گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ اقلیم کردستان عراق بعد از همه‌پرسی، دچار تحولات زیادی شده است و گروه‌های مخالف اقلیم توانسته‌اند افکار عمومی را دچار انحراف کنند؛ تا حدی که به تازگی با اینکه قرار است انتخابات مجلس اقلیم برگزار شود، درخواست به تأخیر افتادن آن را مطرح کرده‌اند.

علاوه بر این، تحولات اقلیم کردستان با تشدید تحریم ایران از سوی آمریکا همزمان شده است و به نظر می‌آید حکومت اقلیم در تبیین خط‌ مشی خود نسبت به ایران در برهه کنونی دچار برخی ابهامات شده است؛ چه اینکه هم‌راستا با سیاست سعودی‌ها و خلاف مواضع جمهوری اسلامی ایران، تولید نفت خود را افزایش داده‌اند.

شفاف شدن رویکرد اقلیم کردستان نسبت به این موارد و نیز موضع رسمی آنها درباره همکاری‌های دوجانبه باعث شد تا با ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران گفتگو داشته باشیم که مشروح آن را در زیر مشاهده می‌کنید:

* قرار است تا چندی دیگر انتخابات مجلس در اقلیم کردستان برگزار شود؛ ولی به تازگی موضوع به تعویق انداختن انتخابات به زمانی دیگر مطرح شده است. شما تا چه حد این موضوع را قبول دارید؟

- برگزاری انتخابات مجلس در اقلیم کردستان، حدود هشت ماه عقب افتاده است. به همین خاطر طبق قانون اساسی باید انتخابات در آخرین تاریخی که تعیین شده است، یعنی 30 سپتامبر (هشت مهر) برگزار شود. اهمیت انتخابات در این است که برای جریان‌های سیاسی مشخص می‌شود که کدام جریان و فراکسیون می‌تواند دولت آینده اقلیم را تشکیل دهد. به همین دلیل، انتخابات باید در تاریخ مقرر برگزار شود؛ ولی اکنون برخی جریان‌ها در تلاشند تا انتخابات را به تعویق بیاندازند. من جزو کسانی هستم که به‌شخصه صلاح را در این می‌بینم که انتخابات به تعویق بیفتد؛ زیرا روند انتخابات مجلس عراق با مشکلاتی مواجه شده است. تا این مشکلات مرتفع نشود، فرایندهای قانونی تا تشکیل کابینه دولت و تعیین نخست‌وزیر انجام نخواهد شد. من معتقدم این فرایند طول خواهد کشید؛ زیرا عراقی‌ها به خاطر منافع شخصی و حزبی‌شان از منافع و مطالبات خود کوتاه نمی‌آیند.

اگر این اتفاق هم بیفتد می‌توان گفت بزرگ‌ترین فراکسیون انتخاب شده است؛ ولی این فراکسیون نمی‌تواند اکثریت مجلس را در اختیار داشته باشد که بتواند در مدت مشخصی تشکیل کابینه بدهد. بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات مجلس باید منتظر تشکیل ائتلاف بزرگ‌تری باشیم. رقابتی که میان ائتلاف‌ها وجود دارد به خاطر این است که می‌خواهند قدرت را از نخست‌وزیر کنونی عراق بگیرند؛ درحالی‌که اگر بخواهیم نتیجه انتخابات را در نظر بگیریم ائتلاف مقتدا صدر 54 کرسی را در اختیار دارد، فتح 47 کرسی و دیگر ائتلاف‌ها کرسی‌های کمتری در اختیار دارند. اگر آنها می‌خواهند مقتدا صدر کاندیدای نخست‌وزیری تعیین نکند، باید لیست بزرگ‌تری تشکیل دهند که دست‌کم شامل دو جریان باشد، این دو کدام جریان‌ها هستند؟ برخی‌ می‌گویند ائتلاف دولت قانون و فتح، بعضی می‌گویند ائتلاف دولت قانون و کردها، گروهی‌ هم در مورد ائتلاف فتح و کردها صحبت می‌کنند. هنوز نتیجه به‌طور کامل روشن نیست؛ گرچه خبری وجود دارد که نشان می‌دهد احتمالاً ائتلاف دولت قانون، ائتلاف فتح و کردها (که شامل اتحادیه میهنی و پارتی می‌شود) بتوانند بزرگ‌ترین فراکسیون را تشکیل دهند. البته این در حد حرف است و توافق قطعی به دست نیامده و همه منتظر نتیجه واقعی انتخابات هستند.

اوضاع کردها به گونه‌ای است که اگر با هر جریانی ائتلاف کنند بر سه اصل مشارکت، توافق و توازن خواهد بود که کردها بتوانند به شکلی فعال در دولت مشارکت داشته و با توافق در مجلس به نتیجه برسند؛ نه با اکثریت و اقلیت. مثالی بزنم و آن این‌که رئیس حکومت شیعه است، رئیس مجلس اهل سنت و عرب است، پس نقش کردها این وسط چه می‌شود؟ آنها باید منصب رئیس‌جمهوری را در اختیار داشته باشند. سه جایگاه ریاست در عراق وجود دارد و ما می‌گوییم یکی از این سه جریان باید دست کُردها باشند. همچنان‌‌ که تاکنون رئیس‌جمهوری کُرد بوده است. همچنین، می‌گوییم 20 وزیر در کابینه حضور دارند که باید تعدادی از آنها یا تعدادی از معاونان وزیران کُرد باشند. ما باید به طور فعالانه مشارکت داشته باشیم، نه این‌که شراکت‌مان بی‌اثر باشد و تنها نقش سهامدار را ایفا کنیم.

به خاطر همین مشکلات است که موضوع انتخابات اقلیم کردستان در فرایند سخت مذاکرات شکل می‌گیرد. از سویی گروه‌های سیاسی باید مشغول رایزنی‌های سیاسی باشند و از سوی دیگر برخی‌ باید با بغداد وارد مذاکره شوند و در این میان ما کردها نیز مشکلاتی داریم؛ ازجمله این‌که میان اتحادیه میهنی و پارتی و گروه‌های دیگر اختلافاتی وجود دارد. گاهی پارتی می‌گوید من خواهان سهم بیشتری هستم و می‌خواهند از جنگ قدرت، سهم خود را در رئیس‌جمهور شدن بردارند. در مقابل، اتحادیه میهنی مخالفت می‌کند. ما توافقی در اقلیم کردستان داریم و آن این است که تا زمانی که رئیس یا نخست‌وزیر اقلیم کردستان از پارتی‌ها باشد، رئیس‌جمهور باید از اتحادیه میهنی انتخاب شود. اینجاست که اپوزسیون در اقلیم کردستان ادعای خود را مطرح می‌کنند و آن این است که انتظار دارند بخشی از آرای انتخابات سهم آنها باشد. در کل من معتقدم که انتخابات اقلیم کردستان باید عقب بیفتد. اینجا زمان عقب افتادن انتخابات دو دسته می‌شود؛ نخست عده‌ای که می‌گویند باید مشخص باشد دوم، اینکه می‌گویند باید نامحدود باشد.

به نظر من باید زمان برگزاری انتخابات مشخص باشد و بگوییم به‌ عنوان نمونه بعد از سه ماه دیگر یا پنج، شش ماه بعد از تشکیل دولت عراق، انتخابات را برگزار می‌کنیم. گرچه من معتقدم زمان تشکیل کابینه بیشتر از پنج، شش ماه طول می‌کشد.

*به تعویق افتادن انتخابات اپوزیسیون در اقلیم، اوضاع سیاسی را سخت‌تر نخواهد کرد؟

- نه. در منطقه رقابتی میان همه جریان‌ها وجود دارد. آنچه به ظاهر مشخص است برگزاری انتخابات است؛ ولی اگر دقت کنید و تحلیلی بر محتوای سخنرانی‌ها داشته باشید متوجه خواهید شد که همه آنها تبلیغاتی است؛ زیرا همه از نتیجه انتخابات نگرانند و بیم آن دارند که جعل رأی رخ دهد؛ یا برخی جریان‌ها از رقیبان خود کرسی‌های کمتری به دست بیاورند.

* آیا اپوزیسیون‌ها در انتخابات اقلیم رأی می‌آورند؟

- من به شخصه معتقدم اعتراضات زیاد است. کلاً این اعتراضات علیه احزاب حاکم از جمله حزب اتحاد دموکراتیک به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی است. اگر به گذشته نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که جنبش تغییر از اتحادیه رأی بیشتری کسب کرد؛ ولی هیچ‌کاری نتوانست انجام دهد. همچنین در انتخابات عراق نیز مشابه این وضعیت را مشاهده می‌کنیم که باز گروه‌های سیاسی رأی آوردند؛ ولی به شیوه‌ای مدعی شدند که آرا جعل شده و پس از شمارش دستی معلوم شد تغییر آن‌چنانی در آرا به وجود نیامده است که بتواند روی تعداد کرسی‌ها تأثیر بگذارد.

اپوزیسیون قرار است جلسه‌ای بگذارند تا موضع واحدی اتخاذ کنند؛ ولی معتقدم آنها نتیجه بازشماری آرا را نخواهند پذیرفت؛ اما اگر بپذیرفتند مرحله بعدی چیست؟ به احتمال 99 درصد، تلاش می‌کنند تا به یک لیست یا ائتلاف واحد دست یابند. البته درست است که به این ایده نمی‌رسند؛ ولی آن را رد نمی‌کنند. احتمال این است که آن را رد می‌کنند و در تشکیلات فراکسیونی مشارکت نمی‌کنند؛ که باز هم بازتاب‌های آن در انتخابات کردستان مشخص می‌شود که آیا شرکت خواهند کرد یا خیر.

* موضع اقلیم کردستان درباره تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران چیست؟

- ما سیاست تحریم آمریکا علیه ایران را محکوم می‌کنیم. من معتقدم رئیس‌جمهور آمریکا یک بازرگان دیوانه‌ است یعنی دید اقتصادی دارد. زمانی که برجام امضا نشده بود، تمام دنیا ایران را تحریم کرده بود؛ ولی اقلیم کردستان در همان دوره تحریم نیز در چارچوب سیاست‌های خود، به عنوان دوست جمهوری اسلامی در کنار این کشور باقی ماند. اکنون معتقدم اقلیم کردستان در درجه نخست، نباید دنبال طرفداری از منافع هیچ شخص و کشوری باشد و در درجه بعد، اینکه در چارچوب جغرافیای سیاسی، نظامی و امنیتی خود، حساب ویژه‌ای روی کشورهای همسایه باز کند؛ زیرا تاریخ ثابت کرده است کشورهایی همچون آمریکا، انگلیس و فرانسه تنها برای منافع خود وارد منطقه شده‌اند و در نهایت منطقه را ترک کردند. کردها بارها از این موضوع آسیب دیده‌اند. به همین دلیل من ترجیح می‌دهم روابط کردها همواره با کشورهای همسایه همچون ایران و ترکیه برقرار باشد؛ زیرا ما در منطقه جغرافیای خاصی داریم و باید دوستی و هم‌پیمانی خود را با جمهوری اسلامی ایران حفظ کنیم.

* اقلیم کردستان به‌ تازگی در راستای سیاست عربستان، تصمیم گرفته است تولید نفت خود را افزایش دهد و این در حالی است که این موضوع خلاف سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران برای کاهش تولید نفت است. آیا این موضوع به روابط ایران و اقلیم در حوزه نفت و گاز آسیب نمی‌زند؟

-اقلیم کردستان به خاطر وضعیت گذشته و امروز خود، دنبال افزایش تولید و بهره‌برداری از ذخایر نفتی است و در عین حال می‌خواهد روابط خود را با هر کشوری که خواهان رابطه باشد توسعه دهد. همه اینها بستگی به سیاست کشورهایی دارد که خواهان برقراری رابطه با اقلیم کردستان هستند. به‌ عنوان نمونه، ایران بعد از همه‌پرسی در اقلیم، یک کنفرانس بین‌المللی در حوزه اقتصادی برگزار کرد و اقلیم کردستان تاکنون به تعهدات خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران پایبند بوده است؛ اما اینک ما می‌گوییم همه روابط‌مان در چارچوب قانون اساسی عراق خواهد بود.

در دیداری که پیشتر میان اسحاق جهانگیری، معاون رئیس‌جمهور و نیچروان بارزانی نخست‌وزیر اقلیم کردستان برگزار شد؛ جهانگیری اعلام آمادگی کرد که در چارچوب قانون اساسی عراق در خط مقدم همکاری با اقلیم کردستان باشد. وقتی ایران این‌گونه موضع‌گیری می‌کند، متقابلاً ما هم بر حفظ چارچوب قانون اساسی عراق تأکید داریم؛ ولی من معتقدم کردها باید ماهیت و ویژگی خود را در منطقه مدنظر داشته باشند؛ زیرا به‌ عنوان نمونه اگر در حوزه صادرات نفت ما با مشکل مواجه شویم، نمی‌توانیم مقابل آمریکا بایستیم.

من در مصاحبه‌ای گفته بودم نمی‌توان به وضعیت کنونی عراق اعتماد کرد؛ زیرا در حال حاضر به‌‌‌وسیله دولت موقت اداره می‌شود و این دولت موقت حق تصمیم‌گیری ندارد و تنها می‌تواند تصمیمات اتخاذشده در دولت‌های گذشته را اجرا کند. همانگونه که دیدیم حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق در آخرین اظهارنظر خود به نوعی متعهد نبودنش را نسبت به ایران نشان داد و گفت باید پایبند تصمیمات آمریکا باشیم. او می‌توانست خود را از این وضعیت نجات دهد و کافی بود که می‌گفت ما تحریم را محکوم می‌کنیم و خواستار ادامه مذاکرات و راه‌حل سیاسی میان دو طرف هستیم تا ان‌شاالله بعد از تشکیل حکومت آینده عراق، تصمیم دولت قانونی و رسمی عراق اعلام شود.

* واقعاً موضع‌گیری العبادی نسبت به تحریم آمریکا علیه ایران قابل تأمل بود؟

- من معتقدم آمریکا و عربستان در نوع موضع‌گیری العبادی نسبت به تحریم آمریکا علیه ایران نقش دارند. العبادی می‌خواهد بگوید بگذارید من بار دیگر نخست‌وزیر شوم و متأسفانه او باید تصمیم قاطعانه‌ای در قبال موضع‌گیری آمریکا اتخاذ می‌کرد. موضوع بعد اینکه، از مردم عراق چه شیعه، چه کُرد و چه اهل سنت می‌خواهم تاریخ روابط میان ایران و عراق و کمک‌هایی را که ایران به عراقی‌ها علیه رژیم بعث کرد فراموش نکنند. علاوه بر این از لحاظ ایمانی آنها نباید طرفدار کسانی باشند که از خاک، اقتصاد و سرمایه عراق علیه کشور دیگر استفاده می‌کنند.

در پایان تأکید می‌کنم نباید حکومت عراق، وارد جنگی علیه کشورهای همسایه به‌ ویژه ایران شود. وقتی حکومت صدام فرو‌پاشید، یکی از نیروهای قدرتمندی که وارد عمل شد و اوضاع را به ثبات رساند، ایران بود. ایران بود که اجازه داد گروه‌های شیعه عراقی آزادانه به آمریکا بروند. ایران بود که به مردم عراق برای فروپاشی صدام کمک کرد. من بارها گفته‌ام اگر ایران نبود داعش، بغداد و اقلیم کردستان را تصرف می‌کرد. امروز پاداش این همکاری آن نیست که برای ایران دشمن‌تراشی کنیم.

* موضع شما در مورد تلاش‌ غرب برای فروپاشی نظام ایران چیست؟

- آنها در حال حاضر نمی‌توانند در محافل عمومی و حتی خصوصی خود موضوع فروپاشی ایران را مطرح کنند؛ زیرا نظام جمهوری اسلامی ایران رابطه قوی با بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله روسیه، چین، ژاپن و ... دارد. ضمن اینکه آنها معتقدند در داخل ایران بازویی که بتوانند به آنها در براندازی نظام کمک کند وجود ندارد.

من در مصاحبه‌ای درباره کنفرانس پاریس که منافقین برگزار کرده بودند، گفتم که ما از این بازی‌ها خیلی دیده‌ایم. ما زمانی قدرتمان از اپوزیسیون ایرانی خیلی بیشتر بود؛ ولی نتوانستیم کاری بکنیم و این در حالی است که ما نیروی زیادی داشتیم. این‌گونه سناریوها زیاد مطرح می‌شود ولی گذراست.

* ایران از ناحیه مرزی با اقلیم کردستان از سوی گروهک‌های ضدنظام با خطراتی مواجه است و همیشه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با آنها مقابله کرده است. آیا اقلیم کردستان قصدی برای جلوگیری از تحرکات این گروهک‌ها علیه ایران ندارد؟

-در کل باید بگویم ما با هرگونه تحرکی که موجب ناامنی در مرزهای ایران و اقلیم کردستان عراق شود مخالف هستیم و آن‌ را محکوم می‌کنیم. حکومت اقلیم کردستان بارها بر حفظ امنیت در مرزها تاکید کرده‌ است و جمهوری اسلامی ایران حق دارد از خودش دفاع کند. اگر این کار را نکنیم ناامنی همچنان ادامه خواهد یافت. از‌این‌رو حکومت اقلیم کردستان با کنسولگری‌های اربیل و سلیمانیه هماهنگ است و همواره موضع‌گیری قطعی درباره آن گروهک‌ها داشته است.

ناظم دباغ در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این که در حال حاضر در عراق، دولت موقت مستقر است و حیدر العبادی ریاست آن را بر عهده دارد ، ادامه داد: در همین چارچوب باید حیدرالعبادی منتظر می‌ماند تا دولت  جدید عراق تشکیل شود و سپس آن دولت در مورد این موضوع تصمیم‌گیری می‌کرد .

وی با بیان این که مردم عراق و تشکیلات سیاسی این کشور ، طرفدار هیچ کس و کشوری که علیه ایران باشد، نیستند، خاطرنشان کرد:  دولت اقلیم کردستان عراق نیز با توجه به تاریخ دیرینه روابطش با ایران  و همچنین جغرافیای مشترک بر حفظ این روابط قدیمی با ایران تاکید دارد و از دیگر سو ، ما کمک‌های جمهوری اسلامی ایران به مردم عراق و همچنین کردستان را در مقاطع حساس فراموش نمی‌کنیم.

وی همچنین با اشاره به اینکه در حال حاضر حجم روابط ایران و منطقه اقلیم کردستان بالغ بر سه الی سه و نیم میلیارد دلار در سال است تصریح کرد: منطقه اقلیم کردستان در ارتباط با بحث تحریم‌های آمریکا در ارتباط با ایران در چارچوب تصمیم دولت مرکزی عراق که قرار است هفته‌های آینده تشکیل شود، عمل خواهد کرد.