رۆژی چوارشهممه 2ی كانوونی یەكەم/دیسەمبەر به ئامادهبوونی قوباد تاڵهبانی جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران و ژمارهیهك زۆرلهبهرپرسانی حكومی و حزبی و چالاكانی مافی ژنان لهمهراسیمێكی تایبهتدا سهنتهری كوردستان بۆ جێندهرناسی له قهزای سۆران كرایهوه.
له وتهیهكدا قوباد تاڵهبانی جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران وێڕای ئاماژهکردن به ناوچهی سۆران رایگهیاند: ناوچهی سۆران لهمێژوودا زۆری گرنگی بهژن داوه و شوێنی خانزادی میری سۆرانه.
لهبهشێكی قسهكانیدا قوباد تاڵهبانی جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران وتیشی: 35% كارمهندانی حكومهت لهڕهگهزی مێن، كه ناتوانین شانازی به رێژهی ژنان بكهین له بهشداریكردن له بڕیارداندا.
وتیشی: دهبێت كار بكهین بۆ بهشداریكردنی ژنان لهبڕیارداندا، هێشتا بهشێكی زۆری كایهكانی ژیان له ههرێمی كوردستان بهدهست پیاوهوهیه.
جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران لهبارهی جێندهریشهوه وتی: یهكسانی جێندهر بنهمای كۆمهڵگهی پێشكهوتووه و ناهاوسهنگی جێندهر زیان به ئابووری و دهستی كار دهگهیهنێت.
لهبارهی بوونی ژنان له پۆستهكانی باڵای ههرێمی كوردستان قوباد تاڵهبانی وتیشی: لهكۆی 411 پۆستی باڵا تهنها 38 پۆستی باڵا بۆ ژنان تهرخان كراوه و لهئهنجومهنی وهزیرانیش تهنها یهك وهزیری ژنمان ههیه كه تاقانهیه، وتیشی رێژهی بهشداریكردنی ژنان له پۆسته باڵاكانی ههرێم زۆر كهمه.
لهكۆتایی قسهكانیشیدا هیواشی خواست كه ئهو سهنتهره خول بكاتهوه بۆ ژنانی ناو حزبهكانی كوردستان بۆ بهرهو پێشبردنی رۆڵی ژنان له بڕیاردان و بهشداریكردنیان و ههروهها سوپاسی وهزارهتی خوێندنی باڵا و وهزارهتی پلاندانان و ئهنجومهنی باڵای خانمان و سهرۆكی زانكۆی سۆران و رێكخراوهكانی دیكهی كرد كه دهرفهتیان بۆ كردنهوهی ئهو سهنتهره رهخساند.
ئهمهش دهقی وتارهكهی قوباد تاڵهبانی
ئامادهبوانی بهرێز
جێگای خۆشحاڵیمه كه ئهمڕۆ به یهكهوه لهپایتهختی میرنیشینی سۆران له شاری كهڵه ژنی ناوداری كورد خانزادی میری سۆران سهنتهرێكی توێژینهوهی جێندهر دهكهینهوه لهم ناوچهیه كه مێژووی رهسهنایهتی و رۆڵی ژن له كۆمهڵگا و بهرێوهبردن له دهسهڵات لهخۆ دهگرێت.
دهمهوێت دهستخۆشی لهسهرجهم ئهو كهس و لایانانه بكهم كه بیرۆكهی دامهزراندنی سهنتهری جێندهر ناسیان له زانكۆی سۆران هێنایه دی.
دیاره ئهم دامهزراندنه بهبێ كاروچالاكی پڕ بههای وهزارهتی خوێندنی باڵا و پلاندانان و سهرۆكایهتی زانكۆی سۆران و به بێ هاوكاری و پشتگیری ئهنجومهنی باڵای خانمان وئاژانسهكانی یوو ئێن وهمان و یوو ئن دی پی نهدههاته دی.
کردنهوهی سهنتهرێكی ئاوها لهم ههلومهرجه سهخته ئابووریهدا ئاماژهیهكه بۆ ئهوهی گرفتی ئابووری، كه گرفتێكی گهوره ومهترسیداره بهربهست نهبووه لهبهردهم ههوڵهكانمان بهرهو گهشهپێدان و بههێزتركردنی یهكسانی جێندهر كه ئامانجێكی گرنگی ئهنجومهنی باڵای خانمان و ئهنجومهنی وهزیرانی ههرێمی كوردستانه.
یهكسانی جێندهر یهكێكه له بنهماكانی كۆمهڵگایهكی دروست و پێشكهوتوو و ئهگهر راستیتان دهوێت لهم بوارهدا ئێمه له كوردستان زۆرمان ماوه.
هیوادارم كه ئهم سهنتهره هاوكارمان بێت چ وهكو حكوومهت چ وهكو كۆمهڵگا باشتر تێبگهین لهكاریگهری و گرنگی یهكسانی جێندهر لهسهر گهشهپێدانی سیاسی و ئابووری و كۆمهڵگایی كوردستان.پسپۆڕه جیهانیهكان له جێندهرناسی كۆكن كه نهبوونی هاوسهنگی جێندهر زیان دهگهیهنێت به باری ئابووری وڵات.نهبوونی هاوسهنگی لهنێو ژن و پیاو چ لههێزی كار چ لهكهرتی حكوومی و چ لهناو بهشهكانی دیكهی كۆمهڵگامان راستیهكه كه دهبێت دانی پیابنێین.
راستیهكه كه رۆڵی ژن له ساحهی سیاسهتی كوردستان و كاریگهری ژن لهسهر سیاسهتی گشتی كوردستان سنوورداره. ئهمه راستیهكه كه نهك تهنها كوردستانی گرتووهتهوه بهڵكو تهواوی خۆرههڵاتی ناوڕاستی گرتووهتهوه. بهڵام ئێمه نابێت ئهوه بكهین به بیانوو بۆ كار نهكردن. ئێمه لهوه باشترینله ههموو قۆناغهكانی پهروهرده تاكو زانكۆش رێژهیهكی باشی خوێندكار و قوتابی كچن.
بهڵام رێژهیهكی كهمتریان دهبینیت لههێزی كار. ئهمه نیشانهی ئهوهی كه تاكو ئێستا بازار و ئـابووری كوردستان نهیتوانیوه به تهواوی سوود لهو ئافرهته دهرچووانهی قوتابخانهو زانكۆمان وهربگرێت،كه به سهرپێوه تهماشای ئامارهكانی حكوومهت بكهیت له سهرهتادا بۆت دهرئهكهوێت كه رێژهیهكی باشی فهرمانبهری حكوومهتی كوردستان ژنن.
ئهگهر ههڵه نهبم پتر له 35٪ه، بهڵام كه به وردی ژمارهكان شیبكهیتهوه بۆمان روون دهبێت كه رێژهیهكی زۆری كهمی ئهو ژنانه له پۆستی باڵا یان پۆستی جێبهجێكارن. زۆربهیان له پۆستی كارگێرین و له ئاستی نزمدان. له 411 پۆستی باڵاوه له ناو حكوومهت تهنها ٣٨ ژنمان ههیه. له نێو ئهم ههموو وهزیره بهرێزانهی ئهنجومهنی وهزیران یهك ژنمان تیایه.كه تهماشای پارێزگار و قایمقامیهتهكان بكهیت ژمارهكان خراپتریشن. راسته ئێره پاریس نیه، سویسرا نیه، ئێره كوردستانه. رۆڵی جێندهر لهناو ماڵ و له بیئهی سیاسیمان لهبهر چهند بۆچوونی كۆنهپهرستی و محافزكارانه سنووردار كراوه.
لهناو بهشێكی زۆری كۆمهڵگامان قهبووڵكراوه كه پیاو سهرچاوهی داهاتی بنهماڵهیهكه و كه ژن و پیاو رۆلی تهواوكهری یهكتری دهبینن نهك هاوسهنگی له بهرپرسیارهتی یان رۆڵ له ژیانی رۆژانه. بۆچوونێك له كوردستان زاڵه كه دهبێت كچ زوو شوو بكات و رۆله سهرهكیهكهی بهخێوكردنی منداڵهكانیهتی و رێكخهری نێو ماڵه.
بهڕێزان، ئهم بۆچوونانه ههڵهن، هی سهردهمێكی دیكهن، بۆچوونی رهسهنی كوردیش نین.
لهمێژووی گهلهكهمان ئهم بۆچوونانه ههرگیز زاڵ نهبوونه، لهمێژووی كوردستان هاوسهنگیهكی زۆر زیاتر ههبووه لهنێوان ژن و پیاو له چاو ئهمڕۆ.
دووبارهی دهكهمهوه چهندین رێكخراوی نێودهوڵهتی، بانكی نێودهوڵهتی، نهتهوه یهكگرتووهكان، و هیتریش، ئاماژه بهوه دهدهن كه یهكسانی جێندهر گرنگه بۆ حوكمرانیهكی دروست، گرنگه بۆ گهشهپێدانی ئابووری وڵات، گرنگه بۆ نههێشتنی بێكاری و بۆ كهمكردنی ههژاری.
سیاسهتی جێندهری كوردستان، كه بهشێكی زۆری له پلان و ستراتیجیهتی ئهنجومهنی باڵای خانمان داڕێژراوه دهستپێكێكی باشه و جێگای شانازیمانه تێكڕای ئهو یاسانهیه له ساڵانی رابردوو له لایهن پهرلهمانی كوردستانهوه پهسهندكراوون، له ههمووشیان گرنگتر ههمواركردنهوهی یاسای باری كهسێتی و یاسای رووبهرووبوونهوهی توندوتیژی دژ به خێزان لهههرێمی كوردستانن بهڵام دهبێت، به كردار ئهم یاسانه جێبهجێی بكهین.
دهبێت پێكهوه، ژن و پیاو، حزبی سیاسی، حكوومهت، رێكخراوی نا حكوومی و به تایبهت چالاكوانی بواری ژنان، به پشتگیری كهسانی ئاینی و ریش سپی دێ و عهشیرهتهكانمان بهرپرسبین بۆ به دیهێنانی بهشداربوونێكی زیاتر و بهرچاوی ژنان له پرۆسهی بڕیاردان، ئهمه پێویستی به گۆڕانكاریهكی ریشهییه له شێوهی بیركردنهوهمان، و له فهرههنگی كارمان.
ئهم گۆڕانكاریه دهبێت له سهرهوه پاڵی پێوه بنرێت و له ئاستهكانی تر پشتیوانی بكرێت. دهبێت له پهروهردهی بنهڕهتییهوه دهست پێ بكات و له بازاری كار و سیاسهتدا خۆی ببینێتهوه.
رۆڵی چالاكوانی پشتیوانانی مافی ژنان و كچان گرنگه، بهڵام به بێ پشتگیری پیاو و كۆمهڵگا به تهنها پێیان ناكرێت. گۆڕانكاری لهم كهموكورتیهمان له كاتێكدا دهبێت كه ژن دهورێكی بهرچاو تر ببینن له بواری سیاسی و حكومڕانیدا.
لایهنه سیاسیهكانمان دهبێت به خۆیاندا بچنهوه و هاوسهنگیهكی گونجاوتر دروست بكهن له ههموو ئاستهكانیاندا. راسته ههندێك حزب له ههندێكی دیكه باشترن، بهڵام هێشتا له باشوری كوردستان سیاسهت وهك یاریهكی پیاوان مامهڵه دهكرێت.
لهمبارهیهوه ئێمه دهیان ساڵ له دوای پارته سیاسیه كوردستانیهكانی توركیاین، لهوێ به چاوی خۆم بینیومه چ رێزێك له كادره ژنهكانیان دهگیرێت و چ رێژهیهكی زۆریان ئهگهنه ئاستی بهرپرسیارهتی.
ئێمه له كوردستانی خۆمان له زۆر بواردا پێشكهوتووین،لهبیناسازی، لهرێگاوبان، لهدامهزراندنی دامودهزگاكان، بهڵام لهههندێك بواری تردا له چاو خۆمان دوا كهوتووین.
كه دێته سهر رۆڵی ژن له كۆمهڵگا، یان له سیاسهت یان له بینینی دهوری بهرچاو له بهرێوهبردن ئێمه له ئاستێكدا نین كه جێی شانازی بێت.
لهحكوومهت باوهرمان بهوه ههیه كه دهرفهت بڕهخسێت بۆ ههردوو رهگهز و به بێ جیاوازی سوود له خوێندن و خزمهتگوزاریهكان وهر بگرن و ههمان دهرفهتیان ههبێت تا دهگاته ئاستی ناوهندی بڕیار.
ئهم سهنتهری جێندهرناسیه دهتوانێت دهورێكی كاریگهر و بهرچاو ببینێت له گۆڕینی ئهم فهرههنگه.هیوادارم زوو زوو دهوره بكهنهوه بۆ ئێمهمانان له حكوومهت یان بۆ ئهندامانی مهكتهبی سیاسی حزبهكان.
هیوادارم ئهم سهنتهره ببێت به پاڵنهرێك بۆ نههێشتنی دیاردهی پهراوێزخستنی ژنان و نههێشتنی توندوتیژی دژی ژنان و هاوكارمان بێت بۆ بهدیهێنانی سهركهوتنی زیاتر له ئامانجهكانمان كه پهیوهندیدارن به یهكسانی جێندهر.
یهكسانی جێندهر مافێكه له مافه بنهڕهتیهكانی مرۆڤ و چۆن وهكو گهل و نهتهوهیك خهباتمان كردووه بۆ بهدیهێنانی مافی چارهنووس
دهبێت به ههمان باوهر خهبات بكهین بۆ بهدیهێنانی یهكسانی جێندهر، و ئـهمڕۆ ههنگاوێكی گرنگ ئـهنهین بهرهو ئـهو ئـامانجه
هیوای سهركهوتنتان بۆ دهخوازم.
ههر شاد بن.
به ئامادهبوونی بهڕێز قوباد تاڵهبانی جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران و یوسف گۆران وزیری خوێندنی باڵا و چهند بهرپرسێكی حكومی و حزبی مهراسیمی راگهیاندنی كۆتایی ئهنجامهكانی پرۆسهی ریزبهندی نیشتمانیی بۆ زانكۆكانی ههرێمی كوردستان لههۆڵی سهعد عهبدوڵڵا لهشاری ههولێر راگهیهندرا.
لهو مهراسیمهدا كه بۆ یهكهم جاره لهسهر ئاستی ههرێمی كوردستان و ناوچهكه بهڕێوهدهچێت، قوباد تاڵهبانی جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران له وتارێكدا رایگهیاند، "ئێمه مهسئول نین بهڵكو خزمهتكاری هاووڵاتیانین، گرنگه لهگهڵ خۆمان راستگۆ بین و لهویش گرنگتر ئهوهیه كه لهگهڵ هاووڵاتیان راستگۆتر بین."
سهبارهت به چاكسازی وتیشی کە ههنگاوی چاكسازی ههروا ئاسان نییه، بهڵام تاكو ئهم ههنگاوه نهنێین، گهشهپێدانی كهرتی خوێندنی باڵا سنووردار دهبێت.
ههروهها قوباد تاڵهبانی راشیگهیاند، "لهپهروهرده تا تهندروستی، له كارهبا بۆ كشتوكاڵ تا كهرتی ئابووری بهردهوام دهبین له ههوڵهكانمان بهرهو چاكسازی ریشهیی به مهبهستی خزمهتكردنی زیاتر."
هەروەها، جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیرانی ههرێمی كوردستان رایگهیاند، "هیچ شتێك رێگر نیه له بهردهم چاكسازی ئیداری و گۆڕینی شێوازی كاركردنمان، له چهند كهرتی جیاجیا ههنگاوی گرنگمان ناوه بهرهو چاكسازی."
لهبارهی پرۆسهی رێزبهندی نیشتمانی زانكۆكانی كوردستان تاڵهبانی رایگهیاند: پرۆسهی رێزبهندی، له سهر ئاستی ستانداردی نێودهوڵهتی و لهسهر پێوهری گونجاو ههنگاوێكه له ههنگاوهكانی حكوومهتی ههرێمی كوردستان له پێناو گهشهپێدان به كهرتی خوێندنی باڵا.
لهكۆتایی قسهكانیدا جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران وتی، "گرنگه ریزبهندی و خۆ تهقیم كردن ببێت به مۆدێلێكی حكومڕانی له پێناوی گهشهكردن و شهفافیهتدا، ئهركی سهر شانمانه راستگۆ و شهفاف بین، و باشتر ههوڵ بدهین بۆ خزمهتكردنی هاوڵاتیانمان. چونكهن هاوڵاتیانمان شایستهی خزمهتی زیاترن."
ئهمهش دهقی وتارهكهی قوباد تاڵهبانی جێگری سهرۆكی ئهنجومهنی وهزیران
ئامادهبوانی بهرێز
بهیانیتان باش
بهخێربێن بۆ مهراسمی راگهیاندنی ریزبهندی نیشتیمانی بۆ زانكۆكانی كوردستان.
لهسهرهتادا دهمهوێت دهستخۆشی لهوهزیر و فهرمانبهرانی وهزارهتی خوێندنی باڵا بكهم بۆ ئهم ههنگاوه گرنگه و سوپاس و پێزانینی خۆم ئاڕاستهی ههموو ئهو زانكۆیانه بكهم كه لهپێناوی گهشهپێدانی كهرتی خوێندنی باڵا بهشداربوون لهم پرۆسهیه.
پرۆسهی رانكینگ، یان ریزبهندی، لهسهر ئاستی ستانداردی نێودهوڵهتی و لهسهر پێوهری گونجاو ههنگاوێكه له ههنگاوهكانی حكوومهتی ههرێمی كوردستان لهپێناو گهشهپێدان به كهرتی خوێندنی باڵا.
ریزبهندی زانكۆ له زۆربهی وڵاتانی پێشكهوتوودا ههیه. بۆ ئێمه لهههرێمی كوردستان، به ئهركی حكوومهتی دهزانم كه ههڵسهنگاندن بۆ دامودهزگاكانی خۆمان بكهین.
لهههمان كاتیش مافێكی بنهڕهتی هاووڵاتی و دایك و باوك و قوتابیانه تا بزانن ئاستی خزمهتگوزاری ئهو داموو دهزگایانهی خزمهتیان دهكهن كه ئهمڕۆ باسی زانكۆكانمان دهكهین له چ ئاستێكدایه.
حكوومهت و هاوڵاتی دهتوانن سودێكی زۆر لهو داتایانه وهر بگرن كه لهپرۆسهی داڕشتنی ریزبهندیهكاندا كۆ دهكرێنهوه.
بۆنموونه: كام زانكۆ لهپهیوهندی لهگهڵ كهرتی تایبهتدا باشتره، كام زانكۆ له توێژینهوهی زانستیدا پێشهنگه، و چهند نموونهیهكی تر.
لهههمان كاتدا ئالیهتێكی گونجاوه بۆ ئهوهی حكوومهت له ئاستێكی پێویست تهشخیسی كێشهیهك له زانكۆیهك یان لهچهند زانكۆدا بكات و ههوڵ بدات بۆ هاوكاری كردنی زانكۆكان لهپێناوی
چارهسهركردنی ئهو كۆسپانهی كه رێگرن لهگهشهپێدانی زانكۆكه.
ههروهها، هیوادارام وهزارهتی خوێندنی باڵا ههوڵی جدی بدات بۆ دووركهوتنهوه لهم سیستهمی قهبووڵ مهركهزی، و دهسهڵات دابهزێنێتهوه بۆ زانكۆكان تاكو خۆیان پێوهر دانێن بۆ قهبووڵكردنی خوێندكار، و دهرفهتیش بدهین به قوتابی خۆیان بواری خۆیان ههڵبژێرن لهو زانكۆیهی كه خۆیان ههڵیدهبژێرن.
ئهزانم ئهم ههنگاوه ئاسان نیه، بهڵام تاكو ئهم ههنگاوه نهنێین، گهشهپێدانی كهرتی خوێندنی باڵامان سنووردار دهبێت.
دانانی ریزبهندی بۆ زانكۆكانمان ههنگاوێكی گرنگیشه بهرهو شهفافی و دووباره دهستخۆشی له وهزارهت و زانكۆكان دهكهم بۆ بوێریان به ئهنجامدانی ئهم ههنگاوه.
گرنگه لهگهڵ خۆمان راستگۆ بین، گرنگتره لهگهڵ هاوڵاتیانمان راستگۆ تر بین.
به تایبهت كه بابهت پهیوهندیداره به نهوهی ئایندهمان. دانانی سیستهمێكی ریزبهندی كێبڕكێیهكی تهندروست له كۆمهڵگا دروست دهكات. كێبڕكێیهك كه دڵنیام دهبێته مایهی گهشهپێدان.گهشهپێدانیش له بهرژهوهندی ههردوك فێرخواز و حكوومهت.
لهم كاتهدا دهست خۆشی لهو زانكۆیانه دهكهم كه گهیشتنه ئاستی گرووپی "ب". هیوادارم ئهمانه ههوڵ بدهن بۆ ساڵی ئاینده بگهنه ئاستی گرووپی "ئا".
هیوادارم زانكۆكانی دیكه خۆیان ماندو تر بكهن، گهشه به نمرهكانیان بدهن وههوڵی جدی بدهن بۆ بهرزكردنهوهی ئاستیان بۆ گرووپی بهرزتر. ئهمه ناڵێم بۆ ئهوهی زانكۆكانی كه نمرهی باشیان هێنا لهخۆ بایی بن و لۆمهی ئهو زانكۆیانه بكهین كه ریزبهندی باشیان نیه. بهپێچهوانه، ئهمه دهرفهتێكه وهك تهحهدایهك بۆ ههمو زانكۆكان بۆ ئـهوای ساڵی داهاتوو باشتر بن لهم ساڵ.
فێرخوازهكانمان شایستهی خمهتگوزاری باشترن لهلایهن زانكۆكانمان. ههم زانكۆی حكوومی و ههم تایبهت. ئهمڕۆ دهرفهتێكی گرنگیشه بۆ ئهوهی بیهێنینهو بیرخۆمان كه ئهركی ئێمه، وهك كارمهندی حكوومهت خزمهتكردنی هاوڵاتیانه.
ههمیشه وتوومه، ئێمه مهسئوول نین، ئێمه خزمهتكاری هاوڵاتیانمانین. ئهمڕۆ له ههموو كاتێك زیاتر پێویسته باشترین خزمهت بگهیهنین به هاوڵاتیان، به تایبهت كه روو به روو ئهم ههموو كێشهو قهیرانانه بووینه. قهیرانهكانمان ههمهجۆرن. هۆكاری جیا جیاشیان ههیه. وهكو پێشتریش وتوومه، ئهگهر ئیڕادهمان ههبێت، كه ههمانه، ئهگهر بوێر بین و یهك ریز بین ئهتوانین روو به روو قهیرانهكانمان ببینهوه.
چاكسازی له بیدایهتدا ههندێك ئـازاری دهبێت ، بهڵام هاوڵاتیان دڵنیا دهكهینهوه كه ههموو ههوڵێك ئـهدهی چینی ههژار و كهم دهرامهت بپارێزین.
سهرهڕای گرفتهكانمان دڵنیام كه ئهتوانین ئایندهیهكی گهشتر دابین بكهین بۆ هاوڵاتیانمان و ههر وهزارهتێك ئهبێت ڕۆڵی خۆی ببینێت.
لهم بارودۆخهی ئهمڕۆمان، كه توانای داراییمان نیه پرۆژهی بیناسازی ئهنجام بدهین، و بهشداربین له رێوڕهسمی دانانی بهردی بناغه یان قوردێله بڕین، هیچ شتێك رێگر نیه لهبهردهم چاكسازی ئیداری و گۆڕینی شێوازی كاركردنمان.لهچهند كهرتی جیا جیا ههنگاوی گرنگمان ناوه بهرهو چاكسازی.
لهپهروهرده تا تهندروستی، لهكارهبا بۆ كشتوكاڵ تا كهرتی ئابووری بهردهوامین لهههوڵهكانمان بهرهو چاكسازی ریشهیی. بهرهو خزمهتێكی باشتر.
ئهمڕۆ ههنگاوێكی ترمانه بهرهو گهیاندنی خزمهتی باشتر. ههموو ههنگاوێك پارهی ناوێت، بهڵام ههموو چاكسازیهك پێویستی به روئیایهكه.
هیوادرام ئهم روئیای دروست كردنی كێبڕكێیهكی تهندروست له رێگای دانانی ریزبهندیهوه له كهرتهكانی دیكهش ببینین، لهنهخۆشخانهكانمان، لهقوتابخانهكانمان، لهدامودهزگاكانی تری حكوومهت .
گرنگه ریزبهندی و خۆ تهقیم كردن ببێت به مۆدێلێكی حكومڕانی لهپێناوی گهشهكردن و شهفافیهتدا. ئهركی سهر شانمانه راستگۆ و شهفاف بین، و باشترین ههوڵ بدهین بۆ خزمهتكردنی هاوڵاتیمان. چونكهن هاوڵاتیانمان شایستهی ئهوه زیاترن.
ههر شاد و سهربهرز بن.
قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ یان کوبیش نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق كۆبووەوە.
لە كۆبوونەوەكەدا هەردوولا باسیان لە بارو دۆخی سیاسی و ئابوری و ئەمنی عێرا ق و کوردستان کرد.
یان کوبیش داوای کرد لایەنە سیاسیەکانی کوردستان بە ڕێگەیەکی شارستانی و دیموکراسی چارەسەر بۆ گرفتە سیاسیەکان بدۆزنەوە و یەکڕیزی بکەنە بنەمای گفتوگۆکان، یەکڕێزیش بە دڵنیایەوە بە سازش و دیالۆگ دیتە ئاراوە.
لەلای خۆشیەوە قوباد تاڵەبانی ڕایگەیاند، گرنگە هەموو لایەك بەرژەوەندی حزبی وەلا بنێین و بەرژەوەندی نیشتمانی بکەینە ئامانجی کاری سیاسی. چونکە لە ئێستادا هەریەکەمان و بە پێی لێپرسراوێتیمان بەرپرسیارێتی مێژووی دەکەوێتە سەرشانمان و دۆخی کوردستان وا دەخوازێت دەبێت بە ئەرکی نیشتمانی خۆمان هەڵسین و پێکەوە بڕیاری بوێر بدەین.
نیوەڕۆی ئەمڕۆ 2015/12/8 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوزای لە بەڕێز فرانك ڤاڵتەر شتاینمایەر وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا و شاندێكی دیپلۆماسیی یاوەری كرد.
لە دیدارێكدا كە بەرێزان قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران و ژمارەیەك وەزیر و كاربەدەستانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەیبوون، بەڕێز شتاینمایەر دڵخۆشیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان و ڕزگاركردنی شەنگال لەلایەن هێزی پێشمەرگەی كوردستانەوە دەربڕی و پشتگیریی خۆی و خەڵك و حكوومەتی ئەڵمانیای بۆ خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان و پێشمەرگە پیشان دا و بەردەوامی هاوكارییە سەربازییەكانی وڵاتەكەی بۆ پێشمەرگە دووپات كردەوە.
هەروەها باسی لە قەیرانی ئابووری و هاتنی ژمارەیەكی زۆری ئاوارە و پەنابەرانی دەستی تیرۆر بۆ هەرێمی كوردستان كرد و ئاماژەی بەوە دا كە وڵاتەكەی هەوڵ دەدات كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە سوككردنی ئەو بارگرانییە، هاوكاریی هەرێمی كوردستان بكات. سەبارەت بە پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا و كێشە ناوخۆییەكانی هەرێمی كوردستانیش، پشتگیریی خۆی و وڵاتەكەی بۆ چارەسەركردنی سەرجەم كێشەكان بە ڕێگەی گفتوگۆ و دیالۆگ پیشان دا.
لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانەی كرد و هاوكارییە سەربازی و مرۆییەكانی ئەڵمانیای بۆ هێزی پێشمەرگە و ئاوارە و پەنابەران لە هەرێمی كوردستان بەرز نرخاند و هیوای خواست هاوكارییە سەربازییەكان بۆ پێشمەرگە بەپێی قۆناغی ئێستای شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش بێت چونكە دوای ئازادكردنی شەنگال، شێوازی شەڕ گۆڕانی بەسەردا هاتووە. بە پێویستیشی زانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و تەنانەت وڵاتانی دەرەوەی هاوپەیمانییەكەش زیاتر هاوكاری و هەمانگیی یەكتری بكەن بۆئەوەی بتوانرێت مەترسی تیرۆر بە یەكجاری بنبڕ بكرێت و ئاسایش و ئارامی بۆ ناوچەكە بگەڕێتەوە.
بەرێزیان هەروەها ئاماژەی بەوە دا كە هەرێمی كوردستان پێویستی بە هاوكاریی مرۆیی زیاتر هەیە بە تایبەت كە ژمارەی ئاوارە و پەنابەران ڕۆژ بە ڕۆژ لە زیادبووندایە و پێشبینیش دەكرێت دوای دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنی ڕزگاركردنی مووسڵ، ژمارەیان زیاتر ببێت لە كاتێكدا هەرێم بە قەیرانێكی قورسی دارایی و ئابووریدا تێپەڕ دەبێت كە ئەمە بارگرانییەكی یەكجار زۆر دەبێت بۆ سەر هەرێمی كوردستان.
دەربارەی چارەسەركردنی گرفتەكانی نێوان هەولێر و بەغدا، بەڕێز نێچیرڤان بارزانی ئاماژەی بەوە دا كە پێویستە هەموو كێشەكان بە ڕێگەی دیالۆگ و گفتوگۆ چارەسەر بكرێن. سەبارەت بە ڕەوشی ناوخۆی هەرێمی كوردستانیش ئاشكرایكرد كە دیالۆگی جددی لە نێوان لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستاندا هەیە بە مەبەستی چارەسەر كردنی ئەو كێشە سیاسیانەی بەم دواییانە سەریان هەڵداوە.
تاوتوێ كردنی بارودۆخی ناوخۆی عێراق و ناوچەكە و پوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا لەلایەك و هەرێمی كوردستان و وڵاتانی دەوروبەر لە لایەكی دیكە، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو.
لە چوارچێوەی سەردانە فەرمییەكەی سەرۆك بارزانی بۆ وڵاتی توركیا ڕۆژی پێنجشەممە 10ـی 11ـی 2015 لە شاری ئەنكارای پایتەختی توركیا عسمەت یەلماز وەزیری بەرگریی توركیا پێشوازی لە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری كرد كە پێكهاتبوو لە د. فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و سەفین دزەیی گوتەبێژی حكوومەتی هەرێمی كوردستان.
لەدیدارەكەدا وەزیری بەرگریی توركیا پیرۆزبایی ئازادكردنی شنگال و سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی لە سەرۆك بارزانی كرد و پشتگیریی وڵاتەكەیشی بۆ هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە شەڕی دژی داعش دووپات كردەوە و لەبارەی پڕۆسەی مەشق و ڕاهێنانی پێشمەرگە لە لایەن پسپۆڕە سەربازییەكانی توركیا لە چوارچێوەی هاوپەیمانێتیی شەڕی دژی داعش شیكردنەوەی پێویستی بۆ سەرۆك بارزانی خستەڕوو. هەر لەم كۆبوونەوەیەدا باس لە بارودۆخی مەیدانیی بەرەكانی شەڕی دژی داعش كرا و ئامادەكارییەكانی پلانی ئازادكردنی موسڵیش خرایە بەر باس و گفتوگۆ.
لە بەشێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بابەتی هاتنی سوپای توركیا بۆ باشیك و دروستبوونی تەنگژە لەنێوان عێراق و توركیا تاوتوێ كرا.
لەدرێژەی دیدار و كۆبوونەوەكانی ڕۆژی پێنجشەممە 10ـی 12ـی 2015 سەرۆك بارزانی لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە شاری ئانكارا پێشوازی لە شاندی باڵای سەركردایەتیی پارتیی دیموكراسیی گەلان كرد كە پێكهاتبوو لە خاتوو فیگەن یوكسەكداخ ھاوسەرۆك و ئەحمەد تورك و لەیلا زانا و ئۆسمان بایدەمیر و ژمارەیەك سەركردەی باڵای هەدەپە.
لە كۆبوونەوەیەكدا شاندی باڵای هەدەپە بەخێرهاتنی سەرۆك بارزانیان كرد و بۆچوونی خۆیان لەبارەی بارودۆخی سیاسیی توركیا و كێشەكانی بەردەم پڕۆسەی ئاشتی بۆ سەرۆك بارزانی خستەڕوو و داوایان لە سەرۆك بارزانی كرد كە جارێكی تر ڕۆڵی خۆی لە دەستپێكردنەوەی پڕۆسەكە ببینێت بۆ ئەوەی پڕۆسەی ئاشتی بگەڕێتەوە سەر ڕێگەی خۆی.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا سەرۆك بارزانی لە گوتەیەكدا باسی لە هۆكارەكانی وەستانی پڕۆسەی ئاشتی و ئاستەنگەكانی كرد و تێڕوانینی خۆی لەسەر ئەوە خستەڕوو كە چۆن بتوانرێ پڕۆسەی ئاشتی بخرێتە سەر ڕێڕەوی خۆی. هەروەها هیوایشی خواست كە ئەو كێشە سیاسییانەی لە ئارادایە لە شارە كوردنشینەكان نەبێتە هۆی گرفتی قووڵتر و هەموو لایەك دەست بە پێكەوەژیان بگرن و پێشانی جیهانیان بدەین كە چۆن دەتوانین فەرهەنگی پێكەوەژیان و ئاشتیخوازی لەنێوان خۆمان و خەڵكی تر بپارێزین و پەرەی پێ بدەین.
پاش ئەو كۆبوونەوەیە و ئێوارەی هەمان ڕۆژ سەرۆك بارزانی لە شوێنی حەوانەوەی خۆی لە شاری ئانكارا پێشوازی لە سەركردەی هەموو حزبە كوردییەكانی باكوور كرد و لە وتەیەكدا ئامانجی سەردانی خۆی بۆ توركیا خستەڕوو كە بریتی بوو لە تاوتوێكردنی شەڕی داعش و چۆنیەتی هاوكاریی توركیا و هاوپەیمانان و هەروەها چارەسەركردنی كێشە و تەنگژەكانی نێوان عێراق و توركیا و پڕۆسەی ئاشتی و پەیوەندییە ئابوورییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و توركیا.
لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی تێبینی و ئامۆژگارییەكانی خۆی لە مەڕ پڕۆسەی سیاسیی توركیا و ڕۆڵی كورد بۆ ئامادەبووان باس كرد و داوایشی كرد كە هەموو لایەك هەوڵ بدەن فەرهەنگی پێكەوەژیان و ئاشتیخوازی لەنێوان پێكهاتەكان فراوانتر بكرێت.
لەدوای ئەم كۆبوونەوەیە سەرۆك بارزانی لە پڕێسكۆنفڕانسێك ئەجێندای سەردانەكەی بۆ دەزگاكانی ڕاگەیاندنی كوردی خستەڕوو و وەڵامی پرسیاری ڕاگەیاندنكارەكانیشی دایەوە.
جێگەی ئاماژەپێكردنە ئێوارەی ڕۆژی پێنجشەممە 10ـی 12ـی 2015 سەرۆك بارزانی دوای كۆبوونەوەی لەگەڵ سەرۆك كۆمار و و سەرۆك وەزیران و وەزیری دەرەوە و بەرگریی و ژمارەیەك لە بەرپرسە باڵاكانی توركیا و چەندین دیدار و كۆبوونەوەی تر لەگەڵ لایەنە كوردییەكانی توركیا كۆتایی بە سەردانەكە فەرمییەكەی بۆ وڵاتی توركیا هێناو لە ڕێگەی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر گەڕایەوە هەرێمی كوردستان.
بۆ بینینی دەقی پڕێسكۆنفڕانسەكە ئێرە دابگرە
ڕۆژی یەكشەممە 6ـی 12ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە جان كۆبیس نوێنەری تایبەتی سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان و شاندێكی یاوەری كرد.
لە دیدارەكەدا نوێنەری تایبەتی سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان پیرۆزبایی سەركەوتنەكانی پێشمەرگە و ئازادكردنی شنگالی لە سەرۆك بارزانی كرد و پێزانینیشی بۆ ڕۆڵ و ماندووبوون و قوربانیدانی پێشمەرگە هەبوو لە شەڕی تیرۆریستان و ئەوەیشی ڕاگەیاند كە هەموو جیهان بە پەرۆشەوە چاوەڕێی ئازادبوونی شنگالیان دەكرد و ئەوەیش بە دەست و توانستی پێشمەرگە هاتەدی.
لەبەشێكی دیكەی قسەكانیدا ئەوەی بۆ سەرۆك بارزانی خستەڕوو كە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان خوازیاری سەقامگیریی ناوچەكە و هەرێمی كوردستان و عێراقە و بە نیگەرانییەوە بەدواداچوون بۆ پێشهاتە و گۆڕانكارییەكان و ئاڵۆزتربوونی ململانێی تاییفی و فراوانتربوونی توندڕۆیی لە ناوچەكە دەكات و هەروەها ئاماژەیشی بەوەدا كە ئاگاداری بارودۆخی ئابووری و ئەركی قورسی شەڕن كە لەسەر شانی هەرێمی كوردستانە و بە باشیشی زانی كە وڵاتان جگە لە هاوكاریی مرۆیی لەڕووی ئابووریشەوە یارمەتیی كوردستان و عێراق بدەن بۆ ئەوەی بتوانن بەسەر كێشەكانیاندا سەربكەون و تیرۆریستانیش شكست بدەن.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی باسی لە وردەكاریی پلانی ڕزگاركردنی شنگال بۆ شاندی میوان كرد و ئەو سەركەوتنەی بە سەركەوتنێكی مەزن بۆ گەلی كوردستان وەسف كرد. هەروەها ئاماژەیشی بە هەڵوێست و سیاسەتی هەرێمی كوردستانی عێراق كرد لەبەرانبەر شەڕی تیرۆریستان و ئەو ململانێ تاییفییەی كە لە ناوچەكە لە ئارادایە و ڕایگەیاند، گەلی كوردستان خاوەنی دۆزی ڕەوای خۆیە و بە هیچ شێوەیەك بەشێك لەو ململانێیە نەبووە و ناشبێتە بەشێك لەو ململانێیە و دژی هیچ وڵاتێكیش نین لەو ململانێیەدا و ڕێگەیش نادەین كوردستان بكرێتە گۆڕەپانی تەسویەی حیساباتی هێزە تاییفی و ناوچەییەكان. لەگەڵ ئەوەیشدا هەرێمی كوردستان پێشوازی لە هەموو جۆرە هەوڵ و یارمەتییەك دەكات كە بە ئامانجی شەڕكردن لەگەڵ تیرۆریستانی داعش بێت و سوپاسی ئەو وڵاتانەیش دەكەین كە لە شەڕی داعشدا پاڵپشتی هەرێمی كوردستانیان و ئەو پشتیوانییەمان لەبەرچاو دەبێت.
ئاڵۆگۆركردنی بیروڕا لەبارەی دواپێشهاتە سیاسییەكان لەسەر ئاستی هەرێمایەتی و دەولی و چارەسەركردنی قەیرانەكان تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوو.
ماوەیەكی زۆرە شاری عفرین، لەلایەن ڕێكخستنە توندڕۆیەكانی وەك بەرەی نوسرە و ئەوانی تر، تووشی گەمارۆیەكی ئابووری و سەربازیی توند و بەرفراوان بووە. هەفتەیەكە ئەم گەمارۆیە توندتر بووە و بەوەشەوە نەوەستاون و دەستیان كردووە بە تۆپبارانی گوند و شارۆچكەكانی دەوروبەری عفرین. ئەمە لەكاتێكدایە كە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی سەرقاڵی دۆزینەوەی رێگە چارەیەكە بۆ قەیرانی سووریا و ڕاگرتنی كوشتوبڕ لەو وڵاتە.
ئێمە لە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان زۆر بە توندی ئیدانەی ئەم كارە قێزەوەن و نامرۆڤانەیە دەكەین كە دەرهەق بە خوشك و برایانمان لە عفرین دەكرێت، لەهەمان كاتدا نەبوونی خۆراك و دەرمان نیگەرانییەكانی ئێمەی زیاتر كردووە كە هەڕەشەی جدی دەخاتە سەر ژیان و گوزەرانی دانیشتوانی عفرین. بۆیە داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و لایەنە پەیوەندیدارەكان دەكەین لەئاست بەرپرسیارەتییەكانیاندا بن بەرانبەر شاری خۆڕاگری عفرین و بە جدێ هەوڵی لابردنی ئەو گەمارۆیە بدەن. هەروەها داوا لە ڕێكخراوە خێرخوازییە نێودەوڵەتییەكان دەكەین كار بكەن بۆ گەیاندنی پێداویستییە سەرەكییەكانی ژیان و كردنەوەی ڕێڕەوێكی مرۆیی لەپێناو بەهاناوەچوونی دانیشتوانی ناوچەكە.
بە خوشك و برایانی خۆڕاگرمان لە شاری عفرین و دەوروبەری ڕادەگەیەنین كە ئێمە لەگەڵ ئێش و ئازارەكانتانداین و ئەوەی لەدەستیشمان بێت بۆ هاوكاریكردنتان درێغی ناكەین.
سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان
7/12/2015
ڕۆژی دووشەممە 7ـی 12ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە فرانك باكر باڵیۆزی بریتانیا لە عێراقی فیدڕاڵ و شاندێكی یاوەری كرد.
لەدیدارەكەدا باڵیۆزی بریتانیا لە عێراق پیرۆزبایی سەرۆك وەزیران و حكوومەتی بریتانیای بە سەرۆك بارزانی گەیاند بە بۆنەی سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان و ئازادكردنی شنگال و ئۆپڕاسیۆنی ئازادكردنی شنگالی بە سەركەوتنێكی مەزن بۆ پێشمەرگە و شكست و پاشەكشە بۆ تیرۆریستانی داعش وەسف كرد. وێڕای ئاماژەدان بە بڕیاری پارلەمانی بریتانیا بۆ درێژكردنەوەی وەشاندنی گورزە ئاسمانییەكان لەدژی داعش ئەوەیشی خستەڕوو كە وڵاتەكەی بەردەوام دەبێت لە پاڵپشتیكردنی هەرێمی كوردستان لەشەڕی تیرۆریستاندا.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی سوپاسی سەرۆك وەزیران و حكوومەتی بریتانیای كرد و باسی لە بایەخ و وردەكارییەكانی سەركەوتنی پێشمەرگە لە ئازادكردنی شنگال و كاریگەرییەكانی ئەو سەركەوتنە لەسەر شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش كرد و جەختیشی لەوە كردەوە كە هێزی پێشمەرگەی كوردستان بە پلان و ورەی بەرز و قارەمانێتییەكی بێوێنە شنگالیان لەدەستی تیرۆریستان ئازاد كرد.
هەر لەم دیدارەدا باس لە دوا پێشهاتە سیاسی و ئەمنییەكانی عێراق و سووریا و گۆڕانكارییە ناوچەیی و هەرێمایەتییەكان كرا و بیروڕا لەبارەی چۆنییەتی چارەسەركردنی قەیرانەكان و هەروەها ئاییندەی عێراق لەدوای شەڕی داعش ئاڵۆگۆڕ كرا.
لە تەوەرێكی دیكەی ئەم دانیشتنەدا تەحەدییاتەكانی بەردەم هەرێمی كوردستان بە تایبەت بارودۆخی ئابووری و چۆنییەتی تێپەڕاندنی قەیران و كێشە ئابوورییەكانی هەرێم تاوتوێ كرا.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- ههرێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ لهگهڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» لهگهڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی لهگهڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات