هەرێمی کوردستان
سەرۆکی حکومەت : دەبێ پێوەر و ستانداردی جیهانی لە ئەنجامدانی پڕۆژەکاندا هەبێت
رۆژی سێشەممە 5/23 مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، (سێزدەمین پێشانگەی نێودەوڵەتیی بیناسازی و ئاوەدانکردنەوە و ژێرخان و شارەوانی و ئامێر و دەزگای پیشەسازی) لە هەولێر کردەوە و پاشان لە پانێلێکی تایبەتدا تیشکی خستە چەندین تەوەری پەیوەندیدار بە پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە و بیناسازی و وەبەرهێنان.
ئەمەش دەقی پرسیار و وەڵامەکانی سەرۆکی حکومەتە:
* بەڕێز جەنابی سەرۆك وەزیران بەخێربێی سەرچاومان و ماندوو نەبیت. پلانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە پرۆسەی ئاوەدانكردنەوە چییە؟ بە تایبەتی ئەگەر بیبەستینەوە بە سیستەمی گەشەپێدان؟ حكومەتی هەرێمی كوردستان چی دەكات تاوەكوو ئەو وەبەرهێنانەی لێرە ئەنجام دەدرێ، بەردەوام بێ؟
سەرۆکی حکومەت : بە ناوی خوای گەورە و میهرەبان. زۆر زۆر سوپاس بۆ ئەم دەرفەتە، پێشەكی دەستخۆشی لە ڕێكخەرانی ئەم پێشانگایە دەكەم بۆ ئەم دەرفەتە كە هاتۆتە پێشەوە، بەخێرهاتنی میوانە بەڕێزەكانیشتان دەكەین كە لێرە ئامادەن. خۆشحاڵم كە ئەم دەرفەتە هەبوو لەسەر ئەم بابەتە قسە بكەین.
بەرنامە و ئەجێندای حكومەت بەرنامەیەكی خزمەتگوزارییەو تایبەتە بەوەی ئێمە چۆن بتوانین خزمەتی هاووڵاتیانمان بكەین كە ژیانێكی خۆشگوزەرانیان بۆ دابین بكەین. كە دێتە سەر بابەتی بیناسازی چەندین شت هەیە كە دەبێ لەبەرچاو بگیرێت، یەكێكیان پێداویستیی خەڵكە كە پێویستییان بەچییە ئەوەیان بۆ دابین بكرێ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش هەندێك شت هەیە كە پێویستە لەبەرچاو بگیرێت. نرخی ئەو شوێنانەی كە بۆیان دروست دەكرێ یان یەكەی نیشتەجێبوون پێویستە بە شێوەیەك بێ كە خەڵك بتوانن تێیدا سوودمەند بن، ئەمەش بێگومان چەندین جۆر لەخۆی دەگرێ، خەڵك هەیە لەوانەیە لە ڕووی مالییەوە توانای زیاتریان هەبێ و بە تەمای شتی باش بن، بێگومان دەبێ ئەمەیان بۆ لەبەرچاو بگیرێ. بەڵام لە لایەكی ترەوە خەڵكێك هەیە لە ڕووی ماددییەوە دەرامەتی زۆر نییە و كەم دەرامەتە. ئێمە لە حكومەت بەرنامەی ئەوەمان هەبووە كە 20 هەزار یەكەی نیشتەجێبوون دروست بكەین بۆ ئەوەی ئەو خەڵكە بتوانن سوود لەو پرۆگرامەی حكومەت وەربگرن كە ئێستا خراوەتە تەندەر، باسی ئەوە دەكرێ كە لە هەر سنوورێك، لە هەر ئیدارەیەكی سەربەخۆ و هەر پارێزگایەك بە چ شێوەیەك ئەم یەكە نیشتەجێبوونانە دروست بكرێن.
بەشێكی تریشی ئەوەیە كە بنەماڵەی سەربەرزی شەهیدانە، ئێمە هەندێك بەرنامەمان هەبووە كە چۆن بتوانین یەكەی نیشتەجێبوون بەبێ بەرامبەر بۆ بنەماڵەی سەربەرزی شەهیدان دابین بكەین، لە سنووری دهۆك وامان كردووە، لە هەولێر پرۆسەیەكە خەریكە ئیشەڵا تەواو دەبێ، لە هەموو پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆكانی تریش بۆ بنەماڵەی شەهیدان وادەكەین، ئیشەڵا هەموو كەسێك ببێ بە خاوەنی خانووی خۆی یان جێگەی خۆی.
بەڵام لە ڕووی بیناسازییەوە هەندێك شت هەیە كە پێویستە ئێمە لەبەرچاوی بگرین، یەكێكیان سیمای شارە، هەر جۆرە بینایەیەك یان هەر کارێکی بیناسازی لە كوردستان دەكرێ، پێویستە بگونجێ لەگەڵ ئەو سیمایەی ئێمە دەمانەوێ لە كوردستان هەبێ و ببێ بە شتێكی دڵگیر و خەڵك لەزەتی لێ بكات، لەبەر ئەوە جوانیی بیناسازی لە كوردستان پێویستە لەبەرچاو بگیرێت. دووەم بابەتی كوالێتییە، كەواتە نابێ كەمیی نرخ لەسەر حیسابی كوالێتی بێت، دەبێ كوالێتیی بیناسازی زۆر زۆر لەبەرچاو بگیرێت، لە ئاستێكدا بێت كە خەڵك متمانەیان هەبێ، خوانەخواستە ئەگەر هاتوو تووشی بوومەلەرزە بوون یان هەر شتێكی نەخوازراو هاتە پێشەوە، توانای بەرگریی ئەم جۆرە گرفتانەی هەبێ. ئەوەی تریش وەكوو باسم كرد، كوالێتییە، سیمایە، نرخە.
نرخیش گۆڕانی بەسەردا دێت بەپێی ئەوەی كە چ جۆرە كەسێك دەیەوێ چ جۆرە بینایەكی هەبێت. ئەمەی لە سەر حكومەت بووە، ئێمە داوامان كردووە جگە لەوەی كە ماستەرپلانی شارەكان پێداچوونەوەی پێدا بكرێت، هەتا ڕووبەری سەوزایی لە بیناسازی لە كوردستان دەبێ لەبەرچاو بگیرێت بۆ ئەوەی هەمووی نەبێ بە شارێكی كۆنكریتی، واتە سەوزایی لەبەرچاو بگیرێ.
هەندێك شتی ئەوەش هەیە بۆ خەڵكی كەمئەندام، بۆ ئەوەی ئاسان بتوانن بچن بۆ ئەو شوێنانەی كە پێویستە، بەتایبەتیش شوێنە گشتییەكان، ئەم بابەتانە پێویستە لەبەرچاو بگیرێت.
* بابەتی كوالێتی زۆر گرنگە بە تایبەتی لە دوای ئەو بوومەلەرزەیەی لە توركیا و سووریا ڕووی دا، خەڵك ئێستا بایەخێكی زۆر بە كوالێتیی پرۆژەكان دەدات، ئایا ئێوە وەكوو حكوومەتی هەرێمی كوردستان دیدگاتان چییە تاوەكوو لە ڕووی كوالێتی ئەشورانسەوە بایەخی زیاتر بە پرۆژەكانی بیناسازی بدەن؟
سەرۆکی حکومەت : لە ڕووی ستانداردەوە داوامان لە وەزارەتەكان و پسپۆڕەكانی خۆمان كردووە كە ئەو ستانداردانەی لە جیهاندا ڕێگەپێدراون، تەنیا ئەوانە لێرە بەركار بن و دەبێ بەو جۆرە كار بكرێ. تیمی بەدواداچوون و كوالێتیی كۆنتڕۆڵیشمان هەیە كە لە چەند قۆناغێكە، لە ئاستی وەزارەت هەیە، خۆشم لە ئاستی ئۆفیسی خۆم خەڵكمان هەیە كە بەردەوام دەبێ بەدواداچوون بكەن بۆ ئەوەی بزانن كە ئەو كوالێتییەی بەڵێن دراوە، ئایا جێبەجێ كراوە یان نا؟ ئینجا ئەمە لە خودی كەرەستەكە و لە ئەندازیاریی بیناكە و لە هەموویدا دەبێ رەنگ بداتەوە. ئەگەر ستیلە یان هەر جۆرە مەوادێك كە بەكار دێت، دەبێ لە كوالێتی دەرچووبێت. هیوادارم كەسێك نەبێت كە بیر لە شتی تر بكاتەوە، چونكە ئەگەر خوانەخواستە فێڵ لەم جۆرە شتانەدا بكرێ، بێگومان بەدواداچوونی یاسایی بەرامبەر بەو كەسانە دەكرێ. هاووڵاتییەك بێ بیەوێ بچێ لە باڵاخانەیەك یەكەیەكی نیشتەجێبوون بكڕێ یان لە هەر شوێنێك، پێویستە ئەمەمان لەبەرچاو بێ كە دڵنیا بێ لەوەی كە سەلامەتە.
* بەڵام باسی بابەتی نرخمان كرد، لە ئابووریدا زۆرجار نرخ و كوالێتی بەیەكەوە بەستراوەتەوە. باسی هەندێك پرۆژەتان كرد بۆ كەمدەرامەتان یان كەمئەندامان كە ئەمە جێی دەستخۆشییە بەڕاستی، ئێستا هاووڵاتی ئەو پرسیارەی لا دروست دەبێ، ئەگەر نرخێكی كەم بە یەكەیەكی نیشتەجێبوون بدات، كاریگەری لەسەر كوالێتییەكەی نابێت؟ ئایا حكوومەتی هەرێم چی دەكات بۆ ئەوەی نرخ و كوالێتی هاوتەریب بن؟
سەرۆکی حکومەت: نەخێر كاریگەری لەسەر كوالێتی نییە، مینیمەم ریكوایەرمێنت ) کەمترین پێداویستییەکان) هەیە، واتە بۆ ئەوەی باشترین سەلامەتی بە كەمترین نرخ چییە، ئەمە وەكوو ستاندارد حیساب دەكرێ، دوای ئەوە ئەگەر تۆ بتەوێ شتی لەمە زیاتر بكەیت لە رووی نما بێت، لە ڕووی سیما و دیمەنەكە و زیاد كردنی هەندێك بابەت بێت، ئەمە بەینی خاوەن ماڵەكە و بەڵێندەرەكەیە كە چۆن دەتوانن ئەم ڕێككەوتنە بكەن، بەڵام ستانداردێكی مینیمەم هەیە كە لەمە كەمتر نابێت، ئیتر نرخەكەی لەمە كەمتر دانابەزێ، نابێ هەر كەسێك بێ بە كەیفی خۆی بڵێ نرخ دادەبەزێنم بەڵام كوالێتییەكی یەكجار خراپ كە ساڵێك دەوام نەكات و دوایی تێك بچێ، بەداخەوە بینیومانە هەندێك لە قوتابخانەكان ساڵێك دەوامیان نەكردووە و دوایی تێكچوون، ئەمە زیانەكەی هەم بۆ حكومەت و هەم بۆ هاووڵاتی دەگەڕێتەوە، نەك جارێك بەڵكوو دوو جار و سێ جار دەبێ هەمان نرخ جارێكیتر لە نۆژەنكردنەوەی بدەنەوە، بۆیە ئەو ستانداردە مەقبولەی بەپێی ستانداردی جیهانی هەیە، دەبێ لە رووی كوالێتییەوە لەوە كەمتر نەبێت.
*حكوومەتی هەرێم چی كردووە تاوەكوو كۆمپانیاكانی كەرتی پیشەسازی بەپێی ستانداردە جیهانییەكان كار بكەن لە رووی تەندروستی و سەلامەتی و كوالێتیی ئەشورانس وەكوو باسمان كرد، بۆ ئەوەی كرێكار تووشی مەترسی نەبێت؟
سەرۆکی حکومەت: كە پرۆژەیەك پێشكەش دەكرێ، لێژنەی پسپۆڕ هەیە لە وەزارەتە پەیوەندیدارەكان دەبێت مۆڵەت وەربگرن، ئەمانە پێداچوونەوەی تەندروستی و سەلامەتیی بیناكە دەكەن، ئەو پێداویستییانەی كە هاووڵاتیی پێویستە هەیبێت، ئاو و ئاوەڕۆیە و ئاوی خاوێنە و بابەتی سەوزاییە، ئەوانە هەمووی بڕگە بە بڕگەیە كە دەبێ پێداچوونەوەی پێدا بكرێ و رەزامەندیی سەرەتایی لە دەستەی ژینگە و وەزارەتی شارەوانی و وەزارەتی تەندروستی و وەزارەتی ناوخۆ وەربگرێ، هەموو ئەمانە دەبێ ڕەزامەندی دەرببڕن، كە ئەم پلانە ئامادە بوو ئەوكاتە مۆڵەتی بیناكردن یان دروستكردنی باڵاخانەكە دەدرێت.
* یەكێك لە دیدگاكانی كابینەی نۆیەم، بریتی بوو لە ریفۆرم كە لەنێویدا هەمەچەشنكردنی كەرتەكانی ئابووری بوو، دیدگای كابینەكەتان چۆنە لەسەر كەرتی ئاوەدانكردنەوە؟
سەرۆکی حکومەت: پێش هەموو شتێك ئێمە دەبێ داتای خەڵكی خۆمان هەبێ بۆ ئەوەی بزانین دانیشتووانی هەرێمی كوردستان چەندن، ئەو داتایانە ئەوە دیاری دەكات لە پلاندانانی حكومەتدا كە ئێمە پێویستیمان بە چەند یەكەی نیشتەجێبوونە. لە هەمان كاتدا ئێمە بیرمان لەوە كردۆتەوە كە پەرە بە كەرتی گەشتوگوزاری لە هەرێمی كوردستان بدەین، كەواتە چەندین كۆمەڵگەی گەشتوگوزاری پێویستن کە دروست بكرێن تاوەكوو خەڵك بتوانێ بێ سەردانی ئێرە بكات، چونكە ئەمە هەمووی هاوكار دەبێ بۆ بووژانەوەی ئابووریی كوردستان و هێنانی خەڵكی دەرەوەی هەرێمی كوردستان، یانی تەنیا بۆ خەڵكی هەرێمی كوردستان نەبێت، ئەمانەش میوانخانەیە، یان هۆتێلە، یان هەتا ڤێلا و خانوو و یەكەی نیشتەجێبوونە كە بە كرێ دەدرێن بەو كەسانەی لە دەرەوە دێن. ئەمانە هەمووی بەپێی پێوەرێكی زانستی دیراسە كراوە و خوێندنەوەی بۆ كراوە كە ئێمە بە چ شێوەیەك بتوانین پەرە بە شارستانیەت یان بە شێوازی دروستكردنی باڵاخانەكان بدەین و لە كوێ؟ جگە لەمانە، ژمارەی دانیشتوان چ ناوخۆ و چ میوان كە دێن و سەردان دەكەن، پێویستیی تریان هەیە، بۆ نموونە پێویستیان بە قوتابخانە و نەخۆشخانە زیاتر دەبێ، بەپێی ڕێژە دەبێ ئەم كارە خزمەتگوزارییانەش لەگەڵی زیاد بكرێ، چونكە خوانەخواستە ئەگەر لە لایەكەوە تۆ بتەوێ شتێك پەرەپێبدەی، لە لایەكی ترەوە تووشی كێشە و گرفت دەبیت، ئەمە هەمووی خوێندنەوەیەكی زانستی دەوێ كە هەموو وەزارەتەكان پێویستە بەیەكەوە ئیش بكەن تاوەكوو بڕیاری كۆتایی لەسەر ئەوە بدەن كە بە چ شێوازێك ئێمە پەرە بە گەورەبوونی شارەكان بدەین.
*تا چەند توانیوتانە سەرنجی وەبەرهێنەری بیانی رابكێشن بۆ ئەوەی لە بواری بیناسازیدا لە هەرێمی كوردستان كار بكەن؟
سەرۆکی حکومەت: یەكێك لە هەنگاوەكان ئەم جۆرە پێشانگایانەیە، ئەوەی كە بیستم زۆربەی بەشداربووانی ئەم پێشانگایانە كۆمپانیاكانی بیانین، كۆمپانیای ناوخۆییش زۆرن كە هەندێكیان بەشدارییان كردووە و هەندێكیان بەشدار نەبوون، بەڵام بەشداریكردنی كۆمپانیای بیانی لە ڕووی وەبەرهێنان لە كوردستان پێموایە ساڵ بە ساڵ زیاتر دەبێت، ئەمەش لەسەر خواستە، خواستی هاووڵاتی و خواستی كۆمەڵگە كە بە چ جۆرە كەرەستە و ستایلێك، ئەمە وادەكات لە بازاڕێكی ئازاددا بازاڕ خۆی تەحەكوم دەكات و كۆمپانیاكان خۆیان بەدوای هەلی كار دەگەڕێن، لە هەر شوێنێك هەلی كار زۆر بێت كۆمپانیاكان بۆی دەچن، بۆیە كوردستان پێویستە ئەم شوێنە بێت كە كۆمپانیای بیانی یان وەبەرهێنەری بیانی رابكێشێت و بێنە ئێرە. بەڵام ئەوەی لای ئێمە گرنگە و ئێمە دەمانەوێ ئەو جۆرە كۆمپانیایانە رابكێشین كە لەگەڵ ئەو ستاندارد و كوالێتییانەی قەبووڵكراون لە هەرێمی كوردستان بگونجێن.
* واتە ئێستا ئامانجتان ئەوەیە زیاتر بایەخ بە كوالێتییەوە بدەن؟
سەرۆکی حکومەت: هەم كوالێتی و هەم سیما، چونكە بێگومان ئێمە دەمانەوێ شارەكانمان جوانتر بن و لە ڕووی سەوزاییەوە زیاتر سەوز بن، تەنانەت شێوازی ستراكچەری بیناكان بە شێوەیەكی سەرنجڕاكێش بێت، چونكە شتەكە هەر دەكرێت، بۆچی بە شێوەیەك نەبێت كە خەڵك بینی، چێژی لێ ببینێت.
*واتە ئێمە ئەو قۆناغەمان تێپەڕاند كە تەنیا باڵاخانەی بەرزمان هەبێت؟
سەرۆکی حکومەت: بێگومان، ئەمەمان تێپەڕاندووە، لەمەودوا خۆم زۆر گرنگی بەوە دەدەم لەگەڵ وەزیرە پەیوەندیدارەكان كە قسە دەكەین، پرۆژەیەك كە دێت ئێمە تەئكید لەسەر ئەوە دەكەینەوە كە پرۆژەكە دەبێ قەبووڵكراو بێ و شارەكە جوانتر بكات، خەڵك دێ بە شێوەیەك سەرنجی خەڵكەكە ڕابكێشێ. ئێمە هەنگاوێكی تریش چووینەتە پێشەوە، هەتا بیرمان لەوە كردۆتەوە كە ئێمە چۆن گەڕەك گەڕەك یان ئەو كۆمەڵگایانەی كە دەمانەوێ دروست بكرێن، بە شێوەیەكی گشتی ماستەرپلانیان بۆ بكرێ و لەو ماستەرپلانە ئەوە دیاری بكرێ لە كوێ بۆ بازرگانی بەكار دێ؟ لە كوێ بۆ یەكەی نیشتەجێبوون بەكار دێ؟ یەكەكانی خزمەتگوزاریی وەكوو نەخۆشخانەیە و قوتابخانە و ئەم جۆرە شتانە لە كوێ جێگیر بن؟ تەنانەت بابەتی ترافیك و ئەوانە هەمووی لەبەرچاو بگیرێت بۆ ئەوەی هاووڵاتیان پاشی چەند ساڵێكی تر بۆ نموونە 10 ساڵی تر تووشی كێشە و گرفت نەبنەوە.
* وڵاتانی كەنداو كە بەڕێزتان پەیوەندییەكی یەكجار باشتان لەگەڵیاندا هەیە، لە ماوەی رابردوودا لە ڕووی ئاوەدانكردنەوەوە گەشەیەكی یەكجار باشیان بەخۆیانەوە بینیوە، ئایا پلانتان چییە كە سوود لە ئەزموونی ئەوان وەربگرین؟
سەرۆکی حکومەت: ئێمە بینیومانە لە وڵاتانی كەنداو و لە توركیا و لە دەوروبەر كە دەبینین پێشكەوتنێكی جۆری لە ڕووی بیناسازی، لە ڕووی پێشكەوتنی شارستانی كراوە، ئێمە دەتوانین سوود لەو ئەزموونانە وەربگرین و كردوومانە. وڵاتانی تری وەكوو ئەورووپا كە مێژووێكی درێژتریان هەیە، ستایلی جیاوازتریان هەیە، هەتا ئەمە زیاتر دەمێنێتەوە سەر خواستی كەسەكان كە ئایا دەیانەوێ بە چ جۆرە ستایلێك كارەكانی خۆیان بەڕێوە ببەن. بەڵام سوود وەرگرتن لە ئەزموونی ئەوانە ئێمە سوودمان وەرگرتووە و بەردەوامیشین. هەتا وەبەرهێنەری خۆمان هەبووە كە وەبەرهێنانیان لە وڵاتانی تردا كردووە، چونكە توانیویانە پەیوەندییەكی جۆری لەگەڵ كۆمپانیاكان دروست بكەن كە وەبەرهێنەری ئێمە لەوێ شت دروست بكات و وەبەرهێنەری بیانی بێنێتە كوردستان، ئەم پەیوەندییە دووقۆڵییە بێگومان دەتوانێ لە ڕووی كوالێتی و پەیوەندیی كۆمەڵایەتی و هەتا كاریگەریی لەسەر پەیوەندیی ئابووری و سیاسیش زیاتر دەبێت زیاتر بكات، ئێمە پشتیوانی ئەم جۆرە پەیوەندیدارەین و هیوادارم بتوانین زیاتریش وەبەرهێنەری بیانی بەرەو كوردستان رابكێشین.
* پلانی حكوومەت چییە بۆ پاڵپشتیكردنی وەبەرهێنی ناوخۆ؟ هەم بۆ ئەوەی سەرمایەكانیان لەناو كوردستان بخەنە گەڕ، هەم بۆ ئەوەی لە دەرەوە پرۆژەكانیان ئەنجام نەدەن و لە ڕووی ئابوورییەوە ئەم پارەیە بۆ هەرێمی كوردستان بگەڕێتەوە؟
سەرۆکی حکومەت: خۆی كە دەڵێی وەبەرهێنەر یان وەبەرهێنان، ئەمە جیاوازە لەوەی بەڵێندەر بێ، وەبەرهێنەر بە سەرمایەیەك دێ وەبەرهێنان لە پرۆژەیەكدا دەكات، ئێمە هەموو جۆرە پشتیوانی و هاوكارییەك دەكەین بۆ ئەوەی وەبەرهێنەری ناوخۆ یان بیانی لە كوردستان بتوانێ سوود لەو یاسا یان هەمواركردنی ئەو یاسانە وەربگرێ كە هەرێمی كوردستان کردوویەتی، ئەوەش زیاتر بۆ ئەوەیە كە ئێمە بتوانین جووڵەی بازرگانی لە كوردستان زیاتر بكەین، پێویستیی خەڵكی خۆمان وا لێ بكەین كە لەسەر حیسابی زیادبوونی نرخ نەبێ. چونكە هەتا دروستكردنی یەكەی نیشتەجێبوونی زۆر كارێكی وای كردووە كە نرخ دابەزێت، واتە ئەوە نەبێ شتەكان خواستێكی زۆریان لەسەر بێ و شتەكان لەو نەبن، بۆیە ئێمە یارمەتیی وەبەرهێنەرەكان دەدەین لە ڕووی هەندێكجار لێخۆشبوونی گومرگی و بابەتی باجە، ئەوانە هەمووی لە یاساكاندا هاتوون كە من ناتوانم ئێستا یەكە یەكە خاڵەكان باس بكەم بەڵام ئەو كەسەی كە گرنگی بە بابەتەكان دەدات، دەتوانێت سەیری یاساكان بكات و لەگەڵ دەستەی وەبەرهێنان قسە بكات و بزانێت ئەو ئاسانكارییانەی كە حكوومەت كردوویەتی، چین؟ تاوەكوو بتوانێ سوودی زیاتری لێ وەربگرێت.
* زۆرجار لە لایەن هاووڵاتییانەوە گازاندەی ئەوە دەكرێ كە بەشێك لە وەبەرهێنەرە بیانییەكان پشت بە دەستی كاری ناوخۆ نابەستن، بۆچوونی تۆ لەسەر ئەم بابەتە چییە؟
سەرۆکی حکومەت: پێموایە ئەمە شتێكی ڕەها نییە بڵێی هەمووی وایە و هەمووی وا نییە، بەڵام بەشێكی لەوانەیە وابێت و بەشێكیشی لەوانەیە وانەبێ. جارێ هەندێك لە كارەكان پێویستییان بە خەڵكی پسپۆڕە، ئایا ئێمە ئەم جۆرە پسپۆڕییەمان هەیە یان نا؟ ئەگەر نەمانبێت، ئێمە ناتوانیت ڕێگری لە هێنانی پسپۆڕی بیانی بكەین تاوەكوو شتەكان وەكوو خۆی بەڕێوە بچن. هەندێكجاریش دەبینین خەڵكی ئێمە لەوانەیە خۆی رەغبەتی هەندێك جۆرە كاری نەبێت. كە كرێكاری بیانی دێتە ئێرە، لەبەر ئەوە نییە چونكە لێرە ئیش نەبووە، ئەگەر ئیش نەبووە ئەی چۆن كرێكاری بیانی دێتە ئێرە؟ بەڵام كە كرێكاری بیانی دێتە ئێرە، دیارە خەڵكی ئێمە یان رەغبەتی نەبووە ئەم جۆرە ئیشە بكات یان پسپۆڕی نەبووە، ئەگەر رەغبەتی نەبێت ئەمە كێشەیە، دەبێ خەڵكی ئێمە فێری ئەوە بێت چۆن ئیش بكات، بەڵام ئەگەر پسپۆڕی نەبێت، ئەوە ئاسانە. چونكە ئێمە داوامان لە هەموو ئەو كۆمپانیایانە كردووە كە لە كوردستان ئیش دەكەن، دەبێ ڕێژەی 70٪ كرێكاری خۆماڵیی كوردستان بەكار بێنن، هەروەها ئەو شوێنانەی كە پێویستییان بە پسپۆڕی هەیە، لەم ماوەیە راهێنان بكەن بۆ ئەوەی خەڵكی ئێمە فێری ئەم جۆرە پسپۆڕییەش ببێت. كەواتە زۆری دەكەوێتە سەر كرێكارەكە خۆی، ئایا دەتوانێت ئەم ئیشە بكات؟ ئایا رەغبەتی ئەم ئیشەی هەیە یان نا؟
*یەكێك لەو كارانەی كە لە كابینەكەی بەڕێزت سەرنجتان لەسەری بوو، چالاككردنی ئەو پرۆژانە بوو كە ماوەیەك بوو وەستابوون، بۆیە بەشێك لەو پرۆژانەی كە راگیرابوون، ئێستا دەست بەكار بوونەتەوە، لە ڕووی خێرایی پرۆژەكانەوە، زۆرجار پرۆژەیەك كە ئەنجام دەدرێ، زیاتر لەو ماوەیەی كە پێویستیەتی دەخایەنێت، پلانتان چییە لەم ڕووەوە؟
سەرۆکی حکومەت: ئەم بابەتە چەند رەهەندێكی هەیە، یەكێكی ئابوورییە و ئەوەی تر كۆمەڵایەتییە. ئابوورییەكەی ئەوەیە كە خەڵكێكی زۆر لەوانەیە ئەم پرۆژانە وەستاون، جووڵەی بازرگانی نامێنێ و بەڵێندەر ناتوانێ كاری خۆی بكات. بابەتە كۆمەڵایەتییەكەش ئەوەیە كە بەشێك لەم یەكە نیشتەجێبوونانە یان ئەم پرۆژانە پێشتر فرۆشراون، بەڵام تەواو نەبوون، كەواتە كێشەیەكی كۆمەڵایەتی لەنێوان خەڵك خۆی دروست بووە كە چەند دەست ئەم پرۆژانە فرۆشراون.
بۆیە ئێمە جەختێكی زۆرمان كردۆتەوە كە ئەم شتانە دەبێ كۆتایی پێ بێ، جارێ هەر كەسێك موڵكێكی كڕیوە و پێی فرۆشراوە، دەبێ حەقەكەی پێ بدرێ یانیش قەرەبوو بكرێتەوە ئەگەر بزانین هیچ چارەسەرێك نییە. ئەوەی تریش ئەوەیە كە پرۆژەی وەبەرهێنان كە وەرگیرا، هەندێك مواسەفات هەیە دەبێ وەبەرهێنەرەكە خۆی ئەم شتانە لەبەرچاو بگرێت، تۆ ناتوانی بچیت زەوییەك داگیر بكەیت، بە نرخێك داوات كردبێ، دواتر پێت جێبەجێ نەكرێ. لە كاتێكدا یەكێكی تر دەیتوانی بە جیاوازییەكی زۆر كەمتر ئەم پرۆژەیە جێبەجێ بكات. بەڵام تۆ كە وەرت گرتووە، ئەمە لەسەر چ بنەمایەك ئەم پرۆژە و گرێبەستانە كراون، هەمووی پێداچوونەوەی پێدا دەكرێت، ئەو پڕۆژانەی تەواو بوون دەستخۆشییان لێ دەكەین، ئەوەی تەواو نەبووە، دەبێ بێت بۆمان دیاری بكات، كارمان لەسەر ئەوە كردووە، لەسەر چ بنەمایەك داوای پرۆژەیەكی كردووە كە ناتوانێ جێبەجێی بكات؟ ئەی بۆ مافی كەسێكی تری بردووە؟ یان بۆ ئەم زەوییەی خەسار كردووە؟ ئێمە هەندێك ڕێنمایی نوێمان هەیە بۆ ئەوەی چۆن لەگەڵ ئەم بابەتانە مامەڵە بكرێت؟ هەتا بە خەساردانی زەوی بۆ نموونە، زەوی هەیە نرخێكی زۆری هەیە، بڵێین ملیۆنێك دۆلار نرخی زەوییەكەیە، بەڵام شتێكی بچووكیان لەسەر دروست كردووە بە 100 هەزار دۆلار، گوناحە تۆ ئەم زەوییە خەسار بكەی بە شتێكی وا، بۆیە ئێمە لە ڕێنماییە نوێیەكان داوامان كردووە كە هەر زەوییەك بۆ وەبەرهێنان بەكار دێت، پێویستە سێ هێندەی نرخی زەوییەكە كاری تێدا بكرێ و شتی لەسەر دروست بكرێ. بۆیە ئەم ڕێنماییانە هەن و وەزارەتەكان دەزانن چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەوانە بكەن. زۆر لەو پرۆژانە جارێكی تر كارا كراونەتەوە یان دراونەتە خەڵكی تر، بابەتەكان بە ڕێگەی یاسایی كاریان لەسەر كراوە.
*ئەگەر سەیری كەرتی ئاوەدانكردنەوە و بیناسازی بكەین، زۆر ڕەهەند لەخۆی دەگرێ، تەنیا بریتیی نییە لە خانوو و شووققە، بەڵكوو پرد و بەنداو و زۆر بواری تر، بە بۆچوونی بەڕێزتان ئێستا كوردستان پێویستی بە كام بوارە تاوەكوو پێش بكەوێت؟
سەرۆکی حکومەت: لە ڕووی بیناسازی ئەگەر بڵێی كوردستان پێش هەموو شتێك ئێمە پێویستیمان بەوەیە زیاتر وەبەرهێنان لە زانست و خودی مرۆڤدا بكەین، كە چۆن بتوانین ئاستی خۆمان بەرز بكەینەوە، ئەمە لە هەموو شتێك گرنگترە، كە دێتە سەر بابەتی بیناسازی یان باڵاخانە و ژێرخانی ئابووری، ڕێگەوبان زۆر زۆر گرنگە كە پێموایە هەستیشتان پێكردووە گرنگییەكی زۆر بە ڕێگەوبان دراوە، كوالێتیی ڕێگەوبانەكانی كوردستان ئێستا جیاوازییەكی بەرچاوی بەخۆوە بینیوە، زۆر زۆر باشترە لەوەی كە پێشووتر هەبووە، شارەزاییەكی ناوخۆیی و پسپۆڕی ناوخۆیی پێگەیشتووە كە دەتوانێ ئەم جۆرە ئیشانە بكات، بەبێ ئەوەی ئێمە مەجبوور بین خەڵك لە دەرەوە بهێنین، چ لە ڕووی ئەندازیارییەوە چ لە ڕووی جێبەجێكردنی پرۆژەكانەوە. لە زۆر رووەوە ژێرخانی ئابووری گرنگە بۆ ئەوەی ئێمە بتوانین پێداویستییەكانی خەڵك یان ئەو بابەتە خزمەتگوزارییەی كە لە سەرەتای قسەكانمدا باسم كرد، بتوانین پێشكەشی خەڵكی بكەین.
لەسەر ئەوە دەمێنێتەوە كە ئێمە دەمانەوێ بەرەو كوێ بچین، ئەگەر ئێمە دەمانەوێ گرنگی بە كەرتی گەشتوگوزاری بدەین، بێگومان ئێمە نوقسانیمان لەو كەرتە هەیە، وەكوو هۆتێلە یان زۆر شوێنی سەرنجڕاكێش هەیە كە لەوانەیە وەكوو پێویست كاری تێدا نەكرابێت. ئێمە ئامانجمانە و بەرنامەمان هەیە لەم حكوومەتە كە گرنگی بە دروستكردنی شوێنی وا بدەین كە هەتا جۆری گەشتیارەكانی دێنە كوردستان دەستنیشان بكەین. ئەوە نەبێت تەنیا گەشتیار بێتە ئێرە و تەنیا بۆ دیتن بێ، بەڵكوو بێ و بتوانێ یارمەتیی ئابووریی هەرێمی كوردستان و خەڵكی هەرێمی كوردستانیش بدات. ئینجا لەسەر ئەوە و چەندین بابەت كار كراوە كە ئێمە دەمانەوێ بەرەوكوێ بچین و گەشتوگوزاری چی لێ بكەین؟ هەتا لە هەندێك شوێن ئێمە دەبینین پێویستیی خەڵكی ئێمە لەوانەیە لە شوێنێك زیاتر بە سەنتەرێكی تەندروستی و نەخۆشخانەیەك بێ. دوێنێ بۆ نموونە كە سەردانی ئاكرێم كرد، باسی ئەوەیان دەكرد كە پێویستییان بە سەنتەری دڵ هەیە، بۆ نموونە، چونكە ناتوانن لەوێ تاوەكوو دێنە هەولێر یان دەچن بۆ دهۆك، كاتێكی زۆری دەوێ. لەوێ نەخۆشخانە كراوە، بەڵام ئەم جۆرە پێویستییانە كە خەڵك هەیەتی، بۆ ئەوەی كارئاسانیی بكەین بۆ خەڵك، چونكە بە لای من و ئەم كابینەیەوە، خەڵك خۆی سەنتەر و میحوەری ئەساسییە، ئینجا هەر شتێك ئێمە بتوانین خزمەتی خەڵكەكەمانی پێ بكەین لە ڕووی ژێرخانی ئابووری بێ، دابینكردنی پێداویستییەكان و چ جۆرە باڵاخانە و خزمەتگوزارییەك بێ، ئێمە تەركیزمان لەسەر ئەوە دەبێ كە ئەم كارە خزمەتگوزارییانە زیاتر بكەین.
*شاری هەولێر لە ماوەكانی رابردوودا بۆتە جێگەی كۆكردنەوەی بەشێك لە بزنسمانەكان لە سەرانسەری عێراق، بۆ ئێمە جێی سەرسوڕمان بوو كە هەفتەی رابردوو لە قەتەڕ لە كۆنگرەی كۆمەڵگەی جیهانیی ڕێكخەری پێشانگاكان، پێشانگای نێودەوڵەتیی هەولێر لە 10 باشترین پێشانگاكان بوون، هەڵبەت لەنێو پێشەنگاكاندا وڵاتانی ئەمریكا و ئیمارات و سعودیە و سەرەنجام وڵاتانی تر هەن. هەر لەنێو كۆنگرەكەشدا ئەو پێشكەوتنانە بۆ هەوڵی بەڕێزتان و كابینەكەتان دەگەڕێننەوە، پلانتان هەیە كە ئەم جۆرە پێشانگایانە زیاتر بكەن و كاریگەریشی لەسەر كەرتی ئابووریی هەرێمی كوردستان باشتر بكەن؟
سەرۆکی حکومەت: بێگومان ئێمە ئەوەی پێمان كراوە، پشتگیریمان كردووە و بەردەوامیش دەبین. من دەستخۆشی لە ڕێكخەرانی ئەم پێشانگایانە دەكەم كە توانیویانە ئاستی كوردستان بگەیەننە ئەم ئاستە بەرزە كە دانی پێدا بنرێ و خەڵكێكی زۆر لە كۆمپانیاكانی بیانی لە هەموو شوێنەكانی تری دونیا چاویان لەوە بێ بتوانن بێن بەشدار بن لە هەرێمی كوردستان. ساڵ بە ساڵیش هیوادارم ئەم پێشانگایانە فراوانتر و گەورەتر بكرێن و كۆمپانیای زیاتریش بەشداریی تێدا بكەن.ئەمە وادەكات تێكەڵبوونێكیش دروست بكرێت، هەم لە ڕووی جۆری و هەم لە ڕووی پەیوەندیی ئابووریی نێوان وڵاتان، هاوكارییەكی زیاتری دوولایەنە دەبێت لە نێوان كۆمپانیاكان و خەڵكی كوردستان. بۆیە من جارێكی تر دەستخۆشیتان لێ دەكەم و هیوادارم سەركەوتوو بن.
سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە شارەداری شاری ناشڤیل و شاندێکی یاوەری دەکات
ئەمڕۆ سێشەممە 5/23 مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، پێشوازی لەشارەداری شاری ناشڤیلی ئەمەریکا جۆن کووپەر و شاندێکی یاوەری کرد کە لە ژمارەیەک لە ئەندامانی ئەنجومەنی شارەکە و سەرۆک و ئەندامانی بۆردی دەستەخوشکی شاری ناشڤیل پێکهاتبوو.
لە دیدارەکەدا گفتوگۆ لەبارەی پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا بەتایبەتی هەولێر و ناشڤیل کرا بەتایبەتی لە بواری کولتووری و خوێندن، کە لە ماوەیەکی نزیکدا دەبن بە دوو شاری دەستەخوشک . هەروەها ڕۆڵی ئەرێنی ڕەوەندی کوردستانی نیشتەجێی شاری ناشڤیل بەرز نرخێنرا .
شاندی شاری ناشڤیل، خۆشحاڵی خۆیان بەسەردانی هەرێمی کوردستان دەربڕی و ئامادەیی خۆیان بۆ ئەنجامدانی چەندین پڕۆژەی هاوبەش لەگەڵ شاری هەولێر دووپات کردەوە.
په‌يامێك له سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستانه‌وه
به نيگه‌رانييه‌كى قووڵه‌وه له ده‌ستكارى و گۆڕانكارى له‌و بڕگانه‌ى پرۆژه‌ياساى بودجه‌ى عێراق ده‌ڕوانين كه په‌يوه‌ندييان به مافه ده‌ستوورييه‌كانى هه‌رێمى كوردستانه‌وه هه‌يه و يه‌كجارى ڕه‌تيان ده‌كه‌ينه‌وه. ئه‌م هه‌نگاوه دروستكردنى به‌ربه‌سته له‌به‌رده‌م پرۆژه‌ياساى بودجه كه هه‌موو عێراقييه‌كان به ئومێده‌وه چاويان لێيه بۆ ماوه‌ى سێ ساڵى داهاتوو په‌سه‌ند بكرێت.
پابه‌ندى به ڕێككه‌وتنى سياسيى هاوپه‌يمانيى به‌ڕێوه‌بردنى ده‌وڵه‌ته‌وه، بنه‌ماى ئارامى و سه‌قامگيريى سياسيى عێراق و هه‌نگاوى دروسته به‌ره‌و داهاتوويه‌كى باشتر بۆ وڵات و ته‌واوى پێكهاته‌كانى. بازدان به‌سه‌ر لێكگه‌يشتن و ڕێككه‌وتنه‌كاندا و هه‌وڵدان بۆ پێشێلكردنى مافه ده‌ستوورييه‌كانى هه‌رێمى كوردستان، مامه‌ڵه‌يه‌كى ته‌واو ناكۆكه له‌گه‌ڵ به‌رپرسياريه‌تيى نيشتمانيدا و جگه له نائومێدى و ئاڵۆزكردنى سه‌قامگيريى دۆخى سياسيى وڵات، هيچى ديكه‌ى لێناكه‌وێته‌وه و زيان به ته‌واوى عێراق ده‌گه‌يه‌نێت.
ڕابردوو و ئه‌زموونه‌كان سه‌لماندوويانه كه مامه‌ڵه‌كردن به لۆژيكى هێز و زۆرينه و كه‌مينه و پێشێلكردنى ماف و شايسته‌كانى پێكهاته‌كانى عێراق، هيچ كاتێك ئارامى و سه‌قامگيرى بۆ وڵات نه‌هێناوه و ناهێنێت، بۆيه داوا له هه‌موو لايه‌ك و به‌تايبه‌تى لايه‌نه‌كانى هاوپه‌يمانيى به‌ڕێوه‌بردنى ده‌وڵه‌ت ده‌كه‌ين، پابه‌ندى ڕێككه‌وتنه‌كان بن و هه‌موومان له ئاستى به‌رپرسياريه‌تيدا ڕه‌فتار بكه‌ين، لايه‌نه كوردستانييه‌كانيش ده‌بێ يه‌كڕيز و ته‌با به‌رگرى له مافه ده‌ستوورييه‌كانمان بكه‌ن.
دووپاتى ده‌كه‌ينه‌وه كه هه‌رێمى كوردستان وه‌ك هه‌ميشه له‌سه‌ر بنه‌ماى ده‌ستوور ئاماده‌ى چاره‌سه‌ركردنى هه‌موو كێشه‌كانه و ئه‌زموونى چه‌ند مانگى ڕابردووى پێكه‌وه‌كاركردن و لێكگه‌يشتن و ته‌بايى له‌نێوان هێز و لايه‌نه عێراقييه‌كاندا و كاركردن به ڕێككه‌وتنى پێكهێنانى حكوومه‌تى فيدراڵى، مايه‌ى خۆشحاڵيى گه‌لى عێراق و دۆسته‌كانى بوو، بۆيه ده‌بێ بره‌و به‌و ئاراسته‌يه بدرێت و ڕێگه نه‌درێت كه‌سانێك ببنه هۆى به‌لاڕێدابردنى ڕێككه‌وتنه‌كان و ئاڵۆزكردنى دۆخه‌كه.
نێچيرڤان بارزانى
سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان
2023/5/26
https://presidency.gov.krd/statement-issued-by-the-president-of-the-kurdistan-region-8/
سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە دەچێس سۆفی ئەندامی بنەماڵەی شاهانەی بەریتانیا دەکات
ئەمڕۆ سێشەممە 5/23 مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، پێشوازی لە دەچێس شازادە سۆفی هاوسەری میر ئیدواردی دەچی ئەدنبەرەی برای شا چارلسی شای بەریتانیا کرد.
لە کۆبوونەوەکەدا کە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق و کونسولی گشتی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان ئامادەی بوون، سەرۆکی حکومەت ئاماژەی بە پەیوەندی دۆستانە و تایبەتی نێوان هەرێمی کوردستان و بەریتانیا کرد و سوپاسی بەردەوامیی هاریکاریی بەریتانیای لە هەرێمی کوردستان بەتایبەتی لە ڕووبەڕوونەوەی تیرۆر کرد.
دەچێسی ئەدنبرە ، کورتەیەکی دەربارەی کار و چالاکییەکانی و ئامانجی سەردانەکەی بۆ هەرێمی کوردستان خستەڕوو کە برەودانە بە پاراستنی مافەکانی ئافرەتان و منداڵان و نەهێشتنی توندوتیژی بەرامبەر یان ، بەتایبەتی لەو ناوچانەی دووچاری شەڕ و نائارامی بوونەتەوە ، لەوانە ئافرەتان و منداڵانی ئێزیدی قوربانیانی دەستی تیرۆریستانی داعش . لەمبارەیەوە جەخت لە پەرەپێدانی کولتووری ڕێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ بە گشتی و پاراستنی مافەکانی ئافرەتان و منداڵان کرایەوە.
سەرۆکی حکومەت ، پابەندبوونی حکومەتی هەرێمی کوردستانی بە پەرەپێدانی بنەماکانی یەکسانی جێندەری و ڕووبەڕووبوونەوەی هەموو جۆرە توندوتیژی و جیاکارییەك لە دژی ئافرەتان دووپات کردەوە.
دۆخی بەیەکەوەژیانی ئاشتییانەی نێوان پێکهاتە جیاوازەکانی هەرێمی کوردستان و باشرکردنی کوالیتی خوێندن و دەستەبەرکردنی خوێندن بۆ ئافرەتان و منداڵان ، تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە بوو .
چاوخشاندنێک به کۆنسیڕتی "شە‌هرام نازری" له کۆنفرانسی نێوده‌وڵه‌تی ژینۆسایدی کوردی فه‌یلی
مەنسوور جیهانی ـ "حەمید‌ڕه‌زا عاتفی" ڕۆژنامه‌نوووس و ئه‌ندامی لێژنه‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی بنکه‌ی توێژه‌رانی مۆسیقای ئێران له وتارێکدا به ناوی "ده‌ردێک به‌رانبه‌ر به هه‌زاران ده‌رمان"، چاوی خشاندووه به کۆنسێڕتی مامۆستا "شه‌هرام نازری" له کۆنفڕانسی زانستی نێوده‌وڵه‌تی ژینۆسایدی کوردی فه‌یلی که له شاری هه‌ولێر به‌‌ڕێوه‌چوو.
یه‌که‌مین کۆنفڕانسی زانستی نێوده‌وڵه‌تی به بۆنه‌ی چل و سێیه‌مین ساڵیادی ژینۆسایدی Genocide گه‌لی کوردستان به ناونیشانی "ژینۆسایدی کوردی فه‌یلی" به ئاماده‌بوون و ئاخاوتنی که‌سایه‌تییه به‌رچاوه سیاسی و زانستییه‌کانی هه‌رێمی کوردستان و وڵاتانی جۆراوجۆر، به هه‌وڵی زانکۆکانی سه‌لاحه‌دینی هه‌ولێر، دهۆک و سۆران و هه‌روه‌ها به ده‌نگی گۆرانیبێژی ناوداری کورد مامۆستا "شه‌هرام نازری" به هاوڕێیه‌تی له‌گه‌ڵ گروپی موزیکی "سانیار" به سه‌رپه‌ره‌ستی موزیکزانی بەئەزموونی کورد "فەرید ئیلهامی" له ڕۆژانی ٢ تا ٥ی مایی ٢٠٢٣ له هۆڵی "سه‌عد ئه‌بدوڵڵا" له شاری هه‌ولێر پێته‌ختی هه‌رێمی کوردستان به‌‌ڕێوه‌چوو.
له‌م کۆنفڕانسه زانستییه‌دا، نوێنه‌ری ناوه‌نده جۆراوجۆره‌کان، به‌رپرسانی باڵای سیاسی و که‌لتووری هه‌رێمی کوردستان و وڵاتانی جۆراوجۆر تیایدا ئاماده‌بوون و سه‌باره‌ت به‌م کاره‌ساته دڵته‌زێنه و کۆمه‌ڵوژی دڕندانه‌ی هه‌شتاکانی زایینی هاتنه ئاخاوتن که وێرانبوونی سه‌دان گوندی کوردستان و هه‌روه‌ها شه‌هیدبوونی ده‌یان هه‌زار که‌س له مرۆڤه بێتاوانه‌کانی لێکه‌وته‌وه و له کۆتایی قسه‌‌کانیاندا ئه‌و ڕووداو دڵته‌زێنه‌یان مه‌حکووم ده‌کرد.
به‌ڕێوه‌چوونی ئه‌م جۆره به‌رنامانه که له ئاستی نێوده‌وڵه‌تیدا به‌ڕێوه‌ده‌چێت، کاریگه‌ری به‌رچاو و هه‌رمانی له ڕوونکردنه‌وه‌ی زهینی بیره گشتییه‌کانی خه‌ڵکی جیهان داده‌نێت و باشترین کار و شێوازێکی شارستانییه بۆ ئه‌وه‌ی که ئه‌م جۆره کاره‌ساته دڵته‌زێنانه دووباره نه‌بنه‌وه.
بێگومان ته‌نیا به گهشهکردنی که‌لتوور و بردنه‌سه‌رێی ئاستی زانسته مرۆییه‌کانه که ده‌توانین به‌رده‌وام هیوامان به ئاسایش و پێشکه‌وتوویی گه‌له‌که‌مان بێت و به‌رپرسانی که‌لتووری هه‌رێمی کوردستان به باشی هه‌ستیان به‌م کاره گرینگه کردووه که هیچ هێزێک به‌رزتر له هێزی که‌لتوور نییه وه‌کوو ژێرخانێکی بنه‌ڕه‌تی بۆ گهشهکردنی و به‌ره‌وپێشچوون له هه‌موو کۆڵه‌که گرینگه‌کانی حکومڕانی له‌وانه؛ ئابووری، سیاسه‌ت و زانسته کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانی دیکه.
به‌لام له ته‌نیشت به‌ڕێوه‌چوونی ئه‌م کۆنفڕانسه گرینگه‌دا، ڕووداوێکی به‌نرخ و سرنجڕاکێش هاته ئاراوه که جێی ڕامانه و ئه‌ویش به‌ڕێوه‌چوونی مۆسیقای کوردی بوو له لایه‌ن گرووپی موزیکی "سانیار" به سه‌رپه‌ره‌ستی "فه‌رید ئیلهامی" و به ده‌نگی هه‌رمانی مامۆستا "شه‌هرام نازری".
"شه‌هرام نازری" بێگومان، یه‌کێک له ڕوخساره هه‌رمانه‌کانی مۆسیقای کوردی دێته ئه‌ژمار و پێگه‌یه‌‌کی تایبه‌تی له ناو خه‌ڵکانی به‌شه جۆراوجه‌ره‌کانی کوردستاندا هه‌یه.
شاره‌زاییه‌کی ئه‌وتۆی له مۆسیقای ئێران هه‌یه، بیرکردنه‌وه، خوێندنه‌وه و ئاگادارییه‌کی باشی له شیعر و ئه‌ده‌بی فارسی هه‌یه و هه‌روه‌ها ئه‌زموونی هاوکاری له‌گه‌ڵ موزیکزانانی گه‌وره و به‌رجه‌سته‌ی ئێرانیدا هه‌یه و به‌رهه‌می هه‌رمان و مه‌قامی بێوێنه‌ی له ئاستی نه‌ته‌وه‌یی و ده‌ره‌وه‌ی ئێراندا بڵاوکردۆته‌وه و کاریگه‌ری به‌رچاویی داناوه و جێی په‌نجه‌ی به‌م هونه‌ره ڕه‌سه‌نه‌وه دیاره. هه‌مووی ئه‌م کارانه نازری گه‌یاندۆته لووتکه‌یه‌ک که بۆته شانازی هه‌موو ئێرانییه‌ک و هه‌مووی ئه‌مانه وه‌کوو کانیاوێکی بێوێنه، بنچینه‌ی ئه‌م نه‌مامه جوانه له داوێنی نه‌ته‌وه‌ی کۆنی کورد په‌روه‌رده بووه و به‌سه‌ر ئاسمانی که‌لتوور و هونه‌ری کوردستان باڵی کێشاوه.
نازری وه‌کوو کانزایه‌کی هونه‌ری به هه‌ر دوو زمانی کوردی و فارسی به‌رهه‌می دره‌وشاوه و به‌وپه‌ڕی جوانی و ئاست به‌رزی خوڵقاندووه و ئه‌وه گه‌وره‌ترین و نایابترین تایبه‌تمه‌ندی هونه‌ری ئه‌م هونه‌رمه‌نده به‌رچاوه‌ی سه‌رده‌می ئێمه‌یه.
لێهاتوویی جوان و خوڵقێنه‌ری نازری له ئاوازدانان و سازکردنی مێلۆدی و ته‌نانه‌ت ژه‌نیاریی، یه‌کێکی دیکه له تایبه‌تمه‌‌ندییه‌کانی ئه‌م گۆرانیبێژه ناوداره‌‌یه.
بێجگه له ته‌واوی ئه‌م تایبه‌تمه‌ندییه هونه‌ریانه که تا ڕاده‌یه‌کی که‌م ئاماژه‌ن پێکردن؛ که‌سایه‌تی هونه‌ری نازری که‌سایه‌تییه‌کی ته‌واوکه‌ر و هه‌مه لایه‌نه‌یه و به له‌به‌رچاوگرتنی چه‌ندین ده‌یه چالاکی فه‌رهه‌نگی و کۆمه‌ڵایه‌تی و زهینی وریا و سروشتی ڕخنه‌گرانه‌ی که هه‌یه‌تی له تێکه‌ڵاوکردنی شیعر و مۆسیقا، وردبینییه‌کی زۆر ژیرانه، ڕازاندنه‌وه و جوانکردنی مێلۆدی و هه‌روه‌ها له چاککردن و چنینی پارچه موزیکه‌کان، شاره‌زاییه‌کی بێوێنه‌ی هه‌یه.
وه‌کوو نووسه‌ری ئه‌م وتاره، به‌خته‌وه‌رم و له هه‌ندێک هاوکارییه‌کانی نازری له‌گه‌ڵ ئاوازدانه‌ره به‌ناوبانگه‌کاندا له نزیکه‌وه ئاماده‌بووم و به‌م بۆنه‌یه‌وه له ده‌ربڕینی زۆر ورد و مامۆستایانه‌ی نازری به باشی ئاگادارم.
ئه‌م ده‌سپێکه کورته ئاماژه به‌م خاڵه بوو که هه‌ڵبژاردنی پارچه مۆسیقای "زامی ده‌رد" بۆ پێشکه‌ش کردن له کۆنفڕانسی زانستی نێوده‌وڵه‌تی ژینۆسایدی کوردی فه‌یلی، به‌و په‌ڕی مامۆستاییه‌وه ده‌ستنیشان کراوه. به پێی ئه‌و زانیاریانه‌ی که به ده‌ستمان گه‌یشتووه، پلانی به‌ڕێوه‌چوونی مۆسیقای کۆنفڕانس له ماوه‌یه‌کی زۆر که‌مدا مسۆگر بووه و پێشکه‌ش کردنی پارچه مۆسیقایه‌ک له لایه‌نی هاوچه‌شنی و په‌یوه‌ندی که له بنه‌ڕه‌تدا وه‌کوو ئه‌وه ده‌چێت که بۆ ئه‌م بۆنه‌یه سازکراوه و مۆسیقای بۆ دابه‌شکراوه، جێگای ڕێز و پێزانینه. له هه‌مان کاتدا، هه‌ڵبژاردن و پێشکه‌ش کردنی ئه‌م پارچه مۆسیقایه شاکارێکی بێخه‌وش دێته ئه‌ژمار.
پارچه مۆسیقای "زامی ده‌رد" به ئاوازدانه‌ری "شه‌هرام نازری" به پێی مه‌قامی "مه‌جنوونی"یه که ساڵانێکی زۆر پێش ئێستا به دابه‌شکردنی موزیکزانی کورد "عه‌لیڕه‌زا فه‌یز به‌شی پوور" له ئه‌ڵبوومی "ئاوازی ئه‌ساتیر" واته "مه‌قامه ئه‌فسانه‌ییه‌کان" له ئێران بڵاوبۆته‌وه و زۆر سه‌یره که تاکوو ئێستا له هیچ کۆنسێڕتێک له ناوخۆی ئێران پێشکه‌ش نه‌کراوه.
ده‌قی شیعره‌که کاریگه‌ره و له هۆنراوه‌کانی سه‌ید "ساڵح ماهیده‌شتی"یه که له خه‌م و په‌ژاره‌ی خۆشه‌ویستێکدا نووسیوییه‌تی؛ زۆر جوان و له ڕاستیدا وشه‌کان، وشه‌ی دیمه‌نییه. سووتانی ناخی به‌جێماوێک که له زوڵم و زۆری زاڵمانی ڕۆژگار، سه‌ری خۆی هه‌ڵده‌گرێت و ده‌چێت بۆ بیابان و به هۆی کۆچی یار و دیاره‌که‌یدا هاوار ده‌کات، شایه‌د ڕاڤه‌ی ناڵاندنی هونه‌رمه‌ندانه، ڕاڤه‌یه‌کی دوور له زه‌ین نه‌بێت. ئه‌و نه‌وا ئاسمانییه و ئه‌و سۆزه‌ی مێلۆدییه‌که و ئه‌و دابه‌شکردنه‌ی "فه‌رید ئیلهامی" و پێشکه‌ش کردنی بێوێنه و مامۆستایانه‌ی "شه‌هرام نازری" که دزه‌ی ده‌کرده سلوولی تاک تاکی گوێگرانه‌وه؛ ته‌لاری "سه‌عد عه‌بدوڵڵا"ی بردبووه بێده‌نگییه‌کی پڕماناوه. به وته‌ی ئه‌دیبان، شه‌پۆلی مۆسیقا له بن ددانه‌وه تا ناخی گیان، بیسه‌ران و ئاماده‌بووانی داگرتبوو.
پارچه مۆسیقای "زامی ده‌رد"، ده‌ردی کاره‌ساتی کۆمه‌ڵکوژی کورده‌کان له دوای ٣٥ ساڵ له ناخی هه‌موو ئاماده‌بوواندا زیندوو کرده‌وه و تا ئه‌و ڕاده‌یه سه‌رسامی کردن که وه‌سف ناکرێت.
له به‌شێکی دیکه له پێشکه‌ش کردنی مۆسیقای ئه‌م کۆنفڕانسه‌دا، گروپی موزیکی "سانیار" به بێی بوونی مامۆستا نازری چه‌ندین پارچه مۆسیقای ماته‌مین، تایبه‌ت به ڕێوڕ‌‌‌ه‌سمی کوردی فه‌یلیان پێشکه‌ش کرد. شیعری جوانی "بێهرووز تاهیری" و تێکه‌ڵاوکردنی ده‌نگه چه‌ند هه‌زار ساڵه‌کانی هۆره و مۆر، به وردبینی و شاره‌زاییه‌وه پێکه‌وه چندرابوون که بۆ ساته‌وه‌ختێک هه‌ناسه‌ی هه‌موانی له سینگدا به‌ند ده‌کرد. په‌خشی دیمه‌ن گه‌لێک له ئه‌رشیڤی ژینۆسایدی کوردی فه‌یلی وه‌رگیراو له ئه‌رشیڤی تایبه‌تی توێژه‌ری کورد خاتوو "عه‌داڵه‌ت عومه‌ر" که له لایه‌ن "فه‌رید ئیلهامی" مۆنتاژ کرابوو، ئه‌وه‌نده‌ی دیکه قه‌واره‌ی زام و ده‌ردی کۆمه‌ڵکوژی فه‌یلییه‌کانی بۆ ئاماده‌بوانی بیانی به شێوه‌ی وێنه ده‌گێڕاوه.
بێگومان پێشکه‌ش کردنی ئه‌م مۆسیقایه له‌م کۆنفڕانسه‌دا، خاڵێکی گرینگ و به‌رچاو بۆ هه‌موو کاربه‌ده‌ستانی به‌ڕێوه‌به‌ری ڕێوڕه‌سمه‌که بوو و ده‌بێت سوپاسی تاک تاکی ئه‌ندامانی گروپی موزیکی "سانیار" و "فه‌رید ئیلهامی" سه‌رپه‌ره‌سته هه‌ست ناسک و چالاکه و هه‌روه‌ها به‌رپرسانی ئه‌م ساڵیاده بکه‌ین.
ئه‌ندامانی گروپی موزیکی "سانیار" له کۆنفڕانسی زانستی نێوده‌وڵه‌تی ژینۆسایدی کوردی فه‌یلی بریتی بوون له: "فەرید ئیلهامی" سه‌رپه‌ره‌ستی گرووپ، گۆرانیبێژ و ژه‌نیاری ته‌نبوور، "سابیر نه‌زه‌رگاهی" ژه‌نیاری دیوان، "فه‌ڕنوود ئیلهامی" ژه‌نیاری ته‌نبوور، "ئه‌مین حه‌یده‌ری" ژه‌نیاری عوود، "ئیحسان عه‌بدی پوور" ژه‌نیاری که‌مانچه و زوڕنا، "نه‌بیل یۆسف شه‌ریداوی" ژه‌نیاری ده‌ف، "سپێهر زولنووری" ژه‌نیاری ته‌نبوور، "سه‌عید ئیمامی" ژه‌نیاری ئامێره کوتراوه‌کان، "غه‌زاله شیرازی" ژه‌نیاری چه‌لۆ، "سه‌با محه‌مه‌دی" ئاواز، "سه‌روه‌ناز عاتفی" ژه‌نیاری ته‌نبوور و "دیانا مورادی" ژه‌نیاری ته‌نبوور.
لینکی دانلۆدی کۆنسێڕتەکانی گروپی موزیکی "سانیار" له کۆنفڕانسی ژینۆسایدی کوردی فه‌یلی:
https://we.tl/t-XNYJn6hVxL
سەرۆکی حکومەت پێشوازی لە شاندێکی کۆمپانیا ئەڵمانییەکان دەکات
ئەمڕۆ پێنجشەممە 5/18 مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان ، پێشوازی لە شاندێکی پێکهاتوو لە نوێنەری ژمارەیەک لە کۆمپانیا ئەڵمانییەکان کرد.
لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ لەبارەی پەرەپێدانی وەبەرهێنان و پەیوەندی بازرگانی لە نێوان هەرێمی کوردستان و ئەڵمانیا کرا.
سەرۆکی حکومەت، کورتەیەکی دەربارەی چاکسازییەکانی کابینەی نۆیەمی حکومەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بوارەکانی هەمەجۆرکردنی ئابووری و کارئاسانیکردن بۆ وەبەرهێنەران و نەهێشتنی بیرۆکراسی و بەدیجیتەڵکردنی خزمەتگوزارییە گشتییەکان خستەڕوو.
سەرۆکی حکومەت سوپاس و پێزانینی بۆ پشتگیریی سەربازی ئەڵمانیا لە هەرێمی كوردستان لە چوارچێوەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیدا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی داعش دەربڕی و خواستی هەرێمی کوردستانیشی بۆ برەودان و بەهێزترکردنی پەیوەندی لەگەڵ ئەڵمانیا و سوودوەرگرتن لە ئەزموونی پێشکەوتووی ئەو وڵاتە لە بواری پیشەسازیدا دووپات کردەوە.
شاندی بازرگانی و نوێنەری کۆمپانیا ئەڵمانیەکان ئاماژەیان بە ڕۆڵی گرنگیی هەرێمی کوردستان لە ناوچەکەدا کرد و ئامادەیی خۆشیان بۆ پەرەپێدانی کار و چالاکی و وەبەرهێنانەکانیان لە هەرێمی کوردستان نيشاندا .
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی هه‌ولێر کۆبۆوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: هه‌ميشه پشتيوانى و به‌رگرى له مافهكانى ئێزدييان ده‌كه‌ين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات