نازم عومه‌ر ده‌باغ نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران - پرۆسەی رفراندۆم لەگەڵ ئەوەی مافیکی رەوای گەلی کوردستان بوو، بەداخەوە بەرپەرچدانەوەیەکی خراپی بەدوای خۆیدا هێنا، بە گشتیی هەڵوێستی دۆست و دوژمن لەبەرامبەر کوردا یەکی گرتەوە، ئەویش بەپشتیوانی کردنی عێراق و داخوازی بۆ هەڵوەشاندنەوەی پرۆسەکە و لەدواییشدا لەبەرچاوی دۆست و هاوپەیمانان سوپای عێراق و حەشدی شەعبی پەلاماری ناوچە کێشە لەسەرەکانیاندا و لەماوەیەکی کورتدا هێزەکانی پێشمەرگە لە خانەقین و کەرکوک و تا دەگاتە شەنگال و تەلەعفەر پاشەکشەیان پێ کرا. وە لەدەرئەنجامی ئەم پرۆسەیە جەنابی سەرۆکی هەرێم دەست لەکارکێشانەوەی خۆی لەپۆستەکەی راگەیاند، وە هەموو دەسەڵاتەکانی خۆی رادەستی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران و بەشێکیشی رادەستی پەرلەمانی کوردستان کرد.
دوابه‌دوای ئه‌مه‌ش سەرۆکی حکومەتی هەرێم بەرێز نێچیرڤان بارزانی و بەرێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم بەرپرسیاریەتی تەواوی ئەنجامدانی پرۆسەی گفتوگۆ لەگەڵ حکومەتی بەغدادیان گرتە ئەستۆ بە پشتیوانی نێودەوڵتی.
لە لێدوانەکانی سەرۆکی حکومەت و زۆرینەی بەرپرسانی هه‌رێم دڵنیایی دراوە کە ریفراندۆم بوو بە پرۆسەیەک لە رابردوو وە دادگای فیدراڵ دوا بریاری بە هەڵوەشاندنەوەی پرۆسەکەدا، لەگەڵ ئەوەی هەڵوەشاندنەوەی پرۆسەی ریفراندۆم لەدەسەڵاتی پەرلەمان و گەلی کوردستاندایە، سەرەرای ئەوەش حکومەتی هەریم رایگەیاند کە رێز لە بریاری دادگای فیدراڵ دەگرن و ئامادەیی خۆشیان پیشاندا بۆ چارەسەری کێشەکان لەرێگای گفت و گۆ و پابەند بوون بە دەستووری عێراق، ئەمە ئەوە دەگەیەنێت کورد بە رێککەوتن لەگەڵ بەغداد پابەند دەبێت بە پاراستنی یەکپارچەی خاکی عێراق و ئامادەیە و سووریشە لەسەر رێککەوتن و گفتوگۆ. بەڵام ئەوەی تا ئێستا بەدی دەکرێت لەنێوان حکومەتی هەرێم و حکومەتی بەغداد گرفتی لێک تێگەیشتن هەیە. حکومەتی عیراق کاتی دەستپێکردنی گفتوگۆکانی رانەگەیاندووە، پێم وایە کێشەی رێککەوتن دەکەوێتە داوی یاری هەڵبژاردنەکانەوە، وە هەوڵدەدرێت چارەسەری کێشەکان دوابخرێت تاکو پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق ئەنجام دەدرێت.
بەداخەوە ئەم جۆرە هەڵوێستانە لەهەر لایەنێکی عێراقیەوە هەبێت چ کورد و چ عەرەب، زیان بە هاوڵاتیانی کودستان دەگەیەنێت،خەڵکی هەرێم لە ئەنجامی ئابڵوقە و برینی مووچە و کەمکردنەوەی داهات،کێشە سیاسی و کۆمەلایەتی و ئابووریەکانی قوڵتر دەکاتەوە و قەیرانەکان زیاتر دەبن.
لێرەدا لایەنە سیاسیەکانی هەرێم بەدەست بەردار بوون لە خواستی حیزبی و و کەسیەتی دەتوانن یەکریزی خۆیان بپارێزن و بەدوای دابین کردنی مافەکانی گەلی کوردبن لە چوارچێوەی یاسای بنەرەتی عێراق و رێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ.
من وای دەبینم کە سوور بوونی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لەسەر وەڵام نەدانەوە و بەدەنگ نەهاتنی بۆ ئەو هەموو داوا و هەوڵانەی لایەن و وڵاتانی دەرەوە هەروەها خودی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ئەنجامی وەکو ئەو وەڵام نەدانەوە دەبێت کە کورد بەدەنگ هەوڵە نێو دەڵەتیەکاندا نەچوون.
بۆیە باشترین رێگا رێگای گفتوگۆ و پاپەند بوون بە دەستووری هەمیشەیی عێراقە.
نازم ده‌باغ، نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستان له ئێران، وێڕای هه‌ڵسه‌نگادنی دانوستانه‌کانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا، سهبارهت به دانانی پارێزگاری که‌رکوک و بابه‌ته په‌یوه‌ندیداره‌کانی ناوچه کێشه له‌سه‌ره‌کان وتی: له نێوان حکومه‌تی هه‌رێم و به‌غدا رێککه‌وتن هه‌یه که ده‌بێت جێبه‌جێ بکرێت. به تایبه‌ت سهبارهت به ناوچه کێشه له‌سه‌ره‌کان که ده‌بێت به شێوه‌ی هاوبه‌ش به‌ڕێوه بچن. به پێی ئه‌م رێکه‌تنانه، پارێزگاری که‌رکوک ده‌بێت کورد بێت. به‌ڵام به‌داخه‌وه تا ئێستا هه‌نگاوه پێویسته‌کان جێبه‌جێ نه‌کراوه.
مامۆستا نازم له وتووێژێکدا له‌گه‌ڵ په‌یامنێری انصاف‌نیوز رایگه‌یاند: بابه‌ته‌که، بابه‌تی یه‌کێتی یان حزبه‌کانی دیکه نییه، به گشتیی رێکه‌وتنێک له نێوان هه‌ولێر و به‌غدا هه‌یه که ده‌بێت جێبه‌جێ بکرێت. به تایبه‌ت سهبارهت به ناوچه کێشه له‌سه‌ره‌کان که ده‌بێت پارێزگاری که‌رکوک کورد بێت. به‌ڵام به‌داخه‌وه تا ئێستا جێبه‌جێ نه‌کراوه. بۆیه خه‌ڵکی که‌رکوک ده‌یانه‌وێت به رێگای ئاشتییانه و رێپێوان، پێداگری له‌سه‌ر جێبه‌جێ‌کردنی ئه‌م رێککه‌وتنه بکه‌ن.
ده‌باغ سهبارهت به ره‌وتی دانوستانه‌کانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا وتی: تا ئه‌م کاته هه‌رێمی کوردستان پێداگره له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی که رێز له بڕیاری مه‌حکه‌مه‌ی فیدراڵی بگرێت و هه‌روه‌ها ئاماده‌ی دانوستانین به پێی ده‌ستووری عێراق. به‌ڵام تا ئێستا وه‌لامێکی شیاومان له لایه‌ن حکومه‌تی ناوه‌ندییه بۆ ده‌ستپێکردنه‌وه‌ی دانوستانه‌کان پێ نه‌گه‌یشتووه.
دباغ همچنین درباره‌ی احتمال «سفر نچیروان» بارزانی به ترکبه، گفت: من اطلاع چندانی از این سفر ندارم ولی درکل، کردها و مخصوصا حکومت اقلیم کردستان دنبال این است که ارتباطات با کشورهای همسایه برقرار شود و ایران هم یکی از این کشورها است.
مامۆستا نازم سهبارهت به ئه‌گه‌ری سه‌ردانی نه‌چیرڤان بارزانی بۆ تورکیا ده‌ڵێت: ئاگاداری ئه‌م سه‌ردانه نیم، به‌ڵام به گشتیی، کورده‌کان و به‌تایبه‌ت حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان ده‌یانه‌وێت که په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ وڵاتانی دراوسێ ده‌ست پێبکاته‌وه‌و ئێرانیش یه‌کێکه له‌م وڵاتانه.
نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم، به SNNی ڕاگه‌یاند: كردنه‌وه‌ی سه‌رجه‌م ده‌روازه سنورییه‌كانی نێوان هه‌رێمی كوردستان و ئێران، په‌یوه‌سته به‌ڕێكه‌وتنی نێوان حكومه‌تی هه‌رێم و به‌غدا.
سهبارهت به‌ده‌ربڕینی ئاماده‌یی كۆماری ئیسلامی ئێران بۆ كردنه‌وه‌ی ده‌روازه‌ی حاجی ئۆمه‌ران و په‌روێزخان، كه زیاتر له دوو مانگه له‌سره داوای به‌غدا داخراوه، نازم ده‌باغ وتی:" به‌دڵنیاییه‌وه ئێران نایه‌وێت خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان سزابدات، وه‌ڵامی به‌غداش بۆ كردنه‌وه‌ی ده‌روازه‌كان ئه‌وه‌بووه كه مه‌رزی په‌روێزخان و قه‌سر شیرین نزیكن له‌یه‌كتره‌وه، بۆیه كردنه‌وه‌ی مه‌رزی په‌روێزخانیان به‌پێویست نه‌زانیووه".
نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم كردنه‌وه‌ی ده‌روازه‌ی حاجی ئۆمه‌ران به‌پێویستده‌زانێت و ده‌شڵێت: "پێشنیازم بۆ به‌رپرسانی ئێران كردوه، ئه‌گه‌ر بۆ بازرگانیش نه‌بێت، حاجی ئۆمه‌ران و په‌روێزخان به‌ڕووی هاتوچۆی هاوڵاتیان بكرێنه‌وه، به‌تایبه‌تیش حاجی ئۆمه‌ران چونكه هاوڵاتیانی ئه‌و سنوره بۆ نه‌خۆشی و كاروباری تایبه‌تی خۆیان له‌و ڕێگه‌یه‌وه سه‌ردانی ئێران ده‌كه‌ن
"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له شاری تاران، لە ئاهەنگی ساڵانەی "لویسیا" لە باڵیۆزی وڵاتی سوید لە تاران به‌شداریی کرد.
"نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له تاران دوێنی چوارشه‌مه 13/12/2017 دوای بانگهێشتی فەرمی لە لایەن خاتوو "هێلێنا سۆنگەلاند" باڵیۆزی وڵاتی سوید لە تاران لە ئاهەنگی ساڵانەی "لویسیا" Lucia له‌گه‌ڵ نوێنەرایه‌تی حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان به‌شداریی کرد.
دواڕۆژ، سامان قوبادی
نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران رایدەگەیەنێت، پەیوەندییەكانی تاران و هەولێر لە ئاستێكی خراپدان. نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە چاوپێكەوتنێكی دواڕۆژدا باس لەوەدەكات، پێشتر بەهۆی بەهێزیی هەرێم لەبەرامبەر بەغدا، رێككەوتن لەگەڵ ئێراندا نەكرا بۆ هەناردەكردنی نەوتی كەركوك، لەئێستایشدا ئەو رێككەوتنەی باس دەكرێت تەنها لە نێوان تاران و بەغدایە بەبێ هەرێمی كوردستان.
دواڕۆژ: وردەكاریی لەبارەی رێككەوتنەكەی نێوان بەغدا و تاران و هەرێم تایبەت بە هەناردەكردنی نەوتی كەركوك بۆ ئێران، چییە؟
نازم دەباغ: لە ساڵی 2013 پرۆژەیەك هەبوو بۆ هەناردەكردنی نەوتی كەركوك لەڕێگەی سلێمانی-یەوە بۆ ئێران و دواتر بۆ بازاڕەكانی جیهان، دەبوایە بە رەزامەندیی بەغدا رێككەوتن لە نێوان هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێراندا بكرایە، پرۆژەكە بریتییە لە راكێشانی بۆریی نەوت لە كەركوك و گەرمیانەوە بۆ پەروێزخان و قەسری شیرین، لە قۆناغی دووەمدا بگوازرێتەوە بۆ پاڵاوتگەكانی ئێران لە كرماشان و تاران و دواتر هەناردەی بازاڕەكانی جیهان بكرێت، بەڵام رێككەوتنی لەسەر نەكرا، ئەوەی لەئێستادا سەبارەت بە هەناردەی نەوتی كەركوك باس دەكرێت، رێككەوتنێكە تەنها لە نێوان عێراق و ئێراندا كراوە بەبێ هەرێمی كوردستان.
دواڕۆژ: بۆچی ئەوكات رێككەوتن لەسەر پرۆژەی هەناردەكردنی نەوت نەكرا؟
نازم دەباغ: دەبێت پرسیار لە سەرۆكی حكومەتی هەرێم و جێگرەكەی و وەزیری سامانە سروشتییەكان بكرێت، بەهۆی ئەوانەوە رێككەوتن نەكرا، ئەگەرنا پرۆژەكەمان ئامادەكردبوو تا واژۆی لەسەر بكرێت و بخرێتە بواری جێبەجێكردنەوە.
دواڕۆژ: رێكنەكەوتن لەسەر هەناردەی نەوت بۆ ئێران لە 2013دا، بەهۆی بەهێزیی پێگەی هەرێم لەبەرامبەر بەغدا و ناردنی نەوتەوە بوو بۆ توركیا؟
نازم دەباغ: ئەوكات پێگەی هەرێم بەهێزتر بوو، بەڵام لەبەر خاتری ئەو رێككەوتنە 50 ساڵییەی كە لەگەڵ توركیادا هەیەتی، لەگەڵ ئێراندا رێككەوتنی نەكرد.
دواڕۆژ: سوودە ئابورییەكانی هەناردەی نەوت بۆ ئێران، بۆ هەرێمی كوردستان چین؟
نازم دەباغ: یەكەم، هەموو هێلكەكانی هەرێم نەدەچوونە ناو سەبەتەی توركیاوە، ئەگەر لە ئێرانیشەوە هەناردە بكرایە دەبوو بە رێگەیەكی تری هەرێم بۆ ناردن و فرۆشتنی نەوت. دووەم، ئەمنیەتی زیاترە و نزیكترە بۆ ناردنی نەوت. سێیەم، خەرجی هەناردەكردنی كەمتری تێدەچوو. جگەلەوە پەیوەندییە ئابوری و سیاسییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و ئێران بەهێزتر دەبوو.
دواڕۆژ: پێتوایە ئەگەر رێككەوتن لەسەر هەناردەی نەوتی كەركوك بكرایە، دۆخی سیاسی و ئابوری ئێستای هەرێم چۆن دەبوو، بەتایبەت لە ناوچەكانی كەركوك و دووزخورماتوو؟
نازم دەباغ: ئەم رێككەوتنە بكرایە یان نا، لەبەر ئەوەی ریفراندۆم كرا ئەنجامەكەی هەر وەكو ئێستا دەبوو.
دواڕۆژ: ئەگەر لەسەر هەناردەكردنی نەوت رێككەوتنێكی درێژخایەن لە نێوان بەغدا و تاران بە بەشداریی هەولێر بكرێت، چ كاریگەرییەكی دەبێت لەسەر پەیوەندییە سیاسییەكانی نێوان تاران و هەولێر؟
نازم دەباغ: بەپێی دەستوری عێراق لەمەودوا دەبێت پڕۆژە و داهات و هەناردەی نەوتی هەرێم بكەونەوە دەست حكومەتی ناوەند و بڕیاری لەسەر دەدەن، بۆیە تەنها رێككەوتن لە نێوان بەغدا و تاران بەبێ بەشداریی هەولێر دەكرێت، بەڵام بە دڵنیاییەوە هەر پرۆژەیەكی ئابوری تایبەت لە بواری گرێبەستی نەوتدا ئەنجامبدرێت، كاریگەریی گەورەی دەبێت لەسەر پاراستنی بەرژەوەندییەكانی هەرسێ لایەن.
دواڕۆژ: لە ماوەی 3 ساڵی ڕابردوودا لەڕێگەی توكیاوە نەوت هەناردە كراوە، ئێستا بە ناردنی نەوت بۆ ئێران ئایا بە لێدان لە بەرژەوەندییە ئابورییەكانی ئەو وڵاتە دادەنرێت؟
نازم دەباغ: هەرێمی كوردستان لە قۆناغێكدایە هەوڵ بۆ گەڕاندنەوەی، بەپێی یاسا، ئەو دەسەڵاتانە دەدات كە لەدەستیداوە، بۆیە بەپێی دەستور ناتوانێت جارێكی تر دوا بڕیار لەسەر دەرهێنان و هەناردە و فرۆشتنی نەوت بدات. جگەلەوە هەر لایەنێك زەرەر بكات، بە قازانج بۆ بەرامبەرەكەی دەشكێتەوە. هاوكات ئێران نەهاتووە تا لە بەرژەوەندییەكانی توركیا بدات، بەڵكو خودی عێراق پلانی نوێی هەیە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییە ئابورییەكانی خۆی. لەو نێوەندەیشدا پێشتر و ئێستاش، بە بارهەڵگر، نەوتی كەركوك رەوانەی ئێران دەكرێت، پێش ئەنجامدانی ریفراندۆم ئەگەر زیاتر نەبێت كەمتر نەبووە تا بوترێت زیان لە توركیا دەدات.
دواڕۆژ: سیاسەتی هەرێم لە ماوەی رابردوودا بەرامبەر ئێران چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟
نازم دەباغ: پێشتر سیاسەتێكی دروستبووە، ئێستا پێموایە پارێزگاریكردن لە پەیوەندییەكانی هەردوولا سیاسەتێكی دروستە و دووربینییە بۆ ئایندە كە پێویستە هەمانبێت، بەڵام بەرز و نزمی و لاوازیی لە پەیوەندییەكاندا بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتی سەركردایەتی كۆماری ئیسلامی ئێران، بۆیە پێویستە پەیوەندییەكانی هەردوولا بگەڕێنرێتەوە بۆ دۆخی جاران.
دواڕۆژ: مەبەستت ئەوەیە نێوانی ئێران و هەرێم لە ئاستێكی خراپدایە؟
نازمدەباغ: پەیوەندییەكانی ئێستای هەردوولا لە ئاستێكدا نییە شانازیی پێوەبكەین، تەنانەت لەگەڵ وڵاتانی تریشدا، چونكە لە پرسە نەتەوەیی و ستراتیجیەكاندا نەك هەر ئێران بەڵكو بە قسەی هیچ وڵاتێكمان نەكرد.
دواڕۆژ: دەوترێت یەكێتی بووەتە هۆی پاراستنی پەیوەندیی سیاسی و ئابوری نێوان ئێران و هەرێمی كوردستان، تاچەند راستە؟
نازم دەباغ: لەئێستادا كۆماری ئیسلامی ئێران پەیوەندیی لەگەڵ گەلی كورد هەیە نەك لەگەڵ حزبەكان، چونكە ئێران خۆی بە پشتیوانی كورد دەبینێت لە عێراقدا، پەیوەندییەكان لە ڕووی ستراتجیەوە بۆ ئایندە رۆڵی دەبێت لە رووی بەرقەراربوونی ئەمن و ئاسایش، بەتایبەت هاوپەیمانی كورد و شێعە. هەرێم و ئێران بۆ یەكتر گرنگیی خۆیان هەیە، بەڵام سەركردایەتی سیاسی كورد بە ئەنجامدانی راپرسی گومانی خستە سەر سیاسەت و هەڵوێستەكانی خۆی بەرامبەر بە ئێران.
دواڕۆژ: كەواتە خراپبوونی پەیوەندییەكانی هەردوولا چ كاریگەرییەكی دەبێت بەتایبەت لەسەر ناوخۆی هەرێم؟
نازم دەباغ: یەكەم، ئێران دەروازە سنوورییەكان دادەخات، ئەمەیش كاریگەریی خراپی دەبێت لەسەر بازاڕی هەرێم. دووەم، پێداویستییە بنەڕەتییەكانی هەرێم، بەتایبەت لە ناوچەی سەوز، لە ئێرانەوە هاوردە دەكرێن، بۆیە لە هەموو روویەكەوە رۆڵی دەبێت لەسەر باش و خراپكردنی گوزەرانی خەڵك.
دواڕۆژ: بۆچی بەشێك لە دەروازە سنوورییەكانی هەرێم لەگەڵ ئێراندا كراونەتەوە، بە پێچەوانەوە دەروازەكان لەگەڵ توركیا تائێستا نەكراونەتەوە؟ ئایا رێككەوتن لەمبارەیەوە كراوە؟
نازم دەباغ: لە نێوان دەروازەی پەروێزخان و حاجی ئۆمەران، تەنها باشماخ كراوەتەوە، ئەمەش دوای ئەوە دێت كە ئێران نەویست بەردەوام بێت لە ئازاردانی هاووڵاتییانی هەرێم، ڕێككەوتن-یش نەكراوە، بەڵكو ئێران یەك لایەنە بڕیاری كردنەوەی باشماخی داوە.
دواڕۆژ: وەكو نوێنەری حكومەت چیتان كردووە لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئێران تا گەمارۆی ئابوریی سەر هەرێم لابەرن و دەروازەكان بكەنەوە؟
نازم دەباغ: بۆ ئەو مەبەستە هەموو هەوڵێكمان داوە، بەڵام مەرجەكانی لابردنی گەمارۆكە بەستراوەتەوە بە رێككەوتنی هەرێم لەگەڵ حكومەتی ناوەنددا، ئێران رەچاوی داخوازییەكانی بەغدا دەكات. بۆ كردنەوەی هەردوو دەروازەی پەروێزخان و حاجی ئۆمەران دەبێت بەغدا ڕەزامەندیی بدات بە تاران.
دواڕۆژ: دەوترێت بەشێك لە بڕیارەكانی تایبەت بە داخستنی دەروازە و فڕۆكەخانە و گەمارۆی ئابوریی بەغدا لەسەر هەرێم، خواستی تاران بووە، تاچەند راستە؟
نازم دەباغ: لەسەر كێشەی كورد وڵاتانی دراوسێ هەموویان یەكن، ناوەندی بڕیاریش لەم وڵاتانەدا نییە، بەڵكو لەئەنجامی رێككەوتنی دراوسێكانی هەرێمی كوردستانە.
دواڕۆژ: ئایا بەم نزیكانە وەفدی حكومی یان حزبیی هەرێم سەردانی تاران دەكەن بەمەبەستی چارەسەری كێشە سیاسی و ئابورییەكان؟
نازم دەباغ: هیچ هەواڵێك لەمبارەیەوە نییە بۆ سەردانی وەفدی هەرێم بۆ تاران.
نازم عومەر دەباغ نوێنەری حکومەتی هەرێم لە تاران ئەو هەواڵەی کە بە ناوی ئەوەوە بڵاو بۆتەوە لە رۆژنامەی ئاژانس ژمارەی ٦٤ لە رێکەوتی ١٥/١١/٢٠١٧ رەتی دەکاتەوەو پێی وایە بۆ مەبەستی تایبەت ئەم هەواڵەیان بڵاو کردۆتەوە.
وتیشی:" تاوەکو ڕێکەوتنی نێوان ھەرێمی کوردستان و حکومەتی عیراق نەکرێت بۆ چۆنیەتی بەڕێوەبردنی فرۆکەخانەکانی ھەرێم و دەروازە سنورییەکان، کردنەوەی ئەو دەروازە سنورییانە ئاسان نییە".
ئەوەش لەکاتێکدایە، لەڕاگەیەندراوێکدا ئەحمەد کەلاری نوێنەری بازرگانانی گەرمیان لەشاری کرماشانی ئێران، پێشتر بڵاویکردەوە کە ڕۆژی ٥ی ئەم مانگە بڕیاربوو مەرزی پەروێزخان بەڕوی کاری بازرگانی و ھاتوچۆی ھاوڵاتیان بکرێتەوە، بەڵام دواخراوە.
خەڵك-بەشی هەواڵ
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران رایدەگەیەنێت، لە پێش ئەنجامدانی ڕیفراندۆم ئێران هەموو ئەو مەترسیانەی بە كورد راگەیاندووە كە ئێستا خۆمان دەیانبینین.
نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران بە (دەنگی ئەمریكا)ی راگەیاند، لەپێش ئەنجامدانی ڕیفراندۆم كۆماری ئیسلامی ئێرانی چەندین پەیامی بەسەركردایەتی كورد دا چ لە كۆبونەوەكان‌و چ ئەو پەیامانەی لەڕێگای منەوە دەیناردن سەبارەت بە ئەنجامنەدانی ڕیفراندۆم لەهەرێمی كوردستان.
وتیشی "ئێران تایبەت بە شاری كەركوك هۆشداری ئەوەی پێداین كە ئەنجامەكەی خراپ دەبێت".
ئاشكراشیكرد، ئێران لەدەیان كۆبونەوە‌و ناردنی پەیام، بە سەركردایەتی كوردی راگەیاندووە، ڕیفراندۆم مەكەن، "ئەمە بۆیەكەمجارە لەم چاوپێكەوتنەدا دەیڵێم ئێران بە سەركردایەتی كوردستانی راگەیاندووە ئەگەر هەر سورن لەسەر ئەنجامدانی ڕیفراندۆم لەهەرێمی كوردستان و ئەنجامی دەدەن ئەوا خۆتان بپارێزن لە شاری كەركوك‌و ڕیفراندۆم مەكەن، چونكە ئەنجامدانی ڕیفراندۆم لەكەركوك وەكو بەرمیلێكی باروتە بەڕوتاندا دەتەقێتەوە".
دەباغ راشیگەیاند، بەتەنها حكومەتی ئێرانی نەبوو كە لەگەڵ ئەنجامنەدانی ڕیفراندۆم بوو، بەڵكو من هەمیشە دەمپرسی كێ لەگەڵ ئەنجامدانی ڕیفراندۆم بوو؟ تەنانەت من بەزانیاری وردی خۆم‌و هەتا شیكردنەوەش ئەوە دەڵێم كە لەناو پارتی دیموكراتی كوردستانیشدا كەسی بەرپرس‌و باڵا هەبوو لەگەڵ ئەنجامدانی ڕیفراندۆم نەبوو.
رونیشیكردەوە، ئەگەر ڕۆژێك دادگایەكی دادپەروەرانە هەبێت دەبێت سەرجەمی ئەو ڕاوێژكارانە دادگایی بكرێن كە سەركردایەتی سیاسی كوردییان بەهەڵەدا بردو دەیانوت چەندین دەوڵەت پشتیوانی لەكورد دەكەن بۆ ئەنجامدانی ڕیفراندۆم.
نازم دەباغ ئاشكراشیكرد، هەرلایەنێك بڵێت سەبارەت بە رووداوەكانی 16ی مانگی رابردوو ڕێكەوتن هەبووە، ئەوا بۆ داپۆشینی شكستەكانی خۆیەتی‌و هیچ ڕێكەوتنێك نەكراوە جگە لەو ڕێكەوتنەی جەنابی كاك مەسعود بارزانی لەگەڵ ئەمریكییەكان ئەنجامیدا لەبەرامبەر وەرگرتنی بۆ موچەو خەرجیەكانی هێزەكانی پێشمەرگە هەروەها لەگەڵ حكومەتی عیراقی بۆ بەشداریكردنی هێزەكانی پشمەرگە لە شەڕی ئازادكردنی موسڵ.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- هه‌رێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» له‌گه‌ڵ شاندی یه‌کێتی هاورده و ناردنکارانی لقی هه‌ولێر کۆبۆوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی له‌گه‌ڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات