هەرێمی کوردستان
له په‌راوێزى كۆڕبه‌ندى جیهانی ئابوورى له داڤوس، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان به‌جیا له‌گه‌ل وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى سویدو وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى توركیا كۆبووه‌وه
لە دووەم ڕۆژی بەشداریكردنی سەرۆكی ھەرێمی كوردستان له كۆڕبه‌ندی ئابووریی جیهانی له داڤۆس به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌گه‌ڵ كارل بێڵت وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى سوید كۆبۆیەوه. له دیدارێكدا، په‌یوه‌ندیی نێوان هه‌رێمی كوردستان و سوید و دوا په‌ره‌سه‌ندنه‌كانی بارودۆخی سیاسی عێراق و بارودۆخی سوریا باسكران.
لەو كۆبونەیەدا وەزیری دەرەوەی سوید وێڕای باسكردنی سەردانی پێشووی بۆ ھەرێمی كوردستان خۆشحاڵیی خۆیشی دەربڕی كە پەیوەندیەكانی نێوان وڵاتی سوید و هەرێمی كوردستان پەرەی سەندووە. وەزیری دەرەوەی سوید ئاماژەیشی بەوەدا كە بەر لە ھاتنی بۆ داڤۆس لە كۆبونەوەیەكدا لە شاری ستۆكهۆڵم ھانی كۆمپانیاكانی سویدی داوە كە بە مەبەستی وەبەرهێنان شاندی بازرگانی بۆ ھەرێمی كوردستان بنێرن.
دۆخی سیاسیی سووریا و دۆخی ئاوارەكانی سووریا لە ھەرێمی كوردستان و هەروەها ڕەوشی ئاساییشی عێراق و ھەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق تەوەرێكی دیكەی ئەو كۆبونەوەیە بوو.
هه‌ر لەم دانیشتنەدا هەردوولا گرینگی بەشداریكردنی وڵاتان لە كۆڕبەندی جیھانیی داڤوس بۆ دروستكردنی پردی پەیوەندیی نێوان گەلان بە بەرز نرخاند.
له لایه‌كى تره‌وه و هه‌ر له په‌راوێزى كۆڕبه‌ندى جیهانیى ئابوورى له داڤوس، به‌ڕێز مه‌سعوود بارزانى سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و ئه‌حمه‌د داوود ئۆغلۆ وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى توركیا كۆبوونه‌وه .
ڕۆژی پێنجشەممە 23ـی 1ـی 2014 له په‌راوێزی كۆڕبه‌ندی ئابووری جیهانی له داڤۆس به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌گه‌ڵ ئه‌حمه‌د داودئۆغلو وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی توركیا كۆبۆیەوە.
له دیدارێكدا په‌یوه‌ندیی نێوان هه‌رێمی كوردستان و توركیا و، دوا په‌ره‌سه‌ندنه‌كانی بارودۆخی سیاسیی عێراق و هەروەها ڕەوشی سووریا خرانە بەر باس. لەم كۆبوونەوەیەدا جەخت لەسەر گرنگیی و بەردەوامیی ئەو دانوساندنانە كرایەوە كە لەسەر بابەتی هەناردنەكردنی نەوت و گازی هەرێمی كوردستان لە نێوان هەر دوولادا لە ئارادایە.
لەم دیدارەدا قسە لەسەر كۆنفڕانسی ژێنێڤ 2 كرا و وەزیری دەرەوەی توركیا خۆشحاڵیی خۆی نیشاندا كە هێزە سیاسییە كوردییەكانی سووریا لە چوارچێوەی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا بەشداری كۆنفڕانسی ژێنێڤ 2 بوونە. پەیوەندییەكانی هەر دوولا و بارودۆخی سیاسیی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست تەوەرێكی دیكەی ئەم دیدارە بوون و هەر دوو لا ئەوەیان دووپات كردەوە كە پێویستە پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان و توركیا لە بەرژەوەندیی عێراق بە گشتی بێت. سەبارەت بە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقیش هەر دوولا لەسەر ئەوە هاوڕا بوون كە لەپێناو بەرەوپێشەوەبردنی دیموكراسی لە عێراق ئەم هەڵبژاردنە لە كاتی خۆیدا ئەنجام بدرێت.
سەرۆكی ھەرێمی كوردستان و سەرۆك وەزیرانی ھۆلەندا كۆبونەوە
ڕۆژی چوارشەممە 22ـی 1ـی 2014 به‌ڕێز مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و شاندی یاوەری گەییشتنە شاری داڤۆسی وڵاتی سویسڕا بە مەبەستی بەشداریكردنی لە كۆربەندی ئابووریی جیھانی ئەمساڵ و ھەر هەمان ڕۆژیش سەرۆك بارزانی چاوی بە مارك روت سەرۆك وەزیرانی ھۆلەندا كەوت.
لە دیدارێكدا كە بە یەكەم كۆبوونەوەی سەرۆك بارزانی و سەرۆك وەزیرانی هۆڵەندا لە پاش دیداری پارساڵی نێوانیان لە (25ی مانگی یەكی 2013) هەژمار دەكرێت هەردوولا خۆشحاڵیی خۆیان لەمەڕ پەرەسەندنی پەیوەندییەكانی نێوان ھەردوولا نیشاندا و بە تایبەتی ئاماژەش بە سەردانی وەزیری دەرەوەی ھۆلەندا بۆ شاری ھەولێر لە سێپتەمبەری 2013 درا كە خۆی لە خۆیدا ڕووداێكی گرنگ بوو لە پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و وڵاتی هۆڵەندا.
لەم دیدارەدا سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە ھەرێمی كوردستان زۆر بە پەرۆشەوە لە پەیوەندییەكانی لەگەڵ هۆڵەندا دەڕوانێت و دواڕۆژی ئەم پەیوەندییەش زۆر گەشە.
باسكردنی دۆخی پەنابەرانی سووریا لە هەرێمی كوردستان تەوەرێكی دیكەی دیدارەكە بوون و سەرۆك وەزیرانی ھۆلەندا لەو بارەیەوە گوتی: "ئێمە ئاگادارین كە ژمارەی زۆری پەنابەرەكان بارێكی قورسە لە سەر ھەرێمی كوردستان". لای خۆیەوە سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە پێشوازیكردنی 250 ھەزار پەنابەرانی سوریا ھەم ئەركێكی مرۆڤی و ھەم ئەركێكی نەتەوەییە، حكوومەت و خەڵكی ھەرێمی كوردستان لە یارمەتیدانی ئەم پەنابەرانە درێغی ناكەن. ھەروەها ھیوای خواست كە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی زیاتر بە ھانای ئەو پەنابەرانە بێت.
تەوەرەكی دیكەی ئەم كۆبونەوە تایبەت بوو بە پەیوەندیاكانی نێوان ھەولێر و بەغدا، و لەمبارەیەوە سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند ئێستا بۆ چارەسەركردنی كێشەكان ڕێگەی دیالۆگ ھەیە.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا ئەنجامدانی ھەڵبژاردنەكانی عێراق لە نیسانی ئەمسال و ئاڵۆزییەكانی پارێزگاری ئەنبار دژایەتیكردنی تیرۆر خرانە بەر باس و گفتوگۆ.
ئاژانسی USAID ئەمریكی بەرێگای هەرێمی كوردستانەوە یارمەتی كوردان لەسوریا دەدات
ئەمڕۆ لەدیدارێكی نێوان د.دیندار زێباری جێگری بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوە بۆ كاروباری رێكخراوە نێودەوڵەتیەكان و بەرێز جۆزێف پێنگتۆن كونسوڵی گشتی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا لە هەرێمی كوردستان و شاندێكی ئاژانسی (USAID) ئەمریكی باس لەرەوشی پەنابەرانی رۆژئاوا لەهەرێمی كوردستان و ئەو هاوكاریانەی كە حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆیان پێشكەش كردووە كرا.
شاندی ئاژانسی (USAID) بەسەرۆكایەتی بەرێز ئەندرۆ پلێت بوو سەرۆكی ئەم ئاژانسە لەعیراق و وڵاتانی عەرەبی ، هەروەها USAID)) گەورەترین ئاژانسی حكومەتی ئەمریكایە و لەبواری پێشكەش كردنی هاوكاری و یارمەتی مرۆیی بۆ وڵاتانی هەژار و پەنابەر و ئاوارەكان لەجیهان كار دەكات.
سەرەتای دیدارەكە بەرێز جۆزێف پێنگتۆن كونسوڵگی گشتی ئەمریكا لەهەرێم رۆڵی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە هاوكاریكردنی پەنابەرانی رۆژئاوا بەرزنرخاند .
هەروەها شاندی ئاژانسی (USAID) مەبەستی سەردانەكەیانە بۆ هەرێمی كوردستان خستیەروو و رایگەاند" كە هاتوون بۆ گەیاندنی هاوكاری مرۆیی بۆ ناوچە كوردییەكانی سوریا بەرێگای خاكی هەرێمی كوردستانەوە.
لەلایەن خۆیەوە د.دیندار زێباری سوپاسی ئاژانسی USAID)) ئەمریكی كردو رایگەیاند" حكومەتی هەرێمی كوردستان هەر لەسەرەتاوە بەپێی توانا دەستی هاوكاری و یارمەتی بۆ هەموو گەلانی سوریا و بەتایبەتی گەلی كورد درێژی كردووە و ئامادەیی حكومەتی هەرێمی كوردستانیشی دەربڕی بۆ هەر هاوكاریەك لەبواری گەیاندنی یارمەتی مرۆیی بۆ كوردانی رۆژئاوا هەروەكو چون پێشتریش بەرێگای فرۆكەخانەی نێودەوڵەتی هەولێرەوە كۆمەكی نێودەوڵەتی گەیێندرایە ئەم ناوچانە.
سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان وتارێک له په‌رله‌مانی ئه‌وروپا پێشکه‌ش کرد
ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه، 2014/1/21، به‌ڕێز مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌سه‌ر بانگهێشتی په‌رله‌مانی یه‌کێتی ئه‌وروپا گه‌یشته برۆكسل.، دواتریش له دانیشتنێكی په‌رله‌مانی ئه‌ورووپادا له وتارێكدا سه‌رۆك بارزانی تیشكی خسته‌رسه‌ر چه‌ند پرسێكی گرنگ و ره‌وشی هه‌رێمی كوردستان و عێراق و ناوچه‌كه‌شی شیكرده‌وه.
له‌و کۆبوونه‌وه‌دا که ژماره‌یکی زۆر له په‌رله‌مانتاری ئه‌وروپا به‌شدار بوون و نزیکه‌ی یه‌ک کاتژمێری خایاند، له سه‌ره‌تادا سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان باسی گرنگی رۆلی یه‌کێتی ئه‌وروپای کرد و ئاماژه‌ی به‌وه‌دا که ده‌رفه‌تی زۆر هه‌یه بوهاوکاری له نێوان یه‌کێتی ئه‌وروپا و حکومه‌تی فیدرالی عێراق و هه‌روه‌ها له گه‌ڵ حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له بواره جیاجیاکاندا، به تایبه‌تی له رووی ئابوری و بازرگانی.
دوای وتاری سه‌رۆک مسعود بارزانی، ژماره‌یه‌ک له په‌رله‌مانتاری یه‌کێتی ئه‌وروپا راو و بۆچونیان له سه‌ر هه‌رێمی کوردستان و عێراق خسته روو و زۆر به ئه‌رێنییه‌وه باسیان له رۆل و سه‌رکردایه‌تی ژیرانه‌ی سه‌رۆک بارزانی-یان کرد. هه‌روه‌ها پێشکه‌وتنه‌کانی هه‌رێمی کوردستان له روی ئاسایش و سه‌قامگیری وگه‌شه‌کردنی ئابوری به‌رز نرخاند. دواتریش ژماره‌یه‌ک پرسیاریان ئاراسته‌ی سه‌رۆکی هه‌رێمیان کرد.
ده‌قی وتاری سه‌رۆکی هه‌رێم:
سه‌ره‌تا ده‌مه‌وێت سوپاسی لیژنه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه له په‌رله‌مانی ئه‌وروپا بكه‌م كه بۆ ئه‌م كۆبوونه‌وه‌یان بانگهێشت كردین ، بێگومان ئه‌وروپا رۆڵێكی گه‌وره‌ی هه‌یه و بوارێكی فراوانیش هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ی كار له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی فیدراڵی و حكوومه‌تی هه‌رێمدا بكات بۆ پته‌وكردنی پێوه‌ندییه‌كان له هه‌موو بواره‌كاندا به تایبه‌تی له بواره‌كانی ئابووری و بازرگانیدا. ده‌زانین كه رێكه‌وتنێك له نێوان حكوومه‌تی عیراق و یه‌كێتی ئه‌وروپادا هه‌یه‌و هیوادارین هه‌رێمی كوردستان رۆڵێكی له‌م رێكه‌وتنه‌دا هه‌بێت و له‌لایه‌ن یه‌كێتی ئه‌وروپا و په‌رله‌مانی ئه‌وروپاوه بایه‌خی پێ بدرێت.
ده‌مه‌وێت به‌ڕێزتان له كورته‌یه‌ك له‌و كاره‌ساتانه ئاگادار بكه‌مه‌وه كه به‌سه‌ر گه‌لی كورددا هاتوون ، گه‌لی كوردستان دووچاری ئازار و ئه‌شكه‌نجه‌یه‌كی زۆر و هه‌ڵمه‌تی زۆر دڵڕه‌قانه بووه‌وه له‌لایه‌ن رژێمه یه‌ك له دوا یه‌كه‌كان كه ده‌سه‌ڵاتی عیراقیان گرته ده‌ست، چه‌كی كیمیاییش دژی به ئافره‌تان و منداڵان به‌كارهێنراو كرده‌ی ئه‌نفالیش دژ به گه‌لی كورد ئه‌نجام دراو له ئاكامدا 182 هه‌زار كه‌س بێ سه‌روشوێن بوون ته‌نیا ته‌رمی نزیكه‌ی چوار هه‌زاریانمان ده‌ست كه‌وته‌وه له‌وانه‌ی له بیابانه‌كانی باشووری عیراقدا زینده به چاڵ كرابوون و كاری گه‌ڕان و پشكنینیش به‌رده‌وامه بۆ دۆزینه‌وه‌ی ته‌رمی شوێن بزره‌كانی دیكه .
له چه‌ند ساتێكی كه‌میشدا پێنج هه‌زار هاووڵاتی شه‌هید بوون زۆربه‌یان ئافره‌ت و منداڵ بوون له ئاكامی به‌كارهێنانی چه‌كی كیمیایی له شاری هه‌ڵه‌بجه به ته‌نیا .
خوشك و برایانی به‌ڕێز
ئێمه له هه‌رێمی كوردستان سیاسه‌ت و كولتووری لێبوورده‌یی و پێكه‌وه ژیان و قبووڵ كردنی ئه‌وی دیكه‌مان په‌یڕه‌وكردووه، له كاتی راپه‌ڕینه‌كه‌ی گه‌لی كوردستان له ئاداری ساڵی 1991 تۆڵه‌مان له‌و كه‌سانه نه‌سه‌نده‌وه كه زوڵمیان لێ كردین، هه‌روه‌ها پاش رووخانی رژێم له ساڵی 2003دا تۆڵه‌مان له‌و كه‌سانه نه‌سه‌نده‌وه كه خراپه‌یان به‌رانبه‌ر كردین، لاپه‌ڕه‌كی نوێمان له‌گه‌ڵ خۆمان و كه‌سانی دیكه‌دا كرده‌وه، ئه‌مه‌ش یارمه‌تی ده‌ربوو بۆ ئه‌وه‌ی خۆمان بۆ بنیادنانی وڵاته‌كه‌مان و سووك كردنی باری سه‌ر شانی گه‌له‌كه‌مان ته‌رخان بكه‌ین .. له ئاكامی ئه‌و سیاسه‌ته‌دا هه‌رێمی كوردستان رێژه‌یه‌كی به‌رزی ئه‌من و سه‌قامگیری به خۆوه بینی ، ئه‌مه‌ش بووه هۆی ئه‌وه‌ى ژماره‌یه‌كی زۆر كۆمپانیای جیهانی له وڵاته جۆراوجۆره‌كانی جیهانه‌وه بێن بۆ وه‌به‌رهێنان له كوردستان. وه‌ك نموونه‌یه‌كی ساكار بۆ ئه‌وه‌ی ئاستی ئه‌و په‌ره‌سندنه بزانن كه له كوردستان به‌دی هاتووه داهاتی تاك له كوردستان به‌ر له 2003 له 500 دۆلار كه‌متر بوو ئێستا له پێنج هه‌زار دۆلار تێپه‌ڕیوه.
ئێمه له سه‌ره‌تای رێگه‌داین بۆ بنیادنانی ده‌زگا و دامه‌زراوه‌ی دیموكراتی له كوردستان و پێویستمان به یارمه‌تی ئێوه هه‌یه تا ئه‌م ده‌زگایانه له‌سه‌ر بنه‌مایه‌كی سه‌رده‌میانه‌و دروستانه بنیات بنێین. ئێمه پێویستمان به شاره‌زایی ئێوه هه‌یه‌و به هیواین پشتیوانی له مافه‌كانی گه‌لى كوردستان بكه‌ن.
هه‌روه‌ها داواتان لێ ده‌كه‌ین هه‌موو كۆشش و هه‌وڵتان بخه‌نه كار له پێناوى بڕیاردان له سه‌ر ئه‌و جینۆسایده‌ی به‌رانبه‌ر به گه‌لی كوردستان ئه‌نجام درا هه‌روه‌ها داوا له به‌ڕێزتان ده‌كه‌ین كار له‌گه‌ڵ لایه‌نه پَیوه‌ندیداره‌كاندا بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی نوێنه‌رایه‌تییه‌كی تایبه‌تی یه‌كێتی ئه‌وروپا له هه‌رێمی كوردستاندا بكرێته‌وه ئه‌مه‌ش ده‌بێته هۆى پته‌وبوونی پێوه‌ندییه‌كانی نێوان هه‌رێمی كوردستان و وڵاتانی ئه‌وروپا له بواره‌كانی ئابووریدا.
هه‌روه‌ها داواتان لێ ده‌كه‌ین پشتیوانی له پرۆسه‌ی سیاسی له عیراق بكه‌ن له‌سه‌ر بنه‌مای پابه‌ندبوون به ده‌ستوور و دیموكراتی و فیدرالیزم و به گژداچوونی تیرۆریزم له عیراق و ناوچه‌كه به گشتی، به‌داخه‌وه‌ش تیرۆریزم بووه‌ته دیارده‌یه‌كی مه‌ترسیدار هه‌ڕه‌شه له گه‌لان و وڵاتانی جیهان ده‌كات .
ئێمه‌ش زۆرمان به ده‌ستی تیرۆریزمه‌وه چه‌شتووه به‌ڵام له به‌گژداچوونی تیرۆریزم خۆڕاگرین چونكه هیچ رێگه‌یه‌كی دیكه نییه به گژداچوونی تیرۆریزم نه‌بێت . ئێمه كولتووری لێبوورده‌ییه‌مان پێڕه‌و كردو رێگه‌مان به ئازادی ئایینی داوه‌و ئافره‌تیش رۆڵى خۆى ده‌بینێت له بنیادنانی كۆمه‌ڵه‌كه‌مان و ده‌زگاكانمان و ئه‌م سیاسه‌ته‌و ئه‌و ئاسایش و سه‌قامگیرییه‌ى هه‌رێمی كوردستان هه‌یه‌تی ، ئه‌وه ئێستا میوانداری 250 هه‌زلار په‌نابه‌ر ده‌كه‌ین، زۆربه‌یان كوردی رۆژئاوان هه‌روه‌ها عه‌ره‌ب و مه‌سیحی و هی دیكه‌یان تێدایه، هه‌روه‌ها میواندارى 200 هه‌زار له برا عه‌ره‌به‌كانمان ده‌كه‌ین له ناوه‌ڕاست و باشووری عیراق كه له ده‌ستى تیرۆریزم و بۆ ده‌سته‌به‌ركردنی ئه‌من و ئاسایش هاتوونه‌ته كوردستان .
نزیكه‌ى 10 هه‌زار خێزانی مه‌سیحی له كوردستان ده‌ژیان، وێڕاى ئه‌م خێزانانه‌یش 26 هه‌زار خێزانی دیكه هاتنه كوردستان و به هۆى تیرۆریزم و به هۆى ئه‌وه‌وه دووچارى كوشتن و تۆقین بووبوونه‌وه، ئێستا 15 هه‌زار كه‌سی دیكه‌ی ناوچه‌ى ئه‌نباریشی هاته سه‌ر كه ره‌وشێكی دژوار به خۆوه ده‌بینێت.
ئێمه شانازى به‌وه‌وه ده‌كه‌ین كه هه‌رێمی كوردستان ببێته داڵده‌ى هه‌ر كه‌سێك په‌ناى بۆ ده‌هێنێت به‌ڵام له هه‌مان كاتدا له راستیدا بایه‌خی نێوده‌ڵه‌تی له رووى یارمه‌تیدانی ئه‌و په‌نابه‌رانه‌وه له ئاستی پێویستدا نه‌بوو، به به‌راورد له‌گه‌ڵ ره‌وشی په‌نابه‌ران له وڵاتانی دیكه له ناوچه‌كه‌دا.
هه‌رێمی كوردستان و كورد فاكته‌ری سه‌قامگیرین نه‌ك فاكته‌رى كێچه‌ڵ یان دروستكردنی كێشه، له‌سه‌ر ئه‌م سیاسه‌ته به‌رده‌وام ده‌بین و هه‌موو هه‌وڵێك ده‌خه‌ینه گه‌ڕ له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی دیكه له عیراق بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان و بنیادنانی ده‌زگاكانى ده‌وڵه‌ت و پابه‌ندى ده‌ستورییش ده‌بین و له پێناوى هه‌ر هه‌موو ئه‌مه‌یشدا جارێكی دیكه داواتان لێ ده‌كه‌م ئێمه پێویستمان به پشتیوانی و یارمه‌تی ئێوه هه‌یه. له‌گه‌ڵ ئه‌وپه‌ڕى سوپاسدا.
وڵاتی سوید و هەرێمی كوردستان جەخت لەسەر زیاتر پتەوكردنی پەیوەندیەكان دەكەنەوە
بەمەبەستی پتەوكردنی زیاتری پەیوەندیەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و وڵاتی سوید، ئەمڕۆ فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت، پێشوازی لە خاتوو جیسیكا سڤاردسترۆم بەرپرسی نووسینگەی باڵیۆزخانەی سوید لە هەرێم كرد.
لە دیدارێكدا كە خاتوو سوهام جەبەلی یاریدەدەری بەرپرسی فەرمانگە ئامادەبوو، باس لە پەیوەندیە دووقۆڵیەكان و بارودۆخی ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان و عیراق و پرسی پێكهێنانی كابینەی تازەی حكومەت و رەوشی ئاوارەكانی سوریا لە هەرێم كرا.
فەلاح مستەفا پوختەیەكی لەسەر رەوشی هەنووكەیی هەرێم و سەردانی شاندی هەرێم بۆ بەغدا پێشكەش كردوو گووتی حكومەتی هەرێم جەخت لەسەر پابەندبوون بە دەستوور و پرەنسیپی دیالۆگ دەكاتەوە بۆ چارەسەركردنی پرسەكانی نێوان هەولێرو بەغدا. هەروا گووتی هەوڵەكان بەردەوامن بۆ پێكهێنانی كابینەی تازەی حكومەت.
هەردوولا باسیان لە بایەخی بەرەو پێشبردنی پەیوەندیە دووقۆڵیەكان كرد وێڕای هاندانی كەرتی تایبەت و فراوانكردنی بواری پەیوەندیەكان. لەم رووەوە بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە ئاماژەی بەوەدا كە بەم دواییە حكومەتی هەرێم نوێنەرێكی دیكەی لە سوید دەستنیشان كردووەو هیوادارین دامەزراوە فەرمیەكانی ئەم وڵاتە هاوكاری و هەماهەنگی لەگەڵ بكەن .
هەر لە دیدارەكەدا باسیان لە پێشهاتە سیاسیەكانی عیراق و ناوچەكە كرد و تیشك خرایە سەر ئەنجامدانی پرۆسەی هەڵبژاردنی عیراق و هیوایان خواست هەڵبژاردن لە وادەی دیاریكراوی خۆیدا ئەنجام بدرێت. هاوكات باس لە رەوشی نالەباری پارێزگای ئەنبارو مەترسیەكانی ئەو تەنگژەیە كرا، فەلاح مستەفا هیوای خواست كە حكومەتی فیدراڵ بتوانێ حەكیمانە ئەم قەیرانە چارەسەر بكات.
دواتر باس لە تەنگژەو ئاڵۆزیەكانی سوریا و پرسی ئاوارەكانی سوریا لە هەرێم كرا. هەردوولا نیگەرانی خۆیان خستەڕوو كە رۆژانە ژمارەیەكی زۆری خەڵكی مەدەنی دەبنە قوربانی ململانێی سەربازی و نزیكەی 3 ملیۆنیش ئاوارەی وڵاتانی دیكە بوونە. بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت گووتی لەڕووی مرۆییەوە كۆمەڵگای نێودەوڵەتی دەبێ زیاتر بەهانای ئەم ئاوارانە بێت چونكە پێویستیان بە كۆمەك و یارمەتی هەنووكەیی هەیە. هەر لەم رووەوە باس لە كۆنفڕانسی مرۆیی وڵاتانی كۆمەك بەخش بۆ ئاوارەكانی سوریا كرا كە بەم دواییە لە وڵاتی كوێت بەڕێوەچوو.
خاتوو جیسیكا سڤاردسترۆم كە هاوكات هەڵسوڕێنەری كاروباری باڵیۆزخانەی سویدە لە عیراق، وێڕای نیشاندانی خۆشحاڵی خۆی بۆ ئەو دیدارە، هیوای خواست بتوانن ئاستی پەیوەندیەكانی نێوان سوید و هەرێمی كوردستان بگەیەننە قۆناغێكی پێشكەوتووتر.
لە فەڕەنسا كار بۆ دادگایی كردنی ئەو كۆمپانیایانە دەكرێ كە هاوكاری رژێمیان كردووە بۆ بەدەست هێنانی چەكی كیمیاوی
سەر لەبەیانی ئەمڕۆ 20/1/2014 ئارام ئەحمەد محەمەد وەزیری كاروباری شەهیدان و ئەنفال كراوان پێشوازی كرد لە پارێزەری فەرەنسی كابریل میرون، پارێزەری داكۆكی كار لە مافی قوربانیان كە لە ئێستادا لەولاتەكەی كار بۆ دادگایی كردنی ئەو كۆمپانیایانە دەكات كە هاوكاری رژێمی پێشوویان كردوە بۆ بەدەست هێنانی چەكی كیمیاوی.
لە دیدارەكەدا كابریل میرون كورتەیەكی لەبارەی جولاندنی كەیسی دادگایی كردنی ئەو كۆمپانیایانە كرد لە ولاتی فەرەنسا و رایگەیاند كە لە ئیستادا لە رێگای وەزارەتی دادی فەرەنسی ئەم پرسە جولاوە و حكومەتی فەرەنسی رەزامەند بووە بۆ داوایەكی لەم جۆرە و كاری لەسەر دەكرێ و لە ئێستادا لە قوناغی لیكولینەوەدایە و هیوای خواست كە بتوانێ ماف بۆ قوربانیان بگێرێتەوە لە رێگای دادگاكاندا.
لە لایەن خۆیەوە ئارام ئەحمەد محەمەد وەزیری كاروباری شەهیدان و ئەنفالكراوان وێرای دەستخۆشی كردن لەو پارێزەرە هەنگاوێكی لەم جۆرەی بە گرنگ زانی بۆ بەنێو نەتەوەیی كردنی كەیسی جینۆساید و گێرانەوە ماف بۆ قوربانیان بە سزا گەیاندنی ئەو كۆمپانیایانەی كە هاوكاری رژێمی پێشوو عیراقیان كردوە بۆ بەدەست هێنانی چەكی كیمیاوی و بەكار هێنانی بۆ جینوساید كردنی كورد.
هەروەك پشتگیری وەزارەتی كاروباری شەهیدان بۆ ئەو هەوڵانە دوپات كردەوە و هیوای خواست لە ولاتانی تریش هەمان هەنگاو بگیرێتە بەر بۆ ئەوە ئەم كەیسە لەو ولاتانە كاری لەسەر بكرێت
هەروەك بە ئەنجام گەیاندنی كەیسێكی لەم جۆرە گرنگی خۆی دەبێ بۆ بەنێو نەتەوەیی ناساندنی جینوساید و راگەیاند ئەم پرسە قوناغی باشی بریوە لە ئیستادا.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سه‌رۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یه‌کێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سه‌رۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووه‌وه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول ده‌كات