نازم دهباغ بۆ هاوڵاتی: حیزبهكان زۆر گوێڕایهڵی وهفدهكانن بهڵام ئهنجامهكان دڵخۆشكهرنین
له چهند مانگی رابردوهوه تا ئێستا پێنج شاندی فهرمی كۆماری ئیسلامی ئێران لهسهر پرسی سهرۆكایهتی ههرێم سهردانی لایهنه ناكۆكهكانی ههرێمی كوردستانیان كردوه، بهوتهی نوێنهری حكومهتی ههرێم له تاران، ئهگهرچی حیزبهكان زۆر گوێڕایهڵی وهفدهكانن بهڵام دهرهنجامیان نهبووه.
یهكشهمهی ڕابردو وهفدێكی ئێرانی بهسهرۆكایهتی ئاغای مهسجدی كه یهكێكه لهسهركرده دیارهكانی فهیلهقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێران، سهردانی ههرێمی كوردستانی كردووه و چاوی به ژمارهیهك بهرپرسی باڵای یهكێتی و گۆڕان كهوتووه له سلێمانی، دواتر له ههولێر لهگهڵ پارتی و كۆمهڵ و یهكگرتوو كۆبۆتهوه.
دوایین سهردانی ئهو وهفدهی ئێران هاوكات بووه لهگهڵ دواخستنی وادهی كۆبونهوهی پێنجقۆڵی بۆ 13ی ئهم مانگه كه بڕیاربوو یهكشهممه 6/9 ئهنجامبدرایه، ئهوهش بهمهبهستی گفتوگۆی زیاتر به ئامانجی لێكنزیكردنهوهی بۆچونه دژهكانی دهربارهی قهیرانی سهرۆكایهتی ههرێم.
"نازم دهباغ" نوێنهری حكوومهتی ههرێمی كوردستان له ئێران، به هاوڵاتی وت: "ئێران به گرنگییهوه سهیری بارودۆخ و گۆڕانكارییهكانی عێراق و ههرێمی كوردستان و ناوچهكه دهكات، ئهمنیهت و ئاسایشی ههرێمی كوردستان بهدڵنیاییهوه بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران گرنگه، ئێران تهئكید لهوه دهكاتهوه كه چۆن ههرێمی كوردستان پێكهوه بیپارێزن و هاوبهشیكردن لهگهڵ یهكتر ههبێت."
دهربارهی ئهوهی ئێران هیچ لایهنگیرییهكی لایهنێك یان بۆچونێكی دیاریكراو دهكات لهسهر پرسی سهرۆكایهتی ههرێم، دهباغ جهختیكردهوه: كۆماری ئیسلامی ئێران خۆی ساغنهكردۆتهوهو بهدڵنیاییش خۆی ساغناكاتهوه كه تهرهفداری كام لا له لایهنهكان دهكات، چونكه دهزانێت ئهم كاره دوبهرهكی و چهند بهرهكی دروستدهكات لهناو ههرێمی كوردستاندا."
جگه لهسهردانهكهی مهسجدی له یهكشهممهی ڕابردودا، ههریهكه له قاسم سولهیمانی فهرماندهی سوپای قودسی ئێران، باڵیۆز و سهركونسوڵگهری ئێران له بهغدا و ههرێم، بۆ ههمان مهبهست لهگهڵ حیزبه سیاسییهكانی ههرێم گفتوگۆیان كردووه.
بهوتهی "نازم دهباغ" بێجگه لهو پێنج سهردانه ڕهسمیهی بۆ ههرێمی كوردستان كراوه، سهردانی لاوهكیش ههبووه.
نوێنهری حكوومهتی ههرێم له تاران كه بۆ خۆی لهگهڵ زۆرینهی وهفدهكاندا هاتۆته ههرێم، دهڵێت: "ههمو لایهنهكان له دانیشتنهكاندا گوێڕایهڵ بوون بۆ قسهو پێشنیاری وهفدهكان، بهڵام كه دوایی دێیته دهرێ ئهنجامهكانی ههڵدهسهنگێنین هیچی دڵخۆشكهر نین، تا ئێستا ههر وهك پهنده كوردییهكهیه كه دهڵێت هی خۆم بۆ خۆم هی تۆش دهخۆم".
له یهكهم كۆبونهوهی فراوانی لایهنهكاندا كه به 16 حدزب دهستیپێكرد و دواتر بۆ پێنجقۆڵی بچوک بۆوه، ئێوارهی 18و بهرهبهیانی 19ی مانگی ڕابردوو، نوێنهرانی ئهمهریكا، بهریتانیا و نهتهوهیهكگرتووهكان له گفتوگۆی حیزبهكاندا بهشداربوون بۆ تاوتوێكردنی پرسی سهرۆكایهتی ههرێم.
نوێنهری حكومهتی ههرێم له تاران جهختیكردهوه: "كه كهس یهكتر نهخوێنێتهوه و نهگهنه سازان، 10 وهفدی تری ئهمهریكی و بهریتانی و ئهڵمانی و ئێرانی بێنه ههرێم ناگانه ئهنجام، من لهوه دهترسم لێمان بێتاقهت ببن و نهیهنهوه بهلاماندا."
"نازم دهباغ" پێشیوایه "ئهگهر به خۆفهرزكردن بێت مومكینه بۆ ماوهیهك ئهمنیهت و ئاسایش ههبێت له ههرێمی كوردستاندا، بهڵام ئهگهر بهسیستمی دیموكراتی و پهرلهمانی كار بكهین ههموو لایهك پابهندی یاسا دهبێت."
پارتی، یهكێتی، گۆڕان، كۆمهڵ و یهكگرتوو تا ئێستا شهش كۆبوونهوهی پێنجقۆڵییان ئهنجامداوه بۆ چارهسهری قهیرانی سهرۆكایهتی ههرێمی كوردستان بهبێ ئهوهی بگهنه ئهنجام، بهوتهی بهرپرسانی ئهو حزبانهش، چاوهڕوانناكرێت له حهوتهمین كۆبونهوهدا یهكشهممهی داهاتوو بتوانن رێككهوتنی كۆتایی بكهن.
ئارا ئیبراهیم
"نازم دهباغ" لەگهڵ جێگری پارێزگاری هەڵەبجە و شاندی هاوڕێی دیداری کرد
"نازم دهباغ"نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لەگهڵ جێگری پارێزگاری هەڵەبجە، بەرێوبەریی مۆنۆمێنتی هەڵەبجە و جێگری بەرێوبەریی مۆنۆمێنتی هەڵەبجە کۆبۆوه.
"نازم عومەر دهباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران، ئەمرۆ پێنجشەمە ١٧/٩/٢٠١٥ لە نووسینگەی نوێنەرایەتی هەرێمی کوردستان لە تاران پێشوازی کرد لە "عهلی عوسمان عهلی" جێگری پارێزگاری هەڵەبجە و "سەرخێڵ غەفار" بەرێوبەریی مۆنۆمێنتی هەڵەبجە و "نەریمان عهلی" جێگری بەرێوبەریی مۆنۆمێنتی هەڵەبجە و لەگهڵیاندا کۆبۆوه.
شاندی پارێزگاری هەڵەبجە باسیان لە هۆکاری سەردانەکەیان بۆ تاران کرد ئەویش بۆ پتەوکردنی پەیوەندییەکانی پارێزگای هەڵەبجە لەگهڵ داموودهزگاکانی کۆماری ئیسلامی ئێران بۆ باشتر ڕاپەراندنی کاروباری نەخۆشهکانی توشبوو به کیمیایی و ئاسانکاری زیاتر لە بواری بەدواداچوون بۆ ئەوانەی کە لەکاتی کیمیابارانی شاری هەڵەبجەدا وون بوون.
لەلای خۆیەوە "نازم عومەر" ئامادەیی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تارانی نیشاندا کە چۆن لە ڕابووردوشدا پشتیوان بووە لەو بوارەدا ئێستاش هەروەها ئامادەیە بۆ هاوکاریی زیاتر.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی پارلەمانی ئەوروپا دەكات
ڕۆژی شەممە 12ـی 9ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی پەرلەمانی ئەوروپا بە سەرۆكایەتی چارڵز تەنۆك ئەندام پارلەمانی فراكسیۆنی پارێزگاران و ڕیفۆرمخۆازان كرد كە لە نوێنەرانی فڕاكسیۆنە گەورەكانی نێو پەرلەمانی ئەوروپا پێكهاتبوو.
لە دیدارەكەدا شاندی میوان پشتگیریی تەواوی خۆیان بۆ هەرێمی كوردستان و پڕۆسەی سیاسی و بووژانەوە و ئەو كرانەوە و پێشڤەچوونە نیشان دا كە لە هەرێمی كوردستان لە ئارا دایە. هەروەها پیرۆزبایی سەركەوتنەكانی پێشمەرگە و ستاییشی ڕۆڵی سەرۆك بارزانی و گیانفیدایی و قارەمانێتیی هێزی پێشمەرگەی كوردستانیان كرد لە شەڕی دژی تیرۆریستان و سەرەخۆشییان لە سەرۆك بارزانی و كەسوكاری ئەو پێشمەرگانە كرد كە لەشەڕی تیرۆردا گیانی خۆیان فیدا كردووە و شەهید بوونە. هەروەها وێڕای ئاماژەدان بە هاتنی لێشاوی پەنابەران بەرەو ئەوروپا سوپاسی خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستانیان كرد كە سەدانهەزار ئاوارەیان حەواندووەتەوە و بوونەتە پەناگەی خەڵكی لێقەوماو و پەنابەر. شاندی میوان پشتیوانی خۆیان بۆ پێشكەشكردنی هاوكاریی سەربازی و مرۆیی بۆ هەرێمی كوردستان دووپات كردەوە لەشەڕی دژی تیرۆریستان.
هەر لەم دیدارەدا شاندی پارلەمانی ئەوروپا داوایان لە سەرۆك بارزانی كرد كە ڕێنوێنی و بۆچوونی خۆی لەبارەی چارەكردنی كێشەی پەنابەران و شەڕی تیرۆریستان و چارەسەری گرفت و قەیرانە قووڵەكانی عێراق و ناوچەكە بخاتەڕوو.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی سوپاسی هەڵوێستی شاندی میوان و دۆستان و هاوپەیمانانی گەلی كوردستان كرد و لە گوتەیەكدا باسی لە هەڕەشەی تیرۆریستان بۆسەر ئاساییشی ناوچەكە و جیهان كرد و باسی لە قارەمانێتی پێشمەرگە كرد لە شكاندنی ئەفسانەی داعش و پاراستنی پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكانی عێراق لە دەستی تیرۆریستان و ئەوەی دووپات كردەوە كە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر پێویستی بە هەوڵی عەمەلی و جددی هەموو لایەكە و بە پێویستیشی زانی كە نابێ تەنا مامەڵە لەگەڵ دەرئەنجامەكانی ئەم قەیرانە قووڵانە بكرێت كە بەرۆكی ناوچەكە و جیهانی گرتووەتەوە بەڵكو پێویستە هۆكارەكانی ئەو قەیرانانە بنبڕ بكرێن. جەختیشی لەوە كردەوە كە شەڕی تیرۆریستان تەنیا نابێ لایەنی سەربازی بگرێتەوە بەڵكو دەبێ لەڕووی فكری و ئابووری و كۆمەڵایەتیش شەڕی تیرۆر و توندڕۆیی بكرێت. سەبارەت بە هاتنی لێشاوی پەنابەران بەرەو ئەوروپا سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە چارەسەر نەكردنی كێشەكان و بارودۆخی سەختی ژیان و هەڕەشە بەردەوامەكان هانی خەڵكی ئاوارەی داوە ڕوو لە ئەوروپا بكەن. بە باشیشی زانی كە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی یارمەتیی ئەو ئاوارانە بدات كە لە وڵاتانی لوبنان و ئۆردۆن و توركیا و كوردستان لە نێو كەمپەكاندا دەژیین و لەهەمانكاتیشدا شەڕی تیرۆر و قەیرانی سووریا بە خێرایی یەكلایی ببێتەوە بۆ ئەوەی ئومێد بۆ خەڵك بگەڕێتەوە و ڕێگەی كۆچ نەگرنە بەر. ئەوەیشی خستەڕوو كە هەرێمی كوردستان دەرگەی بۆ ئاوارە و لێقەوماوان كراوەیە بەڵام ژمارەی ئاوارەكان ئەوەندە زۆرە كە لە توانای كوردستان چووەتە دەر.
لەبارەی هەڵگیرسانەوەی شەڕی نێوان سوپای توركیا و پارتی كرێكارانی كوردستان سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە پێشتر هەنگاوی باش بۆ پڕۆسەی ئاشتی نرابوو و جێگەی داخە شەڕ دەستی پێكردووە كە زیان لە پڕۆسەكە دەدات و هەرێمی كوردستانیش بەردەوام دەبێت لە هەوڵەكانی بۆ ڕاوەستانی شەڕ و گەڕانەوەی لایەنەكان بۆ مێزی گفتوگۆ.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە كۆنسوڵی گشتیی نوێی ئەڵمانیا لە هەولێردەكات
ڕۆژی شەممە ١٢ـی٩ـی ٢٠١٥ لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە مارک ئایشهۆڕن كۆنسوڵی گشتیی نوێی ئەڵمانیا لە شاری هەولێر كرد.
لە دیدارەكەدا كۆنسوڵی نوێی ئەڵمانیا خۆشحاڵیی خۆی دەربڕی و زۆر سوپاسی سەرۆک بارزانی کرد بۆ ئەو ڕەخساندنی دەرفەتی دیدارەکە و بە شانازییەکی گەورەی وەسف کرد. هەروەها خۆشحاڵیی خۆی بۆ وەرگرتنی ئەرکی نوێی وەک کونسوڵی گشتیی ئەڵمانیا لە کوردستان ڕاگەیاند و ئامادەیی خۆی و وڵاتەکەیشی پێشان دا کە لە هەموو بوارەکاندا پەیوەندییەکانیان لەگەڵ هەرێمی کوردستان پەرە پێبدەن.
کونسوڵی نوێی ئەڵمانیا ڕایگەیاند کە ئەوان دەخوازن نەک هەر لەبواری هاوکاریی سەربازی، بەڵکوو لە هەموو بوارەکانی دیکەدا و بەتایبەتییش پەرەپێدانی ئابووری، هاوکاریی هەرێمی کوردستان بکەن. ئەوەیشی ڕاگەیاند کە ئەڵمانیا دەزانێت کە باری هەرە قورسی شەڕی داعش لەسەر شانی پێشمەرگەیە، بۆیە زۆر مەبەستیانە زیاتر هاوکاریی پێشمەرگە بکەن. پیرۆزباییشی لە سەرۆک بارزانی و پێشمەرگەی کوردستان کرد بۆ ئەو سەرکەوتنەی ڕۆژی هەینی ڕابردوو لە میحوەری باشووری کەرکووک وەدەستیان هێناوە.
کونسوڵی ئەڵمانیا ڕاشیگەیاند کە سوپاسی پێشمەرگەی کوردستان دەکەین کە توانیویانە مەترسیی داعش کەم بکەنەوە و بیوەستێنن، لەمەودواش لەگەڵ دۆستانی دیکەمان لە ئەورووپا ئەرکێکی دیکەمان دەبێت کە هەوڵەکانمان یەک بخەین و هاوکار بین بۆ گەشەی ئابووری لە هەرێمی کوردستان، بۆ ئەوەی هەرێمی کوردستان، کە لەم ناوچەیەدا نموونەیەکی گەشی سەقامگیرییە، هەروا سەقامگیر بێت و ئاسۆیەکی ڕوون و گەش لە پێشکەوتن و سەقامگیریی زیاتری ئابوورییش بەخۆیەوە ببینێت. جەختیشی کردەوە کە گەل و حکوومەتی ئەڵمانیا ئێستا و داهاتووش هەر پشتیوانی گەلی کوردستان دەبن و هیوای داهاتوویەکی گەش بۆ کوردستان دەخوازن.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی وێڕای بەخێرهێنانی کونسوڵی نوێی ئەڵمانیا، پیرۆزبایی وەرگرتنی ئەو ئەرکە نوێیەی لە بەڕێز مارک ئایشهۆڕن کرد و هیوای سەرکەوتنی بۆ خواست.
سەرۆک بارزانی پەیوەندییەكانی نێوان گەلی كوردستان و گەلی ئەڵمانیای بە دۆستانە و نموونەیی وەسف كرد و ئامادەیی هەرێمی کوردستانیشی بۆ پەرەپێدانی زیاتری پەیوەندییەکان لەگەڵ ئەڵمانیا پێشان دا. هەروەها سوپاسی گەل و حكوومەتی ئەڵمانیاشی كرد كە لە شەڕی دژی تیرۆریستاندا هاوكاریی كاریگەریان پێشكەشی هێزی پێشمەرگەی كوردستان كردووە. داوایشی كرد پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا فراوانتر بكرێت و دەستخۆشیی لەو هەوڵانە کرد کە بەمەبەستی پەرەپێدانی ئابووریی خستوویانەتە بەرنامەی کاری خۆیان.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی ئەنجوومەنی پیرانی بەلجیكا دەكات
ڕۆژی دووشەممە 14ـی 9ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی ئەنجوومەنی پیرانی بەلجیكا بە سەرۆكایەتیی سێناتۆر ئەڵان دیتێكس كرد.
لە دیدارەكەدا شاندی میوان ستاییشی خەبات و خۆڕاگری و قوربانیدانی گەلی كوردستان و هێزی پێشمەرگەیان كرد و ڕۆڵی سەرۆك بارزانیان لەو خەباتەدا بەرز نرخاند و هەروەها وێڕای ئاماژەدان بە تێكۆشان و خەباتگێڕییان، بارزانیی نەمریان بە قارەمانێكی مێژوویی وەسف كرد. شاندی میوان ئەوەیشی بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند كە گەلی بەلجیكا هاوسۆزییەكی تایبەتیان لەگەڵ گەلی كوردستاندا هەیە و جەختیشیان لەوە كردەوە كە كۆمەڵگەی دەولی دەبێ سوپاسگوزاری خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستان بێت كە هاوكاری پەنابەرانیان كردووە و سەرباری بوونی كێشە و قەیران، سەدان هەزار ئاوارە و لێقەوماویان وەخۆ گرتووە. هەروەها ئامادەیی خۆیشیان نیشاندا كە بە هەموو توانایەك لە هەوڵی ئەوەدا دەبن كە وڵاتەكەیان و یەكێتیی ئەوروپا هاوكاریی زیاتری سەربازی و مرۆیی پێشكەشی هەرێمی كوردستان بكەن.
لەبەشێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە شاندی میوان داوایان لە سەرۆك بارزانی كرد بۆچوون و سیاسەتی هەرێمی كوردستان لەبارەی هەڕەشەی تیرۆریستان و بارودۆخی ناوچەكە و عێراق بخاتە ڕوو.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی سوپاسی هەڵوێستی وڵاتی بەلجیكا و وڵاتانی هاوپەیمانانی كرد بۆ هاوسۆزی و یارمەتیدانی گەلی كوردستان و پێشمەرگە و لە وتەیەكیدا باسی لە هەڕەشەی تیرۆریستان بۆ سەر ئاساییشی ناوچەكە و جیهان كرد و جەختی لەوە كردەوە كە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر بە كاری هەمەلایەنە و هاوكاریی وڵاتان دەكرێت و جگە لە شەڕی سەربازی پێویستە لەڕووی فكری و ئابووری و كۆمەڵایەتیشەوە شەڕی تیرۆریستان بكرێت. ئەوەیشی خستەڕوو كە گەلی كوردستان خاوەنی فەرهەنگی پێكەوەژیانە و جیاوازیی تاییفە و ئایین بەلایەوە گرنگ نییە و هەرگیزیش نابێتە بەشێك لەو ململانێ تاییفییەی لە ناوچەكەدا لە ئارا دایە و دەستی دۆستایەتی و ئاشتی بۆ هەموو پێكهاتە و تاییفەیەك درێژ دەكات. لەبارەی قۆناغی دوای شكستدانی تیرۆریستان و گەڕاندنەوەی ئاوارەكان سەرۆك بارزانی ئەوەی دووپات كردەوە كە پێویستە گەرەنتی وا هەبێت كە خەڵك بە دڵنیاییەوە بگەڕێنەوە و چیتر كارەساتەكان دووبارە نەبنەوە.
باسكردنی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و هەروەها داهاتووی عێراق تەوەرێكی دیكەی ئەم دیدارە بوو.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی نوێی ئۆستڕالیا لە عێراق دەكات
ڕۆژی سێشمەممە 15ـی 9ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە كریستۆفەر لانگمەن باڵیۆزی نوێی ئۆستڕالیا لە عێراقی فیدڕاڵ كرد.
لە دیدارەكەدا باڵیۆزی نوێی ئۆستڕالیا لە عێراق خۆشحاڵی خۆی بۆ دیداری لەگەڵ سەرۆك بارزانی و هاتنی بۆ كوردستان نیشان دا و وێڕای ئاماژەدان بە بارودۆخی سیاسی و ئەمنی و ئابووریی عێراق ئەوەی خستەڕوو كە هەرێمی كوردستان ڕووبەڕووی تەحەدیاتی گەورە بووەتەوە بۆ هۆی شەڕی داعش و هاتی سەدانهەزار ئاوارە و باری ئابووری و ستاییشی ڕۆڵی قارەمانانەی پێشمەرگەی كرد لە شەڕی تیرۆریستان. باڵیۆزی نوێی ئۆستڕالیا لە عێراق هێمای بەوەدا كە داعش هەڕەشەیەكە بۆ هەموو لایەك و وڵاتەكەی بەردەوام دەبێت لە وەشاندنی گورزی سەربازی لە چوارچێوەی هاوپەیمانێتی دەولی و داوایشی كرد بۆ شكستدانی داعش پێویستە بێ متمانەیی نێو پێكهاتەكان نەمێنێ و ئاشتەوایی نیشتیمانی لە عێراقدا بەرقەرار ببێت. هەروەها سوپاس خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كرد كە ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارەیان پەنا داوە و سەرسامیی خۆیشی بە جموجۆڵ و زیندوویەتی و پێشكەوتنی هەرێمی كوردستان ڕاگەیاند و بەردەوامیی سەقامگیریی كوردستانیشی بە گرنگ زانی.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی هیوای سەركەوتنی بۆ باڵیۆزی نوێی ئۆستڕالیا لە عێراق خواست لە ئەرك و كارەكانیدا و سوپاسی گەل و حكوومەتی ئۆستڕالیای كرد كە یارمەتیدەر و پشتیوانی گەلی كوردستان بوونە و لە گوتەیەكدا وێڕای ئاماژەدان بە وەحشیگەرییەكانی داعش لەدژی پێكهاتەكان و خەڵك جەختی لەوە كردەوە كە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو هەڕەشە جیهانییە پێویستە هەموو دەوڵەتان بە هەماهەنگییەكی تەواو شەڕی سەربازی و فكری و ئابووریی تیرۆریستان بكەن و بۆ ئەوەی هەڕەشەیەكی هاوشێوەی داعش دیسان سەر هەڵنەداتەوە، دەبێ چارەسەری هۆكارەكانی دەركەوتنی توندڕۆیی و تیرۆر بكرێت.
سەرۆك بارزانی لەبارەی سەركەوتنەكانی پێشمەرگە ئەوەی باس كرد كە پێشمەرگە بە قارەمانێتیی خۆی ئەفسانەی داعشی شكاند و بۆ پاراستنی مەسیحی و توركمان و ئێزیدییەكان خوێنی زۆری بەخشی.
لە بەشێكی دیكەی كۆبوونەوەكەدا پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و ئۆستڕالیا و ڕێگەكانی فراوانتركردنی ئەو پەیوەندیانە تاوتوێ كرا.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی هاوبەشی باڵای وەزارەتی دەرەوە و سوپای ئەمەریكا دەكات
ڕۆژی سێشەممە 15ـی 9ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی هاوبەشی باڵای وەزارەتی دەرەوە و سوپای ئەمەریكا كرد كە پێكهاتبوون لە بڕێت مەكگرگ جێگری یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا و ستیوارت جۆنز باڵیۆزی ئەمەریكا لە عێراقی فیدڕاڵ و جەنەڕاڵ جەمێس تێڕی ڕێكخەری هێزە تایبەتییەكانی سوپای ئەمەریكا و جەنەڕاڵ تۆنی تۆماس فەرماندەی هێزە تایبەتییەكانی ئەمەریكا لە عێراق و ژمارەیەك ڕاوێژكار و ئەفسەری وەزارەتی دەرەوە و سوپای ئەمەریكا.
لە دیدارەكەدا بارودۆخی مەیدانیی بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستانی داعش لە سووریا و عێراق و ئامادەكارییەكانی پڕۆسەی ئازادكردنی موسڵ و چۆنییەتی شكستپێهێنانی تیرۆریستان و كاری هاوبەشی نێوان هێزەكانی هاوپەیمانان و پێشمەرگە و هێزە عێراقییەكان تاوتوێ كرا. هەروەها ئاستی باڵای هەماهەنگیی نێوان هێزەكانی پێشمەرگە و سوپای ئەمەریكا بەرز نرخێندرا كە بووەتە هۆی سەركەوتنی ئۆپڕاسیۆنە هاوبەشەكان كە بە هیچ شێوەیەكیش زیان بە ئامانجە مەدەنییەكان نەگەییشتووە.
لەم دیدارەدا شاندی هاوبەشی وەزارەتی دەرەوە و سوپای ئەمەریكا پاڵپشتیی تەواوی خۆیان بۆ هەرێمی كوردستان و یارمەتیدان و هاوكاریكردنی هێزی پێشمەرگە دووپات كردەوە.
هەر لەم كۆبوونەوەیەدا بارودۆخی سیاسی ناوچەكە و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا و ئاییندەی سووریا خرایە بەر باس و گفتوگۆ.
پارێزگاری هەولێر: هیچ مەترسیەكی ئەمنی لەلایەن ئاوارەكانەوە بەسەر هەولێرەوە نیە و دەزگاكانی ئاسایش رۆڵی خۆیان بینیوە
نەوزاد هادی، پارێزگاری هەولێر دووپاتیكردەوە پرسی پێشوازیكردن لە ئاوارەكانی شەڕی داعش پرسێكی دەستووری و یاساییە و حكومەتی هەرێمی كوردستان بەردەوام لەگەڵ لایەنی نێودەوڵەتی كار لەسەر دابینكردنی هەموو پێداویستیەكانیان دەكات.
پارێزگاری هەولێر لە دیمانەیەكی تایبەت بە ماڵپەڕی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئاماژەی بەوەدا "وەرگرتنی ونیشتەجێكردنی ئەو ژمارە زۆرە ئاوارەیە لەهەولێر هەڵوێستێكی مرۆیی خەڵكی كوردستان و حكومەتی هەرێمی كوردستانە كە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیش دەنگی داوەتەوە وئەو ئاوارانەش بەهۆی ئەم هەڵوێستە وبارودۆخی ئارام وئاسایشی سەقامگیری هەرێمی كوردستان ئەم شوێنەیان هەڵبژاردووە".
پارێزگار ئەوەشی خستەڕوو، "ئازادكردنی مووسڵ پرسێكی هەستیار وگرنگە چونكە ئێستا زیاتر لە دوو ملیۆن كەس لە مووسڵ دەژین وساڵێكە ئەم شارە لەژێر دەستی داعشدایە. ئازادكردنی ئەم شارە پێویستی بە هاوكاری نێودەوڵەتیش دەبێت نەوەكو تەنها بەشداری نێوخۆیی ودوای ئازادكردنیشی كارێکی زۆری پێویستە ئەنجامبدرێت و ناوچەی دەشتی نەینەوا وەكو یەكەمین هەنگاوی گەڕاندنەوەی ئاوارەكان دەستنیشانكراوە".
نەوزاد هادی رەتیكردەوە زۆری ژمارەی ئاوارەكان لە هەولێر كاریگەری بەسەر بارودۆخی ئەمنی ئەم شارەدا هەبووبێت ودووپاتیشیكردەوە "هەرچی رووداوێك لەهەولێر روویدابێت جا تیرۆریستی بێت یانیش تاوانكاری، لایەنی ئەمنی كاری لەسەر كردووە وكەیسەكانیش دراونەتە دادگا و ئاوارەكان هیچ پەیوەندیان بەو كارەوە نەبووە" .
هەروەها گوتی، "بەڵێ ئەم ئاوارانە بەم ژمارە زۆرەوە پێویستیان بە كار و خزمەتگوزاری زیاترە بەڵام بەهیچ شێوەیەك پەیوەندیان بە رووداوی ئەمنیەوە نیە ودەزگاكانی ئاسایشیش لەمبارەیەوە هیچ درێغیان نەكردووە. ئێستاش بارودۆخی هەولێر سەقامگیرە وهیچ گرفتێكی وا گەورە لەئارادا نیە".
گوتیشی "دەزگا ئەمنیەكان هەر زوو لەگەڵ هەر گومانێك ئەوانەی دوور و نزیك دەستیان لەهەر كردارێكی لەمجۆرەوە هەبێت دەستگیریان دەكەن و هێزەكانی پێشمەرگەش رۆڵی خۆیان لەمبارەیەوە بینیوە."
بە پێی ئامارەكان، تاوەكو ئێستا نزیكەی یەک ملیۆن وهەشتسەد هەزار ئاوارەی عەرەب لە مووسڵ و ئەنبار وبە پلەیەکی کەمتر کوردی کوردستانی سوریا، روویان لە هەرێمی كوردستان كردووە ولەچەندین كامپی جیاجیا لە شارەكانی هەرێمدا دەژین. هەروەها بەشێكی زۆریشیان لەنێو شار و شارۆچكەكانی هەرێمی كوردستاندا نیشتەجێن.
لەبارەی هەندێك لەو دەنگۆیانەی گوایە ئاوارەكانی مووسڵ ورومادی پسوولەكانی خۆراكیان بۆ هەولێر دەگوازرێتەوە، پارێزگاری هەولێر ئەم دەنگۆیانەی رەتكردەوە وئاماژەی بەوەشدا "ئەم كارە لەسەر ئاستی عیراقدا وەستاوە وهەرێمی كوردستانیش بەپێی یاسا ودەستوور مامەڵە لەگەڵ ئەم پرسە دەكات وخودی ئەم دەستوورە خۆمان دەنگمان پێی داوە وبەپێی ئەم دەستوورەش چوارچێوەی یاسایی هەرێمی كوردستان دیارە وبەرچاوە".
هەروەها گوتی" مانەوەی ئاوارەكان لە هەرێمی كوردستان شتێكی كاتیە و ئێستا وڵاتانی هاوپەیمان كار بۆ ئازادكردنی ئەو شوێنانە دەكەن كە لەبەردەستی داعش دایە، بۆیە دووپاتی دەكەمەوە هیچ مەترسیەك كە لەلایەن هەندێك لە كەناڵەكانی راگەیاندنەوە باسی لێوە دەكرێت لەسەر هەولێر نیە بەهۆی ئەم ئاوارانە. بەپێچەوانەوە داڵدەدانیان ناو و ناوبانگیەكی زۆری بۆ هەرێمی كوردستان دروستكردووە و وڵاتانی جیهان بە رێزەوە سەیری ئەم هەرێمە دەكەن. بۆ زانیاریش ئەم ئاوارانە تەنها عەرەب نین بەڵكو مەسیحی و ئێزدی وچەندین پێكهاتەی دیكەش لەهەرێمی كوردستاندا نیشتەجێن وئەوەیشی كە لەمبارەیەوە باسی لێوە دەكرێت گوایە مەترسی لەسەر هەرێم هەیە تەنها موزایەداتی سیاسین وهەست نەكردنە بە بەپرسیارێتی وهەوڵی نانەوەی شەڕ وفیتنەیە لەنێوان كورد وعەرەب وهەوڵێكن بۆ تێكدانی بارودۆخی شاری هەولێر بە بڵاوكردنەوەی پرۆپاگەندەی نادروست و ئەم ئاوارانەش تەنها لە هەولێر بوونیان نیە بەڵكو لە سلێمانی و لەدهۆكیش بوونیان هەیە".
هەر بۆ مەبەستی كەمكردنەوەی مەینەتی ئەم ئاوارانە و نیشتەجێكردنیان لە شوێنی شیاو، لە 9ی ئەیلول/ سەپتەمبەری رابردوو، كامپێكی تایبەت بەو ئاوارانەی لە دیبەگە نیشتەجێكراون، لەلایەن رێكخراوی مانگی سووری ئیماراتیەوە دروستكرا.
لەم بارەیەوە پارێزگار ئاماژەی بەوەدا "ئەو كامپە کە لە دیبەگە بۆ ئاوارەكان كرایەوە شوێنێكی كاتیە بۆ نیشتەجێبوونیان ولە هەزار یەكە پێكهاتووە و هەر یەكەیەكیش لە ژوورێك وحەمام وئاودەست و ژووری چێشتلێنان وحەوشەیەكی بچووك پێكهاتووە. ئەمەش جگە لە هەبوونی قوتابخانە و بنكەی تەندروستی و كۆگا وشوێنی یەكەی ئیداری. ئەم کامپە بۆ ئەو ئاوارانەیە كە لەسنووری قەزای مەخموور لەوێ ئاوارە بوونە كە كورد وعەرەبیشی تیادایە و ئەو عەرەبانەش كە لەوێ نیشتەجێن گوندەكانیان لەبەردەستی داعشدان بەتایبەتی لە ناوچەكانی سوڵتان عەبدوڵلا و دەورووبەری. ژمارەیەكی زۆری ئەو پیاوانەی لەو شوێنانەدا هاتوونەتە مەخموور لە ریزی پێشمەرگە لەدژی داعش لەسەنگەرن و شەهیدیشیان هەبووە".
هەروەها رونیكردەوە " ئەوان ماڵ و شوێن وموڵكی خۆیان هەیە و یەكەی نیشتەجێبوون لە كامپ تاپۆ ناكرێت و حكومەتی هەرێمیش بەهاوكاری نەتەوە یەكگرتووەكان بودجەی تایبەتی بۆ ئاوارەكان داناوە ومانگی سووری ئیماراتیش بە سوپاسەوە ئەو كامپەی دروستكردووە ئەمە جگە لە كامپێكی نموونەیی لە بەحركە و چەندین پرۆژەی ئاو ودابەشكردنی خۆراك لە دهۆك".
ههفتهى داهاتوو حكوومهت له پێداویستییهكانى پێشمهرگه دهكۆڵێتهوه
سهرلهبهیانیى ئهمڕۆ سێشهممه 15.9.2015، به سهرۆكایهتیى بهڕێز نێچیرڤان بارزانى سهرۆك وهزیرانى ههرێمى كوردستان، كۆبوونهوهى ئهنجومهنى وهزیران ساز كرا.
له سهرهتاى كۆبوونهوهكهدا ئهنجومهنى وهزیران دهسپێكردنى ساڵى خوێندنى نوێى 2015 – 2016ى پیرۆز كرد و هیواى سهركهوتن و ساڵێكى ئارامى خوێندنى خواست.
له بڕگهى یهكهمى كۆبوونهوهكهدا بهڕێز وهزیرى پێشمهرگه ڕاپۆرتێكى دهربارهى دوایین زانیارى و پێشهاتهكانى شهڕى دژى تیرۆر و سهركهوتنه بهردهوامهكانى پێشمهرگه پێشكهش كرد و تیشكى خسته سهر ئهو زیانانهى بهر تیرۆرستانى داعش كهوتووه كه بهردهوام له بهرامبهر هێز و ورهى بهرزى پێشمهرگهدا شكست دهخۆن و له پاشهكشێى بهردهوامدان.
ههروهها ڕوونى كردهوه كه دواى پازده مانگ له شهڕى دژ به تیرۆرستان، ئێستا پێشمهرگه ئهزموونى زیاترى وهرگرتووه و به هاوكارى و ههماههنگى لهگهڵ هاوپهیمانان بهتایبهتى پشتگیریى ئاسمانى، به ورهیهكى بهرزهوه ڕووبهڕووى تیرۆر دهبێتهوه. كۆمهڵێك كێشه و پێداویستیى پێشمهرگه و شهڕى دژى تیرۆریشى خسته ڕوو.
لاى خۆیهوه بهڕێز سهرۆك وهزیران ڕێز و پێزانینى ئهنجومهنى وهزیرانى بۆ پێشمهرگه و وهزارهتى پێشمهرگه و ئهو قارهمانیهتى و قوربانیانه دووپات كردهوه كه ڕۆژانه بۆ بهرگریكردن له خاك و هاووڵاتیانى كوردستان دهیدهن. ههروهها ڕایگهیاند ههفتهى داهاتوو كۆبوونهوهیهكى تایبهتى لایهنه پهیوهندارهكانى حكوومهت دهربارهى داواكارى و پێداویستییهكانى پێشمهرگه و ئهم ڕاپۆرتهى بهڕێز وهزیرى پێشمهرگه ساز دهكرێت.
ئینجا بهڕێز وهزیرى دارایى و ئابوورى، چهند زانیاریهكى سهبارهت به داهاتى پێشبینیكراو بۆ مانگهكانى داهاتووى ساڵى 2015 و ئهولهویهتى خهرجییهكانى حكوومهتى ههرێمى كوردستانى پێشكهش كرد كه دابینكردنى مووچه له ڕیزى پێشهوهى ئهم ئهولهویهتهیه و ئهنجومهنى وهزیرانیش جهختى لهوه كردهوه كه لهگهل دابینكردنى سهرچاوهى داراییى پێویست، مووچه دابهش بكرێت و مووچهى هیچ كهسێك وهك مافێكى یاساییى فهرمانبهران نافهوتێت.
ههروهها باسێكى دهربارهى ڕێنماییى وهزارهتى داراییى عیراقى تایبهت به وهرگرتنى باج و گومرك پێشكهش كرد و تیشكى خسته سهر كاریگهریى ئهم ڕێنماییه لهسهر ههرێمى كوردستان له كاتێكدا كه له ههرێمى كوردستان جێبهجێ بكرێن. لهمبارهیهوه ئهنجومهنى وهزیران بڕیارى دا كه لیژنهیهك به سهرۆكایهتیى بهڕێز وهزیرى دارایى و ئابوورى پێك بێت تا دیراسهى ئهو ڕێنماییانه بكرێت بۆ ئهوهى كاتێك بڕیارى جێبهجێكردنى ئهو ڕێنماییانه له ههرێمى كوردستان درا، ڕهچاوى تایبهتمهندى و بهرژهوهندییهكانى ههرێمى كوردستان بكرێت.
له بڕگهیهكى دیكهى كۆبوونهوهكهدا بهڕێز وهزیرى پلاندانان باسێكى دهربارهى كێشهكانى جێبهجێكردنى گرێبهسته گشتییهكان له ههرێمى كوردستان و بابهتى ڕێنماییهكانى ئهم بواره پێشكهش كرد كه وهزارهتى پلاندانان به ههماههنگیى بانكى نێودهوڵهتى له ڕێگهى لیژنهیهكى هاوبهشى وهزارهت و لایهنه پهیوهندارهكانهوه ئامادهى كردووه و كاتێك وهزارهت ئهو ڕێنماییانه دهردهكات، پێشكهوتن و شهفافییهت له بوارى گرێبهستهكاندا، دێنێته ئاراوه.
له بڕگهیهكى دیكهى كۆبوونهوهكهدا، بهڕێز وهزیرى بازرگانى و پیشهسازى، بابهتێكى پهیوهندارى به بهڕێوهبردنى پرۆسهى كڕێنهوهى گهنمى خۆماڵیى جووتیارانى كوردستان و بهشى وهزارهتى بازرگانى و پیشهسازى له خهرجییهكانى حاكیمه بهپێى یاساى بودجهى عیراقى فیدرال پێشكهش كرد. تیایدا تیشكى خسته سهر پێشبینیى پێداویستیى بهشهخۆراكى هاووڵاتیان بۆ ساڵى 2016 و بودجهى پێویست بۆ ئهو پێداویستییانه و وهزارهت ڕاسپێردرا بۆ چۆنیهتیى مامهڵهكردن لهگهڵ ئهو بابهته، ئامادهكارى بكات.
له كۆتاییى كۆبوونهكهدا سهبارهت به پرسى كۆچ بۆ دهروهى وڵات، بهڕێزان وهزیرى كار و كاروبارى كۆمهڵایهتى و وهزیرى ڕۆشنبیرى و لاوان، چهند زانیارى و داتایهكیان خسته بهردهم ئهنجومهن و لهمبارهیهوه بهڕێز نێچیرڤان بارزانى ڕوونى كردهوه كه حكوومهت ئهم بابهته به ههند وهردهگرێت و بۆ ئهم مهبهستهش وهزارهتى كار و كاروبارى كۆمهڵایهتى له ماوهیكى نزیكدا به بهشداریى لایهنه پهیوهندارهكان و پسپۆڕانى بیانى، كۆنفرانسێك ساز دهكات بۆ ئامادهكردنى پلانى پێویست لهمبارهیهوه.
دهربارهى چاكسازیش ڕایگهیاند كه چاكسازى بهشێكه له بهرنامهى حكوومهت و پێشتریش بهتایبهتى له كاتى دروستبوونى قهیرانى داراییدا، ههنگاوى جددى بۆ چاكسازى ناوه و له ههنگاونان بۆ چاكسازى له ههموو بوارهكاندا و لهسهر بنهمایهكى واقعى و بهپێى پڕۆژهیهكى تۆكمه، بهردهوام دهبێت.
لاى خۆیهوه بهڕێز قوباد تاڵهبانى جێگرى سهرۆك وهزیرانیش تیشكى خسته سهر ههنگاوهكانى حكوومهت بۆ چاكسازى و ئاماژهى بهوه دا كه دواى ئهوهى لیژنهیهكى پسپۆڕ له سهرۆكایهتیى ئهنجومهنى وهزیران و وهزارهته پهیوهندارهكان، سهرقاڵی كۆكردنهوهى زانیارى و داتاى پێویستن بۆ ڕێكخستنهوهى بابهتى مووچه و دهرماڵهكان لهسهر بنهماى دادپهروهرى و له چوارچێوهى یاسا و ڕێنماییهكان كه ئهمهش دهبێته بهشێك له پڕۆژهى چاكسازى و پێداچوونهوهى پێدا دهكرێت.
ئەمەریكا دەخوازێت هەرێمی كوردستان ئەولەویەت بداتە شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش
سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ سێشەممە 2015/9/15 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێزان ستیوارت جۆنز باڵیۆزی ئەمەریكا لە عێراق و برێت مەكگۆرگ یاریدەدەری جێگری وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا و شاندێكی دیپلۆماسی و سەربازیی یاوەریان كرد.
لە دیدارێكدا دوا پێشهاتەكان و بارودۆخی عێراق و ناوچەكە بە گشتی و هەرێمی كوردستان بە تایبەتی و ڕەوشی ئاسایش و شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش و ئەو شكستانەی تیرۆرستان لەسەر دەستی پێشمەرگە ڕووبەڕووی بوونەتەوە، خرانە بەر باس و گفتوگۆ. لەمبارەیەشەوە شاندی میوان بەردەوامیی هاوكارییە سەربازییەكانیان بۆ هێزی پێشمەرگە دووپات كردەوە و جەختیش لەسەر هەماهەنگیی بەردەوامی نێوان ئەمەریكا و حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی عێراق كرایەوە.
لەبارەی پرسی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستانیشەوە، شاندی میوان پشتگیریی خۆیان بۆ بەردەوامیی گفتوگۆكانی نێوان لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و جەختیان لەوە كردەوە كە پێویستە هەرێمی كوردستان لەم قۆناغەدا ئەولەویەت بداتە شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش و هیوایان خواست لایەنە سیاسییەكانی كوردستان لە داهاتوویەكی نزیكدا بگەنە ئەنجامێك.
لای خۆیەوە بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی هەوڵەكانی باڵیۆزی ئەمەریكا لە عێراق و سوپای ئەمەریكای كرد كە تا ئێستا زۆر بە باشی هاوكاریی هێزی پێشمەرگەیان كردووە، بەڵام بۆ قۆناغەكانی داهاتوو پێویستییان بە پلانێكی تۆكمە و پاڵپشتیی هاوپەیمانان، بە تایبەتی ئەمەریكا بۆ هێزەكانی پێشمەرگە و سوپای عێراق دەبێت، بەمەبەستی ئازادكردنی ئەو ناوچانەی لەژێر دەستی تیرۆرستانی داعشدا ماون.
دەربارەی پرسی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستانیش، بەڕێزیان ئاماژەی بەوە كرد كە گفتوگۆكان بەردەوامن و هەوڵەكان بۆ گەیشتن بە ئەنجامێكی گونجاو جددین بە شێوەیەك لە بەرژەوەندیی گشتیی خەڵكی هەرێمی كوردستان و سەقامگیریی ناوچەكەدا بێت، بە تایبەتی كە ئێستا هێزی پێشمەرگە و بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئەولەویەت دەدەن بە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆرستانی داعش، بۆیە پێویستە بابەتەكانی دیكە كارییگەریان لەسەر ئەو پرسە نەبێت.
بەردەوامیی گفتوگۆكانی نێوان هەولێر و بەغدا بەمەبەستی چارەسەركردنی كێشەكانی نێوان هەردوولا، هەروەها بارودۆخی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و وڵاتانی دەوروبەر، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو.