بە ئامادەبوونی نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران، یادی 22 هەزار شەهیدی کوردی فەیلی لە تاران بەرز ڕاگیرا.
بە ئامادەبوونی "نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، دکتۆر "جگەرخوێن" جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران، "محەمەد مەجید الشێخ" باڵیۆزی وڵاتی عێراق لە شاری تاران، "هیوا مەرگەیی" و دکتۆر "ڕەمەزان" ئەندامی نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە تاران، چەندین کەسایەتیی سیاسی، کەلتووری و ئەدەبی عێراق و ئێران، چەندین ئەندامی کۆڕی کوردانی دانیشتووی تاران، هەندێک لە کارمەندانی نووسینگەی نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران و ژمارەیەکی بەرچاو لە کوردانی فەیلی دانیشتووی تاران و شارە جۆراوجۆرەکانی ئێران، ڕێوڕەسمی یازدەیەمین ساڵیادی 22 هەزار شەهیدی کوردی فەیلی کاتژمێر 10ی پێش نیوەڕۆی ڕۆژی هەینی 23ی ئایار / مایۆی 2014 لە مزگەوتی ئال ئاقا مەحموود لە شاری تاران بەرز ڕاگیرا.
لە سەرەتای ئەم ڕێوڕەسمەدا "محەمەد مەجید الشێخ" باڵیۆزی وڵاتی عێراق لە شاری تاران وتارێکی کورتی پێشکەش کرد و پاشان دکتۆرە "بەتوول موشکین فام" مامۆستای گرووپی زمان و ئەدەبیاتی عەڕەبی زانکۆی الزهرای تاران وتارێکی سەبارەت بە ڕۆڵی کەسایەتیی کوردە فەیلییەکان پێشکەش کرد و لە درێژەدا "مووسا بیدەج" شاعیری ناوداری قوروەیی بە زاراوەی فەیلی شیعرێکی پێشکەش کرد.
لە درێژەی یادی 22 هەزار شەهیدی کوردی فەیلی، دکتۆر "جگەرخوێن" جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە تاران وتارێکی پێشکەش کرد و لە سەرەتادا گوتی: ئێمە ئەمڕۆ لێرە کۆبووینەتەوە بۆ ڕێزگرتن لە شەهیدانی بێتاوانی کوردی فەیلی و بەرز و زیندوو ڕاگرتنی یاد و بیرەوەری ئەم سیمبولانەی خۆڕاگری، پایەداری و ئازادیی. کوردە فەیلییەکان بەشێکن لە نەتەوەی کورد لە عێراق کە شوێنی نیشتەجێبوونیان لە نیشتمانی دایکییان مەودای تێکەوتەوە، بەڵام ڕژێمی ڕەگەزپەرەستی بەعسی عێراق لە چوارچێوەی جەنایەتەکان و زوڵم و زۆرە بەربڵاوەکانی کە دەرهەق بە خەڵکی کورد لە عێراق ئەنجامیدەدا، لەوانە: وێران کردنی شار و گوندەکانی کوردستان، کارەساتی ئەنفال، بۆردوومانی شیمیایی و ... کوردە فەیلییەکانیشی خستە بەر هێرشی دڕندانەترین کردەوە نامرۆییەکانی خۆی.
گوتیشی: ڕژێمی بەعس لە ساڵی 1970 دەستی کرد بە کۆڕەوی زۆرەملی کوردە فەیلییەکان و بەم شێوەیە دەیان هەزار کەس لەوانی گرت و دەستی کرد بە داگیرکردنی ماڵ و سامانیان و ئەوانی بەرەو ئێران دەرکرد و تەنیا و تەنیا بە بیانووی ئەوەی کە کوردن و بنچینەیان ئێرانییە و ڕەسەنایەتییان عێراقی نییە و بۆ ئاسایشی نەتەوەی عەڕەب و عێراق مەترسییان هەیە.
دکتۆر "جگەرخوێن" لە درێژەی قسەکانیدا گوتی: لە چوارچێوەی پڕۆسەی سەرکوتکردن و پاکتاوی ڕەگەزی ڕژێمی بەعس لە دژی کوردە فەیلییەکان، زیاتر لە 20 هەزار کەس لە گەنجانی فەیلی گیران و پێی و شوێنیان نەما و تا ئێستاش هیچ هەواڵێک لە چارەنووسیان نییە و دیار نییە کە بە چ شێوەیەک لە ناو چوون. دەگوترێت کە زۆربەی ئەم گەنجانە لە تاقیگەکانی بەرهەمهێنانی چەکە کیمیاییەکان و بیۆلۆجیکی سەدام وەکوو نموونەی تاقیگە لە توێژینەوەکان کەڵکیان لێوەرگیراوە و پاشان لە گۆڕە بە کۆمەڵەکاندا شاردراونەتەوە.
جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە تاران ئەویشی خستەڕوو: ڕژێمی سەرکوتکەری سەدام، هەموو توانایەکی خۆی خستەگڕ تاکوو شوناسی عێراقی و هەروەها کوردبوونی کوردە فەیلییەکان بسڕێتەوە، چونکە ئەوان هەم کوردبوون، هەم شیعەبوون و هەمیش بنچینەیان ئێرانی بوو، و هەمووی ئەمانە بە بڕوای کۆنەپەرەستانەی ئەوان، مەترسی جیدی دژی حیزبی بەعس بوون. مێژووی بزووتنەوەکانی ڕزگاریخوازی نەتەوەی کورد نیشانیدا کە کوردە فەیلییەکان، لە قۆناغە جۆراوجۆرەکانی خەباتی ڕزگاریخوازانەدا لە عێراق و بە تایبەت خەباتەکانی نەتەوەی کورد لە بەرانبەر ڕژێمی دیکتاتۆڕ لە هەموو ئاستەکاندا لەوانە: رێبەرایەتیی خەباتە ڕزگاریخوازەکاندا بەشداری کاریگەریان کردووە و لە ڕێگای ئازادیی و بۆ بەدەستهێنانی ئامانجەکانی دادپەروەرانەیان هەزاران شەهیدیان پێشکەشی نیشتمانەکەیان کردووە.
گوتیشی: ئەو تاوانانەی کە دەرهەق کوردە فەیلییەکان ئەنجامدراوە هاودەقی زۆربەی یاساکان و ڕێککەوتەنامەکانی نێودەوڵەتیی و مافە نێودەوڵەتییەکانە کە لە چوارچێوەی تاوانەکانی دژی مرۆڤایەتیی و کوشتنی بە کۆمەڵدایە. چونکە لە هەمووی شێوازی هەڵسووکەوت لەگەڵیاندا، لەوانە: گرتن، شاردنەوەی بە زۆرەملی، کوشتنی بەربڵاو، کۆچڕەوی بە زۆرەملی و داگیرکردنی ماڵ و سامانیان وەکوو کەمینەیەکی نیژادی و ئایینی دیار، وێنەیەکی ئاشکرایە لە کوشتنی بە کۆمەڵ و جەنایەت دژی مرۆڤایەتیی.
دکتۆر "جگەرخوێن" ئاشکراشیکرد: ئێستا دوای دە ساڵ بەسەر ڕووخانی ڕژێمی زاڵمی بەعسدا، دادگای باڵای تاوانەکانی عێراق، کردەوەی دژی مرۆڤایەتیی و دڕندانەی دەوڵەتی بەعسی لە بەرانبەر کوردە فەیلییەکاندا بە ڕەسمی بە ژینۆساید ناساندووە. بەڵام ئەوە بە تەنیایی بەس نییە، دەوڵەتی عێراق دەبێت بەرنامەی چڕوپڕی هەبێت بۆ قەرەبووکردنەوەی ماددی و مەعنەوەیی داسەپاو بەسەر ئەم بەشە زوڵملێکراوەی نەتەوەی کورددا، ماڵ و سامانیان بۆ بگەڕێنێتەوە و یارمەتی بدات کە چارەنووسی ئەوانەی کە شاردراونەتەوە ڕوونبێتەوە و هەروەها بەڵگەی شووناس و ئیقامەی ئاوان لە وڵاتی عێراق بۆیان بگەڕێنێتەوە و زیاتر لە هەموو ئەمانە بە شێوەی ڕەسمی داوای لێبوردن لە کوردە فەیلییەکان بکات.
جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران لە کۆتاییدا گوتی: ئومێد دەکەین لە چوارچێوەی عێراقی نوێی فیدڕاڵ و دیموکراتدا، عێراقێک کە تێیدا هەموو پێکهاتەکان مافی بەرانبەریان هەبێت، بە جێبەجێی کردنی تەواوی یاسای بنەڕەتی وەکوو پەیمانێکی نەتەوەیی، هەموو چین و توێژ و خەڵکانی عێراق، لە شیعە و سوننە، کورد و عەڕەب بە یارمەتی یەکتری کۆمەڵگایەک دروست بکەن دوور بێت لە هەر جۆرە زوڵم و زۆر و دەستدرێژی بە مافەکان مرۆڤ، کۆمەڵگایەک کە دوای تێپەڕبوون لە ساڵە مەینەتییەکانی جەنگ و خوێن ڕشتن و قوربانیدان و ... کۆمەڵگایەک بێت ئازاد، ئاوەدان و مودێڕن کە هەموو تێیدا هەست بە هێمنی و سەربەخۆیی بکەن. و هەروەها ڕێزگرتن لە مافی مرۆڤ و مافی مرۆڤە زوڵملێکراوەکان ساڕێژێک بێت بۆ برینە بێ کۆتاکانی نەتەوەیەکی ڕەنجەڕۆ بەڵام گەورە. نەتەوەیەک کە نیشانیدا هەموو ئەو زوڵم و زۆرانە لە ناو دەچێت بەڵام بۆخۆی هەروا خۆڕاگر و سەربڵند دەمێنێتەوە.
لە بەشێکی دیکەی ئەم بیرئانینەدا شاعیری کورد "محەمەد حەیدەری" بە زاراوەی فەیلی شیعرێکی خوێندەوە و لە درێژەدا ئەندازیار "محەمەدڕەزا موروارید" پارێزگای کوردی ئیلام سەبارەت بە ڕەوشی ڕابردوو و ئێستای کوردانی فەیلی هاتە ئاخاوتن.
لە درێژەی ڕێوڕەسمەکەدا "ماجد غەماز" نوێنەری ئەنجوومەنی ئەعلای ئیسلامی عێراق وتارێکی پێشکەش کرد و لە کۆتاییدا سەید "ئەحمەد مووسەوی" کوردی فەیلی دانیشتووی وڵاتی دانیمارک وتارێکی زانستی لە سەر کۆمەڵکوژی کوردانی فەیلی خوێندەوە.
ڕێوڕەسمی یازدەیەمین ساڵیادی 22 هەزار شەهیدی کوردی فەیلی بە هەوڵی کوردانی فەیلی دانیشتووی تاران، کوردانی فەیلی ناوچەی مەسعوودیە، کوردانی فەیلیعەلیشیروانەکانی شاری شووش، کوردانی فەیلی شاری قەرچەک و کوردانی فەیلی شارەکانی بیسیم و نەجەف ئاوا و بە پێشکەشکاری "عەدنان جەوادی" بەڕێوەچوو.