نیوەڕۆی ئەمڕۆ دووشه‌ممه 23ی حوزەیرانی 2014، نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە د. ئەحمەد چەلەبی سەرۆكی كۆنگرەی نیشتیمانیی عیراقی كرد.
لە دیدارێكدا پێشهاتە سەربازی و ئەمنی و سیاسییەكانی عیراقیان تاوتوێ كرد و تیشكیان خستە سەر ئەو بارودۆخەی دوای ڕووداوەكانی 10ی حوزەیران و كەوتنی پارێزگای مووسڵ و شارەكانی دیكه‌ى عیراق هاتۆتە ئاراوە كە مەترسییەكی گەورەی لەسەر عیراق و پرۆسەی سیاسی دروست كردووە و بە سەدان هەزار كەسیش لە ناوخۆی وڵاتدا ئاوارە بوون كه ژمارەی هەرە گەورەیان ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە.
له دیداره‌كه‌دا د. ئەحمەد چەلەبی سوپاسی نێچیرڤان بارزانی و حكوومەتی هەرێمی كوردستانی كرد بۆ ئەو یارمەتیانەی پێشكەشی ئاوارەكانی مووسڵ و تەلەعفەر و ناوچه‌كانى دیكه‌ى عیراقیان كردووه، هه‌روه‌ها داوای كرد هاوكاری وهەماهەنگی لە نێوان حكوومەتی هەرێمى كوردستان و حكوومەتی عیراقدا هەبێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر و چەكدارانی داعش و ئازادكردنی ئەو شوێنانەی لە 10ی مانگەوە كەوتوونەتە دەستی تیرۆریستان.
لای خۆیەوە نێچیرڤان بارزانی دووپاتی كردەوە كە كێشەكانی عیراق لە بنەڕەتدا كێشەی سیاسین و چارەسەركردنیشیان دەبێ لە ڕێگەی دۆزینەوەی چارەسەری سیاسییه‌وه بێت، چونكە ئەو كێشانە بە هیچ شێوەیەك بە تەنیا بە ڕێگەی سەربازی و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى چه‌كدارى چارەسەر ناكرێن.
ده‌رباره‌ى ئاواره‌كانیش دووپاتی كردەوە ئاوارەكانی مووسڵ و تەلەعفەر و شوێنەكانی دیكەی عیراق كە ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە خوشك و براى ئێمه‌ن و لە ماڵی خۆیانن و هەموو هاوكاریەكی پێویستیان لە لایەن حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە پێشكەش دەكرێت.
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه 6ى ته‌ممووزى 2014، ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان به سه‌رۆكایه‌تیى به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان دووه‌مین كۆبوونه‌وه‌ى خۆى ساز دا.
له سه‌ره‌تاى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا پوخته‌ى ڕاپۆرتێكى فراوانى به‌شى زانیارى و لێكۆڵینه‌وه‌ى گۆڤارى ناودارى ئیكۆنۆمیست كه پێگه‌یه‌كى دیارى باوه‌ڕپێكراو و كاریگه‌رى له جیهاندا هه‌یه، به ناوى "دیاریكردن و هه‌ڵسه‌نگاندنى پێگه‌ى هه‌رێمى كوردستان"، خرایه ڕوو، كه تیایدا تیشك خراوه‌ته سه‌ر پێشكه‌وتنه‌كانى هه‌رێمى كوردستان له ڕووى ژینگه‌ى سیاسى، سه‌قامگیریى سیاسى و ئاسایش، به‌رزیى ئاستى ژیان، په‌ره‌پێدانى مرۆیى، ئابوورى، بازرگانى، وه‌به‌رهێنان و چه‌ندین بوارى دیكه‌ى ژیانه‌وه.
به پێى پێوه‌ره‌كانى ئه‌و ڕاپۆرته له زۆربه‌ى بواره‌كاندا هه‌رێمى كوردستان له پێشه‌وه‌ى زۆرێك له وڵاتانى ناوچه‌كه‌دایه و له هه‌ندێ بوارى دیكه‌شدا له ئاستى وڵاته پێشكه‌وتووه‌كاندایه. ڕاپۆرته‌كه ڕوونى كردووه‌ته‌وه كه سیاسه‌تى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بۆته هۆى ڕاكێشانى سه‌رمایه و كۆمپانیا بیانییه‌كان بۆ هه‌رێمى كوردستان و هانى داون بۆ ئه‌وه‌ى ڕوو بكه‌نه هه‌رێم و به‌شدارى له پرۆسه‌ى وه‌به‌رهێنان و په‌ره‌پێدانى هه‌رێمى كوردستان له بواره جیاكاندا بكه‌ن.
ئینجا به پێى به‌رنامه‌ى كۆبوونه‌وه‌كه، به‌ڕێز وه‌زیرى دارایى و ئابوورى ڕاپۆرتێكى ده‌رباره‌ى بودجه‌ى هه‌رێمى كوردستان و كێشه‌ى دارایى و هۆكاره‌كانى سه‌رهه‌ڵدانى و پلان و سیاسه‌تى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى ئه‌م بارودۆخه پێشكه‌ش كرد، كه خۆى له كۆمه‌ڵێك ڕیكارى جیا و ڕێكخستنه‌وه و كه‌مكردنه‌وه‌ى خه‌رجییه‌كان و زیادكردنى داهاته‌كان به هه‌موو جۆره‌كانییه‌وه ده‌دۆزێته‌وه. لاى خۆیه‌وه سه‌رۆك وه‌زیران دووپاتى كرده‌وه كه وێڕاى هه‌موو ڕێكاره‌كان، له پله‌ى یه‌كه‌مدا وه‌زاره‌تى دارایى پێویستى به چاكسازى و ڕێكخستنه‌وه‌یه‌كى ته‌واو هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ى بتوانێت به باشترین شێوه كاره‌كانى به‌ڕێوه ببات.
"نازم دەباغ" نوێنەرى هەرێمى کوردستان لە تاران، لەگەڵ "هاجیمە اوئە دا" راوێژکارى سیاسی باڵیۆزخانەى وڵاتی ژاپۆن لە ئێران کۆبۆوە.
سەر لەبەیانى ئەمرۆ دووشەمە (7/7/2014) "هاجیمە اوئە دا" راوێژکارى سیاسی باڵیۆزخانەى ژاپۆن لە تاران سەردانى نووسینگەی نوێنەرایەتى حکوومەتى هەرێمی کوردستان لە تارانی کرد و لە لایەن "نازم عومەر دەباغ" نوێنەرى حکوومەتى هەرێمى کوردستان لە وڵاتی ئێران پێشوازیی لێکرا.
"هاجیمە اوئە دا" بە بۆنەى دەستبەکاربوونیان وەکوو راوێژکارى تازەى باڵیۆزخانەى وڵاتی ژاپۆن و خۆناساندن، سەردانى نوێنەرایەتیى هەرێمی کوردستانی کرد و باسی پەیوەندییەکانى دوو لایەنە و باروودۆخى ئێستا و ئایندەى عێراق کرا، و سوپاسی "مەسعوود بارزانى" سەرۆکى هەرێمى کوردستان و حکوومەتى هەرێمى کوردستانی کرد کە لە ڕابردوودا جێگرى وەزیرى دەرەوەى ژاپۆن سەردانى هەرێمى کوردستانى کردبوو بۆ هاوکارى کردنى ئاوارەکانى سوریا لە هەرێمى کوردستان و دیسانەوە جەختکردنەوە لەسەر هاوکاریکردنى ئاوارە سوورییەکان.
لەم کۆبوونەوەیەدا نوێنەرى حکوومەتى هەرێمى کوردستان لە تاران، روونیکردەوە کە ئێستا لە هەرێمى کوردستان بێجگە لە ئاوارە سورییەکان، ژمارەیەکى زۆر ئاوارەى شارەکانى ناوەڕاستى عێراق ڕویان لە هەرێمى کوردستان کردووە.
"نازم دەباغ" بۆ ئایندەى عێراقیش جەختیان کردەوە لەسەر ئەوەى کە حکوومەتى داهاتووى عێراق دەبێت حکوومەتی هەموو چین و توێژەکانى ئەم وڵاتە بێت.
بە ئامادەبوونی نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان لە تاران، یادی گۆرانیبێژی کورد "عەلائەدین باباشەهابی" لە تاران بەرز ڕاگیرا.
ئەمڕۆ پێنجشەممە 3ـی 7ـی 2014 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە مەبەستی پیرۆزباییكردنی خولی تازەی پارلەمان و هەروەها تاوتوێكردنی بارودۆخی سیاسیی عێراق و كوردستان و هەنگاوەكانی هەرێمی كوردستان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پێشهاتەكان و خۆسازكردنی هەرێمی كوردستان بۆ ڕیفراندۆم سەردانی پارلەمانی كوردستانی كرد و لە لایەن سەرۆكی پارلەمان و جێگری سەرۆكی پارلەمان و سكرتێری پارلەمانی كوردستان پێشوازی لێ كرا.
لە سەرەتای ئەم سەردانەدا سەرۆك بارزانی لەگەڵ دەستەی سەرۆكایەتیی پارلەمانی كوردستان كۆبۆوە و دەستەی سەرۆكایەتیی پارلەمان سەرۆك بارزانیی لەو ڕاپۆرت و ئامادەكارییانە ئاگادار كردەوە كە لە لایەن پارلەمانی كوردستان سەبارەت بە بارودۆخی هێزەكانی پێشمەرگە و بارودۆخی سیاسیی تازەی عێراق خراونەتەڕوو.
لە دوای ئەم كۆبوونەوەیە سەرۆك بارزانی بە ئامادەبوونی سەرۆك و جێگر و سكرتێری پارلەمانی كوردستان لەگەڵ سەرجەم سەرۆك فراكسیۆنەكانی نێو پارلەمانی كوردستان كۆبۆوە. لەم دانیشتنەدا سەبارەت بە بارودۆخی هێزەكانی پێشمەرگە و بارودۆخی سیاسیی و ئەمنیی عێراق و ڕووداوەكانی ئەم دواییەی موسڵ و هەروەها هەڵوێستی سیاسیی هەرێم سەبارەت بە بارودۆخی تازە و ڕیفراندۆم بۆ دیاریكردنی چارەنووسی گەلی كوردستان و هەروەها پێویستیی یەكڕیزیی لایەنەكان وتەیەكی پێشكەش كرد و دواتریش سەرۆكی فراكسیۆنەكانی پارلەمان سەرنج و تێبینی و پرسیارەكانی خۆیان لەبارەی قەیران و ئەگەر و پێشهاتەكان ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد.
پاش كۆتاییهاتنی كۆبوونەوەی سەرۆك بارزانی لەگەڵ سەرۆكی فراكسیۆنەكانی پارلەمانی كوردستان بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە هۆڵی پارلەمانی كوردستان ئامادە بوو و وتارێكی پێشكەش كرد.
لەم وتارەدا سەرۆك بارزانی پیرۆزبایی لە ئەندام و فڕاكسیۆنەكان و دەستەی سەرۆكایەتیی پارلەمان كرد بە بۆنەی خولی نوێی پارلەمانی كوردستان و ئەوەیشی ڕاگەیاند كە خەڵكی كوردستان چاوەڕوانییەكی زۆری لەم خولەی پارلەمان هەیە كە خولێكی كارا بێت و لە چاودێریكردن و دانانی یاساكان. سەرۆك بارزانی لەبارەی ڕۆڵی پارلەمانی كوردستان لە چارەنووسی وڵات هێمای بەوەدا كە پارلەمان مەرجەعی یەكلاییكەرەوەیە بۆ پرسە چارەنووسسازەكان. سەرۆك بارزانی لە وتەكەیدا باسی بارودۆخی سیاسیی عێراق و قەیرانی ئەم دواییەی كرد و ئاماژەی بەوەدا كە كوردستان دە ساڵ هەوڵیدا پڕۆسەی سیاسی و دیموكراسی و پێكەوەژیان لە عێراقدا سەربكەوێت بەڵام پێشێلكردنی دەستوور و هزری تاكڕۆیی و خۆسەپاندن و پەراوێزخستن نەیهێشت ئەم هەوڵانە سەر بگرن و عێراق گەییشتە ئەم ڕۆژەی كە ئێستا دەیبینن. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستەڕوو كە كوردستان بەهیچ شێوەیەك هۆكاری ئەم دۆخەی ئێستای عێراق نییە و ئەوانەی كە دەستیان هەبووە دەبێ بەرپرسیارێتیی هەڵبگرن. لەبەشێكی دیكەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە ئێستا فرسەتێكی زۆر باش هاتووەتە ئاراوە كە كوردستان خۆی بڕیار لە چارەنووسی خۆی بدات و ئەو مافەش دەستوورییە و دەستووری عێراق ڕێگەی داوە كوردستان چارەنووسی خۆی دیاری بكات چونكە لە دەستووردا هاتووە پابەندبوون بەم دەستوورە یەكپارچەیی عێراق دەپارێزێت. سەرۆك بارزانی لە وتەكەشیدا داوای لە پارلەمانی كوردستان كرد كە پەلە بكەن لە پەسەندكردنی یاسایكۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و ڕاپرسی لە هەرێمی كوردستان و بە زووترین كات دەستەی باڵای كۆمیسیۆنی هەڵبژاردن دابمەزرێت و هەروەها پارلەمانی كوردستان خۆی بۆ ئەو ڕێوشوێنانە ئامادە بكات كە بۆ ڕیفراندۆمی دیاریكردنی چارەنووس پێویستە.
سەرۆك بارزانی سوپاسی یەكڕیزی و یەكهەڵوێستیی لایەنە سیاسییەكانیشی كرد و بە پاڵپشتییەی گەورەی هەژمار كرد بۆ داوا ڕەواكانی گەلی كورد. لە كۆتایی قسەكانیشیدا سەرۆك بارزانی سوپاسی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد كە لە بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی نەیاران و تیرۆریستان دان و هیوای ئاییندەییەكی گەشی بۆ گەلی كوردستان خواست.
بە ئامادەبوونی نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستان و یاریدەدەری تایبەتی سەرۆک کۆماری ئێران، کۆنگرەی بیست و حەوتەمین ساڵیادی کارەساتی بۆردوومانی کیمیابارانی شاری سەردەشت لە تاران بەڕێوەچوو.
رۆژي 2/7/2014 شاندي هەرێمي كوردستان كە پێكهاتووە لە بەڕێزان د. فوئاد حوسێن سەرۆكي ديواني سەرۆكايەتي هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسي پەيوەنديەكاني دەرەوەي حكومەت لەگەڵ بەڕێز جۆن كێري وەزيري دەرەوەي ئەمريكا كۆبوونەوە.
لە سەرەتا وەزيري دەرەوەي ئەمەريكا خۆشحاڵي خۆي بە سەرداني شاندي هەرێمي كوردستان بۆ ئەمەريكا نيشاندا سوپاسي حكومەتي هەرێمي كوردستانيشي كرد بۆ ئەو پێشوازيە گەرمەي كە هەفتەي رابردوو لە هەولێر لێيان كرا.
وەزيري دەرەوەي ئەمەريكا كورتە باسێكي دەربارەي ئاكامي سەردانەكەي بۆ بەغدا و هەرێمي كوردستان پێشكەش كردو تيشكي خستە سەر دوايين پێشهاتەكاني عێراق و جەختي كردەوە كە پێويستە هەموو لايەنەكان بەشدار بن بۆ بەرەو پێشبردن و بنياتنانەوەي پرۆسەي سياسي لە عێراق و داوكاربوو كە گشت لايەك لە چوارچێوەي پەرلەمان بتوانن كە هەرسێ سەرۆكايەتيەكە لە عێراق پێكبهێنن بۆ ئەوەي لەم قۆناغە مەترسيدارە دەربازي ببێت و رووبەرووي تيرۆرستان ببنەوە تا ئاسايش و ئارامي بگەرێنرێتەوە عێراق.
جۆن كێري بە شاندي حكومەتي هەرێمي كوردستاني راگەياند كە ئيدارەي ئەمريكا ئاگاداري مێژووي خەباتي ميللەتي كوردەو وە لە خواست و ئارەزوەكانيان تێدەگەين، هاوكات تاكيدي كردەوە كە رۆلي كورد بە گرنگ وەسف كرد كە تا ئێستا بەشێكن لە سەرخستني پرۆسەي سياسي لە عێراق به گشتي و هەرێمي كوردستان بە تايبەتى.
لە بەرامبەردا دكتۆر فوئاد حسێن سوپاسي وەزيري دەرەوەي ئەمريكاي كرد بۆ ئەو پێشوزايە گەرمەي كە لێياني كردوە و خۆشحالي خۆي دەربري كە دواي سەردانەكەيان بۆ هەولێر دووبارە ئەم دەرفەتەي بۆ رەخساندوونەتەوە.
سەرۆكي ديواني سەرۆكايەتي هەرێم بە تێر و تەسەلي باسي لە دوايين گۆرانكاريەكاني گۆڕەپاني سياسي عێراق كردو بە وەزيري دەرەوەي راگەياند ئەو گۆرانكاريانەي كە دواي 9/6/2014 دروست بوو واقيعێكي تازەي هێنايە پێشەوە و پێويستە بە سياسەت و تێڕوانينێكي جياواز مامەڵە لەگەڵ بارودۆخەكەدا بكرێت. پێي راگەياند كە رەوشەكە دەخوازێت هەرێمي كوردستان دوو ئاراستە بڕوات. يەكەميان: كورد بەردەوام بێت لە گێڕاني رۆلي سەرەكي بۆ سەرخستني پرۆسەي سياسي لە بەغدا و چارەسەركردني كێشە و ئالۆزيەكان.
دووەم : كوردستان بەردەوام بێت لە پاراستني سنورەكاني هەرێمي كوردستان و هەروەها بەرەو پێشبردني بوارەكاني ئابووري و ئاسايش و بنياتناني دامەزراوەيي و خۆ ئامادەكردن بۆ مافي چارەي خۆنوسين.
24 حوزەیران, كوردستانی ـ ر ع -نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تارانی پایتەختی ئێران ئاماژە بەوە دەدات "ئێران دەتوانێت رۆڵی "گاندی" لە عێراقدا ببینێت".
ئاوێنەنیوز، سلێمانی: رۆژنامەی "ئاوێنە" لە ژمارەی 434ـدا بڵاویكردۆتەوە نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران "نازم دەباغ"، رایگەندووە كە گەشبین نیيە بەو قەیرانەی ئێستا عێراقی تێكەوتوە و رۆڵی ئێرانیش بە ئیجابی دەخەمڵێنێت.
دەباغ لەبارەی رۆڵی ئێران لە عێراقدا وتویەتی "عێراق پێویستی بە گاندییەكی نوێیە، بۆ ئەوەی هەموویان كۆبكاتەوە، لەراستیدا عێراق پێویستی بە كەسایەتیەكی وایە و ئێران دەتوانێت ئەو رۆڵە ببینێت و ئەو یەكگرتوویە بەدیبهێنێت".
ئەو پێیوایە داعش بۆ سەر هەموو ولاتانی ناوچەكە جێگەی مەترسیە و وتویەیەتی "ولاتانی ناوچەكە لەروبەڕوبونەوەی داعش شێلگیر و لێبڕواو نین، تەنها ئێران نەبێت كە بە جدی دژایەتی داعش دەكات".
تەواوی ئەم بابەتە و چەند بابەتێكی تر لە ژمارە 434ی رۆژنامەی "ئاوێنە" بخوێنەرەوە، ئاوێنە رۆژنامەیەكی سیاسی گشتیە و هەموو رۆژانێكی سێشەممە كۆمپانیای ئاوێنە لە هەرێمی كوردستان دەریدەكات.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات