نازم ده‌باغ: له تاران باس له هه‌نارده‌كردنی نه‌وت و گازی هه‌رێمی كوردستان له رێگای ئێرانه‌وه كرا
كۆبوونه‌وه‌ی نێوان وه‌فدی وه‌زاره‌تی سامانه سروشتییه‌كانی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و وه‌فدی وه‌زاره‌تی نه‌وتی كۆماری ئێسلامی ئێران له تاران به سه‌ركه‌وتوویی كۆتایی هات.
مامۆستا "نازم عومه‌ر ده‌باغ" نوێنه‌ری حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له تاران پێی راگه‌یاندین: ئه‌مڕۆ ٤/٤/٢٠١٦ كۆبوونه‌وه‌ی نێوان وه‌فدی وه‌زاره‌تی سامانه سروشتییه‌كانی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و وه‌فدی كۆماری ئیسلامی ئێران له تاران به‌ڕێوه‌چوو و تیایدا به تێرووته‌سه‌لی باس له هه‌نارده‌كردنی نه‌وت و گازی سروشتیی هه‌رێمی كوردستان له رێگای كۆماری ئیسلامی ئێرانه‌وه كرا.
نوێنه‌ری حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له تاران هه‌روه‌ها رایگه‌یاند: له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا بڕیار له‌سه‌ر به‌رده‌وامبوونی كۆبوونه‌وه‌كان له‌سه‌ر بنه‌مای تێگه‌یشتنی هاوبه‌ش درا و بڕیاردرا له قۆناغی یه‌كه‌مدا نه‌وتی پێویستی پاڵاوگه‌كانی كرماشان و ته‌ورێز له لایه‌ن حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه دابین بكرێت و دواتریش نه‌وتی هه‌رێم هه‌نارده‌ی پاڵاوگه‌كانی ئه‌راك و تاران بكرێت، هه‌روه‌ها بڕیاردرا كه له ئێستادا ئه‌م نه‌وته له رێگای ته‌نكه‌ره‌وه هه‌نارده‌ی ئێران بكرێت و بۆ قۆناغی داهاتوو هێڵی گواستنه‌وه‌ی نه‌وتی هه‌رێمی كوردستان بۆ ئێران دروست بكرێت.
به وته‌ی مامۆستا "نازم عومه‌ر ده‌باغ" بابه‌تی دووه‌می كۆبوونه‌وه‌كه باس له هه‌نارده‌كردنی گازی سروشتیی هه‌رێمی كوردستان بۆ ئێران بوو كه كۆبوونه‌وه‌كه گه‌یشته ئه‌و ئه‌نجامه‌ی كه ئه‌م بابه‌ته پێویستی به دانیشتنی زیاتری لایه‌نه هونه‌ریی و ته‌كنیكییه‌كان هه‌یه و شاندی ئێرانیی داوایكرد كه له ماوه‌ی یه‌ك مانگی داهاتوودا دوایین كۆبوونه‌وه دیاری بكرێت بۆ واژۆكردنی رێككه‌وتنی ئه‌م بواره له لایه‌ن هه‌ر دوو وه‌زاره‌تی نه‌وتی ئێران و سامانه سروشتییه‌كانی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستانه‌وه.
PUKmedia نوسینگه‌ی مه‌كته‌بی راگه‌یاندن له تاران
"نازم دەباغ": گفتووگۆی نێوان حکوومەتی هەرێمی کوردستان و تاران لەسەر راکێشانی بۆری نەوت بەردەوامە
خه‌ندان- محه‌مه‌د به‌ختیار- وه‌زاره‌تی نه‌وتی ئێران رایده‌گه‌یه‌نێت تائێستا هیچ رێككه‌وتنێكی له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی هەرێمی کوردستان واژوونه‌كردووه، بۆ راكێشانی بۆری نه‌وت له‌نێوان هه‌رێم و ئێران و جه‌ختده‌كاته‌وه، ته‌نها هه‌ندێک گفتوگۆی سه‌ره‌تایی كراوه‌و نه‌گه‌یشتوون به ئه‌نجام.
ماوه‌ی چه‌ند مانگێكه ده‌نگۆی رێككه‌وتنی نێوان حكوومه‌تی هەرێمی کوردستان و ئێران بۆ راكێشانی بۆری نه‌وت بڵاوده‌كرێته‌وه، به‌جۆرێك هه‌رێم له‌م رێگه‌یه‌وه نه‌وتی خاو هه‌نارده بكات و له‌به‌رانبه‌ردا پێكهاته‌كانی نه‌وتی وه‌كوو به‌نزین و گازوایل هاورده بكات، به‌ڵام دکتۆر "ئه‌کبه‌ر نیعمەت ئیلاهی" بەرپرسی راگەیاندنی وەزارەتی نەوتی ئێران لە لێدوانیکی تایبەتدا بۆ خەندان رەتیکردەوە هیچ رێككەوتنێک لەگەڵ حکوومەتی هەرێم واژوو کرابێت.
وتیشی: "هیچ رێکكەوتنێک لەبارەی راکێشانی بۆری نەوتی هەرێم نەکراوە، بەڵام هەندێک گفتووگۆی سەرەتایی لەنێوان هەر دوولادا ئەنجامدراوە که تا ئێستا نەگەیشتووەتە ئەنجام".
جه‌ختیشیكرده‌وه: ئەو رێکكەوتنە بەو ئاسانی و ساناییە نییە و تا ئێستا هیچ رێککەوتنێک لەو بارەیه‌وه واژوو نەکراوە.
بەرپرسی راگەیاندنی وەزارەتی نەوتی ئێران ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد: كونسوڵی ئێران له سلێمانی نامه‌یه‌كی ئاڕاسته‌ی وه‌زاره‌تی نه‌وتی ئێران كردووه و رایگه‌یاندووه، پارێزگاری سلێمانی پێیوتوون ته‌نده‌ری راكێشانی بۆری نه‌وتی هه‌رێم بۆ خاكی ئێران ئاماده‌یه له‌كاتێكدا ئه‌وان (ئێران) تا ئێستا هیچ رێككه‌وتنێكیان له‌و باره‌یه‌وه له‌گه‌ڵ هه‌رێم نه‌كردووه.
ده‌نگۆی رێككه‌وتنی نێوان ئێران و هه‌رێم بۆ راكێشانی بۆری نه‌وت له‌كاتێكدایه، بۆری هه‌نارده‌ی نه‌وتی هه‌رێم بۆ توركیا تا ئێستا چه‌ندین جار رووبه‌ڕووی كێشه بووه‌ته‌وه كه به‌هۆیه‌وه هه‌نارده‌ی نه‌وت چه‌ند جارێك راگیراوه، درێژترین ماوه‌ش له‌مانگی رابردوودا، كه به‌هۆیه‌وه هه‌رێم زیانێكی زۆری به‌ركه‌وت.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران بۆ خه‌ندان ئاشکرایکرد: گفتووگۆی نێوان حکوومەتی هەرێم و تاران لەسەر راکێشانی بۆری نەوت بەردەوامە.
بەڵام ده‌باغ هاوشێوەی بەرپرسە ئێرانییەکە جه‌ختیكرده‌وه، تا ئێستا نەگەیشتوونەتە رێکكەوتن، هەرچەنده ئێستا لە رێگەی تانکەره‌وە نەوتی هەرێم لە رێگەی خاکی ئیرانەوە هه‌نارده ده‌كرێت.
وتیشی: "گفتوگۆکان بەردەوامن و بەمزووانە وەفدی وەزارەتی سامانە سروشتyیەکان بۆ هەمان مەبەست سەردانی ئێران دەکات و هیوادارم بە زووترین کات گفتوگۆکانمان بگەنە ئەنجام".
"هەناردەی نەوتی هەرێم لە رێگەی ئێرانەوە سوودی دوولایەنەی بۆ هەردوولا هەیە، گرنگترین سوودیش بوونی ئاسایش و ئەمنیەتی تۆکمەی ئەو بۆریە نەوتەیە کە ئەمەش وا دەکات هەناردەی نەوت بەهۆی کاری تێکدەرییەوە پەکی نەکەوێت" بەرپرسی راگەیاندنی وەزارەتی نەوتی ئێران وایوت.
وته‌ی ئەو بەرپرسە ئێرانییە ئاماژه‌یه بۆ تەقاندنەوەی ناو بە ناوی بۆری نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ توركیا كه هه‌رێمی كوردستان پشتی سه‌ره‌كی پێده‌به‌ستێت بۆ هه‌نارده‌كردنی نه‌وته‌كه‌ی.
نێچیرڤان بارزانی و باڵیۆزی ڕووسیا ڕەوشی ناوچەكە و هەرێمی كوردستان تاوتوێ دەكەن
دوای بەشداریكردنی لە ڕێوڕەسمی كردنەوەی دیداری سلێمانی، نیوەڕۆی ئەمڕۆ چوارشەممە 16 - 3 - 2016 بەرێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، لە شاری سلێمانی پێشوزای لە بەڕێز ئیلی مۆرگانۆڤ باڵیۆزی ڕووسیای فیدرال لە عێراق و شاندێكی یاوەری كرد كە لە كونسولی گشتیی ڕووسیای فیدرال لە هەرێمی كوردستان و چەند بەرپرسیارێكی دیكە پێكهاتبوو.
لە دیدارەكەدا دوایین پێشهاتەكانی شەڕی دژی تیرۆر لە هەرێمی كوردستان و عێراق و سووریا تاوتوێ كرا و تیشك خرایە سەر كاریگەریی ئەو شەڕە لەسەر ئێستا و داهاتووی ناوچەكە بە گشتی.
هەر لە دیدارەكەدا بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ڕووسیای فیدرالی كرد بۆ ئەو هاوكارییە سەربازییەی وڵاتەكەیان كە چەند ڕۆژی ڕابردوو گەیشتە هەرێمی كوردستان و دووپاتی كردەوە كە هەرێمی كوردستان خوازیاری بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەكانییەتی لەگەڵ ڕووسیای فیدرال. جەختی لەوەش كردەوە كە بۆ شكاندنی تیرۆرستانی داعش لە كوردستان و ناوچەكە، پێشمەرگە پێویستی بە هاوكارییی بەردەوامیی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەیە.
لە بەشێكی دیكەی دیدارەكەدا باس لە پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و حكوومەتی عێراقی فیدرال كرا و تیشك خرایە سەر كێشە هەڵواسراوەكانی نێوان هەولێر و بەغدا. لەمبارەیەشەوە بەرێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان دووپاتی كردەوە كە هەرێمی كوردستان وەك هەمیشە خوازیارە هەموو كێشە و ناكۆكییەكانی لە ڕێگەی گفتوگۆ و لێكگەیشتنەوە لەگەڵ حكوومەتی عێراقی فیدرال چارەسەر بكات و هەر بەم ڕێگەیەش بیر لە شێوازێكی دیكەی پەیوەندی لە نێوان هەردوولادا بكرێتەوە، چونكە شێوازی پەیوەندیی پێشتری هەولێر و بەغدا شكستی هێناوە و سەركەوتوو نەبووە.
لای خۆیەوە بەرێز باڵیۆزی ڕووسیای فیدرال خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان و دیداری لەگەل بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستانی دەربڕی، هەروەها پشتگیریی ڕووسیای فیدرالی بۆ هەرێمی كوردستان لە شەڕی دژی داعشدا دووپات كردەوە و هیوای سەركەوتنی بۆ پێشمەرگە و كوردستان لەو شەڕەدا خواست.
نێچیرڤان بارزانی و وەزیری دەروەی بەریتانیا ڕەوشی عێراق و هەرێمی كوردستان تاوتوێ دەكەن
نیوەڕی ئەمڕۆ پێنجشەممە 17 - 3 - 2016 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز فیلیپ هامۆند وەزیری دەرەوەی بەریتانیا و شاندێكی یاوەری كرد كە لە بەرێزان باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق و ژمارەیەك بەرپرسی دیكەی بەریتانی پێكهاتبوو.
لە دیدارێكدا كە بەڕێزان قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران، وەزیرانی ناوخۆ و پلاندانان و گوتەبێژی فەرمیی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون، بەڕێز هامۆند خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و باسی بارودۆخی عێراق بەگشتی و هەرێمی كوردستان بەتایبەتی لە ڕووی قەیرانی داراییەوە كرد. هەروەها دەستخۆشی لە هەوڵەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان كرد بۆ ئەو ڕێكار و پرۆگرامە چاكسازییەی كە بەمەبەستی تێپەڕاندنی قەیرانی دارایی گرتووەیەتە بەر و لەم بوارەشدا هاوكاریی وڵاتەكەی بۆ ئەم هەوڵانەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان پیشان دا.
ئاماژەی بەوەش دا كە وەستاندن و تێكشكاندنی هێرش و مەترسییەكانی تیرۆر لەلایەن پێشمەرگەوە و حەواندنەوەوە و دابینكردنی خزمەتگوزاری بۆ ژمارەیەكی یەكجار زۆری پەنابەر و ئاوارەی دەستی تیرۆر لەلایەن خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە، جێگە و پێگەیەكی تایبەتی بە هەرێمی كوردستان بەخشیوە لە سەرتاسەری ئەورووپا و جیهان و هیوای خواست كە هێزی پێشمەرگە ڕۆڵێكی بەرچاوی لە پلانی ئازادكردنەوەی شاری مووسڵدا هەبێت.
لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانە و هاوكارییەكانی وڵاتی بەریتانیای بۆ هەرێمی كوردستان و هێزی پێشمەرگە كرد و دووپاتی كردەوە كە بەهۆی قەیرانی دارایی و هاتنی ژمارەیەكی یەكجار زۆری ئاوارە و پەنابەری دەستی تیرۆرەوە، هەرێمی كوردستان پێویستی بە هاوكاریی زیاتری كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەیە.
لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی باسی لە بارودۆخی هەرێمی كوردستان و ڕێكارەكان و پلانی چاكسازیی حكوومەتی هەرێم بۆ تێپەڕاندنی قەیرانی دارایی كرد و دووپاتی كردەوە كە حكوومەت لەسەر چاكسازیی جددییە و دەربارەی شەفافیەت لە داهاتەكاندا دەستی بە كار كردووە و لەمبارەیەشەوە ڕاوێژ بە لایەنە پسپۆڕە نێودەوڵەتیەكان دەكات و بەریتانیاش دەتوانێت بۆ ئەم مەبەستە هاوكاریی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بكات.
تاوتوێكردنی پلانی ئازادكردنی مووسڵ لە دەستی تیرۆرستانی داعش و بارودۆخی ناوچەكە بەگشتی و گۆڕینەوەی بیروبۆچوون لەسەر چەند بابەتێكی پەیوەندیدار، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو.
جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران: ئیرادەی چارەسەری كێشەكانمان هەیە وبڕیاری بوێریش دەدەین
قوباد تاڵەبانی ڕایگەیاند : مەترسی گەورە لە عیراق وكردستان، نەشەڕی دژ بە تیرۆریستانی داعشە ونە كێشە سیاسیەكانە، بەڵكو قەیرانی داراییە و حكومەتی هەرێم پلانێكی تۆكمەی بۆ دەرباز بوون لەو قەیرانە دەستپێكرووە.
جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران قوباد تاڵەبانیرۆژی پێنجشه‌ممه 17-3-2016لە میانی بەشداری كردنی لە پانێڵیكدا لە دیداری سلێمانی / زانكۆی ئەمریكی رایگەیاند : ئەگەر ئابوریمان باش نەبێت ئەوا ناتوانین لە شەری دژ بە تیرۆریستانی داعش سەركەوتوو بین، بۆیە ئابوریەكی بەهێز زۆر گرنگە بۆ ئەوەی سەركەوتوو تر بین لەو شەرە نەخوازراوەدا.
ئاماژەی بەوەشدا كە رۆژ بەرۆژ بەسەر قەیرانەكان زاڵتر دەبین ووتی: دڵنیاشم بەسەر داعش سەردەكەوین وبنبری دەكەین وقەیرانی داراییش چارەسەر دەكەین چونكە ئیرادەمان هەیە بۆ چارسەر وبڕیاری بوێریش دەدەین لەو بارەیەوە.
سەبارەت بە پلانەكانی حكومەت بۆ دەرباز بوون لە قەیرانی دارایی جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران ڕایگەیاند : پلانەكانمان مەودای درێژخاین وپلانی مەودای كورتیشمان هەیە، چونكە كێشە كەڵەكە بووەكانی زیاتر لە 20 ساڵی رابردوو بە رۆژ ودوو رۆژ چارسەر ناكرێن، پلانەكانیش پێك هاتوون لە ، یەكەم: كەم كردنەوەی خەرجییەكانی حكومەت، دووەم: زیاد كردنی داهاتی غەیرە نەوت لەبەر دابەزینی نرخەكەی لەبازارەكانی جیهان، سێیەم: بڕیاری چاكسازیمان داوە ودەشیكەین".
سەبارەت بەچۆنیەتی زیاد كردنی داهاتی غەیرە نەوت قوباد تاڵەبانی ئاماژەی بەوە دا كە سیستەمی باج وگومرگ لە كوردستان پێداچوونەوەی تێدا دەكرێت چونكە ئەو سیستەمەی بەكارە لە ئێستادا لاوازە، بۆیە گوڕانكاری بەسەردا دێت لە پێناو رێكخستنەوەی وزیاتر سوود وەرگرتن لەو داهاتە.
سەبارەت بە كەرتی نەوت ووتی "كەرتی نەوت شەفافتر دەكەین ولایەنێكی دەرەكی تایبەتمەندیش بە وردبینی لەو كەرتە بەشدار دەكەین، بۆ ئەوەی زیاتر شەفاف بكرێت وئەو گومانانە بڕەوێنەوە كە لەسەر ئەو دۆسیەیە هەیە."
وتیشی " ئیش لەسەر ئەوە دەكەین كە هەندێك لە سێكتەرەكان بدەین بە كەرتی تایبەت بۆ ئەوەی خەرجی حكومەت لەو كەرتانەدا كەمتر ببێتەوە."
بەنمونە، قوباد تاڵەبانی ئاماژەی بە كەرتی كارەبادا ووتی : ساڵی 2014 زیاتر لە 3 ملیار و500 هەزار دۆلارمان بۆ دابینكردنی كارەبا تەرخانكردووە وكارەباش باش نەبوو، خەڵكیش مافی خۆیەتی ئەو گلییە بكات، بۆیە پیمان وایە كاتی ئەوە هاتووە بدرێت بە كەرتی تایبەت ودڵنیاشم كەرتی تایبەت باشتر ئیدارەی دەكات".
ئاماژەی بە بڕی داهات وخەرجییەكانی حكومەتدا و وتی "هەوڵی ئەوە دەدەین هاوسەنگییەك لە نێوان داهات وخەرجییەكانی حكومەت دروستبكەین".
سەبارەت بە نەهێشتنی دوو موچەیی وموچە خۆری بندیوار ڕایگەیاند: یەكێك لە پلانەكانمان پێداچونەوە بە هەیكەلیەتی حكومەت و رێكخستنەوەی میلاكاتە، ولەئێستاشدا خەریكی دامەزراندنی پرۆسەی بە ئەلكترۆنی كردنی موچە بۆ ئەوەی بتوانین دوو موچەیی وبندیوار نەهێڵین".
لە كۆتایی قسەكانیدا بەرێز جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران ووتی " ئێمە گەشبینین لەبەر ئەوەی نەخۆشیەكە وشوێنی كەموو كوڕیەكانمان دیاری كردووە ودەشزانین چۆن چارەسەری بكەین، پێویستمان بە ئیرادەیە وئیرادەشمان هەیە وبڕیاری بوێریش دەدەین بۆ ئەوەی لەهەموو قەیرانەكان دەربازمان ببێت".
نێچیرڤان بارزانی: كوردستان زەمینەیەكی زۆر لەباری گەشتیاری هەیە
سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ شەممە 19 - 3 - 2016 بە ئامادەبوونی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و بەڕێزان وەزیری گەشتیاریی لوبنان، وەزیری ڕۆشنبیریی عێراقی فیدرال، وەزیران و پەرلەمانتارانی هەرێمی كوردستان، نوێنەرانی ئاژانس و كۆمپانیاكانی گەشتیاری لە جیهان و وڵاتانی ناوچەكە و عێراق و بەرپرسانی حزبی و حكوومی و كەسایەتیانی ئەكادیمی و هاوڵاتیان، لە شاری هەولێر گەورەترین كۆنفرانسی نێودەوڵەتی گەشتیاری سازكرا.
لە ڕێوڕەسمی كۆنفرانسەكەدا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان وتەیەكی پێشكەش كرد و تیایدا جگە لە بەخێرهێنانی میوانان و دەربڕینی خۆشحاڵی بە بەشداریكردنی بەرپرسان و نوێنەران و ئاژانس و كۆمپانیاكانی گەشتیاری بیست و حەوت وڵات لەو كۆنفرانسەدا، جەختی لەوە كردەوە كە لە دۆخێكی وەك ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان كە شەڕی دژی تیرۆر و قەیرانی دارایی لە ئارادان، بەشداری ئەم ژمارە زۆرەی ئاژانس و كۆمپانیا جیهانییەكان، دڵنیایى و پشتیوانى و په‌یامێكى به‌نرخە بۆ هەرێمی كوردستان و هیوای خواست ئەمە ببێتە هۆكاری هەڵنانی هه‌نگاوى گه‌وره‌تر بۆ فراونبوون و بووژانەوەی كه‌رتى گه‌شتیارى كه بتوانێت به‌شدارییه‌كى كارا له دابینكردنى داهاتى دیكه‌دا بۆ هه‌رێمى كوردستان بكات.
هەروەك هیوای خواست كۆنفرانسەكە ببێته پردێك و كردنه‌وه‌ى ده‌رگایه‌كى دیكه‌ى جیهان به ڕووى هه‌رێمى كوردستاندا بە تایبەت كە هەڵكەوتەی جوگرافی هەرێم و شوێنەوارە مێژووییەكانی دەرفەتی باش بۆ ئەم بوارە دورست دەكەن و كۆمه‌ڵگه و خه‌ڵكى میواندۆست و میوانپه‌روه‌ر‌ى كوردستانیش، هانده‌رێكى دیكه‌ى گه‌شتیارین و، گه‌شتیارانى بیانى هه‌ر له یه‌كه‌م ساتى گه‌یشتنیان به فڕۆكه‌خانه و سنووره‌كانى كوردستان، یه‌كه‌م شت كه هه‌ستى پێده‌كه‌ن، دڵگه‌رمى، ڕووخۆشى و، پێشوازیى گه‌رمى خه‌ڵكی كوردستانە، كه ئەمە خەسڵەتێكی سەركیی ئەم وڵاتە و ئەم خەڵكەیە.
لە بەشێكی دیكەی وتەكەیدا بەڕێزیان ئاماژەی بەوە دا كە حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان وێڕاى كاركردن بۆ بنیاتنانى ژێرخانى گه‌شتیارى، دابینكردنى ئاسایش و، ئاسانكارى بۆ هاتنى گه‌شتیاران، كارى كردووه بۆ ئه‌وه‌ى ڕووى وه‌به‌رهێنان و سه‌رمایه‌گوزارى و كه‌رتى تایبه‌تیش به شێوه‌یه‌كى فراوان ئاراسته‌ى ئه‌و بواره گرنگه بكات و، له‌مباره‌یه‌وه هه‌موو ئاسانكارییه‌كى پێشكه‌ش كردووه. دووپاتیشی كردەوە له‌وه‌ته‌ى ده‌سته‌ى وه‌به‌رهێنان لە ساڵى 2006 له هه‌رێمى كوردستان دروست بووه، تا ئێستا به بڕى زیاتر له (6) ملیار دۆلار وه‌به‌رهێنان له كه‌رتى گه‌شتیاریدا كراوه، به‌ڵام له‌به‌ر ئه‌وله‌ویات و ناچاریى حكوومه‌ت به گرنگیدان به كه‌رته پێویست و له‌پێشه‌كانى دیكه‌ى ژیان، هێشتا وه‌ك پێویست نه‌توانراوه كار له‌م كه‌رته‌دا بكرێت جیا لەوەی به‌هۆى شه‌ڕى تیرۆر و قه‌یرانى دارایى و بڕینى بودجه‌ى هه‌رێم له‌لایه‌ن حكوومه‌تى عیراقه‌وه، وه‌ك هه‌موو كه‌رته‌كانى دیكه، كاریگه‌ریى خراپ له‌سه‌ر كه‌رتى گه‌شتیارییش دروست بووه.
دواتر باسی لە ئامارەكانی گەشەی كەرتی گەشتیاری لە نێوان ساڵى 2007 بۆ 2016 لە هەرێمی كوردستان كرد كە گەشەیەكی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە بە جۆرێك لە 105 هۆتێلی گەشتیاری بۆ 620 هۆتێل و، له 129 ڕیستورانی گەشتیاری بۆ 764 ڕێستوڕانت و له 377 هه‌زار گەشتیارەوە بۆ نزیكه‌ى سێ ملیۆن گه‌شتیار به‌زر بۆته‌وه و حكوومەتیش به‌و ئامانجه كار ده‌كات، كه ئه‌م كه‌رته له‌گه‌ڵ هه‌ردوو كه‌رته‌كانى كشتوكاڵ و پیشه‌سازى، له جیاتى كه‌رتى نه‌وت و گازى سروشتى، ببنه سه‌رچاوه‌ى سه‌ره‌كیى داهات.
جەختی لەوەش كردەوە كە پێشخستنى گه‌شتیارى هه‌ر به‌ته‌نیا دروستكردنى هۆتێل و ڕێستوڕانتى پێنج ئه‌ستێره‌یى و سه‌یرانگه و پڕۆژه‌ى گه‌وره‌ى گه‌شتیارى نییه، به‌ڵكوو دروستكردنى كه‌لتوور و ڕۆشنبیریى گه‌شتیارى، خزمه‌تى باش، خزمه‌تگوزاریى پێشكه‌وتووى گه‌شتیاریش، لایه‌نێكى سه‌ره‌كیى ئه‌و كه‌رته گرنگه‌یه و له‌م بواره‌شدا هه‌رێمى كوردستان شانسێكى باشى هه‌یه و خه‌ڵكى كوردستان حه‌زیان له گه‌شتیارى و ئارامییە، به‌ڵام هێشتا پێگه‌یشتنێكى باشترى كه‌لتوور و ڕۆشنبیریى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستان پێویسته و ئەمەشی بە كاری حكوومه‌ت و ده‌زگا په‌یوه‌نداره‌كانى ئه‌م بواره و دەزگاكانی ڕاگه‌یاندن زانی.
هه‌روەها داوای له وه‌به‌رهێنه‌ران، سه‌رمایه‌داران و كه‌رتى تایبه‌تى ناوخۆیى و بیانى كرد كه زه‌مینه‌ى له‌بارى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستان و، ئه‌و هه‌موو ده‌رفه‌ته گه‌وره‌یه‌ى له بوارى گه‌شتیاریدا هه‌یه بقۆزنه‌وه، بۆ ئه‌وه‌ى به‌شدارییه‌كى كارا له فراوانكردنى كه‌رتى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستاندا بكه‌ن و كار و پڕۆژه‌ى گه‌شتیارى ئه‌نجام بده‌ن و حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانیش هه‌موو هاوكارى و ئاسانكارییه‌كیان پێشكه‌ش ده‌كات.
لە كۆتایی وتەكەیدا ڕێز و نەوازشی بۆ گیانی پاكی شەهیدانی كوردستان نارد كه بۆ به‌رگرى له كوردستان گیان و خوێنى خۆیان به‌خشى. هەروەها ماندوونه‌بوون و ده‌ستخۆشى له پێشمه‌رگه قاره‌مانه‌كانى كوردستان كرد كه ئێستا له به‌ره‌كانى جه‌نگدا كوردستان ده‌پارێزن، بۆ ئه‌وه‌ى وڵات ئارام و سه‌قامگیر بێت و له كه‌شێكى ئارام و سه‌قامگیردا بتوانرێت كار بۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه و پێشخستنى كوردستان بكرێت. بە بۆنەی هاتنەوەی جەژنی نەورۆزی نەتەوەییشەوە، جەژنە پیرۆزەی لە هەموو خەڵكی كوردستان كرد و هیوای سەركەوتنی بۆ كۆنفرانسەكە و كاتێكی خۆشی بۆ میوانانی بەشدار لە كۆنفرانسەكەدا خواست.
دەقی ووتەی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی:
میوانان و ئاماده‌بووانى به‌ڕێز،
به‌ڕێزان وه‌زیرى گه‌شتیاریى لوبنان، وه‌زیرى ڕۆشنبیریى عیراقى فیدراڵ، باڵیۆز و كوسنوڵانی وڵاتانی بیانی لە هەولێر و بەغدا و هەموولایەكتان بەخێربێن،بەخێرهاتنی نوێنه‌رانى ئاژانس و كۆمپانیاكانى گه‌شتیارى له جیهان، وڵاتانى ناوچه‌كه و له عیراق دەكەم مایه‌ى خۆشحاڵیى ئێمه و خه‌ڵكى هه‌رێمى كوردستانه كه ئه‌مڕۆ لێره، له هه‌ولێر پێشوازیتان لێده‌كه‌ین و، له كۆنفرسێكى نیوده‌وڵه‌تیدا بۆ گه‌شتیارى، له‌گه‌ڵتاندا به‌شدار ده‌بین. هاتن و به‌شداریكردنى به‌رپرسان و نوێنه‌ران و، ئاژانس و كۆمپانیاكانى بوارى گه‌شتیاریى (27) وڵات له هه‌موو كیشوه‌ره‌كانى دنیاوه بۆ هه‌ولێر، به‌تایبه‌تى له دۆخێكى وه‌ك ئه‌مڕۆى هه‌رێمى كوردستان و ناوچه‌كه‌دا، كه شه‌ڕى دژى تیرۆر و قه‌یرانى دارایى له ئارادان و، كاریگه‌ریى نه‌رێنییان له هه‌موو بواره‌كانى ژیان كردووه، وێڕاى ئه‌وه‌ى بۆ كه‌رتى گه‌شتیارى ڕووداوێكى گرنگه، بۆ هه‌رێمى كوردستانیش، دڵنیایى، پشتیوانى و په‌یامێكى به‌نرخه.
هیوادارین سازكردنى ئه‌م كۆنفرانسه و به‌شداریى ئه‌و ژماره گه‌وره‌یه‌ى كۆمپانیا و ئاژانسه‌كانى گه‌شتیاریى وڵاتانى جیهان، ببێته هۆى هه‌ڵنانى هه‌نگاوى گه‌وره‌تر بۆ فراونبوونى كه‌رتى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستان و بووژانه‌وه‌ى ئه‌م كه‌رته، كه بتوانێت به‌شدارییه‌كى كارا له دابینكردنى داهاتى دیكه‌دا بۆ هه‌رێمى كوردستان بكات، هه‌روه‌ها ببێته پردێك و كردنه‌وه‌ى ده‌رگایه‌كى دیكه‌ى جیهان به ڕووى هه‌رێمى كوردستاندا و، وڵاته‌كه‌مان بكاته ئاراسته و ڕووگه‌یه‌كى دیكه‌ى گه‌شتیارى، بۆ ئه‌و گه‌شتیارانه‌ى ساڵانه له سه‌رتاسه‌رى جیهانه‌وه، ڕوو له ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست ده‌كه‌ن.
هه‌رێمى كوردستان له ڕووى گه‌شتیارییه‌وه، هه‌ڵكه‌وته‌یه‌كى جوگرافیى گونجاو، سروشتێكى جوان، هه‌وایه‌كى سازگار، كه‌شێكى له‌بار و، ده‌یان جێگه گەشتیاری و شوێنه‌وارى مێژوویى هه‌یه و، ده‌كرێ له هه‌رچوار وه‌رزه‌كانى ساڵدا، ببێته ڕووگه‌یه‌كى دیكه‌ى گه‌شتیارى، بۆ گه‌شتیارانى عیراق، وڵاتانى ناوچه‌كه و ته‌واوى جیهانیش.
هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵگه و خه‌ڵكى میواندۆست و میوانپه‌روه‌ر‌ى كوردستان، هانده‌رێكى دیكه‌ى گه‌شتیارین و، گه‌شتیارانى بیانى هه‌ر له یه‌كه‌م ساتى گه‌یشتنیان به فڕۆكه‌خانه و سنووره‌كانى كوردستان، یه‌كه‌م شت كه هه‌ستى پێده‌كه‌ن، سه‌رنجیان ڕاده‌كێشێت و خۆشحاڵیان ده‌كات، دڵگه‌رمى، ڕووخۆشى و، پێشوازیى گه‌رمى خه‌ڵكه‌ى كوردستانە، كه ئەمە خەسڵەتێكی سەركیی ئەم وڵاتە و ئەم خەڵكەیە و هیوادارم بەردەوام بەم شێوەیە بمێنێتەوە.
به‌ڕێزان..
حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان وێڕاى كاركردن بۆ بنیاتنانى ژێرخانى گه‌شتیارى، دابینكردنى ئاسایش و، ئاسانكارى بۆ هاتنى گه‌شتیاران، كارى كردووه بۆ ئه‌وه‌ى ڕووى وه‌به‌رهێنان و سه‌رمایه‌گوزارى و كه‌رتى تایبه‌تیش به شێوه‌یه‌كى فراوان ئاراسته‌ى ئه‌و بواره گرنگه بكات و، له‌مباره‌یه‌وه هه‌موو ئاسانكارییه‌كى پێشكه‌ش كردووه. له‌وه‌ته‌ى كه ده‌سته‌ى وه‌به‌رهێنان ساڵى 2006 له هه‌رێمى كوردستان دروست بووه، تا ئێستا به بڕى زیاتر له (6) ملیار دۆلار وه‌به‌رهێنان له كه‌رتى گه‌شتیاریدا كراوه.
به‌ڵام وێڕاى هه‌بوونى بنه‌ما سه‌ره‌كییه‌كانى گه‌شتیاریش، له لایه‌ك له‌به‌ر ئه‌وله‌ویات و ناچاریى حكوومه‌ت به گرنگیدان به كه‌رته پێویست و له‌پێشه‌كانى دیكه‌ى ژیان له هه‌رێمى كوردستان، هێشتا وه‌ك ئه‌وه‌ى ئێمه ده‌مانه‌وێت نه‌توانراوه كار له‌م كه‌رته‌دا بكرێت، له لایه‌كى دیكه‌شه‌وه نزیكه‌ى دوو ساڵى ڕابردوو به‌هۆى شه‌ڕى تیرۆر و قه‌یرانى دارایى و بڕینى بودجه‌ى هه‌رێم له‌لایه‌ن حكوومه‌تى عیراقه‌وه، وه‌ك هه‌موو كه‌رته‌كانى دیكه، كاریگه‌ریى خراپ له‌سه‌ر كه‌رتى گه‌شتیارییش دروست بووه. ئه‌مه‌ش ئه‌نجامێكى زۆر ئاساییى بارودۆخى ناوچه‌كه‌یه و دڵنیاین كه به باشبوونى دۆخه‌كه، گه‌شتیاریش ده‌گه‌ڕێته‌وه سه‌ر دۆخى جارانى و، باشتریش ده‌بێت.
ئه‌گه‌ر سه‌یرێكى ئاماره‌كانى نێوان ساڵى 2007 بۆ 2016 بكه‌ین، ده‌بینین كه به‌ره‌وپێشچوونێكى گه‌وره له بوارى گه‌شتیاریدا له هه‌رێمى كوردستان ڕووى داوه. بۆ نموونه ساڵى 2007 ته‌نیا (105) هۆتێلمان له هه‌رێمى كوردستان هه‌بووه، كه‌چى ئێستا ئه‌و ژماره‌یه ساڵى 2016 بۆ (620) هۆتێل و، ڕێستوڕانته گه‌شتیارییه‌كانیش له (129)ه‌وه، بۆ (764) ڕێستوڕانت به‌رز بۆته‌وه.
هه‌روه‌ها ژماره‌ى گه‌شتیاران له نێوان ئه‌و ساڵانه‌دا، له (377) هه‌زاره‌وه، بۆ نزیكه‌ى (سێ) ملیۆن گه‌شتیار به‌زر بۆته‌وه، كه زۆربه‌یان له ناوه‌ڕاست و خوارووى عیراق و ئێرانه‌وه هاتوون، ئه‌وانى دیكه‌ش گه‌شتیارانى وڵاتانى ناوچه‌كه و جیهان بوون.
حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان پلانى فراوانى بۆ پێشخستنى كه‌رتى گه‌شتیارى هه‌یه و به‌و ئامانجه كار ده‌كات، كه ئه‌م كه‌رته له‌گه‌ڵ هه‌ردوو كه‌رته‌كانى كشتوكاڵ و پیشه‌سازى، له جیاتى كه‌رتى نه‌وت و گازى سروشتى، ببنه سه‌رچاوه‌ى سه‌ره‌كیى داهات و، به دامه‌زراندنى ژێرخانى ئه‌و كه‌رتانه، ئیتر هه‌رێمى كوردستان بۆ دابینكردنى داهات، كه‌مترین پشتبه‌ستنى به كه‌رتى نه‌وت و گازى سروشتى هه‌بێت.
به‌ڕێزان،
پێشخستنى گه‌شتیارى هه‌ر به‌ته‌نیا دروستكردنى هۆتێل و ڕێستوڕانتى پێنج ئه‌ستێره‌یى و سه‌یرانگه و پڕۆژه‌ى گه‌وره‌ى گه‌شتیارى نییه، به‌ڵكوو دروستكردنى كه‌لتوور و ڕۆشنبیریى گه‌شتیارى، خزمه‌تى باش، خزمه‌تگوزاریى پێشكه‌وتووى گه‌شتیاریش، لایه‌نێكى سه‌ره‌كیى ئه‌و كه‌رته گرنگه‌یه. له‌م بواره‌شدا هه‌رێمى كوردستان شانسێكى باشى هه‌یه و خه‌ڵكى كوردستان حه‌زیان له گه‌شتیارى و ئارامییە له ژیان، كه ئه‌مه‌ش وا ده‌كات بڵاوبوونه‌وه‌ى كه‌لتوور و ڕۆشنبیریى گه‌شتیارى ئاسانتر بێت و، ژینگه‌ى كۆمه‌ڵایه‌تیى كوردستان بۆ گه‌شتیارى و هاتنى گه‌شتیارانى بیانى، هاوكار و یارمه‌تیده‌ر بێت.
به‌ڵام وێڕاى ئه‌مه‌ش، هێشتا پێگه‌یشتنێكى باشترى كه‌لتوور و ڕۆشنبیریى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستان پێویسته. بۆ ئه‌مه‌ش هه‌م ده‌بێ حكوومه‌ت و ده‌زگا په‌یوه‌نداره‌كانى ئه‌م بواره له كوردستان، به شێوه‌یه‌كى زانستیانه كارى جددیتر له‌سه‌ر ئه‌م لایه‌نه گرنگه‌ى گه‌شتیارى بكه‌ن، هه‌م ڕاگه‌یاندنیش ده‌توانێت ڕۆڵێكى كاریگه‌ر له‌م بواره‌دا بگێڕێت و، به‌شدارییه‌كى كارا له دروستكردن و په‌ره‌پێدان و بڵاوكردنه‌وه‌ى ئه‌و كه‌لتووره‌دا، بكات. هیوادارم ئه‌م كۆنفرانسه‌ش بتوانێت له‌مباره‌یه‌وه هاوكارییه‌ك بۆ كه‌رتى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستان بكات و، له باس و پانێڵه‌كانیدا، گرنگى به‌م لایه‌نه و چۆنیه‌تیى پێشخستنى ئەم بوارە بدات.
هه‌ر له‌م ده‌رفه‌ته‌دا داوا له وه‌به‌رهێنه‌ران، سه‌رمایه‌داران و كه‌رتى تایبه‌تى ناوخۆیى و بیانى ده‌كه‌م، كه زه‌مینه‌ى له‌بارى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستان و، ئه‌و هه‌موو ده‌رفه‌ته گه‌وره‌یه‌ى له بوارى گه‌شتیاریدا هه‌یه بقۆزنه‌وه، بۆ ئه‌وه‌ى به‌شدارییه‌كى كارا له فراوانكردنى كه‌رتى گه‌شتیارى له هه‌رێمى كوردستاندا بكه‌ن. له شوێنه‌واره‌كان، چیاكان، چۆڵه‌وانى، ده‌شتوده‌ر، چه‌م و ڕووباره‌كانى كوردستان سوود ببینن، كه هه‌موو وه‌رزه‌كانى ساڵ بۆ گه‌شتیاریى گونجاون و، كار و پڕۆژه‌ى گه‌شتیارى لێ ئه‌نجام بده‌ن. حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانیش هه‌موو هاوكارى و ئاسانكارییه‌ك پێشكه‌ش ده‌كات.
گه‌شتیارى بۆ هه‌رێمى كوردستان كه‌رتێكى زۆر گرنگه و، بۆ ڕێگه‌خۆشكردن و هاندانى سه‌رمایه‌گوزاریى زیاتر و وه‌به‌رهێنان و ئاراسته‌كردنى باشترى كه‌رتى تایبه‌ت بۆ گه‌شتیارى، داوا له وه‌زاره‌تى شاره‌وانى و ده‌سته‌ى گشتیى گه‌شتوگوزار و داموده‌زگاكانى بوارى گه‌شتیارى له حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ده‌كه‌م، كه هه‌موو ئاسانكارییه‌ك پێشكه‌ش بكه‌ن و، ڕۆتین و بیرۆكراسى كه‌م بكه‌نه‌وه، بۆ ئه‌وه‌ى گه‌شتیارى ببێته سه‌رچاوه‌یه‌كى گه‌وره‌ى داهات و، به‌شدارییه‌كى كارا له به‌رنامه‌ى حكوومه‌تدا بۆ دابینكردنى خۆشگوزه‌رانى و پێشكه‌شكردنى خزمه‌تگوزاریى باشتر بكات.
هه‌ر له‌م بۆنه‌یه‌دا و به‌رله كۆتایى، به‌وپه‌ڕى ڕێز و حورمه‌ته‌وه، سه‌رى ڕێز و نه‌وازش بۆ شه‌هیدانى كوردستان داده‌نوێنین، كه بۆ به‌رگرى له كوردستان گیان و خوێنى خۆیان به‌خشى. ماندوونه‌بوون و ده‌ستخۆشى له پێشمه‌رگه قاره‌مانه‌كانى كوردستان ده‌كه‌م، كه ئێستا له به‌ره‌كانى جه‌نگدا كوردستان ده‌پارێزن، بۆ ئه‌وه‌ى وڵات ئارام و سه‌قامگیر بێت و، ئه‌مڕۆ بتوانین لێره له كه‌شێكى ئارام و سه‌قامگیردا كار بۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه و پێشخستنى كوردستان بكه‌ین و، له سایه‌ى خۆڕاگرى و قاره‌مانیه‌تیى ئه‌واندا، خه‌ڵكى كوردستان پێشوازى له جه‌ژنى نه‌ته‌وه‌ییان دەكه‌ن. لێرەوە گەرمترین پیرۆزبایی لە هەموو خەڵكی كوردستان دەكەم بەبۆنەی جەژنی نەورۆزەوە.
دووباره به‌خێرهاتنى هه‌موو لایه‌كتان ده‌كه‌م، هیواى سه‌ركه‌وتن بۆ كۆنفرانسه‌كه‌تان ده‌خوازم، ده‌ستخۆشى له وەزیری شاره‌وانى دەكەم. دەستخۆشی لە سەرۆكی ده‌سته‌ى گشتیى گه‌شتوگوزاری هەرێم و ستاف و كارمەندان و ئەوانەی كە لەگەڵیاندا كاریان كردووە بۆ ئەم كۆنفرانسە، دەكەم هەوڵەكانیان بەرز دەنرخێنم بۆ ئەو كارەی كە ئەمڕۆ كردوویانە.
هیواى به‌سه‌ربردنى كاتێكى خۆش بۆ میوانان و به‌شدارانى كۆنفرانسه‌كه‌تان ده‌خوازم، هیوادارم ئه‌م هاتنه‌یان ببێته سه‌ره‌تایه‌ك بۆ هاتنى گه‌شتیارانى وڵاته‌كانیان بۆ هه‌رێمى كوردستان، وە هەروەها ببێتە هاندەرێن بۆ زیاتر گرنگیدانی كەرتی تایبەت بە بواری گەشتیاری لە هەرێمی كوردستان.
دووباره هه‌موو لایه‌كتان به‌خێر بێن،
زۆر سوپاس بۆ هاتنتان.
نازم دەباغ: گفتوگۆكانی تاران و هەولێر دەستپێدەكەنەوە/ گفتوگۆکانی ئێستا بۆ تێپەڕبوونی نەوتە لە رێگەی ئێرانەوە
لە لایەن رووداو ـ دوێنێ کاژێر 7:13 –"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، دەڵێ: دوای پشووەکانی نەورۆز لە ئێران شاندە پێوەندیدارەكانی نێوان هەولێر و تاران لەبارەی هەناردەکردنی نەوتی کوردستان لە رێگەی ئێرانەوە دەست بە گفتووگۆكانیان دەكەنەوە.
"نازم دەباغ" رەتیشیدەکاتەوە گفتووگۆکان بە بنبەست گەیشتبن و دەشڵێ، بڕیارە دانیشتنی دیكە بكرێ و بزانرێ گفتووگۆكان بەچی دەگەن و ئاشکراشی دەکات، گفتووگۆی ئێستا بەگشتی بۆ تێپەڕبوونی نەوتە لە رێگەی ئێرانەوە و هێنانی گازە لە ئێرانەوە بۆ هەرێمی كوردستان، بەڵام ئەو قەیرانەی ئێستا لە هەرێمی كوردستان هەیە، گفتووگۆكانی خاوكردووەتەوە.
نازم دەباغ، نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران:
دوای پشووەكانی نەورۆز گفتوگۆكانی تاران و هەولێر دەستپێدەكەنەوە
ئێران بەڕوونی قسەی خۆی لەبارەی ریفراندۆمەوە كردووە داوام كردووە حكوومەتی هەرێمی كوردستان قەرزەكانی بە نەوت بداتەوە.
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران رایگەیاند، دوای تەواوبوونی پشووی نەورۆز گفتووگۆكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامیی ئێران لەبارەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی
كوردستان لە رێگەی ئێرانەوە، دەستپێدەكەنەوە.
"نازم دەباغ" لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو) رەتیكردەوە گفتووگۆكان بە ئەنجامی كۆتایی گەیشتبن و گوتی لە 4 و 5ی مانگی نیسان پشووەكان كۆتاییان دێت و "شاندە پێوەندیدارەكان دەست بە گفتوگۆكانیان دەكەنەوە،
چونكە ئەوەی هەیە تاوەكوو ئیستا گفتووگۆیە و مەسەلەكە باسكراوە و قسەی لەسەر دەكرێ، بڕیارە دانیشتنی دیكە بكرێی و بزانرێی گفتووگۆكان بەچی دەگەن".
حكوومەتی هەرێمی كوردستان، لە رێگەی بەندەری جەیهانی توركییەوە نەوتی خۆی رادەستی كۆمپانیا جیهانییەكان دەكات كە بەرزترین ئاستی هەناردەكردنیش لەو رێگەیەوە نزیك بووەوە لە 700 هەزار
بەرمیل لە رۆژێكدا. بەڵام لە نێوخۆی هەرێمی كوردستان، پشتبەستن بە تاكە دەروازەیەك رەخنەی بەدوای خۆیدا هێنا و بەپێویست دەزانرێ، حكوومەتی هەرێمی كوردستان رێگای دووەمیش هەڵبژێرێ كە ئێرانە.
پرسی هەناردەكردنی نەوت لە رێگای ئێرانەوە، لەو كاتەوە گەرم بووە كە گەمارۆ ئابوورییەكانی سەر ئێران لادران. نوێنەری حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران دەڵێ "گفتووگۆی ئێستا بەگشتی بۆ تێپەڕبوونی نەوتە لە رێگەی ئێرانەوە و هێنانی گازە لە ئێرانەوە بۆ هەرێمی كوردستان، بەڵام ئەو قەیرانەی ئێستا لە
هەرێمی كوردستان هەیە، گفتووگۆكانی خاوكردووەتەوە".
دەباغ وردەكاریی رێككەوتنە بە ئەنجام نەگەیشتووەكەی نێوان هەرێمی كوردستان و ئێران ئاشكرا دەكات و دەڵێ: "بۆڕی نەوت رادەكێشرێت بۆ ئێران تاوەكوو نەوت لە رێگەی ئێرانەوە هەناردە بكرێ، بەڵام
باسی ئەوە نەكراوە حكوومەتی هەرێمی كوردستان رۆژانە چەند نەوت هەناردە دەكات، چونكە ئەوە پەیوەندی بە حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە هەیە و هەرچەند بنێرێت ئێران كێشەی نییە". گوتیشی "كۆماری
ئیسلامی ئێران ئامادەیی خۆی پیشانداوە نەوتی هەرێمی كوردستان هەناردە بكات".
سەبارەت بە قسەی بەرپرسانی ئێران لەسەر پرسی ریفراندۆم، "نازم دەباغ" دەڵێت: "ئەوان دەپرسن كورد ریفراندۆم بۆچی دەكات؟ ئەنجامەكەش ئەوەیە كە خەڵك دەنگ بە سەربەخۆیی دەدەن، بێگومان بەلای
هەموو دونیاوە روونە ئەنجامی ریفراندۆمەكە چی دەبێ، ئەوكات روونە وڵاتانی دراوسێ یان ئێران و توركیا و وڵاتانی دیكەش هەڵوێستیان چی دەبێت".
هەروەها گوتی: "بێگومان ئێران هەڵوێستی خۆی بە ئامادەبوونی كاك مەسعود دەربڕیوە، محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوە رایگەیاندووە كە ئەوان لەگەڵ یەكپارچەیی خاكی عێراقن، نەك جیابوونەوە".
فەلاح مستەفا سەردانى شارى شەنگهای کردوو چەند دیدارو کۆبوونەوەیەکى سازکرد
لە درێژەى سەردانەکەى بۆ کۆمارى چینى میللى فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت و شاندى یاوەرى سەردانى شارى شەنگهایان کردو لەلایەن بەڕێز فو جیهۆنگ جێگرى بەرپرسى نووسینگەى پەیوەندیەکانى دەرەوەى شارى شەنگهاى پێشوازی لێکرا.
لە سەرەتاى دیدارەکەدا بەڕێز فو جیهۆنگ وێڕاى بەخێرهێنانى شاندى میوان پیرۆزبایى جەژنى نەورۆز و سەرى ساڵى کوردى لێکردن و گووتى سەردانى شاندى حکومەتى هەرێم لە ڕۆژى نەورۆز بۆ شارى شەنگهاى بایەخى پەیوەندیەکانى نێوان هەردوولا دەردەخات بۆ هەماهەنگى و هاوکارى زیاتر لە داهاتوودا.
لە بەرامبەردا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت سوپاسى ئەو پێشوازیە گەرمەى کردو گووتى سەردانى شارى شەنگهاى لە ڕۆژى نەورۆزدا ویستى ئێمە دەردەخات بۆ پتەوکردنى زیاترى پەیوەندیەکان. هەروەها ئامانجى ئەم سەردانەکەى روونکردەوە کە بۆ زیاتر پەرەپێدانى پەیوەندیەکانە لە پێناو بەرژەوەندى هاوبەش و کارکردن بەیەکەوە لە داهاتوودا.
بەڕێز فو جیهۆنگ ئەوەى خستەڕوو کە پەیوەندى لە پێشینە لە نێوان شەنگهاى و هەرێمى کوردستان هەیە ئەویش لە ڕێگاى ئەو کۆمپانیایانەى لە هەرێمى کوردستان کاردەکەن لەوانە کۆمپانیاى هواوى چینى لە بوارى پەیوەندیەکان و تێلیکۆم و هیوادارین لە داهاتوودا پەیوەندیە ئابورى و بازرگانیەکان هەموو کەرتەکان بگرێتەوە لە گەشتى ڕاستەوخۆى ئاسمانى و گەشتو گوزار و کۆڕبەندى ئابورى و بازرگانى . هەروەها دووپاتى کردەوە کە لە بوارى مەشق و راهێنان و پەرەپێدان و پلانى بەڕێوەبردن دەتوانن هاوکاربن.
بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە ئاماژەیکرد کە هەرێمى کوردستان ناوچەیەکى ئارام و سەقامگیرە بۆ کارى وەبەرهێنان و چالاکى ئابورى و لە کاتى ئێستا پێویستیمان بە ڕۆڵى کەرتى تایبەت هەیە لە دابین کردنى هەڵى کار و پشتگیرى دارایى بۆ ئەو پڕۆژانەى بەهۆى قەیرانى دارایى بە تەواونەکراوى ماونەتەوە. هەروەها هیوادارین بتوانین سوود لە ئەزموونى پێشکەوتووى شەنگهاى وەربگرین لە ڕووى پەرەپێدان و بەڕێوەبردن و نەخشەى ئاوەدانى شارو ڕۆڵى کەرتى تایبەت. هیوادارین کە کۆمپانیاکان بتوانن بەشداربن لە پێشانگا نێودەوڵەتیەکانى هەرێمى کوردستان کە ساڵانە لە شارەکانى هەولێر و سلێمانى و دهۆک ئەنجام دەدرێت. هەروەها کۆمپانیاکانى هەرێمى کوردستان بەشداربن لەو پێشانگایانەى کە لە شەنگهاى سازدەکرێن.
هەر لە درێژەى کۆبوونەوەکان لە شارى شەنگهاى بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت بە یاوەرى شاندى یاوەرى سەردانى کۆمپانیاى هواوى تێلیکۆمى کرد کە ئێستا لە هەرێمى کوردستان لقى کۆمپانیاکەیان کردۆتەوە لەلایەن جاکى لی جێگرى بەڕێوەبەرى پەیوەندیە گشتیەکان و کاروبارى حکومەت و جاک لێنگ بەڕێوەبەرى گشتى لقى کۆمپانیاى هواوى لە هەرێمى کوردستان و ژمارەیەک بەرپرسانى ترى کۆمپانیاکە پێشوازیان لێکرا.
لەسەرەتاى دیدارەکەدا جاکى لی بەناوى کۆمپانیاى هواوى بەخێرهاتنى بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت و شاندى یاوەرى کرد و خۆشحاڵى خۆیان دەربڕى بەو سەردانە و پیرۆزبایى جەژنى نەورۆزیان ئاڕاستەى شاندى حکومەتى هەرێم کرد. دواتر پوختەیەکى پێشکەش کرد دەربارەى مێژووى دروستبوونى کۆمپانیاکە و کاروچالاکیەکانیان لەسەر ئاستى جیهان و بەرنامە و پلانیان بۆ داهاتوو.
هەروەها جاک لێنگ بەڕێوەبەرى گشتى لقى کۆمپانیاى هواوى لە هەرێمى کوردستان پوختەیەکى دەربارەى کاروپڕۆژەى کۆمپانیاکە لە هەرێمى کوردستان پێشکەش کرد و ئەوەى خستەڕوو کە ئەوان خۆشحاڵ بوون بە کردنەوەى لقى کۆمپانیاکەیان و تاوەکو ئێستا توانیوویانە چەندین کاروچالاکى ئەنجام بدەن لەگەڵ کردنەوەى خولى مەشق و ڕاهێنان بۆ قوتابیانى بەشى کۆمپیوتەر لە زانکۆکانى هەرێمى کوردستان بۆ ئەوەى زیاتر پەرە بە تواناکانیان بدەن و زانیارى نوێ وەربگرن.
بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە سوپاسى کۆمپانیاى هواوى کرد بۆ ئەو پێشوازیە گەرمە و هیواى خواست کە بەردەوام بن لە کاروچالاکیەکانیان لە هەرێمى کوردستان ئەویش لە ڕێگاى زیاتر خزمەتکردن بە دانیشتووانى هەرێم لە ڕێگاى پرۆژە و بەرنامەکانیان. هەروەها داوایکرد کە بەرنامەى مەشق زیاتر فراوان بکرێت بۆ ئەوەى بتوانرێت رێژەیەکى زۆر لە قوتابیان و خوێندکارانى بوارى پرۆگرامسازى سوود لەو دەرفەتە وەربگرن کە لە داهاتوودا دەبنە سەرمایەیەک بۆ هەرێمى کوردستان و کۆمپانیاى هواوى.
لە دوا وێستگەى سەردانەکەیدا بۆ کۆمارى چینى میللى، فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە سەردانى سەنتەرى دیراساتى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاستى لە زانکۆى دیراساتى نێودەوڵەتى شارى شەنگهاى کرد و لەلایەن پرۆفسیۆر ژوو وێیلى سەرۆکى فەخرى سەنتەرەکە و ژمارەیەک لە پرۆفسیۆر و لێکۆلەرانى سەنتەرەکە پێشوازى لێکرا.
لەسەرەتادا پرۆفسیۆر ژوو وێیلى بەناوى ئامادەبووانەوە بە گەرمى بەخێرهاتنى بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەتى هەرێم و شاندى یاوەرى کرد و خۆشحاڵ بوون کە بۆ یەکەمجار پێشوازى لە بەرپرسێکى حکومەتى هەرێم بکەن بۆ ئەوەى لە نزیکەوە گوێبگرن لە ڕاوبۆچوونى بەرپرسانى حکومەتى هەرێم دەربارەى ئەو پرس و پێشهاتانەى کە لە ناوچەکەدا ڕوودەدات لەگەڵ ئاییندەى هەرێمى کوردستان.
بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە پوختەیەکى دەربارەى مێژووى گەلى کورد و قۆناغى شۆڕشەکان و ڕاپەڕین و دروستبوونى پەرلەمان و حکومەتى هەرێم پێشکەش بە ئامادەبووان کرد. پرۆسەى ئازادى عێراق و ڕۆڵى کورد لە دروستکردنى حکومەتى نوێى عێراق و نووسینەوەى دەستور و جەخت کردنەوە لە چەسپاندنى مافى پێکهاتە نەتەوەیى و ئایینیەکان. هەروەها پەیوەندیەکانى بەغدا و هەولێر و هاتنى گروپى تیرۆریستى داعش و بڕینى بەشە بودجەى هەرێمى کوردستان و بەرنامەسازى بۆ ئەنجامدانى ڕیفراندۆم بەشێکى ترى قسەکانى بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە بوو.
لە تەوەرێکى ترى دیدارەکەدا ئامادەبووان ژمارەیەک پرسیار و سەرنج و ڕوونکردنەوەیان خستەڕوو کە لەلایەن بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە وەڵامدرانەوە و گفتوگۆى ووردیان لەبارەوە کرا.
شێرزاد ئازاد بەرپرسى پرۆتۆکۆلى سەرۆکایەتى ئەنجومەنى وەزیران و تۆفیق رەحمان بەڕێوەبەرى پەیوەندیە نێودەوڵەتیەکان لە فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە یاوەرى بەڕێز بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەت بوون بۆ کۆمارى چینى میللى.
حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ته‌قینه‌وه‌كانى بروكسل ئیدانه ده‌كات
به توندى ئیدانه‌ى ئه‌و هێرشه تیرۆرستیانه ده‌كه‌ین كه دوێنێ كرانه سه‌ر بروكسلى پایته‌ختى به‌لژیكا. هاوسۆز و هاوخه‌مى كه‌سوكارى قوربانیان و گه‌ل و حكوومه‌تى به‌لژیكاین و سه‌ره‌خۆشییان لێده‌كه‌ین. هیواى سه‌لامه‌تى و زوو چاكبوونه‌وه بۆ برینداران ده‌خوازین. ئێمه له هه‌رێمى كوردستان كه له هێڵى پێشه‌وه‌ى جه‌نگى دژه‌تیرۆرداین، له هه‌مووان باشتر له ئێش و ئازارى قوربانیان ده‌گه‌ین.
ئه‌و تاوانه ترسنۆكانه دووباره سه‌لماندیان كه تیرۆر له هه‌ر كوێ بۆى بلوێت، فرسه‌ت ده‌هێنێت و هیچ كه‌س و شوێنێك له ده‌ره‌وه‌ى بازنه‌ى مه‌ترسیى تیرۆردا نییه، ئه‌مه‌ش په‌یامێكه بۆ ته‌واوى مرۆڤایه‌تى و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى و ناوه‌نده‌كانى هێز و بڕیار له جیهان كه ده‌بێ كۆڵ نه‌ده‌ین، هه‌موومان پێكه‌وه هه‌وڵ و تێكۆشانمان دژ به تیرۆر چڕتر بكه‌ینه‌وه و به‌ره‌ى دژه‌تیرۆر به‌هێزتر بكه‌ین، بۆ ئه‌وه‌ى ڕۆژێك زووتر تیرۆر و داعش له‌ناو به‌رین و مرۆڤایه‌تى له مه‌ترسیى بیرى تاریك و تاوانه ڕه‌شه‌كانى تیرۆرستان دوور بخه‌ینه‌وه.
دووباره پشتگیر، هاوسۆز و هاوخه‌متانین.
ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان
2016/3/23
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان دەكات
ڕۆژی شەممە 26ـی 3ـی 2016 لە شاری هەولێر بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بان كیمۆن سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان و شاندێكی یاوەری كرد كە پێكهاتبوو لە جیم یونگ كیم سەرۆكی بانكی جیهانی و ئەحمەد عەلی سەرۆكی بانكی گەشەپێدانی ئیسلامی و جان كۆبیس نوێنەری تایبەتی سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان لە عێراق و ژمارەیەك ڕاوێژكار و بەرپرسی نەتەوە یەكگرتووەكان و بانكی جیهانی و بانكی گەشەپێدانی ئیسلامی.
لە دیدارەكەدا سەرۆك بارزانی زۆر بە گەرمی بەخێرهاتنی سكرتێری گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان و سەرۆكی بانكی جیهانی و سەرۆكی بانكی گەشەپێدانی ئیسلامی و شاندی یاوەریان كرد و هاتنی ئەو شاندە بەرزەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ هەرێمی كوردستان بە پڕبایەخ و مایەی ئومێد بۆ گەلی كوردستان وەسف كرد. سەرۆك بارزانی لە وتەیەكدا باسی لە قوربانیدانی گەلی كوردستان كرد لە شەڕی دژی تیرۆریستان و ئەوەیشی خستەڕوو كە سەرباری شەڕێكی قورس، كوردستان ڕووبەڕووی تەحەدیی قەیرانی دارایی بووەتەوە و سەدانهەزار ئاوارەیشی حەواندووەتەوە و وێڕای ئاماژەدان بە هۆكارەكانی قەیرانی دارایی ئەوەیشی باس كرد كە هەتا ئێستا هیچ لایەنێك لەڕووی دارایی هاوكاریی كوردستانی نەكردووە و حكوومەتی عێراقیش كاری بە پابەندبوونەكانی نەكردووە لە یارمەتیدانی هەرێمی كوردستان بۆ حەواندنەوەی ئاوارەكان. لە بەشێكی دیكەی وتەكانیدا سەرۆك بارزانی ڕۆشنایی خستەسەر بەرنامەی چاكسازیی حكوومەتی هەرێم و ڕایگەیاند كە حكوومەتی هەرێم پابەندی هەموو پێوەر و ئەو بنەمایانە دەبێت كە بۆ چاكسازی پێویستن. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی بە شاندی میوان ڕاگەیاند كە پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە هاوكاریكردنی عێراق و هەرێمی كوردستان ڕەچاوی ئەوە بكات كە بەشی زیاتری قورسایی شەڕی تیرۆر و تێچوونی پەنادانی ئاوارەكان بەر هەرێمی كوردستان كەوتووە. داوایشی كرد كە لە سەرخستنی پڕۆسەی چاكسازی و تێپەڕاندنی قەیرانی ئابووری ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان و دامەزراوە جیهانییەكان ڕێنوێنی و ڕاوێژی پێویست پێشكەشی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بكەن.
هەر لەم دیدارەدا سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان خۆشحاڵیی خۆی بۆ ڕەخساندنی دیدارەكە و سەردانی بۆ هەرێمی كوردستان نیشاندا و پیرۆزبایی جەژنی نەورۆزیشی لە سەرۆك بارزانی و گەلی كوردستان كرد و ڕایگەیاند كە لەگەڵ شاندە یاوەرەكەی بۆ نیشاندانی پاڵپشتی و هاوسۆزی بۆ گەلی كوردستان هاتووە و ستاییشی سەركردایەتیكردنی سەرۆك بارزانی و ئازایەتی و قوربانیدانی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد لە شكستدانی تیرۆریستان و جەختی لەوە كردەوە كە پێشمەرگە ناوێكی ناسراوە لە ئاستی جیهانیدا كە لە هێڵی یەكەمی پاراستنی جیهانە لە هەڕەشەی تیرۆر و ئاماژەیشی بەوەدا كە جیهان ئاگاداری ئەو تەحەدیاتانەیە كە ڕووبەڕووی هەرێمی كوردستان بووەتەوە و بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند كە سەركەوتنی ئێوە لەم شەڕەدا و لە بارودۆخێكی سەختی ئابووری جێگەی سەرسامیی هەموو جیهانە. هەروەها سوپاسی گەلی كوردستان و حكوومەتی هەرێمیشی كرد كە شانیان داوەتە بەر حەواندنەوەی سەدانهەزار ئاوارە و لێقەوماو. سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان سەرسامیی خۆی بۆ سەركردایەتییكردنی سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند و ئەوەی دووپاتكردەوە كە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پاڵپشتی هەوڵەكانی سەرۆك بارزانییە بۆ بەدیهاتنی ئاشتی و سەقامگیری.
هەر لەم دیدارەدا سەرۆكی بانكی جیهانی سەرۆك بارزانیی لە هەوڵەكانی بانكی جیهانی ئاگادار كردەوە بۆ یارمەتیدانی هەرێمی كوردستان و ڕەزامەندیی خۆیشی نیشاندا لەسەر بەرنامەی چاكسازیی و جددیبوونی حكوومەتی هەرێم لەمبارەیەوە و، ڕایگەیاند كە حكوومەتی هەرێم شاییستەی ئەوەیە جیهان پشتیوانی بێت. هەروەها لە بەشێكی دیكەی كۆبوونەوەكە سەرۆكی بانكی گەشەپێدانی ئیسلامی لە گوتەیەكدا تەئكیدی لە هاوسۆزیی و پەرۆشیی بانكی گەشەپێدانی ئیسلامی بۆ هەرێمی كوردستان كردەوە و ڕایگەیاند كە بۆ ئەوە هاتووە كە لەگەڵ بانكی جیهانیدا یارمەتیی حكوومەتی هەرێم بدەن لە سەرخستنی چاكسازی و یارمەتیدانی ئاوارەكان و هەروەها هاوكاریكردن بۆ گەڕاندنەوەی ژیان بۆ ناوچە ئازادكراوەكان.
لە كۆتایی دیدارەكەدا سەرۆك بارزانی سكرتێری گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكانی وەك دۆستێكی گەورەی گەلی كوردستان وەسفكرد و سوپاسی هەوڵ و ماندووبوونی تیمەكانی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكانی كرد كە لە كوردستاندا چالاكن.
جێگەی ئاماژەپێكردنە لەم كۆبوونەوەیەدا سەرۆكی حكوومەت و جێگری سەرۆكی حكوومەت و ڕاوێژكاری ئەنجوومەنی ئاساییشی هەرێم و وەزیری ناوخۆ و وەزیری پێشمەرگە بە وەكالەت و سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و وەزیری پلاندانان و بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێم و گوتەبێژی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئامادە بوون.