دواڕۆژ، هۆگر كەمال ـ "نازم دەباغ" نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران رایدەگەیەنێت كە ئێران پێی باشە نەوتی هەرێم لە ڕێگای بۆرییەوە لەو وڵاتەوە هەناردەی بەندەرەكانی جیهان بكرێت، دەشڵێت "ئێران چاوەڕێی وەڵامی هەرێمە".

 "نازم دەباغ" نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، بە "دواڕۆژ"ی وت "لێكگەیشتننامەیەك لە نێوان جێگری وەزیری سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان و وەزیری نەوتی ئێران ئیمزا كراوە لە بارەی هەناردەی نەوتی هەرێم لە رێگەی بۆرییەوە، بۆ ئەوەی لەو وڵاتەوە هەناردەی بەندەرەكانی جیهان بكرێت".

 وتیشی: "ئێران داوایكردووە هەرێم وەڵامی بداتەوە، بۆ ئەوەی بزانێ‌ كێ ئەركی راكێشانی بۆرییەكە دەخاتە ئەستۆی خۆیی و رێكارەكانی ناردنی نەوتەكە چۆن دەبێت".

 ئاماژەی بەوەشدا: "لەگەڵ سەفیری توركیا كۆبوومەوە و پێموت كە ئەو پڕۆژەیە بیرۆكەی منە و رونكردنەوەم دانێ‌ لەسەر ئەوەی دژی كەس نیە و تەنها بیرمان لەوە كردۆتەوە جگە لە خەتی توركیا، ئێمە ئەو نەوتەی بە تەنكەریش لە رێگەی ئێرانەوە دەڕوات وابكەین مسۆگەرتر بێت و شەفافتر بێت و ئەمنیەتیشی زیاتر بێت، ئەویش لە رێگەی بۆرییەوە دەبێت".

نازم دەباغ، باسی لەوەشكرد: "رێگەیەكی نزیكمان هەڵبژاردووە، بۆ ئەوەی نەوتی هەرێم لە رێگەی بۆرییەوە بە ئێراندا بڕواتە بەندەرەكانی جیهان، ئەویش بریتییە لە بەستنەوەی بۆری نەوتی (تەقتەق و سەرقەڵا) بۆ رێگەی پەروێزخان و قەسری شیرین كە لەوێوە بۆری نەوتی ئێران هەیە و تێكەڵا دەبێتەوە وەكو قۆناغی یەكەم".

 ئەوەشی خستەڕوو: "بۆ قۆناغی دووەم دەكرێت بڕیار لەوە بدرێت ئەو نەوتە بۆ كوێ‌ هەناردە بكرێت، حكومەتی هەرێمیش چاوەڕێی وەزیری سامانە سروشتییەكانی دەكات وەڵامی بداتەوە كە بڕی نەوتەكە و نرخەكەی دیاری بكات، بۆ ئەوەی ئێرانیش بەرنامەی خۆی پێشكەش بكات".

 "نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ شاری تاران، رۆژی سێشه‌مه رێکه‌وتی ۲۲/٥/۲٠۱۷ سەردانی دوامنزلگای "نەشیروان مستەفا"ی له شاری سلێمانی کرد.

"نازم عومەر دەبا‌غ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران، لە لایه‌ن "لێڤان دژاگاریان" باڵیۆزی روسیای فیدراڵ بە بۆنەی رۆژی نیشتیمانی وڵاتی فدراسیۆنی روسیاوه بانگهێشت نامه‌یه‌کی پێگه‌یشت.

"لێڤان دژاگاریان" باڵیۆزی وڵاتی روسیای فیدراڵ بە بۆنەی رۆژی نیشتیمانی وڵاتی فدراسیۆنی روسیاوه واته رۆژی چوارشەمە رێکەوتی 24/5/2017 بانگهێشت نامه‌یه‌کی ئاراسته‌ی "نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران کرد.

نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان بەشداری کرد لەو ئاهەنگەدا کە ژمارەیەکی زۆر لە باڵیۆزی وڵاتانی جیهان لە تاران و بەرپرسانی باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران تیایدا بەشداربوون

نوێنەرێ حکومەتا هەرێمێ ل ئێرانێ راگەهاند، بەرسڤا حکومەتا ئێرانێ دەربارێ هەناردەکرنا نەفتا هەرێمێ ب رێکا بۆریان ل وی ولاتی ئیجابی بوو.

"نازم دەباغ" نوێنەرێ حکومەتا هەرێمێ ل ئێرانێ د بەرنامێ تاوتۆیێ ئێن ئار تى راگەهاند "حکومەتا ئێرانێ داخوازکریە، کو هەرێم بەرسڤێ بدەت کا کی راکێشانا بۆریان دئێختە ستویێ خۆ و رێ و جهێن شاندنا نەفتێ دێ چاوا بن، بەلێ ژبەر ئەڤ رەوشا دەڤەرێ کار لسەر جێبەجێکرنا وی پرۆژەی نەهاتیە کرن".

گوت ژى "ئەو رێکا نها نەفتا هەرێمێ تێدا بۆ ئێران دچیت رێکەکا هوور نینە و ئەگەر شاندنا نەفتێ ب بۆریان بیت وی دەمی دێ هەمی هژمار شەفاف و ئاشکرابن".

نوێنەرێ حکومەتا هەرێمێ ل ئێرانێ ئاماژە ب وێ ئێکێ ژى کر، "دگەل بەرپرسەکێ حکومەتا تورکیا کۆمبوویمە، من گوتیێ کو پرۆژەیێ شاندنا نەفتا هەرێمێ ب رێکا بوریان بۆ ئێرانێ یێ منە، بەلێ ئەز ناخوازم پرۆژێ ئابوریێ هەوە سست بکەم، تنێ دخوازم وەک کورد بژاردەیێن مە یێن ئابورى زێدەتربن و هەیا ژبەر ئێک بژاردە ریبریی هێرشان نەبین".

حکومەتا هەرێمێ دگەل حکومەتا ئێرانێ دەربارێ هەناردەکرنا نەفتا هەرێمێ ب رێکا ئێرانێ یاداشتەکا لێکتێگەهشتنێ هەیە، بەلێ هەیا نها لسەر وێ چەندێ رێکنەکەفتنە کو حسابا وێ نەفتێ دئێخنە سەر کێ و ئێران ب چەندێ دفرۆشیت.

نازم دەباغ، نوێنەرى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە تاران بە (رووداو)ى راگەیاند :"ئێرانییەکان بە تایبەتى ئاغاى حاجى قاسم سولەیمانى چاودێریى شوێنگرەوەى کاک نەوشیروان مستەفا دەکەن، چونکە بەلایانەوە گرنگە ئاسایش و ئارامیى ناوچەکە پارێزراو بێت.

لە دواى دروستبوونى بزووتنەوەى گۆڕان، تاکە وڵات کە نەوشیروان مستەفا بە فەرمى سەردانى کردبێت کۆمارى ئیسلامیى ئێران بوو کە لە تەمموزى 2012 سەردانى کرد. لە دواى کۆچى دوایی نەوشیروان مستەفا، قاسم سولەیمانی، فەرماندەی سوپای قودسی سەر بە سوپای پاسدارانی ئێران کە لە باشووری کوردستان و عێراقدا کەسایەتییەکی ناسراوە، پرسەنامەیەکی ئاراستەی جەلال تاڵەبانی، سکرتێری گشتیی یەکێتی نیشتمانی کوردستان کرد.

نازم دەباغ، نوێنەرى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە تاران بە (رووداو)ى راگەیاند :"ئێرانییەکان بە تایبەتى ئاغاى حاجى سولەیمانى چاودێریى شوێنگرەوەى کاک نەوشیروان مستەفا دەکەن، چونکە بەلایانەوە گرنگە ئاسایش و ئارامیى ناوچەکە پارێزراو بێت و سەقامگیریى سیاسى هەبێ، بە تایبەتى لە سنوورى سلێمانى، بە بۆچوونى خۆم ئەوان تەدەخول لەوە ناکەن کێ ببێتە رێکخەرى گشتى، بەڵام چۆن پەرۆشى نێوخۆى یەکێتى بوون و دڵسۆزیى خۆیان پیشاندا، بە هەمانشێوە بۆ گۆڕانیش وان".

نازم دەباغ، کە هاوکات نوێنەرى یەکێتییە لە تاران، دەڵێ: "هەر کاتێک حاجى قاسم هاتبێتە هەولێر و سلێمانى، سەردانى کاک نەوشیروانى کردووە، جگە لەوە ئەو کاتەى جێگرى سکرتێرى گشتیى یەکێتى و سکرتێرى کۆمەڵە بووە پەیوەندى باش و دۆستانەى لەگەڵ ئێران هەبوو، زۆربەى سەرکردە سیاسى و فەرماندە سەربازییەکانى ناسیوە، بۆیە ئێرانییەکان پەرۆشى کۆچى دوایى کاک نەوشیروانن، بە جدیش دەیانەوێ درێژە بە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ گۆڕان بدەن".

نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران ڕایگەیاند، ڕێککەوتنی پێشوەختە لەنێوان ئێران و هەرێمدا کراوە لە بواری وزە و نەوتدا و لەئێستادا ئێران چاوەڕێی حکومەتی هەرێمە بۆ جێبەجێکردنی ڕێککەوتنەکە.

"نازم دەباغ" لەمیانی بەشداریکردنی لە بەرنامەی کاتژمێری "ئێن ئاڕ تی"دا ڕاشیگەیاند، "بەپێی ڕێککەوتنەکە دەبێت بۆری نەوتی هەرێمی کوردستان لە ڕێگای ئێرانەوە بگەیەنرێتە بەندەرەکانی خواروی ئێران و بەندەر ئەنزەلی و لەبری تانکەر نەوتی هەرێم لە ڕێگای بۆری ئێرانەوە هەناردە بکرێت".

نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران وتیشی، "پەیوەندی ئێران و هەرێم گرنگە و هەردوولا پێویستیان بەو پەیوەندییە هەیە، بۆیە دەبێت پارێزگاری لەو پەیوەندییە بکرێت و هەردولا ڕێز لە بەرژەوەندییەکانی یەکتر بگرن".

وتەکانی نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران لە بەرنامەی کاتژمێری کەناڵی ئێن ئاڕ تیدا بوو کە بەرنامەیەکی نوێی کەناڵەکەیە.

بەرنامەکە لەلایەن رۆژنامەنووس (مەریوان حەسەن)ەوە پێشکەش دەکرێت و هەر لە بەرنامەکەدا بەشێک لە هاوڵاتیان بەشێوەی ڕووبەڕوو و هەروەها بەشیكی تریان لەرێگەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە بەشداردەبن و پرسیار لەمیوانەکانی بەرنامەکە دەکەن، جگە لەمانەش لە بەرنامەکەدا باسوخواسی ناو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و چەند بڕگەیەکی دیکە دەخرێنە ڕوو.

ئا: وریا حسێن

نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌تاران، له‌باره‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانی ئێستای كۆماری ئیسلامی ئێران‌و هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌ ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌ هیچ گۆڕانكارییه‌كی ئه‌وتۆ نه‌هاتوه‌ته‌ ئاراوه،‌ وتی “ئێران رای نه‌گۆڕه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێمی كوردستان، جه‌خت له‌سه‌ر په‌كپارچه‌یی خاكی عێراق وه‌كو هه‌مو وڵاته‌كانی تر ده‌كاته‌وه‌، له‌گه‌ڵ رێگای چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان‌ به‌شێوه‌ی گفتوگۆ به‌پێی ده‌ستوری عێراق”.

دەباغ جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه كۆماری ئیسلامی ئێران لەمبارەیەوە له‌زاری وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ قسه‌ی خۆی كردوه‌، ئەو وتی “بەڵام هیچ په‌یامێكیان نه‌داوه‌ به‌ئێمه‌ وه‌كو نوێنه‌رایه‌تی حكومه‌ت له‌تاران”.

په‌رله‌مانتارێكی ئێران سەبارەت بەكاردانه‌وه‌كانی ئێران بۆ پرسی سه‌ربه‌خۆیی‌ ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاشكراكرد رایه‌كی یه‌كگرتو له‌نێوان به‌رپرسانی ئێران سەبارەت بەم پرسە نییە.

دکتۆر جه‌لال جه‌لالیزاده‌، نوێنه‌ری پێشوی پارلەمانی ئێران له‌باره‌ی رای ئەو وڵاتە له‌سه‌ر پرسی سه‌ربه‌خۆیی ئه‌وه‌ی به‌ئاوێنه‌ وت “سه‌ربه‌خۆیی كوردستان هیچ زیانێكی بۆ كۆماری ئیسلامی نیه‌، چونكه‌ له‌هه‌مو بواره‌كانی (ئابوری‌و سیاسی‌و فه‌رهه‌نگی‌و مێژویی) هه‌رێم‌و ئێران خاڵی هاوبه‌شیان هه‌یه‌”.

وتیشی “به‌ڕای من ئه‌گه‌ر كۆماری ئیسلامی ئێران رای باشبێت له‌باره‌ی ده‌وڵه‌تی كوردییه‌وه‌، ئه‌و دۆخه‌ به‌سودی كۆماری ئیسلامی ئێران‌و كورده‌كانیش ده‌شكێته‌وه‌”.

هاوكات جەغتی لەوەش کردەوە کە له‌ناو ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێراندا رایه‌كی یه‌كگرتو نیه‌ له‌باره‌ی پرسی سەربەخۆیی کوردستانه‌وه‌، ئەو وتی “به‌ڵام به‌هه‌مو حاڵه‌ته‌كان ده‌وڵه‌تی حه‌سه‌ن رۆحانی له‌سودی كورد كارده‌كات”.

له‌لایه‌كی تره‌وه‌ محمه‌د نه‌زیف قادری ئه‌ندامی ده‌فته‌ری سیاسی حزبی دیموكراتی کوردستانی ئێران له‌باره‌ی ئه‌و پرسه‌وه‌ ئه‌وه‌ی باسكرد‌ ئێران له‌پرسی ده‌وڵه‌تی كوردی سیاسه‌تێكی هه‌یه‌ ئه‌ویش رێگرتنه‌ له‌خواسته‌كانی گه‌لی كورد، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش هه‌وڵه‌ ناوخۆیی‌و دیپلۆماسیه‌كانی خۆی له‌ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ خستوه‌ته‌ گه‌ڕ، وتی “ئێران به ‌به‌رده‌وامی په‌یامی به‌ به‌رپرسانی یه‌كێتی‌و كورد داوه‌ نابێت به‌رپرسانی كورد خۆیان له‌قه‌ره‌ی پرسی ده‌وڵه‌ت بده‌ن”.

"نازم ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران له‌ په‌نجایه‌مین ساڵیادی لە دایک بوونی پادشای هۆلەندا "کینگ ڤیلیم" بەشداری کرد.

"نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران، دوای بانگهێشت نامەیەک لە لایەن خاتوو "سوسانا ترستال" باڵیۆزی شانشینی هۆڵەندا لە تاران رۆژی پێنجشەمە ٢٧/٤/٢٠١٧ له‌ په‌نجایه‌مین ساڵیادی لە دایک بوونی پادشای هۆلەندا "کینگ ڤیلیم" King Willem بەشداریی کرد.

خاتوو "سوسانا ترستال" باڵیۆزی شانشینی هۆڵەندا لە تاران خۆشحاڵی خۆی بۆ ئەم بەشداربوونەی نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له‌ تاران دەربری