درگفتگو با نماینده اقلیم کردستان در ایران مطرح شد،

افزایش اعتراضات مردمی به سبب کشمکش های سیاسی میان اربیل و دولت بغداد 

اهالی کردستان عراق به ویژه از وضعیت بد اقتصادی به سطوح آمده و طی روزهای اخیر تظاهرات گسترده­ای در شهرهای مختلف اربیل و سلیمانیه رخ داده است که به کشته و مجروح شدن چندین نفر منجر شد. بعد از همه‌پرسی استقلال کردستان عراق که به ابتکار مسعود بارزانی – رهبر حزب دموکرات – و برغم مخالفت‌‌های بین‌المللی برگزار شد، اوضاعع اقتصادی کردستان عراق رو به وخامت گذاشت. 

کمتر از سه هفته بعد از همه‌پرسی، نیروهای دولتی بغداد به سرعت حمله به اراضی مورد اختلاف میان دولت منطقه‌ای و دولت مرکزی را تصرف کردند و بدین ترتیب مناطق نفت‌خیز کرکوک  کاملاً از دست کردها خارج شد و در اختیار دولت مرکزی درآمد. محرومیت از درآمد نفت، همه رویاهای استقلال کردستان عراق را یکباره نابود کرد. با این حال حتی قبل از همه‌پرسی نیز، فشار اقتصادی به علت ارزان شدن نفت در منطقه شدت گرفته بود.

در حال حاضرکردها معتقدند دولت فدرال عراق تعامل مغرورانه­ای با اقلیم کردستان دارد و از طریق  فشار بر مردم کردستان درصدد حل اختلافات به نفع خود می­باشد. از سوی دیگر دولت مرکزی نیز معتقد است اقلیم می­بایست براساس قانون اساسی نتایج همه پرسی چند ماه پیش را باطل اعلام کند و پس از آن به مذاکره بپردازند.

برهمین اساس دولت بغداد سیاست­های تنبیهی برای اقلیم درنظر گرفت که از جمله آن می­توان به قطع حقوق کارمندان اقلیم، واگذاری مرزها به دولت عراق و منع پروازهای بین المللی از فردوگاه اربیل اشاره داشت. این مسئله باعث تظاهرات و اعتراضات مردمی در اقلیم شده و تظاهرکنندگان به سیاست­های حزب حاکم کردستان معترض شده­اند. 

به دنبال گسترش اعتراضات و ناآرامی­های به وجود آمده با آقای ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان در ایران گفتگو کردیم تا اطلاع بیشتری به دست آوریم.

آقای دباغ شرایط فعلی کردستان را بحرانی توصیف کرد گفت: درشرایط کنونی اقلیم کردستان گرفتار یک بحران شدیدی شده است که بخشی از آن به قبل از رفراندوم و بخشی از آن به حوادث بعد از رفراندوم مربوط می­شود. مردم از بابت عدم دریافت حقوق، کمبود خدمات بهداشتی و رفاهی، آب، برق و گاز معترضند و با انجام تظاهرات به دنبال انتقال پیام نارضایتی به حکومت اقلیم کردستان هستند. 

متاسفانه عملکرد و موضع حکومت مرکزی عراق در برابر درخواست اقلیم پیرامون عمل به قانون اساسی مثبت نبوده و تصمیم مناسبی نگرفته­اند. دولت عراق می­توانست حقوق کارمندان اقلیم را پرداخت کند و با تامین امکانات خدماتی و رفاهی مانع از این اعتراضات گردد.

این فشارها از سوی حکومت مرکزی و عدم توافق­، بحران را تشدید کرده و مردم از این بابت بسیار نگران هستند. البته اخیراً رئیس جمهور عراق و برخی کشورهای غربی وارد میدان شدند تا حکومت مرکزی و اقلیم را پای میزمذاکره بنشانند تا طبق قانون اساسی عراق به توافق برسند.

نماینده اقلیم کردستان در مورد طولانی شدن اختلافات با دولت مرکز عراق گفت: به نظرم این اختلافات خیلی زودتر می­توانست حل شود اما در عراق همواره در گذشته و اکنون نیز هیئت حاکم دیگر اقلیت­ها را نادیده می گیرند، اپوزیسیون را قبول ندارد، کردها را نمی­پذیرند. باید به این نکته اشاره داشت که امروز اختلاف و مشکلات دولت عراق فقط با کردها نیست. حتی شیعیان با شیعیان، شیعیان با اهل سنت، اهل سنت با یکدیگر و کلاً قشرهای مختلف با حکومت عراق درگیرند. ولی مادام که حکومت عراق یک مدیریت دولتی و یکطرفه را در دستور کار دارد و از سوی دیگر کشورهای دیگر نیز آن را حمایت کنند، مسلماً قدرت بهمین سبک باقی خواهد ماند و اختلافات برطرف نخواهد شد.

در کل عملکرد حکومت عراق باید قانونی و دستوری باشد و پایبند به قانون اساسی عراق برای ایجاد حل مشکلات کلی در عراق و بویژه بین اقلیم کردستان و دولت عراق باشد. لازم بذکر است که دولت اقلیم کردستان آمادگی خود را اعلام کرده است که پایبند به قانون اساسی عراق است و درباره تصمیم دادگاه فدرال عراق احترام قائل است.

انوار- نماینده منطقه کردستان عراق در تهران با اشاره به این که رایزنی برای باز شدن مرزهای مشترک ایران و اقلیم کردستان ادامه دارد ،گفت : باز شدن وآغاز فعالیت در مرزها منوط به توافق حکومت عراق و اقلیم کردستان است . در همین حال روزگذشته سرکنسولگری ایران در اربیل در اطلاعیه ای اعلام کرد که مرز باشماق در مریوان برای تردد و تجارت باز است و اتباع عراق با روادید از مرز خسروی امکان تردد دارند. در عین حال ناظم دباغ نماینده منطقه کردستان عراق در تهران درگفت وگو با خراسان با اشاره به رایزنی های منطقه کردستان با جمهوری اسلامی ایران ، گفت : در این مرحله جمهوری اسلامی ایران با باز شدن مرزها موافقت کرده است .وی افزود: اما باز شدن مرزها و آغاز فعالیت در آن ها منوط به توافق حکومت عراق و اقلیم کردستان است . ناظم دباغ افزود: هم اکنون فقط مرز باشماق در مریوان باز است .وی در پاسخ به این سوال که آیا زمانی را می توان برای باز شدن مرزهای مشترک ایران با منطقه کردستان عراق پیش بینی کرد؟ گفت: خیر ، نمی توان زمان دقیقی را پیش بینی کرد اگرچه رایزنی ها درحال انجام است . نماینده منطقه کردستان در ایران همچنین درباره اعتراضات اخیر مردمی در این منطقه گفت: تاحدی حکومت آرامش را در اقلیم به وجود آورده است اما حکومت اقلیم و تشکیلات سیاسی که پیگیر این اعتراضات است باید ازهرگونه خشونت پرهیز کند.وی درباره اطلاعیه کنسولگری ایران درمنطقه کردستان گفت که از اتباع ایرانی خواسته که از محل اعتراض ها دوری کنند چراکه کسانی درصدد خراب کردن روابط بین ایران و اقلیم هستند .

«نیچروان بارزانی» نخست‌وزیر منطقه کردستان درنامه‌ای به «حیدر العبادی» نخست‌وزیر عراق، رسماً خواستار آغاز مذاکرات برای حل مشکلات میان بغداد و اربیل شد. اکنون که 120روز از رفراندوم غیر قانونی اقلیم کردستان می‌گذرد اخباری مبنی بر حوادث جدید و اعتراضات مردمی نسبت به سیاست‌های دولتمردان اقلیم منتشر شده است.

نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران گفت:«به نظرم تظاهرات مردم ادامه خواهد یافت و کردها خواهان زندگی بهتر هستند. در وضعیت کنونی برای حکومت اقلیم کردستان بحران اقتصادی و سیاسی به‌وجود آمده است و بعد از نتیجه رفراندوم، مردم واقعا کمبودهایی را در حقوق و زندگی خود احساس می‌کنند.»

ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان در ایران  - برگزاری رفراندوم استقلال در اقلیم کردستان، با آنکه حق مشروع مردم کردستان بود، اما با واکنشهای منفی روبرو شد و دوست و دشمن موضعی واحد علیه آن گرفتند و با حمایت از دولت مرکزی عراق خواستار ابطال این همه‌پرسی شدند و در گام بعدی و با اطلاع کشورهای دوست و همپیمان، ارتش عراق و حشدشعبی به مناطق مورد مناقشه حمله کردند و در زمان کوتاهی نیروهای پیشمرگه را از خانقین و کرکوک گرفته تا سنجار و تلعفر به عقب راندند. در نتیجه، رییس اقلیم کوردستان از سمت خود استعفا دادند و تمام اختیارات و مسئولیت‌های خود را به نخست‌وزیر و بخشی را نیز به پارلمان کردستان تفویض کردند.

در نتیجه نخست‌وزیر حکومت اقلیم آقای نچیروان بارزانی و معاون ایشان آقای قباد طالبانی مسئولیت کامل انجام گفتگو با حکومت مرکزی بغداد را با حمایت بین‌المللی برعهده گرفتند.

در گفته‌های نخست‌وزیر و اکثریت مسئولین سیاسی اقلیم، این اطمینان داده شده که رفراندوم به گذشته پیوسته و دادگاه فدرال آخرین تصمیم خود را مبنی بر ابطال آن اعلام کرده و البته ابطال آن در کردستان، در حوزه اختیارات پارلمان و مردم کردستان است، و البته حکومت اقلیم اعلام کرده که به تصمیم دادگاه فدرال احترام خواهد گذاشت و اعلام آمادگی کرده‌اند که که تمام مشکلات و مسائل فیمابین را از راه گفتگو و مذاکره و براساس قانون اساسی عراق حل کنند، این بدان معناست که کردها ضمن توافق با بغداد، به حفظ تمامیت ارضی عراق پایبند خواهد بود و آماده و مصر به گفتگو، مذاکره و توافق هستند. اما آنچه تاکنون دیده شده اینست که میان حکومت اقلیم و بغداد مساله عدم فهم مشترک به جای خود باقیست، حکومت مرکزی زمان شروع مذاکرات را اعلام نکرده، و معتقدم که این توافق به بعد از انتخابات موکول خواهد شد و تلاش می‌شود که حل مسائل به بعد از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق کشیده شود. 

متاسفانه این سیاست و برنامه، چه از طرف کردها باشد یا اعراب، به زیان مردم کردستان تمام خواهد شد، مردم اقلیم در نتیجه تحریم و قطعی حقوق و کاهش درآمد، دچار مشکلات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی عمیقی شده‌اند و به تعویق افتادن حل مسائل، این مشکلات و بحرانها را عمیق‌تر می‌کند.

در این مقطع، گروه‌های سیاسی اقلیم با دست‌کشیدن از خواسته‌های حزبی و شخصی، می‌توانند اتحاد خود را حفظ کنند و در راه تامین منافع و حقوق مردم در چارچوب قانون اساسی عراق و احترام به حقوق بشر گام بردارند.

بر این باورم که اصرار نخست‌وزیر عراق بر عدم پاسخ‌گویی و استقبال نکردن از خواسته‌هایی که از طرف گروه‌‌های مختلف و کشورهای خارجی و به ویژه حکومت اقلیم کردستان مطرح می‌شود، شبیه جریانی در درون کردستان عمل می‌کند که تلاش‌های بین‌المللی را وقعی ننهاد و به آنها بی‌توجهی کرد.

بنابراین بهترین و ممکن‌ترین راه، گفتگو و مذاکره و پایبندی به قانون اساسی عراق است. 

 نماینده دولت اقلیم کردستان عراق در تهران، اظهار کرد: گفت‌وگوهایی بین ایران و منطقه اقلیم کردستان برای باز شدن مرزهای پرویزخان و تمرچین صورت گرفته ولی نتیجه این گفت‌وگوها معطوف به حصول رایزنی‌ها بین اربیل و بغداد است.

 ناظم دباغ در گفت‌وگو با ایسنا در مورد آخرین تحولات صورت گرفته پیرامون روابط دولت اربیل و بغداد، اظهار کرد: ما در اربیل بر موضوع گفت‌وگو با دولت بغداد تاکید داریم و معتقدیم که باید طبق قانون اساسی عراق این رایزنی‌ها انجام شود.

«ناظم دباغ»، نماینده‌ی اقلیم کردستان در ایران، ضمن ارزیابی روند مذاکرات میان اربیل و بغداد، درباره‌ی تعیین استاندار کرکوک و مسائل جاری مرتبط با مناطق مورد مناقشه و دیگر مسایل موجود در این استان، گفت: توافقاتی بین حکومت اقلیم کردستان و  بغداد وجود دارد که باید آن توافقات اجرایی شود. به ویژه راجع به مناطق مورد منازعه که باید تحت اداره‌ی مشترک باشد و طبق این توافقا، استاندار کرکوک، باید کرد باشد. اما متاسفانه تا حالا اقدامات لازم انجام نشده است. مساله، حزب اتحادیه میهنی و غیر اتحادیه نیست، مساله اجرای توافقات است، به همین دلیل مردم کرکوک در نظر دارند که از راه‌های مسالمت آمیز و برپایی راهپیمایی و مذاکره نسبت به اجرای توافقات صورت گرفته در این مناطق اصرار ورزند.

وی درباره‌ی روند مذاکرات اربیل و بغداد گفت: تا این لحظه حکومت اقلیم کردستان تاکید دارد که اولا به تصمیم دادگاه فدرال عراق احترام گذاشته شود و دوما آماده مذاکره براساس قانون اساسی عراق هستیم. ولی تا این لحظه پاسخ درخوری از طرف حکومت مرکزی عراق برای شروع مذاکرات داده نشده است.

دباغ همچنین درباره‌ی احتمال «سفر نچیروان» بارزانی به ترکیه، گفت: من اطلاع چندانی از این سفر ندارم ولی درکل، کردها و مخصوصا حکومت اقلیم کردستان دنبال این هستند که ارتباطات با کشورهای همسایه تقویت گردد و ایران هم یکی از این کشورها است.

«ناظم دباغ»، نماینده‌ی اقلیم کردستان در ایران، درباره‌ی نامه‌ی محرمانه‌ای که گفته می‌شود توسط «مسعود بارزانی» برای سردار سلیمانی فرستاده شده است گفت: من هیچ خبری ندارم که آقای بارزانی نامه برای ایران فرستاده است یا خیر. ولی او به دنبال اصلاح روابط با همسایگان است.

ناظم دباغ در پاسخ به اینکه ماجرای نامه‌ی محرمانه‌ی مسعود بارزانی به سردار سلیمانی را تایید می‌کند یا خیر، به خبرنگار انصاف نیوز گفت: من خبرش را ندارم. نه تایید می‌کنم و نه تکذیب. این یک پاسخ دیپلماتیک نیست، واقعا اصلا خبرش را ندارم که بخواهم تایید کنم یا ردش کنم؛ اما آقای بارزانی در تلاش است تا روابط خودمان را با همسایگان به حالت اول بازگرداند و یا روابط را اصلاح کند. چیزی که من از آقای نیچروان بارزانی و دیگران شنیدم همین است. چون‌که ایشان نمی‌تواند بدون روابط با ایران و ترکیه و کشورهای دیگر همسایه، در کل، سر کند. به همین خاطر سعی‌شان این است که این روابط را برگردانند و مساله‌ی دیگر اینکه احتمالا روابطی که با جمهوری اسلامی ایرانی هست از طریق نمایندگان ویژه‌ی خودشان در شهر اربیل و سلیمانیه است، از طریق کنسولگری و نه از طریق ما. این روابط حزبی می‌شود و نه روابط حکومتی.

دباغ درباره‌ی انحلال دفتر سیاسی حزب اتحادیه‌ی میهنی نیز گفت:  حزب اتحادیه‌ی میهنی کردستان، حزبی بزرگ و اثرگذار در صحنه بوده است و خواهد بود. ولی بعد از مسایل و مشکلات داخلی که به‌وجود آمد، کلا  آخرین جلسه‌ی شورای رهبری تصمیمش این بود که دفتر سیاسی را منحل کنند و یک دفتر سیاسی حزب با مدیریت جدید انتخاب کنند. حالا جلسه‌ی آینده همین کار را می‌کنند.

او همچنین درباره‌ی آخرین اخبار زلزله در عراق گفت: خرابی‌هایی به‌وجود آمده است، اما آخرین خبرها همان ۷ کشته و بالای ۷۰۰ هزار نفر زخمی است که اعلام شده است و این آمار تغییری نکرده است.