەزیران لە قسەكانی خۆیدا پیرۆزبایيی ساڵوەگەڕی بنیاتنانی شاری سلێمانی كرد. بە حوكمی ئەوەی پەنجا لەسەدی خۆم سلێمانیم، سوپاسی جەنابیان دەكەم و خۆشم پیرۆزبایی لە خەڵكی شاری سلێمانی و هەموو كوردستان دەكەم، هیوادارم سەركەوتوو و موەفەق بن. بێگومان ئەو كێشانەی كە هەشە، چارەسەر دەكرێت، بە دایەلۆگ و لێكتێگەیشتن هەموو شتێك چارەسەر دەكرێت. دەبێت ئەمە لەم وڵاتەدا بكەینە پیشەی خۆمان و بەردەوامیش بین. سەركەوتوو بن.
دەنگی خۆم دەخەمە پاڵ دەنگی جەنابی سەرۆك وەزیران، ئەوەی كە باس كرا زۆر بەداخەوە ئەم بەیانییە بە درۆن و مووشەك لە كۆیە و هەندێك شوێنی سنووری دراوە، هەرێمی كوردستان دەیەوێت ئەوە دووپات بكاتەوە كە دەیەوێت فاكتەری سەقامگیری بێت لە ناوچەكە و دەیەوێت پەیوەندیی باشی هەبێت لەگەڵ هەموو دراوسێكانی و لەو چوارچێوەیەدا لەگەڵ ئێرانیش دەیەوێت پەیوەندییەكی باشی هەبێت.
بە ڕاستی ئەوەی ئێمە لە تواناماندا هەبووە كردوومانە و بەردەوامیش دەبین و نابێت هەرێمی كوردستان ببێته سەرچاوەی هەڕەشە بۆ وڵاتانی دراوسێ، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا دەرفەتم بدەن ئەوەش بڵێم كە هیچ پاساوێك بۆ ئەو مووشەكبارانە و ناردنی ئەو درۆنانە بۆ كوردستان نابینین و داوا دەكەین سنوورێك بۆ ئەم جۆرە هێرشانە دابنرێت.
داوا لە بەغدا دەكەین وەك سەروەریی خاكی عێراق كە ئەمە بەشێكە لە پێشێلكردنی سەروەریی گەوەری عێراق، لەم بابەتەدا بێتە دەنگ و سنوورێك بۆ ئەم پێشێلكارییە دابنرێت كە لەسەر سەروەریی عێراق دەكرێت.
ئامادهبووانى بهڕێز،
زۆر خۆشحاڵم ئهمڕۆ لهم ڕێوڕهسمهدا لهگهڵ ئێوه بەشدارم، بهشدارى له ڕاگهياندنى ئهنستيتيوتى داهێنان و نوێگهريى كوردستان، كه دامهزراوهيهكى تا بڵێی گرنگ و زۆریش پێويسته بۆ ههرێمى كوردستان.
هاوكارى و پشتگيريى هاوبهشى حكوومهت و كهرتى تايبهت و زانكۆكان له دامهزراوهيهدا، پێويست و گرنگه بۆ سهرخستنى ئهركى دامهزراوهكه له بايهخدان به داهێنان و نوێگهرى. گهنجانى كوردستان بهتايبهتى و ههر كهسێكى خاوهن بيرۆكهى تازه و داهێنهرانه له ههر بوارێكدا، بۆ بهدهستهێنانى پشتگيرى و سهرخستنى بيرۆكه و داهێنانيان، ئيتر دهتوانن ڕوو لەم دامهزراوهيه بكەن و پشت بهم دامهزراوهيه ببهستن.
دڵنيام له ههموو بوارهكاندا له كوردستان به دهيان گهنج و كهسانى بهتوانا ههن كه بيرۆكهى نوێ و جددى و خهون و خولياى داهێنانيان ههيه. ئهگهر دهرفهت و پشتگيرى ههبێت، ڕهنگه ساڵانه گهنجانى كوردستان بتوانن له چهندين بوارى زانستى و تهكنهلۆژى و پزيشكى و بوارهكانى ديكهدا، بيرۆكهى زۆر سوودبهخش و تهنانهت داهێنانیش بدۆزنهوه و پێشكهشی بكهن.
ڕهنگه زۆرێك له ئێمه چهندين جار له ڕاگهياندن بيستوومانە، بينيومانە، يان خوێندوومانەتەوە كه گهنجێك، قوتابييهك، پيشهكارێك، كهسێك لێره و لهوێ، بيرۆكه و داهێنانێكى ههيه و به ههوڵ و تێچووى شهخسيى خۆى كارى لهسهر كردووه، بهڵام زۆر دهگمهن، ئهو بيرۆكهيه، يان ئهو داهێنانه گهيشتووهته قۆناغى كۆتايى، چونكه بهداخهوه خاوهن و پشتيوانى نهبووه! دهرگايهكى نهبووه بچێت لێى بدات و خۆى بسهلمێنێت.
ڕهنگه نهبوونى دهزگا و دامهزراوهيهكى ئاوا، دڵى دهيان گهنج و داهێنهرى ئهم وڵاتهى ساركردبێتهوه لە كاركردن. ڕهنگه چهندين جار له چهندين بوارى جيادا، ئهوهنده هيلاك و ماندوو بووبێ و بێهووده به هيچ ئهنجامێكى ئهرێنى نهگهيشبێ، له كۆتاييدا كۆڵيان داوە و وازيان لە بیرۆكەی خۆیان هێناوە. به داخهوه ئهمه ڕاستييهكه مايهى داخه!
بهڵام ئێستا گهنجان و كهسانى خاوهن بيرۆكهى داهێنهرانه، دهتوانن دامهزرانى ئهنستيتيوتى داهێنان و نوێگهريى كوردستان (كهى ئاى ئاى) وهك مژدهيهك ببينن كه لهمهودوا دهتوانن ڕووى تێبكهن. دهتوانن بێن و لهم دامهزراوهيه خۆيان و بيرۆكه و داهێنانيان بسهلمێنن. پشتگيرى و پشتيوانيى دارايى بۆ بيرۆكه و داهێنانهكانيان بدۆزنهوه. له تهنيا بيرۆكهيهكهوه، بيكهنه كردار و گهشهى پێ بدهن. بيكهنه بهرههم و سهرچاوهى داهات و دهرفهتى كار بۆ خۆيان و بۆ گهنجان و بۆ خهڵكى ديكهش.
بوونى سهرۆك وهزيران بهڕێز مهسروور بارزانى له سهرۆكايهتيى بۆردى بهڕێوهبردنى ئهم دامهزراوهيهدا، بوونى ناوى ديارى كهرتى تايبهتى وهك كار گرووپ و گرووپى قهيوان و زانكۆ و ناوهنده ئهكاديمييهكانى كوردستان له پاڵ ئهم دامهزراوه و بهڕێوهبردنيدا، نيشانه و بهڵگهى ئهوهيه كه كارێكى جددييه و دهرفهتێكه بۆ ئهوهى ئيتر ههموو خاوهن بيرۆكه و بههرهدارێك له ههر بوارێكدا بێت، بتوانێت بێ دووڵى و به متمانه و دڵنياييهوه، لهوێ خۆى و بيرۆكه و داهێنانى خۆى بسهلمێنێت، گهشهى پێبدات، وهبهرهێنانى لهسهر بكات و بيكاته بهرههم.
من دەزانم جەنابی سەرۆك وەزیران چەند بە گرنگییەوە باسی ئەو بیرۆكەیەی كردووە و كاری جددی لەسەر كردووە و ئەمە یەكێك بووە لەو خەونانەی كە بەردەوام لەگەڵ من و زۆر كەسی دیكە باسی كردووە. پێش ئەوەی كە ئەم ڕێوڕەسمە بكرێت، چەندین جار تەئكیدی لە من كردۆتەوە كە مەراسیمێك بۆ ئەو یەكجار زۆر گرنگە و پێويستە بەشدار بم، زۆر خۆشحاڵیشم كە ئەمڕۆ ئەو دەرفەتە هاتە پێشەوە و بە ڕاستی مەراسیمێكی زۆر گرنگە و جێی دەستخۆشییه بۆ ئەم بیرۆكەیە لە جەنابیان و لەو بۆردەی كە ئەمڕۆ ئەم ئەنستیتيوتە بەڕێوە دەبەن. پیرۆزبایی و دەستخۆشییان لێدەكەم و هیوای سەركەوتنیان بۆ دەخوازم.
ئامادهبووانى بهڕێز..
گهنجان و داهێنهرانى كوردستان، هيچيان له هى وڵاتان كهمتر نييه. خاوهن توانا و بههره و ئيراده و خهونى گهورهن. دڵنيام ئهگهر پشتگيرى و دهستگيرۆيى و هاريكاريى پێويست ههبێت، ئهگهر بهپيرهوهچوون و هاندان و پێزانين بۆ بيرۆكه ههبێت، بێگومان داهێنانیان دەبێت، گهنجانى ئێمه دهتوانن وهك خهڵكى ديكه خۆيان بسهلمێنن.
دهتوانن له زۆر بواردا شوێنپهنجهى خۆيان جێ بهێڵن و داهێنان بكهن. بۆيه ئهركى حكوومهت و لايهنه پهيوهندارهكانه، ههموو پشتگيرى و يارمهتييهك پێشكهش به خاوهن بير و داهێنهران بكهن و خۆيان لێیان بكەن بە خاوەن.
هيوادارم دامهزراندنى ئهنستيتيوتى داهێنان و نوێگهريى كوردستان ههنگاوى يهكهم بێت له پرۆسهيهكى بهردهوامى پشتگيرى و هاريكارى و كردنهوهى دهرفهتى زياتر و فراونتر بۆ ههر بههرهيهك له ههر بوارێكدا بێت. ببێته مايهى ئهوهى دۆزينهوهى زانستى به ناوى گهنجان و داهێنهرانى كوردستان له وڵات و ههندهرانيش لهسهر ئاستى جيهان تۆمار بكرێت.
دهبێ ئهم ئهم دامهزراوهيه ببێته هاندهرێك كه گهنجانى كوردستان، زياتر خۆيان ماندوو بكهن، لێكۆڵينهوه، بهدواداچوون و شهونخونى بكهن و بير بكهنهوه، كە ئەمە تاكە ڕێگەی سەركەوتنی كوردستان و پەڕينەوەی كوردستانه لە قۆناغێك بۆ قۆناغێكی دیكەی زۆر گەورەتر. كوردستان چاوەی لە ئێوەیە و ئێوە دەبێت ئەو كەسە بن كە ئەم وڵاتە بەرەوپێش ببەن. ئهم دهرفهته بقۆزنهوه و بيرۆكه و نهخشه و پلانى داهێنهرانه پێشكهش بكهن، دهستى پێوه بگرن و كۆڵنهدهن تا دهيكهنه ڕاستى و شانازييهك بۆ خۆتان و خانهوادهتان و وڵاتهكهتان.
دامهزراوهيهكى وا دهتوانێت چهند ئاسانكارى و پشتگيرى بكات بۆ ئهوهى پرۆسهكه به تهواوى و بێ كێشه و سهركهوتووانه بگاته ئهنجام و ههموو قۆناغه ياسايى و زانستييهكانى تۆمار و مۆڵهت و (مافى پارێزراو) و (مافى ياسايى) تێپهڕێنيت.
بۆيه دووپاتى دهكهمهوه بيرۆكهى دامهزراندنى ئهنستيتيوتى داهێنان و نوێگهريى كوردستان (كهى ئاى ئاى) و مهبهست و ئامانجى پشت دامهزراوەكە، مايهى دهستخۆشى و ڕێز و پێزانينه. به گهرمى دهستخۆشى له ههموو ئهو بهڕێزانه دهكهم كه ئهركيان كێشاوه و كاريان كردووه تاكو توانييان هاتنهكايهى ئهم دامهزراوهيه بكهنه ڕاستى. هيوادارم له داهاتوويهكى ئارام و سهقامگيردا ببێته ناوهندێكى بههرهدارانى كوردستان له وڵات و له ههندهرانيش.
پيرۆزبايى له گهنجان و خاوهن بيرۆكه و داهێنهرانى كوردستان دهكهم كه ئيتر ناوهندێكى پشتئهستوور به پشتگيرى و هاريكاريى سێكوچكهى (حكوومهت ـ كهرتى تايبهت ـ زانكۆ) ههيه و دهبێته تاقيگهى ئهوان بۆ ئهوهى بچن تيايدا خۆيان و بيرۆكه و داهێنانيان بسهلمێنن.
هيواى سهركهوتن بۆ ئهنستيتيوتى داهێنان و نوێگهريى كوردستان و بەردەوامبوونیان دەخوازم،. دهستخۆشييان لێدهكهم.
سوپاس بۆ ههموو لايهكتان، ڕۆژێكى خۆش و بە خێر بێن.
https://presidency.gov.krd/president-nechirvan-barzani-kurdistan-has-talented-and-creative-youth/
سەرۆکی حکومەت : ههوڵمانداوه حكومهتێكی خزمهتگوزار بین
- پێشوازی له ههر ههوڵێك دەکەین بۆچارەسەرکردنی کێشەکان لە گەڵ حکومەتی فیدراڵی لهسهر بنهمای دهستوور.
- ئێمه شهراكهتی ڕاستهقینهمان دهوێت لە عێراق.
هەولێر، هەرێمی کوردستان (GOV.KRD)- مهسرور بارزانی، سهرۆكی حكومهتی ههرێمی كوردستان، بەشداری له پانێلێکی دیداری ئینستیتیوتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ توێژینەوە ( مێری) کرد بە ناوونیشانی (عێراقێک بۆ هەمووان).
له بارهی پهیامی بۆ سهرۆك وەزیرانی نوێی عێراق محهممهد شیاع سوودانی، سهرۆكی حكومهتی ههرێمی كوردستان، گوتی: ئهركێكی قورسی لهسهر شانه و هیوای سهركهوتنی بۆ دهخوازم. گوتیشی: عێراق به ڕهوشێكی ناخۆشدا تێدهپهڕێت و هۆكاریشی زۆره، بهشێكی پهیوهندی به كارتێكردنی دهرهكی و بهشێكیشیان پهیوهندی به ههڵهی كابینهكانی پێشوو ههیه، ڕاستكردنهوهی ئهو ههڵانه ئاسان نییه.
سەرۆکی حکومەت هەروەها گوتی: خهڵك له ههموو كات زیاتر پێویستی به خزمهتگوزارییه، ههر سهرۆك وهزیرانێك بیهوێت سهركهوتوو بێت، پێش ههموو شت، دهبێت كاره خزمهتگوزارییهكان بۆ خهڵك زیاد بكات. ههر ههوڵێك بدات بۆ زیاتركردنی خزمهتگوزاری و كهمكردنهوهی گهندهڵی و خێرا راییكردنی كارهكان یارمهتیدهری دهبن، چونكه عێراق له ئاستێكدا وهستاوه ههر پێشكهوتنێك زۆر گهوره دێته بهرچاو.
ههروهها گوتی: هیوادارم لایهنهكانیش پشتیوانی بن، چونكه بهداخهوه، زۆرجار لایهنه سیاسییهكان له بری ئهوهی هاوكاری بن، بۆ ململانێی سیاسی ئهركه له پێشینهكانی حكومهت له بیر دهبهنهوه.
سهبارهت به هاوكاریكردنی كابینهی نوێی عێراق، سهرۆكی حكومهتی ههرێمی كوردستان گوتی: ئێمه لێره ئهجێندایهكمان ههیه و بهشێكی زۆری ئهجێنداكهی خۆمان جێبهجێ كردووه، ئێمه دهتوانین ئهو ههنگاوانهی تێیدا سهركهوتووبووین و ئهو ئهزموونهی دهستمان كهوتووه، دهتوانین باسیان بكهین و له خزمهتی ههموو عێراقدا بهكاری بهێنین.
سەرۆکی حکومەت نموونهی هێنایهوه و گوتی: ئێمه نهك تهنیا چاكسازیمان كرد بەڵکو دهستمان به پرۆسهی درووستكردنهوه كرد و ههندێك شت كاتی دهوێت، ئهنجامهكهی بهدهستبێت، بۆ نموونه: له بهدیجیتاڵكردنی خزمهتگوزارییهكان ، دهتوانم بڵێم له كۆتایی 2025 له ههرێمی كوردستان كار به كاخهز ناكرێت و ههموو كارهكان به دیجیتاڵی دهكرێن و ئێمه لهو بوارهدا له پێشین. له رووی ههمهجۆركردنی ئابوورییهوه، ئهم سێ ساڵه ئهزموونێكی سهركهوتوومان ههبووه، تهنیا بیرمان له پهرهپێدانی كهرتی وزه نهكردووهتهوه، بهڵكو پهرهمان به كهرتی كشتوكاڵ و پیشهسازی و گهشتوگوزار دا. ههنگاوی باشمان نا و له مانگی داهاتوودا یهكهم ههناردهكردنی گهورهی بهرههمه كشتووكاڵییهكان له ههرێمهوه بۆ دهرهوه دهستپێدهكات. ئهمهش دهستكهوت و ههنگاوێكی زۆر باشه.
سەرۆکی حکومەت، سهبارهت به هاوكاریكردنی بهغدا بۆ چارهسهری كێشهكان، گوتی: بهردهوام ئامادهین هاوكاری یهكدی بكهین بۆ چارهسهرکردنی كێشەکان . تا ئێستا عێراق یاسای نهوت و غازی نییه، ئێمه دهتوانین بهیهكهوه یاسای نهوت و غاز گهڵاڵه بكهین و رهوانهی ئهنجوومهنی نوێنهران بكرێت بۆ پهسندكردن، ئهمه زۆرێك له كێشهكان چارهسهر دهكات.
گوتیشی: پرسێكی دیكه ماددهی 140 و ناوچه كێشه لهسهرهكانه، تا ئێستا حكومهتی فیدراڵی نههاتووهته پێشهوه، ئهگهر بهغدا نیازی چارهسهری ههبێت، ئامادهین پێشوازی له ههر ههوڵێك بكهین و هاوكار بین لهسهر بنهمای دهستوور. وهك چۆن ئامادهییمان ههبووه بۆ پێكهێنانی لیوا هاوبهشهكان بۆ دابینكردنی سهقامگیری ناوچهكان. تا ئێستا حكومهتی عێراق به جددی نههاتووهته پێشهوه بۆ چارهسهری ئهو كێشانه.
له بارهی بودجهیشهوه گوتی: چهندین جار شاندمان رهوانهی بهغدا كردووه، شاندهكه به دهستی پڕهوه چوون و زاڵبوون له گفتوگۆكاندا و ماف و ئهركهكانی ههرێمیان به روونی خستووهتهڕوو، جارێكی دیكهش ئامادهین شاند بنێرینهوه بۆ روونكردنهوهی ئهو بابهتانه، بهڵام بهداخهوه تا ئێستا ئهوه جێبهجێ نهكراوه.
سهرۆكی حكومهت گوتیشی: یهكێك له كێشهكان ئهوهیه سهرۆك وهزیرانهكانی عیراق، یان پشتیوانی سیاسیان نهبووه، یان دهسهڵاتی خۆیان به تهواوی بهكارنههێناوه. لهبهر ئهوه پاشگهزبوونهتهوه له چارهسهری كێشهكان.
مهسرور بارزانی، له بارهی دهستپێشخهرییهكانی ههولێرهوه گوتی: ئێمه پێشتر لهسهر ههندێك بنهما گهیشتووینهته تێگهیشتنی هاوبهش. ئێمه داوای شهراكهتی راستهقینهمان كردووه، ئێمه بهشداریكردنمان له حكومهت ناوێت، شهراكهتی راستهقینهمان دهوێت. ئهو پۆستانهی پشكی ههرێمی كوردستانن پێویسته وهك خۆی بدرێن. به گوێرهی ڕێژهی دانیشتووان. ئێمه دهمانهوێت له بڕیاره ستراتیجییەكان بهشدار بین، بۆ ئهوهی شتمان بهسهردا نهسهپێت. ئهگهر بهشێكین له عێراقێكی یهكگرتوو، دهبێت خاوهنی ههموو بڕیارێك بین. نیازپاكیمان پیشانداوه و من ئامادهم ههر كاتێك پێویست بێت بچینه بهغدا. چاویشمان لهوهیه ئهوانیش ئهو مافانهی هی خهڵكی كوردستانه چیتر پێشێلیان نهكهن و بۆمانی بنێرنهوه.
گوتیشی: له حكومهتهكانی پێشوو به مهبهست، پۆستهكان به كورد چۆڵكران. بوونی ژمارهیهكی زۆری كورد له پۆستهكان دهبێته هۆی بههێزكردنی پهیوهندییهكان.
ڕوونیشیكردهوه، ئهگهر دهرگای بهغدا به رووی ههرێمی كوردستاندا كراوه بێت، خهڵكێكی زۆر به توانامان ههیه دهتوانن ئهزموونی ئێره بگوزانهوه ئهوێ.
سهرۆكی حكومهت له بەشێکی دیکەی قسەکانیدا لەبارهی كارنامه و پلانی حكومهتهوه گوتی: كۆڕۆنا یهكێك له كێشهكان بوو، نهمانتوانی وهك پێویست ئهجێندای خۆمان جێبهجێ بكهین. كێشهی بودجهش لهگهڵ حكومهتی بهغدا بهردهوام بوو، بهغدا بودجهی نهنارد، شێوازی حوكمڕانی له ههرێم بهو جۆره بووە، كه زۆربهی داهات بۆ مووچه دهڕوات، سیاسهتێكی ئابووری و ژێرخانێكی ئابووری بههێزمان نهبووه، بتوانین پشتی پێ ببهستین. كاتێك ههستمان بهو كێشانه كرد، بیرمان لهوه كردهوه سهرچاوهی داهاتمان فره چهشن بكهین. داهاتی نهوتی و نا نهوتیمان رێكخستهوه. داهاتی نانهوتی له ئاستی پێویست نیه. له بهرنامهی حكومهتدا یهكێك له خاڵهكان ئهوه بوو، كه چۆن كشتوكاڵ و پیشهسازی و گهشتوگوزار پێشبخهین.
گوتیشی: ههستم كرد، نهك ڕیفۆرم، بەڵکو دهبێت زۆر شت له بنهڕهتهوه دروست بكهیت كه ههر نهبووه. له ئێستاشهوه دهبێت ههنگاو بنێین بۆ ئهوهی ئهو كێشانه چارهسهر بكهین. ئهنجامی بهشێك له ههوڵهكان ئێستا دهرناكهون. وهبهرهێنان له كهرته جیاجیاكان دهكهین.
ڕوونیشیكردهوه، پشتیوانی لایهنه سیاسییهكان نهبووه بۆ حكومهت. ئهگهر ههموو خهمی ئهوهیان بێت، چۆن خزمهتی خهڵك بكهن، دهبێت راستگۆ بن، به باش بڵێن باش و به خراپ بڵێن خراپ.
ههروهها گوتی: لهم كابینهیهدا مووچه ههموو مانگێك دراوه، سهرهڕای ههموو قهیرانهكان، یهك فلسمان قهرز نهكرد، دوو ملیار دۆلار قهرزی پێشوومان داوهتهوه، توانیمان لهسهر پێی خۆمان بوهستین، ههوڵمانداوه حكومهتێكی خزمهتگوزار بین، داواش دهكهم لایهنه سیاسییهكان پشتیوان بن و ڕاسته ناكۆكی سیاسی و بۆچوونی جیاواز دهبێت، بهڵام كابینهیهكی تهبامان ههبووه.
سەرۆکی حکومەت، گوتی: دهسهڵاتهكانمان شۆڕكردهوه، ههندێك پارێزگا سهركهوتووتر بوون له ئیدارهدانی داهاتی خۆیان، حكومهت دهسهڵات دهداته لایهنێك دهبێت بهرپرسیارێتییهكهشی قبووڵ بكات. ئهمه یهكێك له هۆكاره سهرهكییهكانی كێشهكان بووه.
گوتیشی: حكومهتی ههرێم بۆ ئهوهی حكومهتێكی سهركهوتوو بێت، دهبێت ئاگاداری ههموو سهرچاوهكانی داهات بێت، ئهگهر ئهمهمان چارهسهر كرد، كێشهكانی دیكه چارهسهریان ئاسانه.
سهرۆكی حكومهتی ههرێمی كوردستان، باسی له پرۆسهی وهبهرهێنان كرد و گوتی بوونی ئاسایش له ههرێمی كوردستان خاڵێكی ئهرێنییه بۆ راكێشانی وهبهرهێنان بۆ ههرێمی كوردستان، ئێمه به یاسا پابهندبوونی دهسهڵات و حكومهتمان به پشتیوانیکردنی وهبهرهێنان پیشانداوه، ماڵ و سامانیان پارێزراوه. ههموو وهبهرهێنهرێك كه دێت، با دڵنیا بێت ئاسایشی دهستهبهره و حكومهت ئاسانكاری زۆریشیان بۆ دهكات،بەتایبەتی له لێخۆشبوونی باج و رسووماتهوه. ههرێمی كوردستان دهكرێت ببێته دهروازه بۆ بهشهكانی دیكهی عێراق. واته پێویست ناكات له دهرهوه چاوهڕێی ئهوه بن، رهوشی ههموو عێراق باش بێت ئینجا بێت، با بێنه ههرێمی كوردستان و ئهگهر بهشهكانی دیكهی عێراق باش بوون، با لێرهوه بچنه ئهوێ.
سهرۆكی حكومهت له بارهی گهندهڵییهوه، گوتی: پێویسته سیستم رێكبخرێت بۆ ئهوهی بواری گهندهڵی له سیستمهكهدا نهبێت. ئێستا لە هەرێمی کوردستان كڕینی پێداویستی به ئۆنلاین دهكرێت، رێگریمان له درووستبوونی گهندهڵی كردووه، دهبێت سزاش ههبێت بهرامبهر بهو كهسهی گهندهڵی دهكات. ئهگهر سیستم رێكبخرێت و رێگه نهدات گهندهڵی بكات، ئهو كاته ئهگهر كهسێك نیازی گهندهڵیشی ههبێت، رێگهی نییه بیكات.
گوتیشی: له ههرێمی كوردستان زۆربهی داهاتی ئێمه بۆ مووچه دهڕوات، له ماوهیهكی نزیكدا، دامهزراوهیهك رادهگهیهنین، كه چۆن یارمهتی بیرۆكه و داهێنان و بازرگانی گهنجان بدات، درووستكردنی ههلی كار وا دهكات، كهرتی تایبهت فراوان بێت. نهك ههمووی چاویان له دامهزراندن بێت له حكومهت، چونكه حكومهت پێویستی بهو ههموو خهڵكه نییه، دهبێت خهڵك بژاردهی ههبێت، له حكومهت بێت یان كهرتی تایبهت، بۆ ئهوهی هانی كهرتی تایبهت بدهین، بابهتی دڵنیایی و خانهنشینی له كهرتی تایبهت كاری لهسهر كراوه.
سهبارهت به بانكیش، گوتی: بهرنامهمان ههیه سیستمی بانكی رێكبخهینهوه و ههندێك كار ههیه، دهكرێت له لقی بانكی فیدراڵی له ههرێم جێبهجێ بكرێن.
له بارهی پرسهكانی پهیوهست به ئازادی رادهربڕینهوه، مهسرور بارزانی، سهرۆكی حكومهتی ههرێمی كوردستان گوتی: دهمهوێت دڵنیابن لهوهی به ههموو جۆرێك، پشتیوانی رادهربڕینم. ئهمه بۆ موجامهله نییه، راسپاردهی ئێمه بۆ حكومهت ئهوه بووه، زانیاری بدرێته میدیا، بهڵام بهرپرسیارێتییهكە هاوبهشه، یهكێك بێت مهبهستی بێت پیشهییانه ئیش بكات، به ههموو جۆرێك پشتگیری و هاوكاریان دهكهین و هیوای سهركهوتنیان بۆ دهخوازین.
سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ باڵيۆزى ئهمهريكا كۆبووهوه
ئهمڕۆ چوارشهممه 2022/11/2 بهڕێز نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان، پێشوازى له خاتوو ئێلێنا ڕۆمانۆوسكى، باڵيۆزى ئهمهريكا له عێراق و شاندێكى ديپلۆماسى و سهربازيى ياوهرى كرد.
له كۆبوونهوهيهكدا دوايين پێشهاته سياسييهكانى عێراق و پێكهێنانى حكوومهتى نوێى عێراقيان تاوتوێ كرد و جهختيان له گرنگيى دهستنيشانكردنى كاره لهپێشينهكانى حكوومهتى عێراق بۆ چارهسهركردنى كێشهكان كردهوه، ههروهها هاوڕا بوون لهسهر ئهوهى دامهزرانى حكوومهتى نوێى عێراق دهرهفهتێكه بۆ چارهسهركردنى كێشهكان و دهتوانێت كار بۆ ئارامى و سهقامگيريى وڵات بكات كه كاردانهى بهسهر سهقامگيريى تهواوى ناوچهكهدا ههيه.
ههردوولا جهختيان له گرنگيى پهيوهنديى هاوسهنگى عێراق لهگهڵ وڵاتانى دراوسێ و ناوچهكه كردهوه و هاوڕا بوون كه حكوومهتى نوێى عێراق دهرفهتى ههيه بۆ ئهوهى له ڕێگهى خۆشكردنى زهمينهيهكى لهبارهوه، هانى وهبهرهێنان بدات و سهرمايه و كهرتى تايبهتى بيانى ڕابكێشێت بۆ ئهوهى بهشدارى و هاوبهشى له پرۆسهى پێشخستنى وڵاتدا بكهن.
پهيوهندييهكانی ئهمهريكا لهگهڵ عێراق و ههرێمى كوردستان، تهوهرێكى ديكهى كۆبوونهوهكه بوو، تيايدا وێڕاى دووپاتكردنهوهى خواستى ئهمهريكا بۆ برهودان به هاريكارى و پهيوهندييهكانى لهگهڵ عێراق و ههرێمى كوردستان، باڵيۆزى ئهمهريكا تيشكى خسته پرۆسهى چاكسازى و يهكخستنهى پێشمهرگه و پشتگيرى و هاريكاريى وڵاتهكهى بۆ سهرخستنى پرۆسهكه نيشان دا.
كێشهكانى ههولێر ـ بهغدا و گفتوگۆ و ههوڵهكانى چارهسهكردنيان، گرنگیی چارەسەر كردنی كێشەی نەوت و غاز لەگەڵ بەغدا، دۆخى ناوخۆى ههرێمى كوردستان و گرنگيى خاوكردنهوهى گرژييهكان، گۆڕانى كهشوههوا، چاكسازيى ئابوورى، ڕهوشى ناوچهكه بهگشتى و چهند پرسێكى جێى بايهخى هاوبهش، تهوەرێكى ديكهى كۆبوونهوهكه بوو كه بهڕێزان كونسولى گشتيى ئهمهريكا له ههرێمى كوردستان و بهرپرسى ديسكى عێراق له وهزارهتى دهرهوهى ئهمهريكا ئامادهى بوون.
سەرۆکی حکومەت پێشوازی لە نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دەکات
هەولێر، هەرێمی کوردستان (GOV.KRD)- ئەمڕۆ دووشەممە 31ی ئۆکتۆبەر، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە جینین هێنیس-پلاسخارت نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق کرد.
لە کۆبوونەوەکەدا، گفتوگۆ دەربارەی پرۆسەی سیاسی و دۆخی گشتی عێراق پاش دەستبەکاربوونی حکومەتی نوێ کرا و جەخت لەوە کرایەوە، کە پێویستە هەموو لایەنەکان پشتیوان بن بۆ سەرخستنی کارنامەی حکومەتی نوێ، بۆ ئەوەی بتوانێت بەبێ جیاوازی خزمەتی گشت هاووڵاتییان و پێکهاتەکانی عێراق بکات و کێشە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی بەپێی دەستوور چارەسەر بکات.
چاکسازییەکانی کابینەی نۆیەم ، بەتایبەتی پرۆسەی بنیاتنانی ژێرخانێکی دیجیتاڵی لە هەرێمی کوردستان، بەشێکی دیکەی گفتوگۆکان بوو.
سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: نابێ زۆنی سهوز و زهرد ههبێ، دهبێ زۆنی كوردستان ههبێ
ئێوارهی ئهمڕۆ چوارشهممه 2/11/2022 بهڕێز نێچیرڤان بارزانی، سهرۆكی ههرێمی كوردستان بهشداری له پانێڵی كۆتاییی دیداری مێريدا كرد كه له ههولێر بهڕێوه چوو و تیایدا ژمارهیهكی زۆری بهرپرسانی عێراقی فیدرال و ههرێمی كوردستان و كونسول و نوێنهری وڵاتانی بیانی و مامۆستایانی زانكۆ و بیرمهند و كهسایهتيی ناوخۆ و دهرهوهی عێراق و ههرێمی كوردستان ئاماده بوون.
له پانێڵهكهدا سهرهتا دهربارهى دید و بۆچوونیان لهسهر پێكهێنانی كابینهی نوێی حكوومهتی عێراق به سهرۆكایهتیی بهڕێز محهممهد شیاع سوودانی و مامهڵهی ههرێمى كوردستان لهگهڵ ئهم حكوومهته، بهڕێزیان گوتی: “دوای نزیكهی ساڵێك له دواكهوتن، له ئهنجامدا دهبینین ئهمڕۆ له بهغدا حكوومهتێك پێكهێنراوه، ههر خودی پێكهێنانی ئهم حكوومهته به دیدی بهنده ههنگاوێكی گرنگ بوو بۆ دۆخی ئێستای عێراق. بێگومان پرسهكه تهنیا ههرێمی كوردستان نییه، باسی ههموو عێراق دهكهین و خهمی ئێمهش تهنیا خهمی ههرێمی كوردستان نییه، بهڵكو خهمی ههموو عێراقییهكانه. پێموایه ئێستا دۆخێكی نوێ هاتۆته پێش و ههرێمی كوردستان دهیهوێ به جددی یارمهتیدهر بێت بۆ ئهوهی سهرۆك وهزیرانی نوێی عێراق و كابینهكهی سهركهوتوو بن، چونكه ئهگهر عێراق سهقامگیر بێت، ههرێمی كوردستانیش سهقامگیر دهبێت، ئهگهر دۆخی ئهمنی له عێراق تێكبچێت، دۆخی ههرێمی كوردستانیش تێكدهچێت و ئهم شتانه ههموو بهیهكهوه بهستراوهتهوه و ناتوانیت بهغدا له ههرێمی كوردستان جیا بكهیتهوه و ههرێم له بهغدا جیا بكهیتهوه. ئهوهی كه من هیوادارم ئهوهیه ههردوولامان توانیبێتمان وانه له ڕابردوو وهربگرین، وانه لهوه وهرگرین ههروهك ئێستا خۆتان بهو پرسیاره له خۆمان دهستپێی بكهین، بابهتی سهرهكیی كۆنفرانسهكهشتان ئهوهیه (عێراق بۆ ههمووان)، پرسیاری جددی ئهوهیه: ئایا عێراقییهكان ههست بهوه دهكهن كه عێراق بۆ ههمووانه؟ ئهگهر لهم دهرگایهوه بچینه ژووهرهوه، وهڵامهكهی زۆر سادهیه كه نهخێر ئهو ههسته نییه! دهبێت ئهوه دروست بكرێتهوه. به ڕای من دهبێت ئێمه وانه له ههموو ئهو ههڵانه وهرگرین كه له ماوهی چهند ساڵی ڕابردوو كراوه، ههموومان خۆمان تاقیكردهوه، بهغدا خۆی تاقیكردهوه و ههرێمیش خۆی تاقیكردهوه، بهڵام له ئهنجامدا گهیشتین به یهك خاڵ، ئهویش ئهوهیه كه دهبێت ههموومان یارمهتیی یهكتری بدهین بۆ چارهسهری كێشهكانی عێراق. كێشهكانی عێراقیش ئاسان نین و زهحمهتن، ئهوهی ههرێمی كوردستان داوای دهكات ئهوهيه بهپێی دهستووری عێراق كێشهكان چارهسهر بكرێن. ئێمه له ههرێمی كوردستان له ساڵی 2003ـوه كه بهشێكی سهرهكى بووین له پێكهێنانی عێراق و خوالێخۆشبوو جهنابی سهرۆك مام جهلال و جهنابی سهرۆك مهسعوود بارزانی ئهوهی له توانایاندا بوو بۆ ئهم عێراقه ئهنجامیان دا، تا ڕادهیهك بۆئهوهی لهناو بهغدا كێشه دروست نهبێت هێزهكانی پێشمهرگهمان وهك بهشێك له سیستهمی بهرگریی عێراق نارد بۆ بهغدا تاكو كێشهی ئهمنی له بهغدا چارهسهر بكهن، پرسیارهكه ئهمڕۆ له ههرێمی كوردستان، كه دهڵێم ههرێمی كوردستان مهبهستم تهنیا كورد نییه، بهڵكو مهبهستم ههموو پێكهاته كوردستانییهكانی ههرێمی كوردستانه، پرسیارهكه ئێستا ئهوهیه ئایا سیستهمی عێراق چییه؟ ئهو سیستهمهی عێراق بهڕێوه دهبات چییه؟ ئهم سیستمه ناوهندییه؟ سیستهمێكی فیدرالییه؟ ئهوهی كه له دهستووری عێراقدا پێناسهی بۆ كراوه دهڵێ سیستهمێكی فیدرالییه. پرسیارهكه بۆ بهغدا ئهوهیه ئهرێ به ڕاستی عێراق خاوهنی سیستهمێكی فیدرالییه؟ وهڵامهكهی سادهیه، نهخێر، زۆر بهداخهوه عهقلیهتێكی مهركهزيی بههێز ئیدارهی ئهم وڵاتهی كردووه تا ئێستا. پێش ساڵی 2003 دۆخهكهمان وهك ئێستا بوو و نهگۆڕاوه، حكوومهتی خۆمان ههبوو و پێشمهرگهی خۆمان ههبوو و پۆلیسی خۆمان و ههموو دهزگاكانی خۆمان ههبوو، ئهمهریكا و وڵاتانی ڕۆژئاوا به ئێمهیان گوت كه عێراقێكی نوێیه و ئێمهش به هیوایهكی یهكجار زۆرهوه بهشداریمان كرد بۆ دروستكردنی ئهو عێراقه نوێیه. قسهی من بۆ گلهیی نییه كه چی كراوه و چی نهكراوه، قسهكهم بۆ ئهوهیه كه دهبێت سهرلهنوێ دهستپێبكهینهوه و پێشموایه كه درهنگ نییه بۆ ئهو دهستپێكردنهوهیه. سهقامگیریی سیاسیی عێراق بهنده به سهقامگیریی ههرێمی كوردستانهوه و ئهگهر ههرێمی كوردستان له ڕووی سیاسییهوه سهقامگیر بێت، ئهمه دهستكهوته بۆ بهغدا، ئهمه سهركهوتنه بۆ بهغدا، گهر به جددی بكهوینه ئهوهی ئهو كێشانهی له نێوان ههرێمی كوردستان و عێراقی فیدرالدا ههیه چارسهریان بۆ بدۆزینهوه، عێراق به تهواوهتی خۆی له دۆخێكی باشدا دهبینێتهوه. سهبارهت به حكوومهتی ئێشتاش. جهنابی سهرۆك وهزيران كه تا ئێستا چهندین جار به پهیوهندیی تهلهفۆنی قسهمان كردووه و بهڕێزیشیان بهر لهوهی ببێته سهرۆك وهزیران تهشریفی هێنایه ههولێر، شایستهی ئهوهیه كه پشتگیریی بكرێت، شایشتهی ئهوهیه دهرفهتی پێ بدرێت تا بتوانێت ههندێك لهو كێشانهی له عێراقدا ههن چارهسهرییان بۆ بدۆزێتهوه و ئهگهر ههموو لایهكمان پابهندی دهستووری عێراق بین و یارمهتیی یهكتری بدهین، پێموایه كێشهكان چارهسهر دهبن. كێشهكان لهسهر بنهمای ئهوهی كێ بههێزه و كێ بێهێزه لهم وڵاتهدا چارهسهر ناكرێن، دهبێت وهك عێراقی ئهمه بزانین و چارهسهرێك بدۆزینهوه بۆ چارهسهری ئهو كێشانه و فۆرمۆلێك بدۆزینهوه چۆن بهیهكهوه بژین له جوگرافیایهكدا كه پێی دهگوترێت عێراق، ئهمه گرنگترین دهستكهوت دهبێت بۆ ههموو عێراقییهكان. لهلایهكی دیكهوه خهمی ئێمه خهمی عێراقییهكانه، عێراقییهكان دوای ئهو ههموو ساڵه له خۆیان دهپرسن و خۆیان بهراورد دهكهن، نهوهیهكی نوێ ئێستا له عێراق دروست بووه بێ ئهوهی سهفهر بكات ههر به ڕێگهی ئينتهرنێت دهزانێن له وڵاتانی دهرهوه چی ههیه و دۆخی خۆی بهراورد دهكات به وڵاتانی دهوروبهر. به بۆچوونی ئێمه عێراقییهكان شایستهی ژیانێكی باشترن زۆر لهوهی كه ئێستا ههیه، دهرفهتیش ههیه. سوپاس بۆ خوا عێراق وڵاتێكی دهوڵهمهنده و ئیمكانیاتی زۆره و دهكرێت عێراق ببێته پێشهنگ له ههموو ناوچهكه. پرسی خزمهتگوزارییه، ئهم خۆپیشاندانانهی كه ئێمه له عێراق دهمانبینی به شێوهیهكی گشتی لهم ماوهیهی ڕابردوودا ههموویان دهبینین داواكارییهكانیان داواكاریی زۆر یاسایین، داواكارییان ئهوهیه كه وڵات باشتر ببێت و دهرفهتی كار ههبێت و گهنجهكان ژیانێكی باشتریان ههبێت و من پێموایه عێراقییهكان شایستهی ئهوهن”.
دهربارهی سیستمی سیاسی له عێراق و بهردهوامیی ناڕهزایهتییهكان و قبووڵنهكردنی ئهنجامی ههڵبژاردنهكان و بهردهواميی دۆخی ئاڵۆز و چارهسهركردنى، بهڕێزیان ئاشكرای كرد: “دیموكراسییهت دیارییهك نییه بدرێته وڵاتێك و پێی بگوترێت دهبێت جێبهجێ بكرێت، ئهمه كولتووره. به بۆچوونی من له عێراق ئهگهر بهراوردێك بكرێت لهنێوان ساڵانی 2003 و 2004 و تا ئێستا، دهبینین كه پێشكهوتنی زۆرمان بهدهستهێناوه، بهڵام له ڕاستیدا ئێمه نهگهیشتووینهته ئهو قۆناغهی كه وهك نموونهی بهریتانیات هێنایهوه، له سهرتادا كه ههڵبژاردن بوو هاوپهیمانیی سێقۆڵی دروست بوو، بهو هیوایه بوو كه سیستهمهكه دیموكراسییه و ئهو لایهنانهی له ههڵبژاردن براوهن دهتوانن حكوومهت پێكبهێنن، بهڵام بینیمان كه پرسی عێراق زۆر لهوه ئاڵۆزتره، پرسهكه تهنیا ئهوه نییه كه عێراق خۆیهتی، زۆر فاكتهری تر ههن كه دهستیان له بابهتهكهدا ههیه و ئهمه به ئاسانی ناچێته سهر، كهواته دهبێت فۆرمۆلێك بدۆزینهوه كه بتوانین چۆن بهیهكهوه ئیدارهی وڵات بكهین لهم قوناغهدا. ئهگهر بهراوردێك لهنێوان سهرۆك وهزیرانی ئێستا و پێشتردا بكهی، دهبینین سهرۆك وهزیرانی پێشتر هیچ پشتگیرییهكی وههای لهلایهن لایهنهكانی دیكهوه نهبوو، بهڵام ئهم سهرۆك وهزیرانه ناتوانرێت بهیانی ههر بڕیارێك بدات لایهنهكانی دیكه بهتایبهتی شیعه ناتوانن بڵێن ئهم سهرۆك وهزیرانه بێ پشتیوان بووه، ئهم سهرۆك وهزیرانه پشتیوانیی ههموو لایهنهكانی شیعهی ههیه، پشتیوانیی كوردی ههیه، پشتیوانیی سوننهی ههیه، ئهم حكوومهته لهگهڵ حكوومهتی پێشتر زۆر جیاوازه، بۆیه چاوهڕوانيی ئێمهش بۆ چارهسهركردنی كێشهكانی عێراق لهم سهرۆك وهزیرانه جیاوازتره له سهرۆك وهزیرهكانی دیكه، بۆیه بهرپرسیاريهتيی سهرشانی ئهو، زۆر زۆر زیاتر و گهورهشه و دهبێت ئهوهی كه جهنابت باسی لێ دهكهی، لهو بڕوایهدام عێراق له قۆناغێكی ڕاگوزهردایه و تا بگهینه ئهوهی بتوانین ئۆپۆزسیۆنمان ههبێت و دهسهڵاتمان ههبێت هێشتا ماویهتی، به ڕاستی واقعی عێراق بۆ ئهو قۆناغه ماومانه”.
دهربارهی كێشهكانی ههرێمی كوردستان و عێراقی فیدرال و چارهسهرنهكردنیان و ههڵپهساردنیان و دۆزینهوهی چارهسهری كۆتایی بۆیان: بهڕێزیان ئاماژهی بهوه دا: “له ساڵی 2004 ههر حكوومهتێك له عێراق پێكهێنراوه، شتێكی نووسراومان نییه و ئهمه یهكهم جارمانه ئێمه وهك دوو هێزی سهرهكیش له ههرێمی كوردستان یهكێتیی نیشتمانیی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان لهگهڵ لایهنهكانی پێكهێنهری حكوومهت، ڕێككهوتنێكمان ههیه و ئیمزا كراوه و ههموو ئهو كێشانهی ئێستا باسی دهكهین له پرسهكانی نهوت و بودجه و شهنگال و ئهوانی دیكهشی تێدایه، بودجهشى بۆ دانراوه، كهواته جیاوازیی ئهمجاره لهگهڵ ڕابردوو ئهوهیه كه ئێمه لهسهر كاغهز شتێكی ئیمزاكراومان ههیه و لهمهش گرنگتر بهغدا تا كهی دهبێت وا بیر بكاتهوه كه ئهم كێشانه ههر وا دهبێ به ههڵپهسێردراوی بمێننهوه و چارهسهریان بۆ نهدۆزرێتهوه؟! پرسیاره جهوههرییهكه ئهوهیه كه ئایا بهغدا دهیهوێ عێراقێكی سهقامگیر ههبێت لهڕووی سیاسییهوه، عێراقێكی سهقامگیر ههبێت له ڕووی ئابوورییهوه؟! بۆ سهقامگیريی ئهو عێراقه مهرجی یهكهم ئهوهیه دهبێت ئهم كێشانهی لهگهڵ ههرێمی كوردستان ههیهتی چارهسهر بكات، ئهمه مهرجێكی سهرهكییه بۆ ههر كهسێك كه له بهغدا دهبێته دهسهڵاتدار. ههرێمی كوردستان دهخوازێت كێشهكان چارهسهر بكرێن، ههرێمی كوردستان ئهگهر به قهباره بچووكیش بێت، بهڵام به دهنگ دهنگێكی گهورهیه لهڕووی نێودهوڵهتی و ههرێمییهوه، بۆیه له بهرژوهندیی بهغدایه بڵێت كێشهكان بهرهو چارهسهركردن دهچن. من نازانم باشییهكهی چییه بچینه ههر وڵاتێك بڵێین عێراق هیچ ناكات و كێشهكان چارهسهر ناكات؟! به ڕاستی ئهمه بۆ عێراق زۆر خراپه و ناكرێت بهغدا ههرێمی كوردستان به كهم ببینێت. ههرێمی كوردستان لهسهر ئاستی نێودهوڵهتی و ناوچهكه پێگهی تایبهتیی خۆی ههیه و بۆ بهغدا باشتره ئهم كێشانهی لهڕووی سیاسییهوه لهگهڵ ههرێمی كوردستان چارهسهر بكات. ئهوهی ههرێمی كوردستانیش داوای دهكات شتێكی زۆر گهوره نییه، شتێكه بهپێی دهستوور چارهسهر دهكرێت. با نموونهیهكتان بۆ بهێنمهوه، بهداخهوه له بهغدا ههر كاتێك باسی پرسی نهوت دهكرێت، ههمووی به مهسهلهی سهرهوهریی عێراقهوه گرێدهدرێت. ئێمه نه دهمانهوێ سهروهريی عێراق پێشێل بكهین و نه مهبهستیشمانه. شێوهی بیركردنهوهی ئێمه بۆ نهوت و غاز زۆر جیاوازه له شێوهی بیركردنهوهی بهغدا بۆ ئهم پرسه. ئێمه وهك كاڵایهكی بازرگانی سهیری نهوت دهكهین و دهمانهوێت ئهم كاڵا بازرگانییه به شێوهیهك بێت له بهرژوهندیی هاووڵاتیانی عێراقدا بێت و له ئهنجامدا بتوانێت یارمهتیی خزمهتگوزاری بدات بۆ ههموو گهلی عێراق. بهڵام ئهوان یهكسهر به پرسی سهروهری و یهكگرتوویيی عێراقهوه دهیبهستنهوه. ههڵكهوتهی جوگرافیای ههرێمی كوردستان به شێوهیهكه كه ئهگهر نهوتیشت ههبێت، ئهوا نهوت ناتوانێت سهربهخۆیی بۆ كوردستان بهدهستهوه بهێنێت، مومكینه بتوانێت خۆشگوزهرانیی بۆ هاووڵاتیانی ههرێمی كوردستان فهراههم بكات، بهڵام نایێته هۆكاری سهربهخۆیيی كوردستان، چونكه جوگرافیای ههرێمی كوردستان ئاڵۆزه، بۆیه پێویسته بۆچوونی بهغدا لهسهر ههرێمی كوردستان بگۆڕدرێت و ههرێمی كوردستان هاوبهشی سهرهكیی بهغدايه و دهبێت ئهمه قبووڵ بكرێت. باری سهر شانی ئهم سهرۆك وهزیرانه زۆر گران دهكهین، بهڵام مافی خۆمانه، چونكه ئێمه به یهكێك له كۆتا دهرفهتهكانی خۆمانی دهزانین بۆ چارهسهركردنی كێشهكانی نێوان ههرێمی كوردستان و عێراقی فیدرال”.
دهربارهی پرسى نهمانى كاريگهريى كوردستان له بهغدا وهك جاران و پهرتهوازهبوونى لايهنهكانى، سهرۆك نێچیرڤان بارزانی ڕایگهیاند: “كاتێك قسهم لهسهر بهغدا و كێشهكان كرد، هی ئهوه نهبوو كه ههموو خهتاكه بخهمه سهر بهغدا، بێگومان ههروهك گوتم پێویسته ههردوولامان وانه له ههڵهكانی ڕابردوو وهرگرین و به دیدی من ئێستا دهرفهتێكمان لهبهردهمه بۆ ڕاستكردنهوهی ههڵهكان، بهس ئهوه نییه كه ههموو ههڵهكان دهخهمه سهر بهغدا و ئێمهش هیچ ههڵهیهكمان نییه، نهخێر! پێویست بهوه ناكات ئێمه ئهم موجادهلهیه بكهین، دهبێت دابنیشین و بڵێین ئێمه دهستوورێكمان ههیه و بهپێی ئهم دهستوور ئهركهكانمان ئهمانهن و مافهكانیشمان ئهمانهن و دهمانهوهی ئهركهكانمان جێبهجێ بكهین، داوای مافهكانیشمان دهكهین و لهوه زیاتر و كهمتر نییه! بهڵام ئهم پهرتهوازهییهی ئێمه له ههرێمی كوردستان ههمانه نهك ههر زیانێكی گهورهی له كورد داوه، به پێچهوانهوه كاریگهرییهكی زۆر زۆر خراپشی ههیه له ههموو ڕوویهكهوه. ئهگهر به یهكگرتوویی له بهغدا بین ههم بههێزین و ههم سهنگیشمان زیاتره و هیچ گومانێك لهوهدا نییه ئهوهی كه گرنگه بۆ ئهمجاره ئهو ڕێككهوتنهی كه لهگهڵ چوارچێوهی ههماههنگی كردوومانه، بهتایبهتی ئێمه دوو لایهنی سهرهكیی كوردستانی بهیهكهوه ئهمهمان ئیمزا كردووه، جا له تاكتیكدا ههندێك كێشهمان ههبووه، ئهمه بهرهو ئهولا چووه و مهو بهرهو ئهولا چووه، بهڵام له ڕووی ستراتیژهوه كه بهیهكهوه داوای مافی خۆمان بكهین، ههردوولامان یهكدهنگ بووین و بهیهكهوهش ئیمزامان كردووه”.
دهربارهی بێدهنگیی عێراق بهرامبهر ئهو هێرشانهی له وڵاتانی ناوچهكهوه بۆ سهر ههرێم ئهنجام دهدرێن، سهرۆكی ههرێمی كوردستان گوتی: “پێموایه دهبێت ئهم پرسیاره له برادهرانی خۆمان له بهغدا بكهین، پێشێلكردنی سهروهری ڕێك ئهمهیه، پێشێلكردنی سهروهری ئهوه نییه كه ههرێمی كوردستان نهوهتی دهرهێناوه و ههناردهی كردووه، له ههرێمی كوردستان ههر له سهرهتاوه یهك بنهمامان پهیڕهو كردووه كه نامانهوێت ههرێمی كوردستان ببێته شوێنی كێشه دروستكردن بۆ دراوسێكانمان، ناكرێت ههرێمی كوردستان وهك ناوچهیهكی ئهمین سهیر بكرێت و له ههرێمی كوردستانهوه كێشه بۆ دراوسێكانمان دروست بكرێت! لهگهڵ ئهم بنهمایهن و زۆریش ههوڵمان داوه و كاریشمان بۆی كردووه كه دهبێت ئهم بنهمایه پارێزراو بێت، بهڵام ئهوهی كه دراوسێكانمان ئهنجامی دهدهن ڕێك ئهوهيه كه دهبێت عێراق به جددی وهریگرێت و تا ئێستاش بهغدا ئهم پرسهی به جددی وهرنهگرتووه، پێشنیارمان بۆ بهغدا ئهوه بووه كه با لیژنهیهكی هاوبهش بۆ قسهكردن لهسهر ئهم بابهته لهنێوان ههردوولاماندا دروست بكهین، چونكه ئهمه دوو لایهنی ههیه، لایهنێكی پهیوهندی به سهروهریی عێراقهوه ههیه، لایهنێكی دیكهشی پهیوهندی به ئهمن و ئاسایشی ههرێمی كوردستانهوه ههیه. ئهمن و ئاسایشی ههرێمی كوردستانیش پهیوهندی به ئهمن ئاسایشی بهغداوه ههیه، داوامان له عێراق كردووه لیژنهیهكی هاوبهش پێك بهێنین تا قسه لهسهر ئهم بابهته بكهین و به پلهی یهك ئهم بابهته بهرپرسیاريهتیی حكوومهتی فیدراله كه دهبێت زۆر به جددی لهسهر ئهم بابهته بوهستێت، بهڵام تا ئێستا هیچیان نهكردووه”.
دهربارهی كێشهكانى یهكێتی و پارتى باسكردنى دوو ئیدارهیی (زۆرنی سهوز و زهرد) له ههرێمی كوردستان و ههوڵهكانی بهڕێزیان بۆ چارهسهركردنی ئهو كێشانه، بهڕێزیان گوتی: “پێموایه نابێ زۆنی سهوز و زهرد ههبێ، دهبێ زۆنی كوردستان ههبێ، من خۆم شهخسی زۆر دژی بهكارهێنانی ئهم دهستهواژهيهم كه ئهمه زۆنی زهرده و ئهمه زۆنی سهوزه، ئهم دهستهواژهيه ههر دروست نییه و بهكارهێنانیشی دهبێته هۆكاری زیاتر بێهێزكردنی پێگهی ههرێمی كوردستان و لهمه زیاتر هیچ شتێكی دیكهمان دهستناكهوێت. یهكێتیی نیشتمانیی كوردستان هاوبهشی سهرهكیی پارتی دیموكراتی كوردستانه له پرۆسهی سیاسیدا له ساڵی 2003هوه تا ئێستا و پێش ئهو كاتیش سهرباری ههموو ئهو كێشانهی كه لهنێوان یهكێتی و پارتیدا ههبووه، یهكێتیی نیشتمانیی كوردستان هاوبهشی سهرهكيی پارتی بووه. من حهز دهكهم ئێستاش زۆر به ڕاشكاوانه بڵێم: پارتی دیموكراتی كوردستان سهرهڕای ئهو كێشانهی كه ههیه، یهكێتیی نیشتمانیی كوردستان وهك هاوبهشێكی سهرهكی بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان دهمێنێتهوه. بهڵێ ناتوانم نكۆڵى بكهم كه كێشه نییه. كێشه ههیه و ئهم كێشانه دهبێت چارهسهر بكرێن، ئهوهی له توانای مندا ههبووه تا ئێستا ئهنجامم داوه بۆ چارهسهركردنی ئهو كێشانه، ناتوانم بڵێم چارهسهری بنهڕهتیمان بۆ ئهو كێشانه كردووه، بهڵام له زۆر قۆناغدا چارهسهرمان كردووه تاكو كێشهكان گهورهتر نهبن. من ئهوهنده ڕهشبین نیم كه ئهو كێشانه چارهسهر ناكرێن، دهلێم بهڵێ ئهوهی گرنگه ئهوهیه كه چۆن سهیری یهكتری دهكهین؟ سهبارهت به ئێمه وا سهیری یهكێتی دهكهین وهك هاوبهشی سهرهكیی خۆمان و دڵنیام یهكێتیی نیشتمانیی كوردستانیش وهها سهیری پارتی دیموكراتی كوردستان دهكات، كهواته له ڕووی ستراتیژهوه مادهم بهم شێوهیه بێت، ههردوولامان دهبێت وهك چۆن باسی خۆمان بهغدا دهكهین، دهبێت به ههمان شێوه مامهڵه لهگهڵ یهكتری بكهین و دانیشین و بزانین ههڵهكانمان چییه و یهكێتی دان به ههڵهكانیدا بنێت و پارتی دان به ههڵهكانیدا بنێت و ههردووكمان بگهینه تێگهیشتنێكی هاوبهش بۆ بهڕێوهبردنی ئهم وڵاته. باش و خراپ نه پارتی بهدیلی یهكێتییه و نه یهكێتیش بهدیلی پارتییه. ئێمه تهواوكهری یهكترین لهم وڵاتهدا وهك دوو لایهنی سهرهكی، ئهمهش مانای ئهوه نییه لایهنهكانی دیكه دهوریان لهم پرۆسهیهدا نهبێت، به پێچهوانهوه ئهوانیش ههن، ههندێك جار ئهو برادهرانه دهبێت باری ئێمه ههڵگرن و ههندێك جاریش ئێمه دهبێت باری ئهوان ههڵگرین، بهڵام له ئهنجامدا دهبێت ههردوولامان جددی بین له دۆزینهوهی چارهسهر بۆ كێشهكان و ئهمهش بۆ پیاههڵدان و موجامهله نییه. زۆر به دڵنیاییهوه دهڵێم كه ئێمه چارهسهر دهدۆزینهوه تا ئهو كێشانه چارهسهر بكهین و دهرفهت نادهین جارێكی دیكه ئهو پرسیاره له ئێمه بكهیتهوه”.
سهبارهت به لێدوانهكانی بهڕێز شێخ جهعفهر شێخ مستهفا جێگری سهرۆكی ههرێمی كوردستان لهسهر دۆخی ههرێمی كوردستان و ئاماژهكردن به دۆخی ئاڵۆزی ههرێم و ههوڵهكانی بهڕێزیان لهمبارهیهوه، سهرۆك نێچیرڤان بارزانی ئاشكرای كرد: “من ههموو دیدارهكهی كاك شێخ جهعفهرم نهخوێندۆتهوه، بهڵام ههندێكم بینیوه، بێگومان وا وهریدهگرم كه له دڵسۆزی ئهو قسانه بكات، نهك بۆ ئهوهی ئاگری ناتهبایيی نێوان ههردوولا زیاتر بێت. من ههر وا وهریدهگرم و پێشموایه بۆ كهسێكی وهكو كاك شێخ جهعفهر لهو پێگهیه وهك جێگری سهرۆكی ههرێم و كهسێك كه ههموو تهمهنی خۆی له خزمهتكردندا و پێشمهرگه بووه و خهباتی كردووه، به دڵسۆزی وهریدهگرم، ههرچهنده لهوانهیه دهكرا به تایبهتیتر لهگهڵ من ئهو شاتهی باس بكردبا و پێویست نهبوو له ڕاگهیاندن بهو شێوهیه باس بكرێت، بهڵام لهگهڵ ئهوهشدا تێدهگهم كه گهیشتۆته چ قۆناغێك، پهیام و قسهكانی نیشانهی ئهوهیه كه ئهم پرسه جددیه و دهبێت چارهسهری بۆ بدۆزینهوه و چارهسهریشی بۆ دهدۆزینهوه”.
له وهڵامێكی پرسیارێكی دیكهدا دهربارهی دهستووری ههرێمی كوردستان و تێنهپهڕاندنی له پهرلهمانی كوردستان و مانهوهی ئهم پرسه و واژۆنهكردنی درێژكردنهوهی تهمهنی پهرلهمانی كوردستان، سهرۆكی ههرێمی كوردستان ئاشكرای كرد: “له كۆبوونهوهكاندا كه كاك قوبادیش له زۆربهیاندا ئاماده بوو، زۆر ههوڵم دا لهگهڵ ههموو لایهنهكان تا ههڵبژاردن له كاتی خۆیدا بهڕێوه بچێت، وهكو سهرۆكی ههرێمیش ههموو ئهو ئیجرائاتهی كه لهسهر شانی من بووه، ههمووم جێبهجێ كردووه به نووسینی نامه بۆ پهرلهمانی كوردستان و ڕۆژهكهشم دیاریكردووه، بهڵام زۆر بهداخهوه حزبهكان لهسهر شتی زۆر بێمانا نهگهیشتن به ئهنجام! حهز دهكهم بزانن شتهكان ئهوهنده بێمانا بوون باوهڕ بكهن ههر ناتوانم باسیان بكهم، چونكه پێویست نهبوو كه كێ كورسيی زیاتر دهبێت و كێ كهمتر دهبێت. له ئهنجامدا ئیشی پهرلهمانی لهناو پهرلهماندا دهبێت بهیهكهوهكاركردن بێت، دهبێت لۆبیدروستكردن بێت لهناو پهرلهمان، دهبێت بهیهكهوه كار بكهن بۆ تێپهڕاندنی یاسای باش بۆ ئهم وڵاته. ئێمه وهك پارتی له كاتێكدا سی و چهند كورسیمان ههبوو و ئێستا سهرهوهی چل كورسیمان ههیه، بهڵام ئهو كاته زۆر بههێزتر بووین له ئێستا، چونكه لۆبییهكی بههێزمان لهناو پهرلهماندا ههبوو و ئیشمان بهیهكهوه دهكرد، ئێستاش بهداخهوه لهو باوهڕهدام نه سهرۆكی پهرلهمان و نه جێگرهكهی نهیاندهویست تهمهنی پهرلهمان ساڵێك درێژ بكرێتهوه، بهڵام كرا. پرسی دهستووریش ئهوهی لهسهر شانی من بووه وهك سهرۆكی ههرێمی كوردستان جێبهجێم كرووه، ئهمه بهرگريكردن نییه له خۆم، من هاوڕام كه پێویسته ههرێمی كوردستان دهستووری خۆی ههبێت و ههبوونی دهستووریش له ههرێمی كوردستان به هیچ شێوهیهك لهگهڵ دهستووری عێراق ناكۆك نییه، چونكه دهستوور ئهو مافهی به ههرێمی كوردستان داوه. لهو باوهڕهدام ئهگهر ههرێمی كوردستان ههر وا بهردهوام بێت دادگای فیدرالی بڕیارێك دهردهكات و دهڵێت ئێوه بۆچى دهستوورتان نییه؟! كهواته ئێستا دهستوور له پهرلهمانه و تۆپهكه له گۆڕهپانی پهرلهمانه و پێشم گوتوون كه ههموو ئاسانكارییهكتان بۆ دهكهم و بێگومان له قۆناغی بڵاوبوونهوهی ڤایرۆسی كۆرۆنا پرسهكه دواكهوت، بهڵام ئێستا دهستیان به پرۆسهكه كردۆتهوه و هیوادارین لهو ماوهیهی كه پهرلهمان تهمهنی خۆی درێژ كردۆتهوه، بتوانین بۆ ههڵبژاردنهكانی دیكه دهستوورێكمان ههبێت و بتوانێت چارهسهری ئهو كێشانه بكات ئهوانهی له حوكمڕانی له كوردستان ههیه”.
سهبارهت به پرسی یهكگرتنهوهی پێشمهرگه و هێزه ئهمنییهكان و ههوڵهكانی لهمبارهیهوه، بهڕێزیان گوتی: “هێزهكانی هاوپهیمانان له ههرێمی كوردستان یارمهتیدهرن بۆ ئهوهی ئهم پرۆسهیه ڕێڕهوی خۆی وهرگرێت بۆ چارهسهر، ئهگهر بڵێین هیچ نهكراوه ڕاست نییه، چونكه شت كراوه و پرۆسهكهش بهرهو پێشهوه چووه و ههندێك شتی باشیش كراوه، بهڵام ئهگهر بلێین ههمووی تهواو بووه؟ نهخێر ههمووی تهواو نهبووه، بهڵام ئهو ههنگاوانهی كه تهواو كراون ناكرێت به كهم بیانبینین و دهبێت به ههنگاوی جددی بیانبینین. ئهو فشارهی كه هاوپهیمانان دهیكهن به بۆچوونی من له دڵسۆزییانه بۆ ههرێمی كوردستان و دهیانهوێ هێزهكان یهك بگرن و كێشهیان نهمێنێت. ئێمه پرۆسهكهمان دهستپێكردووه و پرۆسهیهكی خێرا نییه و به هێواشی دهڕوات، بهڵام دهستی پێكردووه و ئهمهش بۆ ئهوه نییه بڵێم ههموو شتێك تهواوه و هیچ كێشهیهك نییه، چونكه له ههرێمی كوردستان دهبێت به واقعی سهیری كێشهكان بكهین و دهبینین ئهم پرۆسهیه وا به ئاسانی تهواو نابێت. ئهوهی كه كراوه و ههنگاوی باشیش بهرهو پێشهوه ڕۆیشتووه و له دوو بۆنهی جیاوازیش له سلێمانی و زاخۆ زۆر به ڕاشكاوی باسی پێشمهرگه و یهكگرتنهوهی پێشمهرگهم كردووه، ههموو شتهكانیشم باس كردووه وهك بهرپرسیاريهتیی خۆم”.
دهربارهی ڕۆڵی بهڕێز سهرۆكی ههرێمی كوردستان له هاوكاریكردنی خوشك و برایانی ئێزدی و ڕزگاركردنیان و كێشهی شهنگال و داواكاريی ئێزدییان، بهڕێزیان ئاشكرای كرد: “ئهوهی ئێمه ئهنجاممان داوه بۆ سوپاس و چهپڵهلێدان نهمانكردووه، ئهوه مللهتی ئێمهیه و ئهوهی كراوه ئهركێك بووه و ئهنجاممان داوه و ئهگهر به تهواوهتیش نهكراوه یان كهموكووڕی ههبووه، داوای لێبوردن له مللهتی خۆمان دهكهین. نهك وهك منهتێك بهسهریانهوه بكهین، من سوپاسیان دهكهم كه باسیان كردووه. ئهوهی جێبهجێمان كردووه شتێكی یهكجار یهكجار كهم بووه لهو ئازار و بهدبهختی و نههامهتیيهی ڕووبهڕووی ئێزدییان بۆتهوه. ههم ئێزدییهكان و ههم كرستیانهكان ههریهكهیان به شێوهیهك، بهڵام ئهوهی كه ئازاری زۆریان بینیوه ئێزدییهكانن، زۆر جیاواز له ههموو پێكهاتهكانی دیكه، ئهوان لهسهر ناسنامهی ئایینیی خۆیان لهم وڵاتهدا و به ناوی ئایينیشهوه ئهوهیان بهرامبهر كرا. ههروهك خۆشیان ئاماژهیان پێكرد له مێژوودا چهندین فهرمانیان بهسهردا هاتووه و زۆر بهداخهوه تا ئێستاش وهك پێویست دوای ساڵی 2014هوه ئاوڕیان لێ نهدراوهتهوه بۆ چارهسهركردنی كێشهكانیان و نههامهتییهكانیان زۆر گهورهن و برینیان زۆر زۆر قووڵه و دهبێت ههموو لایهكمان یهك شت بكهین، نابێت پرسی ئێزدیان بكهین به وهرهقهیهكی سیاسی و سوودیان لێ ببینین. نابێت هیچ لایهنێكی سیاسی ئهم كاره بكات و ئهمه ههنگاوی یهكهمه. ئهم مللهته خهریكه ڕووبهڕووی كێشهی گهوره دهبێتهوه، خهريكه لهناو دهچێت و خهریكه ناسنامهی ئایينی و نهتهوهیيی خۆیان لهیاد دهكهن. چوونهدهرهوهی وڵات بۆ ئهم مللهته چارهسهر نییه، ههروهك خۆیان ئهمڕۆ له پانێلهكاندا ئاماژهیان پێدا بهرله ههموو مللهتێك ئهوان لێره ژیاون و بهرگهی ههموو ناخۆشییهكیان گرتووه و ههرچی بهسهریشیان هاتووه بهرگهیان گرتووه و ئاماده بوون، مللهتێكیشن دهیانهوێت به ئاشتهوایی و ئارامى لهگهڵ ههموو پێكهاتهكانی دیكهى موسڵمان و كرستیان و ههموو لایهك بژین و گهورهترین كێشه ئهوهیه كه ئهم كارته بۆته كارتێكی سیاسی. ڕێككهوتنی شهنگال، جهنابی پارێزگاری مووسڵ لێره ئاماژهی پێ كرد، بۆ ڕێككهوتنی شهنگال ههر پرسیشی پێنهكراوه كه پارێزگاره! دهمهوێ لێره سوپاسی جهنابی پارێزگاری مووسڵ بكهین و ڕێزمان ههیه بۆی، چونكه ههم برایانی ئێزدی و ههم برایانی كرستیان زۆر به بایهخهوه باسی ڕۆڵی جهنابیان كرد، منیش دهمهوێ به ناوی ههرێمی كوردستانهوه سوپاسی بكهم. ڕێككهوتنی شهنگال لهنێوان ههرێمی كوردستان و بهغدا كراوه و جهنابی پارێزگاری مووسڵ ئاماژهی پێ كرد كه كێشهكان چییه، بهڵام كێشهكه ئهوهیه كه تا ئێستاش له بهغداوه ئیرادهیهكی بههێز نییه بۆ جێبهجێكردنی ئهم ڕێككهوتننامهیه و بهردی بناغهی دروستكردنی متمانه لهو سنووره ئهوهیه كه دهبێت ئهو ڕێككهوتنه وهك ئهوهی كه ههیه جێبهجێ بكرێت. ئهوهی كه لهسهر ههرێمی كوردستانه، ئامادهین بیكهن. ئهمه یهك لهو شتانهیه كه له ڕێككهوتنی پارتی و یهكێتی بۆ پێكهێنانی حكوومهت هاتووه كه دهبێت ڕێككهوتنی شهنگال جێبهجێ بكرێت و ئهو هێزانهی كه پهیوهندیان بهو سنوورانهوه نییه، دهبێت لهوێ دهرچن. ئهو هێزانهی كه لهوێ له كێشه و دهردهسهری زیاتر بۆ خهڵكی ئێزدی هیچی دیكهیان بهرههم نههێناوه. ئێستا پرسی شهنگال ڕهههندێكی ئیقلیمیشی وهرگرتووه، تا ئهم پرسه چارهسهر نهكرێت، ئهم خهڵكه ههر لهو كهمپانهدا دهمێننهوه و كێشهی ئێزدییهكانیش ڕۆژ به ڕۆژ زیاتر دهبێت. سهبارهت به كرستیانهكانیش هیوادارین ئهوانهی كه له دهرهوهی وڵاتیشن بۆ ئهو ناوچهیه بگهڕێنهوه و هیوادارین ئهو هێزانهی كه له دهرهوهی یاسان و چهكیان به دهستهوهیه و كێشه بۆ ئهو سنووره دروست دهكهن، دهبێت سنوورێكیان بۆ دابنرێت، ئهوانه ئهو شتانهن كه ئێمه ههموومان له حكوومهتی ئێستای عێراق چاوهڕێ دهكهین چارهسهریان بكات”.
دواتر ئامادهبووانی پانێڵ چهند پرسیارێكیان ئاراستهی سهرۆك نێچیرڤان بارزانی كرد دهربارهی مامهڵهكردن لهگهڵ كشانهوهی سهید موقتهدا سهدر له پرۆسهی سیاسیی عێراق، پرسی ناوچه كێشه لهسهرهكان، ئهو دادگاییكردنهی لهسهر ناردنی نهوتی ههرێم له نێوان ئهنقهره و بهغدا ههیه، بوونی دهرفهت له ماوهی دهرێژكردنهوهی تهمهنی پهرلهمانی كوردستان، دهستووری ههرێم تێپهڕێنرێت، سهرۆك نێچیرڤان بارزانی گوتی: “ڕێزێكی زۆرمان بۆ جهنابی سهید موقتهدا سهدر ههیه و پێمان وابوو كه بهشداریكردنی ڕهوتی سهدر له پرۆسهی سیاسیی عێراقدا پێويستييه و ئهو كات پێمان وابووه، ئێستاش ههر لهو بڕوایهدان. له دیداری خۆم كه له نهجهف چوومه خزمهتی بهڕێزیان، پێمگوت جهنابت دهتوانی هێزێكی گهوره بدهی به ڕیفۆرمی سیاسی له عێراقدا و ڕێڕهوی سیاسیی عێراق ئهوهی كه لهسهری دهڕوات به هیممهتی جهنابت ڕاست بكرێتهوه، ئێستاش پێمان وایه ڕهوتی سهدرى و بوونی ئهو له پرۆسهی سیاسيدا پێویسته و پێموایه تهنیا ئهو حكوومهتهی ئێستا پێكهێنراوه دهبێت ههموو ههوڵی خۆی بدات بۆ ئهوهی به ههر شێوهیهك بێت برایانی ڕهوتی سهدری ڕازی بكرێن تا یارمهتییدهری حكوومهت بن و بهشدار بن له حكوومهتدا. سهبارهت به كشانهوهیان، ئهوهیان بڕیاری سیاسیی خۆیان بوو و من ناتوانم لهسهر ئهو بابهته قسه بكهم، بهڵام ڕۆڵ و پێگهی ڕهوتی سهدری و ڕۆڵی سهید موقتهدا له پرۆسهی سیاسیی عێراقدا ڕۆڵێكی سهرهكییه و هیوادارین كه جهنابیان لهم پرۆسهیهدا ئهوهی كه ئێستا ههیه بهشدار بێت و یارمهتیدهر بێت بۆ سهرخستنی ئهو حكوومهتهی ئێستا له بهغدا پێكهێنراوه و پێموایه پشتگیرییكردنی ئهم حكوومهته ئهركی ههموولایهكمانه”.
“دادگایيی نێوان ئهنقهره و بهغدا لهسهر پرسی نهوت، ئاڵۆزه. سهرهتا ئهوهی كه توركیا كردوویهتی بۆ یارمهتیدانی ههرێمی كوردستان بووه و كاتی خۆی كه دهرفهتی به ئێمهدا بۆڕیی نهوت له ههرێمی كوردستانهوه دروست بكهین و بچێت بۆ بهندهری جیهان، وای دهبینین كه ئهمه یارمهتی بوو بۆ عێراق و ههرێمی كوردستان، بردنی ئهم بابهته بۆ دادگای نێودهوڵهتی به دیدی ئێمه چارهسهری هیچ كێشهیهك له نێوان عێراق و توركیادا ناكات. ئهگهره عێراق لهو باوهڕهدا بێت به بردنی ئهم كێشهیه بۆ دادگایهكی نێودهوڵهتی چارهسهر دهبێت، ئهمه چارهسهر نابێت. ئێمه دراوسێى یهكترین و عێراق هاوبهشێكی سهرهكیی توركیایه و ئهم زمانهی قسهكردن لهگهڵ یهكتری لهم بابهتهدا، زمانێكی دروست نییه بۆ چارهسهركردنی كێشهكان. داوا له حكوومهتی بهغدا و سهرۆك وهزیرانی ئێستا دهكهم واقعبینانه مامهڵه لهگهڵ ئهم بابهتهدا بكات و له ئهنجامدا دهبێت شتێكی وا بكهین ههم خێری عێراق و ههرێمى كوردستان و ههم خێری توركیاشی تێدا بێت، چونكه ئهگهر وا نهبێت به دڵنیاییهوه شتی خراپتری بهدوادا دێت و به بۆچوونی من عێراق زیانێكی یهكجار گهوره دهكات، ئهمه بۆچوونی منه. ئهگهر عێراق لهو بڕوایهدا بێت لهم دادگاییكردنهدا دهیباتهوه، بردنهوه نییه و ناشیباتهوه، واته ئهگهر بیباتهوهش ههر دۆڕاوه و ئهم پرسه دهبێت به شێوهیهكی ئاشتیانه و گفتوگۆ لهنێوان توركیا و عێراقدا چارهسهر بكرێت، وهك ههرێمی كوردستانیش ئامادهین ڕۆڵێكی سهرهكی لهم كارهدا ببینین. با به شێویهكی دیكهش باسی بكهم، ئهگهر حكوومهتی ئێستای عێراق پابهندی ئهو ڕێككهوتنه بێت كه لهگهڵ بهغدا كردوومانه بۆ پێكهانانی حكوومهت، ئهگهر ئێمه یاسای نهوت و غازمان ههبێت، ئهگهر یاسای دابهشكردنی داهاتمان ههبێت، ئهگهر ئهو یاسایهمان ههبێت كه چۆن ئیدارهی ئهم دۆسیایه بكهین، كهواته به ڕاستی ئهوهی كه پێویست نییه پرسی ئهم دادگاییهیه، بۆ ئێمهش وهك ههرێمی كوردستان ئهوهی كه گرنگه ئهوهيه بزانین لهم پرسهدا ئهرك و مافمان چییه و چارهسهریشی بكهین”.
سهبارهت به بۆچوونی بهڕێزیان لهسهر سهركهوتنی بهڕێز سهرۆك وهزیرانی نوێی عێراق له ئهركهكانیدا كه له حزبێك هاتووه پێشتر سهركهوتوو نهبوون له بهڕێوهبردنی وڵات و ئاشكرانهكردنی ڕێككهوتنی لایهنه سیاسییهكان بۆ پێكهانی حكوومهتی نوێ بۆ ڕای گشتی، سهرۆك نێچیرڤان بارزانی گوتی: “پرسیارێكی زۆر جهوههرییه، ئهو حزب و لایهنانهی كه پاڵپشتیی سهرۆك وهزیرانی ئێستایان كردووه، لهوانه بوون كه پێشتریش له حكوومهت بوون، ئایا ئهمڕۆ چ شتێك گۆڕاوه كه وا بڕوا بكرێت ئهم حكوومهته سهردهكهوێت؟! به بۆچوونی من زۆر شت گۆڕاوه له ئهنجامی ئهو داواكارییهی كه خهڵكی عێراق له ماوهی ڕابردوو ههیانبووه و ئهو گهنجانهی له هیچ شتێك نهترسان و له ههموو شارهكانی عێراق چوونه سهر شهقامهكان و خۆپیشاندانیان كرد و داوای مافهكانی خۆیان كرد! پێموایه دهبێت ئهم حزبانه ئێستا ئهم پهیامهیان وهرگرتبێت له خهڵك و جهماوهر و مللهت كه پهیامهكانیان زۆر ڕوونه. پهیامی ئهو خۆپیشاندانانه كه له ههموو شوێنهكانی عێراق بهرێوه چوون یهك پهیام بوو كه تهواو، لێتان قبووڵ ناكهین! یان ئهم دۆخه دهگۆڕدرێت، یان ههتا ههتا ئێمه گفت و پهیمانهكانتان پهسهند ناكهین! وهختێك له عێراق مۆدێلێك دروست بوو ئهگهر بیانویستبا دهنگ كۆبكهنهوه، قسهیان به ههرێمی كوردستان دهگوت، دهیانگوت ئهوه ههمووی خهتای ههرێمی كوردستانه! خزمهتگوزاری نییه له بهسرا و شارهكانی دیكهی عێراق خهتای ههرێمی كوردستانه! خهڵكی عێراق تێگهیشت كه ئهمه ڕاست نییه و خۆیان بڕیاریان دا به حزبهكانیان گوت قبووڵ ناكهین، چونكه ئهمه ڕاست نییه! ئهگهر بیرتان بێت له ههڵبژاردنی پێشتر یهك وشهش لهسهر ههرێمی كوردستان نهبوو! بهڵام له ههڵبژاردنهكانی تر ههمووی دژی ههرێمی كوردستان بوو تا دهنگ كۆ بكهنهوه. ههروهك باسم كرد كه پێویسته له ههڵهكانمان فێر بین، هیوادارم ئهم هێزه سیاسیانهی عێراقیش لهو ههڵانهی خۆیان فێر بن و تێبگهن گهلی عێراق و گهنجانی عێراق كه تهمهیان لهنێوان ههژده و نۆزده بوو كه سهیری تهلهڤزیۆنمان دهكرد ،خۆ تهمهنیان ههر ئهوهنده بوو، پهیامی ئهوانیش ڕوونه و دهڵێ من ژیانێكی باشترم دهوێت و دهرفهتی كارم بۆ بڕهخسێ. به ههموو باوهڕێكهوه دهڵێم ئهو بهڕێزهی ئێستا بۆته سهرۆك وهزیران شایستهی ئهوهیه كه ئهو چانسهی پێ بدرێت و ههموو ئهو هێزه سیاسییانه به كورد و سوننه و شیعهكانهوه، ههموومان پشتگیری بكهین تاكو لهو ئهركهی كه ئێستا ههیهتی سهركهوێت”.
More...
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- ههرێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ لهگهڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» لهگهڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی لهگهڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات