بەیانیی ئەمڕۆ دووشەممە 7/9/2015 بە ئامادەبوونی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، بەڕێزان نوێنەران و دیبلۆماتكارانی وڵاتانی بیانی و ژمارەیەك لە پەرلەمانتار و وەزیرەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، لە ڕێوڕەسمێكدا كە لە هۆڵی شەهید سەعد عەبدوڵا لە شاری هەولێر بەڕێوەچوو، سیستەمی بەئەلكترۆنیكردنی تۆڕی پاراستنی كۆمەڵایەتی كە لەلایەن وەزارەتی كار و كاروباری كۆمەڵایەتی ئامادەكرابوو، ڕاگەیەنرا.
لە ڕێوڕەسمەكەدا دوای پێشكەشكردنی گوتاری بەخێرهێنان لەلایەن دەستەی ئامادەكاری ڕێوەڕەسمەكەوە، بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان گوتارێكی پێشكەشكرد و تیایدا باسی لە گرنگیی پڕۆژەی بە ئەلكترۆنیكردنی تۆڕی پاراستنی كۆمەڵایەنی بۆ حكوومەتی هەرێمی كوردستان كرد بە هەنگاوێكی دیكه‌ى حكوومه‌تی بۆ بنیاتنانى سیسته‌مێك لەقەڵەم دا، كه به‌شدارییه‌كى كاریگه‌ر له‌پرۆسه‌ى به‌رده‌وامى چاكسازى و به‌ره‌وپێشبردنى كارى حكوومه‌ت، سیسته‌مى كارگێڕى، ئاسانكاریی و ڕاییكردنى كاروبارى هاووڵاتیان، ڕێگری كردن له سوودوه‌رگرتنى ناشایسته دەكات.
ئەوەشی خستەڕوو كە پڕۆژه و بیرۆكه‌ى دانانى سیسته‌مێك بۆ به‌ئه‌له‌كترۆنیكردنى تۆڕى پاراستنى كۆمه‌ڵایه‌تى، پڕۆژه و بیرۆكه‌یه‌كى تازه‌ى حكوومه‌ت نییه و پێشتر زۆربه‌ى پێداویستییه‌كانى ئه‌م پڕۆژه‌یه له‌لایه‌ن حكوومه‌ته‌وه دابین كرابوون، به‌ڵام ئه‌وه‌ى جێگه‌ى ده‌ستخۆشى و پێزانینه ئه‌وه‌یه كه به‌ڕێز محه‌مه‌د هاودیانى وه‌زیرى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى، له‌گه‌ڵ یه‌كه‌م ده‌ستبه‌كاربوونى له كابینه‌ى هه‌شته‌مى حكوومه‌تدا، وه‌ك په‌رۆشییه‌ك بۆ هه‌نگاونان به‌ره‌و چاكسازى، پڕۆژه‌كه‌ى خسته‌ڕێ و گه‌یاندییه قۆناغى جێبه‌جێكردن و بەمەش ته‌واوى فه‌رمانگه و ده‌زگاكانى وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى، به شێوه‌یه‌كى سه‌ركه‌وتووانه به‌دیوانى وه‌زاره‌ته‌وه به‌ستراونه‌ته‌وه و ئه‌مه‌ش له‌لایه‌ك ده‌بێته‌هۆى تۆكمه‌كردنى زیاترى سیسته‌مى پاراستنى كۆمه‌ڵایه‌تى، له‌لایه‌كى دیكه‌شه‌وه هه‌نگاوێكى ڕاست و جددى بۆ چاكسازى و به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى ده‌هاوێژرێت.
هه‌روەك سوپاسی حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانی بۆ كارى هاوبه‌شی هەریەك لە وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى و وه‌زاره‌تى پلاندانان و ئاژانسى USAID و تیمه‌كانی كرد كه توانییان پێكه‌وه كارێكى گرنگ و سه‌ركه‌وتوو ئه‌نجام بده‌ن و ده‌بێته نموونه‌یه‌كى باش بۆ جێگیركردن و به‌كارخستنى هه‌مان ئه‌م سیسته مه‌له‌چه‌ندین وه‌زاره‌ت و داموده‌زگاى دیكه‌ى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستاندا. ئەوەشی خستەڕوو كە حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له‌هه‌وڵى به‌رده‌وامدایه بۆ ئه‌وه‌ى له‌هه‌موو بوار و كه‌رته‌كاندا چاكسازى بكات و به‌سوود وه‌رگرتن له‌نوێترین ته‌كنه‌لۆژیا و ده‌وڵه‌مه‌نترین و سه‌ركه‌وتووترین ئه‌زموونه‌كان، سیسته‌مى كار و به‌ڕێوه‌بردنى كاروباره حكوومییه‌كان له‌ته‌واوى داموده‌زگاكانى خۆیدا ڕێكبخاته‌وه و لەم پرۆسەیەش بەردەوام دەبن.
لە بەردەوامی گوتارەكەیدا بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان باسی لە چاكسازی كرد و ئاماژەی بەوە دا كە له هه‌موو بواره‌كاندا چاكسازى ده‌كەن و ئیراده‌یه‌كى جددییان بۆ چاكسازى هه‌یه و ئەوان لەو بڕوایه‌دان چاكسازییه‌كى جددى و ڕاسته‌قینه و بۆ چاكسازى بكرێت، به پشوودرێژى و ئارامى و له‌سه‌رخۆ ده‌كرێت، به‌پلان و به‌رنامه ده‌كرێت و ده‌گاته ئه‌نجام، نه‌ك به‌كاردانه‌وه‌ى بێ به‌رنامه و به ڕێكارى خێرا و له‌ناكاوى بێسه‌روبه‌ر. جەختی لەوەش كردەوە كە چاكسازى پرۆسه‌یه‌كى ڕووت و ته‌نیاى دابڕاو نییه له‌كۆمه‌ڵێك چه‌مك و كارلێكى دیكه، به‌ڵكو پرۆسه‌یه‌كى فراوان و درێژخایه‌نه كه‌په‌یوه‌ندى به‌زۆر فاكتى تێكه‌ڵاو و جیاوه هه‌یه و ناكرێت به‌و جۆره ته‌ماشا بكرێت و لێكبدرێته‌وه كه ته‌نیا بریتییه له بڕیارێكى سه‌رۆك وه‌زیران، یان ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران، بۆ چاكسازیكردن، پرۆسه‌یه‌كه پلانى كورتخایه‌ن، مامناوه‌ندى و درێژخایه‌نى پێویستە وه‌ك ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ى ئێستا له‌وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى جێبه‌جێ كراوه.
هەروەها ئاشكرایكرد كە هه‌ڵنانى هه‌نگاوى پراكتیكى له‌پرۆسه‌ى چاكسازیدا، له كاتێكدا كه هه‌رێمى كوردستان له‌جه‌نگێكى سه‌ختى دژ به‌تیرۆر دایە و بە دۆخێكى سه‌ختى سیاسى، ئابوورى و داراییدا ده‌ڕوات، به‌ته‌نیا یه‌ك مانا ده‌به‌خشێت، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان سووره له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى چاكسازى ده‌كات و، بڕواى به‌وه هه‌یه كه چاكسازى یارمه‌تیده‌رێكى زۆر باش ده‌بێت بۆ چاره‌سه‌ركردنى زۆرێك له‌قه‌یرانه‌كان و دابینكردنى دادپه‌روه‌رى و پێشكه‌شكردنى باشترى خزمه‌تگوزارییه‌كان به هاووڵاتیانی بۆیە چاكسازى به‌شێكى گه‌وره‌ى به‌رنامه‌ى حكوومه‌ته و له‌ڕۆژى یه‌كه‌مى ده‌ستبه‌كاربوونى حكوومه‌ته‌وه، وه‌زیره به‌ڕێزه‌كان به دڵسۆزییه‌وه هه‌وڵه‌كانیان له‌م پێناوه‌دا به‌گه‌ڕ خستووه و زۆرێك له‌وانیش هه‌نگاوى باشیان ناوه. ئەوەشی بیرهێنایەوە كە له‌سه‌‌ره‌تاى ساڵى 2014 دواى ئه‌و كێشانه‌ى له‌گه‌ڵ به‌غدا هاتنه‌ئاراوه، بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى قه‌یرانى دارایى، حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ده‌ستى به‌هه‌ندێ هه‌نگاوى پراكتیكى كرد به‌مه‌به‌ستى كه‌مكردنه‌وه‌ى خه‌رجى و زیادكردنى داهات و هاووڵاتیانى كوردستان له‌داهاتوویه‌كدا كه‌زۆر دوور نییه، ئه‌نجامى زیاترى چاكسازییه‌كان ده‌بین.
لە كۆتاییدا دەسخۆشی لە وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى و وەزارەتی پلاندانانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و ڕێكخراوی USAID كرد بۆ سەرخستنی ئەم پرۆژەیە.
دواتر لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیی هاوبەشدا لەگەڵ بەڕێز وەزیری كار و كاروباری كۆمەڵایەتیدا، بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان دەربارەی كۆبوونەوە پێنج قۆڵییەكان بۆ چارەسەركردنی كێشە ناوخۆییەكانی هەرێمی كوردستان بە تایبەت پرۆژە یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان ئاماژەی بەوە كرد كە كۆبوونەوەكان بەردەوام دەبن و هەموو لایەنەكان خواستی ئەوەیان هەیە بگەنە ڕێككەوتنێك لەسەر ئەو پرسە و وەك پارتی دیموكراتی كوردستانیش دەخوازن كێشەكان لەڕێگەی گفتوگۆ و دیالۆگ و لێكگەیشتنەوە چارەسەر بكرێت و هەوڵەكانیشیان لەم پێناوەدا بەردەوام دەبێت. هیواشی خواست لە كۆبوونەوەی ڕۆژی 13ی ئەم مانگە بگەنە ئەنجامێك.
هەروەها دووپاتی كردەوە كە ئەو ڕەوشەی لە ناوچەكە بەگشتی هەیە بە تایبەت شەڕی دژی تیرۆستانی داعش و قەیرانی دارایی دەبوایە ببانە هۆكارێك لایەنەكان زووتر بگەیشتبانە رێككەوتن، بەڵام ئەوەی جێگەی دڵخۆشییە گفتوگۆ و كۆبوونەوەكان بەردەوامن.
لەبارەی پەیوەندییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ بەغدا، بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان دووپاتی كردەوە كە پەیوەندییەكان لەگەڵ بەغدا باشن و بەردەوامە و بەغدا سەرقاڵی ژمارەیەك لە كاروباری خۆیانن و ئەوانیش لە هەرێمی كوردستان سەرقاڵی ئەو كێشانەن كە پەیوەندیی بە هەرێمەوە هەیە و بۆ گفتوگۆی نێوان هەردوولاش گەر پێویست بێت، لە ئایندەدا سەردانی بەغدا دەكەن.
دەربارەی كۆبوونەوەكانی حكوومەت و چاكسازی كردن لە دەزگاكانی حكوومەتدا، بەڕێزیان جەختی لەوە كردەوە كە حكوومەت كۆدەبێتەوە و بەردەوام دەبێت لە كۆبوونەوەكانی. سەبارەت بە چاكسازییەكانیش ئاماژەی بەوە كرد هەر لە سەرەتای دامەزراندنی كابینەی حكوومەت هەموویان لەسەر ئەوە كۆك بوون چاكسازی بكەن و پرۆگرامی باشیشیان بۆ ئەم مەبەستە داناوە و هەموو وەزیرە بەڕێزەكانی كابینەی هەشتەم بە پەرۆشەوە هەنگاویان بەرەو چاكسازی ناوە، بەڵام ئەوەی ڕێگری لە چاكسازی كردووە بارودۆخی سیاسیی ئێستا هەرێمی كوردستانە و ئەمەش ئەوە ناگەیەنێت كە حكوومەت چاكسازی ناكات، بەڵكو بەردەوام دەبێت لەسەر هەوڵەكانی و بە ئەلكترۆنیكردنی تۆڕی پاراستنی كۆمەڵایەتیشی بە هەنگاوێك بەرەو چاكسازی لەقەڵەم دا.
سەبارەت بە چارەنووسی ئەو چوار هەزار كەسەی كە كادری حزبین و دوای هەڵوەشاندنەوەی ڕێكخراوە مەدەنییەكانی سڵێمانی بەسەر دەزگاكانی حكوومەتدا دابەش كرابوون و دواتر بە بڕیارێكی حكوومەت ئەو ڕێكارانە هەڵوەشێنرانەوە، بەڕێزیان دڵنیایی ئەوەی دا كە مووچەی ئەو چوار هەزار كەسە نافەوتێت، بەڵكو ئەوانە پێویستییان بە ڕێكخستنەوە هەیە چونكە ئەمری ئیداریان بۆ دامەزراندن نییە و ئەمانەش دەببێت چارەسەر بكرێن و ئاماژەی بەوە كرد ئامانجیان لەو بڕیارە بڕینی مووچەی هیچ كەسێك نەبووە، بەڵكو مەبەستیان ڕێكخستنەوەیانە.
دەربارەی ئەوەی كە حسابی هەرێمی كوردستان لە هالك بانكی توركی هیچ پارەیەكی تێدا نییە، بەڕێز سەرۆك وەزیران ئەوەی پشتڕاست كردەوە كە لەوانەیە حسابەكە هیچ پارەی تێدا نەبێت و ئەمەش شتێكی ئاساییە چونكە بە مەبەستی دابینكردنی مووچە پێشتر پارەكەیان ڕاستەوخۆ لە ئەورووپاوە بۆ هەرێمی كوردستان گواستۆتەوە، بەڵام دواتر هەرچەند نەوت بفرۆشرێت دەچێتە ئەو حسابەی لە هالك بانك هەیە و لەوێوە بۆ هەرێمی كوردستان دەگوازرێتەوە.
لە وەڵامی پرسیارێكدا سەبارەت بە كۆچی هاووڵاتیان بۆ دەرەوەی وڵات و هۆكار و چارەسەرییەكان، جەختی لەوە كردەوە كە كۆچی هاووڵاتیان بۆ دەرەوەی وڵات تەنیا لە هەرێمی كوردستانەوە نییە، بەڵكو لە هەموو ناوچەكەوەیە و هۆكارەكانیش زۆرن و ژمارەی كۆچبەرانی هەرێمی كوردستان بە بەراورد لەگەڵ وڵاتانی ناوچەكە زۆر كەمە و لەگەڵ ئەوەشدا حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە هەوڵی بەردەوامدایە بۆ دەستنیشانكردنی هۆكارەكان و دۆزینەوەی چارەسەر بە مەبەستی ڕێگریكردن لە شەپۆلی كۆچی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بۆ دەرەوەی وڵات.
ئەمە دەقی گوتاری بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستانە:
ئاماده‌بووانى به‌ڕێز،
میوانه‌خۆشه‌ویسته‌كان،
به‌یانیتان باش، هه‌موو لایه‌كتان به‌خێر بێن..
به‌خۆشحاڵییه‌وه ئه‌مڕۆ پێكه‌وه‌به‌شدارى له‌ڕێوڕه‌سمى ده‌سپێكردنى پڕۆژه‌یه‌كى گرنكدا ده‌كه‌ین، كه بۆ حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان زۆر به‌نرخه‌و، هه‌نگاوێكى دیكه‌ى حكوومه‌ته بۆ بنیاتنانى سیسته‌مێك، كه به‌شدارییه‌كى كاریگه‌ر له‌پرۆسه‌ى به‌رده‌وامى چاكسازى و ڕێكخستنه‌وه و به‌ره‌وپێشبردنى كارى حكوومه‌ت و سیسته‌مى كارگێڕى ده‌كات لە وڵاتی ئێمە.
هه‌روه‌ها ده‌بێته ئاسانكارییه‌كى گه‌وره بۆ به‌ڕێوه‌چوون و ڕاییكردنى كاروبارى هاووڵاتیان لە هەرێمی كوردستاندا، ئه‌مه بێجگه له‌وه‌ى ڕێگرێكى به‌هێزیش ده‌بێت له‌سوودوه‌رگرتنى ناشایسته و نابه‌جێ و فره‌مووچه‌یى له‌ناو سوودمه‌ندانى ئه‌م سیسته‌مه. به‌مه‌ش هه‌نگاوێكى باش به‌ره‌و جێگیركردنى زیاترى دادپه‌روه‌رى له‌پرسى مووچه و ده‌رماڵه و هاوكارییه داراییه‌كاندا، ده‌چینه پێشه‌وه.
ئه‌م پڕۆژه‌یه و بیرۆكه‌ى دانانى سیسته‌مێك بۆ به‌ئه‌له‌كترۆنیكردنى تۆڕى پاراستنى كۆمه‌ڵایه‌تى، پڕۆژه و بیرۆكه‌یه‌كى تازه‌ى حكوومه‌ت نییه، به‌ڵكو پێشتریش زۆربه‌ى پێداویستییه‌كانى ئه‌م پڕۆژه‌یه له‌لایه‌ن حكوومه‌ته‌وه دابین كرابوون، به‌ڵام ئه‌وه‌ى جێگه‌ى ده‌ستخۆشى و پێزانینه ئه‌وه‌یه كه به‌سوپاسه‌وه به‌ڕێز محه‌مه‌د هاودیانى وه‌زیرى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى، له‌گه‌ڵ یه‌كه‌م ده‌ستبه‌كاربوونى له‌كابینه‌ى هه‌شته‌مى حكوومه‌تدا، زۆر دڵسۆزانه و وه‌ك په‌رۆشییه‌ك بۆ هه‌نگاونان به‌ره‌و چاكسازى، پڕۆژه‌كه‌ى خسته‌ڕێ و به‌خۆشحاڵییه‌وه، ئه‌مڕۆش گه‌یاندییه قۆناغى جێبه‌جێكردن.
له‌سایه‌ى جێبه‌جێكردنى ئه‌م پڕۆژه‌یه‌دا، ئه‌مڕۆ ته‌واوى فه‌رمانگه و ده‌زگاكانى وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى، به‌شێوه‌یه‌كى سه‌ركه‌وتووانه به‌دیوانى وه‌زاره‌ته‌وه دە‌به‌سترێنەوە و له‌مه‌ودوا ته‌واوى كاره‌كانى ئه‌م وه‌زاره‌ته به‌شێوه‌یه‌كى ئاسان و زۆر ڕێكوپێك و، به‌پێى دوایین سیسته‌مه كارپێكراوه پێشكه‌وتووه‌كان به‌ڕێوه‌ده‌چن. ئه‌مه‌ش له‌لایه‌ك ده‌بێته هۆى تۆكمه‌كردنى زیاترى سیسته‌مى پاراستنى كۆمه‌ڵایه‌تى، له‌لایه‌كى دیكه‌شه‌وه هه‌نگاوێكى ڕاست و جددى یە بۆ چاكسازى و به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى لە وڵاتەكەمان.
هه‌ر لێرەوە ده‌مه‌وێ سوپاس و پێزانینى خۆم و حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بۆ كارى هاوبه‌ش و لێكگه‌یشتنى سێ لایه‌نی وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى و وه‌زاره‌تى پلاندانانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و لە سەرووی ئەمانەشەوە ئاژانسى USAID و تیمه‌كانیان پێشكه‌ش بكه‌م و، ده‌ستخۆشییان لێده‌كه‌م كه توانییان پێكه‌وه كارێكى گرنگ و سه‌ركه‌وتوو ئه‌نجام بده‌ن. كارێك كه ده‌بێته نموونه‌یه‌كى باش بۆ جێگیركردن و به‌كارخستنى هه‌مان ئه‌م سیسته‌مه له‌چه‌ندین وه‌زاره‌ت و داموده‌زگاى دیكه‌ى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستاندا.
به‌ڕێزان ..
حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له‌هه‌وڵى به‌رده‌وامدایه بۆ ئه‌وه‌ى له‌هه‌موو بوار و كه‌رته‌كاندا چاكسازى بكات و، به‌هێنان و دانانى سیسته‌مى تازه‌ى سه‌رده‌میانه و زیره‌ك، هه‌روه‌ها به‌سوودوه‌رگرتن له‌نوێترین ته‌كنه‌لۆژیا و ده‌وڵه‌مه‌نترین و سه‌ركه‌وتووترین ئه‌زموونه‌كان، سیسته‌مى كار و به‌ڕێوه‌بردنى كاروباری حكوومییه‌كان له‌ته‌واوى داموده‌زگاكانى خۆیدا ڕێكبخاته‌وه‌و، به‌م شێوه‌یه هه‌نگاو به‌هه‌نگاو، سیسته‌مى كارگێڕى و خزمه‌تگوزارى، ڕێكوپێك و تۆكمه‌بكات و به‌پێى ستاندارده جیهانییه‌كانى سه‌رده‌م بیخاته خزمه‌تى هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستانەوە.
به‌ڵێ، هه‌نگاو به‌هه‌نگاو و به‌پێى واقیع و زه‌مینه و تواناكان، له‌هه‌موو بواره‌كاندا چاكسازى ده‌كه‌ین و ئیراده‌یه‌كى جددیمان بۆ چاكسازى هه‌یه و له‌م پرۆسه‌یه به‌رده‌وامین. بۆیه ده‌ڵێن هه‌نگاو به‌هه‌نگاو، چونكه له‌و بڕوایه‌داین كه چاكسازییه‌كى جددى و ڕاسته‌قینه، چاكسازییه‌ك كه‌به‌ڕاستى بۆ چاكسازى بكرێت، به پشوودرێژى و به‌ئارامى و له‌سه‌رخۆ ده‌كرێت، به‌پلان و به‌رنامه ده‌كرێت و ده‌گاته ئه‌نجام، نه‌ك به‌كاردانه‌وه‌ى بێ به‌رنامه و به‌ڕێكارى خێرا و له‌ناكاوى بێسه‌روبه‌ر.
چاكسازى پرۆسه‌یه‌كى ڕووت و ته‌نیاى دابڕاو نییه له كۆمه‌ڵێك چه‌مك و كارلێكى دیكه، به‌ڵكو پرۆسه‌یه‌كى فراوان و درێژخایه‌نه كه په‌یوه‌ندى به‌زۆر فاكتى تێكه‌ڵاو و جیاوه هه‌یه و ناكرێت به‌و جۆره ته‌ماشا بكرێت و لێكبدرێته‌وه كه ته‌نیا بریتییه له‌بڕیارێكى سه‌رۆك وه‌زیران، یان ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران، بۆ چاكسازیكردن!.
بۆیه ئه‌م پرۆسه‌یه ئه‌وه‌نده ئاسان و ساده نییه وه‌ك ئه‌وه‌ى له وتارێكى ڕۆژنامه‌وانیدا ده‌یخوێنینه‌وه، یان له‌دیدارێكى ته‌له‌ڤزۆنیدا ده‌یبینن. پرۆسه‌یه‌كه ئیراده‌یه‌كى جددیى جێبه‌جێكردنى ده‌وێت، كه پێویستى به‌سه‌بر و ئارامى و به‌رگه‌گرتن و به‌دواداچوون هه‌یه تا ئه‌نجامى چاوه‌ڕوانكراو بداته ده‌سته‌وه!. پرۆسه‌یه‌كه، كه پلانى كورتخایه‌ن، مامناوه‌ندى و درێژخایه‌نى ده‌وێت. وه‌ك ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ى ئێستا له‌وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى جێبه‌جێ كراوه، كه له‌داهاتوویه‌كى نزیكدا كاریگه‌رى و شوێنه‌وارى ئه‌رێنیى پڕۆژه‌كه بۆ چاكسازى و دابینكردنى دادپه‌روه‌رى له‌سوودمه‌ندانى مووچه‌ى پاراستنى كۆمه‌ڵایه‌تى و كه‌مئه‌نداماندا، دابین ده‌كات.
به‌ڕێزان..
هه‌ڵنانى هه‌نگاوى پراكتیكى له‌پرۆسه‌ى چاكسازیدا، له‌كاتێكدا كه‌هه‌رێمى كوردستان له‌جه‌نگێكى سه‌ختى دژ به‌تیرۆردایه، له‌كاتێكدا كوردستان به‌دۆخێكى سه‌ختى سیاسى، ئابوورى و داراییدا ده‌ڕوات و دۆخه‌كه كاریگه‌رى له‌ته‌واوى كه‌رت و جومگه‌كانى ژیان كردووه، به‌ته‌نیا یه‌ك مانا ده‌به‌خشێت، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان سووره له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى چاكسازى ده‌كات و، بڕواى به‌وه هه‌یه كه چاكسازى یارمه‌تیده‌رێكى زۆر باش ده‌بێت بۆ چاره‌سه‌ركردنى زۆرێك له‌قه‌یرانه‌كان و دابینكردنى دادپه‌روه‌رى و پێشكه‌شكردنى باشترین خزمه‌تگوزارییه‌كان به‌هاووڵاتیان.
چاكسازى به‌شێكى گه‌وره‌ى به‌رنامه‌ى حكوومه‌ته و له‌ڕۆژى یه‌كه‌مى ده‌ستبه‌كاربوونى حكوومه‌ته‌وه، وه‌زیره به‌ڕێزه‌كان به‌دڵسۆزییه‌وه هه‌وڵه‌كانیان له‌م پێناوه‌دا به‌گه‌ڕ خستووه و زۆرێك له‌وانیش هه‌نگاوى باشیان ناوه. هه‌روه‌ك له‌سه‌‌ره‌تاى ساڵى 2014 دواى ئه‌و كێشانه‌ى له‌گه‌ڵ به‌غدا هاتنه ئاراوه، بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى قه‌یرانى دارایى، حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ده‌ستى به‌هه‌ندێ هه‌نگاوى پراكتیكى كرد به‌مه‌به‌ستى كه‌مكردنه‌وه‌ى خه‌رجى و زیادكردنى داهات و چه‌ندین هه‌نگاوى دیكه‌ى له‌و جۆره‌ش. دڵنیام هاووڵاتیانى كوردستان له‌داهاتوویه‌كدا كه زۆر دوور نییه، به‌ره ـ به‌ره ئه‌نجامى زیاترى چاكسازییه‌كان ده‌بین.
هه‌روه‌ها ده‌مه‌وێ دووپاتى بكه‌مه‌وه، كه‌ئه‌م هه‌نگاوه‌ى ئه‌مڕۆى وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى، یه‌كێكه له هه‌نگاوه سه‌ره‌تاییه‌كانى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بۆ چاكسازى و، له‌قۆناغه‌كانى داهاتوودا حكوومه‌تى هه‌رێم له‌م پێناوه‌دا چه‌ندین هه‌نگاوى گه‌وره‌تر و فروانتر لەلایەن وەزارەتەكانەوە ڕاده‌گه‌یه‌نرێت.
دووباره ده‌ستخۆشى له‌وه‌زاره‌تى كار و كاروبارى كۆمه‌ڵایه‌تى و جه‌نابى وه‌زیر ده‌كه‌م، هیواى سه‌ركه‌وتینان بۆ ده‌خوازم. دیسانەوە سوپاسی ڕێكخراوی USAID دەكەم كە ئەوان زۆر بە پەرۆشەوە یارمەتیدەر بوون بۆئەوەی ئەم پڕۆژەیە سەركەوتن بەدەست بهێنێت. سوپاسی وەزارەتی پلاندانانیش دەكەم بۆ پێشكەشكردنی ئەو هاوكارییانەی كە ئەمڕۆ بوون بەهۆی ئەوەی ئەم پڕۆژەیە دەستپێبكرێت و هیوای سەركەوتنتان بۆ دەخوازم.
زۆر بەخێربێن سەرچاوان.
"نازم ده‌باغ" نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له تاران له وتووێژ له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی "ئيعتماد" گوتی: رێگای سه‌ربازی چه‌ندین ساڵه که بێ ئاکام بووه‌و پ.کا.کا و کورده‌کانی تورکیا درێژه‌یان به ژیانی خۆیان داوه.
بارودۆخی کورده‌کانی تورکیا رۆژ له دوای رۆژ دژوارتر ده‌بێت، شه‌ڕ شاره کوردییه‌کانی تورکیای گرتۆته‌وه و هاتوچۆی خه‌ڵک بۆ بڕێک شار ئه‌سته‌مه. به پێی راپۆرته‌کان به‌شێک له دانیشتووانی شاره کوردییه‌کانی تورکیا به هۆی زیادکردنی بوردومانی فڕۆكه‌کانی تورکیا بۆ سه‌ر ئه‌م ناوچانه به‌ره‌و شاره‌کانی دیکه‌ی ئه‌م وڵاته کۆچیان کردووه. له لایه‌کی دیکه‌وه پێناچێت حکومه‌تی تورکیا بیه‌وێت هێرشه‌کان که‌م بکاته‌وه یان بیه‌وێت له رێگای دانوستانهوه ئه‌م قیرانه له‌گه‌ڵ پ.کا.کا چاره‌سه‌ر بکات. "نازم ده‌باغ" نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له ئێران هاوڕایه له‌گه‌ڵ ئه‌م بۆچوونه‌دا و له وتووێژ له‌گه‌ڵ "ئيعتماد" ده‌ڵێت: پێی وایه بارودۆخ بۆ کورده‌کان له تورکیا دژوارتریش ده‌بێت.
ڕای ئێوه له‌سه‌ر راوه‌دوونانی نێوان کورده‌کانی تورکیا و سوپای ئه‌و وڵاته چیه؟
به‌داخه‌وه حکومه‌تی تورکیا له‌جیاتی ئهوهی به‌دوای هێمنی و رێگاچاره‌ی ئاشتیانه له‌گه‌ڵ کورده‌کانی تورکیادا بێت چالاکی سه‌ربازی خۆی دژی کورده‌کانی تورکیا یه‌کجار به‌رزکردۆته‌وه‌و گوشاره‌کانی بۆ سه‌ر خه‌ڵک زیاد کردووه. هه‌رچه‌ن خه‌ڵکی کوردی تورکیا و رێکخراوه سیاسییه کوردییه‌کان و لایه‌نگرانیان ده‌یانه‌وێت ئابڵۆقه‌ی دژی کورده‌کان له‌م وڵاته هه‌ڵگرن به‌ڵام به‌داخه‌وه ده‌بینین که خه‌ڵک له‌م نێوانه‌دا ئاواره‌و بێ‌به‌ش ده‌بن و ئه‌م هێرشانه جگه له‌مانه بریندارێکی زۆری لێکه‌وتووه‌ته‌وه که رێگای چاره‌سه‌ر و ده‌رمانی پێویستیشیان نییه.
ئایا ئه‌نقه‌ره گوشاری سه‌ر کورده‌کان که‌م ده‌کاته‌وه؟
به‌ڕای من حکومه‌ت گوشاره‌کان زیاد ده‌کات و ئهوهی ده‌ستی پێکردووه به ئاسانی کۆتایی پێ ناهێنێت. به‌ڕای من حزبی داد و گه‌شه‌پێدان بارودۆخێکی قه‌یرانئاوی له تورکیا دروست کردووه تاوه‌کو بتوانێت له‌م رێگایه‌وه درێژه به ده‌سه‌ڵاتی خۆی بدات چونکه هه‌‌ڵبژاردن له تورکیا نزیکه‌و ئه‌م حزبه هیواداره تاوه‌کو له‌م رێگایه‌وه ده‌نگه‌کانی زیاد بکات.
حکومه‌تی تورکیا ئایا ده‌توانێت له رێگای سه‌ربازییه‌وه به‌سه‌ر کورده‌کانی تورکیا و پ.کا.کا زاڵ بێت؟
ئه‌م بابه‌ته چه‌ندین و چه‌ندین جار له چه‌ندین ساڵدا ئه‌زموون کراوه. رێگای سه‌ربازی چه‌ندین ساڵه که بێ ئاکام بووه‌و پ.کا.کا و کورده‌کانی تورکیا درێژه‌یان به ژیانی خۆیان داوه. هه‌م حکومه‌تی هه‌رێمی فیدراڵی عێراق و هه‌م وڵاتانی جیهان له یه‌کێتی ئه‌وروپا به‌دوای ئه‌وه‌وه‌ن تاوه‌کو هه‌ردوولا له رێگای دانوستانهوه کێشه‌کانیان کۆتایی پێ بێنن. حکومه‌تی تورکیا به درێژایی ساڵانی رابردوو له‌گه‌ڵیان دانوستانی کرد و هه‌رچه‌ند گه‌یشتنه پرۆسه‌یه‌کی ئاشتی به‌ڵام دیسان حکومه‌ت هێرشه‌کانی بۆ سه‌ر کورده‌کانی ده‌ست پێکرد.
ئه‌حمه‌د داوود ئۆغلو، سه‌رۆک وه‌زیرانی تورکیا رایگه‌یاند که ده‌یه‌وێت پ.کا.کا له‌نێو ببات، ئایا توانای ئه‌مه‌یان هه‌یه؟
له‌بیرمه کاتێک که رژێم و سیستمی کۆن له عێراقدا له‌سه‌ر کاربوو، له‌م جۆره وتانه زۆر ده‌درا و ئێستاش ئه‌م جۆره وتانه‌ی ئاغای ئۆغلو من وه‌بیری وته‌کانی به‌رپرسانی رژێمی کۆنی عێراق ده‌خاته‌وه که له کرده‌وه‌دا هیچ ئاکامێکی نه‌بوو.
چاوه‌ڕوانی ئێوه له پرۆسه‌ی هه‌‌ڵبژاردنی داهاتووی تورکیا چیه، پێتان وایه له‌م بارودۆخه‌دا ده‌نگی کورده‌کان که‌م ده‌بێته‌وه یان زیاد ده‌کات؟
دیاره که له هه‌ڵبژاردنه‌کانی داهاتوودا له‌و ناوچانه که کورده‌کان هه‌ن ده‌نگی کورد زیاتر له رابردوو ده‌بێت. له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ژماره‌یه‌کی زیاتر له کورده‌کان به‌شدار ده‌بن.
رۆژنامه‌ی ئيعتماد، به‌شی "وتووێژی رۆژ"، شه‌مه 21ی مانگی ڕه‌زبه‌ری 1394، ساڵی سێزده‌یه‌م، ژماره 3340، لاپه‌ره‌ی 6.
"نازم عومەر" بە ئاوێنەی راگەیاند: ئامانجی ئێران ئەوەیە لە ڕووی ئاسایشەوە هەرێمی كوردستان سەقامگیر بێت، چونكە هەر نائارامییەك لە كوردستان دروستببێت، كاریگەری لەسەر ئێران دەبێت.
نوێنه‌ری حكوومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له تاران ئاماژه به‌وه‌ده‌كات كه ئێران و ئه‌مه‌ریكا له عێراق و كوردستانیشدا نه‌ك هه‌ر ململانێ، به‌ڵكوو شه‌ڕیشیانه، ئه‌و ده‌ڵێت: "نازانم ده‌ستشكانه‌وه‌ی ماكگۆرك و قاسم سلێمانی سه‌باره‌ت به پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم به‌كوێ ده‌گات؟"
تایبه‌ت به ئاوێنه: نوێنه‌ری حكوومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له تاران "نازم عومه‌ر" به ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه كۆماری ئیسلامی ئێران تا ئێستا به فه‌رمی هه‌ڵوێستی خۆی سه‌باره‌ت به پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم رانه‌گه‌یاندوه.
ئه‌و وتی: "ئێران خوازیاره لایه‌نه كوردییه‌كان خۆیان كێشه‌كانی خۆیان به سازان چاره‌سه‌ر بكه‌ن و بگه‌نه رێككه‌وتن. ئامانجی ئێران ئه‌وه‌یه له ڕووی ئاسایشه‌وه هه‌رێمی كوردستان سه‌قامگیر بێت، چونكه هه‌ر نائارامییه‌ك له كوردستان دروست ببێت، كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئێران ده‌بێت".
وتیشی: "هه‌ستده‌كه‌م ئێران و ئه‌مه‌ریكا سه‌باره‌ت به پرسی سه‌رۆكایه‌تی هاوهه‌ڵوێستن و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان پرسه‌كه به سازان چاره‌سه‌ر بكرێت، چونكه په‌رتبونی كورد له‌م كاته‌دا كاریگه‌ری خراپی له‌سه‌ر شه‌ڕی دژ به داعش ده‌بێت".
ده‌رباره‌ی ئهوهی كه پێده‌چێت ماكگۆرك له ناوچه‌ی ژێرده‌سه‌ڵاتی پارتیدا له قاسم سلێمانی ده‌سه‌ڵاتدارترو به‌هێزتر بێت، "نازم عومه‌ر" وتی": "قاسمی سلێمانی و بریت ماكگۆرك هه‌ر دووكیان ده‌سه‌ڵاتیان له عێراق و سه‌رجه‌م كوردستانیشدا هه‌یه و به‌هێزیشن، من نامه‌وێ بچمه ورده‌كارییه‌كانیه‌وه، هه‌روه‌ك چۆن ئه‌مه‌ریكا كاریگه‌ریی له هه‌رێمی كوردستان و له‌سه‌ر پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌یه، ئێرانیش به‌هه‌مانشێوه كاریگه‌ریی و ده‌سه‌ڵاتی هه‌یه".
ئه‌مه له‌كاتێكدایه كه وه‌فدێكی كۆماری ئیسلامی ئێران له دوێنێوه له هه‌رێمی كوردستانه و به‌مه‌به‌ستی لێنزیكخستنه‌وه‌ی لایه‌نه‌كان سه‌باره‌ت به پرسی سه‌رۆكایه‌تی، له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی پێنج لایه‌نه‌كه كۆده‌بنه‌وه.
مەنسوور جیھانی ـ فیلمی سینەمایی "چیرۆکی ئەوینداریی" سەبارەت بە ھەڵەبجە و بە ڕۆڵ بینینی "شوان عەتووف" بەشداری لە فیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی "مۆنتڕاڵ" لە کەنەدا دەکات.
فیلمی سینەمایی "حکایت عاشقی" واتە "چیرۆکی ئەوینداریی" A Tale of Love لە دەرھێنانی سینەماکاری کورد "ئەحمەد ڕەمەزانزادە" و لە بەرھەمھێنانی سینەماکاری ناوداری لوڕ "مەسعوود جەعفەری جەوزانی" سەبارەت بە کارەساتی دڵتەزێنی بۆردوومانی کیمیابارانی شاری ھەڵەبجە و بە ڕۆڵ بینینی ئەکتەری ناوداری کورد "شوان عەتووف" و ئەکتەری ناوداری سینەمای ئێران "بەھرام ڕادان" لە یەکەمین بەشداریی نێونەتەوەیی خۆیدا لە بەشی "تەرکیز لەسەر سینەمای ھەڵبژاردەی جیھان" Focus on World Cinema لە میانەی سی و نۆیەمین خولی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی "مۆنتڕاڵ" Montreal لە وڵاتی کەنەدا نمایش دەکرێت.
لە یەکەمین فیلمی بڵندیی سینەماکاری بیجاڕیی "ئەحمەد ڕەمەزانزادە"دا چەندین ئەکتەری ناوداری کورد و ئێرانی ڕۆڵیان بینیوە، لەوانە: "شوان عەتووف" لە ھەرێمی کوردستان، ئەکتەری ناوداری ئێرانی "بەھرام ڕادان"، ئەکتەر، شانۆنامەنووس و دەرھێنەری بەئەزموونی شانۆی کوردستان و ئێران دکتۆر "قەتبەدین سادقی"، ئەکتەری بەئەزموونی کرماشانی "بەھمەن زەڕین پوور"، ئەکتەری لاوی سنەیی خاتوو "شیلان ڕەحمانی"، ئەکتەری کورد "پەیام عەلەوی"، خانمە ئەکتەری منداڵی کوردستان "کیمیا مورادیان" و چەندین ئەکتەری دیکە.
بەشی "تەرکیز لەسەر سینەمای ھەڵبژاردەی جیھان" گرینگترین بەشی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی "مۆنتڕاڵ" دوای بەشی سەرەکیی "پێشبڕکێی نێودەوڵەتی" دێتە ئەژمار کە تیایدا فیلمە گرینگەکانی سینەمای جیھان نمایش دەکرێن.
فیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی "مۆنتڕاڵ" بە نمایشی زیاتر لە ٤٠٠ فیلم لە سینەماکارانی ٨٠وڵاتی جیھان لە چەندین بەشی پێشبڕکێی و دەرەوەی پێشبڕکێی، لەوانە: بەشی "پێشبڕکێی نێودەوڵەتی"، بەشی "پێشبڕکێی فیلمە یەکەمەکان"، بەشی "تەرکیز لەسەر سینەمای ھەڵبژاردەی جیھان"، بەشی "بەھرەمەندە نوێیەکان"، بەشی "دیکۆمێنتەکانی جیھان"، بەشی "سینەمای چین"، بەشی "سینەمای کلاسیک"، بەشی "فیلمە خوێندکارییەکان"، بەشی "سینەما لە سێبەریی ئەستێرەکاندا"، بەشی "سینەمای ئێمە" و چەندین بەشی دیکە لە ڕۆژانی ٢٧ ئاب / ئۆگۆست تا ٧ ئەیلوول / سێپتەمبەری ٢٠١٥ لە شاری مۆنتڕاڵ لە وڵاتی کەنەدا بەڕێوەدەچێت.
فیلمی "چیرۆکی ئەوینداریی" کە لە لایەن ناوەندیی سینەمایی فاڕابی ئێران لە ئاستی جیھاندا بڵاودەکرێتەوە لە یەکەمین نمایشی خۆیدا لە بەشی پێشبڕکێی "سەودای سیمورغ" لە سی و سێیەمین خولی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی فەجر لە تاران چووە سەر پەردەی سینەماکان و لە لایەن ئەندامانی لێژنەی دادوەرانی ئەم فیستیڤاڵەوە لەوحەی فەخری باشترین ئەکتەری تەواوکەری پیاو بە "بەھمەن زەڕین پوور" ئەکتەری پێشەنگی کرماشانی ئەم فیلمە بەخشرا.
ستافی ئامادەکردنی فیلمی سینەمایی "چیرۆکی ئەوینداریی" بریتین لە:
دەرھێنەر:ئەحمەد ڕەمەزانزادە، بەرھەمھێنەر:مەسعوود جەعفەری جەوزانی ـ بە ھاوبەشی ناوەندیی سینەمایی فاڕابی ئێران، نووسەرانی سیناریۆ بە ھاوبەشی: ئەحمەد ڕەمەزانزادە و مەسعوود جەعفەری جەوزانی، بەڕێوەبەری وێنەگرتن: محەمەد ئالادپووش، بەرپرسی بەرھەم: ئازیتا مۆوگویی، مۆنتاژ: نیما جەعفەری جەوزانی، بەڕێوەبەری ھونەریی سەحنە: موشکین مێھرگان، دەنگھەڵگر: ئیرەج شەھرزادی، دیزاینی میکیاژ: مەجید ئەسکەندەری، یاریدەدەری یەکەمی دەرھێنەر و بەرپرسی بەرنامەداڕێژی: ئاڕش سەجادی حوسەینی، دیمەنە تایبەتە مەیدانییەکان: موحسین رووزبەھانی، دیمەنە تایبەتە کۆمپیووتەرییەکان: ئەمیرڕەزا موعتەمیدی، موزیک: ئەڕەشک ڕەفیعی، فۆتۆگرافەر: عەلی نیک ڕەفتار، سەرپەرەستیی بەرھەم: پێژمان ھادەوی، بەڕێوەبەرایەتیی ڕاگەیاندنیی گشتیی: مەنسوور جیھانی و مەنووچێھر جیھانی، ڕاوێژکاریی دیمەنەکانی ھەڵەبجە: ئەحمەد ناتیقی و هه‌روه‌ها چەندین کەسی دیکە.
ئەکتەرەکانی ئەم فیلمە کوردییەش بریتین لە: شوان عەتووف، بەھرام ڕادان، قەتبەدین سادقی، بەھمەن زەڕین پوور، شیلان ڕەحمانی، پەیام عەلەوی، کیمیا مورادیان، محەمە بەکتاش، نەرگس ئەمینی، حوسێن ئیعتماد و چەندین ئەکتەری دیکە.
نیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ هه‌ینى 4.9.2015، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، له په‌یوه‌ندییه‌كى ته‌له‌فۆنیدا له‌گه‌ڵ به‌ڕێز عه‌بدوڵڵا كوردى، باوكى ئالانى جوانه‌مه‌رگ، كه دیمه‌نى مه‌رگه كاره‌ساتاوییه‌كه‌ى جیهانى هه‌ژاند، پرسه و سه‌ره‌خۆشى له خۆى خانه‌واده و كه‌سوكارى كرد و وێڕاى ده‌ربڕینى هاوخه‌مى، هاوسۆزى و هاوده‌ردیى خۆى بۆ له‌ده‌ستدانى هه‌ردوو منداڵه‌كه‌ى "ئالان و غالب" و هاوسه‌ره‌كه‌ى "ڕه‌یحان شتۆ"، هیواى خواست خواى گه‌وره دڵنه‌وایى و سه‌بوورى بداته‌وه. هه‌روه‌ها هاوخه‌میى خۆى بۆ خانه‌واده و كه‌سوكارى هه‌موو كۆچبه‌رانه‌ى ڕۆژاواى كوردستان ده‌ربڕى، كه له ڕێگه‌ى كۆچبه‌ریدا گیانیان له‌ده‌ست داوه.
له به‌رامبه‌ردا باوكى ئالان ـ ى جوانه‌مه‌رگ، سوپاس و پێزانینى خۆى بۆ ئه‌و به‌سه‌ركردنه‌وه‌یه و هاوبه‌شیى به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى له خه‌م و به‌شداریكردنى له پرسه‌كه‌یاندا ده‌ربڕى و گوتى: هاوبه‌شى و به‌شداریتان له خه‌م و پرسه‌كه‌ماندا، مایه‌ى دڵنه‌وایى و سه‌بوورییه‌كى گه‌وره‌یه بۆ خۆم و خانه‌واده‌كه‌م. هه‌روه‌ها دووباره سوپاس و پێزانینى خۆى و خانه‌واده و كه‌سوكارى بۆ ئه‌م به‌سه‌ركردنه‌وه‌یه‌ى به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران ده‌ربڕى.
"تۆماس گلۆزۆ" ڕاوێژکاری باڵیۆزخانەی فەڕەنسا لە ئێران له‌گه‌ڵ دکتۆر "محه‌مه‌د سه‌دیق ئه‌حمه‌د" (جگەرخوێن) جێگری نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران دیداری کرد.
"تۆماس گلۆزۆ" ڕاوێژکاری باڵیۆزخانەی فەڕەنسا لە تاران، سەرلەبەیانی ڕۆژی سێشەمە رێکەوتی (١/٩/٢٠١٥) سەردانی نووسینگەی نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی کرد و لە لایەن دکتۆر "محه‌مه‌د سه‌دیق ئه‌حمه‌د" (جگەرخوێن) جێگری نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران و دکتۆر "ڕەمەزان فەخرەدین" ئەندامی نووسینگەی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێم و "عه‌لا غوڵام عه‌لی" کارمەندی نووسینگەی نوێنەرایەتی پێشوازیی لێکرا.
"تۆماس گلۆزۆ" بە مەبەستی ناساندنی خۆی سەردانی نووسینگەی نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی کرد و باسی لەوە کرد کە سەقامگیریی سیاسی لە کوردستان بۆیان گرنگە و گرنگترین شت بۆ فەڕەنسا ڕوبەڕووبوونەوەی داعشە.
ڕاوێژکاری باڵیۆزخانەی فەڕەنسا هەروەها پرسیاری پرسی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستانی کرد و وتی بە لای فەڕەنساوە گرنگە کە کوردستان حکوومەت و سەرۆکێکی بەهێزی هەبێت.
"تۆماس گلۆزۆ" ڕێز و سوپاسی تایبه‌تی هەبوو بۆ سەرۆکی هەرێمی کوردستان و هەروەها ستایشی زۆری هێزی پێشمەرگەی کوردستانی کرد لە ڕوبەڕووبوونەوەی تێرۆریستان و وتی فەڕەنسا وەکو دۆستی کورد بەردەوام دەبێت لە پشتیوانی کردنی کوردستان و هیوادارین سەقامگیری ئەمنی و سیاسی کوردستان بەردەوام بێت .
جێگری نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران خۆشحاڵی خۆی دەربڕی بۆ سەردانی "تۆماس گلۆزۆ" بۆ نووسینگەی نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و سوپاسی هەڵوێست و هاوکارییەکانی حکوومەت و گەلی فەڕەنسای کرد بۆ گەلی کوردستان و پێشمەرگە.
دکتۆر "جگەرخوێن" هەروەها هەڵوێستی فەرمی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستاند بۆ ڕاوێژکاری باڵیۆزخانەی فەڕەنسا باس کرد و وتی پرسی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان چارەسەر کراوە بەڵام ئەمە پرۆسەیەکی دیموکراتیکە و هیوادارین لە چەند رۆژی داهاتوودا هەموو پارتە سیاسییەکان بگەنە ئەنجامێکی هاوبەش و ڕێکەوتنێکی هەمە لایەنە لەسەر پرسە گرنگ و چارەنووس سازەکان.
نازم دەباغ" نوێنەری ھەرێمی کوردستان لە تاران لە وتووێژ لەگەڵ "ئیلنا" رایگەیاند: بەرگری کۆبانێ جۆریک لە ترسی لای داعش دروست کرد و لە ئێستاشدا بەرگری کوردەکان لە عێراق و تەنانەت لە کۆبانێ گەیشتووەتە لوتکە.
"نازم عومەر دەباغ" نوێنەری ھەرێمی کوردستانی عێراق لە کۆماری ئیسلامی ئێران لە وتووێژ لەگەڵ پەیامنێری ئاژانسی "ئیلنا" بە لێکدانەوەی جوگرافیای سیاسی و ھەرێمایەتی کوردەکان لە ناوچەی رۆژھەڵاتی ناوین رایگەیاند: راستە کە کوردستان وڵات نەبووە بەڵام جوگرافیایەکی یەکگرتوو بووە کە بارودۆخی زەمەنیی، مێژوویی، رووداوەکان و شەڕەکانی نێوان ئیمپراتۆری ئێران و ئیمپراتۆری عوسمانی، بوونە ھۆی ئەوە کە خاک و بەشێک لەم نیشتمانە لێک جیابکرێنەوە، ئەم بابەتە بووە ھۆی ئەوە تاوەکو نیشتمانی کوردستان ببێتە دوو بەش، واتا بەشێک لە ئیمپراتۆری عوسمانی و بەشێکی دیکەشی لە ئیمپراتۆری ئێران یان ھەمان ئیمپراتۆری عەباسی‌دا بگرسێتەوە. دوای شەڕی یەکەمی جیھانیی، دیسان دابەشکردنێکی دیکە ھاتە ئاراوە کە بەشێکی خرایە سەر سوریا و لە تورکیا دابڕا و بەشێکی دیکەشی خرایە سەر عێراق کە لە راستیدا ئەم بەشانە لە ئێران و تورکیا جیاکرانەوە. کەواتە ئەم شتانە کە باسمان کرد راستییەکی جوگرافیای کوردییە و بە جۆرێک کوردەکان لەم جوگرافیایەدا گیرساونەتەوە.
ئەو لە درێژەدا وتی: بە درێژایی مێژووی عێراقی نوێ، کوردەکان خەباتیان کردووە و بە ھۆی ئەو زوڵم و چەوسانەوەی بەسەریاندا ھاتووە، نەیانتوانیوە لە بوارەکانی سیاسی و کۆمەڵایەتی حکومەتی ناوەندی عیراقدا ئامادە بن، بە جۆرێک کە دوای رووخانی سەدام و شەڕی کەنداوی فارس، ناوچەیەکی سەربەخۆ بۆ کوردەکان ھاتە ئاراوە، بە پێی بیروبڕوای خۆمان و ھەروەھا بە پێی بارودۆخی کاتی و بابەتی، لەو کاتەوە تا ئێستا و بە رای من بۆ داھاتووش، ئەم بارودۆخە بەردەوام دەبێت و کوردەکان دیسان لەگەڵ عێراقی نوێدا یەکیان گرتەوەو لە چوارچێوەی دەستووری عێراقدا قبووڵمان کرد کە ھەرێمێکی فیدراڵی لە چوارچێوەی عێراقێکی فیدراڵیزم بین. بەداخەوە شتێک بەناوی داعش لە عێراقدا ھاتە ئاراوە و راستی کوردەکان و پێشمەرگە زیاتر خۆی نیشاندا. بە شێوەیەک کە ئەوان بەرگری لە ناوچەکانی خۆیان دەکەن و دژی تیرۆر چالاکن و دەبێت ئەم راستییە قبووڵ بکەین کە ئێستا تەنھا ھێزی بەھێز لە عێراق و ناوچەکە کە دژی داعش شەڕ دەکات، کوردەکانن. راستە کە یارمەتی و ھاوکاری بڕێک لە وڵاتان و بە تایبەت دۆستانی نزیکمان وەکو ئێران بە پێشمەرگە گەیشتووە بەڵام ئەگەر ھێزی چالاکی پێشمەرگە و خەڵکی ھەرێمی کوردستان نەبوایا ئەم سەرکەوتنانە بەدەست نەدەھات. لەوانەیە دەیان چەک و تەکنەلۆژیای دیکە بە ھێزە سەربازییەکانی عێراق درابێت، بەڵام ئاکامی شەڕی ئەوان لەگەڵ داعش چی بووە؟
دەباغ بە ئاماژە بە وتەکانی ئەم دواییەی سەرۆکی پێشووی فەرماندەیی سوپای ئەمریکا وتی: بابەتێکی دیکە یان روونتر رەھەندی دووەمی ئەم بابەتە ئەوەیە کە لە سێ‌یا یەکی خاکی عێراق لە دەستی داعشدایە، کە خەڵکی ئەو ناوچانە کورد و شیعە نین بەڵکوو سوننەن. لێرە ئەو راستییەمان بۆ دەردەکەوێت کە وەکو زۆرینەی رەھا، لە عێراقدا ھەم ناوچەی کوردی، ھەم ناوچەی سوننەو ھەم ناوچەی شیعەکان بە روونی دیاریکراوە، دەبێت بلێێن لەم ناوچانەدا، ھەموو خەڵکێک لە کورد، سوننە و ئەوانی دیکە بوونیان ھەیە و وەکو زۆرینەی رەھا لەم ناوچانەدا ھەم کوردی شیعە ھەیە، ھەم عەرەبی سوننە و ھەم عەرەبی شیعە. بەڵام لە ناوچەی سوننەکان، ھێز لە دەستی داعشدایە و لە ناوچەکانی دیکەی عێراقدا ھێز لە دەستی شیعەکاندایە و ئێستا ئەگەر ورد ببینەوە دەبینین کە عێراق بووە بە سێ بەشەوە و ئەوەی کە بەرپرسی پێشووی فەرماندەیی سوپای ئەمریکا باس لە دابەشبوون دەکات، لە راستیدا ھەڵسەنگاندنێکی سەربازی کردووە و ھەموو فیکری ئەو بە پێی ھەڵسەنگاندنی سەربازییە نە سیاسی. واتا لە رووی سەربازییەوە ھەڵی دەسەنگێنن کە یارمەتییەکانی ئەوان بە حکومەت و سوپای عێراق تا چ رادەیەکی توانیویەتی ناوچەکانی ژێردەسەڵاتی داعش رزگار بکات؟ بەڵام بە رادەیەکی زۆر کەمتر لەم ئیمکانیاتە، یارمەتییەکانی سوپای ئەمریکا لە لایەن حکومەتی عێراقەوە دراوە بە پێشمەرگە و پشتیوانی ئەوانیان کردوە و ئەوانیش توانیویانە رێژەیەکی زیاتر لە ناوچەکانی ھەرێمی کوردستان لە بوونی داعش رزگار بکەن.
ئەو رایگەیاند: دوای ئەوە، دەبێت ئاماژە بدەین بە ئەزموونی کوردەکان لە سوریا، بە شێوەیەک کە بەرگری کوردەکان لە کۆبانێ بووە ھێمایەک بۆ بەرگری و خەبات تا ئەو رادەیە کە ژن و پیاو پێکەوە توانییان ناوچەکانی خۆیان بپارێزن و دوای ئەوەش توانییان چەندین ناوچەی دیکە لە ژێر دەسەڵاتی داعش رزگار بکەن. کە واتە ئەگەر لەم رووەوە ھەڵیسەنگێنن بۆتان دەردەکەوێت کە کوردەکان وەکو ھێمایەکی بەھێزی راستەقینە، ھەم بۆ خۆیان و ھەم بۆ دژایەتیکردنی داعش دەرکەوتن و دەبێت ئاماژە بەم بابەتە بدەێن کە بۆچی ئەمە لە ناوچەکانی سوننە و شیعە رووی نەدا؟ بە شێوەیەک کە لە عێراقدا، حەشدی شەعبییەکان دروست بوون و ئاکامی ئەرێنییان بە تایبەت لە ناوچەکانی تکرتیت و سامەڕا بە دەست ھێنا بەڵام دوای ئەوە، بێدەنگی بەسەریاندا سەپا کە ئەڵبەت ھۆکاری خۆی ھەیە.
نوێنەڕی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە ئێران لەسەر راڤەکردنی وتەکانی بەرپرسانی ئەمریکایی سەبارەت بە بابەتی دابەشکردنی عێراق رایگەیاند: بە شێوەی گشتیی و بەو پێیە کە ناوچەکانی سوننە، شیعی و کوردی لە عێراقدا بوونی ھەیە، دەبێت بڵێم حکومەتی بەغدا دەیەوێت یەکگرتووییەک لە عێراقدا بێنێتە ئاراوە و وادیارە وتەکانی بەرپرسانی سەربازی ئەمریکا بەم ھۆیەوە بووە کە ئەگەر ئەم ناوچانە ببنە فیدراڵ ھەر بەشە بەرپرسایەتی خۆی لە بەرامبەر داعشدا بگرێتە ئەستۆ بۆ نمونە ئەگەر ناوچەی سوننە بخرێتە ژێر دەسەڵاتی سوننەکان ئەوکات دیارە کە کێ بەرپرسە. بەڵام ئێستا ھەر رووداوێک لە عێراقدا رووبدات بەرپرسایەتییەکەی لە ئەستۆی فەرماندەی گشتیی ھێزی وشکانی و سوپای عێراق و ھەروەھا لە ئەستۆی سیاسەتی حکومەتی عێراقدایە و لە بەرەکانی شەڕدا، ھەر شکستێک رووبدات دەگەڕێتەوە بۆ ئەوان، راستییەکەی ئەوەیە کە نەتەوەکان لە شەڕی داعشدا رۆڵ و بەرپرسیارەتییان ھەیە بەڵام بەڕێوەی نابەن و رۆڵی گرنگی خۆیان جێبەجێ ناکەن. بەڕای من بیرۆکەکانی "ریمۆند ئۆدێرنۆ" بەرپرسی پێشووی فەرماندەیی سوپای ئەمریکا دەتوانین لە روانگەی سەربازییەوە ھەڵسەنگێنین، چونکە ئەو دیپلۆمات یان کەسایەتییەکی سیاسی نییە و تەنھا جلوبەرگی سەربازی لەبەردایە و رای خۆی باس دەکات و رای بنچینەیی و کۆتایی لە لایەن وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکاوە رادەگەینرێت کە لە لایەن وتەبێژیانە باس دەکرێت، بۆیە نابێت ھەڵسەنگاندن بۆ بیرۆکەیەک بکەین کە لە بنەماوە ھەڵەیە.
ئەو بە ئاماژە بە ھەڵبژاردنی داھاتووی تورکیا و ئەو چەلنجەی لە نێوان ئەردۆغان و حزبە کوردییەکان ھاتووەتە ئاراوە رایگەیاند: بەرای من ئێستا پ.کا.کا وەکو رێکخراوەیەکی کوردی لە تورکیا، خوی بە ھێما و نوێنەری کوردەکانی تورکیا راگەیاندووە کە لە چوارچێوەی کورد و کوردستان‌دا خۆی ناساندووە، لە تورکیا رێکخراوێکی تورکی بەناوی حزبی دمۆکراتیکی گەلان بوونی ھەیە کە زۆربەیان کوردن و بڕێک کەس لەو بڕوایەدان کە پ.کا.کا باڵی سەربازی و حزبی دمۆکراتیک باڵی سیاسییەتی.
دەباغ لە لێکدانەوەو ھەڵسەنگاندنی رووداوی تەقینەوەی شاری سوروچ و کوژرانی ژمارەیەک لە کوردەکان لەم رووداوەدا وتی: بەداخەوە رووداوی سوروچ پیلانێکی بەرنامەداڕێژراو بوو تاوەکو بتوانن ئاگرێکی پێ خۆش بکەن، چونکە ئەگەر دوو پۆلیس لە ناوچەیەکی تورکیادا دەکوژرێن یان تەقینەوەیەک روودەدات، بەرپرسانی راستەقینە دەبێت بیر لە دامڕکاندنی ئەم پیلانانە بکەنەوە نە ئەوەی کە پەرەی پێبدەن و بە ڕای من تورکیا لەم رووداوانەی دواییدا شکستی ھێنا. واتا دوای ئەوە کە لە بابەتی کوردەکاندا لە تورکیا شکستی ھێنا، کێشەیەکی دیکە لە بەرامبەر خۆیدا دەبینێتەوە کە ئەویش بابەتی ھەڵبژاردنەکانی داھاتووە. بۆیە لەم بارودۆخەدا دەبوا قەیرانێک دروست بێت تاوەکو تورکیا بتوانێت شکستەکانی خۆی پێ پەردەپۆش بکات. لایەنێکی دیکەی ئەم بابەتە، ترسی بەرپرسانی تورکیا لە کودەتای سوپای ئەم وڵاتەیە، بە جۆرێک کە لە رابردوودا مێژوویەک لە کودەتامان ھەیە لەو وڵاتەدا. لەم نێوانەدا حزبی داد و گەشەپێدان نەیتوانی حکومەت پێک بێنێت و سەرکەوتن مسۆگەر بکات و لە ئاکامدا کایەیەکی دیکە دەست پێدەکات تاوەکو بتوانێت لە داھاتوودا سوودی لێ ببینێت. واتا لە رووداوەکانی ئەم دواییە لە بەرژەوەندی خۆیدا لە ھەڵبژاردن سوود ببینێت یان ئەوەی کە ئەم بارودۆخە قەیران‌ئاوییە درێژە پێبدات تاوەکو بەم بیانووەوە لە ھەڵبژاردنەکاندا قسەیەکی بۆ کردن ببێت. بۆیە حزبەکەی ئەردۆغان وابیردەکاتەوە کە بە جۆرێک لە جۆرەکان بە دانوستان لەگەڵ M.H.P و H.D.P و C.H.P ئەم بابەتە بە تایبەت بە گوێی M.H.Pدا بگەیەنێت کە لەگەڵ کوردەکان دانوستانی کردووەو گەیشتووەتە ئاشتی و ئەمەش بە پێچەوانەی سیاسەتی ئەردۆغان دەزانن. بە واتایەکی دیکە قسەی سەرەکی حزبی دمۆکراتیکی گەلان ئەوەیە کە دەبێت لەگەڵ کوردەکان دانوستان بکرێت و دوو حزبی کۆماریخوازی گەلان و بزوتنەوەی نەتەوەیی ھەردوو لەسەر ئەو رایەن کە داد و گەشەپێدان یارمەتی داعش دەدات. لێرەدا ئەردۆغان و حزبەکەی دەیانەوێت تاوەکو ئەو دەنگانەی لەم حزبانەوە بۆ ئەوان ھاتووە بە تەنھایی وەریگرنەوە تاوەکو بتوانن حکومەتێکی یەک حزبی دروست بکەن و بە پێی وتەکانی ئەم دواییەی ئەحمەد داوود ئۆغلو دەبێت بڵێین تورکەکان دەیانەوێت ئێمپراتۆری عوسمانی زیندوو بکەنەوەو تا کاتێک حکومەت یەک حزبی نەبێت ناتوانن ئەم ئاواتەیان بگەیەننە ئەنجام.
ئەو سەبارەت بە پێگەی داھاتووی کوردەکان لە سیستمی سیاسی تورکیادا رایگەیاند: دەبێت لە چوارچێوەیەکی گشتیی لە ناوچەکەدا سەیری بابەتی کوردەکان بکەین. واتا بابەتی کوردەکان لە سوریا، عێراق و تورکیا؛ ھەموویان دەبێت لە یەک چوارچێوەدا سەیر بکرێت و دەبێت بزانین کە کوردەکان لە ناوچەکەدا ئامادەییان ھەیە و لە ھەر ناوچەیەکدا کە ئامادەبوونیان زیاتر بێت ئارامی و ھێمنیش زیاترە. لە سیاسەتی کوردیدا تەنھا ئەم بابەتە لە ئارادایە کە لە چوارچێوەی دەستووردا دەبێت چالاک بکرێتەوە تاوەکو خواستی خەڵک بگات بە حکومەتە ناوەندییەکان. واتا لە عێراقدا ئێمە ھیچکات نەمانوتووە کە دەمانەوێت بە تەواوی سەربەخۆ بین و تا کاتێک کێشەی کوردەکان لە سوریا و تورکیا چارەسەر بێت بە دڵنیاییەوە لە عێراقیش بەسوود دەبێت. کەواتە دەبێت بڵێین کە کوردەکان لە بەسەرکارھاتنی حکومەتی ئێستای عێراقدا رۆڵێکی گرنگیان بووە. بەم ھۆیەشەوە دەتوانین بڵێین لەوانەیە لە ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی تورکیادا کوردەکان بتوانن دەنگێکی زۆر وەربگرن. چونکە ئەو کوردانی کە لە حزبی داد و گەشەپێدان‌دا بوون وایان بیردەکردەوە کە گوایا بڕیارە لە حکومەتی داھاتووی تورکیادا کوردەکانیش ئامادە بن و بۆیە بینیمان ژمارەیەکی حزبی کوردی لە بەرژەوەندی حزبەکەی ئەردۆغاندا چالاک بوون و ھۆکارەکەشیان ئەوە بوو کە لەگەڵ حکومەتێکی ناوەندی بەھێزدا رووبەروون کە لەگەڵ کوردەکان دەگاتە ئاشتی و بە دڵنیاییەوە دەتوانێت کوردەکانیش لەخۆ بگرێت. بۆیە بەڕای من ئەو دەنگانەی کە لە ھەڵبژاردنی داھاتوود ائەو دەنگانەی کە لە لایەن کوردەکانەوە چووبوو بۆ ئاک‌پارتی دێتەوە بەلای حزبە کوردییەکاندا و لە ئێستادا ئەگەر لە شەڕ دوور کەوینەوەو بەرەوە ئاشتی ھەنگاو بنێین لە بەرژەوەندی ھەموو نەتەوەکان و حزبەکاندایە.
نوێنەری ھەرێمی کوردستانی عێراق لە ھەڵسەنگاندنی بارودۆخی ئێستای کۆبانێ رایگەیاند: ئەو شەڕە دەروونییەی داعش دژی خەڵکی کورد و بە تایبەت دانیشتووانی کۆبانێ جێبەجێی کرد لە ئێستادا گەڕاوەتەوە بۆ سەر خۆی. داعش لە کاتێکدا ھێرشی کردە سەر کۆبانێ کە لە لوتکەی ھێزداری خۆیدا بوو و بەرگری کۆبانێ جۆریک لە ترسی لای داعش دروست کرد و لە ئێستاشدا بەرگری کوردەکان لە عێراق و تەنانەت لە کۆبانێ گەیشتووەتە لوتکە، بەڵام لە رابردوودا بەم شێوەیە نەبوو و ھۆکارەکەشی ئەوەیە کە لە رابردوودا ھاوکاری نێودەوڵەتیمان پێنەدەگەیشت بەلام لە ئێستادا ھاوکاری و پەیوەندی نێودەوڵەتیمان ھەیە و بەم ھۆکارەش تەنانەت لە ناوخۆی عێراق تارادەیەک لە ناوچەکانی کوردەکان ئەو ترسەی داعش دروستی کردبوو نەماوەو تەنانەت پێچەوانەی ئەمە لە ئارادایە.
ئەو وێڕای بە ئەرێنی زانینی پلانی چاکسازی عێراق کە لە لایەن سەرۆک وەزیرانەوە ھاتووەتە ئاراوە رایگەیاند: ھەر پلانێک کە وەکو پلانی دژایەتیکردنی گەندەڵی باس دەکرێت دەبێت ئەرێنی ھەڵسەنگێندرێت. بەڕای من عەبادی زیرەکانە ھاتە پێسەوەو پلانەکەی راگەیاند. بەڵام بەداخەوە ئەگەر ئەم پلانە پێشتر لەگەڵ گروپەکانی بەشدار لە حکومەتەکەیدا باس بکردبا ھێزێکی زیاتری دەبوو. ئێستا ئێمە لە عێراق ناڕازیبوونێک دەبینین کە تەنھا لای کوردەکان و سوننەکان ننیە و تەناتەت شیعەکانیش دەگرێتەوە و رووداوەکان پرسیار دروست دەکەن کە لە بەڕیوەچوونی ئەم پلانەدا بە کێ راوێژ کراوە و لە کێ یارمەتی گیراوە و بە گشتیی ئامانجی ئەم پلانە چییە و ئایا ئەمە کودەتایە یان پلانێکی چاکسازییە؟ بەڕای من لە رۆژانی داھاتوودا لەوانەیە کێشەی گەورە لە عێراق بێتە ئاراوە و بە جۆرێک پێکدادانێکی سیاسی ببینین.
دەباغ ھەروەھا رایگەیاند: پلانی چاکسازی و ناوەڕۆکەکەی، پلانێکی باشە بەڵام لەبیرمان نەچیت کە ئەم پلانە بە راگەیاندنی میدیایی یان تەییدکردنی چەند کەس جێبەجێ ناکرێت و دەبێت کەرەسەی بە باشی جێبەجێ‌کردنی ئامادە بێت. لەم رووەوە دەبێت بڵێم کە پێگەی کوردەکان لەم پلانەدا دەبێت دیاری بکرێت و دەبێت بزانین ئێمە لە کوێی ئەم چاکسازییەداین و دەبێت لەکوێ بین؟ بۆیە دەبێت ئەم بابەتە باس بکەین کە لە ھەموو جیھاندا و بە تایبەت لە وڵاتی خۆماندا کاتێک پلانی چاکسازی باس دەکرێت لە ھەموو وڵات کاریگەری دادەنێت و ئەگەر نائارامی بێتە ئاراوە ھەموو وڵات دەگرێتەوە.
ئەو وێڕای ئاماژە بەوەی کە دەبوا ئەم پلانە پێش راگەیاندنی فەرمی لە لایەن سەرۆک وەزیرانی عێراقە زیاتر ھەڵسەنگاندنی بۆ بکرایەت وتی: بەم ھۆیە دەبێت بڵێم کە پلانی چاکسازی بە گشتیی پلانێکی باشە بەڵام وادیارە کە عەبادی ھەڵەیەکی کردووە. واتا پێش راگەیاندنی پلانەکەی، دەبوا لەگەڵ ھێز و لایەنە سیاسیەکانی وڵات راوێژ و قسەی بکردبا و دوای ئەوە رایگەیاندبا. ھەموو لایەک دەڵێن چاکسازی و بەرەنگاربوونەی گەندەڵی باشە بەڵام ئەوەی لەم نێوانەدا باس دەکرا ئەوەیە کە کوردەکانی عێراق ھاوبەشی حکومەتی ئەم وڵاتەن و بۆ دروسبوونی ئامادەبوون و دەبێت بزانین کاتێک دەڵێن وەزیرەکان دەبێت کەم بکرێنەوە سێ وەزیری کوردی تێدایە و تەنانەت لە نێوان جێگرەکاندا کە بڕیارە کەم بکرێنەوە ژمارەیەک کورد وسوننەی تێدایە بۆیە دەبێت سەرنج بدرێتە ئەم بابەتە کە بزانین رۆڵی حزبەکانی بەشداربوو کە حکومەت بەکوێ دەگات؟
دەباغ لە کۆتاییدا رایگەیاند: بابەتێکی دیکە ئەوەیە کە شوناسی سیاسەتمەدار دەبێت روون بێت و سیاستەمەدار بەو کەسە دەڵێن کە لە شکست و سەرکەوتندا خاوەن ئەزموونی سیاسییە و نابێت لە کەسێک کە لە کونجی ماڵەکەی دانیشتووە راوێژی سیاسی وەربگیردرێت. راوێژکاری سیاسی دەبێت خاوەن ئەزمون و ئەکادیمی بێت تاوەکو بتوانێت بڕیاری دروست دەربکات و لە کۆتاییشدا رایبگەیەنێت. بۆیە ناتوانین لە سەرەتادا بڕیارێک بدەین و جێبەجێی بکەین و دوای ئەوە بێین داوای بیروڕا لە کەسانێکی دیکە بکەین و بەرای من دەبێت سوود لە کەسانێک وەربگیردرێت کە جگە لە ئاگاداری لە بارودۆخی ناوخۆیی ئاگایان لە بارودۆخی جیھانیش بێت.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سه‌رۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یه‌کێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سه‌رۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول ده‌كات