نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران با اشاره به تشکیل کمیسیونی با هدف تعیین هیات های مذاکره کننده در رابطه با همه پرسی اقلیم کردستان گفت: هنوز اعضای آن مشخص نشده اند و کمیسیون قرار است در این خصوص تصمیم نهایی را گرفته و اعضای این هیات را تائید و انتخاب کند.

ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران درباره مجموعه سفرهای مقامات اقلیم کردستان عراق و دولت مرکزی این کشور به تهران به خبرنگار سیاسی پانا گفت: در ابتدا باید بگویم سفر جلال طالبانی ربطی به مساله همه پرسی برای استقلال اقلیم کردستان ندارد؛ این سفر کوتاه و چندروزه بود.

وی در ادامه عنوان کرد: مسعود بارزانی به عنوان رئیس اقلیم کردستان عراق و به پشتیبانی خوب گروه های سیاسی اقلیم، اطلاعیه ای صادر کرد مبنی بر آنکه در تاریخ تعیین شده قصد برگزاری یک همه پرسی را دارند.

نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران خاطرنشان کرد: هدف ما این بود که پس از انتشار این اطلاعیه، هیاتی از جانب اقلیم کردستان تشکیل شود و با دولت ها و کشورهای همسایه در این باره رایزنی کند.

دباغ در ادامه با اشاره به بیانیه وزات امور خارجه ایران درباره اعلام همه پرسی اقلیم کردستان تصریح کرد: برخی کشورهای همسایه پس از انتشار اطلاعیه اقلیم بیانیه دادند؛ سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در موضع گیری خود اعلام کرد که ایران موافق حفظ وحدت عراق یکپارچه است اما در بیاینه قاسمی مطلب دیگری علاوه بر بیانیه سایر کشور ها وجود داشت. در بیانیه وزارت امور خارجه، ایران آمادگی خود را برای همکاری جهت حل مشکلات دولت مرکزی و کردستان در چارچوب قانون اساسی عراق اعلام کرده است.

نماینده اقلیم کردستان عراق اظهار کرد: اکنون منتظریم تا در شرایط مناسب و در صورتی که لازم باشد، هیاتی از جانب اقلیم کردستان عراق برای مذاکره و رایزنی در این خصوص تشکیل شود.

وی در پاسخ به این سوال که اعضای این هیات چه کسانی هستند و از سوی اقلیم کردستان چه افرادی قرار است در مذاکرات حاضر باشند، گفت: هنوز اعضای آن مشخص نشده اند و کمیسیون قرار است در این خصوص تصمیم نهایی را گرفته و اعضای این هیات را تائید و انتخاب کند.

«ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان در گفت‌وگو با روزنامه همبستگی درباره فشار آمریکا بر اقلیم کردستان ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت در این خصوص اطلاع دقیقی ندارد.

سرویس بین‌الملل: سپتامبری (اواخر شهریور واوایل مهر) که در پیش است ماه برگزاری انتخابات‌هایی مهم در مناطق کردنشین عراق و سوریه خواهد بود. 7 ژوئن (17 خرداد ماه) بود که در جریان نشستی در شهر اربیل به ریاست «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان، تاریخ برگزاری همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق تعیین و اعلام شد. همانطور که پیش‌بینی می‌شد ایران و ترکیه واکنش منفی نسبت به این همه‌پرسی برنامه‌ریزی شده نشان دادند. در کنار کشورهایی که با تأکید بر ضرروت حفظ یکپارچگی عراق، با برگزاری همه‌پرسی به طور کلی مخالفت کردند اما برخی دولت‌ها با خود فرایند همه‌پرسی مخالفتی ندارند اما معتقدند که در حال حاضر زمان مناسبی برای برگزاری این همه‌پرسی نیست. روزنامه «العرب» روز گذشته به نقل از منابع عراقی آگاه گفت که آمریکا در حال اعمال فشار بر «مسعود بارزانی» است برای اینکه زمان برگزاری این همه‌پرسی را به تأخیر بیندازد. در این گزارش به نقل از یک منبع نزدیک به حلقه پیرامون «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق، آمده است که عبادی از واشنگتن اطمینان دریافت کرده است برای اینکه به رئیس اقلیم کردستان درباره عدم برگزاری همه پرسی در ماه سپتامبر فشار وارد کند. توجیه بغداد و آمریکا این است که الان که کشور درگیر جنگ علیه «داعش» است، فرصت مناسبی برای برگزاری همه‌پرسی نیست چرا که تمرکز کشور را از نبرد علیه «داعش» به جدال بر سر گسترش نفوذ خود تغییر‌می‌دهد.

اما به نظر می‌رسد این مسئله که الان زمان مناسبی برای برگزاری همه‌پرسی نیست چندان به مذاق نیروهای کُرد خوش نمی‌آید. برای مثال «مسرور بارزانی» مشاور شورای امنیت اقلیم کردستان، هنگام شرکت در کنفرانس «کردستان همپیان استراتژیک آمریکا» در واشنگتن، ادعا کرد که اکنون زمینه‌ تصمیم‌گیری مردم کردستان برای اعلام استقلال از هر زمان دیگری مناسبت‌تر است. او در بخشی از صحبت‌های خود به نگرانی‌ها درباره مساعد نبودن زمان برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان اشاره کرد و افزود که کسانی که می‌گویند اکنون وقت آن نیست، به ما بگویند که چه زمانی برای برگزاری آن مناسبتر است. هرچند «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان در ایران، در گفت‌وگو با «همبستگی» درباره فشار آمریکا بر اقلیم کردستان ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت در این خصوص اطلاع دقیقی ندارد اما مخالفت واشنگتن با «زمان» برگزاری (نه اصل اجرای همه‌پرسی) امری نیست که بر کسی پوشیده باشد. مسئله اینجاست که آیا فشارهای آمریکا بر رهبران اقلیم کردستان می‌تواند بر تغییر نظر اربیل تأثیر بگذارد یا خیر.

انتخابات‌های محلی و سراسری کردهای سوریه

کردهای سوریه که بخش‌های گسترده‌ای از شمال سوریه را تحت کنترل دارند روز شنبه تاریخ برگزاری اولین انتخابات‌های «نظام فدرال در شمال سوریه» در سطوح مختلف ادارات محلی و منطقه‌ای اعلام کردند. یک مقام کُرد در شمال سوریه در رابطه با تاریخ انتخابات گفت بر اساس تصمیم‌گیری اخیر انتخابات شوراهای محلی اواخر تابستان، مجامع منطقه‌ای در ماه نوامبر و انتخابات هیأت اداره کل منطقه خودمختار کردها در ژانویه سال آتی برگزار خواهد شد. این تاریخ‌ها و دستورات برای برگزاری این انتخابات با موافقت شورایی صورت گرفته که در دسامبر سال گذشته با هدف تشکیل نهادهای حاکمیتی مناطق کردنشین و هموار ساختن راه برای برگزاری انتخابات تشکیل شد.

خودمختاری کردها که از سال 2013 و با خروج ارتش سوریه از مناطق کردنشین در شمال این کشور اعلام شد، هشداری برای ترکیه بوده است چراکه آنکارا یگان‌های مدافع خلق و حزب سیاسی کردهای سوریه را شاخه‌های حزب کارگران کردستان ترکیه موسوم به پ.ک.ک می‌دانند که بیش از سه دهه است که با ارتش ترکیه می‌جنگند. بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه کنترل کردها بر بخش‌هایی از این کشور را تحمل کرده اما تأکید دارد که با تمرکززدایی سیستم فدرال که کردها نیز در آن مشارکت دارند، ‌مخالف است و شوراهای حاکم کردها را نهادهایی موقتی توصیف کرده است. هرچند کردهای شمال سوریه، که بازوی نظامی آنها به عنوان نیروهای اصلی هستند که در شهرهای شمالی سوریه (تحت اشغال داعش) با تروریست‌ها مبارزه می‌کنند، مدعی هستند که به دنبال استقلال نیستند اما حتی در میان مخالفان سیاسی و مسلح دمشق هم به آنها با رویکرد مثبتی نگریسته نمی‌شود. اساسا یکی از اختلافات اصلی کردها با مخالفان بشار اسد که منجر به خروج آنها از ائتلاف‌های سیاسی معارضان شد بر سر تاکیدشان بر حذف لفظ «عربی» از عبارت «جمهوری عربی سوریه» برای نظام سیاسی بعد از اسد بود. به هر حال تحلیلگران معتقدند آنها فعلا به دنبال استقلال از سوریه نیستند بلکه به دنبال تشکیل یک منطقه خودمختاری، شبیه به منطقه اقلیم کردستان، در شمال سوریه هستند.برای بررسی جزئیات بیش‌تر از دو انتخابات اصلی در اقلیم کردستان عراق و مناطق کردنشین شمال سوریه با «ناظم دباغ»، نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران، به گفت‌وگو پرداختیم:

برخی رسانه‌های عرب به نقل از منابع آگاه عراق از اعمال فشار واشنگتن بر مسعود بارزانی برای به تعویق انداختن تاریخ برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان صحبت می‌کنند. آیا بر مسعود بارزانی فشاری برای تغییر زمان برگزاری همه پرسی وجود دارد؟

باید اینطور گفت که تصمیم‌گیری درباره اجرای همه‌پرسی براساس تصمیمات رهبری کُرد و نه نتیجه دخالت خارجی است. اگر دقت کنیم نه فقط امریکا بلکه کشورهای دیگر مثل ترکیه و ایران نظر خود درباره همه‌پرسی را اعلام کردند. این کشورها می‌گویند خواهان حفظ وحدت عراق و حل مشکلات اقلیم و بغداد هستند.

مسلم است هر کشوری که به حفظ وحدت عراق اصرار داشته باشد، به هر شکلی که باشد فشار خود را وارد می‌کند اما در کل تصمیم نهایی نه فقط با شخص بارزانی بلکه با کل گروه‌های سیاسی در اقلیم کردستان است. این برگزاری همه‌پرسی برای این نیست که روز اول اعلام حکومت کُرد شود بلکه رایزنی و مذاکره با دولت عراق و کشورهای همسایه آغاز می‌شود چرا که بالاخره باید با عراق به توافق رسید. کردها دنبال ایجاد تنش و دعوا نیستند بلکه به دنبال این است که از راه مذاکره به حق خود برسند.

حالا در این مدت اخیر به طور خاص فشاری از جانب واشنگتن بر اقلیم برای تغییر زمان همه‌پرسی وجود داشته است؟

من اطلاع دقیق ندارم که آیا فشاری وجود دارد یا خیر. ولی آنچه که در فعالیت‌های دیپلماتیک مشاهده می‌کنم همه بر این تاکید می‌کنند که اقلیم باید همه‌پرسی را به تعویق بیندازد. در واقع برخی می‌گویند اصلا نباید همه‌پرسی برگزار شود اما عده‌ای دیگر می‌گویند برگزاری همه‌پرسی را باید به تاخیر انداخت.

امریکا از جمله کشورهایی است که با خود فرایند همه پرسی مخالفتی ندارد اما می‌گوید باید برگزاری همه‌پرسی به تاخیر بیفتد؟

بله، امریکا نگفته است که با فرایند برگزاری همه پرسی استقلال مشکلی دارد. اما سوال کردها اینجا این است که وقتی می‌گویید الان برگزاری همه‌پرسی را به تاخیر اندازند چه ضمانتی وجود دارد که در آینده باز نگویید الان زمان مناسبی برای برگزاری همه‌پرسی نیست.

قرار است این همه‌پرسی در سه استان تشکیل دهنده اقلیم و هم‌چنین نواحی خارج از مدیریت آن برگزار شود؛ مناطقی که مورد مناقشه میان اقلیم و بغداد است. چرا این همه پرسی در مناطق مورد مناقشه هم برگزار می‌شود؟

یکی از مشکلات اقلیم با بغداد مربوط به مناطق مورد منازعه است. آن مناطق خارج از سه استانی است که به آن اشاره کردید اما در عمل همه زیر سایه حکومت اقلیم کردستان عراق هستند. به این خاطر که ارتش عراق هم با عقب نشینی و فروپاشی از این مناطق، آن را به دست «داعش» دادند و این گروه تروریستی این مناطق را تصرف کردند. در این شرایط نیروهای پیشمرگه کُرد بودند که نه تنها از این مناطق دفاع کردند بلکه مناطق دیگر را هم آزاد کردند. این مناطقی که مورد حمایت قرار گرفته و آزاد شده است جزو مناطق ماده 140 است که یکی از نبود قانون اساسی عراق محسوب می‌شود. این قانون باید از سال 2008 اجرایی می‌شد اما امروز نزدیک به 10 سال است که از آن تاریخ می‌گذرد و اجرایی نشده است. یکی از بندهای ماده 140 این است که باید در مناطق مورد منازعه باید همه‌پرسی برگزار شود بر این است که ساکنان این منطقه آیا مایل هستند به اقلیم کردستان بپیوندند یا خیر. به همین دلیل ما می‌گوییم در کل مناطقی که کردها در آن ساکن هستند، همه‌پرسی انجام شود.

از صحبت‌ها و یادداشت‌های شما اینطور برداشت می‌کنم که یک نارضایتی وجود دارد نسبت به اینکه علی‌رغم مشارکت کردها در مبارزه علیه «داعش»، این گروه نتوانستند سهم مورد نظر خود را دریافت کنند. چه سهمی مد نظر شما است؟

آنچه که مدنظر ما بوده، سهم واقعی است؛ اینکه ما واقعا در عراق شریک باشیم. کردها خود بنیان‌گذار عراق جدید بودند و اولین نیرویی که توانست واقعا هم از مناطق خود دفاع و هم مناطق دیگر را آزاد کند. انتظار داشتیم که دولت عراق طبق پروژه قانون پیشمرگه که در پارلمان عراق مطرح است، پیشمرگه هم مثل ارتش عراق از حقوق و قانون برخوردار بشود. وقتی گروهی بخشی از تشکیلات دفاعی یا امنیتی می‌شود باید مسئولیت‌ها و حقوقش مشخص باشد. پیشمرگه‌ها تمام مسئولیت‌های خود را انجام داده است اما هیچ ضمانتی از دولت دریافت نکردیم که نیروهای پیشمرگ جزو تشکیلات دفاعی عراق شدند.

یعنی خواسته شما این است که پیشمرگه‌ها به عنوان یکی از بازوهای تشکیلات دفاعی- امنیتی عراق تبدیل بشوند؟

وقتی از تشکیلات امنیتی یا دفاعی عراق صحبت می‌شود، درست است که یک تشکیلات واحد است اما بازوهای متعددی دارد. وقتی نیروهای پیشمرگ به بازوی تشکیلات دفاعی عراق تبدیل شود (نه تشکیلات دفاعی اقلیم کردستان)، دفاع از اقلیم کردستان به عهده پیشمرگه‌ها قرار می‌گیرد. وقتی حمایت از منطقه به عهده پیشمرگه‌ها قرار گرفت باید کل مستلزمات و نیازهای این نیروهای دفاعی از بودجه و ابزارهای نظامی ارتش عراقی تامین شود.

 الان بغداد چنین حمایتی از نیروهای پیشمرگه نمی‌کند؟

الان قدرت اساسی نیروهای پیشمرگ از کمک‌ کشورهای دوست و همسایه تامین می‌شود. مهمات نظامی از ایران و منطقه دریافت کردیم و هواپیما هم از نیروهای امریکایی گرفتیم. امریکا 430 میلیون دلار پول برای حقوق پیشمرگه‌هایی که در جنگ با «داعش» هستند، اختصاص داد اما بغداد حقوقی برای پیشمرگه‌ها نمی‌دهد.

 دو روز پیش خبر برگزاری نخستین انتخابات در سطوح مختلف محلی و منطقه‌ای در نظام فدرال در شمال سوریه در ماه سپتامبر منتشر شد. تحلیل شما از این انتخابات چیست؟

در کل این واقعیت وجود دارد که امروز کردها در شرایط مقاومت و دفاع از مناطق خود است. نکته مهم دیگر این است که چه در اقلیم کردستان عراق و چه در مناطق کردنشین در سوریه، کردها نیروی قدرتمندی هستند که با «داعش» می‌جنگد. سوال اینجاست که در این شرایط آیا کردها فقط به عنوان یک گروه مسلح با «داعش» می‌جنگند یا به عنوان یک نیروی سیاسی محسوب می‌شوند که مسئله مبارزه با «داعش» جزئی از برنامه‌ها است. وقتی به عنوان یک نیروی سیاسی شناخته شد، برای مدیریت منطقه نیاز به یک فرایند دموکراتیک از راه انتخابات است تا کردها بتوانند حاکمیت منطقه را در دست داشته باشند.

اما این انتخابات مقدمه‌ای برای اعلام استقلال کردها نیست بلکه مقدمه‌ای برای اعلام این است که این چند سال که از کل حقوق شهروندی خود محروم بودند اما امروز که هم روسیه و هم امریکا برای مبارزه علیه «داعش» روی آنها حساب می‌کند، رهبری کُرد سوریه می خواهد به عنوان یک گروه مسلح به آنها نگاه نشود بلکه به عنوان یک گروه قدرتمند سیاسی- نظامی برای مدیریت مناطق کردنشین در نظر گرفته شوند. در چارچوب قانون اساسی سوریه، کردها خواستار استقلال از سوریه نشدند بلکه خواستار خودمختاری هستند؛ تقریبا تشکیل منطقه‌ای شبیه به اقلیم کردستان عراق.

روزنامه همبستگی، سرویس بین‌الملل، روز دوشنبه 9 مرداد ماه 1396، شماره 3743، صفحه 5.

لینک گفت‌وگو:

http://hambasteginews.com/newspaper/3743/5/روزنامه_شماره_3743_صفحه_5

«ناظم دباغ» در گفت‌وگو با کردپرس: القای سیاسی بودن سفر طالبانی به‌ تهران از سوی کسانی است که‌ نمی‌دانند آینده‌ کردهای عراق را به‌ کدام سو می‌برند

  سرویس عراق و اقلیم کردستان ـ «ناظم دباغ» نماینده‌ دولت اقلیم کردستان در ایران بر شخصی و غیر سیاسی بودن سفر جلال طالبانی دبیر کل حزب اتحادیه‌ میهنی کردستان (یکیتی) به‌ ایران تأکید کرد.

«ناظم دباغ» نماینده‌ دولت اقلیم کردستان در ایران در خصوص سفر «جلال طالبانی» رئیس جمهوری پیشین عراق و دبیر کل حزب اتحادیه‌ میهنی کردستان (یکیتی) به‌ تهران به‌ خبرنگار کردپرس، گفت: من به‌ عنوان نماینده‌ دولت اقلیم کردستان در ایران شاهد و ناظر بوده‌ا‌م از هنگامی که‌ جناب مام جلال دچار کسالت شده‌اند تاکنون مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها درخواست کرده‌اند که‌ ایشان برای معالجات پزشکی و یا استراحت به‌ ایران و به‌ ویژه‌ تهران سفر کنند. شخص مام جلال بسیار علاقه‌مند به‌ سفر و اقامت در مکان‌هایی بودند که‌ پیش‌تر در آن‌ها در ایران اقامت می‌یافتند. پس از آن که‌ تیم پزشکی جناب مام جلال با انجام این سفر موافقت کردند نزدیک ‌ به‌ یک ماه‌ است که‌ تمهیدات لازم برای آماده‌ سازی و اقامت ایشان در مکان تعیین شده‌ اندیشیده‌ شد تا ایشان بتوانند مدتی را که‌ در ایران حضور دارند در آن جا به‌ سر برند.

«ناظم دباغ» در خصوص دیدارهای طالبانی در مدت اقامت در ایران گفت: طی سه‌ روزی که‌ ایشان در تهران اقامت دارند، تعدادی از دوستان و آشنایان مام جلال به‌ دیدار ایشان آمده‌اند و طی این مدت که‌ خود من در اکثر دیدارها حضور داشته‌ام به‌ تمام معنا می‌شد خوشحالی و صحت و سلامت را در چهره‌ مام جلال مشاهده‌ کرد.

وی به‌ ملاقات وزیر بهداشت ایران با طالبانی اشاره‌ کرد و گفت: غروب سه‌شنبه‌ (20 تیر ماه‌) جناب آقای دکتر سید «حسن هاشمی» وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ایران به‌ منظور احوالپرسی و عیادت ایشان در کسوت وزیر و همچنین یک پزشک در محل اقامت جناب طالبانی حضور یافتند. در این دیدار اشاره‌ شد که‌ وضعیت سلامتی مام جلال بهبود یافته‌ و ابراز امیدواری شد که‌ روند بهبود نیز تسریع یابد و به‌ صورت آشکارا تبسم‌ها و اظهارات مام جلال نشان از خوشحالی و صحت و سلامت ایشان بود.

نماینده‌ دولت اقلیم کردستان در ایران در خصوص این دیدار افزود: آقای هاشمی به‌ عنوان یکی از وزرای دولت، به‌ نیابت از دکتر روحانی رئیس جمهوری ایران سلام ایشان را به‌ مام جلال رسانده‌ و برای ایشان آرزوی صحت و سلامت کرده‌ و ابراز امیدواری کردند که‌ جناب مام جلال به‌ وضعیت پیشین بازگردند که‌ به‌ عنوان شخصیتی سیاسی که‌ در تثبیت امنیت و ثبات و روابط حسنه‌ میان عراق و کشورهای همسایه‌ و منطقه‌ نقش برجسته‌ای داشتند. اما متأسفانه‌ هم اکنون در این وضعیت به‌ سر می‌برند و ضمن دعا و آرزوی سلامتی برای ایشان از پیشرفت روند درمانی و سفر ایشان به‌ ایران ابراز خوشحالی کردند.

«ناظم دباغ» در خصوص اخبار و گزارش های برخی رسانه‌ها که‌ سفر جناب طالبانی به‌ ایران را سیاسی و دارای اهداف سیاسی می‌دانند، گفت: آن هایی که‌ چنین مطالبی را منتشر می‌کنند در خیال خام به‌ سر می‌برند،  خیال خامی که‌ به‌ تصور خودشان می‌توانند‌ جناب مام جلال را در برنامه‌هایی که‌ خودشان هم نمی‌دانند آینده‌ ملتشان را به‌ کجا می‌برند دخالت دهند. وگرنه‌ همه‌ دیدگاه‌های طالبانی در هنگامی که‌ در سلامت به‌ سر می‌‌بردند در خصوص اکنون و آینده‌ کُرد و دوستی با کشورهای همسایه‌ مشخص و شفاف بوده‌ و بر همگان عیان است.

وی تأکید کرد: سفر کنونی جناب مام جلال به‌ ایران نیز شخصی است و دلیل انتخاب ایران برای انجام این سفر، دوستی و همراهی دیرینه‌ و عمیق این کشور با ایشان است و نباید این را از یاد برد که‌ جناب مام جلال یک رهبر سیاسی برجسته‌ کُرد و رهبر حزب بزرگ و تأثیرگذار اتحادیه‌ میهنی است و سابقه‌ مبارزاتی وی نیز بر کسی پوشیده‌ نیست. به‌ همین دلیل معتقدم َآن هایی که‌  تاب و توان تحمل حضور و نقش‌آفرینی مام جلال را ندارند به‌ دنبال ایجاد تنش و حواشی هستند و در نهایت نیز خودشان ضرر خواهند کرد. بر اساس تجربه‌ شخصی و شناختی که‌ از جناب مام جلال به‌ دلیل همراهی چند ساله‌ با ایشان دارم، معتقدم که‌ مردم همیشه‌ به‌ دیدگاه‌ ها، تحلیل ها و آینده‌نگری مام جلال باور و اعتقاد داشته‌اند و هم اکنون نیز بدین گونه‌ است.

مصاحبه‌: حسن صالحی

لینک گفت‌وگو:

http://www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=133172#Title=القای سیاسی بودن سفر طالبانی به‌ تهران از سوی کسانی است که‌ نمی دانند آینده‌ کردهای عراق را به‌ کدام سو می برند 

گفت و گو با آقای ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران امنیت در مرزها، گسترش روابط بین المللی و منافع مشترک اقتصادی در سایه ایجاد مناطق آزاد روابط و نزدیکی فرهنگی ایران و اقلیم کردستان عراق بر کسی پوشیده نیست. از دیرباز به واسه همین نزدیکی و برادری، ارتباطات تجاری خوبی بین دو کشور وجود داشته است به طوری که عراق به ویژه کردستان عراق جز مهمترین محورهای اقتصادی استانهای غربی کشور به شمار می رود. با توجه به گسترش روابط و همچنین مطرح شدن ایجاد منطقه آزاد بانه -مریوان با محوریت تجارت با اقلیم کردستان عراق، با آقای ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در خصوص تاریخچه تجارت ایران و اقلیم کردستان و همچنین تاثیر ایجاد مناطق آزاد مرزی در بالا رفتن میزان تجارت و تعاملات اقتصادی و بازرگانی دو کشور به گفت وگو نشستیم که ماحصل آن را در زیر میخوانید.

به عنوان نخستین سوال بفرمایید روابط اقتصادی و بازرگانی بین ایران و کردستان عراق را چگونه ارزیابی می کنید؟ 

یکی از مهمترین موضوعاتی که بین اقلیم کردستان عراق و ایران از قدیم جریان داشته و کماکان هم ادامه دارد موضوع روابط اقتصادی و بازرگانی بین دو کشور میباشد، در واقع فعالیتهای بازرگانی ما از سالها قبل از مرز تمرچین تا پرویزخان جریان داشته و حدودا سالانه 120 میلیون دلار با ایران فعالیت و مراودات اقتصادی و بازرگانی داشتیم، ولی خوشبختانه با پشتیانی برادران ما در ایران و آمادگی اقلیم کردستان در یک تعامل دوطرفه تا قبل از ورود داعش این رقم به حدود سالانه 6میلیارد دلار رسید، البته بعد از موضوع داعش کمی افت کرد و به حدود 4 تا 5میلیارد دلار رسید، البته این حجم تجارت بدون احتساب سوخت محاسبه گردیده است. من شخصا از روش بازرگانی و پیل هوری مرزی رضایت ندارم و معتقد هستم که این موضوع دوطرفه است، قسمتی مربوط به ایران و قسمتی مربوط به اقلیم کردستان میشود، این که ما تاکنون نتوانستیم که این سبک بازرگانی که به شکل پیله وری وجود دارد را تبدیل کنیم به سبک استاندارد بازرگانی بین المللی، یعنی یک سیستم شرکتی و سیستم بانکی و... که باعث ایجاد امنیت بیشتر در خصوص تجارت بین طرفین شکل گیرد. البته تاکنون هم با همین شکل و با توجه به مرزهایی که ایران با اقلیم کردستان ایجاد کرده، رابطه اقتصادی و بازرگانی خوبی برقرار است که از این مرزها سه مرز رسمی بین المللی میباشد، اول باشماق، دوم پرویزخان و سومین مرز هم تمرچین است که در حال رایزنی هستیم که بتوانیم مرز سردشت را نیز بین المللی کنیم تا از آن منطقه هم ارتباطات تجاری و اقتصادی فعالتری را انجام دهیم. درست است که وجود مرزها در تجارت بسیار مهم است؛ ولی نکته مهمتر، قانون ورود و خروج از ایران است. وقتی بازرگان احساس کند که تردد روزانه خود به آسانی انجام میشود، مسلما بیشتر به سمت فعالیت بازرگانی در کشوری میرود که راحتتر این موضوع صورت م یگیرد که هنوز جمهوری اسلامی ایران نتوانسته این کار را انجام دهد، ولی ما شاهد بودیم که کشورهای دیگر مثل ترکیه ، اردن، سوریه، لبنان و خیلی از کشورهای دیگر مسائل مربوط به اعطای ویزا و دریافت اقامت و همچنین ثبت شرکت و تاسیس دفتر در کشور هدف را مرتفع کرد هاند. یک بازرگان وقتی میخواهد در کشوری فعالیت کند باید در آن کشور دفتر داشته باشد و قطعا برای ایجاد دفتر باید اقامت داشته باشد و به تبع حساب بانکی که قطعا تمامی این موارد باعث گسترش روابط میشود اما متاسفانه تجار ما این مشکلات را در حال حاضر دارند. یکی دیگر از مشکلاتی که به کرات در جلسات و سمینارهای مختلف اعلام کردم این است که نگاه ایران به مسائل مرزی و بازرگانی بیشتر دید امنیتی است و نه دید اقتصادی و متاسفانه دید امنیتی باعث کندی در ارتباطات تجاری بین کشورها می شود و این نگاه هیچ کمکی به گسترش روابط بین دو کشور نمی کند. بی شک تجارت پیل هوری هیچ پایداری ندارد و برای هیچ یک از طرفین نم یتواند سودآور باشد، چرا که برای سرمای هگذار اول امنیت تجارت در کنار خودش و دوم امنیت سرمایه اش بسیار مهم است. ب یتردید در چند سال اخیر با راه اندازی بازارچەها ی مرزی کمی این دغدغ هها بین تجار رفع شده است و ما تا حدی راضی هستیم، زیرا با وجود این مرزها و بازارچەها  تا حدودی نیازهای مردم اقلیم کردستان و عراق فراهم شده است. مسیر ایران مسیر ترانزیتی کالایی برای اقلیم کردستان عراق نیز است و امیدوارم در آینده بتوانیم مسیر تجارت بین دو کشور را آسانتر کنیم چون به طور قطع کار بازرگانی بین کشورها برای یک روز و دو روز نیست.

یکی از مزیت های بزرگ مناطق آزاد این است که بازرگانان خارجی می توانند به راحتی در مناطق آزاد کشور بدون نیاز به ویزا تردد کنند و همچنین شرکت و حساب بانکی برای خود ایجاد کنند و به تجارت و تولید خود بپردازند و آن دست مشکلاتی که شما در ارتباط با عمده مشکلات تجارت کنونی بین ایران و اقلیم فرمودید در مناطق آزاد کشور تا حدود بسیار زیادی مرتفع شده است. حال با توجه به این مهم، نقش مناطق آزاد مرزی را در توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور چگونه ارزیابی می کنید؟

در این خصوص میتوانم بگویم که ما پیش قدم بودیم و پیشنهادات زیادی را در خصوص ایجاد مناطق آزاد و بازارچه مرزی به ایران دادیم و خواستیم که مناطقی در مرز ایجاد گردد تا مردم بتوانند به راحتی و بدون محدویت وارد آن مناطق شوند و بدون اینکه کسی با آنها کاری داشته باشد به تامین نیازهای خود بپردازند، چه از طرف جمهوری اسلامی ایران و چه از طرف اقلیم کردستان. پیشنهاد دوم ما ساخت مناطق آزاد چه در داخل ایران در مناطق همجوار و چه در داخل اقلیم کردستان بو د، حتی ما حدود 7سال پیشدرداخلاقلیمکردستانبرایایجادیکمنطقهشهرک صنعتی ایرانی اقدام کردیم و برای راه اندازی این شهرک 2500 هکتار زمین واگذار کردیم. این شهرک صنعتی حدود 1000 هکتار است که در فاز اول 2500 هکتار را واگذار کردیم تا فعالیت شروع شود. متاسفانه به دلیل حمایت نشدن در فاز اول این پروژه، این کار به نتیجه مطلوب نرسید و به دلیل عدم حمایت دولت ایران، از این موضوع استقبال بسیار ضعیفی شد. در کل مناطق آزاد همان گونه که از اسمش مشخص است یعنی که بازرگان در مناطق آزاد به صورت کلی در حوزه کاری و تجاری خود آزاد است، در تردد، رفت و آمد و در حوزه سرمایه گذاری آزاد است و این یک تعامل مشترک و دوطرفه است و من معتقد هستم که پروژه مناطق آزاد یک پروژه عمده و اساسی در جهت گسترش، توسعه و فعالیت بازرگانی و خدمت کردن به مردم و حتی از نگاهی برای ایجاد ثروت برای مردم است و همه این مشوق ها مثل عدم پرداخت مالیات و مسائل مربوط به گمرک و غیره کلا برای منفعت مردم است، ضمن اینکه قوانین مناطق آزاد باعث می شود بازرگانان خارجی احساس امنیت کنند. واقعا ما انتظار داریم که مسئله مناطق آزاد صرفا معطوف به چند منطقه نباشد، همچنین مناطق آزاد را از سیاست دور کنیم و امنیت را در آن از همه حیث برقرار کنیم ولی فضا را امنیتی نکنیم که برای سرمایه گذاران ایجاد مشکل نشود. قطعا باید برای بوجود آوردن امنیت خاطر بازرگانان، ایجاد امنیت در منطقه جزء اولویت های ما باشد. به نظر من هر چقدر بتوانیم در چارچوب قانون، منطقه آزاد ایجاد کنیم، شرایط برای تجارت را تسهیل کرد ه ایم

با توجه به پیشنهاد ایجاد منطقه آزاد بانه –مریوان با محوریت تجارت با اقلیم کردستان عراق و طرح آن در مجلس شورای اسلامی جهت تصویب، نقش این منطقه آزاد را در توسعه روابط تجاری و بازرگانی با اقلیم کردستان عراق چگونه می بینید؟ 

بی شک زمانی که ما در نقطه مرزی، منطقه آزاد ایجاد می کنیم اول از همه در آنجا امنیت را برقرار کرده ایم، دوم می توان رابطه اقتصادی بین دو کشور را به وجود آورد و یا تقویت کرد. قطعا شکل گیری منطقه آزاد باعث ایجاد ارتباط بین کشورهای مختلف می شود و در پی آن منافع گسترش پیدا م یکند و وقتی منافع گسترش پیدا کرد بی تردید روابط دوستانه بین طرفین در منطقه که منافع مشترک دارد، بالا خواهد رفت و به تبع آن سایه نگرانی هایی مثل جنگ و درگیری را از بین خواهد برد. ایجاد مناطق آزاد در جهت تقویت روابط دوطرفه به همراه گسترش منافع مشترک طرفین بسیار اثرگذار است. از این رو نه تنها که من موافق ایجاد منطقه آزاد مشترک هستم، حتی اگر در توانم باشد حاضر به شراکت در ایجاد آن نیز هستم.

از دیدگاه شما میزان تمایل سرمایه گذاران کردستان عراق در حوزه سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران چگونه است ؟

در گذشته بیش از 70 تا 80 درصد سرمایه گذاران اقلیم کردستان عراق مایل به سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران بودند، ولی باید اینجا یک مثال بزنم؛ در بین سال ها ی 2001 تا 2003 میلادی نزدیک به 423 شرکت ایرانی در منطقه سلیمانیه و اربیل عراق به ثبت رسیده بود. شاید به جرات بتوان گفت در آن زمان تعداد شرکتهای ترکیه به 70 تا 80 شرکت نمی رسید، ولی امروز شرکتهای ایرانی بسیار افت کرده اند. حال چرا؟ چون ما از اول برنامه ریزی درستی را انجام ندادیم و برنامه های بلند مدت برای بودن در بازارهای خارجی تعریف نکردیم. ما باید با تشویق بیشتر و مهیا کردن شرایط سهلتر در روابط تجاری فی مابین، باعث گسترش و پایداری روابط تجاری بهتری با هم شویم. بی شک  ما به دلیل شرایطی همچون مسیرهای دسترسی نزدیکتر به ایران، رابطه نژادی که با هم داریم و همچنین روابط اجتماعی و فرهنگی بیشتری که دو کشور با هم دارند، تمایل بیشتری به همکاری تجاری و اقتصادی با ایران داریم. به عنوان مثال اگر شما به بازار اقلیم کردستان رفته باشید می بینید که به اجناس ترکیه ای یا اروپایی و کشورهای دیگر میگویند جنس خارجی ولی به محصول ایرانی می گویند جنس ایرانی. از نگاه روانشناسی وقتی می گوییم محصول ایرانی یعنی حس نزدیکی بین مردمان ما وجود دارد و این نشان دهنده این است که فضا و شرایط واقعا فراهم است؛ شاید مشکلاتی وجود داشته باشد اما با توجه به گرایش مردم نسبت به استفاده از اجناس ایرانی، میتوانیم این شرایط را بهبود ببخشیم و افزایش دهیم.

در راستای معرفی و آشنایی بیشتر ظرفیت ها و مزیتهای مناطق آزاد ایران به سرمایه گذاران و بازرگانان اقلیم کردستان به عقیده شما چه راهکارهایی وجود دارد؟

بی شک ایجاد اطمینان و اعتماد، تسهیل در رفت و آمد، تاسیس شرکت و برقراری خطوط پروازی و را ههای دسترسی خوب در کنار برگزاری نشستهای مشترک و همایشهای معرفی دوجانبه می تواند گامهای بسیار موثری در این خصوص بردارد.



دیدگاه شما در خصوص برگزاری نشست های تجاری و بازرگانی بین اتا قهای بازرگانی دو کشور و همچنین مناطق آزاد ایران در جهت کمک به شناخت بیشتر ظرفی تهای این مناطق به تجار و مسئولین اقلیم کردستان عراق چیست و آیا تاکنون نشست هایی در این خصوص برگزار شده است؟

در گذشته نشستهای بیشتری برگزار می شد، آخرین جلسه هم با حضور معاون محترم رئیس جمهور و همچنین حضور بیش از 300 شرکت برگزار گردید؛ این چنین نشست هایی به صورت غیرمنسجم برگزار می شود. البته باید به این نکته اشاره کنم متاسفانه این دست نشست ها، هم اندیشی ها و معرفی ظرفیتهای تجاری و بازرگانی بین دو کشور بسیار کم بوده است. قطعا ما باید برای بدست آوردن بازارهای جدید تلاش و رقابت کنیم، باید فضایی را ایجاد کنیم که خود سرمایه گذار ترغیب شود و بیاید در این مناطق سرمایه گذاری و تولید کند. باید برای رسیدن به این اهداف بیشتر فکر کنیم و برنامه ریزی درستی در جهت ایجاد اطمینان برای سرمایه گذار و تشویق آنها به حضور در این مناطق انجام دهیم.


ظرفیتهای حوزه گردشگری را در مناطق آزاد تا چه حدی برای گردشگران اقلیم کردستان جذاب میدانید؟ وقتی ما در یک منطقه آزاد رفاهیاتی در حوزه گردشگری و در سطح قابل قبول بین المللی ایجاد کنیم، گردشگر خودش به آن منطقه جذب می شود؛ آیا شما در مناطق آزاد خود این کار را انجام داده اید؟ آیا جاذبه قابل قبول برای گردشگر خارجی را در مناطق خود ایجاد کرده اید؟

در اغلب مناطق آزاد ایران حداقل جاذبه ایجاد شده است اما وقتی شما به دبی نگاه کنید درمی یابید که آنجا حداکثر جاذبه گردشگری را برای گردشگران ایجاد کرده است. بی شک یکی از مهم ترین محورها در حوزه اقتصادی بدون سرمایه، توسعه گردشگری در مناطق آزاد است که خود سرمایه وارد کشور میکند، ولی اول باید جذابیتی ایجاد شود، حال میخواهد بیابان باشد، یا کوهستان و جنگل که گردشگر در عین احساس امنیت و رضایت، لذت سفر را هم با توجه به امکانات رفاهی حس کند. قطعا فرهنگ مردمان اقلیم کردستان عراق به ایران بسیار نزدیک است و نقاط مشترک فرهنگی بسیار زیادی با هم دارند و تمایل به سفر و گردشگری به سمت ایران بیشتر است، ولی باید در این خصوص امکانات و شرایط بیشتر و بهتری برای توسعه این بخش در مناطق آزاد ایجاد گردد.

در پایان گفت وگو اگر نکته ای وجود دارد بفرمایید ؟

امیدوارم که بتوانیم در جهت ایجاد رفاه، امنیت و توسعه همکاریهای بیشتر تجاری و بازرگانی بین دو کشور قدم های بزرگتری برداریم و شاهد گسترش بیش از پیش روابط به واسطه ایجاد مناطق آزاد مرزی بین ایران و اقلیم کردستان عراق باشیم.

گفت و گو با آقای ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران امنیت در مرزها، گسترش روابط بین المللی و منافع مشترک اقتصادی در سایه ایجاد مناطق آزاد روابط و نزدیکی فرهنگی ایران و اقلیم کردستان عراق بر کسی پوشیده نیست. از دیرباز به واسه همین نزدیکی و برادری، ارتباطات تجاری خوبی بین دو کشور وجود داشته است به طوری که عراق به ویژه کردستان عراق جز مهمترین محورهای اقتصادی استانهای غربی کشور به شمار می رود. با توجه به گسترش روابط و همچنین مطرح شدن ایجاد منطقه آزاد بانه -مریوان با محوریت تجارت با اقلیم کردستان عراق، با آقای ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در خصوص تاریخچه تجارت ایران و اقلیم کردستان و همچنین تاثیر ایجاد مناطق آزاد مرزی در بالا رفتن میزان تجارت و تعاملات اقتصادی و بازرگانی دو کشور به گفت وگو نشستیم که ماحصل آن را در زیر میخوانید.

به عنوان نخستین سوال بفرمایید روابط اقتصادی و بازرگانی بین ایران و کردستان عراق را چگونه ارزیابی می کنید؟ 

یکی از مهمترین موضوعاتی که بین اقلیم کردستان عراق و ایران از قدیم جریان داشته و کماکان هم ادامه دارد موضوع روابط اقتصادی و بازرگانی بین دو کشور میباشد، در واقع فعالیتهای بازرگانی ما از سالها قبل از مرز تمرچین تا پرویزخان جریان داشته و حدودا سالانه 120 میلیون دلار با ایران فعالیت و مراودات اقتصادی و بازرگانی داشتیم، ولی خوشبختانه با پشتیانی برادران ما در ایران و آمادگی اقلیم کردستان در یک تعامل دوطرفه تا قبل از ورود داعش این رقم به حدود سالانه 6میلیارد دلار رسید، البته بعد از موضوع داعش کمی افت کرد و به حدود 4 تا 5میلیارد دلار رسید، البته این حجم تجارت بدون احتساب سوخت محاسبه گردیده است. من شخصا از روش بازرگانی و پیل هوری مرزی رضایت ندارم و معتقد هستم که این موضوع دوطرفه است، قسمتی مربوط به ایران و قسمتی مربوط به اقلیم کردستان میشود، این که ما تاکنون نتوانستیم که این سبک بازرگانی که به شکل پیله وری وجود دارد را تبدیل کنیم به سبک استاندارد بازرگانی بین المللی، یعنی یک سیستم شرکتی و سیستم بانکی و... که باعث ایجاد امنیت بیشتر در خصوص تجارت بین طرفین شکل گیرد. البته تاکنون هم با همین شکل و با توجه به مرزهایی که ایران با اقلیم کردستان ایجاد کرده، رابطه اقتصادی و بازرگانی خوبی برقرار است که از این مرزها سه مرز رسمی بین المللی میباشد، اول باشماق، دوم پرویزخان و سومین مرز هم تمرچین است که در حال رایزنی هستیم که بتوانیم مرز سردشت را نیز بین المللی کنیم تا از آن منطقه هم ارتباطات تجاری و اقتصادی فعالتری را انجام دهیم. درست است که وجود مرزها در تجارت بسیار مهم است؛ ولی نکته مهمتر، قانون ورود و خروج از ایران است. وقتی بازرگان احساس کند که تردد روزانه خود به آسانی انجام میشود، مسلما بیشتر به سمت فعالیت بازرگانی در کشوری میرود که راحتتر این موضوع صورت م یگیرد که هنوز جمهوری اسلامی ایران نتوانسته این کار را انجام دهد، ولی ما شاهد بودیم که کشورهای دیگر مثل ترکیه ، اردن، سوریه، لبنان و خیلی از کشورهای دیگر مسائل مربوط به اعطای ویزا و دریافت اقامت و همچنین ثبت شرکت و تاسیس دفتر در کشور هدف را مرتفع کرد هاند. یک بازرگان وقتی میخواهد در کشوری فعالیت کند باید در آن کشور دفتر داشته باشد و قطعا برای ایجاد دفتر باید اقامت داشته باشد و به تبع حساب بانکی که قطعا تمامی این موارد باعث گسترش روابط میشود اما متاسفانه تجار ما این مشکلات را در حال حاضر دارند. یکی دیگر از مشکلاتی که به کرات در جلسات و سمینارهای مختلف اعلام کردم این است که نگاه ایران به مسائل مرزی و بازرگانی بیشتر دید امنیتی است و نه دید اقتصادی و متاسفانه دید امنیتی باعث کندی در ارتباطات تجاری بین کشورها می شود و این نگاه هیچ کمکی به گسترش روابط بین دو کشور نمی کند. بی شک تجارت پیل هوری هیچ پایداری ندارد و برای هیچ یک از طرفین نم یتواند سودآور باشد، چرا که برای سرمای هگذار اول امنیت تجارت در کنار خودش و دوم امنیت سرمایه اش بسیار مهم است. ب یتردید در چند سال اخیر با راه اندازی بازارچەها ی مرزی کمی این دغدغ هها بین تجار رفع شده است و ما تا حدی راضی هستیم، زیرا با وجود این مرزها و بازارچەها  تا حدودی نیازهای مردم اقلیم کردستان و عراق فراهم شده است. مسیر ایران مسیر ترانزیتی کالایی برای اقلیم کردستان عراق نیز است و امیدوارم در آینده بتوانیم مسیر تجارت بین دو کشور را آسانتر کنیم چون به طور قطع کار بازرگانی بین کشورها برای یک روز و دو روز نیست.

یکی از مزیت های بزرگ مناطق آزاد این است که بازرگانان خارجی می توانند به راحتی در مناطق آزاد کشور بدون نیاز به ویزا تردد کنند و همچنین شرکت و حساب بانکی برای خود ایجاد کنند و به تجارت و تولید خود بپردازند و آن دست مشکلاتی که شما در ارتباط با عمده مشکلات تجارت کنونی بین ایران و اقلیم فرمودید در مناطق آزاد کشور تا حدود بسیار زیادی مرتفع شده است. حال با توجه به این مهم، نقش مناطق آزاد مرزی را در توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور چگونه ارزیابی می کنید؟

در این خصوص میتوانم بگویم که ما پیش قدم بودیم و پیشنهادات زیادی را در خصوص ایجاد مناطق آزاد و بازارچه مرزی به ایران دادیم و خواستیم که مناطقی در مرز ایجاد گردد تا مردم بتوانند به راحتی و بدون محدویت وارد آن مناطق شوند و بدون اینکه کسی با آنها کاری داشته باشد به تامین نیازهای خود بپردازند، چه از طرف جمهوری اسلامی ایران و چه از طرف اقلیم کردستان. پیشنهاد دوم ما ساخت مناطق آزاد چه در داخل ایران در مناطق همجوار و چه در داخل اقلیم کردستان بو د، حتی ما حدود 7سال پیشدرداخلاقلیمکردستانبرایایجادیکمنطقهشهرک صنعتی ایرانی اقدام کردیم و برای راه اندازی این شهرک 250 هکتار زمین واگذار کردیم. این شهرک صنعتی حدود 1000 هکتار است که درر فاز اول 250 هکتار را واگذار کردیم تا فعالیت شروع شود. متاسفانه به دلیل حمایت نشدن در فاز اول این پروژه، این کار به نتیجه مطلوب نرسید و به دلیل عدم حمایت دولت ایران، از اینن موضوع استقبال بسیار ضعیفی شد. در کل مناطق آزاد همان گونه که از اسمش مشخص است یعنی که بازرگان در مناطق آزاد به صورت کلی در حوزه کاری و تجاری خود آزاد است، در تردد، رفت و آمد و در حوزه سرمایه گذاری آزاد است و این یک تعامل مشترک و دوطرفه است و من معتقد هستم که پروژه مناطق آزاد یک پروژه عمده و اساسی در جهت گسترش، توسعه و فعالیت بازرگانی و خدمت کردن به مردم و حتی از نگاهی برای ایجاد ثروت برای مردم است و همه این مشوق ها مثل عدم پرداخت مالیات و مسائل مربوط به گمرک و غیره کلا برای منفعت مردم است، ضمن اینکه قوانین مناطق آزاد باعث می شود بازرگانان خارجی احساس امنیت کنند. واقعا ما انتظار داریم که مسئله مناطق آزاد صرفا معطوف به چند منطقه نباشد، همچنین مناطق آزاد را از سیاست دور کنیم و امنیت را در آن از همه حیث برقرار کنیم ولی فضا را امنیتی نکنیم که برای سرمایه گذاران ایجاد مشکل نشود. قطعا باید برای بوجود آوردن امنیت خاطر بازرگانان، ایجاد امنیت در منطقه جزء اولویت های ما باشد. به نظر من هر چقدر بتوانیم در چارچوب قانون، منطقه آزاد ایجاد کنیم، شرایط برای تجارت را تسهیل کرد ه ایم

با توجه به پیشنهاد ایجاد منطقه آزاد بانه –مریوان با محوریت تجارت با اقلیم کردستان عراق و طرح آن در مجلس شورای اسلامی جهت تصویب، نقش این منطقه آزاد را در توسعه روابط تجاری و بازرگانی با اقلیم کردستان عراق چگونه می بینید؟ 

بی شک زمانی که ما در نقطه مرزی، منطقه آزاد ایجاد می کنیم اول از همه در آنجا امنیت را برقرار کرده ایم، دوم می توان رابطه اقتصادی بین دو کشور را به وجود آورد و یا تقویت کرد. قطعا شکل گیری منطقه آزاد باعث ایجاد ارتباط بین کشورهای مختلف می شود و در پی آن منافع گسترش پیدا م یکند و وقتی منافع گسترش پیدا کرد بی تردید روابط دوستانه بین طرفین در منطقه که منافع مشترک دارد، بالا خواهد رفت و به تبع آن سایه نگرانی هایی مثل جنگ و درگیری را از بین خواهد برد. ایجاد مناطق آزاد در جهت تقویت روابط دوطرفه به همراه گسترش منافع مشترک طرفین بسیار اثرگذار است. از این رو نه تنها که من موافق ایجاد منطقه آزاد مشترک هستم، حتی اگر در توانم باشد حاضر به شراکت در ایجاد آن نیز هستم.

از دیدگاه شما میزان تمایل سرمایه گذاران کردستان عراق در حوزه سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران چگونه است ؟

در گذشته بیش از 70 تا 80 درصد سرمایه گذاران اقلیم کردستان عراق مایل به سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران بودند، ولی باید اینجا یک مثال بزنم؛ در بین سال ها ی 2001 تا 2003 میلادی نزدیک به 423 شرکت ایرانی در منطقه سلیمانیه و اربیل عراق به ثبت رسیده بود. شاید به جرات بتوان گفت در آن زمان تعداد شرکتهای ترکیه به 70 تا 80 شرکت نمی رسید، ولی امروز شرکتهای ایرانی بسیار افت کرده اند. حال چرا؟ چون ما از اول برنامه ریزی درستی را انجام ندادیم و برنامه های بلند مدت برای بودن در بازارهای خارجی تعریف نکردیم. ما باید با تشویق بیشتر و مهیا کردن شرایط سهلتر در روابط تجاری فی مابین، باعث گسترش و پایداری روابط تجاری بهتری با هم شویم. بی شک  ما به دلیل شرایطی همچون مسیرهای دسترسی نزدیکتر به ایران، رابطه نژادی که با هم داریم و همچنین روابط اجتماعی و فرهنگی بیشتری که دو کشور با هم دارند، تمایل بیشتری به همکاری تجاری و اقتصادی با ایران داریم. به عنوان مثال اگر شما به بازار اقلیم کردستان رفته باشید می بینید که به اجناس ترکیه ای یا اروپایی و کشورهای دیگر میگویند جنس خارجی ولی به محصول ایرانی می گویند جنس ایرانی. از نگاه روانشناسی وقتی می گوییم محصول ایرانی یعنی حس نزدیکی بین مردمان ما وجود دارد و این نشان دهنده این است که فضا و شرایط واقعا فراهم است؛ شاید مشکلاتی وجود داشته باشد اما با توجه به گرایش مردم نسبت به استفاده از اجناس ایرانی، میتوانیم این شرایط را بهبود ببخشیم و افزایش دهیم.

در راستای معرفی و آشنایی بیشتر ظرفیت ها و مزیتهای مناطق آزاد ایران به سرمایه گذاران و بازرگانان اقلیم کردستان به عقیده شما چه راهکارهایی وجود دارد؟

بی شک ایجاد اطمینان و اعتماد، تسهیل در رفت و آمد، تاسیس شرکت و برقراری خطوط پروازی و را ههای دسترسی خوب در کنار برگزاری نشستهای مشترک و همایشهای معرفی دوجانبه می تواند گامهای بسیار موثری در این خصوص بردارد.



دیدگاه شما در خصوص برگزاری نشست های تجاری و بازرگانی بین اتا قهای بازرگانی دو کشور و همچنین مناطق آزاد ایران در جهت کمک به شناخت بیشتر ظرفی تهای این مناطق به تجار و مسئولین اقلیم کردستان عراق چیست و آیا تاکنون نشست هایی در این خصوص برگزار شده است؟

در گذشته نشستهای بیشتری برگزار می شد، آخرین جلسه هم با حضور معاون محترم رئیس جمهور و همچنین حضور بیش از 300 شرکت برگزار گردید؛ این چنین نشست هایی به صورت غیرمنسجم برگزار می شود. البته باید به این نکته اشاره کنم متاسفانه این دست نشست ها، هم اندیشی ها و معرفی ظرفیتهای تجاری و بازرگانی بین دو کشور بسیار کم بوده است. قطعا ما باید برای بدست آوردن بازارهای جدید تلاش و رقابت کنیم، باید فضایی را ایجاد کنیم که خود سرمایه گذار ترغیب شود و بیاید در این مناطق سرمایه گذاری و تولید کند. باید برای رسیدن به این اهداف بیشتر فکر کنیم و برنامه ریزی درستی در جهت ایجاد اطمینان برای سرمایه گذار و تشویق آنها به حضور در این مناطق انجام دهیم.


ظرفیتهای حوزه گردشگری را در مناطق آزاد تا چه حدی برای گردشگران اقلیم کردستان جذاب میدانید؟ وقتی ما در یک منطقه آزاد رفاهیاتی در حوزه گردشگری و در سطح قابل قبول بین المللی ایجاد کنیم، گردشگر خودش به آن منطقه جذب می شود؛ آیا شما در مناطق آزاد خود این کار را انجام داده اید؟ آیا جاذبه قابل قبول برای گردشگر خارجی را در مناطق خود ایجاد کرده اید؟

در اغلب مناطق آزاد ایران حداقل جاذبه ایجاد شده است اما وقتی شما به دبی نگاه کنید درمی یابید که آنجا حداکثر جاذبه گردشگری را برای گردشگران ایجاد کرده است. بی شک یکی از مهم ترین محورها در حوزه اقتصادی بدون سرمایه، توسعه گردشگری در مناطق آزاد است که خود سرمایه وارد کشور میکند، ولی اول باید جذابیتی ایجاد شود، حال میخواهد بیابان باشد، یا کوهستان و جنگل که گردشگر در عین احساس امنیت و رضایت، لذت سفر را هم با توجه به امکانات رفاهی حس کند. قطعا فرهنگ مردمان اقلیم کردستان عراق به ایران بسیار نزدیک است و نقاط مشترک فرهنگی بسیار زیادی با هم دارند و تمایل به سفر و گردشگری به سمت ایران بیشتر است، ولی باید در این خصوص امکانات و شرایط بیشتر و بهتری برای توسعه این بخش در مناطق آزاد ایجاد گردد.

در پایان گفت وگو اگر نکته ای وجود دارد بفرمایید ؟

امیدوارم که بتوانیم در جهت ایجاد رفاه، امنیت و توسعه همکاریهای بیشتر تجاری و بازرگانی بین دو کشور قدم های بزرگتری برداریم و شاهد گسترش بیش از پیش روابط به واسطه ایجاد مناطق آزاد مرزی بین ایران و اقلیم کردستان عراق باشیم.

نماینده اتحادیه میهنی کردستان عراق می‌گوید داعش یک موضوع نظامی نیست بلکه یک پدیده و ایدئولوژی شده است.

به گزارش حوزه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، ناظم دباغ نماینده اتحادیه میهنی کردستان عراق در نشست «عراق پس از داعش» که امروز چهارشنبه در دفتر روزنامه اطلاعات به و به همت دیپلماسی ایرانی برگزار شد، گفت: داعش زاده برخی شرایط بود. داعش که از موصل بیرون شد ولی داعش تنها یک موضوع نظامی نیست بلکه یک پدیده و ایدئولوژی شده است.دباغ با اشاره به حضور 300 نفر از داعش و تسلط بر مناطق اولیه گفت: اگر کمک‌های ایران نبود شاید امروز عراق داعشی داشتیم.وی با بیان اینکه نیروهای کرد شریک عراق جدید بود، اظهارداشت: نقش ما در جنگ مشخص بود و برای آینده هم باید فکر کنیم. برای بعد از داعش باید برنامه‌ریزی کنیم چرا که زاده داعش در آینده بوجود خواهد امد.دباغ با بیان اینکه هیچ جای دنیا علل اختلافات با نظامی‌گری از بین نمی‌رود بلکه برنامه‌های سیاسی و اقتصادی لازم است، گفت: بهترین راه این است که مشکلات را حل کنیم. اروپایی‌ها بعد از سال‌ها جنگ با یکدیگر به صلح رسیدند و ما نیز می‌توانیم چنین کنیم.

«ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران با «هاجیمه اوئه دا» «پیتر لینر» معاون اول سفارت کشور سوئد در ایران دیدار کرد.

«پیتر لینر» معاون اول سفارت کشور سوئد در ایران روز یکشنبه 2/7/2017 از دفتر نمایندگی حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران بازدید کرد و مورد استقبال «ناظم دباغ» نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران قرار گرفت.

لینر به دلیل اتکام مأموریتش در تهران و بازگشت به کشورش، علاقمند بود که برای یکبار دیگر از دفتر نمایندگی حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران بازدید کند و خواهان این بود که روابط نمایندگی حکومت اقلیم کردستان و سفارتخانه سوئد در کشور ایران مداومت داشته باشد و در مورد رویدادهای اخیر منطقه و برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان و تأثیر کشورها بر روی این پروسه به گفت‌وگو بپردازد.  

در بخش دیگری از این نشست، نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران، دیدگاه‌های اقلیم کردستان در مورد رویدادهای منطقه را برای معاون اول سفارت کشور سوئد در ایران بازگو کرد که این مهم، تصمیم ریاست اقلیم کردستان و رهبری سیاسی کُرد برای انجام‌دادن آن و همچنین تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت حقوق کُردهاست.

«ناظم دباغ» در بخش دیگری از سخنانش گفت: کُردها از قدیم‌الایام برای رسیدم به این هدف در مبارزه بوده است و در حال حاضر نیز، زمان مناسبی برای برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان است و اگر رهبری سیاسی کُرد در این زمان کنونی آن را انجام ندهد؛ سرانجام نوه‌های ما آن را انجام خواهند داد.     

نماینده حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران در ادامه اظهار داشت: همچنین آن عراقی که در تأسیس دوباره آن مشارکت کردیم در حد انتظار ملت کُرد نبود و و چندین مشکل اساسی را برای ما بوجود آورد.   

«ناظم دباغ» در پاسخ به سؤال «پیتر لینر» که کشورهای همسایه از این نگرانند که بخش‌های دیگر کردستان از استقلال خود دم بزنند؛ گفت: بی‌گمان کشورهای همسایه نگرانند ولی بایستی آنان را راضی کنیم و برایشان توضیح بدهیم که همه‌پرسی در اقلیم کردستان برای آنان مشکل ایجاد نخواهد کرد.

نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران در پایان این دیدار گفت: کشور سوئد همیشه دوست کردها بوده و امیدوارم که در این پروسه هم ما را پشتیبانی کند.

«پیتر لینر» معاون اول سفارت کشور سوئد در ایران در پاسخ به سؤال نماینده حکومت اقلیم کردستان در تهران در مورد دیدگاه دولت سوئد در مورد پروسه همه‌پرسی گفت: ما خواهان این هستیم که در قالب عراق یکپارچه با خواسته‌های خودتان برسید.

 در حالی که دولت مرکزی بغداد معتقد است اصل همه‌پرسی که رئیس اقلیم کردستان برگزاری آن را در مهر ماه سال جاری اعلام کرده، مشروعیت ندارد، اما نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران معتقد است کُردها طبق قانون اساسی عراق حق دارند برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند.

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، چندی پیش بود که مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان با وجود مخالفت‌های گسترده داخلی عراق، کشورهای همجوار منطقه و بسیاری از کشورهای جهان اعلام کرد همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق را در 25 سپتامبر (3 مهر) برگزار می‌کند.

دولت مرکزی بغداد معتقد است اصل همه‌پرسی که بارزانی اجرای آن را اعلام رسمی کرده است، به‌طور قانونی مشروعیت ندارد، زیرا طبق قانون اساسی هرنوع تعیین سرنوشت باید در چارچوب قانون اساسی عراق و با موافقت دولت مرکزی باشد.

وجود این دوگانگی در مواضع داخلی مقام‌های عراقی با مسئولان اقلیم کردستان و از سوی دیگر مخالفت صریح ایران با برگزاری همه‌پرسی و تاکید بر حفظ وحدت داخلی در عراق، بررسی تبعات این همه‌پرسی را الزامی می‌کند. در گفت‌وگو با ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران این مسائل را مورد بررسی قرار داده ایم.

* به‌تازگی موضوع اعلام زمان همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق مطرح شده است. باتوجه به اینکه ما پیشتر چنین اعلامی را از سوی مسئولان کرد شاهد بوده‌ایم، آیا این‌بار موضوع همه‌پرسی جدی است؟

توجه کنید، بارهای قبلی تنها ایده‌ این موضوع مطرح شده بود و 7 ژوئن (17 خرداد) که مسعود بارزانی اعلام کرد همه‌پرسی 25 سپتامبر (3 مهر) برگزار می‌شود، نخستین‌بار است که چنین موضوعی به‌طور رسمی اتفاق می‌افتد.

* احتمالا در جریان مخالفت ایران، اتحادیه اروپا و برخی کشورهای دیگر منطقه نسبت به برگزاری همه‌پرسی هستید. موضع اقلیم کردستان نسبت به اینگونه مخالفت‌ها چیست؟

در کل هر ملیتی در وضعیت مبارزه باشد و تهدیدات زیادی را در مقابل خود ببیند، تصمیم به ادامه مبارزه می‌گیرد و این موضوع در حد اختیارات خودش است. برخی‌ها در مبارزه به نتیجه مثبت و برخی‌ دیگر به نتیجه منفی می‌رسند. ما ده‌ها سال است که در حال مبارزه و تلاش هستیم، حتی کُردها برای رسیدن به آرمان‌های خودشان در جنگ صفویان و عثمانی شمشیر کشیدند که بخشی از کردها در سمت صفوی و بخشی دیگر در صف عثمانی بودند.

از سوی دیگر برخی شرایط ما را مجبور به اعلام برگزاری همه‌پرسی کرده است. این شرایط عبارت است از اینکه حکومت اقلیم کردستان تشکیلات اداری کاملی دارد که منطبق بر قانون اساسی است. کُردها وقتی عراق جدید تاسیس شد، به‌طور جدی در آن مشارکت کردند. برای اینکه بتوانند در دولت جدید عراق سهم مناسبی داشته باشند، ولی متاسفانه بعد از تصویب قانون اساسی و تشکیل حکومت، تاکنون هیچ دولتی در عراق نتوانسته پایبند قول و قرارهایی باشد که به ما داده شده است.

در قانون اساسی عراق ماده 140، قانون پیشمرگه‌ها، قانون نفت و برخی موضوعات دیگر موضوع حمایت از کردها مطرح شده، ولی همچنان اختلافات میان ما و دولت مرکزی باقی ماند و منجر به قطع بودجه اقلیم کردستان شده بود که در بحبوحه حل این اختلافات، موضوع جنگ داعش پیش آمد. در این جنگ، در واقع نیروهای پیشمرگه کرد و حکومت اقلیم کردستان نقش کامل و مثبتی علیه داعش ایفا کردند و شاید اگر پیشمرگه‌ها و حکومت اقلیم کردستان نبود، نیروهای عراقی اکنون به جای تلاش برای آزادسازی مناطق تحت اشغال داعش، باید در مناطق کرکوک و مناطق تحت ماده 140 می‌جنگیدند. مناطق 140، مناطق متنازعه و محل اختلاف است که کرکوک یکی از استان‌های آن است. باوجود همه این موارد، ما احساس نمی‌کنیم که حکومت عراق و حتی برخی کشورها به‌دنبال حل مشکلات سیاسی منطقه باشند.

* زمانی موضوع همه‌پرسی مطرح می‌شود که موضوع فشار و سرکوب از سوی حکومت مرکزی وجود داشته باشد، اکنون که دیگر صدام و حکومت بعثی وجود ندارد، همه‌پرسی در چنین وضعیتی چه دلیلی می‌تواند داشته باشد؟

موضوع حکومت بعثی و غیربعثی نیست. تاریخ نشان داده است زمانی که بعثی‌ها هم نبودند، کُردها همیشه در حال مبارزه بودند. امروز باز کُردها خواهان برقراری ثبات و امنیت در منطقه هستند. ما در جغرافیای محدودی هستیم و دغدغه‌های همسایگان خود را از جمله ایران، ترکیه و سوریه درک می‌کنیم. از این رو موضوع همه‌پرسی به معنای این نیست که اعلام جدایی کنیم، ولی این را می‌خواهیم بگوییم که مردم (کُردها) برای پشتیبانی از رهبری سیاسی اقلیم کردستان چقدر آمادگی دارند.

این را در نظر داشته باشید که ما همیشه تاکید کرده‌ایم عراقی دموکراتیک و فدرالی می‌خواهیم. ما مواضع جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، سوریه، عراق و کشورهای اروپایی همچون بریتانیا و فرانسه را درک می‌کنیم. آن‌ها نمی‌گویند شما حق تعیین سرنوشت ندارید.

* ولی رهبران این کشورها مخالفت خود را اعلام کردند.

درست، ولی یک نکته‌ای هست و آن اینکه با وجود اعلام مخالفتشان، باز ما باید مشکلات خودمان را با دولت مرکزی عراق حل کنیم.

* مشکلات با همه‌پرسی حل می‌شود؟

بگذارید اصلا همه‌پرسی را بگذاریم کنار. شما توقع دارید ما هیچ‌کاری انجام ندهیم؟ همه‌پرسی واکنش کُردهاست به وضعیت عراق. رئیس‌جمهوری عراق کُرد است، معاون نخست‌وزیر کُرد است، معاون رئیس‌ پارلمان کُرد است. ما بنیانگذار ارتش عراق بوده‌ایم، ما بنیانگذار دولت عراق بوده‌ایم، ولی ما به دوستانی که دم از حفظ وحدت عراق می‌زنند می‌گوییم این حفظ وحدت باید در عمل هم باشد. یعنی ما کُردها وقتی وزیر داریم، رئیس‌جمهوری داریم و غیره باید در عمل شریک دولت مرکزی باشیم.

* الان معتقدید که این شرایط وجود ندارد؟

خیر، به هیچ‌عنوان وجود ندارد. بودجه اقلیم را قطع کرده‌اند. قانون پیشمرگه‌ها را در پارلمان تایید و تصویب کردند، ولی در عمل قدرت اجرایی وجود ندارد. حشد الشعبی (بسیج مردمی) را به‌عنوان تشکیلات پذیرفتند؛ چرا همین موضوع را با پیشمرگه انجام نداده‌اند؟ مگر پیشمرگه در روز نخست، بنیانگذار ارتش عراق نبوده است؟ اگر پیشمرگه‌ها نبودند پلیس و حشدالشعبی و نیروهای عراقی باید به جای موصل در کرکوک می‌جنگیدند. چه کسی این کار را کرده است؟ با وجود همه این موارد حقوق ما پایمال می‌شود. اگر حقوق برای ارتش، حشدالشعبی و حشدالوطنی است، باید برای پیشمرگه هم باشد.

* شما می‌گویید ما از حقوق خود برخوردار نشده‌ایم و باید همه‌پرسی برگزار کنیم. مشابه همین وضعیت را ما در سوریه در نظر بگیریم. اگر کُردهای سوریه هم بخواهند چنین کاری انجام دهند منطقه با چه سرنوشتی دچار می‌شود؟

اگر به تاریخ نگاه کنیم، همه‌پرسی چندین‌بار در دولت‌ها انجام شده است. چندین بار پس از شورش‌ها و انقلاب‌ها انجام شده است؛ در این راستا برخی‌ها سرکوب شدند و برخی دیگر دولت‌ها را فروپاشیدند، ولی باز حرکت ملی‌گرایی زنده ماند. این برای این است که ملت‌ها همواره دنبال حق خود بوده‌اند. برای همین همه‌پرسی شاید یک تلاش در راستای مبارزه برای رسیدن به اهداف مدنظر باشد، طبعا می‌تواند بی‌نتیجه هم باشد. با وجود این، ما کُردها از مبارزه خود دست برنمی‌داریم و راه‌های مبارزه و کسب حقوق خود را دنبال می‌کنیم.

باید این را بگویم که اگر دولت مرکزی عراق آمادگی نداشته باشد مشکلات کُردها را حل کند تا آن‌ها از حقوق خود برخوردار شوند، این انتظار را داشته باشند کُردها تا حد جدایی از عراق مبارزه کنند.

* دولت بغداد گفته قصد همکاری دارد. آیا دولت اقلیم کردستان این همکاری را قبول می‌کند؟‌ در چه شرایطی؟

ما طبق قانون عراق پیشنهاد دولت بغداد را قبول می‌کنیم. یعنی ما آمادگی داریم پیشنهادها را بررسی کنیم، ولی تاکنون هیچ پیشنهادی از سوی دولت مرکزی عراق به ما نشده است. آن‌ها فقط در حرف می‌گویند باید قانون رعایت شود، خب وقتی می‌گویند قانون رعایت شود تنها برای من نیست، باید برای همه رعایت شود.

قانون اساسی عراق ذکر کرده است نخست، کُردها به طور اختیاری در عراق حضور دارند یعنی اینکه کردها با اختیار خودشان مانده‌اند. دوم اینکه کُردها حق تعیین سرنوشت خودشان را دارند. حق تعیین سرنوشت یعنی چه؟ یعنی می‌توانند همه‌پرسی برگزار کنند تا سرنوشتشان معلوم شود.

لینک گفت‌وگوی خبرگزاری آنا:

http://ana.ir/news/230397