لە هەولێر، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان و بۆریس جۆنسن شارەداری لەندەن، بەیاوەری پارێزگاری هەولێرو جێگری بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە و كۆنسولی گشتی بەریتانیا، سەردانی قەلای هەولێرییان كردو پاشان چوونە نێو بازاری هەولێرو بازاری قەیسەری شاری هەولێرو چایخانەی مەچكۆ.
لەم سەردانەدا دوكاندارەكانی شاری هەولێرییان بەسەر كردەوە.
پاشان لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەنووسی لەگەڵا جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، شارەداری لەندەن سەرسامی خۆی بۆ پێشكەوتنەكانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و هاتن و سەردانی بۆ هەرێمی كوردستانی بۆ پشتیوانی هەرێمی كوردستان و هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە شەری دژ بەتیرۆریستان نیشاندا.
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ شه‌مه2015/1/24، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، به‌شدارى له ڕێوڕه‌سمى یادى 45 ساڵه‌ى كۆچى دوای ى سه‌ماحه‌تى ئایه‌توڵڵا سه‌ید موحسین ئه‌لحه‌كیم، زاناى ئایینى و گه‌وره مه‌رجه‌عى شیعه كرد، كه له لایه‌ن ئه‌نجومه‌نى باڵاى ئیسلامیى عیراقه‌وه، به به‌شداریى به‌ڕێزان كۆسره‌ت ڕه‌سوول عه‌لى جێگرى سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و نوێنه‌رانى خانه‌واده‌ى ئه‌لحه‌كیم و ئه‌نجومه‌نى ئیسلامیى عیراق و یه‌كێتیى نیشتمانیى كوردستان و زانایانى سوننه و پێكهاته‌كانى مه‌سیحى و ئێزدى، له هۆڵى شه‌هید مامۆستا سه‌عد عه‌بدوڵڵا له هه‌ولێر، به‌ڕێوه چوو.
له وته‌یه‌كدا كه‌م به‌م بۆنه‌یه‌وه پێشكه‌شى كرد، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى وێڕاى به‌خێرهێنانى به‌شدارانى ڕێوڕه‌سمه‌كه، ئاماژه‌ى به‌وه دا كه ڕێوەڕەسمەكه بۆ یادى كەسایەتییه‌كى زۆر خۆشه‌ویسته لاى كورد و مایه‌ى ڕێزە. هه‌روه‌ها دەستخۆشی لە ئەنجومەنی باڵای ئیسلامیی عیراق كرد كە لەم بارودۆخە هەستیار و گرنگەدا، ڕێوڕەسمێكی بەم شێوەیەی لە هەرێمی كوردستان، ساز كردووە.
باسى له‌وه‌ش كرد كه ئێستا لە كوردستان و لە زۆر جێگەی عیراق، ڕۆڵە دڵسۆزەكانی كوردستان و عیراق، دژی تیرۆر لە شەڕێكی سەختدان و ماوەیەكە ڕۆژانە خوێنێكی زۆر بۆ ڕزگاركردنی شار و ناوچەكانی عیراق لە تیرۆریستانی داعش، دەدرێت. بۆیه دروودى بۆ گیانی پاكی شەهیدانی پێشمەرگە و سوپای عیراق و هەموو ئەو خۆبەخشانە نارد كە لەپێناو دوورخستنەوەی تیرۆر، گیانی خۆیان بەخشی، دڵنەواییشى بۆ كەسوكاریان و زووچاكبوونەوەى بۆ بریندارن خواست و گوتى: "جارێكی دیكەش دەركەوت كە پێویستە هەمیشە هاوكار و پشتیوانی یەكتر بین."
هه‌روه‌ها دووپاتى كرده‌وه كه گەلی كورد هەمیشە زۆر بەڕێزەوە یادی هەڵوێستە نیشتمانی و دۆستانەكانی بنەماڵەی بەهەشتی (ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم) و مەرجەعییەتی شیعە لە عیراق بەرامبەر گەلی كورد دەكاتەوە و هیچ كاتێك ئەو هەڵوێستانە لەبیر ناكات. هه‌روه‌ك چۆن سەركردایەتیی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی هەرێم، لەو باوەڕەدان كە درێژەدان بەو هەڵوێستانە بەرامبەر یەكترى، هه‌مووان دەگەیه‌نێتە چارەسەری هەموو كێشەكان، بە شێوەیەكی دوور لە گرژى و توندوتیژى. بۆیەشه ئەنجامدانی ئەم ڕێوڕەسمەى لە كوردستان، وه‌ك به‌بیرهێنانه‌وه‌ى هەڵوێستە جوان و مێژووییەكان له قه‌ڵه‌م دا كه ده‌بنه هاندەری گەورە بۆ دروستبوونی هەڵوێستی هاوشێوەی تازە لە نێوان كورد و شیعە و هەموو پێكهاته‌كانى دیكه له عیراقدا.
هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه گوتى: "گەلی كوردستان هەمیشە زۆر بە ڕێز و وەفادارییەوە، دەڕوانێتە هەڵوێستی بەهەشتی ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم، كاتێك ڕۆژی پێنجی تەممووزی ساڵى 1965، لە سەردەمی شۆڕشی ئەیلوولدا، فه‌توای حەرامكردنی شەڕی كوردی دەركرد. خوالێخۆشبوو سەید موحسین ئه‌لحەكیم، بەبێ ترس لە دەسەڵاتداران و لە ڕوانگەی باوەڕى ئیسلامی و مرۆڤایه‌تییەوە، فه‌توای دا و گوتی: كورد و پێشمەرگە برای ئێمەن و ئەوان بۆ نه‌هێتشنى زۆرداری و له‌پێناو مافە ڕەواكانی خۆیاندا تێدەكۆشن، بۆیە شەڕكردن لەگەڵیان حەرامە."
ڕوونیشى كرده‌وه كه ئەو فه‌توایەی ئایه‌توڵڵا موحسین ئه‌لحەكیم هەڵوێستێك بوو، لە زانایی و قوڵبوونەوەی فراوانی خۆی لە واتای ڕاستەقینەی ئایین و مرۆڤدۆستی سەرچاوەی گرتبوو، چونكە ئه‌و، زانایەكی گەورە بوو و ڕۆڵێكی گەورەی تۆماركراوی زانستی ئیسلامی لە ناوچەكەدا هەیە، هەروەها خاوەن ڕۆڵێكی گەورەیە لە بڵاوكردنەوەی خوێندەواری و ڕۆشنبیری لە ناوچەكەدا.
هه‌روه‌ها ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیمى، بە مانای وشە، وه‌ك زانا و منەورێكی گەورەر ناوه‌زه‌د كرد كه دوای ئەوەی بوو بە مەرجەعی گەورەی شیعە لە نەجەفی پیرۆز، سیستەمی ئیداری بۆ حەوزەی نەجەف دانا، 70 پەرتووكخانەی گشتی لە سه‌رانسه‌رى عیراق دامەزراند، ژمارەیەكی زۆر قوتابخانەی ئایینی لە عیراق كرده‌وه، زانستە نوێیەكانی هێنایە ناو پرۆگرامی خوێندنی ئیسلامی و بووژانەوەیەكی گەورەی لە خوێندنی ئیسلامی و شەریعەتدا دروست كرد. بۆیه‌شه گوتى: "ئێمە وەك زانا و كەسایەتییەكی لایەنگری سته‌ملێكراوان تەماشاى دەكەین و هەمیشە لە یاد و بیروەرییه‌كانی خەڵكی كوردستاندا ده‌مێنێته‌وە."
به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها دووپاتى كرده‌وه كه ئەو بناغەیەی ئه‌لحەكیم داینا، لەناو ئەو بنەماڵەكه‌یدا بەردەوام بوو و بووە بناغەی پەیوەندییەكی زۆر بەهێزی نێوان كورد و شیعە و گوتى: "هەتاهەتایە هەوڵ دەدەین ئەو پەیوەندییە هەمیشە بە پتەوی بمێنێتەوە. دواى ئه‌ویش شەهیدی میحراب، خوالێخۆشبوو سه‌ماحه‌تى محەممەد باقر ئه‌لحەكیم، هەمیشە باوەڕی خۆی بە پێویستیی نەهێشتنی زۆرداری لەسەر گەلی كوردستان دووپات دەكردەوە و وەك زانایەكی شۆڕشگێڕ، ڕۆڵێكی گەورەی لە كۆكردنەوەی ئۆپۆزیسیۆنی عیراقیدا، بۆ ڕووخاندنی ڕژێمی سەددام هەبوو. كۆنگرەی (پشتیوانیی گەلی عێراق – موتمر نصرة الشعب العراقی) له ساڵی 1986 لە تاران، نموونەیەكی ئەو كار و تێكۆشانەی ئەو بوو، كە خوالێخۆشبوو ئیدریس بارزانی، لەو كۆنگرەیەدا ڕۆڵێكی دیاری لەگەڵ خوالێخۆشبوو محەممەد باقر ئه‌لحەكیم، گێڕا."
هه‌روه‌ها باسى له ڕۆڵى خوالێخۆشبوو سەید عه‌بدولعه‌زیز ئه‌لحەكیم كرد كه پەیوەندییەكی زۆر گەرم و دۆستانەی لەگەڵ سەركردایەتیی كورد هەبوو، وه‌ك چۆن ئێستاش سەید عەممار ئه‌لحەكیم لەسەر هەمان ڕێباز بۆ درێژەپێدان بەو پەیوەندییە بەردەوامە و هەمیشە هەوڵی نەهێشتنی گرژییە سیاسییەكانی نێوان حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی بەغدا دەدات.
ئه‌وه‌یشى به‌بیر هێنایه‌وه كه پەیوەندی و ڕێزێكی زۆر لە نێوان خوالێخۆشبوو مەلا مستەفا بارزانی و مەرجەعەكانی شیعەدا لە عێراق هەبووە. دوای ئەوەش درێژەدان بەو پەیوەندی و هاوخەباتییە، لە بەرەنگاربوونەوەی ڕژێمی سەدام، ئەنجامی گرنگی لێ كەوتەوە، بۆیه ئێستاش زۆر گرنگە ئەو پەیوەندییە بە هەمان شێوە بپارێزێن. بڕواى خۆیشى نیشان دا به‌وه‌ى كه ئەو پەیوەندییە هەر بەردەوام دەبێت، چونكە لەسەر بنەمای بەرەنگاربوونەوەی هاوبەش بەرامبەر به زوڵم و زۆرداری دروست بووە.
ده‌رباره‌ى مه‌رجه‌عى شیعه به‌ڕێز سه‌ید عه‌لى سیستانیش گوتى: "حكوومەتی هەرێمی كوردستان، باوەڕی بە حیكمەت و زاناییی ئایەتوڵڵا سەید عەلی سیستانی و زانایانی شیعە هەیە، كە ڕۆڵێكی گرنگ لە دروستكردنی پەیوەندی و پێكەوەژیانی ئاشتیانە لە نێوان هەموو پێكهاتەكانی گەلی عێراقدا، دەگێڕن. هەروەها دەتوانن ڕۆڵێكی گرنگیش لە خاوكردنەوەی گرژییە سیاسییەكاندا و هاندان بەرەو چارەسەری، ببینن."
باسى له‌وه‌ش كرد كه چۆن دوو ساڵ پێش ئێستا، بە هەوڵی سەید عەممار ئه‌لحەكیم، پەیامی بەڕێز مەسعوود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان گەیشتە زانایانی شیعە، یەكێك لەو زانایانەی كە وەڵامی دایەوە، بەڕێز سەید حوسێن ئیسماعیل سەدر بوو، كە بەڕێزیان گوتى: پەیوەندیی كورد و شیعە لەسەر بنه‌ما و بناغەی فه‌توای هەردوو خوالێخۆشبوو سەید موحسین ئه‌لحەكیم و محەممەد باقر ئه‌لسەدر بەردەوام دەبن، كە كاتی خۆی فه‌توای حەرامكردنی شەڕی كوردیان دەركردووە.
هه‌روه‌ها بڕواى خۆى ده‌ربڕى كه هەرچەندە هەندێ جار هەندێ دەنگی نەگونجاو لەگەڵ ئەو پەیوەندییە مێژووییە دەردەكەون، بەڵام ئه‌وان لەو بڕوایەدان مێژووی پەیوەندییەكان و هوشیاریی خەڵك و لێهاتووییی زانایانی شیعە و سەركردەكانی هەردوولا، ڕێگە بە گەشەكردن و مانەوەی ئەو دەنگە نەگونجاوانە نادەن، كە دەیانەوێت ئەو پەیوەندییە تێك بدەن.
ده‌رباره‌ى دوایین ڕێككه‌وتنى هه‌ولێر ـ به‌غداش گوتى: "ئێمە وەك حكوومەتی هەرێمی كوردستان، بە جێبەجێكردنی ئەو ڕێككەوتنه‌وه پابەندین و هەموو هەوڵی خۆمان دەدەین كه په‌یوەندییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدرالی عیراق باشتر و بەهێزتر ببن. لەو باوەڕەداین كە دەبێت هاوكاری و لێكگەیشتنی نێوان حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدرالى عیراق، لە هەموو كاتێكی دیكە باشتر لێ بكەین، بۆ ئەوەی بتوانین پێكەوە بەرەنگاری ئەو مەترسییە ببینەوە و بنبڕی بكەین. پێویستە ڕێككەوتنی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدرال بەهێزتر بكەین و عیراق لەسەر بنەمای هاوبەشی و تەوافوقێكی ڕاستەقینە بەڕێوە ببەین. بۆ ئەم مەبەستەش، پشتگیرى لە حكوومەتی تازەی عیراق، بە سەرۆكایەتیی بەڕێز حەیدەر عەبادی لەپێناو گێڕانەوەی تەوافوق، دەكەین بۆ وڵات."
هه‌ر له‌و ڕێوڕه‌سمه‌دا هه‌ر یه‌كه له نوێنه‌رانى خانه‌واده‌ى ئه‌لحه‌كیم و ئه‌نجومه‌نى ئیسلامیى عیراق و یه‌كێتیى نیشتمانیى كوردستان و نوێنه‌رانى زانایانى سوننه و پێكهاته‌كانى مه‌سیحى و ئێزدى، له وته‌كانیاندا داكۆكییان له‌سه‌ر ڕۆڵى ئایه‌توڵڵا سه‌د موحسین ئه‌لحه‌كیم له چه‌سپاندنى بنه‌ماكانى پێكه‌وه‌یى و ته‌بایى و برایه‌تیى نێوان كورد و شیعه و ته‌واوى پێكهاته‌كانى كۆمه‌ڵگه‌ى عیراق و گرنگیى به‌رده‌وامبوونى پابه‌ندیى به‌و پره‌نسیپانه‌ى ئه‌و كرده‌وه و به‌تایبه‌تیش باسیان له فه‌تواى به‌ڕێزیان بۆ حه‌رامكردنى شه‌ڕى دژى پێشمه‌رگه و گه‌لى كورد له لایه‌ن سوپاى عیراقه‌وه كرد، كه ناوه‌ڕاستى په‌نجاكانى سه‌ده‌ى ڕابردوو له سه‌رده‌مى شۆڕشى ئه‌یلوولدا ئه‌و فه‌توایه‌ى دابوو.
هەر لەم رێوڕەسمەدا چەندین وتار پێشكەشكران كە تیایاندا رۆڵی سەماحەتی موحسین حەكیم ورۆڵی كورد لەعیراقدا دووپاتكرایەوە.
ئامادەبووانی بەڕێز،
میوانەكانی پایتەختی هەرێمی كوردستان..
سەرەتا بەخێرهاتنی هەموو لایەكتان دەكەم بۆ ئامادەبوونتان لەم ڕێوەڕەسمەدا كە بۆ كەسایەتییه‌كى زۆر خۆشه‌ویسته لاى كورد و مایه‌ى ڕێزە. بە خێر بێن بۆ ڕێوڕەسمی یادی كۆچى دواییى زانا و مەرجەعی گەورەى شیعه، ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم. دەستخۆشی لە ئەنجومەنی باڵای ئیسلامیی عیراق دەكەین، كە لەم بارودۆخە هەستیار و گرنگەدا، ڕێوڕەسمێكی بەم شێوەیەی لە هەرێمی كوردستان، ساز كردووە.
ئێستا لە كوردستان و لە زۆر جێگەی عیراق، ڕۆڵە دڵسۆزەكانی كوردستان و عیراق، دژی تیرۆر لە شەڕێكی سەختدان. ماوەیەكە، ڕۆژانە خوێنێكی زۆر بۆ ڕزگاركردنی شار و ناوچەكانی عیراق لە تیرۆریستانی داعش، دەدرێت. ئێمە لێرەوە دروود بۆ گیانی پاكی شەهیدانی پێشمەرگە و سوپای عیراق و هەموو ئەو خۆبەخشانە دەنێرین، كە لەپێناو دوورخستنەوەی تیرۆر، گیانی خۆیان بەخشی. دڵنەواییش بۆ كەسوكاریان و زووچاكبوونەوە بۆ بریندارەكانمان، لە خوای گەورە داواكارین.
بۆ بەرگریكردن لە وڵات و پاراستنی دیموكراسی، لەم شەڕەدا جارێكی دیكە خوێنی گەلی كوردستان، لەگەڵ خەڵكی شوێنەكانی دیكەی عیراقدا تێكەڵ بووە، جارێكی دیكەش دەركەوت كە پێویستە هەمیشە هاوكار و پشتیوانی یەكتر بین.
بەڕێزان..
گەلی كورد هەمیشە زۆر بەڕێزەوە یادی هەڵوێستە نیشتمانی و دۆستانەكانی بنەماڵەی بەهەشتی (ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم) و مەرجەعییەتی شیعە لە عیراق بەرامبەر گەلی كورد دەكاتەوە و هیچ كاتێك ئەو هەڵوێستانە لەبیر ناكات. هەروەها سەركردایەتیی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی هەرێم، لەو باوەڕەدان كە درێژەدان بەو هەڵوێستانە بەرامبەر یەكترى، دەمانگەیه‌نێتە چارەسەری هەموو كێشەكان، بە شێوەیەكی دوور لە گرژى و توندوتیژى. هەر بۆیەش ئەنجامدانی ئەم ڕێوڕەسمە لە كوردستان و بەبیرهێنانەوەی ئەو هەڵوێستە جوانانە، نەك هەر یادكردنەوەی هەڵوێستە مێژووییەكانن، بەڵكو هاندەری گەورەن بۆ دروستبوونی هەڵوێستی هاوشێوەی تازە، لە نێوان كورد و شیعە و هەموو پێكهاته‌كانى تر له عیراقدا.
گەلی كوردستان هەمیشە زۆر بە ڕێز و وەفادارییەوە، دەڕوانێتە هەڵوێستی بەهەشتی ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم، كاتێك ڕۆژی پێنجی تەممووزی ساڵى 1965، لە سەردەمی شۆڕشی ئەیلوولدا، فه‌توای حەرامكردنی شەڕی كوردی دەركرد. خوالێخۆشبوو سەید موحسین ئه‌لحەكیم، بەبێ ترس لە دەسەڵاتداران و لە ڕوانگەی باوەڕى ئیسلامی و مرۆڤایه‌تییەوە، فه‌توای دا و گوتی: "كورد و پێشمەرگە برای ئێمەن و ئەوان بۆ نه‌هێتشنى زۆرداری و له‌پێناو مافە ڕەواكانی خۆیاندا تێدەكۆشن، بۆیە شەڕكردن لەگەڵیان حەرامە".
بەڕێزان..
ئەو فه‌توایەی ئایه‌توڵڵا موحسین ئه‌لحەكیم هەڵوێستێك بوو، لە زانایی و قوڵبوونەوەی فراوانی خۆی لە واتای ڕاستەقینەی ئایین و مرۆڤدۆستی سەرچاوەی گرتبوو، چونكە ئه‌و، زانایەكی گەورە بوو و ڕۆڵێكی گەورەی تۆماركراوی زانستی ئیسلامی لە ناوچەكەدا هەیە، هەروەها خاوەن ڕۆڵێكی گەورەیە لە بڵاوكردنەوەی خوێندەواری و ڕۆشنبیری لە ناوچەكەدا.
ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم، بە مانای وشە، زانا و منەورێكی گەورەر بوو. دوای ئەوەی بوو بە مەرجەعی گەورەی شیعە لە نەجەفی پیرۆز، سیستەمی ئیداری بۆ حەوزەی نەجەف دانا، 70 پەرتووكخانەی گشتی لە سه‌رانسه‌رى عیراق دامەزراند، ژمارەیەكی زۆر قوتابخانەی ئایینی لە عیراق كرده‌وه، زانستە نوێیەكانی هێنایە ناو پرۆگرامی خوێندنی ئیسلامی و بووژانەوەیەكی گەورەی لە خوێندنی ئیسلامی و شەریعەتدا دروست كرد. ئێمە وەك زانا و كەسایەتییەكی لایەنگری سته‌ملێكراوان تەماشاى دەكەین و هەمیشە لە یاد و بیروەرییه‌كانی خەڵكی كوردستاندا ده‌مێنێته‌وە.
ئامادەبووانی خۆشەویست..
ئەو بناغەیەی ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم داینا، لەناو ئەو بنەماڵەیەدا بەردەوام بوو و بووە بناغەی پەیوەندییەكی زۆر بەهێزی نێوان كورد و شیعە، كە ئێمە هەتاهەتایە هەوڵ دەدەین ئەو پەیوەندییە هەمیشە بە پتەوی بمێنێتەوە. دواى ئه‌ویش شەهیدی میحراب، خوالێخۆشبوو سه‌ماحه‌تى محەممەد باقر ئه‌لحەكیم، هەمیشە باوەڕی خۆی بە پێویستیی نەهێشتنی زۆرداری لەسەر گەلی كوردستان دووپات دەكردەوە و وەك زانایەكی شۆڕشگێڕ، ڕۆڵێكی گەورەی لە كۆكردنەوەی ئۆپۆزیسیۆنی عیراقیدا، بۆ ڕووخاندنی ڕژێمی سەددام هەبوو. كۆنگرەی (پشتیوانیی گەلی عێراق – موتمر نصرة الشعب العراقی) له ساڵی 1986 لە تاران، نموونەیەكی ئەو كار و تێكۆشانەی ئەو بوو، كە خوالێخۆشبوو ئیدریس بارزانی، لەو كۆنگرەیەدا ڕۆڵێكی دیاری لەگەڵ خوالێخۆشبوو محەممەد باقر ئه‌لحەكیم، گێڕا.
دوای ڕووخاندنی ڕژێمی سەددام و ئێستاش، زۆر پێویستمان بە خوالێخۆشبوو سه‌ماحه‌تى محەممەد باقر ئه‌لحەكیم بوو، بۆ پێكەوەژیان و پێكەوە كۆبوونەوەه‌مان، بەڵام بەداخەوە تیرۆر ئەو زانا گەورە شۆڕشگێڕەی لێ سەندین، كاتێك دواى نوێژی هەینی، لە مه‌زارى ئیمامى عەلی (ڕ.خ)، ساڵی 2003 لە نەجەف، تیرۆر كرا.
دوای ئەویش خوالێخۆشبوو سەید عه‌بدولعه‌زیز ئه‌لحەكیم، پەیوەندییەكی زۆر گەرم و دۆستانەی لەگەڵ سەركردایەتیی كورد هەبوو. ئێستاش برای خۆشەویستمان، سەید عەممار ئه‌لحەكیم لەسەر هەمان ڕێباز بۆ درێژەپێدان بەو پەیوەندییە بەردەوامە و هەمیشە هەوڵی نەهێشتنی گرژییە سیاسییەكانی نێوان حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی بەغدا دەدات.
پەیوەندی و ڕێزێكی زۆر لە نێوان خوالێخۆشبوو مەلا مستەفا بارزانی و مەرجەعەكانی شیعەدا لە عێراق هەبووە. دوای ئەوەش درێژەدان بەو پەیوەندی و هاوخەباتییە، لە بەرەنگاربوونەوەی ڕژێمی سەدام، ئەنجامی گرنگی لێ كەوتەوە، ئێستاش زۆر گرنگە ئەو پەیوەندییە بە هەمان شێوە بپارێزین. لەو باوەڕەشداین، ئەو پەیوەندییە هەر بەردەوام دەبێت، چونكە پەیوەندییەكە لەسەر بنەمای بەرەنگاربوونەوەی هاوبەش بەرامبەر به زوڵم و زۆرداری دروست بووە.
حكوومەتی هەرێمی كوردستان، باوەڕی بە حیكمەت و زاناییی ئایەتوڵڵا سەید عەلی سیستانی و زانایانی شیعە هەیە، كە ڕۆڵێكی گرنگ لە دروستكردنی پەیوەندی و پێكەوەژیانی ئاشتیانە لە نێوان هەموو پێكهاتەكانی گەلی عێراقدا، دەگێڕن. هەروەها دەتوانن ڕۆڵێكی گرنگیش لە خاوكردنەوەی گرژییە سیاسییەكاندا و هاندان بەرەو چارەسەری، ببینن.
هەروەك چۆن دوو ساڵ پێش ئێستا، بە هەوڵی سەید عەممار ئه‌لحەكیم، پەیامی بەڕێز مسعوود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان گەیشتە زانایانی شیعە، یەكێك لەو زانایانەی كە وەڵامی دایەوە، بەڕێز سەید حوسێن ئیسماعیل سەدر بوو، كە بەڕێزیان فەرمووی: پەیوەندیی كورد و شیعە لەسەر بنه‌ما و بناغەی فه‌توای هەردوو خوالێخۆشبوو سەید موحسین ئه‌لحەكیم و محەممەد باقر ئه‌لسەدر بەردەوام دەبن، كە كاتی خۆی فه‌توای حەرامكردنی شەڕی كوردیان دەركردووە.
هەرچەندە هەندێ جار هەندێ دەنگی نەگونجاو لەگەڵ ئەو پەیوەندییە مێژووییە دەردەكەون، بەڵام ئێمە لەو بڕوایەداین كە مێژووی پەیوەندییەكانمان و هوشیاریی خەڵك و لێهاتووییی زانایانی شیعە و سەركردەكانی هەردوولا، ڕێگە بە گەشەكردن و مانەوەی ئەو دەنگە نەگونجاوانە نادەن، كە دەیانەوێت ئەو پەیوەندییە تێك بدەن.
بەڕێزان..
دوای ماوەیەك لە گرژی و ئاڵۆزیی پەیوەندییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدرالی عیراق، كۆتاییەكانی ساڵی ڕابردوو لەگەڵ حكوومەتی فیدرال، گەیشتینە ڕێككەوتن. ئێمە وەك حكوومەتی هەرێمی كوردستان، بە جێبەجێكردنی ئەو ڕێككەوتنه‌وه پابەندین و هەموو هەوڵی خۆمان دەدەین كه په‌یوەندییەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدرالی عیراق باشتر و بەهێزتر ببن.
گەلی عیراق لە لایەن ڕێكخراوی مەترسیداری داعشەوە، ڕووبەڕووی هێرشێكی گەورە و فراوانی تیرۆریستی بووەتەوە، كە ئێستا هەموو جیهان بۆی ئاشكرا بووە، ئەو ڕێكخراوە بۆ سەر هەموو جیهان مەترسییە. ئێمەش لەم ناوچەیەدا دەزانین، ئەو ڕێكخراوە به‌رله هەمووان بۆ سەر عیراق و وڵاتانی ناوچەكە، مەترسییە. لەبەر ئەوەش ئێمە لەو باوەڕەداین كە دەبێت هاوكاری و لێكگەیشتنی نێوان حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدرالى عیراق، لە هەموو كاتێكی دیكە باشتر لێ بكەین، بۆ ئەوەی بتوانین پێكەوە بەرەنگاری ئەو مەترسییە ببینەوە و بنبڕی بكەین.
ئێمە هەست بە سەختیی باری ئابووریی هەموو گەلی عیراق دەكەین، بۆ ئەوەی بتوانین ئەو سەختیەش تێپەڕێنین و بتوانین پێداویستییەكانی هاووڵاتیانمان دابین بكەین و خۆشگوزەرانی هەموو عیراق بگرێتەوە، پێویستە ڕێككەوتنی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی فیدرال بەهێزتر بكەین و عیراق لەسەر بنەمای هاوبەشی و تەوافوقێكی ڕاستەقینە بەڕێوە ببەین. بۆ ئەم مەبەستەش، پشتگیرى لە حكوومەتی تازەی عیراق، بە سەرۆكایەتیی بەڕێز حەیدەر عەبادی لەپێناو گێڕانەوەی تەوافوق، دەكەین بۆ وڵات.
ئامادەبووان و میوانانی خۆشەویست..
جارێكی دیكە بەخێرهاتنتان دەكەم بۆ ئامادەبوون لەم ڕێوەڕەسمەدا و سڵاو و دروود بۆ ڕۆحی پاك و گڵكۆی بەهەشتی ئایه‌توڵڵا سەید موحسین ئه‌لحەكیم لە نەجەفی پیرۆز دەنێرم و به ڕۆحی پاكی ئەو و هەموو ئەوانەی ئەویان خۆش دەوێت، دەڵێین: هه‌رگیز زانایی و هەڵوێستە گەورەكانی ئه‌و به‌ڕێزه لەبیر ناكرێت له كوردستان.
زۆر به خێر بێن، زۆر سوپاس.
به توندی سەرکۆنەی کوشتنی هاووڵاتیی ژاپۆنی "هارونا یۆکاوا" بە دەستی تیرۆریستانی داعش دەکەین کە لە مانگی ئابی ساڵی ڕابردووەوە لە سووریا، لە لایەن ئەم ڕێکخراوە تیرۆریستیەوە ڕفێنرابوو.
ئەم ڕەفتارە وەحشیگەری و نامرۆڤانەیەی داعش هێندەی دی دەیسەلمێنێ کە مەترسیی ئەم تیرۆریستانە هیچ سنوور و ڕەگەز و ئایین و نەتەوە و وڵاتێک نابوێرێ و دوژمنێکی گەورەی جیهان و شارستانی و مرۆڤایەتییە، هەر بۆیە دەبێ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی جددیتر و یەکدەست لە هەموو ڕووەیەکەوە، پێکەوە کار بکەن بۆ بنەبڕکردن و لەناوبردنی ئەم مەترسییە گەورەیه.
بە ناوی حکوومەت و گەلی هەرێمی کوردستانەوە، سەرەخۆشی لە خانەوادەی "هارونا یۆکاوا" و حکوومەت و گەلی ژاپۆن دەکەین، هاوکات داواکار و هیوادارین هاووڵاتیی ژاپۆنی"کینجی گۆتۆ" کە ئەویش بارمتەیەکی دیكەی دەست تیرۆریستانی داعشە، بە زووترین کات ئازاد بکرێ و لە هەڕەشەی کوشتن ڕزگاری بێت.
ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان
2015/1/25
بۆ به‌شداریكردن له پرسه‌ى خوالێخۆشبوو شا عه‌بدوڵڵا، شاى شانشینى عه‌ره‌بستانى سعوودیه، پاشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه، 2015/1/25، به نوێنه‌رایه‌تیى جه‌نابى سه‌رۆك بارزانى ىسه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و حكوومەتی هەرێمى كوردستان، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، به سه‌رۆكایه‌تیى شاندێك گه‌یشته ڕیازى پایته‌ختى سعوودیه و له لایه‌ن به‌ڕێز میر تركى بن عه‌بدوڵڵا بن عه‌بدولعه‌زیز، میرى ڕیازه‌وه، پێشوازى لێ كرا.
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه 2015/1/25، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، له‌گه‌ڵ سه‌رۆك و شا و ڕێبه‌رانى جیهان، له كۆشكى یه‌مامه‌ى شاهانه له ڕیازى شانشینى عه‌ره‌بستانى سعوودیه، به‌شدارى له ڕێوڕه‌سمى پرسه‌ى خوالێخۆشبوو شا عه‌بدوڵڵا بن عه‌بدولعه‌زیز شاى كۆچكردووى سعوودیه كرد و به ناوى جه‌نابى سه‌رۆك مه‌سعوود بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌ت و خه‌ڵكى هه‌رێمى كوردستانه‌وه، پرسه و سه‌ره‌خۆشى له شاى تازه‌ى سعوودیه جه‌نابى شا سه‌لمان بن عه‌بدولعه‌زیز و جێنشینى شا و ئه‌ندامانى خانه‌واده‌ى شاهانه كرد.
به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى و شاندى یاوه‌رى، پاشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ به نوێنه‌رایه‌تیى جه‌نابى سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و حكوومەتی هەرێمى كوردستان، به سه‌رۆكایه‌تیى شاندێك بۆ به‌شداریكردن له پرسه‌كه، گه‌یشتبووه ڕیازى پایته‌ختى شانشینى عه‌ره‌بستانى سعوودیه و له فڕۆكه‌خانه له لایه‌ن به‌ڕێز میر تركى بن عه‌بدوڵڵا بن عه‌بدولعه‌زیز، میرى ڕیازه‌وه، پێشوازییان لێ كرا.
وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان، سەفین دزەیی ئەمڕۆ لە ئستەنبول سەردانی نووسەری ناسراوی تورکیا کە بە رەگەز کوردە، یەشار كەمال، كرد لەنەخۆشخانە ولەلایەن خاتوو عایشە بابانی خێزانی نووسەرەوە پێشوازی لێكرا.
لەم سەردانەدا وتەبێژی حكومەت رێز وسڵاوی سەرۆك وەزیران وحكومەتی هەرێمی کوردستانی گەیاندە نووسەری گەورە وخانەوادەكەی وهیوای چاكبوونەوەی بەپەلەی بۆ خواست.
شایانی باسە نووسەری گەورە یەشار كەمال کە لە ساڵی 1923 لە دایکبووە، یەكێكە لە نووسەرە هەرە ناسراوەکانی تورکیا کە لەرێگەی رۆمان وچیرۆكەكانیەوە هەوڵی داوە مەزڵوومیەتی گەلی کورد لە کوردستانی تورکیا نیشانی جیهان بدات. نووسینەكانی بۆ چەندین زمانانی جیهان وەرگێردراوە ولەهەشتاكانی سەدەی بیستەمیش بۆ وەرگرتنی خەڵاتی نۆبل پاڵێوراوبووە.
وه‌ك پشتگیرییه‌ك بۆ به‌ڕێز ڕێباز حه‌ملان، وه‌زیری دارایی و ئابووریی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له پرۆسه‌ی چاكسازی و ڕێكخستنه‌وه‌ی كاروباره‌كانی وه‌زاره‌تدا، كاژێر هه‌شتی سه‌رله‌به‌یانیی ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 2015/1/19، به‌ڕێزان نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان و قوباد تاڵه‌بانی جێگری سه‌رۆك وه‌زیران، ده‌وامی ئاساییی خۆیان له وه‌زاره‌تی دارایی و ئابوورى ده‌ست پێكرد و سه‌رپه‌رشتیی كۆبوونه‌وه‌یه‌كی وه‌زاره‌تیان له‌گه‌ڵ به‌ڕێزان وه‌زیر و ڕاوێژكاران و به‌ڕێوه‌به‌ران و به‌رپرسانی داموده‌زگاكانی وهزارهت كرد.
له سه‌ره‌تاى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا به‌ڕێز وه‌زیرى دارایى و ئابوورى، سه‌ردانى به‌ڕێزان سه‌رۆك و جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانى بۆ وهزارهتى دارایى و ئابوورى، به پاڵپشتى و هاندانێكى گه‌وره و بره‌ودانێكى زیاتر بۆ ئه‌و چاكسازییه له قه‌ڵه‌م دا، كه له وهزارهت له‌سه‌ر بنه‌ماى به‌دامه‌زراوه‌ییكردنى داموده‌زگاكان و ڕێكخستنه‌وه‌ى داهاته‌كان و كه‌مكردنه‌وه‌ى خه‌رجییه زیاده‌كان و ڕۆتینى كارگێڕى و پلاندانان بۆ ڕێكخستنه‌وه‌ى هێزى كار و ده‌ربازبوون له قه‌یرانى دارایى و بره‌ودان به ئابووریى كوردستان و تێپه‌ڕاندنى ئه‌م بارودۆخه، به هاوكاریى ڕاوێژكاران و به‌ڕێوه‌به‌ره گشتییه‌كان و ستافى وهزارهت، ده‌ستى پێكردووه.
هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه دا كه به‌و پێیه‌ى كابینه‌ى هه‌شته‌مى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان كابینه‌ى بنكه‌فراوانه، هه‌موو لایه‌نه سیاسییه‌كانى به‌شدار له حكوومه‌تدا، به‌شدارییان له سه‌ركه‌وتن و كه‌موكوڕییه‌كانى حكوومه‌تدا هه‌یه. ڕوونیشى كرده‌وه كه به‌هۆى گرنگیى وهزارهتى دارایى و ئابوورییه‌وه، هه‌ر كه‌موكوڕییه‌ك له وه‌زاره‌تدا، كاریگه‌ریى خێرا له‌سه‌ر ته‌واوى ژیان و گوزه‌رانى خه‌ڵك و به‌ڕێوه‌چوونى كاروبارى حكوومه‌ت هه‌یه. باسى له‌وه‌ش كرد كه ئامانجى وهزارهت ئه‌وه‌یه ئه‌و كه‌موكوڕیانه‌ى له ڕابردوودا كه‌ڵه‌كه بوون، بۆ كه‌مترین ڕاده كه‌م بكرێنه‌وه و سیسته‌مێكى سه‌رده‌میانه‌ى سه‌ركه‌وتوو بێنێته ئاراوه. هه‌روه‌ها سوپاسى خۆڕاگریى هاووڵاتیان و فه‌رمانبه‌ران و مووچه‌خۆران و به‌ڵێنده‌رانى كرد كه به‌رگه‌ى قه‌یرانى داراییان گرتووه.
لاى خۆه‌یه‌وه به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران له وته‌یه‌كدا ته‌واوى پشتگریى خۆى و به‌ڕێز جێگرى سه‌رۆك وه‌زیران و ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى بۆ به‌ڕێز وه‌زیر و وهزارهتى دارایى و ئابوورى و ئه‌و پرۆسه‌یه‌ى بۆ چاكسازی و ڕێكوپێككردنی وهزارهت ده‌ستیان پێكردووه، ده‌ربڕى. ئاماژه‌ى به‌وه‌ش دا كه دوای ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران، یه‌كه‌م گرنگترین وهزارهتى حكوومه‌ت، وه‌زاره‌تی دارایی و ئابوورییه و هه‌ر كێشه و گرفت و كه‌موكوڕییه‌كیش هه‌بێت، هه‌موو حكوومه‌ت و له سه‌رووى هه‌مووشیانه‌وه سه‌رۆكایه‌تیى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران و خودى سه‌رۆك و جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانیش لێى به‌رپرسیارن، نه‌ك ته‌نیا وه‌زیرێك، یان حزبه‌كه‌ى.
هه‌روه‌ها ده‌ستخۆشى له هه‌نگاوه‌كانى به‌ڕێز وه‌زیرى دارایى و ئابوورى كرد و ڕایگه‌یاند "ناكرێ پێشبینیی ئه‌وه بكه‌ین كه وه‌زیرێك ده‌توانێ له ماوه‌ی ته‌نیا شه‌ش مانگدا، هه‌موو شته‌كان ڕێكبخاته‌وه، به‌ڵام دڵنیاین ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی به‌ڕێز وه‌زیری دارایى و ئابوورى ده‌ستی پێ كردووه، ڕاستن، بۆیه ئێمه له سه‌رۆكایه‌تى و ته‌واوى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران، هه‌موو پشتگیرییه‌كی ده‌كه‌ین و كه‌موكوڕییه كه‌ڵه‌كه‌بووه‌كانیش، په‌یوه‌ندییان به به‌ڕێز وه‌زیره‌وه نییه، كه له‌م كابینه‌یه‌دا پۆسته‌كه‌ى وه‌رگرتووه". تیشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ش كه ماوه‌ی ڕابردوو هه‌ڵمه‌تێكی دژوار دژی به‌ڕێز وه‌زیرى دارایى و ئابوورى له ڕاگه‌یاندن و تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كاندا هه‌یه، بۆیه گوتى: "پشتگیری ده‌كه‌ین و دڵنیاین ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی ناویه‌تی، به‌ره‌و چاكسازی ده‌ڕوات.
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران دووپاتى كرده‌وه كه "قه‌یرانی دارایی وانه و ده‌رفه‌تێكه بۆ ئه‌وه‌ی به خۆماندا بچینه‌وه و چاكسازى بكه‌ین و بزانین كێشه و كه‌موكوڕییه‌كانمان له كوێین". هه‌روه‌ها له‌پێناوى سه‌ركه‌وتنى پرۆسه‌ى چاكسازى و ڕێكخستنه‌وه‌ى كاروباره‌كانى وه‌زاره‌تدا، داواى له هه‌موو ڕاوێژكاران و به‌ڕێوه‌به‌رانى گشتى و به‌رپرسان و داموده‌زگاكانى وهزارهت كرد به هه‌موو شێوه‌یه‌ك ببنه هاوكار و پشتگیری له هه‌نگاوه‌كانی به‌ڕێز وه‌زیرى دارایى و ئابوورى بكه‌ن. دووپاتیشى كرده‌وه كه چاكسازی پرۆسه‌یه‌كی درێژخایه‌نه و كات و بڕیارى قورسى ده‌وێت و به‌ڕێز وه‌زیریش پێویستی به ژینگه‌یه‌كه بتوانێت كاری تیادا بكات، بۆیه هه‌موو هاوكارییه‌كی ده‌كه‌ین. ده‌رباره‌ى بانگهێشتكردنى وه‌زیرانیش بۆ په‌رله‌مان، داكۆكى له‌وه كرده‌وه كه ده‌بێ له ڕێگه‌ى ڕێسا یاساییه‌كانه‌وه و به ڕه‌زامه‌ندیى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران بێت.
لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز قوباد تاڵه‌بانى جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانیش، له وته‌یه‌كدا جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه به ته‌واوى پشتگیری له وته‌كانی به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران و به هه‌موو شێوه‌یه‌ك پشتگیری له به‌ڕێز وه‌زیر و وهزارهت و داموده‌زگاكانی وهزارهتى دارایى و ئابوورى ده‌كات. تیشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ش كه چاكسازی و نوێكردنه‌وه ئاسان نییه و ڕه‌خنه له وهزارهت ده‌گیرێت و هه‌وڵی دروستكردنی كێشه‌ى بۆ ده‌درێت. هه‌روه‌ها داواى كرد هه‌مووان له پرۆسه‌ى چاكسازیدا هاوكار و یارمه‌تیده‌رى به‌ڕێز وه‌زیر بن و بۆ ئه‌مه‌ش سوود له شاره‌زاییى پسپۆڕانى بیانى وه‌ربگرن، بودجه‌ی 2015یشى به ده‌رفه‌تێك بۆ چاكسازی له قه‌ڵه‌م دا.
پاشان ژماره‌یه‌ك له ڕاوێژكاران و به‌ڕێوه‌به‌رانى گشتى و به‌رپرسانى داموده‌زگاكانى وهزارهت، كۆمه‌ڵێك دید و سه‌ره‌نجى خۆیان بۆ چۆنیه‌تیى سه‌رخستنى پرۆسه‌ى چاكسازى و نوێكردنه‌وه‌ى سیتسه‌مى كار و به‌ڕێوه‌بردن خسته ڕوو. له كۆتاییشدا به‌ڕێز وه‌زیرى دارایى و ئابوورى، سوپاسى پشتگریى به‌ڕێزان سه‌رۆك و جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانى له وهزارهت و هه‌نگاوه‌كانى بۆ چاكسازى، دووپات كرده‌وه.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له بره‌ودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی هه‌ولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول ده‌كات