«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران درباره بیانیه اخیر اقلیم در واکنش به سخنان سردار سلامی گفت: لحن بیانیه دوستانه بوده و اقلیم کردستان بر لزوم تداوم روابط دوستانه با ایران تأکید کرده است.

«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در گفت‌وگو با خبرنگار مهر به بیان جزئیاتی از بیانه اخیر این اقلیم در خصوص سخنان سردار سلامی پرداخت.

بر اساس این گزارش، وی در پاسخ به سؤالی پیرامون لحن بیانیه منتشر شده از سوی اقلیم کردستان عراق تصریح کرد: این بیانیه به هیچ وجه شدیداللحن نبوده است، بلکه از لحنی دوستانه برخوردار بوده است.

وی افزود: اقلیم کردستان عراق در این بیانیه خواستار تداوم روابط دوستانه خود با جمهوری اسلامی ایران شده است.

این مقام عراقی ادامه داد: اقلیم کردستان عراق در این بیانیه تأکید کرده است که مشکلات میان این اقلیم و جمهوری اسلامی ایران می‌بایست از طریق مذاکره و گفت‌وگو حل و فصل شوند. 

دباغ در ادامه تصریح کرد: اقلیم کردستان عراق در این بیانیه ضمن مثبت ارزیابی کردن سلسله جلسات و گفت‌وگوها میان این اقلیم و هیأت جمهوری اسلامی ایران، خواستار تداوم این جلسات شده است.

نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران همچنین اظهار داشت: در این بیانیه تأکید شده است که اقلیم کردستان عراق همچنان به تعهدات خود مبنی بر ممانعت از انجام هرگونه اقدام نظامی علیه کشورهای همسایه به ویژه جمهوری اسلامی ایران از خاک این اقلیم، پایبند است.

وی افزود: در این بیانیه آمده است که هرگونه اقدام نظامی علیه ایران از خاک اقلیم کردستان عراق محکوم است.

دباغ در ادامه افزود: اقلیم کردستان عراق انتظار دارد که سلسله جلسات میان این اقلیم و مقامات ایرانی که آخرین آن در روز چهارشنبه گذشته برگزار شد، تداوم یابد.

وی همچنین اظهار داشت: روابط میان اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران بسیار فراتر از آن است که بوسیله یک سخنرانی یا بیانیه به هم بخورد.

دباغ اظهار داشت: در مجموع، اقلیم کردستان عراق برای ادامه جلسات هماهنگی خود با جمهوری اسلامی ایران از

آمادگی کامل برخوردار است.

این مقام عراقی یادآور شد: اقلیم کردستان عراق همچنان بر لزوم عمل به توافقنامه‌های گذشته میان ایران مبنی بر «حل و فصل سیاسی بحران‌های دوجانبه»، «برقراری ثبات در مرزهای ایران و اقلیم کردستان» و «ممانعت از انجام عملیات نظامی علیه ایران از طریق خاک اقلیم» تأکید بسیار دارد.

سرویس اقتصادی:یک هیئت بلندپایه کردستان عراق قرار است در ماه جولای برای امضای موافقتنامه ساخت خط لوله انتقال نفت اقلیم کردستان عراق به ایران برای ارسال به بازارهای جهانی، عازم تهران شود.

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری روداو، یک هیئت بلندپایه کردستان عراق قرار است در ماه جولای برای امضای موافقتنامه ساخت خط لوله انتقال نفت اقلیم کردستان به ایران برای ارسال به بازارهای جهانی، عازم تهران شود.

«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران گفت: قرار است مدت کوتاهی پس از دیدار مقامات دو طرف در ماه آوریل «تفاهمی» بین وزارت نفت ایران و همتایش در اقلیم کردستان به امضا برسد.

به گفته «ماهان زنگنه» معاون وزیر منابع طبیعی اقلیم کردستان عراق هرچند هیچ ضرب الاجل زمانی ای برای امضای توافق نهایی مشخص نشده، اما یک هیئت بلندپایه از اقلیم کردستان قرار است پس از ماه رمضان برای پیگیری این خط لوله به تهران برود.

زنگنه به الجزیره گفته: «دو طرف در زمینه بحث های فنی خط لوله به پیشرفت هایی دست یافته اند. اما موضوعات باقی مانده شامل جنبه های سیاسی و تجاری قرارداد است.»

این قرارداد احتمالا شامل توافقی در زمینه گاز طبیعی نیز خواهد بود.

دباغ گفت، این موافقتنامه به نفع اربیل و تهران است زیرا خط لوله دومی در اختیار اقلیم کردستان قرار خواهد داد که قرار است در ابتدا روزانه 250 هزار بشکه نفت صادر کند.

دباغ در ادامه گفت: «هم اکنون روزانه حدود 400 تا 500 تانکر نفت کردستان را به ایران انتقال می‌دهند. اگر این حجم نفت از طریق یک خط لوله صادر شود، درآمدهای حاصل از صدور نفت بسیار شفاف‌تر خواهد بود و تأثیر حرکت تانکرهای سنگین نفتکش در جاده‌ها را نیز کاهش خواهد داد.»

این مقام اقلیم کردستان در ادامه گفت: «بازار ایران به ما نزدیک‌تر است و این در کنار کاهش هزینه کلی انتقال، قیمت نفت ما را نیز بالا می‌برد.»

دلیل اصلی ساخت خط لوله دوم داشتن گزینه‌ای جایگزین است که در صورت از دست رفتن دسترسی اقلیم به مسیر صادراتی خود از طریق ترکیه مورد استفاده قرار گیرد.

«در صورت هر گونه درگیری با ترکیه، چه نظامی و چه سیاسی، کردستان می‌خواهد به مسیر صادراتی دوم دسترسی داشته باشد...کردستان نباید برای صادرات خود تنها وابسته به ترکیه باشد.»

«اگر نفت از کرکوک نیز از طریق این خط لوله به ایران ارسال شود، عراق مشکلی با این پروژه نخواهد داشت.»

مرصادنیوز: «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران گفت: وقتی داعش در فلوجه شکست می‌خورد به معنای این است که بزرگترین قدرت داعش شکست خورده است. قیام مردم و قیام نیروهای نظامی عراق و هم پیمانان در آنجا اثرگذار بوده است تا داعش شکست بخورد.

«ناظم دباغ» در گفتگو با خبرنگار بین‌الملل شبکه اطلاع رسانی مرصاد،  با بیان اینکه نیروهای اقلیم کردستان عراق در آزادسازی فلوجه شرکت نداشته‌اند، اظهار داشت: نیروهای حشد شعبی، ارتش عراق و پلیس امنیت عراق در این عملیات حضور داشته اند.

وی افزود: فلوجه از اهمیت خاصی برخوردار است و اولین شهری بود به دست داعش افتاد.

نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران تصریح کرد: وقتی داعش در فلوجه شکست می‌خورد به معنای این است که بزرگترین قدرت داعش شکست خورده است. قیام مردم و قیام نیروهای نظامی عراق و هم پیمانان در آنجا اثر گذاربوده است تا داعش شکست بخورد.

وی تأکید کرد: آزادسازی فلوجه گام مهمی برای شکست داعش در عراق است.

می‌توان داعش را شکست داد

به گفته نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران، می‌توان داعش را به طور کامل شکست داد و ضعیفش کرد اما با توجه به آنکه شرایط به وجود آمدن این گروه تروریستی کماکان وجود دارد، فعالیت داعش هنوز ادامه دارد.

دباغ با بیان اینکه سوء مدیریت و مسائل مذهبی در شکل گیری داعش موثر بوده اند، گفت: با توجه به تبدیل شدن داعش به یک ایده، مبارزه با آن سخت است.

وی در خصوص مسئله همکاری اقلیم کردستان عراق برای مبارزه با تروریست‌های داعش گفت: در اقلیم کردستان عراق، نیروهای پیشمرگه تلاش‌های مثبتی برای آزادسازی مناطق زیر تسلط داعش و حتی منطقه موصل و نینوا انجام دادند.

آماده همکاری برای مبارزه با داعش هستیم

دباغ اعتقاد دارد که نیروهای پیشمرگه بیشتر از 40 درصد از مناطق استان نینوا که در اختیار داعش قرار داشته است را آزاد کرده‌اند.

نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران در پایان تأکید کرد: نیروهای پیشمرگه آمادگی این را دارند که در هر کجا که هستند با داعش مبارزه کنند و برای آزادسازی مناطق تحت نفوذ داعش همکاری کنند.

همدلی ـ میثم سالخورد: وضعیت عراق، به عنوان کشوری که پس از سرنگونی صدام و حزب بعث، دوره‌ای از تلاطمات سیاسی و اجتماعی را شاهد بود، با عروج سیاسی قدرتی نوظهور بنام داعش، بر پیچیدگی‌هایش افزوده شد. در حالی که دولت «نوری ‌المالکی» هنوز در حال تعیین ساختارهای سیاسی کشور به‌سر می‌برد و پارلمان عراق صحنه منازعات فرقه‌ای، قومی و سیاسی بسیاری بود، پیشروی برق‌آسای داعش، عراق را به یکی از بحرانی‌ترین مناطق جهان تبدیل کرد. با این همه، در شرایطی که دولت مرکزی عراق و دولت «حیدر العبادی» همچنان از هرج و مرج و تشنج رنج می‌برد، حکومت اقلیم کردستان در شمال این کشور از ثبات بیشتری برخوردار است. همین امر، زمینه مقاومت چشمگیر پیشمرگه‌های کُرد را بر علیه داعش فراهم آورد. در این میان، نقش ایران به عنوان کشوری که با اقلیم کردستان، 600 کیلومتر مرز مشترک دارد، در رویارویی با دولت اسلامی عراق و شام (داعش) چشمگیر بوده و هست.

سوای همراهی و همکاری در مبارزه با داعش، ایران و اقلیم روابط گسترده‌ای با یکدیگر دارند. در شرایطی که خبرهای محافل رسانه‌ای حاکی از سفر «مسعود بارزانی» و هیأت سیاسی اقلیم کردستان به ایران است، به گفت‌و‌گو با «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان در ایران نشستیم که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

به‌نظر می‌رسد که حکومت اقلیم کردستان پس از ظهور ناگهانی داعش در آوریل 2013 و در جریان عقب‌نشینی نیروهای عراقی در مناطقی که مورد هجوم داعش قرار گرفت، تثبیت شد. در این مناطق پیروزی‌های درخشان پیشمرگه‌ها، پیروزی سیاسی اقلیم را به‌دنبال داشت. نظرتان در این‌ خصوص چیست؟

داعش وضعیت جدیدی در عراق بوجود آورد. حمله داعش به شهرهای فلوجه، انبار، موصل، کرکوک و دیگر مناطق، با عقب‌نشینی و تسلیم ارتش عراق روبرو شد، اما خوشبختانه نیروهای پیشمرگه توانستند با تسلیحات اندکی که در اختیار داشتند بر این مناطق تسلط پیدا کنند و نیروهای داعش را عقب برانند.

مناطقی که پیشمرگه‌ها بر آن تسلط پیدا کردند به لحاظ تاریخی و اصالت، جزء سرزمین‌های اقلیم به‌شمار می‌رفتند. مناطقی که سالها پیش حکومت حزب بعث، آنها را از اقلیم جدا کرده بود. در وضعیت جدید این سرزمین‌ها، به عنوان «مناطق متنازعه» تعریف شده‌اند. همچنین پیشمرگه‌ها توانستند بر مناطق بیشتری نیز تسلط پیدا کنند. این پیروزی‌ها از سویی باعث ایجاد وضعیت جدیدی شد و زمینه عقب‌نشینی داعش را از مناطق تحت اشغال فراهم کرد.

در خبرها آمد که پیشمرگه‌ها در منطقه نینوا هم حضور چشمگیری داشته‌اند و با آزادسازی 9 روستای اشغال شده توسط داعش، نوید آزادسازی نینوا را می‌دهند. 

در مورد نینوا، موصل و مناطقی که داعش بر آنها تسلط پیدا کرده، تا حدی نیروهای هم‌پیمان و نیروهای دولت مرکزی هماهنگ هستند تا بتوانند برای آزادی منطقه موصل همکاری کنند. در همین مسیر، پیشمرگه‌ها هم توانستند چندین روستا را آزاد کنند و داعش را در حال حاضر عقب راندند و منتظر آزاد شدن نینوا هستیم.

یکی از مشاوران آقای بارزانی از پیدا شدن نامه‌ای محرمانه سخن گفتند که در آن البغدادی از عقب‌نشینی داعش به لیبی سخن می‌گوید. درباره صحت و سقم این نامه نظرتان چیست؟

من از طریق رسانه‌ها شنیدم و در جریان مستقیم آن نیستم، ولی تا جایی که می‌دانم یکی از مشاوران این را گفته و در واقع منابعش شناخته شده است. حالا باید ببینیم متن این نامه چیست. با این همه امروز شاهد واقعیتی در عراق هستیم و می‌بینیم که داعش روز به روز در جبهه‌های مختلف با شکست مواجه می‌شود و در بیشتر مناطق در حال عقب‌نشینی است.

در مورد اقلیم، بحث خودمختاری و مطالبه برگزاری همه‌پُرسی که توسط آقای بارزانی در 2014 مطرح شد، بحثی محوری است. به‌نظر می‌رسد این از جمله مسائلی است که مورد خواست همسایگان اقلیم مانند ایران و ترکیه نیست. در شرایطی که اسرائیل به شکلی ضمنی از آن حمایت کرد. این مطالبه اکنون در چه مرحله‌ای است؟ به‌نظر می‌آید کُردها در این‌باره، در تعلیق به‌سر می‌برند.

مسئله خودمختاری مطرح نیست، چون ما همین الان هم آن را داریم. مسئله بر سر استقلال و رفراندوم برای تعیین سرنوشت است. اصولا این حق را نمی‌توان از مردم سلب کرد، هیچ کُردی نیست که خواهان این نباشد و آرزوی روزی را نداشته باشد که سرنوشت کردها به دست خودشان باشد. اگر به تاریخ کردستان بازگردیم، می‌بینیم که کردستان هیچگاه مجزا نبوده است بلکه یک جغرافیا بوده و به مرور زمان تقسیم شده است و دولت عثمانی و عباسی و صفوی، حتی پس از جنگ جهانی اول باعث تکه تکه شدن کردستان به دو بخش کردستان عراق و سوریه شدند. این مساله، تحقیقات و بررسی‌ها و بحث‌های مختلفی ایجاد کرده است. ولی واقعیت این است که اگر ما امروز این حرف را می‌زنیم به این معنا نیست که همین امروز به دنبال استقلال هستیم. ولی این مساله مطرح است که مردم کُرد رفراندومی برگزار کنند تا بگویند خواهان چه هستند. آن هم به عوامل زیادی بستگی دارد و باید شرایط آن فراهم شود، که تا امروز هم فراهم نشده که ما بتوانیم رای‌گیری و رفراندوم برگزار کنیم و ببینیم که کردها چه می‌خواهند. 

این شرایطی که می‌گویید دقیقا چیست؟

ما نمی‌توانیم در منطقه‌ای اعلام استقلال کنیم که همسایگان ما موافق نباشند و دشمنی کنند. همسایگانی مثل ایران، ترکیه، سوریه و حتی دولت مرکزی عراق. هر کاری بخواهیم انجام دهیم باید با مذاکره و گفت‌وگو و توافق باشد، تا بتوانیم همسایگان خوبی برای هم باشیم. 

به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد حکومت اقلیم مخصوصا در سطح رهبری به‌خوبی توانسته بر مشکلات داخلی و برخی منازعات درونی فائق آید. به هر حال احزابی مثل اتحادیه میهنی کردستان و حزب دموکرات به‌رغم تفاوت‌های سیاسی، توانسته‌اند در رهبری اقلیم نقش‌آفرینی کنند.

بله همینطور است. وقعا رهبری کُرد با همه مشکلات و مصائبی که وجود داشت، توانست روی پای خودش بایستد که شرایط امروز اقلیم نمایانگر آن است. 

به هرحال کُردها در مناطق همجوار اقلیم هم حضور دارند؛ از سوریه و ایران گرفته تا ترکیه. در شرایطی که اقلیم این حق را برای کردهای عراق قائل است که در شرایطی فدرال، به شکلی حاکم بر سرنوشت خود باشند، موضع اقلیم درمورد کُردهای سایر مناطق چیست؟

ببینید ما در چهارچوب عراق حرف‌های خود را می‌زنیم و مطالبات خود را مطرح می‌کنیم. ما هیچ‌گاه نگفتیم «کردستان بزرگ»، بلکه می‌گوییم «کردستان عراق». مسائل سایر کردها به خودشان باز می‌گردد و خودشان تصمیم‌گیرنده هستند. 

مسائلی که در مورد منازعات اقلیم و پ.ک.ک در مورد شنگال و کوبانی پیش آمد و مسائلی از این دست، آیا باعث تضعیف کردها در کلیت آن و قدرت گرفتن داعش نمی‌شود؟

بله کلا این قبیل درگیری‌ها و اختلافات تأثیر منفی برجای می‌گذارد و در شرایطی که دشمن مشترکی به نام داعش وجود دارد، زمینه تضعیف مقاومت را ایجاد می‌کند. با این همه، معتقدم این نوع مسائل جزئی هستند و در طی زمان پایدار نخواهند بود و به‌نظرم حل خواهند شد.

ترکیه از همان آغاز شکل‌گیری داعش، مواضع متنوع و حتی متناقضی گرفت. در حالی که در ابتدا سخن از مواجهه با داعش می‌زد، در طی زمان شاهد همکاری‌ ترکیه با داعش بودیم. موضع اقلیم اصولا درباره ترکیه و سیاست‌های اردوغان چیست؟

همانطور که پیشتر هم گفتم در مورد آینده سیاست‌های ترکیه در منطقه و در مورد داعش، خوشبین نیستم. از سویی دیگر درگیری‌های نظامی با کردهای خود در حالی که در نزدیکی مرزهایمان داعش مستقر است، چیزی جز جنگ و جنگ به همراه نداشته است. معتقدم با گفت‌وگو می‌توان مسائل را حل کرد. مسئله بعدی رویکرد ترکیه در قبال داعش است. بالاخره داعش بدون پشتیبانی برخی قدرت‌ها نمی‌توانست اینچنین پیشروی کند و در مدت زمانی کوتاه بخش‌های گسترده‌ای از عراق را به تصرف خود درآورد. به هرحال داعش که از آسمان در منطقه فرود نیامد و از یک زمینی وارد منطقه شد و ثانیا از سوی نیروهایی هم حمایت می‌شود، که بر اساس آنچه در رسانه‌ها و اخبار هم منعکس می‌شود، در حمایت از داعش همواره نام کشورهایی مانند عربستان، قطر، امارات و ترکیه به چشم می‌خورد. با این همه به عقیده من، داعش نتیجه سوءمدیریت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در منطقه، بویژه در دوره آقای مالکی بوده است. در واقع شرایطی که باعث بوجود آمدن داعش شد، چنانچه اصلاح نشود و از بین نرود، داعش نیز از میان نخواهد رفت. شاید تضعیف شود، ولی از بین نمی‌رود.

موضع اقلیم در برابر رویدادهای بغداد و تحصن مقتدی صدر و تظاهرات مردم در منطقه سبز چیست؟

موضع اقلیم همواره امنیت و ثبات بغداد و عراق بوده است، مسئله همان سوء‌مدیریتی است که اشاره کردم. در واقع دولت عراق باید به همه اقوام و طوایف و گروه‌ها به یک چشم بنگرد. موضوع دیگر، لزوم اصلاحات است که نیاز امروز دولت عراق به‌شمار می‌آید تا در سایه آن شرایط معیشتی، اقتصادی و اجتماعی مردم عراق بهبود یابد. مسائل بغداد مربوط به دولت مرکزی است و ما به عنوان اقلیم همواره خواهان امنیت، ثبات و اصلاحات دولت عراق بوده‌ایم. از سویی دیگر اقلیم همواره به دنبال مطالبات خود در چهارچوب قانون اساسی عراق بوده است. قانون اساسی عراقی، حق مسلم کُرد را به رسمیت شناخته و مرجع حل اختلافات را هم مشخص کرده است. 

یکی از مباحث مطرح شده، بحث فروش نفت توسط اقلیم است که پس از عقب‌نشینی داعش از منطقه کرکوک، اقلیم این حق را برای خود قائل شد که مستقیما نفت بفروشد. نظر شما چیست؟

بله، یکی از مسائل اختلافی ما قانون نفت است. قانون نفت پروژه‌اش آماده است و قرار بود در پارلمان تصویب شود ولی تا به امروز حکومت عراق جلوی طرح آن را در پارلمان گرفته و نگذاشته تصویب شود. وقتی آن قانون تأیید و تصویب شود، مسائل اقتصادی و همچنین مسئله نفت، حل‌شدنی است. اقدامات اقلیم در این‌باره بر اساس آن قانون است. از دو سال پیش که دولت مرکزی بودجه اقلیم را قطع کرد، ما ناچار هستیم در جهت تأمین منابع مالی، به فکر صادرات نفت چه از طریق ایران و چه ترکیه باشیم، تا بودجه اقلیم تأمین شود. 

یعنی قریب به دو سال است که آن 17 درصدی که در بودجه عراق برای اقلیم در نظر گرفته شد، قطع شده است؟

بله، نه تنها آن 17 درصد، بلکه استحقاقات پیشمرگه‌ها که خود شاهد هستید چگونه در مبارزه با داعش فداکاری می‌کنند و تاکنون بیش از 1500 شهید داده‌اند نیز قطع شده است. تا جایی که برخی از هم‌پیمانان، نیازهای ما را برطرف می‌کنند، اما هیچ کمکی از سوی دولت مرکزی به اقلیم نمی‌رسد. 

آقای بارزانی در گفت‌وگو با روزنامه «زمان » ترکیه در سال 2013 از نقش سردار سلیمانی در جنگ با داعش گفتند و شما نیز در برنامه‌ای تلویزیونی او را مرد اول خاورمیانه نام نهادید. نقش مهم ایران و سپاه قدس به‌ویژه در مقطع محاصره اربیل توسط داعش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

بله، همین چند روز پیش هم آقای «نیچیروان بارزانی» از نقش مثبت جمهوری اسلامی و مسئولان آن در آن مقطع سخن گفت. نیروهای پیشمرگه می‌توانستند به حمایت از منطقه بپردازند، اما کمک‌ها و همکاری‌های ایران در لحظه‌ای که اقلیم در شرایط حساسی بود، توانست روحیه پیشمرگه‌ها را بالا ببرد تا بتوانند از اقلیم و از مناطقی که مورد هجوم داعش قرار گرفته بود، دفاع کنند. بعد از آن مقطع هم، ایران و همچنین کشورهای هم‌پیمان به نیروهای پیشمرگه کمک‌های فراوانی کردند. اقلیم همواره بر نقش مثبت و مشارکت‌های سودمند ایران و به‌ویژه سردار سلیمانی در مبارزه علیه داعش تأکید کرده است، هم در قبال اقلیم و هم در قبال کلیت عراق. نقش مثبت ایران در مبارزه با داعش انکارناشدنی است.

روزنامه همدلی، صفحه سیاست، سال دوم، شماره 336، دوشنبه 17 خرداد 1395، صفحات 1 و 3.

«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان در تهران ضمن اشاره به پشت پرده خبر الشرق الاوسط درباره احداث پایگاه موشکی ایران در اقلیم کردستان به تشریح اهداف سفر «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان به تهران پرداخت.

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل ـ سمیه خمارباقی: هفته گذشته رسانه عرب زبان «الشرق الاوسط» مدعی شد تهران کار ساخت بزرگترین پایگاه موشکی خود را در خاک اقلیم کردستان عراق در نزدیکی مرز سوریه آغاز کرده است که هدف از آن دفاع از مرزهای ایدئولوژیک ایران عنوان می‌شود. ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران ضمن رد تاسیس هر گونه پایگاه نظامی از سوی ایران در اقلیم کردستان توضیح داد: چنین ادعایی صحت ندارد و ایران هیچ پایگاه نظامی در اقلیم بنا نکرده است چون اساسا اقلیم کردستان عراق با ایران هم مرز است و برای گسترش روابط با این کشور نیازی به اینگونه اقدامات نیست. در همین رابطه و در استانه سفر «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان به ایران گفت‌وگویی را با «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در تهران ترتیب داده‌ایم که مشروح آن از نظر می‌گذرد:

روزنامه الشرق الاوسط در خبری مدعی شده است ایران در اقلیم کردستان عراق پایگاه موشکی احداث می‌کند این خبر از سوی مقامات ایران و اقلیم کردستان عراق رد شده است دلیل انتشار این خبر چیست؟

درباره پایگاه موشکی جمهوری اسلامی ایران مطمئن هستم قدرت و توانایی ایران در این مقطع چه از لحاظ سیاسی و چه نظامی، مهم و تاثیرگذار است. بعد از چندین سال تحریم اقتصادی و مذاکره، ایران توانست به توافق برجام با کشورهای ۱+۵ دست یابد.

همچنین نقش مهم ایران در جنگ با داعش در عراق و سوریه همه این عوامل باعث شدند که دشمنان ایران بیش از پیش نگران شوند. در همین راستا در مقطع ایجاد آشوب و ناامنی در منطقه و به ویژه عراق تلاش زیادی مصروف می شود تا روابط میان ایران و کردها به جدایی و اختلاف کشیده شود.

لذا گهگاهی خبرهایی مبنی بر اینکه ایران پایگاه موشکی در سلسله کوههای شنگال و یا اقلیم کردستان عراق ایجاد کرده است به گوش می‌رسد. به عقیده من این نوع خبرها بیشتر در راستای تحریک اسرائیل و کسانی است که می خواهند ایران را به عنوان تهدیدی برای منطقه معرفی کنند. اما آنچه تاکنون از زبان مسئولان عراق و اقلیم کردستان عراق شنیده می‌شود نقش مهم همکاری و حمایت ایران در جبهه های جنگ علیه داعش و حفظ امنیت و آرامش بوده است.

حزب دموکرات کردستان اعلام کرده است که «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق تا دو هفته آینده به ایران سفر می‌کند. اهداف این سفر و اهمیت آن در مقطع کنونی چیست؟

قطعا در گذشته، حال و آینده تبادل هیئت میان اقلیم کردستان عراق و ایران بوده و خواهد بود به ویژه آخرین سفر هیئت جمهوری اسلامی ایران که وزیر اطلاعات ایران، «مسعود بارزانی» را به ایران دعوت کردند. سفر ایشان به ایران نقش مهمی در راستای تحکیم و توسعه روابط ایران و اقلیم کردستان عراق خواهد داشت به ویژه اینکه برای همه آشکار است ایران کشور مهمی در خاورمیانه و جهان است و اهمیت ویژه خود را برای تقویت امنیت و آرامش عراق و اقلیم کردستان و منطقه دارد.

همچنین سفر رئیس اقلیم کردستان عراق در توسعه و استحکام روابط اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی نقش مهمی خواهد داشت. عامل مهم دیگر تبادل نظر در مورد وضعیت سیاسی و امنیتی عراق و منطقه است که کردها و نیروهای پیشمرگه نقش مهمی در حفظ امنیت و آرامش عراق و منطقه داشته و دارند.

«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران گفت: بر خلاف ادعای روزنامه‌ شرق الاوسط، سپاه‌ پاسداران هیچگونه پایگاهی نظامی در این منطقه ایجاد نکرده‌ است.

به‌ گزارش خبرگزاری مهر به‌ نقل از پایگاه‌ خبری ملت، روزنامه‌ شرق الاوسط در خبری مدعی شده‌ است که‌ سپاه‌ پاسداران ایران پایگاهی نظامی در اقلیم کردستان عراق تاسیس کرده‌ است.

بر‌ اساس این گزارش، سپاه‌ پاسداران ایران پایگاه‌ نظامی موشکی در استان سلیمانیه‌ عراق در این اواخر دایر کرده‌ است و از این طریق سلاح و مهمات مورد نیاز پیشمرگان کرد را تامین می‌کند.

طبق ادعای شرق الاوسط، این پایگاه‌ نظامی در اطراف شهر سید صادق در استان سلیمانیه‌ قرار دارد و در طول چند ماه‌ گذشته‌ ایران از طریق ترابری هوایی مهمات مورد نیاز پیشمرگان کُرد عراقی را تامین کرده‌ است.

با این حال، «ناظم دباغ» نماینده‌ اقلیم کردستان عراق در ایران ضمن رد تاسیس هر گونه‌ پایگاه‌ نظامی از سوی ایران در اقلیم کردستان، در این خصوص گفت: چنین چیزی صحت ندارد و ایران هیچ پایگاه‌ نظامی در اقلیم بنا نکرده‌ است چون اساسا ما با ایران هم‌مرزیم و برای گسترش روابط با این کشور، نیازی به‌ اینگونه‌ اقدامات نیست.

شایان ذکر است که‌ در یک سال گذشته‌ مسئولین ایران و اقلیم کردستان بر هماهنگی های امنیتی گسترده‌ ما بین دو طرف تاکیید کردند، به‌ ویژه‌ بعد از اشغال سوریه‌ و عراق توسط داعش نیاز امنیتی متقابل دو طرف به‌ یکدیگر بیشتر از گذشته‌ خویش را آشکار کرده‌ است.

«ناظم دباغ»  نماینده‌ حکومت اقلیم کردستان عراق در تهران با یادآوری اینکه ما بدنبال رسمی شدن پروتکل هستیم تا دولت ایران و اقلیم کردستان مسئولیت صادرات را به عهده بگیرند، میزان صادرات را نیز در مرحله اول 20 تا 30 هزار بشکه در روز اعلام کرد که قابل افزایش خواهد بود.

«ناظم دباغ» نماینده‌ اقلیم کردستان عراق در تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری ایلنا درباره ماجرای صادرات نفت از اقلیم کردستان عراق به ایران گفت: حکومت اقلیم کردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران روابط دیرینه‌ای با هم دارند و  در کل، از نظر اقتصادی همیشه از هم پشتیبانی کرده و همکاری داشته‌اند، به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم که دو طرف از روابط با یکدیگر بهره‌مند شده و روابط اقتصادی را قوی کنند.

وی افزود: یکی از مسائل ضروری جهت تقویت روابط اقتصادی دو طرف  مسئله ترانزیت، بازرگانی و تجارت نفت است لذا پیشنهاد شد که راهی باز کنیم که از طریق جمهوری اسلامی ایران ترانزیت و صادرات نفت داشته باشیم.

دباغ تصریح کرد: ما در این راستا قبلا با جمهوری اسلامی ایران تفاهمنامه‌ای امضا کرده‌ایم اما منتظر تایید کمیسیون نفت و گاز اقلیم کردستان هستیم تا تبدیل به توافق بین دو طرف شود و از این طریق بتوانیم برای صادرات و ترانزیت نفت از مسیر ایران اقدام کرده و همچنین نیاز نفت پالایشگاه‌های کرمانشاه، تبریز و سپس اراک و تهران را تامین کنیم.

وی اظهار داشت: اساس این کار تقویت روابط اقتصادی بوده و ضمن اینکه ما نمی‌خواهیم به ایران نفت بفروشیم بلکه از طریق ایران صادرات نفت انجام می‌دهیم.

نماینده‌ اقلیم کردستان عراق توضیح داد: در این راستا ایران به جای اینکه نفت خود را با لوله از جنوب به کرمانشاه برساند با هزینه کمتر نفت را از اقلیم کردستان به این شهر می‌رساند اگر بیش از نیاز هم به پالایشگاه نفت بدهیم می‌توانیم سوآپ انجام دهیم همچنین نفت ما از طریق ایران بوسیله تانکر نیز امکان صادرات دارد.

«ناظم دباغ»  نماینده‌ حکومت اقلیم کردستان در تهران با یادآوری اینکه ما بدنبال رسمی شدن پروتکل هستیم تا دولت ایران و اقلیم کردستان مسئولیت صادرات را به عهده بگیرند، میزان صادرات را نیز در مرحله اول 20 تا 30 هزار بشکه در روز اعلام کرد که قابل افزایش خواهد بود.

 روزنامه تعادل: گروه انرژي / نادي صبوري ـ 19 فروردین ماه بود که پایگاه خبری رووداو کردستان از اتفاقی خبر داد که ایران و اقلیم کردستان درحال از سرگیری مذاکرات در زمینه صادرات نفت اقلیم از طریق ایران هستند.

عصر روز چهار‌شنبه هفته گذشته نیز یک برنامه رادیویی در همین پایگاه خبری، جزییاتی جدید از این مذاکرات منتشر کرد؛ در این برنامه که با حضور «ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان در ایران، «شیرکوه جودت» رییس کمیسیون انرژی پارلمان اقلیم و «هوشیار رستمی» کارشناس اقتصادی برگزار شد این خبر ارایه شد که «تفاهمنامه سوآپ نفت خام بین ایران و اقلیم کردستان» در تاریخ 5 آوریل 2016 میان دو کشور به امضا رسیده و ضرب‌الاجلی یک ماهه نیز برای تبدیل شدن این تفاهمنامه به قرارداد در نظر گرفته شده است. طبق صحبت‌هایی که از سوی نمایندگان اقلیم در این برنامه مطرح شد، طرف ایرانی آماده این قرارداد است اما کردستان هنوز جواب خود را اعلام نکرده است.  در نهایت این قرارداد به‌زودی با دیدار «بیژن زنگنه» وزیر نفت ایران و «آشتی هورامی» وزیر منابع طبیعی اقلیم کردستان امضا خواهد شد.

«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان در ایران پیش از این گفته بود که روز سه‌شنبه گذشته (17 فروردین ماه 94) آخرین مذاکرات بین نمایندگان ایران و کردستان (که به نظر می‌رسد هتل قدس واقع در خیابان نجات‌اللهی و روبه‌روی پارک ورشو میزبان این مذاکرات بوده) انجام شده و تفاهمات کلی در این زمینه صورت گرفته است. طبق اظهارات نماینده اقلیم کردستان در ایران در آن تاریخ قرار بود تا ماه آینده(17 اردیبهشت) قرارداد رسمی بین ایران و کردستان به امضا برسد. «ناظم دباغ» در پاسخ به این پرسش که مقصد نهایی نفت صادراتی کردستان از طریق ایران کجا خواهد بود، اظهار کرده بود: «در حال حاضر مقصد صادرات نفت کردستان ایران به عنوان نزدیک‌ترین کشور و برای مصرف داخلی و پالایشگاه‌های آن است. در صورتی که مازاد نفتی به وجود‌ آید طرفین برای تعیین تکلیف آن مذاکره خواهند کرد».

اکنون و طبق اخبار منتشر شده در برنامه رادیویی رووداو این تفاهمنامه اساسا «سوآپ» نفت خام محسوب شده و قرار است در مرحله اول به پالایشگاه تبریز و کرمانشاه در مرحله دوم به پالایشگاه اراک و در مرحله سوم به پالایشگاه تهران رفته و به همان میزان در جنوب ایران صادر شود. طبق این اخبار ظرفیت فعلی در نظر گرفته شده برای این تفاهمنامه 300 هزار بشکه در روز است، ساخت خط لوله در زمین ایران به عهده ایران و در زمین کردستان به عهده اقلیم کردستان است. «شیرکوه جودت» رییس کمیسیون انرژی پارلمان اقلیم در این برنامه رادیویی اعلام کرد که در واقع کارهای لازم از سوی کردستان برای پیشبرد این طرح انجام شده اما به واسطه تعطیل بودن پارلمان این کشور هنوز این تفاهمنامه که استراتژیک محسوب می‌شود به تایید پارلمان نرسیده است.

موضع حکومت مرکزی چه خواهد بود؟

دو سال پیش و زمانی که بحث صادرات نفت اقلیم کردستان از طریق ترکیه تازه داغ شده بود، دولت مرکزی عراق به صراحت اعلام کرد در صورتی که این اتفاق بدون هماهنگی با بغداد رخ دهد نه تنها از آنکارا شکایت خواهد کرد بلکه سهم بخش خودمختار کردستان از بودجه ملی را هم به ‌شدت کاهش خواهد داد. رابطه پیچیده میان اقلیم و دولت مرکزی از یک سو و رابطه نزدیک ایران با دولت مرکزی عراق از سوی دیگر باعث می‌شود این مساله نیز اکنون به دغدغه‌یی تبدیل شود که موضع دولت مرکزی عراق در مقابل سوآپ نفتی میان ایران و اقلیم چه خواهد بود؟

«هوشیار رستمی» کارشناس اقتصادی و مسائل کردستان در این برنامه رادیویی عنوان کرد که از دیدگاه او دولت مرکزی عراق مخالف این اتفاق خواهد بود چراکه در این وضعیت اقلیم با داشتن 2 خط لوله به ترکیه و ایران عملا به استقلال اقتصادی در قالب عراقی یکپارچه دست خواهد یافت چیزی که با خواسته‌های دولت مرکزی همخوانی ندارد. وی همچنین معتقد بود، مقام‌های نفتی ایران که در هفته گذشته اخبار این قرارداد استراتژیک را مدام تکذیب کرده‌اند با استفاده از تجربه قراردادهای جدید نفتی منتظر روی کار آمدن مجلس دهم هستند تا در فضایی مناسب‌تر این موضوع را رسانه‌یی کنند. قاعدتا به دلیل ارتباط سیاسی نزدیک بین دولت مرکزی عراق و ایران، اگر در داخل کشور یک همصدایی نسبت به بهره‌برداری اقتصادی از این طرح وجود نداشته باشد، می‌تواند پروژه را به شکست بکشاند و به همین خاطر دولت منتظر است تا در کنار مجلسی همسوتر استراتژی بازی برد ـ برد اقتصادی با همسایگان خود را پیش ببرد و البته سایه نگاه سیاسی به قراردادهای اقتصادی را تا حد زیادی بی‌اثر کند.

«ناظم دباغ» نماینده اقلیم کردستان در ایران اما با این دیدگاه مخالف بوده و اعتقاد داشت که این اتفاق موجب خوشحالی دولت مرکزی عراق خواهد بود. با وجود تمام مخالفت‌های ابتدایی دولت مرکزی عراق با صادرات نفت اقلیم از طریق ترکیه، که البته برخی ریشه آن را در عدم نزدیکی سیاسی عراق و ترکیه نیز می‌دیدند، صادرات نفت کردستان به ترکیه در نهایت حل و فصل شد. این جریان برقرار بود تا زمانی که در آخرین روزهای سال گذشته

خورشیدی، اخباری مبنی بر توقف صادرات نفت این اقلیم به بندر جیحان ترکیه مطرح شد.

«نجم‌الدین کریم» استاندار کرکوک در رابطه با این مساله عنوان کرد که دولت ترکیه قصد دارد با توقف صادرات نفت، کردهای عراق را تحت فشار قرار داده و به وسیله کردهای عراق، تحرکات حزب کارگران کردستان ترکیه و نیروهای مدافع خلق در سوریه را کنترل کند. درحالی که پیش‌تر اعلام شده ‌بود علت این قطع صادرات، انفجار خط لوله کردستان ـ جیحان توسط حزب کارگران کردستان ترکیه بوده است هر چند پس از گذشت چند روز مجددا این صادرات از سر گرفته ‌شد.  اما به نظر می‌رسد، ترکیه مأمن مناسبی برای نفت کردستان عراق نخواهد بود و به همین دلیل کردها به دنبال تنوع‌ بخشی در مقاصد صادراتی خود هستند و عزم خود را برای استفاده از ایران به عنوان یک مسیر صادراتی جدی کرده‌اند. جبهه‌گیری سرسختانه ترکیه علیه کردها و درگیری‌های داخلی این کشور در چند وقت اخیر اکنون سبب شده که اقلیم بیش از پیش به ایران به عنوان مسیر ترانزیتی امن در این زمینه نگاه کند. هر چند تاکنون مشخص نشده بود که این قرارداد در چه قالبی صورت خواهد گرفت و اکنون پیش کشیده شدن بحث «سوآپ» که ایران پیش از این تجربه آن را در جبهه شرقی خود داشته است، مسائلی مانند نرخ سوآپ، زمان اعتبار آن و موضع دولت و مجلس ایران در این زمینه نیز اهمیت پیدا خواهد کرد.

 تاریخچه سوآپ نفت در ایران

سوآپ نفت در ایران اکنون بیش از هر چیز با نام یک شخص گره خورده است. «مسعود میرکاظمی» وزیر پیشین نفت ایران که مرداد ماه سال 1389 پس از 13سال دستور توقف این عملیات به واسطه پایین بودن نرخ سوآپ را داد. قبل از آن روز ایران برای 13سال مسیری امن برای همسایگان خود در دریای خزر برای سوآپ نفت خام محسوب می‌شد. با توقف این عملیات طی گذر سال‌ها، این همسایگان آلترناتیوهایی برای این امر پیدا کردند و به نوعی فرصت در آن منطقه به طور کلی از دست رفت. حالا مطرح شدن بحث سوآپ نفت اقلیم از طریق ایران می‌تواند امید‌های سوخته در این زمینه را دوباره برویاند. البته اگر ناگهان دوباره کسی صبح از خواب بیدار نشده و تصمیم بر خط بطلان کشیدن بر منافع یک کشور نگیرد.

تاریخ خبر: جمعه 24/2/1395 ـ کد خبر: 43303