ناظم دباغ: عبدالمهدی یک متخصص اقتصادی است که در پاریس فارغ التحصیل شده و در اکثر فعالیتهای سیاسی نیز حضور داشت، همواره نیز تلاشش آن بوده تا روابط بسیار مطلوبی با گروههای مختلف سیاسی در عراق برقرار کند. در تشکیل حکومت عراق جدید بعد از فروپاشی صدام حسین تا حدی نقش ایفا کرد. او در زمانی که وزیر نفت و وزیر امور دارایی و مالیه بود موفق عمل کرد و وارد حواشی نیز نشد .

آفتاب یزد- گروه سیاســی: عادل عبدالمهدی با مقبولیت ۹۵ درصــدی و بدون هیچ اعتراضی از طــرف نهادهای بــا نفود، از بیشــترین بخت برای برعهده گرفتن ســمت نخست وزیری عراق برخوردار اســت و انتخاب او به این سمت تقریبا قطعی شده است. این نام اکنون قرار است جای نام حیدر العبادی را بگیرد؛ نامی که در این روزها نام پر دردســری بود برای عراق. آشــوبهای خیابانی و نارضایتی عمومی کار را برای العبادی بسیار دشوار کرده بود. هرچند او کسی است که در برابر داعش ایستاد و تمامیت ارضی عراق را حفظ کرد اما دست روزگار بــه گونهای رقم خورد که شــرایط بغرنج مالی و اقتصادی در این کشــور سبب شد مردم همیشه در معرض جنگ و بمــب و ترور را به خیابانها بیــاورد و علیه او بشــوراند. آنها خواســتار کناره گیری العبادی از قــدرت بودند و بعد از پیام غیر تلویحی مراجع به وی مبنی بر عدم کاندیداتوری دوباره اش، نخســت وزیر )شاید دیگر بتوان گفت ســابق عراق( از نامزدی دوباره در عراق صرفنظر کــرد و اکنون راه برای بــه روی کار آمدن عادل عبدالمهدی باز شده است. این در حالی است که محمد الحلبوسی سنی هم به عنوان رئیس جدید پارلمان این کشور برگزیده شــده، این موضوع به این معنا است که احزاب سیاسی در عراق به یک توافق نسبی در این زمینه با یکدیگر دست پیدا کردهاند. عبدالمهــدی از مقامات مجلس اعالی اســامی عراق و معاون دبیرکل کنونی این ســازمان است.

ناگفته نماند کــه وی یکی از کاندیداهای تصدی پســت نخســتوزیری پس از انتخابات مجلس نمایندگان عراق ۲۰۰۵ به شــمار میرفت که در رأیگیری داخلی »ائتالف ملی عراق« با یک رأی مغلوب نوری مالکی شــد. او زمانی هم از اعضای حزب کمونیست عراق بود، اما چند سال بعد هم به عقاید اســام گرایانه آشنا شــد و ایران بعد از انقالب را دنبال میکرد. 

عبدالمهدی کیست؟ ناظــم دباغ نماینــده اقلیم کردســتان عراق در ایران، دربــاره المهدی به آفتاب یــزد میگوید: »عبدالمهــدی یک سیاســتمدار و شــخصیت معروف و برجســته در میــان گروههای مختلف سیاســی است، شاید یکی از گزینههایی که برای نخســت وزیری به ذهنم بیاید عبدالمهدی باشد. البته تا زمانی که توافق نهایی در این زمینه نشود نمیتوان درباره چنین موضوعی نظر داد.« وی ادامه میدهــد: »عبدالمهدی یک متخصص اقتصادی است که در پاریس فارغ التحصیل شده و در اکثر فعالیتهای سیاسی نیز حضور داشت، همواره نیز تالشش آن بوده تا روابط بسیار مطلوبی با گروههای مختلف سیاسی در عراق برقرار کند. در تشکیل حکومت عراق جدید بعد از فروپاشی صدام حسین تا حدی نقش ایفا کرد. او در زمانی که وزیر نفت و وزیر امور دارایی و مالیه بود موفق عمل کرد و وارد حواشی نیز نشد.« از ناظم دباغ درباره گرایشــات او که میپرســیم اظهار میکند: » عبدالمهدی بیشــتر نزدیک به آیتاهلل حکیم محســوب میشود، بعد ازآن اما با همه گروههای سیاسی در تعامل بود.« این کارشــناس اظهار کرد: »نظر او به عنوان یک سیاســتمدارعراقی راجع بــه گروههای مختلف میتواند مطلوب باشد. « ناظم دبــاغ پیرامون این موضوع که عبدالمهدی تا چه میزان قادر خواهد بــود عراق و ایران را به یکدیگر نزدیک کند اظهار میکند: »عبدالمهدی کسی است که اعتقاد و ایمانش مشخص است و میتواند روابط مثبتی هم با ایران داشته باشد.« محمد باقر حکیم دیگر کارشــناس مسائل عراق نیز با تاکید بر اینکه همیشه نخست وزیر عراق بر اســاس توافقات سیاســی احزاب به خصوص شیعیان انتخاب شده اســت، به ایسنا میگوید : البته در این زمینه نظر مثبت مرجعیت نیز مهم و تاثیرگذار است. همان طور که پیش از این اشاره شــد در حال حاضر اسم آقای عادل عبدالمهدی بیشتر از ســایر کاندیداها مطرح است ولی باید صبر کرد و دیگر گزینهها را نیز مورد بررسی قرار داد. این کارشناس مســائل عراق همچنین در مورد تصمیم حیــدر عبادی مبنی بر کاندیدا نشــدن مجدد جهت تصدی پســت نخســتوزیری این کشــور خاطرنشــان کرد: به نظر میرسد آقای عبادی در این زمینه بسیار هوشمندانه عمل کرد چرا که در جامعه سنتی عراق به خصوص شیعیان نظر مرجعیت از اهمیت باالیی برخوردار اســت. احزاب سیاسی نیز تالش میکنند که برای جلب نظر مردم به موضع آیتاهلل سیستانی توجه کنند. و العبادی هم با علم به موضع سیســتانی کناره گیری کرده است. 

عبدالمهدی و دیدار معنادار با سیستانی

در همین رابطه علی بیگدلی کارشــناس مسائل بین الملل به آفتــاب یزد میگوید: »عبدالمهدی به ســراغ آیت الله سیستانی رفته و نشان داده که دارای تمایالت دینی است و علاقه ای به مرجعیت دینی نیز دارد.« از بیگدلــی اما وقتی پیرامون رابطه این عراقی با ایران میپرســیم پاسخ میدهد :»او هیچ وقت به دنبــال نفوذ پذیری از ایران نبــوده و باید رئیس مجلس که اگرچه سنی است را بیشتر از نخست وزیر نزدیک به ایران دانســت. به نظر میرسد در نهایت عبدالمهــدی نیز راه حیدر العبادی را طی کند، یادمان نرفته حیدر العبادی نیز در ماهها و حتی ســال نخست همین وابستگی را نسبت به ایران داشت، کشورمان خیلی تلاش کرد ایشان را به نخست وزیری برساند، اما وقتی این کار صورت گرفت او رفته رفته از ایران فاصله گرفت بنابراین تصور نمیکنــم عبدالمهدی در ارتباط با تعیین نخست وزیر از حق انتخاب و نفوذ پذیری باالیی برخوردار باشــد. اگرچه او شیعه است و به سراغ آیت الله سیستانی نیز رفته است.« این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این ســوال که انتخاب این فرد تا چه میزان میتواند جــو کنونی عراق را آرام کند، میگوید: »من فکر نمیکنم جو عراق آرام شود، سوابق نشان داده که عراق اصوال یک جامعه نا آرام اســت و جامعهای است که امکان وحدت در آن بسیار بسیار محدود است، از سویی در وجود عبدالمهدی آن قاطعیت جدی وجود ندارد و بــه نظر میآید عبدالمهدی نیز کسی نیست که بتواند انتظارات دلخواه همه گروهها را به یکاندازه بر آورده کند.« بیگدلی با بیان اینکه وفاق صورت گرفته بر ســر عبدالمهدی به دلیل فشار منطقهای و بین المللی شکل گرفته است اظهار میکند: » فشار آمریکا، عربســتان و ایران روی نهادهای قدرت در عراق، باعث شد چنین اتحادی شکل بگیرد اما این وفاق وفاقی نیســت که بتواند دوام پیدا کند و با وصله و پینه به هم دوخته شــده است، به نظر میآید توافق روی وی بسیار شکننده است بنابراین اتحاد موجــود نمیتواند زیاد دوام بیاورد و احتماال طی یکی دوماه آینده شــاهد نا آرامیهای پنهان در وضعیت عراق خواهیم بود.« وی درباره اینکه با انتخــاب عبدالمهدی آیا باید ایران خوشــحال باشــد یا نه، میگویــد: »ایران خوشحال است. اما نه به معنای خوشحالیای که در زمان نوری المالکی یا اوایل العبادی داشت. ولی در شــرایط فعلی ایران میداند که رقبای دیگری مانند عربســتان و آمریــکا دارد.به هر حال عراق قرارداد امنیتی با آمریکا امضا کرده است. به نظر میرســد عبدالمهدی تا حدی بتواند دو طرف را خوشحال کند. اما در کل با توجه به عمق مسائل اقتصادی و سیاسی در عراق اتحاد و تعادل موجود روی او شکننده است.« او ادامه میدهــد: »عبدالمهدی، گزینه صدرصد مطلوب ایران نیســت گزینه صدرصد عربستان و آمریکا نیز نیست.« بیگدلی اظهار میکند: » از سویی حشد الشعبی نیز وی را انتخاب کرده است. اما بحث این است که آیا عامری )رئیس سابق حشد الشعبی( راه دیگری به غیر از این داشته است ؟اگر این انتخاب از سوی ناچاری نبود آن وقت میتوانستیم با ضرس قاطع بگوییم عبدالمهدی گزینه تماما ایرانی است.« اگرچه امــروز عبدالمهدی تنها گزینه مطلوب در عراق با توجه به شــرایط بحرانی فعلی به شــمار میآید اما میتوان از شــواهد امــر به این نتیجه رسید که اوضاع در عراق آنقدر پیچیده هست که نتوان با تغییراتی اینچنین در انتظار اتفاقات ویژه در آن بود. با این حال عبدالمهدی از گزینههایی است که گروههای نزدیک به ایران به او امیدوارند، این در حالی اســت که ظاهرا آمریکا و عربستان نیز به او چشم بسته اند.

ارتباطات جمهوری اسلامی ایران با منطقه زرد کمرنگ‌تر نیست

نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران می‌گوید: "جمهوری اسلامی ایران تلاش و کوشش کرده که نه تنها صلح و آشتی در منطقه سبز برقرار باشد، بلکه در منطقه زرد نیز تلاش‌هایش از این کمتر نبوده و ارتباطات‌ش با این منطقه کمتر از منطقه سبز نبوده است".

ناظم دباغ نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران، در گفتگویی اختصاصی با ژیان، تاکید می‌کند "ایرانی‌ها موافق اجرای خواسته‌های ملت کرد در چارچوب قانون اساسی عراق و حفظ تمامیت ارضی عراق و کسب حقوقی هستند که در قانون اساسی عراق به آنها اشاره شده است".

ژیان: در ارتباط و آشتی میان اتحادیه میهنی و جنبش تغییر و همپیمانی ایجاد شده است، جمهوری اسلامی ایران تا چه اندازه نقش داشته است؟

ناظم دباغ: من همیشه تاکید کرده‌ام، با اینکه دشمنان به شکلی دیگر آن را تفسیر کرده‌اند، اما جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده که نه تنها آشتی و آرامی در منطقه سبز، که در این مساله در منطقه زرد نیز کمتر از این تلاش نکرده است و ارتباطات جمهوری اسلامی ایران در منطقه زرد کمتر از منطقه سبز نیست، اما نکته حائز اهمیت در این میان جواب و واکنش گروه‌های سیاسی به تلاش‌هایی است که برای استحکام آشتی و وحدت ملی صورت می‌گیرد. خودم اکنون در حال نوشتن مطلبی هستم برای تاکید بر بازگشت به تاریخ درخشان خودمان، به درازای تاریخ قیام‌های کورد هم با رژیم‌های مخالف گفتگو و مذاکره داشته‌اند و هم میان خود آشتی و برادری ایجاد کرده‌اند، در حالیکه جنگ و مبارزه خونین نیز در جریان بوده است.

پس هر زمان و مکانی اقدامی برای آشتی ملی برداشته شود مقدس و قابل ستایش است و اقداماتی که اکنون در منطقه سبز در حال انجام است و فکر میکنم در منطقه زرد نیز کاک نچیروان بارزانی در حال انجام اقداماتی برای ایجاد آشتی و گفتگوی ملی و داشتن یک پروژه مشترک میهنی و گفتگو با بغداد، مطمئنا ایران نیز همواره حامی این حرکت‌ها بوده که اتحاد نیروهای کرد و اتحاد نیروهای شیعی حفظ شود.

همچنین همپیمانی میان همه گروه‌ها و ایران نیز به این مساله واقفند که لازم است با سنی‌ها نیز وارد همپیمانی شویم چون این وحدت و آشتی ضامن امنیت و آرامش منطقه است و امنیت منطقه مسلما امنیت ایران را نیز به دنبال خواهد داشت، چون امنیت و آرامش اقلیم کردستان و عراق با امنیت ایران به هم گره خورده است. پس این تلاشی که برای آشتی در منطقه سبز در جریان است جریانی فراگیرتر است که می‌خواهد این مساله در کل کردستان اتفاق بیافتد.

ژیان: گفته می‌شود ایران فشارهایی برای نزدیکی بیشتر میان اتحادیه میهنی و جنبش تغییر و همپیمانی اعمال کرده و حتی گفته می‌شود تلاش‌هایی در جریان است تا این دو به اتحادیه میهنی بپیوندند؟

ناظم دباغ: وابسته به تلاش نیست، مگر ایران تلاش نکرد که رفراندوم برگزار نشود، این وابسته به تلاش نیست و وابسته به شرایط زمانی و داخلی است که در اقلیم کردستان در جریان است و اتفاق میافتد. پس زمانی که شروط این اتحاد فراهم شود و اجرایی شوند این اتفاق نیز خواهد افتاد.

آنچه امروز مهم است اینست که به آرزویی فکر نکنیم که نیازمند تلاش‌های بیشتری است، به این فکر کنیم که کردها دارای ٥٩ کرسی پارلمانی در عراق هستند و از این مساله در روابط خود با بغداد استفاده کنیم، نه به این فکر کنیم که کسانی در راستای منافع شخصی خود در تونلی تاریک به این روابط فکر می‌کنند، سوال من اینست در حالیکه تعدادی از کوادر بعضی گرو‌ه‌ها گله دارند که چرا باید از هیات اتحادیه میهنی استقبال شود، استقبال این معنا را در خود دارد که اتحادیه میهنی پیشقدم شده و نزد شما می‌آید، پس او پیشقدم و شروع‌كننده این اتفاق بوده است، خب در مقابل حملاتی که شما متوجه اتحادیه میهنی کرده‌اید اون چگونه پیشگام می‌شود و به دیدار شما می‌آید، به همین دلیل معتقدم هر اقدامی در راستای اتحاد کردها اقدامی مقدس و شایسته تقدیر است، حالا این اقدام از طرف هر کشوری چه ایران چه ترکیه یا آمریکا حمایت شود، اما مهمتر اینست که از طرف خود ما حمایت شود.

ژیان: در تشکیل بزرگترین فراکسیون پارلمانی برای تشکیل دولت آینده عراق، آیا جمهوری اسلامی ایران به این مساله اهمیت می‌دهد که کردها با کدام بخش وارد همپیمانی شوند؟

ناظم دباغ: آنچه من فهمیده‌ام اینست که ایرانیها موافق اجرای حقوق ملت کرد در چارچوب قانون اساسی عراق و حفظ تمامیت ارضی کشور هستند، تاکنون نیز فراکسیون بزرگ و کوچک اعلام نشده است، آنچه تا این لحظه مشخص شده قطب‌بندی‌ است، این قطب‌ها نیز در تلاش برای شکل‌دادن بزرگترین فراکسیون هستند، اینجا کردها خود تصمیم می‌گیرند با کدام قطب وارد همپیمانی و ائتلاف شوند، قطبی شامل حکمه و نصر و سائرون و دیگری شامل دیگر گروه‌هاست. آنچه برای ما مهم است اینست که کدام یک حقوق کردها را قبول و تضمین‌های لازم را جهت اجرای آنها خواهند داد.

ژیان: آیا ایران برای انتخاب مجدد حیدر العبادی نخست‌وزیر موقت فعلی حق وتو دارد و مخالف انتخاب اوست؟

ناظم دباغ: معتقدم ایران در مورد کسی این نظر را ندارد و تاکنون نیز نگفته‌اند برای انتخاب فرد خاصی اصرار دارند، ایرانی‌ها بر وقحت تاکید دارند و تاکید دارند که همپیمانی کردی وحدت داشته باشد چون این مساله تشکیل فراکسیون بزرگ و انتخاب نخست‌وزیر جدید عراق را تسهیل می‌بخشد، همچنین موافق خواسته‌های اهل سنت هستند، ایرانی‌ها نمی‌خواهند اهل سنت از پروسه سیاسی عراق خارج شوند.

ژیان: درست است که حیدر العبادی شانس کمی برای نخست‌وزیری دارد؟

ناظم دباغ: به نظرم تا این لحظه شانس هیچکدام از کاندیداها به اندازه‌ای قوی نیست که این مساله را کاملا حل کند.

ژیان: تحریم‌های ایران و مبادلات تجاری میان اقلیم و ایران در چه مرحله‌ای است؟ تحلیل شما چیست؟

ناظم دباغ: این وابسته به نظر هیات وزیران است، اما تاکنون حکومت اقلیم نظر واحدی داشته که ایران را دوست و همپیمان خود می‌داند همچنان که ترکیه و آمریکا را نیز دوست خود می‌داند و پشتیبان و حامی هیچ اقدامی علیه دیگری نبوده است و متحد یکی علیه دیگری نشده است و معتقدم در آینده نیز بیشتر پایبند سیاستی خواهد بود که دولت مرکزی عراق تعیین خواهد کرد.

ژیان: حفظ تعادل میان ایران و آمریکا برای اقلیم کردستان سخت و دشوار نیست؟

ناظم دباغ: معتقدم حفظ این تعادل سخت و دشوار است و مسلما آسان نخواهد بود، اما اگر به گذشته برگردیم که همه جهان متحد علیه ایران اعمال تحریم کرده بودند، اقلیم کردستان طرفدار این مساله نشد و ارتباطات خود با ایران را قطع نکرد.