هەرێمی کوردستان و مەسەلە ناوخۆییەکانی عێراق:

وەکو دیارە هەر لە سەرەتای بەدەرکەوتنی القاعیدە بەتایبەت لە دوای جەنگی خەلیج رۆژ بە رۆژ القاعیدە و تیرۆر لە ناوچەکە بڵاوەی لێ کرد وە پەرەی سەند لەگەڵ ئەوەشدا کە رژێمی تاڵەبان لە افغانستان و بەعس لە عیراق روخان، بەڵام پاشماوەی هێزەکانیان کەوتنە بەرگری و بڵاوبوونەوە لە ناوچەکەدا . . . .

دوابەدواى بەرپابوونی ڕاپەرینەکانى دژ بە رژێمەکانی هەندێ لە وڵاتانی عەرەب بەناوی بەهارى عەرەبی کە دەکرێت بگوترێ بوو بە پایزى عەرەبی زیاتر هێزەکانی سەر بە ئیخوانى و القاعدە و سەلەفیەت لە زۆر شوێن دەستیان بەسەر ڕاپەرینەکان داگرت بە جۆرێکی¬تر بڵاوبوونەوە . . . لەدوا جاردا بە ناوی ئۆپۆزسیۆن لە سوریا دژ بە سوریا ڕاپەرین . . . لێرەدا بەناوی جەبهەی نوێرە و القاعیدە و ئەرتەشی ئازاد کەوتنە مەیدانەکە و وڵاتانی ناوچەکە و هەندێ لە عەرەب وەکو تورکیا و قەتەر و سعودیە هاوکاریان کردن کە ئامانجەکانی تورکیا تەنها روخانی سوریا نەبوو بەڵکو لاوازکردن و لەناو بردنی بزوتنەوەی نەتەوەیی کورد بوو لە سوریا و دوایی بەهاوکاری سعودیە و قەتەر جورێ لە سوننەگەرایی بوو بۆ بەرهەستی دژی عەلەویەت و شیعە لە ناوچەکەدا . . . .

لە سێبەری ئەم هاوکاریانە و گەلە کۆمەکێ¬یە دژی سوریا، هێزەکانی نوێرە و سەلەفیەت و القاعیدە گەشەیان کرد . . . دیارە ئەوانە هەر بەوە نەوەستان القاعیدە لە سوریا و لە عێراق پێکەوە دەوڵەتی ئیسلامی عێراق و شامیان(داعش) دروست کرد کە لە هەر دوو وڵات هێزیان هەبوو . . . .

 توانای دەوڵەتی سوریا و پشتیوانیەکانی ئێران فشاری زۆریان بۆ سەر داعش و نوێرە هینا. دیارە نابێت ئەوەش فەرامۆش بکەین کە کورد بە زیرەکانە توانی سود لەم هەلە (فورسەتە) وەر بگرێت بە پاراستنی ناوچەکانی خۆی لە دەستی سوریا و رێگەگرتن لە داعش و نوێرە بۆ ناوچەکانیان. . . .

 دوای تێپەربوونی سێ ساڵ کە پێشتر تورکیا و وڵاتانی تر پێیان وابوو لە ماوەی مانگێکدا بەشار ئەسەد دەروخێت کە نەروخا و بەر لە هەموو کەسێکیش دەکرێت بڵێم لە عێراق تەنها کەسێک کە پێش¬بینی نەروخانی سوریای کرد و باسی مەترسی ئایندەی کرد لە دەستی تیرۆر و القاعیدە و سەلەفیەت بەڕێز مام جەلال سەرۆک کۆماری عێراق بوو . . .

 هەڵبەتە ورووژاندنی بەکارهێنانی چەکی کیمیایی لە لایەن سوریاوە و تەهدیدکردنی وڵاتانی زلهێز و بە بەکارهێنانی هێز دژی سوریا مەترسیەکانی سەلەفیەت و تیرۆر و القاعیدە جورێک لە هاوکێشەکانی لە بەرژەوەندی سوریا گۆڕی بە تایبەت کە سوریا بەهاوکاری روسیا رەزامەندیان دا بە لەناوبردنی چەکی کیمیایی. ئەوانە هەموو کاری کردە سەر گواستنەوەی گۆرەپانی ململانەی داعش و هاتنی بۆ ناو عێراق کە زەمینەی لەبار بوو بە هۆی بوونی هێزەکانی¬تری القاعیدە و داعش لە عێراق . . . .

 هەروەها سوود وەرگرتن لەم بۆشاییەی ئەمنیەی کە لە عێراقدا هەیە و ناتەبایی و ململانەی نێوان پیکهێنانی مەزهەبی و حکومی و سیاسی . . . کە بەداخەوە کاریگەری باشی هەیە لەسەر بەهێزبوونی داعش و القاعیدە و تیرۆر لە عێراقدا .

 ئەوە وای کرد ئەمریکا و هێزە دەرکیەکان لە پشتیوانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا و هێزەکانی نوێرە و ئەرتەشی ئازاد بە شێوەیەکی¬تر بیر بکەنەوە . . . لەوەی مەترسیەکانی سەلەفیەت و القاعیدە و زۆر لەوە مەترسیدارترە لە مانەوەی رژێمێکی دیکتاتۆر و دژ بە گەل . . .

 بۆیە ئەگەر بمانەوێت دژی تیرۆر راوەستین و رێگە لە بڵاوبوونەوەی داعش بگرین پێویست دەکات حکومەتی عێراق بەر لە هەمووشتێک داخوازیە رەواکانی جەماوەر کە خزمەتگوزاری و دابین کردنی ئاسایشی هاوڵاتیان جآبەجآ بکرێت. کە ئەوەش بە یەک ریزی هێزەسیاسەکان و لایەنە مەزهەبیەکان دەکرێت بۆ دروست کردنی یەک گووتاری سیاسی و چارەسەری کێشەکان لە ڕێگای گفتوگۆدا . . . دیارە ئەوەش بە عێراقێکی فیدراڵ و دێموکرات و فرەیی دەبێت بە دروست بوونی حکومەتێکی بنکە فراوان دوور لە خۆپەرستی و بەرژەوەندی تاک و حیزبیدا . . . .

 دەبێت بگەڕێینەوە بۆ سەر ئەو بنەمایانەی کە لەسەرەتای دروست بوونی عێراقی تازەدا پەیرەومان کرد بە دروست کردنی هاوپەیمانی کورد و شیعە و براسوننەکانی کە لەمەوە پێش لە رژێمی گۆربەگۆری بەعس زەرەرمەندبوون خەباتیان دەکرد . . . یەکێتی نێوان کورد و عەرەب بۆ پاراستنی عێراق . . . دیارە لێرەدا رۆلی سەرەکی بۆ پاراستنی ئەمرۆ و ئایندەی عێراق. هاوپەیمانی کورد و شیعەیە لە عێراق. کە پێم وایە هەر درزێک لەم هاوپەیمانیە دروست بێت هاوکێشەکان لە بەرژەوەندی دوژمنەکانی کورد و شیعە دا دەگەرێتەوە . . . . کە ئەم هاوپەیمانیەتی بە یەک ریزی هێزە شیعەکانی و هێزو لایەنی کوردیەکان دەپارێزرێت.

داهاتووی پێگەی سەرۆک کۆماری عێراق:

 دروست بوونى عێراقى تازە لەسەر دەستى کورد و شیعە و بەشێک لە سوننە کرا ،دیارە بەپێ¬ی سازانى هێزەکانى عێراق و قانونى ئەساسی پۆستە سیادیەکان دابەش کرا بەسەر کورد و سوونە و شیعە ... .

 لەوانە پۆستى سەرۆک کۆمار بەکورد درا لەکوردیش بە جەلال تاڵەبانى کەئەمە بۆ بەدەریچەى ئەمان بۆ پارێزگارى لەیەکیەتى خاکى عێراق و پەیوەندیەکانى نێوان کورد و عەرەب .واتە پێویست دەکات کە ئەم پۆستە هەر بۆ کورد بێت وە غیابی سەرۆک مام جەلالیش ئەوەى سەلماند کە تائێستا نەتوانراوە ئەم بۆشاییە پربکرێتەوە و پایەگاى کوردیش لە عێراق و بەغدا جوڵانی بەخۆیەوە بینیوە رۆژ لەدواى رۆژیش گرفتەکانى نێوان عێراق و هەرێم روو لە زیاد بوونە ،بۆیە بوونى سەرۆک کۆمارێکى کورد لەبەغدا هاوکاردەبێت بۆ چارەسەرکردنى کێشەکان و پاراستنى یەکریزى عێراق.

پەیوەندیی نێوان دەوڵەتی هەرێمی کوردستان و دەوڵەتی بەغداد:

لەم کێشانەى هەیە لەسەر یاساکانى نەوت و پێشمەرگە و بودجە و مادەى 140 شێوەى پەیوەندیەکانى نێوان حکومەتى هەرێم و حکومەتى ناوەند دیارە لەوانەى لەهەموویان زەقترە کێشەى نەوتە کە دەکرێت لەرێگاى گفتوگۆى سیاسی و دەستورەوە چارەسەربکرێت .هەر بۆیەش لەکاتى پێویستدا شاندى حکومەتى هەرێم سەردانى بەغدادەکات و بەردەوام لەهەوڵی چارەسەرى دایە لەرێگاى گفتوگۆ و دانوستاندن . . . .

ڕوانینی هەرێمی بە ناڕەزایەتیی و دژایەتییەکان لە ناوچە سوننە نشینەکانی ڕۆژئاوای عێراق:

 حکومەتى هەرێم بەچاوى هاوکارى ولێپرسراویەوە سەیرى کێشەکان دەکات بەتایبەت ئەمرۆکە لە عێراق نارەزایی و خۆپیشاندان دەکرێت دژ بە حکومەت ، ئێمە وا سەیرى نارەزایی و خۆپیشاندانەکان دەکەین کە دوو جۆرە بەشی یەکەم داوارەواکانى جەماوەرە بۆ گەیاندنى خزمەت گوزارى و یەک خستنى گوتارى سیاسی عێراق کە پشتیوانى لێ دەکرێت و بەشی دووەمى لادانى رێرەوەى داخوازە راستەقینەکان بەرەو توندوتیژى و تیرۆر کە لە پێشەوەیان داعش و القاعدە و سەلەفیەت هەیە بەدڵنیاییەوە دەبێت دژى بوەستینەوە بۆیە باشتر وایە کە حکومەتى عێراق دەرک بەوە بکات و لێکیان جیابکاتەوە.

ڕوانینی هەرێمی کوردستان بە پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکانی عێراق:

 تێ¬روانینى حکومەتى هەرێمى کوردستان لەسەر پەیوەندیەکانى بەشێوەیەکى گشتى کورد لەسەرەتاى دروست بوونى بزوتنەوەى رزگارى خوازى گەلی کورد دەرکى بە زەرورەتى پەیوەندى باش بووە لەگەڵ هاوسێکانیدا بەپآی کەوتەی جوگرافی کە تێیدا هەڵکەوتووە . . . جا چ تورکیا و ئێران و سووریا و تادەگاتە پەیوەندیەکانى ترى دەرەوە بەوڵاتانى جیهاندا .بەڵام ئەم پەیوەندیە بەپاراستنى سەروەریەکان و رەچاوکردنى بەرژەوەندیەکانە بۆیە دەتوانین بڵێین ئەمرۆکە حکومەتى هەرێمى کوردستان لەپەیوەندیەکى باشدایە لەگەڵ دراوسێکان و دونیاى دەرەوە بەرەچاوکردنى دەستور و ئیستراتیجیەتى عێراقى فیدراڵ .... بەرەداوکردنی بەرژەوەندی نەتەوەیی و گشتیەکان.

ڕۆڵی عێراق لە سووریا و کوردستانی سووریا:

 حکومەتى هەرێمى کوردستان پاپەندە بەبەرژەوەندیەکانى خۆی لەچوارچَوەى عێراقێکى فیدراڵ .... و بە هیچ شێوەیەک رێگا بە دەست خستنە ناو کاروبارى هیچ وڵاتێکدا نادات چ لە سێبەرى نەتەوەیی بێت و چ لەسێبەرى ئیقلیمى. ئەوەى ئەمرۆکە لە سووریادا هەیە و ئاگرەکەشی وا عێراقی گرتۆتەوە دوور نیە بەرۆکى هەرێمى کوردستانیش بگرێتەوە .بۆیە بۆ رووبەروو بوونەوەى تیرۆر و القاعدە ناکرێت دەستەوەستان ین و عێراقیش هەر لەم چوارچێوەیە رۆڵی هەیە.

 باس لەوە دەکرێت کە نەخشی هەرێم لەسەر کوردەکانى سوریا دا چیە؟ دیارە ئێمە تەنها نەخشی دەتوانین باسی لێوە بکەین هاوکارى مەعنەوى و مرۆڤایەتیە و رێ نیشاندانە لەپاراستنى یەک ریزى نێوانیان و بەرهەڵستى کردن لە دژى تیرۆر و القاعدەیە باقی دەگەرێتەوە بۆ خۆیان. چارەسەری لە چوارچێوەی دەستوری ووڵاتەکەیاندا.

پەیوەندیی عێراق لەگەڵ وڵاتانی عەڕەبی:

بەداخەوە ناتوانین بڵێین پەیوەندیەکانى عێراق و وڵاتانى عەرەبی وەکو پێویست وایە لەگەڵ ئەوەشدا عێراق لە هەوڵی باش کردن و گەراندنەوەى پەیوەندیەکانە بۆ دۆخێکى باش بەڵام بەداخەوە تائێستاکە لایەنەی مەزهەبی و قەومى رەنگدانەوەى هەیە.

 لەسەر ئەم پەیوەندیە بە بروای من زۆرانێک لە ووڵاتانی عەرەب بە شێوەی حیزبی بەعس و رژێمی گۆر بەگۆری عێراق بیردەکەنەوە و وادەزانی کە لە عێراق کورد و شیعە دەسەڵاتداران و سوننە پەراوێز خراوە و دەبێت عێراق وەکو جاران لە دەستی ئەقەلیەتی سوننە دابێت . جارێکی¬تر عێراق بگەرێنەوە بۆ دواوە . عێراقی فیدراڵ و دیموکرات و فرەیی دەتوانێت لەسەر پآی خۆی رادەوستێت و نەک عێراق تاکرەوی و دیکتاتۆر . . .

پەیوەندیی لەگەڵ زلهێزە گەورەکان و ئەمەریکا:

 وەکو باس کرا بۆ عێراق و هەرێم کودستان پەیوەندیەکانی دەرەوە گرنگی و تایبەتمەندی خۆی هەیە لە چوار چێوەی دەستوری عێراقدا. و ئیستراتیجیەتێکی دیاری کراو و لەپێناو پاراستنی سەروەریەکان . . . لەگەڵ پتەوکردن و باش کردنی هەموو جۆرە پەیوەندیەکی هاوسەنگبن . . . لەگەڵ وڵاتە زلهێزەکان و ئەمریکا و دراوسێکانیشی . . . دیارە بەهاوکاری هەمووان بوو کە عێراقی تازە دروست بوو وە رژێمی بەعس و سەدام لەناو چوون و هەر هەموو بەشدارن لە دروست کردنی عێراقی تازە. بۆیە بۆ بووژاندنەوە و دروست کردنەوەی عێراق و ژێرخان و دابین کردنی ئارامی و ئاسایشی ناوچەکە یەکەم پەیوەندی هاوسەنگ لەگەڵ دراوسێکان و دونیای دەرەوە گرنگە . . .  .