ئەمڕۆ یەکشەممە 29ـی 6ـی 2014 لە سەلاحەدین بەرێز مسعود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان پێشوازی لە بەرێز نیکۆلای مێلادینۆڤ نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق و شاندێکی یاوەری کرد.
لە دیدارەکەدا سەرەتا نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق سوپاسی سەرۆك بارزانی كرد بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە، هەروەها بەناوی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکانەوە سوپاسی هەرێمی کوردستانی کرد بۆ بەهاناوە چوونی ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارەکان کە بەهۆی ڕووداوەکانی ئەم دواییەوە ڕوویان لە هەرێمی کوردستان کردووە، ڕاشیگەیاند کە ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە هەوڵی بەردەوامدایە بۆ ئەوەی هاوکاریی مرۆیی بۆ ئاوارەکان دەستەبەر بکات.
لە بەشێکی دیکەی دیدارەکەدا، ڕەوشی سیاسی و ئەمنیی ئێستای عێراق خرایە بەرباس نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق نیگەرانیی نەتەوە یەکگرتووەکانی بەرانبەر ڕووداوەکان ڕاگەیاند و بە پێویستیشی زانی کە ڕێگەچارەی سیاسی بژاردەی یەکەم بێت و دەستووری عێراق بکرێتە بنەما، چونکە ئەوانەی ئێستا لەناوچە سوننەنشینەکانن تەنیا گروپی تیرۆریستی نین، بەڵکو گروپی سیاسییش هەن کە تەنیا دەیانەوێ مافیان هەبێت و ڕێزیان لێ بگیرێت، هەروەها پێویستە کێشەکانی بەغدا لەگەڵ هەرێمی کوردستانیش چارەسەر بکرێن و کێشەی ئەو ناوچانەی باشووری عێراقیش چارەسەر بکرێت کە لەساڵانی ڕابردوودا بەتەواوی پشتگوێ خراون و هیچ بووژانەوە و پێشکەوتنێکیان تێدا بەدی نەهاتووە.
نوێنەری تایبەتی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق داوای لە سەرۆک بارزانی کرد کە هەرێمی کوردستان وەک پێشوو ڕۆڵی هەبێت لە هاوکاری کردنی عێراق بۆ دەرباز بوون لەم قەیرانە و دەستپێکردنەوەی پرۆسەی سیاسی و پێکهێنانی حکوومەتێکی نوێ لە عێراق کە لەسەر بنەمای شەراکەت و هاوکاریی هەموو لایەنەکان بێت.
لە بەرانبەردا سەرۆک بارزانی وێڕای بەخێر هێنانی شاندی میوان، تێڕوانینی هەرێمی کردستانی لەسەر ڕەوشی ئێستای عێراق ڕوون کردەوە و تەئکیدی کردەوە کە هەرێمی کوردستان لە دە ساڵی ڕابردوودا نەرمییەکی زۆری نواند و هەمیشە ئامادە بووین بۆ چارەسەری كێشەكان، بەڵام هاوپەیمانەكانمان لە جێبەجێكردنی دەستوور و پابەندبوون بە ڕێككەوتنەكان بەردەوام پاشەکشەیان دەکرد و بەداخەوە بەهۆی سیاسەتی هەڵەی بەغدا و پشتگوێ خستنی لایەنەکانی تر كێشەكان قووڵتر بوون و گەیشتینە ئەو قەیرانەی ئێستا. بۆیە چارەسەریش ئەوەیە کە ئەو سیاسەتە لە بەغدا بگۆڕێت و ئەوانەی هۆکاری ئەو قەیرانەن دان بە شکستی سیاسەتی خۆیاندا بهێنن و ڕێگە لەبەردەم دەستپێکردنی پرۆسەیەکی نوێی سیاسی بکەنەوە.
سەرۆک بارزانی تەئکیدیشی کردەوە کە هەرێمی کوردستان چیتر ئامادە نییە باجی سیاسەتە هەڵەکانی بەغدا بدات، ئێستا بەهۆی شکستی ئەوانەوەیە کە تیرۆریستان بوونەتە هاوسنووری هەرێمی کوردستان، بەڵام پێشمەرگەی کوردستان سنوورەکان و هەموو پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینییەکانی ئەو ناوچانە دەپارێزن.
سەبارەت بە کەرکووک و ناوچە کوردستانییەکانی نزیک هێڵی بەرەوڕووبوونەوە، سەرۆک بارزانی جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە ئەو شوێنانە خاکی کوردستانن و پیشمەرگە بۆ پاراستنیان و پارێزگاری کردن لە سەرجەم پێکهاتەکانی ئەو ناوچەیە لەوێن و لەوێ دەمێننەوە و ئێستا مادەی ١٤٠ کۆتایی هاتووە، کوردستان ڕێز لە نەتەوەکانی تری ئەو ناوچانەش دەگرێت و ڕاپرسییەکی شەفاف ئەنجام دەدەین و بۆ ئەوەش داوا لە نەتەوە یەکگرتووەکان دەکەین هاوکاریمان بکەن.
لە کۆتایی دیدارەکەدا چۆنیەتی دەستپێکردنەوەی پرۆسەی سیاسی و دانیشتی یەکەمی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق خرایە بەر باس.
نیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ هه‌ینى 27ى حوزه‌یرانى 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له به‌ڕێز ویلیام هه‌یگ وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى به‌ریتانیا و شاندێكى یاوه‌رى كرد كه له ژماره‌یه‌ك له به‌رپرسانى وه‌زاره‌تى ده‌ره‌وه و باڵیۆزى به‌ریتانیا له به‌غدا و كونسلى گشتیى ئه‌و وڵاته له هه‌ولێر پێك هاتبوون.
له دیدارێكدا ڕه‌وش و پێشهاته سه‌ربازى و ئه‌منییه‌‌كانى عیراق و ئه‌و باردۆخه‌ى دواى ده‌ى حوزه‌یران به كۆنترۆلكردنى مووسڵ و ناوچه‌كانى دیكه‌ى عیراق له لایه‌ن چه‌كدارانى ڕێكخراوى تیرۆرستیى داعشه‌وه هاتۆته ئاراوه؛ تاوتوێ كرا و تیشك خرایه سه‌ر هه‌وڵه‌كان بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى عیراق و ده‌سپێكردنى پرۆسه‌ى سیاسى له وڵات به جۆرێك كه هه‌موو هێز و لایه‌ن و پێكهاته عیراقییه‌كان تیایدا به‌شدار و هاوبه‌شى ڕاسته‌قینه بن.
به‌ڕێز سه‌رۆك وهزیران دووپاتى كرده‌وه كه دواى ئه‌م پێشهاتانه؛ عیراق كه‌وتووه‌ته بارێكى ته‌واو جیاواز و هه‌ر چاره‌سه‌رێك بۆ كێشه‌كان؛ ده‌بێ له‌به‌ر ڕۆشنایى و له‌سه‌ر بنه‌ماى ئه‌و واقیعه بێت كه دواى پێشهاته‌كان له عیراق دروست بووه. هه‌روه‌ها داكۆكى له‌وه كرایه‌وه كه كێشه‌كانى عیراق كێشه‌ى سیاسین و به پله‌ى یه‌كه‌م چاره‌سه‌رى سیاسییان پێویسته، چونكه به شێوازى سه‌ربازى و ئۆپه‌راسیۆنى چه‌كدارى كێشه‌كان چاره‌سه‌ر نابن.
له دیداره‌كه‌دا هه‌ردوولا كۆك بوون له‌سه‌ر بایه‌خ و گرنگیى بره‌ودان به په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌ولێر و له‌نده‌ن له هه‌موو بواره‌كاندا و وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى به‌ریتانیا خواستى وڵاته‌كه‌ى بۆ به‌رده‌وامى و به‌ره‌وپێشبردنى په‌یوه‌ندییه‌كان و هه‌بوونى په‌یوه‌ندییه‌كى درێژخایه‌ن له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستاندا ده‌ربڕى.
نێچيرڤان بارزانى و ئه‌ردۆغان
دواى ئه‌وه‌ى به سه‌ردانێكى فه‌رمى له‌سه‌ر داوه‌تى حكوومه‌تى توركیا گه‌یشته ئه‌نقه‌ره، پێشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه 26ى حوزیرانى 2014، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، له‌گه‌ڵ به‌ڕێز ڕه‌جه‌ب ته‌ییب ئه‌ردۆغان سه‌رۆك وه‌زیرانى توركیا له ئه‌نقه‌ره كۆ بووه‌وه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا ڕه‌وش و پێشهاته‌كانى ئێستاى عیراق و ئه‌و بارودۆخه‌ى دواى كۆنترۆلكردنى پارێزگاى مووسڵ و ناوچه‌كانى دیكه له لایه‌ن ڕێكخراوى تیرۆرستیى داعشه‌وه هاتۆته ئاراوه، گفتوگۆى له‌سه‌ر كرا و هه‌ردوولا نیگه‌رانیى خۆیان له به‌رده‌وامیى نائارامى و ناسه‌قامگیرى له ناوچه‌كه و زیادبوونى ڕێژه‌ى ئاواره‌بووانى ناوخۆى عیراق ده‌ربڕى.
هه‌ردوولا دووپاتیان كرده‌وه بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى عیراق ده‌بێ پرۆسه‌یه‌كى سیاسیى تازه هه‌بێت كه له‌سه‌ر بنه‌ماى ته‌وافوق و هاوبه‌شیى ڕاسته‌قینه دا‌بمه‌زرێت و هه‌موو پێكهاته نه‌ته‌وه‌یى، ئایینى و مه‌زهه‌بییه‌كانى عیراق تیایدا به‌شدار بن، هه‌روه‌ها مافى به‌ڕێوه‌بردنى خۆجێیى بۆ ناوچه‌كان و سوودوه‌رگرتن له سامان و ده‌وڵه‌مه‌ندییه‌كان و به‌كارهێنانیان له به‌رژوه‌ندیى دانیشتوانى ناوچه‌كاندا مسۆگه‌ر بكرێت.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا په‌ره‌پێدانى په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌ردوولا و به‌رده‌وامیى هاوكارى و هه‌ماهه‌نگى له بوارى وزه‌دا تاوتوێ كرا و لایه‌نى توركى جه‌ختیان له به‌ره‌وپێشبردنى په‌یوه‌ندییه ئابوورى و بازرگانییه‌كان له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستان كره‌وه و پابه‌ندیى خۆیان به ڕێككه‌وتنامه‌ى درێژخایه‌نى هه‌ولێر ـ ئه‌نقه‌ره بۆ ناردنه‌ده‌ره‌وه‌ى نه‌وتى هه‌رێمى كوردستان و گه‌یاندنى به بازاڕه‌كانى جیهان دووپات كرده‌وه، هه‌روه‌ها هه‌موو ئاماده‌ییه‌كیان نیشان دا بۆ ئه‌وه‌ى له پرسى چاره‌سه‌ركردنى قه‌یرانى به‌نزین و سووته‌مه‌نیدا كه دواى پێشهاته‌كانى ده‌ى حوزه‌یران هاتۆته ئاراوه، هاوكاریى هه‌رێمى كوردستان بكه‌ن.
له دیداره‌كه‌دا به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سوپاسى به‌ڕێز ئه‌ردۆغان ـ ى كرد بۆ ئه‌و نامه‌یه‌ى به‌بۆنه‌ى دامه‌زراندنى كابینه‌ى هه‌شته‌مى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ئاراسته‌یان كردبوو، هه‌روه‌ها پێزانینى خۆى و حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى بۆ حكوومه‌تى توركیا نیشان بۆ ئه‌و هاوكارییه مرۆییانه‌ى له ناوچه‌كانى ته‌له‌عفه‌ر و كه‌ركووك پێشكه‌ش به ئاواره‌كانیان كردووه. لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز ئه‌ردۆغان دووپاتى كرده‌وه كه حكوومه‌ته‌كه‌ى به‌ره‌وام ده‌بێت له پێشكه‌شكردنى هاوكاریى مرۆیى به ئاواره‌كانى عیراق و له‌مباره‌یه‌وه لایه‌نه په‌یوه‌نداره توركییه‌كان له پێشكه‌شكردنى خزمه‌تگوزارییه مرۆییه‌كان به‌رده‌وام ده‌بن.
له به‌شێكى دیكه‌ى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا به‌ڕێز ئه‌ردۆغان ستایشى هه‌نگاوه‌كانى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى كرد بۆ كۆنترۆلكردن و پاراستن و دابینكردنى ئارامى و سه‌قامگیریى ناوچه كوردستانییه‌كانى ده‌ره‌وه‌ى ئیداره‌ى هه‌رێمى كوردستان. به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانیش دووپاتى كرده‌وه كه ئه‌وله‌ویه‌تى هه‌رێمى كوردستان پاراستن و دابینكردنى ئاسایشى هه‌رێمى كوردستان و ئه‌و ناوچانه‌یه كه ئێستا به درێژایى زیاتر له هه‌زار كیلۆمه‌تر له‌گه‌ڵ گرووپه چه‌كداره توندڕۆكاندا هاوسنووره. هه‌روه‌ها ڕوونى كردوه كه هه‌رێمى كوردستان شه‌ش مانگ پێشتر هۆشدارى و نیگه‌رانییه‌كانى خۆى له‌باره‌ى ئه‌م دۆخه‌وه گه‌یاندووه‌ته حكوومه‌تى عیراق و ئه‌مه‌ریكاش، به‌ڵام به هه‌ند وه‌رنه‌گیراون.
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆش شاندى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به سه‌رۆكایه‌تیى به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان كه له هه‌ر یه‌كه له به‌ڕێزان قوباد تاڵه‌بانى جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، ئاشتى هه‌ورامى وه‌زیرى سامانه سروشتییه‌كان، سه‌فین دزه‌یى گوته‌بێژى فه‌رمیى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم پارێزگارى كه‌ركووك پێكهاتبوو، له‌گه‌ڵ به‌ڕێز ئه‌حمه‌د داوود ئۆغلو وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى توركیا و به‌رپرسانى وه‌زاره‌تى ده‌ره‌وه‌ى توركیا له‌سه‌ر پێشهاته‌كانى عیراق و ناوچه‌كه و په‌ره‌پێدانى په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌ولێر و ئه‌نقه‌ره كۆ بوونه‌وه.
سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 25ى حوزه‌یرانى 2014 له هه‌ولێر، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له خاتوو "ئێرتارین كۆوزن" به‌ڕێوه‌به‌رى جێبه‌جێكارى ڕێكخراوى پرۆگرامى جیهانیى خۆراك WFP و شاندێكى یاوه‌رى كرد.
له دیدارێكدا ڕه‌وشى په‌نابه‌رانى سووریا له هه‌رێمى كوردستان و ئه‌و ئاوارانه‌ى له ئه‌نجامى ڕووداوه‌كانى ناوخۆى عیراقه‌وه ڕوویان له هه‌رێمى كوردستان كردووه تاوتوێ كرا و، خاتوو كۆوزن سوپاسى WFP گه‌یانده حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بۆ ئه‌و هاوكارى و یارمه‌تیانه‌ى پێشكه‌ش به په‌نابه‌ران و ئاواره‌كانیان كردووه و، دووپاتى له‌سه‌ر پێویستیى هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى هه‌موو لایه‌نه په‌یوه‌نداره نێوده‌وڵه‌تى و ناوخۆییه‌كان بۆ یارمه‌تیدانیان كرده‌وه و، ئاماژه‌ى به‌وه دا كه به‌رده‌وامیى ڕووداوه‌كان و زیادبوونى ژماره‌ى په‌نابه‌ران و ئاواره‌كان، مایه‌ى نیگه‌رانییه و ده‌بێ هه‌موو لایه‌نه‌كان له هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى به‌رده‌وامدا بن بۆ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ پێشهاته‌كان.
لاى خۆیه‌وه سه‌رۆك وهزیران جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به‌پێى تواناكان له هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه هه‌موو هاوكارى و یارمه‌تییه‌كى پێشكه‌ش كردوون، به‌ڵام به‌پرسیاریه‌تیى سه‌ره‌كى له‌م پرسه‌دا ده‌كه‌وێته ئه‌ستۆى حكوومه‌تى عیراق و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى، بۆیه ده‌بێ ئه‌وانیش ئه‌ركى خۆیان جێبه‌جێ بكه‌ن و ئاوڕى جددى له په‌نابه‌ران و ئاواره‌كانى ناوخۆى عیراق بده‌نه‌وه.
هه‌روه‌ها نیگه‌رانیى خۆى ده‌ربڕى له‌وه‌ى كه به هۆى به‌رده‌وه‌وامیى ڕووداوه‌كان له سووریا و عیراق؛ هه‌رێمى كوردستان پێشبینیى ژماره‌یه‌كى زۆرترى په‌نابه‌ران ده‌كات.
سه‌رۆك وهزیران هه‌روه‌ها داواى كرد حكوومه‌تى عیراق میكانیزمێك بدۆزێته‌وه بۆ ئه‌وه‌ى مووچه‌ى ئه‌و ئاواره فه‌رمانبه‌ره حكوومییانه‌ى عیراق بدات كه له ئه‌نجامى ڕووداوه‌كانى پێشترى پارێزگاى ئه‌نبار و ڕووداوه‌كانى ئه‌م دواییه‌ى پارێزگاى مووسڵ و ناوچه‌كانى دیكه‌ى عیراق ئاواره‌ى هه‌رێمى كوردستان بوون، هه‌روه‌ها سیسته‌مى دابه‌شكردنى خۆراكى مانگانه‌یان به جۆرێك ڕێك بخاته‌وه كه بتوانن له كه‌مپه‌كاندا وه‌كوو هه‌ر هاووڵاتییه‌كى دیكه‌ى عیراقى به‌شه خۆراكى مانگانه‌یان به شێوه‌یه‌كى ڕێكوپێك وه‌ربگرن.
ئەمڕۆ سێشەممە 24ـی حوزەیرانى 2014 لە هەولێری پایتەخت بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە جۆن كێری وەزیری دەرەوەی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا و شاندێكی یاوەری كرد كە لە جێگری یاریدەدەری وەزیری دەرەوە بۆ كاروباری عێراق و باڵیۆزی ئەمەریكا لە عێراق و چەند بەرپرسێكی وەزارەتی دەرەوەی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا پێكهاتبوون.
لە دیدارێكدا كە نەوشیروان مستەفا ڕێكخەری گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و بەرهەم ساڵح ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكوومەتی هەرێم و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون سەرەتا وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا خۆشحاڵیی خۆی بە هاتنی بۆ كوردستان نیشاندا و ئاماژەی بەوەدا كە ئەو كار و بنیاتنانەی لە هەرێمی كوردستان كراوە و هەروەها سیاسەت و ئیدارەدانی كاروبارەكان لە كوردستان زۆر باش بووە و ئەوەیشی باس كرد كە ئیدارەی سەرۆك ئۆباما دیتێكی ئیجابیی هەیە بەرانبەر ئەو بنیاتنانەی لە هەرێمی كوردستاندا هەیە و هەروەها بەبۆنەی پێكهێنانی كابینەی هەشتەمی حكوومەت پیرۆزبایی لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.
سەبارەت بە بارودۆخی سیاسیی عێراق وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا ئەوەی خستەڕوو كە وڵاتەكەی بە وردی بەدواداچوون بۆ بارودۆخی عێراق دەكات و نیگەرانییەكی زۆری بەرانبەر بارودۆخەكە و بەهێزبوونی تیرۆریستان هەیە و بە پێویستیشی زانی كە عێراق بە زووترین كات لەم قەیرانە دەرچێت. وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا ئامادەیی وڵاتەكەیشی نیشاندا كە یارمەتیی پڕۆسەی سیاسی و پێكهێنانی حكوومەتێكی بنكەفراوان و گشتگیر بدات كە هەموو پێكهاتەكانی عێراق تێیدا بەشدار بن.
لە بەرامبەردا سەرۆك بارزانی بەناوی خۆی و سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان زۆر بە گەرمی بەخێرهاتنی وەزیری دەرەوەی ئەمەریكای كرد و سوپاس و پێزانینی خۆی و گەلی كوردستانیشی بۆ حكوومەت و گەلی ئەمەریكا ڕاگەیاند بۆ ئەو قوربانی و یارمەتی و پشتگیرییەی هەر لە ڕاپەڕینەوە هەتا ڕووخانی ڕژێم و دواتر پێشكەشی كوردستانیان كردووە و ئەوەیشی خستەڕوو كە جێگەی شانازییە ئێمە توانیومانە ئەزموونێكی سەركەوتوو پێشانی جیهان و ئەمەریكا بدەین.
سەرۆك بارزانی لە درێژەی قسەكانیدا بەوردی باسی لە پڕۆسەی سیاسیی عێراق لە دە ساڵی ڕابردوو و ئاستەنگ و قەیرانەكانی كرد و هێمای بەوەدا كە هاوپەیمانەكانمان لە جێبەجێكردنی دەستوور و پابەندبوون بە ڕێككەوتنەكان بەرەو پاشەوە دەچوون لەگەڵئەوەیشدا نەرمییەكی زۆرمان نواند و هەردەم ئامادە بووین بۆ چارەسەری كێشەكان بەڵام بەداخەوە كێشەكان قووڵتر بوون و نەمانتوانی سەربكەوین.
سەرۆك بارزانی ئەوەیشی بەڕوونی باس كرد كە ئێستا قەناعەتێكمان لا دروست بووە كە بەغدا نیازی وایە وەك سەردەمانی پێشوو كوردستان بە ژێردەستەیی و پاشكۆیی ببینێت، گەلی كوردستانیش كە قوربانییەكی گەورەی بۆ ئازادی داوە ئەمە قبووڵ ناكات.
گەلی كوردستان دژی تیرۆرە بەهەموو شێوەكانی و قوربانیشی لە ئەو دژایەتیكردنە داوە بەڵام ئێستاكە شەڕی تیرۆر بووەتە پەردەیەك بۆ ئەوەی تەسفیە و ململانێی تاییفی پەرە بستێنێت و ئێمەش نابینە بەشێك لە ململانێی تاییفی. سەبارەت بە مافی گەلی كوردستان لە دەستووری عێراقدا سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە لەگەڵ عێراقدا لەسەر دەستوور ڕێككەوتین ئەو دەستوورەی عێراق به دوو نەتەوەی سەرەكی كورد و عەرەب پێناسە دەكات و زۆر بە ڕوونی لە دیباچەی دەستووردا هاتووە كە پابەندبوون بە دەستوور مەرجە بۆ مانەوەی عێراق بە یەكپارچەیی.
لەبارەی چارەسەری گرفت و قەیرانە تازەكانیش سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە هەر چارەسەرێك بهێتە ئارا پێویستە لەژێر ڕۆشنایی گۆڕانكاری و واقعی سیاسی و ئەمنیی تازەی عێراقدا بێت و جەوهەری كێشەكانیش سیاسیین نەك سەربازی و دەبێ مامەڵە لەگەڵ هۆكارەكان بكرێت نەك ئەنجامەكان. ئەگەر بێتوو ڕێگەی سیاسی گونجاو دۆزرایەوە ئەو كات باشتر دەتوانرێ شەڕ لەگەڵ تیرۆریش بكرێت. پەیوەست بە ڕووداوەكانی ئەم دواییەش سەرۆك بارزانی ئەوەی بە وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا ڕاگەیاند كە بەر لە قەیرانەكە بەغدامان لە مەترسیی دۆخەكە ئاگادار كردەوە بەڵام بە جدییان وەرنەگرت.
لەدرێژەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی ئەوەی خستەڕوو كە دوای دە ساڵ چاوەڕوانی ئەو پرسیارە هەیە كە چۆن هەنگاو بنێین؟ ئەگەر دەرفەت مابێت پێویستە شیعە و سووننە لەسەر بنەمای نوێ و بەلەبەرچاوگرتنی واقعی تازە كار بكەن و ئەو كات ڕووبەڕووبووونەوەی تیرۆریش ئاسانتر دەبێت. لەبارەی هێزی پێشمەرگەیش سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە هێزەكانی پێشمەرگە بەرپرسیارێتیی پاراستنی ئاساییشی كوردستانیان لەسەر شانە و قوربانیشیان داوە و هەڕەشەی تیرۆریستانیش بەردەوام و جدییە و پێشمەرگە ئامادەی بەرپەرچدانەوەی ئەم هەڕەشانەن.
دواتر جۆن كێری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا سوپاسی سەرۆك بارزانی كرد بۆ ئەم ڕوونكردنەوە چڕوپڕە و باسی ئەوەی كرد كە گومان لەوەدا نییە هەرێمی كوردستان دەتوانێ لەڕووی ئابووری و بوارەكانی دی گەشە بكات. لەبارەی كێشەكانی عێراقیش وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا وێڕای باسكردنی نیگەرانییەكان جەختی لەوە كردەوە كە پێویستە گۆڕانكاری هەبێت و كۆمەڵێك بڕیاری گرنگ وەربگیرێت و داوای كرد سەرۆك بارزانی لەو پڕۆسەیەدا بەشدار بێت و ڕۆڵی خۆی بگێڕێت و حكوومەتێكی تازە پێكبێت و ئەگەر هاتوو پڕۆسەی سیاسیی عێراق بەرەو پێشەوە بچێت ئەوە ئەمەریكا ئامادەیە پشتیوانیی عێراق بكات لە شەڕی تیرۆر.
باسكردنی ئەولەویەتدان بە چارەسەری سیاسی بەر لە چارەسەری سەربازی بۆ قەیرانی عێراق تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوو.
نیوەڕۆی ئەمڕۆ دووشه‌ممه 23ی حوزەیرانی 2014، نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە د. ئەحمەد چەلەبی سەرۆكی كۆنگرەی نیشتیمانیی عیراقی كرد.
لە دیدارێكدا پێشهاتە سەربازی و ئەمنی و سیاسییەكانی عیراقیان تاوتوێ كرد و تیشكیان خستە سەر ئەو بارودۆخەی دوای ڕووداوەكانی 10ی حوزەیران و كەوتنی پارێزگای مووسڵ و شارەكانی دیكه‌ى عیراق هاتۆتە ئاراوە كە مەترسییەكی گەورەی لەسەر عیراق و پرۆسەی سیاسی دروست كردووە و بە سەدان هەزار كەسیش لە ناوخۆی وڵاتدا ئاوارە بوون كه ژمارەی هەرە گەورەیان ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە.
له دیداره‌كه‌دا د. ئەحمەد چەلەبی سوپاسی نێچیرڤان بارزانی و حكوومەتی هەرێمی كوردستانی كرد بۆ ئەو یارمەتیانەی پێشكەشی ئاوارەكانی مووسڵ و تەلەعفەر و ناوچه‌كانى دیكه‌ى عیراقیان كردووه، هه‌روه‌ها داوای كرد هاوكاری وهەماهەنگی لە نێوان حكوومەتی هەرێمى كوردستان و حكوومەتی عیراقدا هەبێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر و چەكدارانی داعش و ئازادكردنی ئەو شوێنانەی لە 10ی مانگەوە كەوتوونەتە دەستی تیرۆریستان.
لای خۆیەوە نێچیرڤان بارزانی دووپاتی كردەوە كە كێشەكانی عیراق لە بنەڕەتدا كێشەی سیاسین و چارەسەركردنیشیان دەبێ لە ڕێگەی دۆزینەوەی چارەسەری سیاسییه‌وه بێت، چونكە ئەو كێشانە بە هیچ شێوەیەك بە تەنیا بە ڕێگەی سەربازی و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى چه‌كدارى چارەسەر ناكرێن.
ده‌رباره‌ى ئاواره‌كانیش دووپاتی كردەوە ئاوارەكانی مووسڵ و تەلەعفەر و شوێنەكانی دیكەی عیراق كە ڕوویان لە هەرێمی كوردستان كردووە خوشك و براى ئێمه‌ن و لە ماڵی خۆیانن و هەموو هاوكاریەكی پێویستیان لە لایەن حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە پێشكەش دەكرێت.
يەكەمين كۆبوونەوەي كابينەي هەشتەمي حكومەت
پێشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه 22ى حوزه‌یرانى 2014، كابینه‌ى هه‌شته‌مى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به سه‌رۆكایه‌تیى نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان یه‌كه‌مین كۆبوونه‌وه‌ى خۆى ساز دا.
له سه‌ره‌تاى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا نێچیرڤان بارزانى به‌خێرهاتن وپیرۆزبایى له وهزیران كرد و هیواى سه‌ركه‌وتنى بۆ خواستن، هه‌روه‌ها تیشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ى كه ڕاسته پێكهێنانى كابینه‌كه ماوه‌یه‌كى زۆرى خایاند، به‌ڵام له كۆتاییدا سه‌ركه‌وتن له‌وه‌ى توانیان پێكه‌وه حكوومه‌تێكى كۆده‌نگیى نیشتمانیى پێكهاتوو له هه‌موو لایه‌نه براوه‌كان پێك بهێنین، كه ئه‌مه‌ش بۆ قۆناغى ئه‌مڕۆ پێویستییه‌كى هه‌ره له‌پێشى هه‌رێمى كوردستانه و پێشهاته‌كانیش ڕاستیى ئه‌و بۆچوون و تێڕوانینه‌ى ده‌رخست كه پێویسته له قۆناغه‌كانى داهاتوودا لایه‌نه‌كانى هه‌رێمى كوردستان یه‌كده‌نگ و یه‌كڕیز و ته‌با بن و پێكه‌وه ڕووبه‌ڕووى ئه‌و ته‌حه‌دیاتانه‌ى دێنه پێش، ببنه‌وه.
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها دووپاتىكرده‌وه له هه‌رێمى كوردستان سه‌ره‌تاى قۆناغێكى تازه‌ى حوكمڕانى ده‌ست پێده‌كات كه تیایدا هه‌موو پێكهێنه‌رانى حكوومه‌ت هاوبه‌شى ڕاسته‌قینه‌ى ده‌سه‌ڵات و بڕیاردان ده‌بن، بۆیه هێچ شتێك تاكلایه‌نه ئه‌نجام نادرێت و ده‌بێ هه‌مووان پێكه‌وه وه‌ك یه‌ك تیم كار بكه‌ن و هه‌ماهه‌نگ و هاوكار بن تا له ڕاپه‌ڕاندن و جێبه‌جێكردنى كار و ئه‌ركه‌كاندا سه‌ربكه‌ون.
سه‌رۆك وهزیران هه‌روه‌ها جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه له ماوه‌ى چوار ساڵى داهاتوودا حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به شێوه‌یه‌كى سه‌ره‌كى كار له‌سه‌ر به‌دامه‌زراوه‌كردنى داموده‌زگاكانى حكوومه‌ت ده‌كات، چونكه بۆ هه‌بوونى حكوومه‌تێكى كاراى شه‌فاف، به‌دامه‌زراوه‌كردنى حكوومه‌ت له هه‌موو شتێك پێویستتره. هه‌روه‌ها گوتى: "دڵنیام ده‌توانین باڵه‌خانه و پڕۆژه‌ى زۆر گه‌وره ئه‌نجام بده‌ین، به‌ڵام ئه‌گه‌ر بنه‌مایه‌كى پته‌وى حوكمڕانى دانه‌مه‌زرێنین، سه‌رناكه‌وین".
نێچیرڤان بارزانى دانى به‌وه‌شدا نا كه وێڕاى ئه‌وه‌ى له ماوه‌ى ڕابردوودا كارى زۆر باش كراوه، به‌ڵام تیمى حكوومه‌ت وه‌ك پێویست سه‌ركه‌وتوو نه‌بوو له‌وه‌ى وه‌ك تیم پێكه‌وه كار بكه‌ن، بۆیه ده‌بێ له‌مه‌و دوا وه‌ك تیمێك كار بكه‌ن و هه‌موو وه‌زیر و وه‌زاره‌ته‌كان له‌گه‌ڵ یه‌كترى ئه‌وپه‌ڕى هه‌ماهه‌نگ و هاوكار بن و به ماناى وشه یه‌ك تیم بن. داوایشى له وه‌زیره‌كان كرد "وه‌زاره‌ته‌كان بكه‌نه دامه‌زراوه‌ى ڕێكوپێك و هه‌وڵ بده‌ن بنه‌مایه‌كى كارگێڕیى ڕێكوپێك دابنێن، چونكه بێ بنه‌ماى كارگێڕیى پته‌و، ناتوانن شتى گه‌وره بكه‌ین".
سه‌رۆك وهزیران هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه دا كه نادادپه‌روه‌رى له مووچه‌دا هه‌یه و سیاسه‌تى ڕازیكردنى خه‌ڵك كه پێشتر په‌یره‌و كراوه؛ كاریگه‌ریى زۆر خراپى له‌سه‌ر پرسى مووچه دروست كردووه، هه‌روه‌ها زۆرێك له یاساكان پێویستییان به هه‌مواركردنه‌وه هه‌یه و په‌یكه‌رى كارگێڕیى وه‌زاره‌ته‌كانیش ده‌بێ چاك بكرێته‌وه. هه‌روه‌ها تیشكى خسته سه‌ر ڕۆڵى چاودێرییانه‌ى په‌رله‌مانى كوردستان و داواى له وهزیران كرد كه ئه‌وپه‌ڕى هاوكارى و هه‌ماهه‌نگى له‌گه‌ڵ په‌رله‌مان و لیژنه‌كانیدا بكه‌ن و ئه‌م پرسه زۆر به جددى وه‌ربگرن.
نێچیرڤان بارزانى داواى كرد ماوه‌ى سه‌ره‌تاى كارى حكوومه‌ت بۆ ئه‌وه بێت له یاساكان، په‌یكه‌رى كارگێڕى و چۆنیه‌تیى پێكه‌وه كاركردن بكۆڵرێته‌وه تا هه‌نگاوى ڕاست بنێن و هه‌مووانى دڵنیا كرده‌وه كه به هیچ شێوه‌یه‌ك له سه‌رۆكایه‌تیى ئه‌نجومه‌نى وهزیران حزبایه‌تى ناكرێت و هه‌مووان وه‌ك تیم پێكه‌وه كار ده‌كه‌ن بۆ سه‌رخستنى به‌رنامه‌ى حكوومه‌ت، هه‌موو پشتگرییه‌كى سه‌رۆكایه‌تیى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانیشى بۆ وه‌زاره‌ته‌كان له‌پێناو هەر چاكسازییه‌ك و سه‌ركه‌وتنى كاره‌كانیاندا؛ دووپات كرده‌وه. هه‌روه‌ها جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه ئه‌وله‌وییه‌تى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له ڕووى دابینكردنى ئاسایش و كاره‌با و هه‌موو خزمه‌تگوزارییه‌كانه‌وه؛ هه‌رێمى كوردستانه.
دواتر به‌رنامه‌ى كارى كۆبوونه‌وه‌كه خرایه ڕوو كه تیایدا وه‌زیرى كاروبارى پێشمه‌رگه ڕاپۆرتێكى تێروته‌سه‌لى له‌باره‌ى ڕه‌وشى سه‌ربازیى ئێستاى هه‌رێمى كوردستان و ئاماده‌كارییه‌كانى وه‌زاره‌ت بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى تیرۆرستان و پاراستن و به‌رگریكردن له سنووره‌كانى هه‌رێمى كوردستان و ناوچه كوردستانییه‌كانى ده‌ره‌وه‌ى ئیداره‌ى هه‌رێمى كوردستان خسته ڕوو، پاشان وه‌زیرى ناوخۆش ئاماژه‌ى به ڕه‌وشى ئه‌منیى ئێستاى هه‌رێمى كوردستان كرد.
دواى گفتوگۆ و خستنه‌ڕووى سه‌ره‌نج و بیروڕا له لایه‌ن وه‌زیرانه‌وه، ئه‌نجومه‌نى وهزیران دووپاتى كرده‌وه كه سیاسه‌تى هه‌رێمى كوردستان ئه‌وه‌یه خه‌ڵك و خاكى هه‌رێمى كوردستان و ناوچه كوردستانییه‌كانى ده‌ره‌وه‌ى ئیداره‌ى هه‌رێمى كوردستان بپارێزێت و نه‌بێته لایه‌نێك له هیچ پێكدادانێكى سه‌ربازیدا، به‌ڵكوو به ته‌نیا به‌رگرى له خۆى ده‌كات.
ئه‌نجومه‌نى وهزیران له‌م كۆبوونه‌وه‌یه‌دا بڕیارى دا لیژنه‌یه‌كى هه‌میشه‌یى بۆ دابینكردنى پێداویستیى لۆجستیى به سه‌رپه‌رشتیى وه‌زیرى كاروبارى پێشمه‌رگه و ئه‌ندامیه‌تیى وه‌زیرانى سامانه سروشتییه‌كان، ئاوه‌دانكردنه‌وه و نیشته‌جێكردن، شاره‌وانى و گه‌شتوگوزار و ته‌ندروستى پێك دێت.
سه‌رۆك وهزیران داواى له وهزیران كرد كه سه‌ردانى مه‌یدانى بۆ پارێزگا و ناوچه جیاوازه‌كان بكه‌ن و له‌گه‌ڵ به‌رێوه‌به‌رایه‌تییه خۆجێییه‌كاندا كۆ ببنه‌وه؛ بۆ ئه‌وه‌ى له نزیكه‌وه ئاگادارى كێشه‌كان ببن و پێداویستییه‌كان ده‌ستنیشان بكه‌ن. ڕوونیشى كرده‌وه كه ئه‌م شێوازه له كابینه‌ى حه‌وته‌م تاقى كراوه‌ته‌وه و ئه‌نجامى ئه‌رێنى هه‌بووه بۆ دیاریكردنى كێشه و پێدوایستییه‌كان و دابینكردن و چاره‌سه‌ركردنیان.
له كۆتاییى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا قوباد تاڵه‌بانى جێگرى سه‌رۆك وهزیران ئه‌م كۆبوونه‌وه‌یه‌ى وه‌ك یه‌كه‌م كۆبوونه‌وه‌ى كابینه‌ى تازه‌ى حكوومه‌ت به ئه‌رێنى له قه‌ڵه‌م دا و ئاماژه‌ى به‌وه دا "ئه‌گه‌ر ئه‌م یه‌كڕیزى و یه‌كده‌نگییه بپارێزین، سه‌ركه‌وتوو ده‌بین و باشترین خزمه‌ت به خه‌ڵكى كوردستان ده‌كه‌ین".
پێشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه 22ى حوزه‌یرانى 2014، كابینه‌ى هه‌شته‌مى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به سه‌رۆكایه‌تیى نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان یه‌كه‌مین كۆبوونه‌وه‌ى خۆى ساز دا.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له بره‌ودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی هه‌ولێر کۆبۆوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و به‌رگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول ده‌كات