قوباد تاڵەبانى: نابێت داعش هیچ پێگەیەکى لە عیراقدا بمێنێت
بەمەبەستى کاراکردنى هاوکارى و هەماهەنگییەکان، ئەمرۆ جێگرى سەرۆکى حکومەتى هەرێمى کوردستان، قوباد تاڵەبانى لە شارى هەولێر، پێشوازى لە وەفدێکى باڵاى بەریتانیا کرد.
بۆ زیاتر بەرەوپێشچوونى هاوکارى و یارمەتییە مرۆییەکانى بەریتانیا و چۆنێتى کاراکردن و بەتەنگەوەهاتنەکانى هەرێمى کوردستان و ئاوارەو پەناهەندەکان کە بەهۆى شەرو پەلامارەکانى دەوڵەتى تیرۆریستى (داعش) دروست بوون، قوباد تاڵەبانى پێشوازى لە وەفدێکى باڵاى بەریتانیا کرد کە پێکهاتبوو لە جەستین گرینیک وەزیرى پەرەپێدانى نێودەوڵەتى و تۆبایس ئێک وود وەزیرى کاروبارى رۆژهەلاتى ناوەراست.
لە دانیشتنێکدا باس لە کێشەو ئاستەنگییە پەروەردەیى و تەندروستى و مرۆییەکان کرا، کە رووبەرووى هەرێمى کوردستان و ئاوارەو پەناهەندەکان بوونەتەوە. وەفدى میوان رایگەیاند بەریتانیا هاوکارییە مرۆییەکان زیاد دەکات و راستەوخۆ لەگەل رێکخراوە حکومى و ناحکومییەکانى هەرێمى کوردستان هەماهەنگى دەکات. هەروەها هەوڵ دەدەن لەگەل نەتەوە یەکگرتووەکان کارەکان چالاکتر بکەن.
پاشان جێگرى سەرۆک وەزیران ووتى: ئێمە وەک حکومەتى هەرێمى کوردستان سەربارى گرفتە داراییەکان بەڵام توانیومانە فریاى ئاوارەو پەنابەرەکان بکەوین کە ئێستا لەهەرێمى کوردستاندان. هەروەها ووتى نابێت داعش هیچ پێگەیەکى لە عیراقدا بمێنێت و داواى کرد هەماهەنگى زیاتر لەنێوان هەرێمى کوردستان و بەغدا هەبێت، هەم لە رووبەرووبوونەوەى تیرۆریستان و هەم لە گەیاندنى هاوکارییە مرۆییەکان بۆ هەرێمى کوردستان، کە دەکرێت بەغدا زیاتر رۆلى خۆی ببینێت.
لەم دانیشتنەدا کەریم سنجارى وەزیرى ناوخۆ و د.على سندى وەزیرى پلاندانان و د. رێکەوت حمە رەشید وەزیرى تەندروستى و فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندییەکانى دەرەوەو بەیان سامى عبدالرحمن نوێنەرى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە بەریتانیا، تیاییدا ئامادەبوون.
پەرلەمان و حکومەتی هەرێم سوپاسی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکەن بۆ پاراستنی کوردستان
پەرلەمانی کوردستان و حکومەتی هەرێم لەسەر پرسی ئاوارەکان و پشتگیریی نێودەوڵەتی بۆ هەرێمی کوردستان و چارەسەرکردنی قەیرانی دارایی هەرێمی کوردستان و پێکهێنانی حکومەتی نوێی عێراق و پرسی بە جینۆسایدناساندنی شەنگال هاو هەڵوێستبوون، بڕیاریشدرا کۆبوونەوەی دەوری لەنێوان پەرلەمان و حکومەتی هەرێمی کوردستان هەبێت بۆ چارەسەرکردنی ئەو ڕوداو و کێشە کتوپرانەی ڕووبەڕووی هەرێمی کوردستان دەبێتەوە، هەردوولاش سوپاسی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتییان کرد لەهاوکاری مرۆیی و سەربازیی هەرێمی کوردستان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆرستان.
ئەم هەماهەنگییەی نێوان پەرلەمان و حکومەتی هەرێم، لە کۆبوونەوەی ئێوارەی ئەمڕۆ سێشەممە 26 ی ئابدا هات، کە لە نێوان د.یوسف محەمەد سادق، سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان و نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستاندا لەتەلاری پەرلەمانی کوردستان سازکرا.
کۆبوونەوەکە بە ئامادەبوونی قوباد تاڵەبانی، جێگیری سەرۆکی حکومەت و فەخرەدین قادر سکرتێری پەرلەمان و مەولود باوە موراد وەزیری هەرێم بۆ کاروباری پەرلەمان به‌رێوه‌چوو.
لەسەرەتای دانیشتنەکەدا سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان، باسی کارو چالاکی لیژنەکانی پەرلەمانی کوردستان کرد، بۆ بەدواداچوونی کێشەی ئاوارەکان و هێزی پێشمەرگەی کوردستان و قەیرانی دارایی هەرێمی کوردستان و سەردانە مەیدانییەکانی پەرلەمان بۆ بەسەرکردنەوەی هێزی پێشمەرگەی کوردستان لە بەرەکانی پێشەوەی شەڕی دژ بە تیرۆرستاندا.
دواتر نێچیرڤان بارزانی، باسی لەهەوڵەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان کرد بۆ بەدەمەوەچوونی ئاوارەکان بە گشتی و ئاوارە مەسیحی و یەزیدییەکانی ناوچەی شنگال و موسڵ بە تایبەتی، رەخنەشی لە بێ هەڵویستی حکومەتی عێراق گرت لەبارەی پرسی ئاوارەکان، هەدولایان کۆکبوون لەسەر ئەوەی پەرلەمان و حکومەت هەوڵەکانی چڕ بکاتەوە بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ پەرلەمانی وڵاتانی دونیا و ڕێکخراوە نێودەوڵەتی و بۆ ئاگادارکردنەوەی زیاتریان لە کێشە و گرفتی ئاوارە مەسیحییەکان و پرسی جینۆسایدی شه‌نگال .
لەبارەی پرسی پێکهێنانی حکومەتی عێراقیشەوە، پەرلەمان و حکومەت هاوهەڵویست بوون کە پێویستە کورد لە پیکهێنانی حکومەتی نوێی عێراقدا هاوکاری لایەنەکانی تری عێراق بێت بەو مەرجەی مافە ڕەواکانی گەلی کورد پارێزراوبێت، وەک نیازپاکییەک بۆ هەرێمی کوردستان، پێویستە لەسەر حکومەتی کاربەڕێکەری عێراق بە زووترین کات موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بنێرێت.
لەبارەی هەمان پرس، سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان ئاماژەی بەوەدا لە ئایندەیەکی نزیکدا، پەرلەمانی کوردستان، وەک مەرجەعی خەڵکی کوردستان بانگێشتی لیژنەی دانووسانی هێزە کوردییەکان دەکات بۆ پەرلەمان، بۆ ئاگاداربوون لە ڕەوشی گفوگۆکانی نێوان کاندیدی ڕاسپێراوی سەرۆک وەزیرانی نوێی عێراق و لیژنەی دانووساندکاری هەرێمی کوردستان.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندی شێخەكانی هۆزی شەمەڕ دەكات
ئەمڕۆ چوارشەممە 27ـی 8ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شێخەكانی هۆزی شەمەڕ و چەند هۆزێكی عەرەبی ناوچەی ڕەبیعە و دەشتی نەینەوا كرد.
لە دیدارێكدا كەسایەتی و شێخەكانی هۆزی شەمەڕ و چەند هۆزێكی دی ئامادەیی خۆیان بۆ سەرۆك بارزانی نیشاندا بۆ ئەوەی بەگژ تیرۆریستانی داعش بچنەوە و بەشداری شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش بن. شاندی میوان دووپاتی ئەوەیان كردەوە كە ئامادەن چەك هەڵبگرن و تیرۆریستان لە ناوچەكە ڕیشەكێش بكەن و دژی هەموو هەوڵێكیش دەوەستن كە بیەوێت پێكەوەژیانی كورد و عەرەب و پێكهاتە ئایینی و نەتەوەییەكانی ناوچەكە تێكبدات. كەسایەتی و شێخەكانی هۆزی شەمەڕ و هۆزە عەرەبەكانی دەڤەری نەینەوا سوپاسی گەلی كوردستان و سەرۆك بارزانیان كرد كە لە مامەڵەكردن لەگەڵ پەنابەر و ئاوارەكان ڕەوشتی بەرز و ڕەسەنی مێژوویی خۆیان بەكار هێناوە و بوونەتە پەناگەی لێقەوماوان. ڕاشیانگەیاند كە ناتوانن دەستەوەستان بن لەوەی مزگەوت و شوێنە پیرۆزەكان تێكدەدرێن و مەسیحی و كوردانی ئێزیدی لە لایەن تیرۆریستان بچەوسێندرێنەوە و ڕێگە نادەن هێزی شەڕ و تاریكی لە ناوچەكانیان دەستەڵات بگرێتە دەست.
هەر لەم دیدارە سەرۆك بارزانی دەستخۆشی لە هەڵوێستی شێخەكانی ئەو هۆزانە كرد و ئاماژەی بەوەدا كە شەرەفێكی گەورەیە گەلی كوردستان شەڕی زوڵم و تاریكی و وەحشیگەریی تیرۆریستان دەكات و ئێستا هاوكێشەكان لە بەرژەوەندیی هێزەكانی پێشمەرگە گۆڕاون و تیرۆریستان لە دۆخی داڕمان و دۆڕانن. سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە گەلی كوردستان هەمیشە لەگەڵ پێكەوەژیان و تەبایەتی و برایەتی بووە و خەباتی لەدژی داگیركاری و زوڵمدا كردووە و لە هیچ دۆخێكدا قبووڵی ئەوەی نەكردووە بچێتە ناو شەڕی نەتەوەیی و تاییفی. سەبارەت بە دەركەوتنی تیرۆریستانی داعش سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە سیاسەتی هەڵەی حكوومەتی بەغدا ژینگەیەكی وای دروست كرد تیرۆر و داعش گەشە بكات. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی دووپات كردەوە كە هێزەكانی پێشمەرگە هەتا تێكشكاندنی تەواوەیی تیرۆریستان ناوەستن و بەسەریان سەردەكەون و ئەو ئامۆژگارییەشی دا كە پێویستە ئەو كەسانەی هاوكاری تیرۆریستان بوونە بە توندترین شێوە سزا بدرێن بەڵام ژیانی هاووڵاتیان و ئەو خەڵكەی پەیوەندییان بە تیرۆریستان نەبووە بپارێزرێت.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی حكوومەتی بریتانیا دەكات
ئەمڕۆ چوارشەممە 27ـی 8ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە شاندێكی پایەبەرزی حكوومەتی بریتانیا كرد كە پێكهاتبوو لە خاتوو هۆن جاستین گرینینگ وەزیری پەرەپێدانی نێودەوڵەتی و تۆبیاس ئێڵوود وەزیری دەوڵەت بۆ كاروباری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و سایمۆن كۆڵس باڵیۆزی بریتانیا لە عێراق.
لە دیدارێكدا شاندی پایەبەرزی حكوومەتی بریتانیا سوپاسی سەرۆك بارزانیان كرد بۆ ڕەخساندنی دەرفەتی ئەم دیدارە و ڕایگەیاند كە هاتووین بۆ ئەوەی لە نزیكەوە قەیرانی مرۆیی و ئەو تەحەدیاتانە ببینین كە ڕووبەڕووی كوردستان بووەتەوە و بزانین كە چیتان پێویستە و چی بۆ ئاوارەكان بكەین. شاندەكە دەستخۆشی لە دەستكراوەیی و پێشوازیی گەلی كوردستان كرد لەبەرانبەر هاتنی ئەو ژمارە زۆرەی پەنابەر بۆ هەرێمی كوردستان. شاندی حكوومەتی بریتانی جەختی لە بەردەوامیی پاڵپشتی و هاوكاریی وڵاتەكەی بۆ هەرێمی كوردستان كردەوە و ئەوەشی خستەڕوو كە لەپێناو گەیاندنی هاوكارییەكان بۆ ئاوارەكان بە باشترین شێوە پێویستە هەماهەنگیی تەواو لەنێوان ئاژانسە نێودەوڵەتییەكان و دەزگە خێرخوازەكان و حكوومەتی هەرێمی كوردستان و هەروەها بەغدایش هەبێت.
لەم دیدارەدا شاندی حكوومەتی بریتانی ڕێكخراوی داعشی بە هەڕەشەیەكی جدی زانی بۆ سەر ئاساییشی جیهانی و جەختیان لەوە كردەوە كە دەبێ كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە هەماهەنگی و یەكگرتوویی كار بۆ نەهێشتنی ئەم ڕێكخراوە بكات. شاندەكە جەختی لە پەرەپێدانی پەیوەندیی نێوان هەرێمی كوردستان و بریتانیا كردەوە و ئەوەی خستەڕوو كە پێشكەوتنی هەرێمی كوردستان یەكێكە لە خاڵە گەشەكانی عێراق و بەردەوامیی ئەو پێشكەوتنە ئامانجێكی ستراتیژیی حكوومەتی بریتانیایە. هەر لەم كۆبوونەوەیەدا شاندی حكوومەتی بریتانیا دەستخۆشیی لە هەرێمی كوردستان كرد كە سەرباری بوونی تەحەدیاتی زۆر دەرفەتێكی نوێی بە پڕۆسەی سیاسیی عێراق داوە.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەگەرمی بەخێرهاتنی شاندی حكوومەتی بریتانیای كرد و پاڵپشتیی و هاوكارییەكانی وڵاتی بریتانیای بە بەرز نرخاند. سەرۆك بارزانی بە وردی شاندی حكوومەتی بریتانیای لە بارودۆخی ئاوارەكان و هەڕەشەی تیرۆریستان و هەروەها بارودۆخی مەیدانیی بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان ئاگادار كردەوە و ڕایگەیاند كە ئێستا دەستپێشخەری لە دەستی پێشمەرگەیە و هێزەكانی پێشمەرگە كەوتوونەتە دۆخی هێرشبردن. سەرۆك بارزانی لەبارەی هەڕەشەی تیرۆریستان ئاماژەی بەوەدا كە بەهۆی ئامانجی مەترسیدار و دڕندەیی و پڕچەكیی و ئەو ئیمكانیاناتەی لەبەردەست تیرۆریستانە نابێ بە سادەیی سەیریان بكرێت و تێكشكاندنیان پێویستی بە هەوڵێكی هەمەلایەنەی نێودەوڵەتی هەیە. پەیوەست بە دۆخی ئاوارەكانیش سەرۆك بارزانی ئەوەی ڕاگەیاند كە بە هەموو توانایەك یارمەتیی حەواندنەوەیان دەدەین و شانازییش بەوە دەكەین كە بە قەناعەتەوە دەیانپارێزین و یارمەتییان دەدەین، بەڵام ژمارە و ئاستی كارەساتەكە زۆر گەورەیە و لە تواناكانی حكوومەتی هەرێمی تێپەڕیوە و پێویستە جیهان یارمەتیی ئێمە بدات بۆ ئەوەی بتوانین ئاوارەكان بحەوێنینەوە و دواتریش بیانگەڕێنینەوە ناوچەكانیان.
لەبارەی پڕۆسەی سیاسیی عێراقیش سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە ئەو قەیران و كارەسات و هەڕەشانەی ئێستا لە عێراقدا هەیە هەموو لە ئەنجامی سیاسەتی هەڵەی حكوومەتەكانی پێشووتر بووە و لە دە ساڵی ڕابردوو كار لەسەر تێكدان هەموو بوارەكانی ژیانی عێراق كراوە و ڕاشیگەیاند هەرێمی كوردستان هەوڵ دەدات یارمەتیی پڕۆسەكە بدات بۆ ئەوەی حكوومەتێكی باش دروست ببێ بەڵام نابێ بە هیچ شێوەیەك هەڵەی حكوومەتەكانی ڕابردوو دووبارە ببێتەوە چونكە ئەنجامەكەی خەراپتر دەبێ لەوەی ئێستا هەیە.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە وەزیری دەرەوەی نەرویج دەكات
ئەمڕۆ سێشەممە 26ـی 8ـی 2014 لە شاری هەولێر بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بۆڕگ برێند وەزیری دەرەوەی نەرویج و شاندێكی یاوەری كرد.
لە كۆبوونەوەیەكدا كە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەت هەرێم و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و مستەفا سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و عەلی سندی وەزیری پلاندانان و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكان و ڕێكەوت حەمە ڕەشید وەزیری تەندروستیی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون، دوایین پێشهاتە سیاسی و ئەمنییەكان و هەروەها هەڕەشە و پەلاماری تیرۆریستان بۆ كوردستان و سەركەوتتنەكانی هێزی پێشمەرگە و بارودۆخی ئاوارەكان خرایە بەر باس و گفتوگۆ.
هەر لەم دیدارەدا سەرۆك بارزانی بە گەرمی بەخێرهاتنی وەزیری دەرەوەی نەرویج و شاندی یاوەری كرد و هاتن و سەردانی شاندی نەرویجی بە هێمایەك بۆ پاڵپشتی و هاوسۆزیی حكوومەت و گەلی نەرویج بۆ گەلی كوردستان لە قەڵەم دا. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی باس كرد كە پاڵپشتی و بەدەنگەوەهاتنی دۆستانی گەلی كورد لەبەر ئەوەیە كە گەلی كوردستان پابەندی بەها و پڕەنسیپی مرۆڤدۆستانە و پێكەوەژیان و فرەلایەنییە و ئەو بەهایانەش دەپارێزێت و ئەم پاڵپشتییەیش نیشان دەدات كە گەلی كوردستان ڕێگەیەكی دروستی هەڵبژاردووە. سەرۆك بارزانی لە درێژەی قسەكانیدا ئەوەی دووپات كردەوە كە گەلی كوردستان خاوەنی فەرهەنگی پێكەوەژیانە و دەبێ ئەو فەرهەنگەیش قووڵتر بكەین. سەبارەت بە ڕەوشی ئاوارەكان سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە بە هەموو توانایەكەوە یارمەتییان دەدەین بەڵام ژمارەی پەنابەران لە ئاستی تواناكانی حكوومەتی هەرێم تێپەڕیوە بۆیە پێویستە وڵاتانی دۆست و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە حەواندنەوەی ئاوارەكان یارمەتیمان بدەن بۆ ئەوەی پاش ڕزگاركردنی ناوچەكانیان لە دەستی تیرۆریستان بۆ سەر ماڵ و حاڵی خۆیان بگەڕێنەوە.
لەبەرانبەردا وەزیری دەرەوەی نەرویج سوپاسی ئەو پێشوازییە گەرمەی كرد كە لە خۆی و شاندە یاوەرەكەی كراوە و دەستخۆشیشی لە سەرۆك بارزانی و سەركردایەتیی كوردستان كرد بۆ ئەو پێشكەوتنەی لە هەرێمی كوردستان هاتووەتە ئاراوە و ڕایگەیاند هاتنی ئێمە شێوازێكە بۆ نیشاندانی هاوسۆزی و پاڵپشتیی گەلی نەرویج لەگەڵ گەلی كوردستان كە بەڕووی تیرۆریستان وەستاوەتەوە. وەزیری دەرەوەی نەرویج هێمایشی بەوەدا كە ئێستا تیرۆریستان بوونەتە ئەمری واقع و هەڕەشەی جدیین بۆ سەر ئاساییشی ناوچەكە و جیهان و بۆ بەرەنگاربوونەوەیان پێویستە هەوڵێكی جیهانی و هەمەلایەنە بخرێتەگەڕ. وەزیری دەرەوەی نەرویج ئەوەی دووپات كردەوە كە گەلی كوردستان لەڕووی یارمەتیی سەربازی و مرۆیی دەتوانن پشت بە گەلی نەرویج ببەستن و حكوومەتی نەرویجیش بۆ خێراتركردنی هاوكارییە مرۆڤییەكەی بڕیاری داوە جگە لە بیست ملیۆن دۆلار كە پێشتر بڕیاری لەسەر دابوو دە ملیۆن دۆلاری دیكەیش تەرخان بكات بۆ یارمەتیدانی مرۆیی كوردستان.
هەر لەم دانیشتنەدا هەڕەشەكانی تیرۆر و چۆنییەتی گەشەسەندنی لە عێراق و سووریا قسەی لەسەر كرا و پڕۆسەی سیاسیی عێراق و پێكهێنانی حكوومەتی تازەی عێراق و پەیوەندییەكانی نێوان وڵاتی نەرویج و هەرێمی كوردستانیش تەوەرێكی دیكەی كۆبوونەوەكە بوو.
شایانی گوتنە كە لەدوای تەواوبوونی كۆبوونەوەكە پڕێسكۆنفرانسێك بۆ سەرۆك بارزانی و وەزیری نەرویج ڕێكخرا و تێیدا ناوەڕۆكی كۆبوونەوەكەیان بۆ دەزگاكانی ڕاگەیاندن خستەڕوو.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی هێزەكانی ئەمەریكا دەكات
ئێوارەی ئەمڕۆ چوارشەممە 27ـی 8ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە جەنەڕاڵ لوید ئۆستن فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندیی هێزەكانی ئەمەریكا و شاندێكی سەربازیی یاوەری كرد.
لە دیدارێكدا كە ژمارەیەك لە بەرپرسە لەشكری و ئەمنیی و ئیدارییەكانی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون، سەرۆك بارزانی بەخێرهاتنی گەرمی جەنەڕاڵ لوید ئۆستنی كرد وەك دۆستێكی دێرین كە ماوەیەكی زۆر لە عێراقدا ماوەتەوە و سوپاسگوزاریی خۆیشی بۆ سەرۆك و گەلی ئەمەریكا و نیشاندا بەهۆی پاڵپشتی و یارمەتیدانی هەرێمی كوردستان و پێزانینشی بۆ ڕۆڵی جەنەڕاڵ لوید ئۆستن هەبوو لە پڕۆسە سەربازییەكانی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆریستانی داعش.
لەم كۆبوونەوەیەدا سەرۆك بارزانی ڕۆشنایی خستەسەر سەرهەڵدانی بارودۆخی ئەم دواییە و هەڕەشەی تیرۆریستان و كەوتنی موسڵ و هەروەها پەلاماری تیرۆریستان بۆ سەر كوردستان و ئاماژەیشی بە سەركەوتنەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان كرد كە بە یارمەتیی دۆستانی گەلی كوردستان لە بەرەكانی جەنگ مسۆگەر كراون. لەبەشێكی دیكەی كۆبوونەوەكەدا سەرۆك بارزانی تیشكی خستە سەر بارودۆخی مرۆیی ئاوارەكان و هەروەها ژمارە و پێویستییەكانی ئەو خەڵكەی باس كرد كە لەدوای پەلاماری داعش ئاوارەی كوردستان بوونە و سوپاسی بەدەنگەوەهاتنی وڵاتانی دۆستی گەلی كوردستانیشی كرد لە پێشكەشكردنی یارمەتییە مرۆییەكان.
لای خۆیەوە جەنەڕاڵ لوید ئۆستن سوپاسی سەرۆك بارزانی كرد بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە و دەستخۆشی لە سەركەوتنەكانی هێزەكانی پێشمەرگە كرد و ڕۆڵی پێشمەرگەی لە بەرەنگاربوونەوە و تێكشكاندنی تیرۆریستان بەرز نرخاند.
هەر لەم كۆبوونەوەیە هەردوولا لەسەر ئەوە هاوڕابوون كە داعش مەترسییەكی گەورەیە لەسەر ناوچەكە و جیهان و بەرەنگاربوونەوەیشی هەوڵێكی هەمەلایەنە و دەولی پێویستە. هەروەها هەردوولایش جەختیان لە هەماهەنگیی بەردەوامی هێزەكانی ئەمەریكا و پێشمەرگە لەشەڕی دژی تیرۆریستانی داعش كردووە.
سەبارەت بە پڕۆسەی سیاسیی عێراقیش ئەوە دووپات كرایەوە كە پێویستە حكوومەتێكی هەمەلایەن دابمەزرێت كە خزمەتی بەرژەوەندیی هەموو پێكهاتەكانی عێراق بكات.
ئەمڕۆ سێشەممە 26ـی 8ـی 2014 محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران و شاندێكی یاوەری سەردانی هەرێمی كوردستانیان كرد و لە لایەن نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێم و ژمارەیەك لە بەرپرسە باڵاكانی هەرێمی كوردستان لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر پێشوازی كرا و پاشان لە شاری هەولێر لەگەڵ بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كۆبۆوە.
لەم كۆبوونەوەیەدا كە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەت و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكوومەت و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و مستەفای سەید قادر وەزیری پێشمەرگە و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون، وەزیری دەرەوەی كۆماری ئیسلامیی ئێران سوپاسی پێشوازی و ڕەخساندنی ئەم دیدارەی كرد و خۆشحاڵیی خۆیشی نیشاندا بەو پێشكەوتنەی لە هەولێر و هەرێمی كوردستان هاتووەتە ئاراوە.
لەم دانیشتنەدا وەزیری دەرەوەی ئێران پاڵپشتیی وڵاتەكەی بۆ گەلی كوردستانی عێراق لە شەڕی دژی تیرۆریستانی داعشی ڕاگەیاند و ئاماژەی بەوەدا كە وڵاتەكەی هەمیشە و لە كاتی بوونی هەڕەشەكاندا لەتەك عێراقییەكان و حكوومەت و گەلی كودستان دەمێنێتەوە. وەزیری دەرەوەی كۆماری ئیسلامیی ئێران لە درێژەی قسەكانیدا ئەوەی خستەڕوو كە تیرۆر تەنیا هەڕەشە نییە بۆ سەر عێراق و هەرێمی كوردستان و شیعە و كورد و سووننە بەڵكو هەڕەشەیە بۆ هەموو لایەك و بەرژەوەندیی كۆماری ئیسلامیی ئێران ئەوەیە كە دژایەتیی تیرۆر بكات و ئاماژەیشی بەوەدا كە لە بەرژەوەندیی وڵاتەكەی دایە كە هەرێمی كوردستان ئاوەدان و پێشكەوتوو بێت و عێراقییەكان لەگەڵ یەكتردا بگەنە ئەنجامێكی دروست.
سەبارەت بە پڕۆسەی سیاسیی عێراقیش وەزیری دەرەوەی كۆماری ئیسلامیی ئێران ئەوەی بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند كە وڵاتەكەی خوازیارە كە حكوومەتی تازە بە بەشداریی هەموو لایەك پێكبهێندرێت و داوایشی كرد كە لایەنی كوردستانی هەموو هەوڵێكی بخاتەگەڕ بۆ ئەوەی حكوومەتی عێراقی پێكبهێندرێت و هەروەها پشتیوانیی وڵاتەكەیشی دووپاتكردەوە بۆ هەر جۆرە ڕێككەوتنێك كە لە نێوان حكوومەتی هەرێمی كوردستان و بەغدا كە بە ئاراستەی چارەسەركردنی كێشەكانی نێوان هەردوولا بێت.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بە گەرمی بەخێرهاتنی وەزیری دەرەوەی كۆماری ئیسلامیی ئێران و شاندی یاوەری كرد و وێڕای ئاماژەدان بە پەیوەندییە دێرینەكانی نێوان كۆماری ئیسلامی و هەرێمی كوردستان سوپاسی كۆماری ئیسلامیی ئێرانی كرد بۆ ئەو هاوكاری و یارمەتییەی لەشەڕی دژی تیرۆریستان پێشكەشی هەرێمی كوردستانی كردووە و هیوایشی خواست كە ئەو پەیوەندییانە بەرەوە پێشەوە بچن. سەرۆك بارزانی لەبارەی هەڕەشەكانی تیرۆر ئەوەی خستەڕوو كە هەرێمی كوردستان بە هەموو توانایەكییەوە دژی تیرۆریستان دەوەستێ و ڕێگە نادات بە هیچ شێوەیەك تیرۆریستان بتوانن لە كوردستان پێگەیان هەبێت و بۆ ئەم مەبەستەیش پێویستی بە یارمەتیی دۆستانی هەیە و شەڕكردن لەدژی تیرۆر هەوڵێكی هەمەلایەنە و هەماهەنگیی نێوان وڵاتانی پێویستە چونكە تیرۆر مەترسییەكە تەنیا كوردستان ناكاتە ئامانج بەڵكو مەترسییە بۆ سەر هەموو وڵاتێك.
پەیوەست بە پڕۆسەی سیاسیی عێراقیش سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە پشتیوانی هەنگاوەكانی پێكهێنانی حكوومەتێكن كە هەموو پێكهاتەكان بگرێتە خۆ و پێویستیشە بۆ جێبەجێكردنی هەموو جۆرە ڕێككەوتنی نێوان حكوومەتی هەرێم و بەغدا و چارەسەركردنی كێشەكان گەرەنتی هەبێت.سەرۆك بارزانی لەدرێژەی قسەكانیدا نەهێشتنی قەیرانەكانی عێراق و تێكشكاندنی تیرۆریشی بە سەركەوتنی ڕێگەچارەی سیاسیی بەستەوە.
شایانی گوتنە كە لەدوای تەواوبوونی كۆبوونەوەكە پڕێسكۆنفرانسێك بۆ سەرۆك بارزانی و وەزیری دەرەوەی كۆماری ئیسلامیی ئێران ڕێكخرا و تێیدا وەڵامی پرسیاری ڕۆژنامەنووسانیان دایەوە.
بەیاننامەیەك لە كۆبوونەوەی سەركردایەتیی كوردستانییەوە
بەئامادەبوونی سەرۆكی هەرێمی كوردستان، سەركردایەتیی كوردستانی، كۆبوونەوەیەكی بەست كە تەرخان كرابوو بۆ گوێگرتن لە شاندی كوردستانیی ڕاسپێردراو بۆ گفتوگۆ لەگەڵ هاوپەیمانیی نیشتیمانی و سەرۆكوەزیرانی ڕاسپێردراوی عێراق و لایەنە پەیوەندیدارەكان. شاندەكە، جەختی لەسەر پابەندبوون بەو ئاراستە بنەڕەتییانە كردەوە كە لە ڕاسپاردەكانی سەركردایەتی و پاكێجی ئامادەكراوی دانوستاندا هاتوون، هەروەها شاندەكە ئاماژەی بەوە دا كە پەرۆشی ئەوە بوون بایەخێكی زۆر بەسەركەوتنی دانوستاندنەكان لەگەڵ هاوپەیمانیی نیشتیمانی و بەڕێز عبادی بدەن، هەروەها پەرۆشی ئەوە بوون زەمینەیەكی ئیجابی لەگەڵ نوێنەرایەتییکردنی پێكهاتەی سووننە ساز بكەن.
لە نێو ڕاپۆرتی شاندەكەدا هێما بەوە دراوە كە لە گفتوگۆكاندا ئاماژەیان بەپێكەوەگرێدانی داواكارییەكان و كێشەكان داوە و مومكینیش نییە لێك داببڕێندرێن. ئیستیحقاقی سەرەكی كە پێویستە جەختی لەسەر بكرێتەوە، زیندووكردنەوەی ڕێڕەوە دەستوورییەكان و پابەندبوون بەجێبەجێ كردنیانەوە بێ بەشبەش كردنیان، هەروەها كاراكردنی پرۆسەی دیموكراسییەتی سیاسی و چەسپاندنی بەهاكانی هاووڵاتییبوون و هاوبەشی و ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی و نیشتیمانی و ئامادەسازیی هێزە میللییەكان بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆری داعشییەكان و تێكشكاندنیان.
كۆبوونەوەی سەركردایەتی لەگەڵ شاندی دانوستاندندا، گەیشتە ئەوەی كە لە پرۆسەی گۆڕنكاریدا گرینگ ئەوەیە ئەو ڕەگەز و بنەمایانەی تەنگژەكان وەلاوە بنرێن كە بوونە هۆكاری ئەم بارە ناهەموارانە و داڕووخانی ئاساییش، لەپاڵ ڕەگەزە كەڵەكەبووەكانی داڕزانی پرۆسەی سیاسی و پێشێلكردنی دەستوور و هەڵوەشانەوەی پرۆسەی سیاسی. خۆ ئەگەر سیماكانی بەرنامەی حكوومەت ڕوون نەبێتەوە و هەروەها گرێنتی باوەڕپێكراو بۆ پابەندبوون بەڕێككەوتنەكانەوە نەبێت، ئاستەنگ دەکەوێتە بەردەم ڕێككەوتنەكان و مەترسیی شكستهێنانی هەوڵە نیشتیمانییەكان بۆ ڕزگاركردنی وڵات باڵ بەسەر كاروبارەكاندا دەکێشێت و دواجار ئەو هەوڵە نیشتیمانییانە لەبار دەبرێن و حكوومەتی داهاتووش بارمتەی دەستی ئەو مەترسییانە دەبێت.
سەركردایەتیی كوردستان، لە كاتێكدا بەڕوونی پاڵپشتی خۆی و ئامادەبوونی بۆ بەشداریی لە سەركەوتنی پێكهێنانی حكوومەت بەپێی پێڕەوە دەستوورییەكان ڕادەگەیەنێت، هەروەها كاركردن لەگەڵ هاوبەشەكاندا لە نوێنەرانی پێكهاتە نیشتیمانییەكان لە پێناو ئەوەی قۆناغی داهاتوو بكرێتە سەكۆیەك بۆ هەستانەوەی عێراق و ڕزگاركردنی لەو تەنگژە و تەحەدایانەی کەوتوونەتە بەردەمی. كۆبوونەوەكە جەختیش دەكاتەوە، ئەو ئەركە پێویستی بەپابەندبوون بەبەرنامەیەكی حكوومەتیی بەرجەستەوە هەیە كە وەڵامدەرەوەی ئەو ئیستیحقاقانە بێت کە لایەنە عێراقییەكان و پێكهاتەكان و هێزە زیندووەكانی گوزارشتی لێ دەكەن و زۆر پێویستن بۆ سەركەوتنی حكوومەت و دەتوانێت كۆتایی بەم بارە قەیراناویە بێنێت كە هەڕەشەی مەترسیی زیاتری لەسەرە.
هێندەی پەیوەندی بەهەرێمی كوردستانەوە هەیە، سەركردایەتیی كوردستانی لەو باوەڕەدایە كە جێبەجێكردنی دەستوور و ڕێڕەوی دیموكراسی، لە هەر كاتێك زیاتر بۆ عێراقییەكان پێویستترە، تەئكیدیش دەكاتەوە كار گەیشتە گەمارۆی ئابووری و بڕینی مووچەی هاووڵاتیانی هەرێم و هەوڵدان بۆ لاوازكردنی توانا سەربازییەكانی پێشمەرگە و سەرفنەكردنی موستەحەقاتی، لەناوبردنی هۆکاری ئەو قەیرانانەی بەردەوام بۆ هەرێم دروست دەكرێن، ئەركی لەپێشینەن و ئەولەویەتیان هەیە بۆ بەشدارییەكی كارا لە پرۆسەی سیاسی و حكوومەتی داهاتوودا.
سەركردایەتی سیاسیی كوردستان شاندی دانوستانی ڕاسپارد، بەپێی ئەو پاكێجە ئامادەكراوەی دانوستاندن بجووڵێنەوە كە سەركردایەتی سیاسی پەسەندی كردووە، هەروەها تەئكیدكردنەوە لەسەر بەرنامەی حكوومەت لە چوارچێوە دیموكراسی و دەستوورییەكەیدا، بەو مەرجەی حكوومەت لەبەردەم پەرلەماندا پابەندبوونی خۆی بەداواكارییەكانی گەلی كوردستانەوە ڕابگەیەنێت و بیخاتە بەرنامەی كاری حكوومەتەوە.
كۆبوونەوەكە پێیوایە پێویستە:
-مووچەی كەڵەكەبووی فەرمانبەرانی هەرێم و موستەحەقاتەكانی دیكە دەمودەست سەرف بكرێن.
-سەرفكردنی پارەی پێویست بۆ دابینكردنی پێویستییەکانی ئاوارەكان و پێداویستییە ئینسانییەكانیان.
-پاڵپشتیكردنی ئەركە سەربازییەكانی پێشمەرگە لەدژی داعش و تیرۆر بەهەموو جۆر و شێوازەكانییەوە.
كۆبوونەوەكە سڵاو و سوپاسی ئاراستەی تێكڕای ئەو دەوڵەت و حكوومەتانە كرد كە پشتیوانیان لە گەلی كوردستان كردووە و دەكەن.
هەولێر – سەلاحەددین
25/8/2014
بەبۆنەی دەستبەكاربوونی وەك كونسوڵی گشتی كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر، ئەمڕۆ بەڕێز مورتەزا عیبادی بەیاوەری شاندێكی كونسوڵگەری سەردانی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی كردو لەلایەن فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت پێشوازی لێكرا.
لەدیدارێكدا كە بەڕێزان خاتوو سوهام جەبەلی یاردەدەری بەرپرسی فەرمانگە و عەبدوڵڵا ئاكرەیی بەرێوەبەری گشتی پەیوەندیەكان لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران ئامادەبوون، فەلاح مستەفا پیرۆزبایی دەستبەكاربوونی لە بەڕێز مورتەزا عیبادی كردو هیوای سەركەوتنی لەو ئەركەی بۆ خواست، هاوكات ئامادەیی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی خستەڕوو بۆ سەرخستنی كارەكانیان لە هەرێم.
بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت ستایشی رۆڵی كۆماری ئیسلامی ئێرانی كرد كە لە قۆناغە جیاجیاكان یارمەتی گەلی كوردستانی داوەو لەم قۆناغەشدا یارمەتی و كۆمەكی پێشكەش هەرێمی كوردستان كردووە.
هەردوولا كۆك بوون لەسەر بایەخی پتەوكردنی زیاتری پەیوەندیەكانی نێوان هەردوولا، فەلاح مستەفا گووتی پەیوەندیەكانمان لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران مێژووییەو دەخوازین ئەو پەیوەندیانە بەردەوامیان هەبێت و بەرەوپێش بچێت لەسەر بنەمای بەرژەوەندی هاوبەش و سوودی دوولایەنە.
لەبەرامبەردا كونسوڵی گشتی كۆماری ئیسلامی ئێران لە هەولێر خۆشحاڵی خۆی نیشاندا كە ئەركی لە هەولێر پێسپێردراوەو پوختەیەكی لەسەر مێژووی پەیوەندیەكان و هاوكاریان خستەڕوو و هیوای خواست بتوانێ زیاتر پەرە بە پەیوەندیەكانی نێوان كۆماری ئیسلامی ئێران و هەرێمی كوردستان بدات.
جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لەڕێی تەلەفۆنەوە پەیوەندی بە سەرۆك بارزانی كرد
ئێوارەی ئەمڕۆ یەكشەممە 24ـی 8ـی 2014 بەڕێز جۆ بایدن جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لەڕێی تەلەفۆنەوە پەیوەندی بە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.
لەم پەیوەندییەدا جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا سوپاس و دەستخۆشیی خۆی بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند بۆ سەركەوتنەكان پێشمەرگە لە بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی دژی تیرۆریستان و پشتیوانی و پاڵپشتیی وڵاتەكەیشی بۆ هێزەكانی پێشمەرگە لەشەڕی دژی تیرۆردا دووپات كردەوە.
سەبارەت بە پڕۆسەی سیاسیی عێراق جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا هیوای خواست كە پێكهێنانی حكوومەتی نوێ لەسەر بنەمای دروست و دابینكردنی متمانە و چارەسەركردنی هەموو كێشەكان بێت.