ئەمڕۆ شەممە 9ـی 8ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە سەلیم ئەلجبووری سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق شاندێكی یاوەری كرد كە پێكهاتبوون ژمارەیەك پارلەمانتاری عێراقی.

لە دیدارێكدا سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و شاندی یاوەری پاڵپشتیی تەواوی خۆیان بۆ هەرێمی كوردستان لەدژی داعش و تیرۆریستان و بە توندی ئیدانەی ئەو تاوانەیان كرد كە لە لایەن تیرۆریستانەوە دەرهەق خەڵكی سنجار و دەرووبەری ئەنجام دراوە. سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق سوپاسی سەرۆك بارزانی و گەلی كوردستانیشی كرد كە پەناگەیان بۆ ئاوارەكان و ئازادیخوازان و پێكهاتەكانی عێراق لە كوردستان دروست كردووە و ئەوەیشی ڕوون كردەوە كە داعش بە هیچ شێوەیەك نوێنەرایەتی خەڵكی عەرەب و سووننە ناكات و تەنانەت ژمارەیەكی زۆری عەرەب لە زوڵمی داعش ماڵ و حاڵ و موڵكی خۆیان جێهێشتووە و پەنایان بۆ كوردستان هێناوە ئەوان كۆمەڵێك تاوانبارن كە ئامانجیان تێكدانی ژیانی خەڵك و برایەتی و پێكەوەژیانی پێكهاتەكانی عێراقە. نوێنەرانی پارێزگا سووننەنشینەكانی عێراقی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقی بە سەرۆك بارزانیان ڕاگەیاند كە ئەو ئاوارە عەرەبانەی لە كوردستاندا نیشتەجێن ئامادەن بۆ ئەوەی شانبەشانی هێزەكانی پێشمەرگە شەڕی دژی داعش بكەن و ناوچەكانیان ئازاد بكەنەوە.

لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەخێرهاتنی شاندی میوانی كرد و سەبارەت بە ڕووداوەكانی ئەم دوایە و پەلاماری تیرۆریستان بۆ سەر كوردستان ڕایگەیاند گەلی كوردستان سەرباری ئەوەی كارەساتی گەورەی ئەنفال و كیمیابارانی بەسەردا هاتووە بەڵام هیچ كات نەیویست برایەتی و پێكەوەژیانی لەگەڵ عەرەبەكان تێكبچێت و یارمەتیی ئەو عەرەب و هەموو پێكهاتەكانی دیكەی دا كە لە ناوچەكەدا دەژییان. گەلی كوردستان هەمیشە شەڕی حكوومەتە زاڵمەكانی كردووە و هەرگیز لەدژی نەتەوە و خەڵكی مەدەنی نەبووە. سەرۆك بارزانی لەدرێژەی قسەكانیدا ئاماژەی بەوەدا كە ئەو ڕەفتارەی لە لایەن هەندێ گوندنشین و هۆزی عەرەبی لە سنجار و ڕۆژهەڵاتی موسڵ لەدژی پێشمەرگە و كوردانی ئێزیدی بینرا جێگەی نیگەرانییەكی زۆرە و دوور بوو لە چاوەڕوانیی ئێمە و ترسی ئەوە هەیە كە تیرۆریستان لەوەدا سەر بكەون كە دوژمنایەتیی نێوان كورد و عەرەب دروست بكەن. پەیوەست بە ئەو عەرەبە ئاوارانەی پەنایان بۆ كوردستان هێناوە سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە گەلی كوردستان دەستبەرداری ڕەوشتی بەرزی خۆی نابێت و پەناگەی هەموو ستەملێكراو و لێقەوماوانە و ئاساییشی ئاوارەكان پارێزراو دەبێت.

ئەمڕۆ شەممە 9ـی 8ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بەڕێز د. فواد مەعسووم سەرۆك كۆماری عێراق كرد.

لە كۆبوونەوەیەكدا سەرۆكی هەرێمی كوردستان بەخێرهاتنی سەرۆك كۆماری عێراقی كرد و هیوای سەركەوتنی لە ئەركەكانی بۆ خواست و پشتیوانیی خۆیشی بۆ سەرۆك كۆماری عێراقی كە نوێنەری هەڵبژێردراوی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستانە ڕاگەیاند.

لەبەرانبەردا سەرۆك كۆماری عێراق سوپاسی پێشوازیی گەرمی سەرۆك بارزانی كرد و جەختی لەوە كردەوە كە كار لەسەر نزیكبوونەوەی لایەنە سیاسییەكانی عێراق دەكات و پەرۆشە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان.

لەم دانیشتنەدا بارودۆخی ئەمنی و سیاسیی هەرێمی كوردستان و مەترسی و هەڕەشەكانی ڕێكخراوی تیرۆریستیی داعش بۆ سەر هەرێمی كوردستان و عێراق خرایە بەرباس و هەردوو لا هاوڕابوون لەسەر ئەوەی كە لەپێناو پاراستنی ئەزموونی دیموكراسیی هەرێمی كوردستان و عێراق پێویستە گشتە لایەك هەموو تواناییە مرۆڤی و سیاسییەكانیان بخەنەگەڕ چونكە داعش مەترسییەكی گشتگیرە بۆ سەر كوردستان و عێراق و هەموو ناوچەكە و جیهان. پەیوەست بەم باسەوە سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە ئێمە ڕووبەڕووی ڕێكخراوێكی تیرۆریستی نین بەڵكو شەڕ لەگەڵ دەوڵەتێكی تیرۆریستیی پڕچەك دەكەین كەدژی هەموو جۆرە پڕەنسیپێكی مرۆڤییە.

لە كۆبوونەوەكەدا هەڵوێستی ئەمەریكا و ئەورووپا و وڵاتانی ئیقلیمی لە دژایەتیكردنی داعش و پاراستنی هەرێمی كوردستان بەرز نرخێندرا.
پڕۆسەی سیاسیی عێراق و هەنگاوەكانی پێكهێنانی حكوومەتی ئاییندەی عێراق تەوەرێكی دیكەی كۆبوونەوەی نێوان سەرۆك بارزانی و سەرۆك كۆماری عێراق بوو.

وشە/ سلێمانی، پێشەوا محەمەد ـ نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، ڕای دەگەیەنێت، ئێران خاڵە سنوورییەكانی لەگەڵ هەرێمدا دانەخستووە و ئاشكرای دەكات، بەهۆی بارودۆخی ئاڵۆزی عێراقەوە، مامەڵەی بازرگانی نێوان هەرێم و ئێران ٣ ملیار دۆلار كەمی كردووە.

"نازم دەباغ" نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران، بە "وشە"ی ڕاگەیاند: "بەهۆی بارودۆخی عێراق و هاتنی هێزە چەكدارەكانی داعش و ئاڵۆزبوونی باری تەناهی ناوچەكە، بازرگانی نێوان هەرێم و ئێران ٣ ملیار دۆلار كەمی كردووە."

سەبارەت بە داخستنی خاڵە سنوورییەكانی ئێران بەسەر هەرێمدا كە ئەم هەفتەیە قسەوباسی زۆری لەبارەوە كرا، "دەباغ" بە "وشە"ی گوت" "ئێران خاڵە سنوورییەكان داناخات، ڕەنگە هەندێك شت وەك فشار بەرانبەر بە كورد بەكاربهێنێت، بەڵام خۆشی لە داخستنی سنوورەكاندا بەسەر هەرێمدا زەرەرمەند دەبێت."

دەربارەی خواست و داواكاری ئێران لە كورد سەبارەت بە عێراق و بارودۆخی تازەی ناوچەكە، نوێنەری حكوومەتی هەرێم لە تاران، ئاماژەیدا: "ئێران دەیەوێت و داواكاری لە كورد ئەوەیە ببێتە هاوسەنگ لە نێوان هێزە سیاسییەكانی عێراقدا و بەشێك بێت لە حكوومەتی داهاتووی عێراق."

كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان رایده‌گه‌یه‌نێ‌ كه‌ پێشمه‌رگه‌ به‌ وره‌یه‌كی پۆڵاینه‌وه‌ له‌ به‌ره‌كانی جه‌نگدایه‌و به‌رگری له‌ خاك و نیشتمان بكه‌ن.

ئه‌م وتانه‌ی كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان، ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ 6/8/2014 له‌میانی پێشوازی كردنی له‌ وه‌فدێكی كۆمه‌ڵه‌ی پێشمه‌رگه‌ دێرینه‌كان به‌ سه‌رۆكایه‌تی جه‌میل هه‌ورامی هات.

له‌ سه‌ره‌تای دیداره‌كه‌دا جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان به‌خێرهاتنی وه‌فدی میوانی كردو گوتی" پێشمه‌رگه‌ قاره‌مانه‌كانی كوردستان به‌ سوودوه‌رگرتن له‌ ئه‌زموونی ئێوه‌ درێژه‌پێده‌ری خه‌بات و به‌رخودانی ئێوه‌ن و وه‌ك هه‌میشه‌ به‌رگری له‌ كوردستان ده‌كه‌ن".

لای خۆیانه‌وه‌ وه‌فدی كۆمه‌ڵه‌ی پێشمه‌رگه‌ دێرینه‌كانی كوردستان وێڕای سوپاسكردنی ئه‌م پێشوازییه‌، راشیانگه‌یاند كه‌ ئه‌وان به‌ هه‌موو شێوه‌یه‌ك و له‌ جاران گه‌رموگوڕتر ئاماده‌ن بۆ به‌رگری كردن له‌ خاكی كوردستان.

له‌ ته‌وه‌رێكی تری كۆبوونه‌وه‌كه‌دا كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی ئاماژه‌ی به‌ هێرشه‌كانی پێشمه‌رگه‌ بۆ سه‌ر چه‌كدارانی داعش كردو رایگه‌یاند" له‌ ئێستادا له‌ هه‌موو قۆڵه‌كان پێشمه‌رگه‌ له‌ به‌ وره‌یه‌كی به‌رزه‌وه‌ به‌رگری ده‌كه‌ن و زه‌بری كوشنده‌یان له‌ دوژمن داوه‌و به‌رده‌وام ده‌بن تاكو ته‌واوی ناوچه‌ كوردستانییه‌كان له‌ چه‌كدارانی داعش پاك ده‌كه‌نه‌وه‌".

سه‌عات 3ی پاشنیوه‌رۆی دوێنی 6/8/2014 وه‌فدی لیژنه‌ی داكۆیكردن له‌مافه‌كانی ئافره‌تان و لیژنه‌ی مافه‌كانی مرۆڤ كه‌پێكهاتبوو له‌ ئێڤار ئیبراهیم سه‌رۆكی لیژنه‌ی داكۆكیكردن له‌مافه‌كانی مرۆڤ و سۆران عومه‌ر سه‌رۆكی لیژنه‌ی مافه‌كانی مرۆڤ و  جێگرو بریاده‌رو ژماره‌یه‌ك  له‌ئه‌ندامانی هه‌ردوو لیژنه‌ و ژماره‌یه‌ك له‌په‌رله‌مانتارانی ناوچه‌ی بادینان له‌نوسینگه‌ی دهۆكی په‌رله‌مانی كوردستان له‌گه‌ڵ وه‌زیری ته‌ندروستی و به‌رێوه‌به‌ره‌ گشتیه‌كانی پارێزگای دهۆك  تایبه‌ت به‌ ره‌وشی ئاواره‌كانی شه‌نگال و به‌تایبه‌تیش  بارودۆخ و ژیان وته‌ندروستی  ژنان و مندالان كۆبوونه‌وه‌.

به‌ مه‌به‌ستى به‌سه‌ركردنه‌وه‌ى ره‌وشى ناوچه‌كه‌ ‌و له‌ نزیكه‌وه‌ ئاگاداربوون له‌ ژیان ‌و گوزره‌انى ئاواره‌كانى شه‌نگال ‌و ده‌ور‌وبه‌رى، سه‌رله‌ئێواره‌ى دوێنێ 6/8/2014 د.یوسف محه‌مه‌د صادق سه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردستان به‌ یاوه‌ریى جه‌عفه‌ر ئیبراهیم ئیمینكى جێگرى سه‌رۆكى په‌رله‌مان، سه‌ردانى پارێزگاى دهۆك-یان كرد ‌و سه‌ره‌تا قه‌زاى شێخان-یان به‌سه‌ركرده‌وه‌ ‌و له‌وێ له‌لایه‌ن فه‌رهاد ئه‌تروشى پارێزگارى دهۆك ‌و به‌رپرسانى ئیدارى ‌و ئه‌منیى ده‌ڤه‌ره‌كه‌ پێشوازیان لێكرا.

ئێوارەی ئەمرۆ ٨ی ئاب لە تەلاری پەرلەمانی کوردستان، دکتۆر یوسف محەمەد سادق سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان، پێشوازی کرد لە (سۆکۆڵد کۆندی) نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان لەهەرێمی کوردستان، لە کۆبوونەوەیەکی تایبەتیدا سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان تیشکێکی خێرای خستە سەر رووداوەکان و شەڕی نێوان پێشمەرگەی کوردستان و تیرۆرستان و ئاوارەبوونی سەدان خێزانی کورد لە ناوچە دابراوەکان و ڕەوشی ژیانی کوردە یەزیدی و مەسیحییەکانی ناوچەکانی موسڵ و شنگار و شێخان.

لەبارەی دەرکردن و ئاوارەبوونی خێزانە مەسیحی و یەزیدییەکان، سەرۆکی پەرلەمان وتی "داواکارم نەتەوە یەکگرتووەکان هاوکاری مرۆیی بە زووترین کات بگەیەنێتە ئەو ئاوارانە و ژیانیان لە مەترسی بپارێزێت.
لە بارەی تەوژمی تیرۆر و تیرۆرستان و مەترسییان بۆ سەر هەرێمی کوردستان، سەرۆکی پەرلەمان وتی" تیرۆر بە تەنها مەترسیی نییە بۆ سەر هەرێمی کوردستان، بەڵکو تیرۆر رەهەندێکی جیهانی هەیە و هەرەشەیەکی جدیشە بۆ سەر ئاسایش و ئاشتی نێودەوڵەتی، بۆیە پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هاوکاری پێشمەرگە بکات بۆ سەرکەوتن بەسەر تیرۆرستاندا.!
لەبەرامبەر وتەکانی سەرۆکی پەرلەمان(سۆکۆڵد کۆندی) نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمی کوردستان، خۆشحاڵی خۆی بۆ دیدارەکە و زانیارییەکانی سەرۆکی پەرلەمان لەبارەی ئەو پرسانەوە دەربڕی و وتی "ئێمە وەک نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمی کوردستان و عێراق هەرگیز چاو لەو نەهامەتییانە داناخەین و هەرچی پێمان بکرێت بۆ هاوکاری هەرێمی کوردستان و ئاوارەکان درێخی ناکەین و لەڕابردووشدا هاوکاری هەرێمی کوردستانمان کردووە."

بەبۆنەی دەست بەكاربوونی وەك باڵیۆزی نوێ‌ ی كۆماری ئەڵمانیای فیدڕاڵ لە بەغداد ، ئەمرۆ بەڕێز ئیكهارد بروی سەردانی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی كردو لە لایەن فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە پێشوازی لێكرا.

لە دیدارێكدا كە كاروان جەمال جێگری بەرپرسی فەرمانگە و ئالفرێد پرۆتز كونسوڵی گشتی ئەڵمانیا ئامادەبوون ، بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە بەخێرهاتن و پیرۆزبایی دەست بەكاربوونی لە باڵیۆز بروس كردو دڵنیای كردەوە كە فەرمانگەی پەیوەندیەكان بەردەوام دەبێت لە هەماهەنگی و پێشكەش كردنی ئاسانكاری پێویست بۆ سەرخستنی ئەرك و كارەكانیان لە هەرێمی كوردستان.

هەر لەو دیدارەدا بەرپرسی فەرمانگە كورتەیەكی دەربارەی پرۆسەی سیاسی لە عێراق و قەیرانەكانی روبەڕوی عێراق بۆتەوە بەگشتی پێشكەش بە باڵیۆز كرد ، هاوكات باسی دوایین گۆرانكاری و بارودۆخی سیاسی و ئەمنی هەرێمی كوردستان و دەستدرێژیەكانی ئەم دواییەی گروپی تیرۆرستی داعش بۆ سەر ناوچە سنوریەكانی هەرێمی كوردستان كرا ، بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندیەكان تیشكی خستە سەر هۆكاری هێرشەكانی گروپی تیرۆرستی داعش بۆ سەر هەرێمی كوردستان ، لە بەرامبەردا پابەندبوونی حكومەتی هەرێم بۆ پاراستنی تێكڕای ناوچەكانی هەرێمی كوردستان و دلێری و بەرپرسیاریەتی هێزی پێشمەرگەی بۆ شاندی مێوان باس كرد كە توانیویانە تاكو ئێستا بەرگری لە هەرێم و ڕێگری لە تیرۆرستان بكەن.

هەر لەم دیدارەدا فەلاح مستەفا ئاماژەی بە مەترسی گەورەی گروپی تیرۆرستی داعش دا نەك تەنها بۆ عێراق و هەرێمی كوردستان بەڵكو مەترسیەكی نێودەوڵەتی گەورەن بۆ جیهان ، بۆیە پێویستە كۆمەڵگای نێودەوڵەتی هاوكاری هەرێمی كوردستان بكات لە ڕوبەڕوبونەوەی تیرۆر و بنبڕكردنیان.
لە تەوەرێكی تری دیدارەكەدا باس لە پێداویستی خێرای مرۆیی كرا بۆ ئاوارەكان كە لە دەرەنجامی ڕوداوەكان ئاوارەبوونو لە توانای حكومەتی هەرێم چۆتە دەرەوە ، بۆیە بەرپرسی فەرمانگە جەختی لەوە كردەوە "كە ئەمرۆ هاوكاری پێویستە نەك بەیانی"

بەشێكی تری دیدارەكە باس لە پەیوەندی دوولایەنەی هەردوولا كراو پێشخستنی پەیوەندیەكان خواستی هەردوولا بوون.