نیوەڕۆی ئەمڕۆ سێشەممە 6/10/2015 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز جان واڵتمانس باڵیۆزی نوێی هۆڵەندا لە عێراق و شاندێكی دیپلۆماسیی یاوەری كرد.

لە دیدارێكدا بەڕێز باڵیۆزی هۆڵەندا خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و پابەندبوونی حكوومەتی وڵاتەكەی بۆ پشتگیریكردنی هەرێمی كوردستان لە ڕووی سەربازی و مرۆییەوە پیشان دا. هەروەها ئاماژەی بە پەیوەندییە لەمێژینەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و هۆڵەندا كرد و هیوای تۆكمەتركردنی ئەو پەیوەندییانەی لە هەموو بوارەكاندا خواست.

لای خۆیەوە بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانەی كرد و هیوای سەركەوتنی بۆ بەڕێز واڵتمانس وەك باڵیۆزی نوێی هۆڵەندا لە عێراق خواست و ئامادەییی حكوومەتی هەرێمی بۆ هەر هاوكاریی و پشتگیرییەك دەربڕی. هەروەها سوپاسی گەل و حكوومەتی هۆڵەندای كرد بۆ ئەو پشتیوانییە سەربازی و مرۆییەی كە لە سەرەتای دەستپێكردنی هێرشەكانی تیرۆرستانی داعش، پێشكەش بە هەرێمی كوردستانیان كردوە.

دواتر بەڕێزیان تیشكی خستە سەر چەند بابەتێكی هەنووكەییی پەیوەست بە هەرێمی كوردستان و عێراق لەوانە، شەڕی دژی تیرۆرستانی داعش، بارگرانی هاتنی ژمارەیەكی زۆری ئاوارە و پەنابەران بۆ هەرێمی كوردستان، ئەو قەیرانە داراییەی ڕووبەڕووی هەرێمی كوردستان بووەتەوە، پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا و جێبەجێنەكردنی ڕێككەوتنی نێوان هەردوولا وەك خۆی و بڕینی بەشە بودجەی هەرێمی كوردستان لەلایەن بەغداوە، لەمبارەیەشەوە جەختی لەوە كردەوە كە هەرێمی كوردستان بڕوای بە دیالۆگ و گفتوگۆیە بۆ چارەسەركردنی كێشەكان.

هەروەها ئاماژەی بە پرۆسەی چاكسازی و پابەندبوونی حكوومەتی هەرێم بەو پرۆسەیەوە لە هەموو بوارەكاندا كرد بە تایبەتی لە بوارەكانی ئابووری و داراییەوە. سەبارەت بە پرسی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستانیشەوە ئاماژەی بەوە كرد كە جیاوازیی بیروبۆچوون لە نێوان لایەنەكاندا هەیە و ئێستا هەموولایەنەكان لە گفتوگۆ و دانوستاندان بۆئەوەی پرسەكە چارەسەر بكەن. جەختی لەوەش كردەوە كە لە هەموو كێشەكان زیاتر، قەیرانی دارایی خەڵكی هەرێمی كوردستانی هەراسان كردووە و دووپاتی كردەوە هەرچەند هەرێمی كوردستان توانای زیادكردنی بەرهەمهێنانی نەوتی هەیە، بەڵام دابەزینی نرخەكەی هۆكارێكی دیكەیە بۆ بەردەوامیی ئەو قەیرانە داراییەی ڕووبەڕووی هەرێمی كوردستان بووەتەوە.

باسكردنی پەیوەندییە دووقۆڵییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و هۆڵەندا لە هەموو بوارەكانەوە، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو و لەم بارەیەشەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان دووپاتی كردەوە كە دەرگاكانی هەرێم بۆ كۆمپانیا وەبەرهێنەكانی هۆڵەندا واڵایە و هانی وەبەرهێنەران دەدات بێن سەرمایەگوزاری لە هەرێمی كوردستان بكەن و بەم ڕێگەیەشەوە هاوكار بن بۆ كەمكردنەوەی ئەو قەیرانە ئابووریەی ڕووبەڕووی هەرێمی كوردستان بووەتەوە.

جێگری سەرۆك وەزیران لە کۆبوونەوەی لەگەڵ پارێزگاری هەولێر، سلێمانی، دهۆك و هەڵەبجە ڕایگەیاند، پێویستە هەموومان بەرپرسانە مەماڵە بکەین و ڕۆڵێکی باش و کاریگەرمان هەبێت بۆ ئێستای کوردستانەکەمان . ئەوەی دوپاتکردەوە دوای بڕینی بەشە بودجەی هەرێم لەلایەن بەغدادەوە، هۆکارێکی دیکە بریتیە لەوەی کە خەرجی زیاترە لە داهات، بۆ چارەسەرکردنی دەبێت خەرجیەکانمان کەم بکەینەوە و داهات زیاد بکەین، کە ئەمەش گرفتی چەندساڵەیە و لە ئێستا تەواو کاریگەری دروستکردووە.

لە کۆبوونەوەکەدا کە بەڕێزان وەزیری ناوخۆ، وەزیری دارای و وەزیری پلاندان و وتەبێژ و سکرتێری ئەنجومەنی وەزیران تێدا ئامادە بوون، بەڕێز قوباد تاڵەبانی داوای لە پارێزگارە بەڕێزەکان کرد لەگەڵ بەڕێوەبەرەکاندا بەردەوام لە پەیوەندیدابن لەگەڵ فەرمانبەران و هاوڵاتیانی بەڕێز، بۆ ئەوەی بەرچاوڕوونی پێویستیان پێبدرێت بەرامبەر ئەو قەیرانانەی هەرێمی کوردستانی گرتووەتەوە و پلان و هەنگاوەکانی حکومەتی هەرێم  بۆ دەربازبوون لەو قەیرانانە ڕوون بکەنەوە.

پارێزگارە بەڕێزەکان سەرنج و داواکاری خۆیان پێشکەشکرد و هەموولایەك هاوڕابوون لە سەر پێویستی ئارامکردنەوەی دۆخی ئێستای هاوڵاتیان و  پێکەوە بە هەموو ڕەنگ و دەنگە جیاوازەکانەوە بەرپرسانە و دڵسۆزانە هەوڵەکان بخەنە گەڕ بەرەو چاکسازی و چارەسەری گونجاو. 

یانزەمین خولی پیشانگای نێودەوڵەتی هەولێر لە 4ی تشرینی یەكەم/ ئۆكتۆبەر، بە بەشداری 140 كۆمپانیا لە 14 وڵات، دەرگاكانی بەڕووی هاوڵاتیاندا كردەوە. هاوكات لەگەڵ ئەم پیشانگایەشدا شەشەمین پێشانگا بۆ كاروباری كارەبا و وزە نوێ بووەكان كرایەوە.

چەندین بەرپرسی حكومی وئیداری و نوێنەری وڵاتان لە هەرێمی كوردستان لەڕێوڕەسمی كردنەوەی پیشانگاكە ئامادەی بوون. هەروەها ژمارەیەكی زۆری خاوەنكار و خاوەنی كۆمپانیای گەورە لەسەر ئاستی جیهان و ناوچەكە ئامادەی بوون.

سەڵاحەدین بابەكر، وەزیری كارەبای حكومەتی هەرێمی كوردستان لە لێدوانێكدا بۆ رۆژنامەنووسان، باسی لە گرنگی كردنەوەی پێشانگاكە وبەشداربوونی كۆمپانیای ناوخۆو بیانیەكان كرد، بەتایبەتی لەم بارودۆخە هەستیارەدا.

ئاماژەی بەوەشدا، بوونی كۆمپانیای بیانی لەهەرێمی كوردستان لەم هەلومەرجەدا مایەی خۆشحاڵیە و ئەمەش بەڵگەیە بۆ ئەوەی سەرەڕای ئەو قەیرانانەی تووشی هەرێمی كوردستان بووە، رەوشی ژیان و گەشەپێدان بەردەوامە.

لەم پیشانگایەدا، جگە لەبەشداربوونی چەندین كۆمپانیا لەبواری جیاجیادا، چەندین دەزگای حكومی وفەرمی لەسەر ئاستی عیراق وهەرێمی كوردستان وئەڵمانیا وئێران وتوركیا وفەڕەنسا بەشداریان كردووە و لەبواری پەروەردە وفێركردن وگەشتوگوزار وبازرگانی گشتی كاڵای جۆراوجۆر نمایشكراوە.

نەوزاد هادی، پارێزگاری هەولێر دووپاتیکردەوە ئەو سیاسەتەی حكومەتی هەرێم لەبواری ئابوری وبازرگانیدا گرتویەتیە بەر بۆ ناساندنی هەرێمی كوردستان وپتەوتركردنی متمانەی نێودەوڵەتی بەم هەرێمە سەركەوتنی بەدەستهێنا.

پارێزگاری هەولێر لە لێدوانێكی تایبەت بە مالپەڕی حكومەتی هەرێمی كوردستان گوتی "ئەم سیاسەتەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بووە هۆی ئەوەی تەنها لە هەولێر بایی 24 ملیار دۆلار وەبەرهێنان بكرێت لە پرۆژەی جیاجیا. راستە قەیرانی دارایی بەشێكی زۆری ئەو پرۆژانەی راگرت كە لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە تەمویل دەكران بەهۆی نەبوونی سەرچاوەی دارایی بۆ درێژە پێدانیان. ئێستا كاری سەرەكی حكومەت بەپلەیەك دابینكردنی مووچەی فەرمانبەرانە لەلایەن وەزارەتی دارایی و ەزارەتی سامانە سروشتیەكان. بەڵام چالاكی و جووڵەی كەرتی تایبەت نەوەستا وپرۆژە وپیشانگاكانیش بەردەوامن تەنانەت بەشێكی ئاوارەكانیش ئەوانەی لەدەرەوەی كامپەكاندا دەژین بەشێكن لەجووڵەی بازاڕ و سیاسەتی سەركەوتووانەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەمبارەیەوە رۆڵ وكاریگەری خۆی هەبووە".

لەماوەی ئەم مانگەشدا هەولێر لە چالاكی بازرگانی و ئابوری بەدەر نەبوو ئەگەرچی بارودۆخ لەسەر ئاستی عیراقیش لەباشیدا نیە و تا ئێستاش بەغدا و هەرێمی كوردستان نەگەیشتونەتە رێككەوتن لەبارەی پرسی بودجەوە.

سەرەڕای ئەوەش، لە 3ی ئەیلوول/ سێپتەمبەری ئەمساڵ، دووەمین پیشانگای كاڵای میسڕی لە هەولێر بەئامادەبوونی ژمارەیەكی زۆری بەرپرسانی حكومی لە هەرێمی كوردستان ومیسڕ دەستی پێكرد و بۆ ماوەی دە رۆژ پێشوازی لە میوانان كرد.

چاوەڕوانیش دەكرێت ساڵی داهاتوو هەمان پیشانگا ئەگەر دەرفەت بۆ كۆمپانیای رێكخەری پیشانگا رەخسا، دووجار لە دوو كاتی جیادا لە هەولێر بكرێتەوە. هەر لە 9ی ئەیلوول / سێپتەمبەری ئەمساڵ، سێیەمین لقی كارفور كە بڕاندێكی فەڕەنسی بەناوبانگە وەكو بازاڕێك بۆ فرۆشتنی كەلوپەل وكاڵای جۆراوجۆر لەهەرێمی كوردستان ودووەمین لقی لەهەولێر كرایەوە. وەك ئاماژەكانیش دەری دەخەن تا ئێستا زیاتر لە 20 ملیۆن جار سەردانی كارفور كردواوە.

دارا جەلیل خەیات سەرۆكی یەكێتی ژوورەكانی بازرگانی وپیشەسازی هەرێمی كوردستان لەلێدوانێكی تایبەت بە ماڵپەڕی حكومەتی هەرێمی كوردستان گوتی كە "سەرەڕای قەیرانەكان، هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستاندا هێشتا بەبەردەوامی مامەڵە لەگەڵ بازاڕ دەکەن ولە سروشتیاندا بووە كۆڵنەدەر بن".

هاوكات دارا جەلیل خەیات نەیشاردەوە "هەرێمی كوردستان لە شەڕێكی گەورەی ئابوریشدایە كە چەندین ئاستی بەخۆوە گرتووە بەتایبەتی بە هەبوونی قەیرانێكی ناڕەوای دارایی لەلایەن بەغداوە ودابەزینی نرخی نەوت لەسەر ئاستی جیهان، ئەمەش جگە لە شەڕی  تیرۆر كە كاریگەری زۆری بەسەر باری ئابوری هەرێمی كوردستانەوە هەیە".

بە باشیشی زانی، "حكومەتی هەرێمی كوردستان چەندین رێوشوێنی دیكە بگرێتە بەر وسەرچاوەی دیكەشی بۆ ئابووری هەبێت وپشت بەستن تەنها بە نەوتەوە نەبێت چونكە دابەزینی بەهای نەوت زیاتر لە 60% ی بودجەی هەرێمی كوردستانی كەمكردەوە و گرفتی زۆری دروستكرد بۆیە پێویستە هەرچی زووە حكومەت چارەسەری بەپەلەی هەبێت بۆ دەرچوون لەم قەیرانانە".

لەلای خۆشیەوە فادی دەرویش رێكخەری پیشانگای نێودەوڵەتی هەولێر گرێدانی ئەم پیشانگایە لەخۆیدا وەڵامێكی بەهێزە بۆ ئەوانەی گرەویان لەسەر گرێنەدانی ئەم پیشانگایە دەكرد.

دەرویش لە لێدوانێكی تایبەت بە ماڵپەڕی حكومەتی هەرێمی كوردستانی راگەیاند، ئەو پیشانگایە هەمیشە وێستگەیەكی سەرەكی بووە بۆ بەیەكگەیشتنی كۆمپانیاكانی ناوخۆ و دەرەوە. كاری زۆر كرا بۆ ئەوەی ئەم وێستگەیە گرنگە ئەمساڵ لەهەولێردا بوونی نەبێت، بەڵام متمانەی كۆمپانیاكان بە هەرێمی كوردستان بەهێزتربوو، بە بەڵگەی ئەوەی جگە لە خولی ئەم پیشانگایەدا شەشەمین پیشانگای وزە و هەشتەمین پیشانگای پرۆجێكت-عیراق كرایەوە. هاوكات سوپاسی كۆمپانیای كۆڕەك تیلیكۆمیشی كرد كە بوە سپۆنسەری پیشانگاكە و پاڵپشتی تەواوی پیشانگاكە كرد.

هەر لەمبارەیەوە، بەڕێوەبەری پەیوەندیە گشتیەكانی كۆمپانیای كۆڕەك تیلیكۆم لە لێدوانێكی تایبەت بە ماڵپەڕی فەرمی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، كۆمپانیاكەیان بە ئەركی نیشتیمانی و نەتەوەیی خۆی هەستاوە بۆ گرتنە ئەستۆی سپۆنسەری ئەم پیشانگایە و چەندین پرۆژەی دیكەش لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان، ئاماژەی بەوەشدا ئەم پیشانگایە سەركەوتنی بەرچاو بەدەستدێنێت بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بارودۆخەی كوردستان وعیراق وناوچەكە بەگشتی پێیدا تێدەپەڕێت و ئەوەشی خستەڕوو قەیرانی دارایی سەرەڕای ئەوەی كاریگەری بەسەر بەشێكی زۆری پرۆژە و چالاكیە ئابوریەكاندا هەبووە بەڵام بە پاڵپشتی هەموو لایەك ئەمساڵ رێگە بە هەڵپەساردنی ئەم پیشانگایە نەدرا.

له‌ كاتێكدا هه‌رێمى كوردستان به‌ دۆخێكى دژواردا تێده‌په‌ڕێت و له‌گه‌ڵ یه‌كێك له‌ مه‌ترسیدارترین دوژمنانى مرۆڤایەتى له‌ شه‌ڕێكى قورسدایه‌ و كۆمه‌ڵێك كێشه‌ و قه‌یرانى سه‌خت به‌رۆكى خه‌ڵك و حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى گرتووه‌، به‌داخه‌وه‌ له‌ هه‌ندێ شوێنى هه‌رێمى كوردستان خۆپیشاندان و ناڕه‌زاییه‌كان، توندوتیژییان لێ دەكه‌وێته‌وه‌ و هاووڵاتیان و كارمه‌ندانى حكوومى تیادا ده‌بنه‌ قوربانى.

دڵگرانى و ناڕه‌حه‌تیى خۆمان به‌رامبه‌ر به‌ دروستبوونى پشێووى و كه‌وتنه‌وه‌ى قوربانیان ده‌رده‌بڕین، داواش له‌ هه‌موو خۆپیشانده‌ران و خه‌ڵك و لایه‌نه‌ سیاسییه‌كانى كوردستان ده‌كه‌ین كه‌ به‌ شێوازێكى ئارام و شارستانیانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ دۆخه‌كه‌ و ڕووداوه‌كاندا بكه‌ن و هیچ لایه‌كیان نه‌بنه‌ هۆى ئاڵۆزبوونى زیاتر و به‌ هه‌موو لایه‌ك هه‌وڵى ئارامكردنه‌وه‌ و كۆنترۆڵكردنى دۆخه‌كه‌ بده‌ن.

داوا له‌ هه‌موو هێزه‌كانى ئاسایش و پۆلیس و لایه‌نه‌ په‌یوه‌نداره‌كانیش ده‌كه‌ین كه‌ هه‌موو هه‌وڵێكیان بخه‌نه‌ گه‌ڕ بۆ پاراستنى ئارامى و سه‌ر و ماڵى هاووڵاتیان و داموده‌زگا حكوومى و حزبییه‌كان، هه‌روه‌ك داوا له‌ ته‌واوى ده‌زگاكانى ڕاگه‌یاندن ده‌كه‌ین كه‌ به‌رپرسانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ دۆخه‌كه‌دا بكه‌ن و فاكته‌رى ئارامكردنه‌وه‌ بن.

ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان
9-10-2015

جێگری سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیران لە کۆبوونەوەی لەگەڵ سکرتاریەت و لێپرسراوی لقەکانی یەکێتی مامۆستایانی کوردستان، سوپاسی ڕۆڵی مامۆستایانی کوردستانی کرد لە خزمەتکردن بە نیشتمانەکەیان و پێگەیاندنی نەوەکانمان و داواکانیان لە ئێستادا ڕەوایە، بەڵام خۆپیشاندان و بایکۆتکردن چارەسەری گرفتەکانیان ناکات.

قوباد تاڵەبانی ئەوەشی ڕاگەیاند، قەیرانەکانی هەرێمی کوردستان تەنها مامۆستایانی بەڕێزی نەگرتووەتەوە بەڵکو هەرێمی کوردستانی بە گشتی گرتووەتەوە، کەواتە دەبێت هەموومان بەرپرسانە مامەڵە لەگەڵ دۆخی ئێستای کوردستاندا بکەین و نابێت قەیرانەکان تێکەڵ بە پرسە سیاسیەکان بکرێت و کوردستان بەرەو ئاقارێکی ناجێگیردا ببرێت.

ئاماژەی بەوەدا وەك حکومەتی هەرێمی کوردستان هەموو هەوڵەکانمان چڕ دەکەینەوە بۆ دەربازبوون لە قەیرانەکان و چارەسەرکردنی کێشەی موچەی فەرمانبەران بە گشتی و موچەی مامۆستایان بەتایبەتی.

لە کۆبوونەوەکەدا کە وەزیری پەروەردە و وتەبێژی حکومەتی هەرێم و سکرتێری ئەنجومەنی وەزیران تێیدا ئامادە بوون، قەیرانی ئێستای هەرێمی کوردستان بە ڕوونی خرایە ڕوو و هەموو لایەك بەگرنگیان زانی کە هەریەکە و بەپێی قەبارەی خۆی بەرپرسیارێتی بگرێتە ئەستۆ و داواش کرا ڕاگەیاندن و کەسانی بەرپرس ڕەچاوی دۆخی ئێستای کوردستان بکەن و خۆیان لە چەواشەکاری و موزایەدە بپارێزن.

بەبۆنەی ڕۆژی مامۆستایانی کوردستانەوە، گەرمترین پیرۆزبایی ئاڕاستەی سەرجەم مامۆستایانی کوردستان دەکەین کە هەمیشە و لە هەموو سات و قۆناغە جیاجیاکاندا هەڵگری مەشخەڵی زانست و پێشکەوتن بوون و فێرکەر و پەروەردەکەری نەوە بە نەوەی گەلەکەیانن.

مامۆستایانی دڵسۆز و بەڕێزی کوردستان،
دڵسۆزی و ماندوونەناسی و خزمەتی گەورەی ئێوە بە گەل و نیشتیمان، لەپشت ئەو پیرۆزییەوەن کە بە ناو و پیشەکەتان بەخشراوە و هەمیشە پێگەی تایبەت و دیارتان لەنێو کۆمەڵگادا هەیە.
حکومەتی هەرێم بە چاوی ڕێز و پێزانینەوە دەڕوانێتە خۆڕاگری و لەخۆبوردوویی ئێوەی دڵسۆز لەم دۆخە نەخوازراوەی کە چەندین قەیرانی ئابووری و دارایی دووچاری هەرێمەکەمان بووە و کاریگەریی لەسەر ژیان و گوزەرانی هەمووان کردووە. بەردەوامبوونتان لە خزمەتکردن لە هۆڵەکانی خوێندن و ئامادەبوونتان لەبەردەم تەختە ڕەشی قوتابخانەکاندا، وەک ئامادەبوونی پێشمەرگە قارەمانەکانمان لە بەرەکانی شەرەف و سەرفرازی، لای گەلەکەمان جێگەی ڕێزێکی زۆرە بۆتان کە هەمیشە چاوەڕێی ئەو هەڵوێستە دڵسۆزانەیەتان لێکراوە کە شیاو بە ناو و پیشە پیرۆزەکەی خۆتانە.

حکومەتی هەرێمی کوردستان، دەستەبەرکردنی ماف و خواستەکانی ئێوە و سەرجەم هاووڵاتیانی کوردستان بە ئەرکی سەرەکی خۆی دەزانێ و وێڕای سەختیی بارودۆخەکە، بەردەوام لە خەمی بەجێهێنانی ئەم ئەرک و بەرپرسیارێتییەیە و بەردەوامێش دەبێت لەم پێناوەدا.

دووبارە گەرمترین پیرۆزباییتان لێدەکەین و پێزانین و ڕێزی زۆرمان بۆ دڵسۆزی و خەمخۆریتان هەیە لە پێگەیاندن و پەروەردەکردنی نەوەکانمان کە چرا و ئومێدی ئاییندەی ئەم گەل و نیشتیمانەن.

ئەنجومەنی وەزیرانی کوردستان
٦/١٠/٢٠١٥

مەنسوور جیھانی  ـ فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" لە دەرھێنانی "شەوکەت ئەمین کورکی" لە ھۆڵەکانی سینەماکسی "مازی مۆڵ" لە شاری دھۆک نمایش دەکرێت.

فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" Memories On Ston لە دەرھێنانی سینەماکاری کورد "شەوکەت ئەمین کورکی" و لە بەرھەمھێنانی "مەمەد ئەکتاش" فیلمی ھەڵبژاردەی وڵاتی عێراق بە ھەشتا و ھەشتەمین خولی ڕێوڕەسمی خەڵاتە سینەماییەکانی ئاکادیمیای ئۆسکار لە ساڵی ٢٠١٦ لە وڵاتی ئەمەریکا، لە ڕۆژی چوارشەمە ٢٣ ئەیلوول / سێپتەمبەری ٢٠١٥ بە بۆنەی ھاتنی جەژنی پیرۆزی قوربانەوە لە سێ ھۆڵی سینەماکسی "مازی مۆڵ" لە شاری دھۆک لە ھەرێمی کوردستان بە شێوەی گشتیی دەچێتە سەر پەردەی سینەماکان و بۆ ماوەی مانگێک بەردەوام دەبێت و ھەروەھا لە داھاتوویەکی نزیکیشدا لە شارەکانی ھەولێر و سلێمانیش بۆ بینەران نمایش دەکرێت.

ئەم فیلمە کوردییە کە تا ئێستا لە کۆمەڵێک فیستیڤاڵ لە ئاستی دنیادا چۆتە سەر پەردەی سینەماکان و ھەروەھا چەندین خەڵاتی گرینگیشی بۆ ھەرێمی کوردستان بەدەستھێناوە، لە نوێترین نمایشی نێودەوڵەتی خۆیدا لە ڕێوڕەسمی دەسپێکی سێیەمین خولی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی "دھۆک" Duhok و لە بەشی پێشبڕکێی "سینەمای کوردیی" ئەم فیستیڤاڵەدا و لە ڕۆژی ڕێزلێنانی سینەماکاری ناوداری کورد "یەڵماز گونای" دەرھێنەری براوەی چڵە بەڕووی فیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی "کان"ی فەڕەنسا لە ساڵی ١٩٨٢ لە ھۆڵی "کۆنگرە"ی زانکۆی شاری دھۆک نمایشکرا و لە لایەن ئەندامانی لێژنەی دادوەرانی ئەم فیستیڤاڵەوە خەڵاتی تەندیسی زێڕینی فیستیڤاڵ و بڕیی پارەی ٥ ھەزار دولاری بۆ باشترین دەرھێنەرییکورد بە "شەوکەت ئەمین کورکی" بۆ دەرھێنانی ئەم فیلمە بەخشرا و ھەروەھا خەڵاتی تەندیسی زێڕینی فیستیڤاڵ و بڕیی پارەی ١٠ ھەزار دولاری پارێزگاریی دھۆک بۆ باشترین فیلمی بڵندیی سینەمایی کە لە دەڤەری بادینان وێنەگیراوە پێشکەش بە دەرھێنەری ئەم فیلمە کرا.

فیلمی سینەمایی "بیرەوەرییەکانی سەر بەرد" لە ڕۆژانی بەڕێوەچوونی سێیەمین خولیفیستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی "دھۆک"دا لە لایەن ھۆگرانی ھونەریی سینەماوە بە گەرمی پێشوازیی لێکرا و لە چەندین سانسی جیاوازدا لە ھۆڵەکانی سینەماکسی "مازی مۆڵ"ی شاری دھۆک نمایشکرا و لە لایەن بینەرانەوە پێشوازییەکی باشی لێکرا و لە نێوان فیلمەکانی ئەم فیستیڤاڵەدا زۆرترین ڕێژەی بینەرانی بۆخۆی تۆمار کرد.

ە چوارچێوەى بەشدارى کردنى لە کۆبوونەوەیەکى باڵا لە میانى بەڕێوەچوونى کارەکانى کۆمەڵەى گشتى نەتەوە یەکگرتووەکان لە نیویۆرک، فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت داواى لە کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى کرد کە هاوکارى زیاترى هەرێمى کوردستان بکەن کە ئێستا دووچارى چەندین رووبەڕووبوونەوە بۆتەوە وەک شەڕ دژى تیرۆرستانى داعش و لەخۆگرتنى نزیکەى دوو ملیۆن ئاوارەو پەنابەر.

کۆبوونەوەکە کە لەلایەن ویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمەریکا و رێکخراوى هاوکارى ئیسلامى و کۆمیتەى نێودەوڵەتى خاچى سوورى نێودەوڵەتى رێکخرابوو. فەلاح مستەفا گووتى ئێمە پشتگیرى لە هەوڵەکانى نەتەوە یەکگرتووەکان و رێکخراوە نێودەوڵەتیەکان دەکەین کە لەگەڵمان کاردەکەن. پێویستى زۆرمان بە شوێنى نیشتەجێ و پێداویستیەکانى خۆراک و دەرمان پەروەردە و دڵنیایى هەیە بۆ ئاوارەو پەنابەران، ئەگینا ئەرکى حکومەتى هەرێم لەوەى ئێستاش قورستر دەبێ. چونکە بەهۆى بارودۆخى نالەبارى دارایى مووچەى پێشمەرگەو فەرمانبەران ٣ مانگ دواکەوتووە.

هەروەها گووتى کاتى ئەوەیە کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى بە کردەنى یارمەتیەکانى بۆ ئاوارەو پەنابەرانى هەرێم زیاتر بکات ئەگینا گوزەرانى ژیانیان ئاڵۆزتر دەبێت. جەختى کردەوە هەر کەمتەرخەمیەک لەلایەن کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى ئاوارەکان ناچار دەکات پەنا بۆ وڵاتانى رۆژئاوا ببەن و گوشار لەسەر ئەوروپاو دروست بکەن وەک ئەوەى ئێستا بەچاوى خۆمان دەیبینین.

لەلایەن خۆیەوە خاتوو سارا سیواڵ بریکارى وەزارەتى دەرەوەى ئەمەریکا بۆ ئاسایشى مەدەنى و دیموکراسى و مافەکانى مرۆڤ گووتى: ئاوارەکان کێشەیان زۆرە چونکە نەتەوە یەکگرتووەکان وەک پێویست نەیتوانیوە ئەو بڕە پارەیە دابین بکات کە ئاوارەکان لە کوردستان و عیراق پێویستیان پێى هەیە. قەبارەى کێشەکە دەخوازێت کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى هاوکارى زیاتر پێشکەش بکەن بە تایبەت کە حکومەتى هەرێمى کوردستان و حکومەتى فیدڕاڵ ژمارەیەکى زۆرى ئاوارەو پەنابەریان لەخۆ گرتووە.

بەرێزیان گووتى لە بڕى پارەى پێویست بۆ ئاوارەو پەنابەران لە عیراق بە گشتى تەنها بڕى ٣٩% دابینکراوە کە ئەمەش ناتوانێ پێداویستیەکانیان دابین بکات. سەبارەت بە یارمەتیەکانى حکومەتى ئەمەریکا گووتى ئەمەریکا ٥٦ ملێۆن دۆلارى تر بۆ یارمەتى مرۆیى بۆ تەواوى عیراق دابین دەکات. بەمەش بڕى تەواوى یارمەتیە مرۆییەکانى ئەمەریکا دەگاتە ٥٤٠ ملیۆن دۆلار.

پاشان جاسم جاف وەزیرى کۆچ و کۆچبەرانى عیراق سوپاسى رێکخراوى نەتەوە یەکگرتووەکانى کرد و جەختى لەوە کردەوە کە کێشەى ئاوارەو پەنابەران بە هۆى ناسەقامگیرى ئاسایش و هێرشى تیرۆرستانى داعش لە عیراق و سوریا بەردەوامە.

جێگرى نوێنەرى تایبەتى سکرتێرى گشتى نەتەوە یەکگرتووەکان لە عیراق خاتوو لیسا گراندێ ستایشى رۆلى حکومەتى هەرێم و گەلى کوردستانى کرد بۆ دەرگا کردنەوە بە ڕووى لێقەوماوان و یارمەتیدانى ئاوارەو پنابەران. هەروا گووتى حکومەتى هەرێمى کوردستان دەرگاى خۆى کردەوە بۆ ئاوارەکان بە شێوەیەک کە ژمارەى دانیشتوانى بە رێژەى ٣٠% زیادى کردو ئاستى هەژاریش ٥٠% زیادى کردووە.

هەروەها حکومەتى هەرێمى کوردستان و عیراق ئەوەى لە توانایان بوو کردیان، بەڵام ئیستا دووچارى قەیرانى دارایى هاتوون، بۆیە ئەرکى ئێمەیە وەک پیویست یارمەتى و کۆمەک پێشکەش بکەین.

ستیفن ئۆبراین یاریدەدەرى سکرتێرى گشتى نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروبارى مرۆیى و هاوکارى هەنووکەیى کە هاوکات بەڕێوەبەرى دانیشتنەکەبوو گووتى دەمەوێ سوپاس و پێزانینى خۆمان ئاراستەى هەموو ئەو وڵات و ناوچانە بکەین کە دەرگایان بەڕووى ئاوارەو پەنابەران کردەوە بە تایبەت حکومەتى عیراق و حکومەتى هەرێمى کوردستان.

هەر لە کۆبوونەوەکە نوێنەرى ئیتاڵیا تیشکى خستە سەر بارودۆخى ناهەمووارو ئەو کارەساتەى بەسەر کچان و ژنانى ئێزیدى داهات لەسەر دەستى تیرۆرستانى داعش. لەم بارەیەوە گووتى ئیتاڵیا هەموو هەوڵێکى دەخاتە گەر بۆ یارمەتیدانى حکومەتى هەرێم و عیراق. ئەو تاوانانەى بەرامبەر کچان و ژنانى ئێزدى ئەنجامدرا دەچێتە خانى تاوان  دژى مرۆڤایەتى.

هەروا نوێنەرى بەریتانیا پابەندبوونى وڵاتەکەى بۆ یارمەتیدانى گەلانى عیراق و هەردوو حکومەتى هەرێمى کوردستان و عیراق دووپاتکردەوە، گووتى بەریتانیا ٣٠ ملیۆن دۆلارى ترى تەرخان کرد بۆ ئاوارەو پەنابەران، بەمەش رێژەى یارمەتیەکانى حکومەتى بەریتانیان لە پارساڵەوە تا ئەمڕۆ دەگاتە ١٢٠ ملیۆن دۆلار.

زەینەب بەنگۆڕا نوێنەرى تایبەتى سکرتێرى گشتى نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ دەستدرێژى بۆ سەر ئافرەتان لەناوچەى ململانێکان گووتى: عیراق پێویستى بە وەڵامدانەوەیەکى سیاسى و یاسایى و ئەمنى هەیە بۆ ئەو قەیرانەى ئێستا هەیە، چونکە دەستدرێژى بۆ سەر ئافرەتان بە شێوەیەکى رێکخراو ئەنجام دەدرێ.

هەروا گووتى هەزاران ئافرەت رفێندران و وەک کۆیلە لە بازاڕەکان بازرگانیان پێوەکراو داواى سەرانەش لەکەس و کاریان کراوە. ئەو گووتى من چاوم بە نوێنەرى ئێزیدیان کەوت و گووتیان لە هەوڵەکانمان بەردەوام دەبین بۆ ئازادکردنى ئەو ٣٠٠٠ کچ و ژن و هاوڵاتیە ئێزیدیەى لەلایەن تیرۆرستانى داعشەوە دەستگیر کراون.

هەر لە کۆبوونەوەکە بەرپرسى کۆمسیۆنى ئەوڕوپا بۆ هاوکارى مرۆیى و بەڕێوەبردنى قەیرانەکان جەختى کردەوە کە پێویستە یارمەتى دارایى بە پەلە بۆ هاوکارى کردنى ئاوارەو پەنابەران لە عیراق و کوردستان دابینبکرێت.

لە کۆتایى کۆبوونەوەکە جارێکى تر فەلاح مستەفا سوپاسى ویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمەریکاو نەتەوە یەکگرتووەکان و هەموو ئەو حکومەت و ئاژانسانەى کرد کە یارمەتى ئاوارەکانیان داوەو گووتى هیوادارین ئەو بیرو بۆچوونانەى لەم کۆبوونەوەیە سەبارەت بە یارمەتى دارایى و کۆمەکى ئاوارەکان خرایە ڕوو پراکتیزە بکرێت و جێبەجێ بکرێت، چونکە بارودۆخى ئاوارەکان زۆر نالەبارەو مەترسى ئەوەى لێدەکرێت بپەڕێتەوە دەرەوەى سنوورەکان.

جێگەى باسە فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت بە مەبەستى ئەنجامدانى چەند دیدارو کۆبوونەوەیەک و گەیاندنى پەیامى حکومەت و ئاگادارکردنەوەى کۆمەڵگاى نێودەوڵەتى لە رەوشى ئاوارەکان و بەدەستهێنانى پشتگیرى بۆ بەجینۆساید ناساندنى ئەو تاوانەى دژ بە کوردانى ئێزیدى و پێکهاتەکانى تر ئەنجامدرا.