قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ یان کوبیش  نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان  لە عێراق كۆبووەوە.

 لە كۆبوونەوەكەدا هەردوولا  باسیان لە بارو دۆخی سیاسی و ئابوری و ئەمنی عێرا ق و کوردستان کرد.

 یان کوبیش داوای کرد لایەنە سیاسیەکانی کوردستان بە ڕێگەیەکی شارستانی و دیموکراسی چارەسەر بۆ گرفتە سیاسیەکان بدۆزنەوە و یەکڕیزی بکەنە بنەمای گفتوگۆکان، یەکڕێزیش بە دڵنیایەوە  بە سازش و دیالۆگ دیتە ئاراوە.

 لەلای خۆشیەوە قوباد تاڵەبانی ڕایگەیاند، گرنگە هەموو لایەك بەرژەوەندی حزبی وەلا بنێین و بەرژەوەندی نیشتمانی بکەینە ئامانجی کاری سیاسی. چونکە لە ئێستادا هەریەکەمان و بە پێی لێپرسراوێتیمان بەرپرسیارێتی مێژووی دەکەوێتە سەرشانمان و دۆخی کوردستان وا دەخوازێت دەبێت بە ئەرکی نیشتمانی خۆمان هەڵسین و پێکەوە بڕیاری بوێر بدەین.

فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت لە نۆزدەیەمین کۆڕبەندى ئەوڕوپى بۆ ئاسایش و سیاسەتى دەرەوە کە لە ئەکادیمیاى دیپلۆماسى ڤییەنا سازکرابوو، باسى لە ستراتیژیەتى روبەڕووبوونەوەى تیرۆرستانى داعش و قەیرانى دارایى و مرۆیى لە هەرێمى کوردستان کرد.

پەیمانگەى نەمساوى بۆ سیاسەتى ئەوڕوپى و ئاسایش ژمارەیەک سیاسەتوان و دیپلۆماتکارو کەسایەتى بوارى بەرگرى بانگهێشتى ئەم کۆڕبەندە کردبوو، کۆڕبەندى ئەمساڵ لە کاتێکدا دەبەسترێ کە کێشەى ئۆکرانیاو قەیرانەکانى رۆژهەڵاتى ناوەڕاست و کاریگەریەکانى لەسەر وڵاتانى ئەوڕووپى بەردەوامیان هەیە.

دەسپێکى کۆڕبەند بە ووتەى بەڕێزان باڵیۆز د. مایکل لینهارت سکرتێرى گشتى لە وەزارەتى کاروبارى ئەوڕوپاو کاروبارى دەرەوەو پێکەوە ژیانى نەمساوى و د. ڤیرنەر فاسل ئابێند وەزیرى بەرگرى پێشووى نەمساو سەرۆکى پەیمانگا دەستى پێکرد.

لە پانێڵێکى هاوبەش لەگەڵ باڵیۆز رەمزى عیزەدین رەمزى جێگرى نێردەى نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروبارى سوریا،  فەلاح مستەفا  بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت هەڵوێستى حکومەتى هەرێمى کوردستانى لە شەڕ دژى تیرۆرستانى داعش خستەڕوو، هاوکات باسى لە قەیرانى مرۆیى لە هەرێم و دوایین پێشووەچوونەکانى سوریاو ناوچەکانى دیکەى عیراق کرد. بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە باسى لە رۆل و قارەمانیەتى پێشمەرگە کرد لە ڕووبەڕووبوونەوەى تیرۆرستان، هەروەها باسى لە قوربانیدانى پیشمەرگە کرد کە زۆربەیان بەهۆى تەقینەوەو بۆمبى چێنراو بووە.

بەرێزیان گووتى رووبەڕووبوونەوەى تیرۆرستان کێشەیەکى گشتگیرە و بەرپرسیاریەتى جیهانیە و تەنها پەیوەست نییە بە عیراق و سوریا، کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى دەبێ دان بەو راستیەدا بنێ و بە خێرایى کار بکات بۆ شکست پێهێنانى داعش، ئەم هەنگاوەش وێڕاى پشتگیرى سەربازى پێویستى زۆرى بە پشتگیرى سیاسى و ئابوورى هەیە.

هەروا گووتى  گەلى کوردستان لەڕیزى پێشەوەى بەرەى شەڕن دژى تیرۆرستانى داعش و هاوبەشێکى جێى باوەڕن بۆ هاوپەیمانى نێودەوڵەتى. بەڵام هێزەکانى پێشمەرگە پێویستى زۆریان بە چەک و تەقەمەنى و کەل و پەلى سەربازى زیاتر هەیە بە مەبەستى ڕووبەڕوونەوەى هێرشەکان و پووچەڵ کردنەوەى بۆمبى چێنراوو خۆپاراستن لە هێرشى کیمیاوى کە بەم دواییە داعش دژ بە پێشمەرگە بەکارى هێنا.

سەبارەت بە دۆخى مرۆیى فەلاح مستەفا گووتى شانازى بەوە دەکەین کە هەرێمى کوردستان دەرگاکانى بەڕووى زیاتر لە ٢ ملیۆن ئاوارەو پەنابەر کردەوە، بەڵام تواناى ئێمەش سنووردارە، بۆیە داوا لە کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى دەکەین راستەوخۆ هاوکاریمان بکەن لەم بوارە. لەم رووەوە گووتى هاوکارى کردنى ئێستاى ئاوارەکان ئەرکى ئێوە سووک دەکات بۆ داهاتوو،چونکە دەبێتە هۆى کەمکردنەوەى شەپۆڵى پەنابەران بۆ ئەوروپا.

هەر لەو پانێڵە هاوبەشەدا لەگەڵ باڵیۆز رەمزى عیزەدین رەمزى جێگرى نێردەى نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروبارى سوریا، فەلاح مستەفا رۆشنایى خستە سەر پەیوەندیەکانى نێوان هەولێرو بەغدا و گرینگى ئازادکردنى موسڵ لەدەست تیرۆرستانى داعش. داواى لە کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى کرد کە دان بە سەرکەوتنى هێزەکانى پیشمەرگەدا بنێن لەشەر دژى داعش و داواى کرد کە دەنگێک بە هەرێمى کوردستان بدرێت لەو کۆڕو کۆبوونەوە نێودەوڵەتیانەى پەیوەستن بە شەڕ دژى داعش ئەنجام. چونکە زۆرجار هەرێمى کوردستان لە نێوەندە نێودەوڵەتیەکان نوێنەرى نییە.

لە کۆتاییدا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت گووتى: هەرێمى کوردستان گەشبینە بە پاشەڕۆژى خۆی. لەم بارەیەوە گووتى ئێمە لەژیر دەستى رژێمى سەدام دووچارى گەورەترین چەوسانەوەو پاکتاوى رەگەزى هاتین بەڵام بێ ئومێد نەبووین، بۆیە گەشبینین بە ئایندەى هەرێمى کوردستان و باوەڕى تەواومان بەوە هەیە کە لەم شەڕەدا دژى تیرۆرستانى داعش براوە دەبین.

ئەمڕۆ پێنجشەممە بەڕێز فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت پێشوازی لە بەڕێز ئەداما دینگ جێگر و ڕاوێژكاری سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ ڕێگری لە جینۆساید و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارێكدا کە سۆکۆل کۆندى بەرپرسى نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمى کوردستان و خاتوو سوهام جەبەلى یاریدەدەرى بەرپرسى فەرمانگە ئامادەبوون،  ئەداما دینگ جێگرى سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ ڕێگری لە جینۆساید ستایشى سیاسەتى حکومەتى هەرێمى کوردستانى کرد بۆ واڵاکردنى سنوورەکانى بەڕووى ئاوارەو پەناهەندەکانى سوریاو عیراق، کە وێڕاى بوونى قەیرانى ئابوورى توانى بەپێى توانا کۆمەکیان بکات.

هاوکات دەنگى خۆى خستە پاڵ دەنگى حکومەتى هەرێم بۆ بە جینۆساید ناساندنى ئەو تاوانانەى بەرامبەر کوردانى ئێزیدى لەلایەن تیرۆرستانى داعش ئەنجامدرا. بەڕێزیان گووتى هەرچەندە عیراق واژووى رێکەوتننامەى رۆماى نەکردووە بەڵام پێویستە حكوومەتی هەرێمی كوردستان چەند رێگایەک بگرێتەبەر بۆ بەرەوپێشبردنى ئەو کەیسە و هەموو هاوكارییەكی خۆیشی لەمبارەیەوە ڕاگەیاند. هەروا گووتى لە گەڕانەوەم بۆ نیویۆڕک هەموو ئەو راستیانە دەخەمەڕوو کە لە هەرێمى کوردستان لە نزیکەوە ئاشنایان بووم.

فەلاح مستەفا وێراى بەخێرهێنان بەناوى حکومەتى هەرێم سوپاسى ئاژانسەکانى سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکانى کرد کە لە بارودۆخە سەخت و دژوارەکان بە گوێرەى توانا لە بوارە جیاجیاکان یارمەتى هەرێمى کوردستانیان داوە.

بەڕێزیان گووتى فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە هەر لە سەرەتاوە هەوڵى داوە لە ناوەوەو دەرەوەى هەرێمى کوردستان کار لەسەر بەرەو پێشبردنى ئەو کەیسە بکات. هەروا حکومەتى هەرێم لێژنەیەکى باڵاى پێکهێنا بۆ بەدوواداچوون و کۆکردنەوەى بەڵگەى تاوانەکان تایبەت بە جینۆسایدکردنى کوردانى ئێزیدى و پێکهاتە ئایینى و نەتەوەییەکانى تر. ئەم لێژنەیە هەنگاوى باشى هەڵێناوەو دادگاى باڵاى تاوانەکانى نێودەوڵەتى لە لاهاى لێ ئاگادار کردۆتەوە.

فەلاح مستەفا گووتى هیوادارین کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى پشتگیرى زیاترى هەوڵەکانى حکومەتى هەرێم بکات بۆ ئەم هەنگاوە، تاکو کوردانى ئێزیدى و پێکهاتە نەتەوەیى و ئایینیەکانى تر لەڕووى ماددى و سایکۆلۆژى قەرەبوو بکرێنەوەو تاوانبارانیش بەسزاى خۆیان بگەن.

نیوەڕۆی ئەمڕۆ چوارشەممە 4/11/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز ئادەم دینگ جێگر و ڕاوێژكاری سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ ڕێگری لە جینۆساید و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارێكدا سەرەتا بەڕێز دینگ خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و ئاماژەی بەو دیدارانەی كرد كە لە هەولێر لەگەڵ خەڵكی ئێزدی و كرستیانەكان ئەنجامی داون و لە نزیكەوە گوێی لەو نەهامەتیانە بووە كە لەسەر دەستی تیرۆرستان بەسەریاندا هێنراون و جەختی لەوەش كردەوە ئەوانە كەیسی بەهێزن لە دادگای تاوانی نێودەوڵەتی دژی تیرۆرستانی داعش بەكار بهێنرێت و ئەوەش جێگیر ببێت كە جینۆساید بەرامبەر ئێزدییەكان ئەنجام دراوە، بەڵام ئەمە پێویستی بە كۆكردنەوەی بەڵگەی زیاترە و بۆ ئەم مەبەستەش باسی لەو هەنگاوانە كرد كە پێویستە حكوومەتی هەرێمی كوردستان لەو كەیسەدا بیانگرێتە بەر و هەموو هاوكارییەكی خۆیشی لەمبارەیەوە ڕاگەیاند.

ئەوەشی بە بەڕێز سەرۆك وەزیران ڕاگەیاند كە لە چوارچێوەی گەشتەكەیدا بۆ هەرێمی كوردستان، سەردانی ئەنجومەنی ڕۆحانیی كوردانی ئێزدی و ئەو كەمپانە دەكات كە ئاوارە و پەنابەرانی دەستی تیرۆر تێیدا جێگیر كراون بۆ ئەوەی لە نزیكەوە ئاگاداری هەموو ئەو نەهامەتییانە بێت كە لە لایەن تیرۆرستانی داعشەوە بەسەریاندا هێنراون و لە كاتی گەڕانەوەشی بۆ نیوویۆرك باس لە هەموو ئەو نەهامەتی و ناحەقیانە دەكات كە بەرامبەر بە ئێزدییەكان ئەنجام دراون. ئەوەشی بەبیر هێنایەوە لە كاتی كیمیابارانكردنی هەڵەبجە لە ساڵی 1988، ئەو یەكێك لەو كەسانە بوو كە لە لە هەوڵی بەردەوامدا بوو ئەو تاوانە گەورەیە بگەیەنێتە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی.

لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانەی كرد و تێبینی و سەرنج و پاڵپشتییەكانی بەرز نرخاند و بە پێویستی زانی بەڕێزیان هاوكاریی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و ئەو لێژنە تایبەتیە بكات كە لە لایەن حكوومەتەوە بۆ بەجینۆسایدناساندنی ئەو تاوانانەی لە دژی ئێزدییەكان ئەنجام دراون پێكهێنراوە، بۆ ئەوەی بتوانن بە باشترین شێوە كەیسەكە ئامادە بكەن کە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و دادگای تاوانی نێودەوڵەتی كەیسەكە وەك جینۆساید بناسێنن و ئێزدییەكان هەر هیچ نەبێت لە ڕووی سایكۆلۆژییەوە قەرەبوو بكرێنەوە و تاوانبارانیش بگەنە سزاكانیان، بۆ ئەم مەبەستەش هەموو هاوكاری و هەماهەنگییەكی حكوومەتی هەرێمی كوردستانی پیشان دا.

ئێوارەی ئەمرۆ ٨ی ئاب لە تەلاری پەرلەمانی کوردستان، دکتۆر یوسف محەمەد سادق سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان، پێشوازی کرد لە (سۆکۆڵد کۆندی) نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان لەهەرێمی کوردستان، لە کۆبوونەوەیەکی تایبەتیدا سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان تیشکێکی خێرای خستە سەر رووداوەکان و شەڕی نێوان پێشمەرگەی کوردستان و تیرۆرستان و ئاوارەبوونی سەدان خێزانی کورد لە ناوچە دابراوەکان و ڕەوشی ژیانی کوردە یەزیدی و مەسیحییەکانی ناوچەکانی موسڵ و شنگار و شێخان.

لەبارەی دەرکردن و ئاوارەبوونی خێزانە مەسیحی و یەزیدییەکان، سەرۆکی پەرلەمان وتی "داواکارم نەتەوە یەکگرتووەکان هاوکاری مرۆیی بە زووترین کات بگەیەنێتە ئەو ئاوارانە و ژیانیان لە مەترسی بپارێزێت.
لە بارەی تەوژمی تیرۆر و تیرۆرستان و مەترسییان بۆ سەر هەرێمی کوردستان، سەرۆکی پەرلەمان وتی" تیرۆر بە تەنها مەترسیی نییە بۆ سەر هەرێمی کوردستان، بەڵکو تیرۆر رەهەندێکی جیهانی هەیە و هەرەشەیەکی جدیشە بۆ سەر ئاسایش و ئاشتی نێودەوڵەتی، بۆیە پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هاوکاری پێشمەرگە بکات بۆ سەرکەوتن بەسەر تیرۆرستاندا.!
لەبەرامبەر وتەکانی سەرۆکی پەرلەمان(سۆکۆڵد کۆندی) نوێنەری نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمی کوردستان، خۆشحاڵی خۆی بۆ دیدارەکە و زانیارییەکانی سەرۆکی پەرلەمان لەبارەی ئەو پرسانەوە دەربڕی و وتی "ئێمە وەک نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەرێمی کوردستان و عێراق هەرگیز چاو لەو نەهامەتییانە داناخەین و هەرچی پێمان بکرێت بۆ هاوکاری هەرێمی کوردستان و ئاوارەکان درێخی ناکەین و لەڕابردووشدا هاوکاری هەرێمی کوردستانمان کردووە."