ئەمڕۆ چوارشەممە فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت پێشوازی لە بەڕێز ویلیەم لەیسی سوینگ بەڕێوەبەری گشتی رێكخراوی كۆچ و كۆچبەران IOM شاندێكی یاوەری كرد.
لە دیدارێكدا باس لە دوایین گۆڕانكاریەكانی گۆڕەپانی سیاسی و ئەمنی عیراق كرا كە بووە هۆی ئاوارەبوونی ژمارەیەكی زیاتری دانیشتوانی ناوچەكانی دیكەی عیراق بۆ هەرێمی كوردستان.
ویلیەم لەیسی سوپاس و پێزانینی خۆی ئاراستەی حكومەتی هەرێم كرد سەبارەت بە دابین كردنی شوێنی حەوانەوەو پێداویستی سەرەتایی بۆ ئەو ئاوارانەی بەهۆی ئاڵۆزی ناوچەكانی دیكەی عیراق روو لە هەرێمی كوردستان دەكەن.
فەلاح مستەفا سوپاسی خۆی ئاراستەی رێكخراوی كۆچبەران كرد بۆ هەوڵەكانیان لە پێناو یارمەتیدانی ئاوارەكان لە هەرێمی كوردستان و ئامادەیی حكومەتی هەرێمی كوردستانی خستەڕوو بۆ سەرخستنی هەموو بەرنامەو كارێكی مرۆیی كە بۆ باشتر كردنی گوزەرانی ئاوارەكان لە هەرێمی كوردستان.
بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت جەختی كردەوە كە پێویستە كۆمەڵگای نێودەوڵەتی و رێكخراوە نێودەوڵەتیەكان بەهانای ئەو ئاوارانە بێن كە ڕوو لە هەرێمی كوردستان دەكەن بە تایبەت كە دەبینین بە بەردەوامی ژمارەیان لە زیادبووندایە.
هەردوولا باسیان لە دواترین پەرەسەندنەكانی گۆڕپانی سیاسی عیراق و پرسی پێكهێنانی حكومەتی تازە لە عیراق كرد.
ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتیی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی كۆبوونەوەی ئاسایی خۆی سازدا
ئێوارەی ئەمڕۆ چوارشەممە 16ی تەممووزی 2014 ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتیی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیران ئاساییی خۆی ساز دا.
لە سەرەتای كۆبوونەوەكەدا بەڕێز مەلا یاسین نوێنەری یەكێتیی نێشتمانیی كوردستان لە میسر كە ساڵێك لەمەوبەر لەسەر فەرمانی بەڕێز سەرۆك وەزیران، سەرۆكایەتیی لیژنەیەكی كرد بۆ بەدواداچوون لەسەر دۆسیەی فرۆشتنی كچانی كورد لە ئەنفال بۆ میسر، وەك دەرەنجامی كاری لیژنەكەیان ڕوونكردنەوەیەكی پێشكەش بە ئەنجومەنی وەزیران كرد و جەختی لەوە كردەوە كە دوای ساڵێك بەدواداچوونی ئەم كەیسە لە میسر و كوردستان، دەركەوت ئەم پرسە هیچ بنەمایەكی نیە و ئەوەی لەبارەی ئەو كەیسەوە گوتراوە كە گوایە هەژدە كچی كورد لە كاتی ئەنفالدا فرۆشراونەتە میسر، هیچ بنەمایەكی نیە و لە هەموو ڕاستییەكەوە دوورە.
لیژنەكە كە نوێنەری خانەوادەی هەژدە كچە ئەنفالكراوەكە و كۆمەڵگەی مەدەنی و لایەنە پەیوەندارەكانی هەرێمی كوردستانی تێدایە، داوای كردووە بەدواداچوونی یاسایی بەرامبەر هەموو ئەو كەس و دەزگا و لایەنانە بكرێت كە قسەیان لەسەر ئەم پرسە كردووە و زانیاریی ناڕاست و درۆیان لە كەیسەكە‌دا داوە، تا بدرێنە دادگا و ڕیكاری یاساییان لە بەرامبەردا بگیرێتە بەر، ئەنجومەنی وەزیرانیش ئەم داوایەی پەسەند كرد. پاشان بەڕێز سەرۆك وەزیران سوپاسی هەوڵ و بەدواداچوونی لیژنەكەی كرد و ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری دا "ڕەددی ئیعتیبار" بۆ خانەوادەی ئەم كچە ئەنفالكراوانە بكرێتەوە.
دوای ئەوە بەڕێز وەزیری پەروەردە پو‌ختەیەكی لەبارەی وەزارەتی پەروەردەوە خستە ڕوو كە تێیدا چەندین ئاماری لەسەر ژمارەی قوتابخانەكان و پێداویستیی هەرێمی كوردستان بۆ قوتابخانه و باخچەی ساوایانی تازە و كێشە و گرفتەكانی بەرنامەی خوێندن و ئەنجامدانی پرۆژەی پەروەردەیی و سازدانی كۆنفرانسی پەروەردەیی پێشكەش كرد و تیشكی خستە ڕێگەچارەی چارەسەركردنی كێشەكان. ئینجا چەندین سەرەنج و تێبینی لە لایەن وەزیرانەوە لەسەر بابەتەكە پێشكەش كران.
ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری دا لیژنەیەك لە بەڕێزان جێگری سەرۆك وەزیران و وەزیرانی پەروەردە، خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی، پلاندان و كار و كاروباری كۆمەڵایەتی پێك بێت بۆ ئەوەی چارەسەرێكی گونجاو بۆ كێشەی جێبەجێكردنی سیستەمی ئەژماركردنی نمرەكانی هەردوو پۆلی 10 و 11 لەسەر نمرەكانی 12ی ئامادەیی بدۆزنەوە و بڕیار لە یەكێك لەو ڕێگەچارانە بدات كە لایەنە پەیوەندارەكان بۆ چارەسەركردنی كێشەكە ئامادەیان كردووە.
دوای ئەوە كێشەی وەرگرتن و كڕینەوەی گەنم لە جوتیارانی هەرێمی كوردستان و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان لە لایەن بەڕێز وەزیری بازرگانییەوە خرایە ڕوو، كە بە پلەی یەكەم كێشەی سایلۆ و شوێنی وەرگرتن و هەڵگرتنی گەنم هەیە، هەروەها كۆمەڵێك پێشنیاری بۆ چارەسەركردنی كێشەكە خستە بەردەم ئەنجومەنی وەزیران. لەمبارەیەوە ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری دا هەموو ڕیكارێكی پێویست بگیرێتە بەر بۆ ئەوەی بە زووترین كات گەنمی جوتیاران وەربگیرێت و جگە لە سایلۆكان چەند هەنگاوێكی كردەییش بۆ دروستكردنی شوێنی دیكەی ئەلتەرناتیف بۆ هەڵگرتن بنرێن.
ئەنجومەنی وەزیران هەروەها بڕیاری دا لیژنەیەك بە سەرۆكایەتیی بەڕێز وەزیری دارایی دابمەزرێت بەمەبەستی كاراكردن و جێبەجێكردنی یاسای هەمواركردنی یاسای كار و دەستەبەری كۆمەڵایەتی كە بە پێی ئەم یاسایە هەموو كارمەندانی كەرتی تایبەت وەك كارمەندانی كەرتی حكوومی كارەكەیان بە خزمەت بۆ حیساب دەكرێت و مووچەی خانەنشینییان دەبێت.
دواى نیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 17ى ته‌ممووزى 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له ئه‌نتۆنیۆ گوته‌رز كۆمیسارى باڵاى كاروبارى په‌نابه‌رانى سه‌ر به نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كانUNHCR كرد.
له دیدارێكدا به‌ڕێز گوته‌رز سوپاس و پێزانینىUNHCR و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى پێشكه‌ش به حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان كرد كه ده‌رگاكانى به ڕووى په‌نابه‌رانى سووریا و ئاواره‌كانى ناوخۆى عیراقدا كردووه‌ته‌وه و ئارامى و ئاسایشى بۆ دابین كردوون و هه‌موو هاوكارى و یارمه‌تییه‌كى پێویستى پێشكه‌ش كردوون، هه‌روه‌ها دووپاتى كرده‌وه كه ئه‌م هه‌ڵوێست و مامه‌ڵه‌یه‌كى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان جێگه‌ى ستایش و پێزانینى ڕێكخراوه‌كه‌یان و هه‌موو كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تییه.
لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بێ جیاوازى، هه‌موو هاوكارى و یارمه‌تییه‌كى پێشكه‌ش به ته‌واوى په‌نابه‌رانى سووریا و ئاواره‌كانى ناوخۆى عیراق كردووه و ئه‌وه‌ى له توانیادا بووبێت هیچ درێغییه‌كى نه‌كردووه و ناكات، به‌ڵام نه‌یشارده‌وه كه ژماره‌ى په‌نابه‌ران و ئاواره‌كان له تواناى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به‌ده‌ره و بۆ ئه‌وه‌ى وه‌ك پێویست هاوكارى و یارمه‌تیى هه‌مووان بكرێت، ده‌بێ حكوومه‌تى عیراق به پله‌ى یه‌كه‌م و دواى ئه‌وه‌ش كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى له‌م كه‌یسه‌دا به‌رپرسیاریه‌تیى خۆیان جێبه‌جێ بكه‌ن و هاوكارى و یارمه‌تیى جددییان بده‌ن.
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه دا كه ده‌زگا و لایه‌نه په‌یوه‌نداره‌كانى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ئه‌وپه‌ڕى هه‌ماهه‌نگییان له‌گه‌ڵ ڕێكخراوه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان و ئێن جى ئۆ ناوخۆیى و جیهانییه‌كان هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ى پێكه‌وه بتوانن باشترین خزمه‌ت له هه‌موو ڕووه‌كانه‌وه به په‌نابه‌ران و ئاواره‌كان بكه‌ن و كۆمه‌ك و یارمه‌تییه‌كان بگه‌یه‌ننه خێوه‌تگا و كه‌مپه‌كان له هه‌موو ناوچه‌كانى هه‌رێمى كوردستان.
ئەمڕۆ چوارشەممە 16ـی 7ـی 2014 لە كۆشكی ئەلیزەی پاریسی پایتەختی فەڕەنسا جاك ئۆدیلبێر گەورە ڕاوێژكاری كاروباری دەرەوەی سەرۆكی فەڕەنسا پێشوازی لە فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان كرد.
لە دیدارێكی دۆستانەدا د. فواد حوسێن نامەی سەرۆك بارزانیی بۆ سەرۆكی فەڕەنسا ڕادەستی ڕاوێژكاری كاروباری دەرەوەی سەرۆكی فەڕەنسا كرد و لە دانیشتنێكیشدا بیروڕا لەبارەی بارودۆخی سیاسیی عێراق و كوردستان و ناوچەكە بە تایبەت پاش ڕووداوەكانی 10ـی حوزەیرانی ڕابردووی شاری موسڵ ئاڵوگۆڕ كرا. هەروەها د. فواد حوسێن بە ڕاشكاوی باسی لە هاتنەكایەوەی بارودۆخی تازە و قەیرانی سیاسیی عێراقی كرد و سیاسەتی سەرۆك بارزانی و هەرێمی كوردستانی لەبارەی ئێستا و ئاییندەی عێراق و كوردستان بۆ ڕاوێژكاری سەرۆكی فەڕەنسا شیكردەوە.
سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان ئەوەیشی خستەڕوو كە هەر چەندە كورد بۆ ماوەیەكی دوورودرێژ هەوڵیدا عێراقێكی دیموكراتی و فیدڕاڵ دروست ببێ و بپارێزرێت بەڵام هەوڵ و پڕۆسەكە سەری نەگرت و ئێستا لەسەر ئەرزی واقعدا عێراق پارچەپارچە بووە و هۆكاری سەرەكیی ئەو دابەشبوونەیش سیاسەتی هەڵەی مالیكی و بەهێزتربوونی تیرۆریستان بووە و ئەمە وای كردووە خەڵكی كوردستان لەبارەی ئاییندەی پەیوەندیی عێراق و كوردستان پرسیاریان هەبێت.
لای خۆیەوە ڕاوێژكاری كاروباری دەرەوەی سەرۆكی فەڕەنسا سوپاسی سەرۆك بارزانیی كرد بۆ ناردنی نامە بۆ سەرۆكی فەڕەنسا و جەختی لەوە كردەوە كە لە ئارەزوو و بارودۆخی هەرێمی كوردستان دەگات و هیوایشی خواست پەیوەندییەكانی فەڕەنسا و هەرێمی كوردستان بەردەوام بێت و بەرەو پێشەوە بچێت و داواشی كرد لە هەموو قۆناغێكدا لەنێوان هەردوولا ڕاوێژ و ئاگاداركردنەوەی بەردەوام هەبێت.
ئەمڕۆ پێنجشەممە 17ـی 7ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ئانتۆنیۆ گۆتێڕز كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان و شاندێكی یاوەری كرد.
لە سەرەتای دیدارەكەدا كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان سوپاس و خۆشحاڵیی خۆی نیشان دا بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە و سوپاسی ڕۆڵی سەرۆك بارزانی و حكوومەت و خەڵكی هەرێمی كوردستانی كرد بۆ یارمەتیدان و پێشوازیكردن لەو ژمارە زۆرەی پەنابەری سووریایی و ناوخۆی عێراق كە بەهۆی شەڕ و نەبوونی سەقامگیری و ئاساییش ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە. هەر پەویوەست بەم باسە كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان ڕایگەیاند كە پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئاگاداری هەوڵەكانی هەرێمی كوردستان بێت لە یارمەتیدانی خەڵكی ئاوارە و لێقەوماو و هێماشی بەوەدا كە هەرچەندە بەغدا بەهۆی بڕینی بودجەی هەرێم بەربەستێكی گەورەی بۆ هەرێم دروست كردووە و گوشارێكی زۆر لەسەر كوردستانە بەڵام ئەوەی هەرێمی كوردستان لە یارمەتیدان و حەواندنەوەی ئاوارەكان كردوویەتی جێگەی ڕێز و پێزانینێكی زۆرە و ئامادەیی خۆیشیانی ڕاگەیاند بۆ ئەوەی بە هەموو توانەیەك یارمەتیی حكوومەتی هەرێم بدەن و وڵاتانی جیهانیش لەم بەخشندەییەی هەرێمی كوردستان ئاگادار بكەنەوە و هانی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش دەدەن كە یارمەتیی هەرێمی كوردستان بدەن. ئانتۆنیۆ گۆتێرز لە درێژەی قسەكانیدا ئاماژەی بەوەدا كە هەرێمی كوردستان پێگە و ناوبانگێكی زۆر باشی لە ناوەندە جیهانییەكان بەدەستهێناوە و یەكێكە لە سەقامگیرترین شوێنەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جێگەی ئومێدی ڕێكخراوە نێودەوڵەتییەكانە.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەگەرمی بەخێرهاتنی شاندی میوانی كرد و سوپاسی هەڵوێستی كۆمیسێری باڵای پەنابەرانی سەر بە ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكانیشی كرد لەوەی كە بە باشی لە ڕۆڵی حكوومەت و خەڵكی هەرێمی كوردستان لە یارمەتیدانی ئاوارەكان گەییشتووە و ڕایگەیاند كە هەرێمی كوردستان لەهەموو دۆخێكدا ئامادەیە یارمەتیی خەڵكی ئاوارە بدات و لەو بابەتە دا ئەوەی بۆ هەرێمی كوردستان گرنگە یارمەتیدانی ئاوارەكانە بە بێ لەبەرچاوگرتنی ئینتیمای ئایینی و نەتەوەیی ئاوارەكان و ئەوەی بەلای خەڵكی كوردستانەوە جێگەی بایەخە بەها مرۆڤییەكان و كەرامەتی ئینسانە كە بەداخەوە بەهۆی سیاسەتی ناڕەوای دیكتاتۆرەكان پێشێل كراوە و بووەتە هۆی ئاوارەبوونی سەدانهەزار كەس لە سووریا و عێراقدا و شاندی میوانیشی لەوە دڵنیا كردەوە كە دەرگە و سنوور و دڵی خەڵكی كوردستان بەڕووی هەموو مرۆڤێكی ئاوارە و لێقەوماو كراوەیە.
باسكردنی ڕووداوەكانی موسڵ و هەڕەشەی تیرۆریستان و پڕۆسەی سیاسیی عێراق و بارودۆخی ئەمنیی عێراق تەوەرێكی دیكەی ئەم دانیشتنە بوو.
سەفین دزەیی وتەبێژی فەرمی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەلێدوانێكی تایبەت بە سایتی فەرمی حكومەتی راگەیاند: لە بەرواری 14ـی تەموزی 2014 ، شاندێكی حكومەتی هەرێم بە سەرۆكایەتی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت وبەئامادەبوونی ئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتیەكان وڕێباز محەمەد وەزیری دارایی وسەفین دزەیی گوتەبێژی فەرمی سەردانی ئەنقەرەی پایتەختی توركیایان كرد ولەوێ چەندین كۆبوونەوەیان لەگەڵ بەرپرسانی ئەم وڵاتە لەبارەی رێككەوتنی چوارچێوەی هاوكاری لەبواری وزە كە لەنێوان هەرێم وتوركیا ئیمزاكرابوو.
شاندی هەرێم لەم سەردانەدا لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتیەكانی توركیا، گفتوگۆی لەبارەی زیادكردنی هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان كرد ولایەنی توركیش پابەندبوونی خۆی بە بەند وخاڵەكانی ئەم رێككەوتنە نیشاندا.
دزەیی رایگەیاند هەر لەم كۆبوونەوەیەدا شاندی هەرێم، حیسابی بانكی داهاتەكانی نەوتی هەرێمی كوردستانی جێگیركرد كە لە هالك بانكی توركیادایە وبڕیاریش درا ئەم داهاتە بە ئیمزای هەریەك لە قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت وئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتیەكان وڕێباز محەمەد وەزیری دارایی بجوڵێندرێت.
ئەمڕۆ پێنجشەممە 10ـی 7ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە مەبەستی شیكردنەوەی دوایین پێشهاتە سیاسیی و ئەمنییەكانی عێراق و قسەكردن لەبارەی سیاسەتی هەرێمی كوردستان لەمەڕ قەیرانی سیاسی و ئەمنی عێراق لەگەڵ كۆنسوڵ و نوێنەری وڵاتانی بیانی لە هەولێر كۆبۆیەوە.
لەم كۆبوونەوەیەدا سەرۆك بارزانی لە گوتەیەكدا تیشكی خستە سەر دوایین ڕووداوە سیاسیی و ئەمنییەكانی عێراق و بەهێزتربوونی تیرۆریستانی بە مەترسیەكی گەورە زانی و ڕایگەیاند كە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر هەوڵێكی هاوبەشی نێودەوڵەتی پێویستە و ئێستایش چەكداران و تیرۆریستان توانیویانە هەر لە ڕقەی سووریا هەتا نزیك بەغدا ناوچەیەكی زۆر بخەنە ژێر كۆنتڕۆڵی خۆیانەوە. هەر لەمبارەیەوە سەرۆك بارزانی ئەوەی بۆ ئامادەبووان خستەڕوو كە شەش مانگ بەر لە ڕووداوەكانی موسڵ بەرپرسانی عێراقی و خودی مالكیی لە مەترسیی بارودۆخی شاری موسڵ ئاگادار كردووەتەوە بەڵام مالكی و بەرپرسانی بەغدا بە جدییان وەرنەگرت.
سەرۆك بارزانی لە درێژەی وتەكانی خۆیدا ئاماژەی بەوەدا كە لەدوای ئەو شكستەی كە تووشی سوپای عێراقی بووە مالیكی بۆ داپۆشینی شكستەكانی خۆی خەریكی بەخشینەوەی تۆمەتی بێ بنەمایە لەدژی هەرێمی كوردستان ئەوە لەكاتێكدایە كە بەرپرسی سەرەكیی تێكچوونی دۆخی عێراق خودی سەرۆك وەزیرانی عێراقە.
سەرۆك بارزانی وێڕای ئاماژەدان بەوەی كە ماوەی چەند ساڵە هۆشداریی تێكچوونی بارودۆخ و گەڕانەوەی دیكتاتۆریەت و بەرەو هەڵدێرچوونی عێراقی داوە، ڕایگەیاند كە كێشەی عێراق كێشەی تاكەكەسێك نییە بەڵكو گرفتەكە لە نەهج و ئیدارەدانی هەڵەی كاروبارەكانە. سەبارەت بە هەڕەشە و تۆمەتەكانی مالیكی لەدژی هەولێر سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە هەولێر هەمیشە جێگەی ئەو هاووڵاتی و لێقەوماوانە بووە كە لەدەستی دیكتاتۆرییەت ڕایان كردووە و ئێستاكەیش ژمارەیەكی زۆری خەڵك كە بە ملیونێك و دوسەدهەزار كەس مەزندە دەكرێن پەنایان بۆ هەرێمی كوردستان هێناوە و لەبری ئەوەی مالكی بەرپرسانە ئەركی خۆی جێبەجێ كردبا و سوپاسی هەرێمی كردبا و قسەی لەبارەی هاوكاریكردنی ئاوارەكان كردبا بەمشێوەیە تۆمەت ئاراستەی هەرێمی كوردستان دەكات.
سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستە ڕوو كە بەهۆی سیاسەتی هەڵەی مالیكی یەك لەسەر سێی خاكی عێراق و كەلوپەلی سەربازیی شەش فیرقە تەسلیمی داعش كران و ئێستاكەیش سووننە و شیعە میانڕۆكان لە پڕۆسەی سیاسیی عێراقدا زۆر لاواز كراون. لەبارەی تۆمەتباركردنی كوردستان بۆ دابەشكردنی عێراق سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە پێشێلكردنی دەستوور و سیاسەتی دیكتاتۆری و خۆسەپاندن و پەراوێزكردنی پێكهاتەكان عێراقی پارچەپارچە كردووە نەك كوردستان و، دەستووریش زۆر بەڕوونی باس لەوە دەكات كە پابەندبوون بەدەستوور یەكپارچەیی خاكی عێراق دەپارێزێت و دەیان نموونە هەیە كە دەستەڵاتدارانی بەغدا دەستووریان پێشێل كردووە.
سەبارەت بە سیاسەتی هەرێمی كوردستان لە بەرانبەر دۆخی تازەدا، سەرۆك بارزانی ئەوەی ڕوونكردەوە كە لە دە ساڵدا ئێمە هەموو ڕێگەیەكمان تاقیكردەوە بۆ ئەوەی بتوانین لەگەڵ عێراقدا بژیین، بەڵام سیاسەت و ئیدارەدانی هەڵە نەیهێشت ئەم هەوڵانە سەر بگرێت. سەرۆك بارزانی لە درێژەی قسەكانیدا هێمای بەوەدا كە لە پاش ڕووداوەكانی موسڵ و قەیرانی نوێ، كوردستان كار لەسەر دوو ڕێڕەو دەكات یەكیان ئەوەیە كە یارمەتیی برایانی شیعە و سووننە بدات كە كێشەكانیان چارەسەر بكەن و پڕۆسەی سیاسی سەر بكەوێت و ئەوەی تریان بەردەوامبوونە لە كاركردن بۆ چەسپاندنی مافی چارەی خۆنووسینی گەلی كوردستان و پارلەمانی كوردستانیش كار لەسەر جێبەجێكردن و گرتنەبەری ڕێوشوێنەكان دەكات. هەر لەمبارەیەوە سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە لەم بڕیارە پاشگەز نابینەوە و گەلی كوردستانیش بۆ چارەنووسی خۆی مۆڵەت لە هیچ كەس و لایەنێك وەرناگرێت.
سەبارەت بە ناوچەكانی مادەی 140 و كەركووكیش سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە هێزەكانی پێشمەرگە بۆ پاراستنی خاك و خەڵك لە هەڕەشەی تیرۆریستان لەو ناوچانەدا جێگیر بوونە و بەهیچ شێوەیەكیش ناكشێنەوە و لەبارەی چارەنووسی ئەم ناوچانەیش ڕایگەیاند كە تەنیا قۆناغی ڕیفراندۆم ماوە و ئێمە ڕێز لە ئیرادە و ویستی دانیشتوانی ئەم ناوچانە دەگرین و هەوڵیش دەدەین كە كەركووك ببێتە نموونەی پێكەوەژیانی نەتەوەیی و ئایینی.
دواتر دەرگەی گفتوگۆ و پرسیار بەڕووی ئامادەبووان كرایەوە و كونسوڵ و نوێنەری وڵاتان وێڕای ئەوەی سوپاسی هەرێمی كوردستانیان كرد بۆ حەواندنەوەی ژمارەیەكی زۆری پەنابەر دەستخۆشیشیان لە هێزی پێشمەرگەی كوردستان كرد بۆ پاراستنی ژیانی هاووڵاتیان و ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و لەبارەی بارودۆخی سیاسیی عێراق چەند پرسیارێكیان ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد و بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستانیش وەڵامی تێبینی و پرسیارەكانی دایەوە.
ئەمڕۆ چوارشەممە 16ـی 7ـی 2014 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ژمارەیەك كەسایەتی و سیاسەتمەدار و پارلەمانتاری عێراقی كرد.
لە دیدارێكدا شاندی میوان سوپاسی سەرۆك بارزانیان كرد بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە و وێڕای ئاماژەدان بە ڕۆڵی سەرۆك بارزانی لە خەبات دژی دیكتاتۆرییەت و بنیاتنانی عێراقی نوێ و پڕۆسەی دیموكراسی و دەستووریی عێراق هیوایان خواست كە ئەو سەردانەیان ببێتە هۆی ڕەواندنەوەی ئەو گومانانەی كە بەهۆی شێواندنی ڕاستیەكان و شەڕی ڕاگەیاندن لەنێوان هەرێم و بەغدا هاتووەتە كایەوە. شاندی میوان نیگەرانیی قووڵی خۆیشی نیشاندا بەرانبەر بارودۆخی ئەمنی و سیاسیی عێراق و هەروەها دروستبوونی هەڕەشەی جددی كە ژیانی برایانەی پێكهاتەكانی عێراقی كردۆتە ئامانج.
لەم دانیشتنەدا زۆر ڕاشكاوانە قسە لەبارەی هۆكاری قەیرانی چەندساڵەی عێراق و ڕووداوەكانی موسڵ و كەمتەرخەمیی دەستەڵاتدارانی بەغدا و ئیدارەدانی هەڵەی كاروباری سیاسی و هەروەها پێویستیی گۆڕانكاری لە پڕۆسەی سیاسیی عێراقدا كرا و سەركۆنەی ئەم هەوڵانەیش كرا كە كار لەسەر گومڕاكردن و بەلاڕێدابردنی ڕای گشتیی عێراق دەكەن كە بووەتە هۆی دروستبوونی درز لەنێو پێكهاتە ڕەسەنەكانی عێراق و بە پێویست زانرا كە هەموو لایەك كار لەسەر دەرخستنی ڕاستییەكان و وەستانەوە لەدژی دەمارگیریی نەتەوەیی و تاییفەیی بكەن.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات